jeugd en techniek, ingrid rompa

4
ANDERS KIJKEN, MEER ONTDEKKEN NEGENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS E 16,- 05 12 iMaintain Nr. 05 - 2012 www.i-maintain.nl

description

 

Transcript of jeugd en techniek, ingrid rompa

Page 1: jeugd en techniek, ingrid rompa

Anders kijken, meer ontdekken

NEGENDE JAARGANG – LOSSE VERKOOPPRIJS e 16,-

0512

imaintain Nr. 05 - 2012

www.i-maintain.nl

001_A_cover.indd 2 24-05-12 13:55

Page 2: jeugd en techniek, ingrid rompa

52 MaintNL 05 – 2012

Arbeid en onderhoud

De werkgelegenheid in de technische branche krimpt per jaar met 1,9 procent. Dit gegeven leidt echter niet tot een overschot aan technisch personeel. Veel ouderen zullen in de loop van de tijd de arbeidsmarkt verlaten, terwijl er steeds minder jongeren bijko-men. Op de langere termijn wordt het tekort op bepaalde kern-functies nijpend, verwacht de NVDO. Volgens het CBS neemt onze beroepsbevolking tot 2040 met bijna een miljoen af. Ingrid Rompa

Platform Bètatechniek speelt sinds 2004 in op de verwachte tekorten aan bètatechnici en afgestudeerde hbo’ers en wo’ers. ‘Ons platform is destijds opgericht door de over-heid omdat toen al duidelijk was dat er gebrek is aan bètatechnische mensen die onze Nederlandse kenniseconomie een stapje verder kunnen helpen’, vertelt pro-grammamanager Fabienne Hendricks. ‘In de jaren ervoor waren er wel allerlei initia-tieven, maar deze waren vaak kleinschalig van aard of op een klein onderdeel gericht. En het tekort was er nog steeds.’

Vieze handenDe organisatie probeert met gerichte pro-gramma’s het bètatechnisch onderwijs aantrekkelijker te maken; van basisonder-wijs tot hoger onderwijs. ‘Daarbij wordt de relatie naar de arbeidsmarkt ook niet verge-ten’, licht Hendricks toe. ‘We hopen hier-mee meer jongeren te interesseren voor deze opleidingen. Bètatechniek had name-lijk een slecht imago. Jongeren dachten in het algemeen dat ze er vieze handen van zouden krijgen en dat het moeilijk is. Meisjes dachten bovendien dat het iets voor jongens is.’De jeugd wist ook niet precies wat ze met een technische opleiding konden doen. ‘De beroepsbeelden waren niet aanwezig, dus daar zijn we aan gaan werken. Dat betekent dat we laten zien hoe leuk, interessant of maatschappelijk relevant bètatechniek in de praktijk kan zijn, en dat het heel veel

mogelijkheden voor banen kan opleveren; van hoog tot laag niveau en voor elk wat wils. Uit onderzoek bleek bovendien dat die jongeren juist veel talenten hadden, ook op het gebied van bètatechniek.’De doelstelling van het platform was vijf-tien procent meer afgestudeerde bètatech-nici in 2010. ‘Dat doel hebben we gehaald’, knikt Hendricks, ‘maar wel pas in 2011. Universiteiten wisten daarin vrij snel een stap te maken, de hogescholen volgden een stukje later maar ook die hebben het gehaald. Op de middelbare scholen zagen we dat heel veel leerlingen op de havo en het vwo voor een Natuurprofiel kozen, het bètavakkenpakket. Een belangrijk onder-deel van ons platform is het bouwen aan stevige netwerken, waardoor scholen, uni-versiteiten en ROC’s onderling zijn gaan samenwerken.’

School aan zetDe overheid vindt het voor de periode van 2011 tot 2016 van groot belang dat de aan-dacht voor bètatechniek wordt voortgezet, vertelt Hendricks. ‘Ook om de resultaten van de afgelopen jaren te behouden en te vergroten. Juist in deze tijd van economi-sche crisis.’ In maart van dit jaar is voor de middelbare - en basisscholen het program-ma ‘School aan zet’ van start gegaan. Als programmamanager is Hendricks verant-woordelijk voor het totale programma. In ‘School aan zet’ komen diverse thema’s aan de orde waaronder ‘Excellentie en

hoogbegaafdheid’, ‘Professionaliseren in omgaan met verschillen in de klas’ en Bètatechniek. ‘Veel scholen kiezen voor een combinatie. De meerwaarde is juist dat je het goed bij elkaar kunt brengen. Dat kun je het beste doen door het in één program-ma te verweven.’Het platform ontvangt subsidie van het Rijk om de diverse programma’s uit te voeren. De afgelopen jaren hebben 2530 basis-scholen gewerkt aan het thema bètatech-niek. ‘In de eerste lichting van ‘School aan zet’ hebben zich 1100 basisscholen gemeld. Hiervan gaat bijna de helft op korte termijn wederom aan de slag met bètatechniek.’ De eerste stap is samen met de scholen bekijken wat zij - op school-niveau, in de klas, met de docenten - moe-ten doen om bètatechniek daadwerkelijk een plekje te geven. Daarbij wordt gekeken naar de eigen ambities van de school. ‘Dat doen we samen met experts. In totaal zijn er vier contactmomenten met de scholen. We bieden een stukje hulp en we denken mee, maar we nemen het niet over; ze moe-ten het uiteindelijk zelf doen. We zien ons-zelf als een deskundige en soms ook kriti-sche vriend die de school van advies kan voorzien.’

‘Een belangrijk onderdeel van ons platform is het bouwen aan stevige netwerken, waardoor scholen, universiteiten en ROC’s onderling zijn gaan samenwerken.’

Het programma duurt in totaal drie jaar. ‘De scholen kunnen, als ze willen, meedoen aan een aantal activiteiten. Dat is onder meer gericht op het opleiden van docenten,

‘Techniekjuf ’ prikkelt basisschoolleerlingen

052_53_55_MI_NVDO-artikel.indd 52 24-05-12 13:40

Page 3: jeugd en techniek, ingrid rompa

MaintNL 05 – 2012 53

‘Techniekjuf ’ prikkelt basisschoolleerlingen

kennisuitwisseling tussen scholen, of ken-nisuitwisseling tussen scholen en bedrij-ven. Voor de middelbare scholen werken we samen met bedrijven die zijn aangeslo-ten bij het Jongeren en Technologie Netwerk Nederland, Jet-Net. Dat zijn bedrijven zoals Shell, DSM en KPN, maar bijvoorbeeld ook Wetsus. TechNet doet dat met vmbo-scho-len. Zij werken samen met veel mkb-bedrij-ven.’Voor het primair onderwijs wordt ook iets opgezet, vertelt Hendricks. ‘We maken nu een rondje langs bedrijven om te kijken of zij iets voor de basisscholen kunnen betekenen. Vanuit scholen is er namelijk vraag naar contact met het bedrijfsleven, juist omdat het bedrijfsleven een waarde-volle bijdrage kan leveren om techniek in de klas vanuit de praktijk invulling te geven. We zijn dus op zoek naar bedrijven die met basisscholen zouden willen wer-ken en ze handvatten willen aanreiken. Samen met hen proberen we de scholen te begeleiden in het realiseren van hun eigen ambities.’

Techniek op de basisschoolDe Protestants Christelijke basisschool De Klokbeker in Ermelo is een van de scholen die bètatechniek heeft opgenomen in de leerstof. Er is enkele jaren geleden zelfs een technieklokaal ingericht en een onderwijs-assistente aangesteld. Per groep wordt gemiddeld tien à vijftien uur per jaar in dit lokaal doorgebracht. ‘Techniek is voor kin-deren niet meer vanzelfsprekend’, vertelt directeur Andre Guijs. ‘Wij brengen tech-niek en technische beroepen op een leuke manier onder de aandacht, omdat we dat heel belangrijk vinden.’Het beeld van techniek én van het vmbo is veel negatiever dan vroeger, meent Guijs. ‘Wie niet kan leren, gaat ‘maar’ naar het vmbo. Vroeger ging je naar de lts en werd je timmerman. Dat was toen heel gewoon. Een van de oorzaken is het feit dat kinderen niet meer in aanraking komen met technische beroepen. Veel bedrijven zijn verhuisd naar de stadsrand. Kinderen zien ze niet meer.’ Ook thuis is techniek veelal geen hot item, stelt Guijs. ‘Veel ouders vinden techniek

eng, maar als team zien we dat de kinderen techniek ontzettend leuk vinden; ook de slimme kinderen. En daar willen we wat mee doen.’ GeïntegreerdHet onderwijsconcept op de school is een mix van Dalton- en circuitonderwijs. Er wordt gewerkt met dag- en weektaken. Het vak techniek is helemaal geïntegreerd in het onderwijs op De Klokbeker. De lessen staan ingeroosterd voor elk kind. ‘Maar ondanks het feit dat we als team techniek heel belangrijk vinden, hebben we besloten dat het geen extra taak voor de groepsleer-krachten moest worden. We hebben het daarom benoemd als specialisatie en een specialiste op dit gebied aangesteld; onderwijsassistente Gerlinda Verburg. De school betaalt haar uit de formatie, maar heeft bijvoorbeeld geen conciërge.’ De ‘techniekjuf’ heeft pedagogische kwali-teiten, maar ze is ook technisch en ze heeft organisatietalent. ‘Reguliere leerkrachten hebben daar veel profijt van’, meent de

Sommige basisscholen geven techniekles. In de werkplaats wordt onder meer gekookt, gesoldeerd, metaal en hout bewerkt, gemetseld, tandpasta gemaakt en proefjes gedaan.

052_53_55_MI_NVDO-artikel.indd 53 24-05-12 13:40

Page 4: jeugd en techniek, ingrid rompa

MaintNL 05 – 2012 55

directeur. ‘Wanneer zij met een deel van de groep in het technieklokaal bezig is, kan de groepsleerkracht met de overige leerlingen de diepte in.’

‘Groep 8 is te laat. Dan hebben veel kinderen hun keuze voor een middelbare school al gemaakt. Je moet veel eerder interesse kweken. Kinderen zijn daar al heel serieus in.’ ExcursieDe Klokbeker brengt techniek op verschil-lende manieren onder de aandacht. ‘Alle groepen gaan jaarlijks op excursie naar een bedrijf in de omgeving’, licht Guijs toe. ‘De ervaring die ik vroeger opdeed in het dage-lijks leven, probeer ik de leerlingen nu aan te bieden via school.’ De bedrijfsbezoeken beginnen al op jonge leeftijd. ‘Groep 8 is te laat. Dan hebben veel kinderen hun keuze voor een middelbare school al gemaakt. Je moet veel eerder interesse kweken.

Kinderen zijn daar al heel serieus in.’ Het beeld van een bedrijfstak wordt door de excursies regelmatig positief bijgesteld. ‘De leerlingen associeerden een bekabelingbe-drijf van te voren met vieze handen en onder de grond werken. Daar aangekomen maakten ze ook kennis met veel mannen in pak, waaronder een projectmanager.’ TechniekwerkplaatsDe stoere techniekwerkplaats - de eerste in zijn soort in Nederland - is in 2005 speciaal voor dit doel gebouwd. Sinds november van dat jaar wordt er gebruik van gemaakt. Voor het vullen van de ruimte met techniek zijn destijds sponsoren gezocht én gevonden. Guijs: ‘Ik heb bedrijven benaderd die vmbo-scholen en ROC’s ondersteunen, en heb gezegd dat ik hun initiatief bewonder maar dat het te laat is. Op de basisschool wordt de keuze voor techniek gemaakt. Bij een tekort aan technisch personeel, moet je dus bij ons beginnen.’ Die benadering werkte heel goed, knikt Guijs. In totaal - inclusief laboratorium - haalde hij 45.000 euro op. Het technieklokaal moest de uitstraling hebben van een onderzoekcentrum voor de ruimtevaart. De muren zijn blauw geschil-

derd en er is gekozen voor veel chroom en aluminium. Het commandocentrum, zoals het lokaal door de leerlingen wordt genoemd, is onder meer uitgerust met een kolomboormachine, een figuurzaagmachi-ne, draaibanken, een werkbank, techniek-torens, en een kookeiland met een profes-sionele afzuiginstallatie. Sinds 2011 maakt ook een laboratorium deel uit van de werk-plaats. ‘Aan het eind van groep 8 heeft elk kind circa tachtig à honderd verschillende techniekles-sen gehad’, vertelt Guijs. ‘Zowel kleuters als kinderen uit groep 8, en zowel hoogbegaaf-de als minder begaafde kinderen. Ieder kind werkt met materialen en gereedschappen die bij hem of haar passen.’ In de werkplaats wordt onder meer gekookt, gesoldeerd, metaal en hout bewerkt, gemetseld, tand-pasta gemaakt en proefjes gedaan. In het laboratorium vinden vooral scheikundige onderzoekjes plaats. ‘De leerlingen vinden het hartstikke leuk om te doen. Ze kijken er echt naar uit wanneer techniek of lab op het rooster staat.’ Voor meer informatie www.klokbeker.com, www.platformbetatechniek.nl of www.schoolaanzet.nl n

Basisschool De Klokbeker heeft sinds november 2005 een volwaardige werkplaats. Voor het vullen van de ruimte met techniek zijn destijds sponsoren gezocht én gevonden.

052_53_55_MI_NVDO-artikel.indd 55 24-05-12 13:40