Jeugdcriminaliteit:Jeugdcriminaliteit:

Buurtgerichte programma’s.Buurtgerichte programma’s.

I. Tönis en M. Pannebakker.I. Tönis en M. Pannebakker.

I.Tönis

I.Tönis is een oI.Tönis is een onderwijskundige, als senior nderwijskundige, als senior adviseur/onderzoeker werkzaam bij PLATO Universiteit adviseur/onderzoeker werkzaam bij PLATO Universiteit Leiden.Leiden.

Projecten sociale veiligheid en attitudeontwikkeling.Projecten sociale veiligheid en attitudeontwikkeling. Maatschappelijk relevante thema’s.Maatschappelijk relevante thema’s. Rond de thema’s heeft zij Rond de thema’s heeft zij onderzoeks- en onderzoeks- en

ontwikkelprojecten uitgevoerd en begeleid in opdracht ontwikkelprojecten uitgevoerd en begeleid in opdracht van ministeries, gemeenten en diverse van ministeries, gemeenten en diverse onderwijsinstellingen. onderwijsinstellingen.

Schreef nog een tal van andere teksten waaronder: Schreef nog een tal van andere teksten waaronder: Maring, B. & Tönis, I. (2006) Maring, B. & Tönis, I. (2006) Handreiking gedragscodes.Handreiking gedragscodes.

Samen met M. Pannebakker schreef ze “Buurtgerichte Samen met M. Pannebakker schreef ze “Buurtgerichte Programma’s”, uit het handboek voor jeugdzorg. Programma’s”, uit het handboek voor jeugdzorg.

M. Pannebakker werkt als hoofd van personeel en M. Pannebakker werkt als hoofd van personeel en organisatie in het expertisecentrum over jeugd en organisatie in het expertisecentrum over jeugd en opvoeden.opvoeden.

M. Pannebakker schreef ook nog een aantal teksten M. Pannebakker schreef ook nog een aantal teksten waaronder: “Pedagogische advisering aan Marokkaanse waaronder: “Pedagogische advisering aan Marokkaanse ouders”, in samenwerking met Joke van der Zwaard .ouders”, in samenwerking met Joke van der Zwaard .

Begrip buurt of wijk?Begrip buurt of wijk? Laat zich niet eenduidig definiëren, omdat verschillende Laat zich niet eenduidig definiëren, omdat verschillende

groepen buurt- of wijkbewoners daar verschillende groepen buurt- of wijkbewoners daar verschillende betekenissen aan kunnen geven. betekenissen aan kunnen geven.

Omschrijving: : een wijk of een buurt is een geografisch Omschrijving: : een wijk of een buurt is een geografisch afgebakend gebied binnen een gemeente die door de afgebakend gebied binnen een gemeente die door de meerderheid van de bewoners van die gemeente als een meerderheid van de bewoners van die gemeente als een betekenisvolle eenheid wordt ervaren.betekenisvolle eenheid wordt ervaren.

Volgens De Boer en Duyvendak ( die buurten in de wijk Volgens De Boer en Duyvendak ( die buurten in de wijk schreven), is er een nauwkeurig onderscheid tussen buurt en schreven), is er een nauwkeurig onderscheid tussen buurt en wijk. De buurt is een gebied in de wijk.wijk. De buurt is een gebied in de wijk.

Het aantal projecten, gericht op zo'n beperkt en vaak Het aantal projecten, gericht op zo'n beperkt en vaak onduidelijk afgebakend gebied, is klein.onduidelijk afgebakend gebied, is klein.

Er wordt dus door I. Tönis en M. Pannebakker geen Er wordt dus door I. Tönis en M. Pannebakker geen onderscheid gemaakt in het handboek “Jeugdzorg”. onderscheid gemaakt in het handboek “Jeugdzorg”.

Zoetermeer met op de voorgrond Zoetermeer met op de voorgrond een wijk/buurt.een wijk/buurt.

Buurtgerichte programma’s.Buurtgerichte programma’s. Doel: de ontwikkelingskansen van kinderen en Doel: de ontwikkelingskansen van kinderen en

jongeren in de betreffende buurten te vergroten. jongeren in de betreffende buurten te vergroten. Projecten waaraan alle kinderen en jongeren uit de Projecten waaraan alle kinderen en jongeren uit de

buurt deel kunnen nemen. buurt deel kunnen nemen. 2 niveau’s2 niveau’s : : 1.Het niveau van de sociaal- pedagogische 1.Het niveau van de sociaal- pedagogische

leefomgeving. leefomgeving. Optimaliseren van de omgeving waarin kinderen en Optimaliseren van de omgeving waarin kinderen en

jongeren opgroeien en opgevoed worden. jongeren opgroeien en opgevoed worden. 2.Het niveau van de voorzieningenstructuur2.Het niveau van de voorzieningenstructuur.. Verkrijgen van afstemming en samenhang in het Verkrijgen van afstemming en samenhang in het

aanbod dat de verschillende voorzieningen in een aanbod dat de verschillende voorzieningen in een buurt aan ouders en kinderen bieden. buurt aan ouders en kinderen bieden.

Leerkrachten, welzijnswerkers, Leerkrachten, welzijnswerkers, wijkverpleegkundigen, agenten, wijkverpleegkundigen, agenten, peuterspeelzaalleidsters en anderen betrokkenen in peuterspeelzaalleidsters en anderen betrokkenen in de wijk moeten goed op de hoogte zijn van elkaars de wijk moeten goed op de hoogte zijn van elkaars werkzaamheden en waar mogelijk de handen ineen werkzaamheden en waar mogelijk de handen ineen slaan.slaan.

Wanneer is een programma buurtgericht? Aan welke Wanneer is een programma buurtgericht? Aan welke

kenmerken moet het daarvoor voldoen?kenmerken moet het daarvoor voldoen? Het programma wordt in een bepaalde buurt ingezet, vanwege de Het programma wordt in een bepaalde buurt ingezet, vanwege de

problemen en/of gesignaleerde risicofactoren die in die buurt spelen problemen en/of gesignaleerde risicofactoren die in die buurt spelen en/of omdat er kansen liggen om aan de versterkende kant te en/of omdat er kansen liggen om aan de versterkende kant te werken.werken.

Het programma is in inhoud en aanpak niet alleen afgestemd op Het programma is in inhoud en aanpak niet alleen afgestemd op individuele problematiek, maar juist ook op de context van de individuele problematiek, maar juist ook op de context van de jongeren. Verschillende actoren (ouders/verzorgers, vriendjes en jongeren. Verschillende actoren (ouders/verzorgers, vriendjes en vriendinnetjes, leerkracht,…) uit de omgeving van de jongere(n) vriendinnetjes, leerkracht,…) uit de omgeving van de jongere(n) zijn in de aanpak betrokken. In sommige gevallen zijn de zijn in de aanpak betrokken. In sommige gevallen zijn de interventies direct gericht op verbetering en versterking van de interventies direct gericht op verbetering en versterking van de omgeving van de jongeren(n).omgeving van de jongeren(n).

Activiteiten worden in de betreffende buurt uitgevoerd.Activiteiten worden in de betreffende buurt uitgevoerd. Er is sprake van een geïntegreerde aanpak: verschillende Er is sprake van een geïntegreerde aanpak: verschillende

instellingen, bijvoorbeeld op het terrein van gezondheidszorg, instellingen, bijvoorbeeld op het terrein van gezondheidszorg, welzijn, politie en onderwijs, werken samen. welzijn, politie en onderwijs, werken samen.

Preventief karakter.Preventief karakter. Universele preventieUniversele preventie Gehele populatie Gehele populatie Doel: probleemgedrag in het algemeen te Doel: probleemgedrag in het algemeen te

voorkomen en de ontwikkelingskansen voorkomen en de ontwikkelingskansen voor alle jongeren in de buurt of een voor alle jongeren in de buurt of een groter gebied te stimuleren.groter gebied te stimuleren.

Selectieve preventieSelectieve preventie Demografisch of geografisch afgebakende Demografisch of geografisch afgebakende

doelgroepen. doelgroepen. Aan specifieke (groepen) jongeren en/of Aan specifieke (groepen) jongeren en/of

ouders wordt aanbod gedaan( bv: ouders wordt aanbod gedaan( bv: risicofactoren), waardoor probleemgedrag risicofactoren), waardoor probleemgedrag kan ontwikkelen of beginnend kan ontwikkelen of beginnend probleemgedrag zich verder zou kunnen probleemgedrag zich verder zou kunnen ontwikkelen.ontwikkelen.

Geïndiceerde preventieGeïndiceerde preventie Individuen, die op grond van individuele Individuen, die op grond van individuele

kenmerken verhoogd risico lopen op kenmerken verhoogd risico lopen op probleemgedrag of escalatie van beginnend probleemgedrag of escalatie van beginnend probleemgedrag. probleemgedrag.

Screening: kinderen of jongeren worden op Screening: kinderen of jongeren worden op basis van individuele kenmerken geselecteerd .basis van individuele kenmerken geselecteerd .

Universele preventie programma’s.Universele preventie programma’s.Voorbeeld: Thuis op straatVoorbeeld: Thuis op straat Eerlijke verdeling van de buitenruimte en een prettig, veilig en fatsoenlijk Eerlijke verdeling van de buitenruimte en een prettig, veilig en fatsoenlijk

leefklimaat op pleinen en omliggende straten. leefklimaat op pleinen en omliggende straten. Samenwerkingsverbanden moeten worden gecreëerd. Samenwerkingsverbanden moeten worden gecreëerd. Jongeren in een wijk worden gestimuleerd om samen met organisaties in Jongeren in een wijk worden gestimuleerd om samen met organisaties in

het samenwerkingsverband allerlei activiteiten op te zetten (bv: straatfeest).het samenwerkingsverband allerlei activiteiten op te zetten (bv: straatfeest). Organisatie: Organisatie: TOS-team:TOS-team: mensen uit de wijk (bewoners).Dit team werkt op straat als de mensen uit de wijk (bewoners).Dit team werkt op straat als de

kinderen buiten zijn. kinderen buiten zijn. Een TOS-clubEen TOS-club: Diverse instellingen en organisaties uit de buurt zijn hierin : Diverse instellingen en organisaties uit de buurt zijn hierin

vertegenwoordigd (bv: politie). Overleggen om de veertien dagen. Alles vertegenwoordigd (bv: politie). Overleggen om de veertien dagen. Alles naar wens? Initiatieven?naar wens? Initiatieven?

TOS-projectgroep:TOS-projectgroep: Houdt de grote lijn in de gaten en zorgt voor Houdt de grote lijn in de gaten en zorgt voor afstemming tussen de verschillende partners. Onderhoudt bredere afstemming tussen de verschillende partners. Onderhoudt bredere contacten (bv met de gemeente).contacten (bv met de gemeente).

TOS-stuurgroep:TOS-stuurgroep: Betrokkenen op bestuurlijk niveau. De leden formuleren Betrokkenen op bestuurlijk niveau. De leden formuleren beleidsdoelen, bekijken eens per jaar in hoeverre de ambities van TOS beleidsdoelen, bekijken eens per jaar in hoeverre de ambities van TOS gehaald zijn en trekken conclusies voor het volgende jaar.gehaald zijn en trekken conclusies voor het volgende jaar.

Selectieve preventie programma’sSelectieve preventie programma’sVoorbeeld: Marokkaanse buurtvadersVoorbeeld: Marokkaanse buurtvaders Door ouders van Marokkaanse jongeren Door ouders van Marokkaanse jongeren

opgezet.opgezet. Rondhangende jongeren zorgden voor Rondhangende jongeren zorgden voor

incidenten, overlast en kleine criminaliteit. incidenten, overlast en kleine criminaliteit. Enkele vaders namen het initiatief om Enkele vaders namen het initiatief om

dagelijks tot in de kleine uurtjes rondes dagelijks tot in de kleine uurtjes rondes door de buurt te maken. door de buurt te maken.

Maken een praatje met jongeren, maken Maken een praatje met jongeren, maken een geintje en zonodig spreken zij jongeren een geintje en zonodig spreken zij jongeren aan op hun gedrag. aan op hun gedrag.

Bij een strafbaar feit wordt de politie Bij een strafbaar feit wordt de politie ingelicht. ingelicht.

Wanneer relatief jong kind vaak 's avonds Wanneer relatief jong kind vaak 's avonds op straat rondhangt, dan brengt een op straat rondhangt, dan brengt een buurtvader een bezoek aan de vader van buurtvader een bezoek aan de vader van het kind. het kind.

Om activiteiten goed op elkaar af te Om activiteiten goed op elkaar af te stemmen, participeren buurtvaders in stemmen, participeren buurtvaders in allerlei overlegvormen, bijvoorbeeld met allerlei overlegvormen, bijvoorbeeld met lokaal bestuur, welzijnsorganisaties en de lokaal bestuur, welzijnsorganisaties en de politie.politie.

Geïndiceerde preventie Geïndiceerde preventie programma’s.programma’s.

Voorbeeld: Mentor –of coachingsprojecten.Voorbeeld: Mentor –of coachingsprojecten. Jongeren met ‘licht’ crimineel gedrag, die tussen de wal en het schip Jongeren met ‘licht’ crimineel gedrag, die tussen de wal en het schip

dreigen te raken, een persoonlijke mentor krijgen toegewezen. dreigen te raken, een persoonlijke mentor krijgen toegewezen. Jongeren kunnen vanuit verschillende kanalen worden aangemeld bij Jongeren kunnen vanuit verschillende kanalen worden aangemeld bij

een centraal meldpunt (bv: school, politie).een centraal meldpunt (bv: school, politie). Op basis van een intakeprocedure wordt bekeken of de betreffende Op basis van een intakeprocedure wordt bekeken of de betreffende

jongere in aanmerking komt voor een mentor of coach, die enkele jongere in aanmerking komt voor een mentor of coach, die enkele maanden begeleid. maanden begeleid.

De hulpverlening moet aan de jongere en eventueel het gezin goed De hulpverlening moet aan de jongere en eventueel het gezin goed stroomlijnen en op elkaar af gestemd zijn. stroomlijnen en op elkaar af gestemd zijn.

Tevens wordt praktische begeleiding en sturing gegeven, zoals het Tevens wordt praktische begeleiding en sturing gegeven, zoals het stimuleren van de jongere om vroeg op te staan, op tijd naar bed te stimuleren van de jongere om vroeg op te staan, op tijd naar bed te gaan of afspraken na te komen.gaan of afspraken na te komen.

Preventie programma’s.Preventie programma’s.Voorbeeld: O&O, opvoeden en opgroeien in de Voorbeeld: O&O, opvoeden en opgroeien in de

wijk.wijk. Gezamenlijk opstellen van een agenda voor samenwerking op basis van Gezamenlijk opstellen van een agenda voor samenwerking op basis van

geïdentificeerde behoeften (ouders/jongeren, beroepskrachten en geïdentificeerde behoeften (ouders/jongeren, beroepskrachten en beleidsmedewerkers) beleidsmedewerkers)

Confrontatie van die behoeften met het reeds bestaande aanbod in de wijk. Door Confrontatie van die behoeften met het reeds bestaande aanbod in de wijk. Door samen te werken gaat het aanbod en de werkwijze van instellingen meer samen te werken gaat het aanbod en de werkwijze van instellingen meer samenhang vertonen. samenhang vertonen.

Doel: samenwerken aan een optimaal pedagogisch leefklimaat in de wijk.Doel: samenwerken aan een optimaal pedagogisch leefklimaat in de wijk. De aanpak is uitgewerkt en geconcretiseerd in een cyclisch fasenplan.De aanpak is uitgewerkt en geconcretiseerd in een cyclisch fasenplan.

Evaluatie?Evaluatie?

De meeste programma’s De meeste programma’s zijn van goede werking en zijn van goede werking en treden al sterk op.treden al sterk op.

Andere programma’s zijn Andere programma’s zijn dan nog aan het uitbreiden dan nog aan het uitbreiden en hebben slechts enkel en hebben slechts enkel hun wortels in de grond hun wortels in de grond gevestigd.gevestigd.

Het is niet makkelijk om Het is niet makkelijk om alles te evalueren. alles te evalueren.

Uitbreiding is nodig.Uitbreiding is nodig.

Bronnen:Bronnen: Opgehaald van:Opgehaald van:

afbeelding 1 afbeelding 1 http://www.depers.nl/beeld/w178/2008/200804/20080410/crimineel.jeugd.178.jpghttp://www.depers.nl/beeld/w178/2008/200804/20080410/crimineel.jeugd.178.jpg

Video Video http://www.youtube.com/watch?v=n1z6EBxy6cw&feature=relatedhttp://www.youtube.com/watch?v=n1z6EBxy6cw&feature=related + soundtrack SAW + soundtrack SAW

Afbeelding handen Afbeelding handen http://www.reframe.nl/upload/images/teambuilding.jpghttp://www.reframe.nl/upload/images/teambuilding.jpg

Foto wijk Foto wijk http://www.verenigingdeleyens.nl/images/wijk/foto_wijk_klein.jpghttp://www.verenigingdeleyens.nl/images/wijk/foto_wijk_klein.jpg

Foto jongerenFoto jongeren http://www.kennislink.nl/system/files/000/006/611/large/1829179978_987012e5f5_o.jpghttp://www.kennislink.nl/system/files/000/006/611/large/1829179978_987012e5f5_o.jpg

Foto’s Buurtvaders Foto’s Buurtvaders http://amchum.nl/userimages/buurtvaders.jpghttp://amchum.nl/userimages/buurtvaders.jpg http://www.bndestem.nl/multimedia/archive/01065/BS_7270525_7270525_1065056b.jpghttp://www.bndestem.nl/multimedia/archive/01065/BS_7270525_7270525_1065056b.jpg

Afbeelding kinderenAfbeelding kinderen http://www.leusden.nl/files/10222/centrumvoorjeugdengezin.jpghttp://www.leusden.nl/files/10222/centrumvoorjeugdengezin.jpg