60 61 2014/3 2014/3

De quiz! Hieronder zien we een solo van drie chorus-sen over het akkoordenschema van Autumn Leaves. De solo is samengesteld uit bestaande solos van bekende jazzmusici. Per zestien maten, aangeduid met de cijfers 1 t/m 6, is de solo van een andere

musicus. Speel de solo (!) en probeer te achterhalen van wie de achtereenvolgende fragmenten zijn. De oplossingen zijn te vinden op blz. 62 van deze editie van Jazzmozaek. Alle integrale opnamen zijn te be-luisteren op YouTube en/of Spotify.

Autumn QuizMUZIEKTHEORIE

LEON LHOST

Muziektheorie: AUTUMN QUIZ

Autumn Leaves is waarschijnlijk een van de eerste stukken die beginnende jazzmuzikanten leren spelen. Net zoals de melodie is de akkoordprogressie van met name het A-gedeelte erg eenvoudig en ligt zeer goed in het gehoor. Honderden stukken zijn geheel of ten dele gebaseerd op deze progressie die volledig diatonisch is en die verloopt via de kwintencirkel. Ook

in het klassieke repertoire zijn er gelijkaardige (delen van) werken te vinden die mogelijk gediend hebben als inspiratiebron voor o.a. Autumn Leaves: hieronder de Harpsichord Suite in G minor (HMW 432) van Hn-del uit 1720, het eerste deel van Mozarts Sonata in F (K 332), gepubliceerd in 1784, en de overture-fantasia Hamlet, Op. 67 van Tchaikovsky uit 1888.

Met de herfst in aantocht lijkt het me aardig om een

quiz te doen over een van de bekendste jazzstukken aller

tijden Autumn Leaves. Dit stuk werd in 1945

geschreven door Joseph Kosma met als titel Les Feuilles

Mortes: de tekst was van Jacques Prvert. Het kreeg

bekendheid door de versie van de Franse zanger/acteur Yves Montand in de film Les Portes

de la Nuit. De Engelse tekst van Johnny Mercer dateert uit

1949. Sinds die tijd is het stuk gecoverd door vrijwel iedere

zanger en instrumentalist, van Nat King Cole tot Bobby

McFerrin en van Charlie Parker tot Chick Corea.

Literatuur

> http://songbook1.wordpress.com/fx/1947-standards/autumn-leaves

> http://www.jazzstandards.com/compositions-0/autumnleaves.htm

Chorus 1

Chorus 3

Chorus 2

62 63 2014/3 2014/3

ZO 19/10

ANGELA AVETISYAN QUARTET CC Muze HEUSDEN-ZOLDER

DI 21/10

CHRISTIAN WALLUMRD ENSEMBLE CC MAASMECHELEN

ZA 25/10

PHILIP CATHERINE & MARTIN WIND Academiezaal SINT-TRUIDEN

DI 04/11

MARK TURNER QUARTET CC MAASMECHELEN

WO 05/11

BEN VAN GELDER feat. AMBROSE AKINMUSIRE JazzCase Dommelhof NEERPELT

VR 07/11

MSMW feat. MEDESKI, SCOFIELD, MARTIN & WOOD CC Muze HEUSDEN-ZOLDER

VR 14/11

SOLEDAD C-mine cultuurcentrum GENK

ZA 15/11

THE BAD PLUS cultuurcentrum HASSELT

DO 20/11

CARATE URIO ORCHESTRA JazzCase Dommelhof NEERPELT

ZO 23/11

MARCUS WYATT / EWOUT PIERREUX GROUP CC Muze HEUSDEN-ZOLDER

VR 05/12

STACEY KENT cultuurcentrum HASSELT ZA 06/12

BILZEN JAZZ NIGHT feat. EUREGIO JAZZ CON-COURS, ERNIE HAMMES, JACLYN GUILLOU CC De Kimpel BILZEN

DO 11/12

BRAM DE LOOZES SEPTYCH C-mine cultuurcentrum GENK

aug_HR_CP_2014_advJAZZ_210x297.indd 1 13/08/14 09:25

Holland Muziekland

Zelfkennis

Een verzinsel zo bleek, maar een met een confronterende kern van waarheid. The New Yorker publiceerde een artikel waar-in Sonny Rollins allerlei krachtige aantij-gingen ten opzichte van jazz in de mond werden gelegd. Bijvoorbeeld dat elk lied om zeep geholpen werd omdat de musici zo nodig zelf iets moest verzinnen, en ie-dereen pas stopte zo gauw ze niets meer konden bedenken, wat door het publiek vreemd genoeg nog met applaus beloond werd ook.

Op facebook werd het arti-kel door veel muzikanten gedeeld. Saxofonist Yuri Honig noemde het een rea-lity check, en dat is het ook. De keuze om Sonny Rollins hiervoor te misbruiken, lijkt me allesbehalve kies, maar natuurlijk was dit de ma-nier om ieders aandacht te trekken. Zulke kritiek uit de mond van de meest arche-typische jazzmusicus.

Goed, het artikel bleek een fop en natuurlijk was de daarin uitgevente negativi-teit tamelijk overtrokken en hoe dan ook onheus. Toch sterkte het me in gedach-ten die recentelijk al vaker kwamen opgeborreld. Ik kende de premissen van jazz; your own man zijn, jezelf laten kennen middels de muziek. Maar schoot het individualisme niet dik-wijls te ver door? Was het niet waar, wat de vileine schrijver zogenaamd via Sonny Rollins zei, dat mooie composities niet zelden om zeep werden geholpen omdat alle musici per se een rondje solos wilden afwerken? In pop en rock gelden bas- of drumsolos, zo ze er al zijn, als een teken dat er maar weer eens bier gehaald moet worden, in jazz ligt dat anders, maar hoe-veel van die solos zijn echt noodzakelijk, hoeveel blijven je er bij?

Ik weet het, zelfexpressie is het wezen van jazz. Jazz gaat over zelfverwezenlijking, iemand worden dankzij de muziek. In

vroeger tijden verdiende je er letterlijk je naam mee, werd je niet de onvolgroeide versie van een ander, maar werd je jezelf, uit duizenden herkenbaar. Zo is het altijd geweest, maar gaat die vlieger nog op? ik ben aan het twijfelen geslagen. Ik zie steeds meer jazzmusici die als een echte groep onder een bandnaam opereren en niet het kwartet van de drummer of het

septet van de trompettist zijn. Ik hoor steeds vaker jonge groepen die de solos overslaan, die vanuit de compositie den-ken en er niet vanuit een vluchtig opge-schreven thema op los improviseren. Ik houd van allebei, dat is het niet, maar ik heb het idee dat jazz op het punt staat om ingrijpend te veranderen en ik geloof dat het hard nodig is ook.

Daaraan denkende, kwam een interview dat ik ooit had met saxofonist Tineke Postma in mijn gedachten. Postma vertel-de destijds eerlijk hoe ze geworsteld had met het vinden van een eigen stijl en zich de kritiek negerend nu maar op andere zaken concentreerde. Groot gelijk, zelf-

kennis is waarschijnlijk wezenlijker dan zelfexpressie.

Rond die tijd kwam ook de nieuwe cd Sonic Halo uit die Postma opnam met saxofonist Greg Osby en nog drie bijzon-dere Amerikaanse muzikanten waaronder de markante pianist Matt Mitchell en de altijd verbazende drummer Dan Weiss. Na

vele knappe maar ook keu-rige cds kwam Postma hier met totaal andere koek op de proppen. Een geweldige wisselwerking met Osby, indrukwekkend intens spel, maar vooral heel uitdagen-de composities. Heel de cd lang is duidelijk dat daarop ook de focus lag, dat het geheel belangrijker is dan de delen, dat de stukken die de groep speelt prio-riteit hebben en niet wat een van hen in zijn eentje teweeg brengt. De solos zijn een verdieping van de composities en niet een on-derbreking ervan, zoals de compositie ook niet louter een opkontje voor het so-leren is. Gelukkig blijkt het niet waar dat Sonny Rollins liever accountant was geworden, maar de via hem buikge-sproken boodschap dat het in jazz misschien te vaak

om de verkeerde dingen gaat, is al lang en breed overgekomen bij de jonge mu-sici die weten dat er nog een ander we-zenskenmerk van het genre is, namelijk dat het zich te allen tijde aan de veran-derende omstandigheden aanpast, dat de status quo zijn grootste vijand is en dat jazz daarom steeds weer anders is. Weten wie je bent en wat je wilt, en doorzetten, willen groeien wat er ook over je wordt gezegd. Leg Sonic Halo naast Postmas eersteling en je begrijpt dat het niet alleen met Postma maar met jazz sowieso een andere, maar de goede kant opgaat.

> Tineke Postma/Greg Osby Sonic Halo - Challenge Records

Mischa Andriessen

Autumn Quiz De antwoorden van het artikel Muziektheorie door Leon Lhost p.60

1. Chet Baker cd: Chet Baker - She Was Too Good To Me, 1974. 1

e

chorus

2. Jimmy Raney cd: Jimmy Raney Trio - Live in Tokyo, 1976. 2

e

chorus

3. Stan Getz cd: Stan Getz - Live at Midem 80, 1980. 3

e

chorus

4. Wynton Kelly cd: Wynton Kelly - Wynton Kelly!,1961. 1

e

chorus

5. Bill Evans cd: Bill Evans Trio - Portrait in Jazz, 1959. 1

e

chorus

6. Keith Jarrett cd: Keith Jarrett - Still Live, 1988. 3

e

chorus

Tineke Postma