Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur...

28
Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012

Transcript of Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur...

Page 1: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012

Page 2: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

VoorwoordHet voorwoord schrijven voor een jaarverslag van 2012 van een organisatiewaar je in dat jaar nog geen deel van uitmaakte, is een eigenaardige uitdagingdie ik toch graag aanvaard, ook omdat ze een eigen charme heeft en omdatik deze kans geen tweede keer zal krijgen.

Mede door het vertrek van Mel Collier, was 2012 een overgangs jaar. Sinds 2005had hij de leiding van de universiteitsbibliotheek (UB). Hij maakte van die zeerheterogene verzameling van instellingen één organisatie en wel zodanig dater een stevige basisstructuur werd gelegd die nu verder afgerond en inhoudelijkingevuld kan worden. Dank dus aan Mel Collier, die bij zijn vertrek de leidingvan de UB in handen legde van een bestuurscommissie bestaande uit Jo Rademakers, Chris Schroeven en Hilde Van Kiel. Hierdoor bleef de continuïteitop directieniveau gewaarborgd – ook aan deze groep mijn oprechte dank!

Ook inhoudelijk is in 2012 veel gebeurd: op de campussen BiomedischeWetenschappen en Wetenschap & Technologie is de overgang naar de zuiverelektronische vorm van tijdschriften (e-only) bijna volledig gerealiseerd –bovendien hebben wij een voortrekkersrol kunnen spelen bij de opbouw en opening van Flandrica.be! Een consequent digitaal bibliotheekbeleid sluit een bibliotheek met een sterk erfgoedprofiel niet uit, sterker nog: ze vullen elkaar aan.

Maar laat ons nu vooruitkijken. Tijdens mijn sollicitatie heeft het College vanBestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen,in november 2012, aan het GeBu heb gepresenteerd zijn de volgende:

• De UB opnieuw tot een actieve speler maken als deel van (vooral)onderzoek en onderwijs van de KU Leuven

• De UB meer zichtbaar maken in het strategisch plan van de KU Leuven(daar komt ze nu namelijk nauwelijks in voor)

• Voor de KU Leuven een ‘collaborative environment’ creëren waarin de UB fungeert als centraal semantisch knooppunt en dat door middelvan een integrale aanpak van digitale opmaak en implementatie vankennisorganisatie, gebaseerd op Linked Data technologieën.

Sinds februari 2013 zijn wij aan de slag met deze drie hoofdlijnen en zijn we– naast het gewone dagelijkse werk – bezig met de opstart en beleids uitwerkingvan een team digitalisering. We werken ook verder aan de inbreng van onzeideeën in het voorbereidend kader van Horizon 2020, de opvolger van hetEuropese kaderprogramma FP7.

Wij bundelen onze krachten met de geesteswetenschappen (letteren, filosofieen theologie) en de computerwetenschappen om samen van de KU Leuveneen belangrijke speler te maken in de snel groeiende ‘Digital Humanities’.Op die manier zullen we voor de UB als geheel ook een nieuwe strategischepositie kunnen scheppen.

Professor Stefan GradmannHoofdbibliothecaris KU Leuven

Professor Stefan Gradmann met schepen van Cultuur van de Stad Leuven, Denise Vandevoort

Page 3: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

Inhoud

Organisatie 2

Dienstverlening en kwaliteit 6

Collecties en onderzoek 8

Ondersteuning studenten 11

Erfgoed en cultuur 14

Personeel 17

De bibliotheek in cijfers 19

Bibliotheekfonds 22

Page 4: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

OrganisatieDe KU Leuven beschikt over uitstekende bibliotheekvoorzieningendie verspreid zijn over de hele universiteit en die samen deUniversiteitsbibliotheek (UB) vormen. In de binnenstad bevindenzich de Centrale Bibliotheek (CB) en de zeven faculteitsbibliothekenvan de Groep Humane Wetenschappen. De Campus Gasthuisberg,de Campus Heverlee en de Campus Kortrijk hebben elk huneigen campusbibliotheek. Ook de dienst Kunstpatrimonium enhet Universiteitsarchief behoren tot de Universiteitsbibliotheek.

De hoofdbibliothecaris bepaalt samen met het Managementteamvan de Universiteitsbibliotheek (MTUB) en in overleg met debestuursorganen van de KU Leuven het bibliotheekbeleid van deuniversiteit. In de zomer van 2012 ging de hoofdbibliothecaris,Mel Collier, op emeritaat. In afwachting van de aanstelling vaneen nieuwe hoofdbibliothecaris werd een bestuurscommissieaangesteld. Deze commissie bestond uit drie leden van het MTUB:Jo Rademakers, Chris Schroeven en Hilde Van Kiel.

In 2012 werden de actielijnen uit het strategisch plan 2010-2013verder geconcretiseerd. De actielijnen zijn: ondersteuning Onderzoek,Onderwijs, Collectievorming, Digitale bibliotheek, Kwaliteitszorg,Samenwerking Associatiebibliotheken, Organisatie en Personeel.Per actielijn is een portefeuillehouder aangesteld die de planningcoördineert en stimuleert.

Organisatorisch bewoog er heel wat in de Universiteits -bibliotheek. Sinds 2011 zijn de Campusbibliotheek Arenberg ende Campusbibliotheek Biomedische Wetenschappen toegevoegdaan de Centrale Diensten van de Universiteitsbibliotheek. Beidediensten staan onder de directe leiding van dezelfde Campus -bibliothecaris. De studenten en personeelsleden behouden eenrechtstreekse dienstverlening op de eigen campus maar erwordt bekeken hoe samenwerking op het vlak van backofficetaken tot een efficiëntere werking van beide diensten kan leiden.

In 2011 werd een doorlichting van de Faculteitsbibliotheek Letterengeorganiseerd. De resultaten van deze doorlichting werden in 2012geïmplementeerd: een gedeeltelijke integratie van het collectie -budget en -beleid tussen de Centrale Bibliotheek (CB) en Letterenen een intensieve samenwerking van de backoffice diensten vande CB en Letteren voor wat betreft acquisitie en catalografie vannieuwe werken.

Ook de andere bibliotheken van Humane Wetenschappen steldenplannen op voor een intensievere samenwerking en het verbeterenvan de dienstverlening: oprichting van een gemeenschappelijkeSAP-antenne, afspraken omtrent faculteitsoverschrijdende inzetvan personeelsleden op het vlak van interbibliothecair leenverkeeren bepaalde nieuwe taken.

De bibliotheken van de universiteit worden in hun werking onder steund door twee centrale diensten: de Universiteits biblio -theek diensten (UBD) en het Leuvens Integraal Bibliotheek- enInformatiesysteem, kortweg LIBIS, dat instaat voor de bibliotheek -

22

Jo Rademakers op de eerste Digidag voor

het personeel. Paul Sijsmans (UBD) aan het werk op E-resources en Beleidsondersteuning

Page 5: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

informatica. De Universiteitsbibliotheekdiensten vervullen beleids - voorbereidende taken en omvatten diensten die vereist zijn vooreen efficiënte werking van de Universiteitsbibliotheek als geheel,zoals de digitale bibliotheek en het catalogiseringsbeleid. Zij verzorgen ook de ontsluiting van de e-bronnen van deAssociatiehogescholen. LIBIS beheert het bibliotheeksysteemvan de KU Leuven en LIBISnet (d.i. alle instellingen die gebruikmaken van de LIBIS-diensten) en ondersteunt mee de technischewerking van de digitale bibliotheek.

Via de Associatie KU Leuven is er nauwe samenwerking met debibliotheken van de geassocieerde hogescholen: o.a. op het vlakvan collectievorming en bewaarbeleid, toegang tot de verschillendebronnen, gemeenschappelijk bibliotheeksysteem Aleph en discoveryservice LIMO, uitwerken van gemeenschappelijke beheers gegevensen performantie-indicatoren, bibliotheekbeleid t.o.v. onderwijs.

De Centrale Bibliotheek (CB) verzamelt een basiscollectie referentie -werken en interdisciplinaire literatuur. Ze is ook bewaarbibliotheekvoor de Campus Humane Wetenschappen en voor het documentairerfgoed. Daarnaast herbergt ze een aantal gespecialiseerdeafdelingen: handschriften en kostbare werken (Tabularium), de collectie kranten en overheidspublicaties en de Oost-Aziatischebibliotheek (LSIN). De CB bezit in het totaal 1,3 miljoen boekdelen.Deze bibliotheek is gehuisvest in een indrukwekkend gebouw inneorenaissance stijl, ontworpen door de Amerikaanse architectWhitney Warren en gebouwd tussen 1921 en 1928.

De bibliotheken van de Campus Humane Wetenschappen bezittensamen ongeveer 2 miljoen boekdelen. De elektronische tijdschriften - collectie groeide de laatste jaren sterk (ook de e-collectie vanhistorische jaargangen). Meer cijfergegevens zijn te vinden in hetJaarverslag van de Campusbibliotheek Humane Wetenschappen.

De Campusbibliotheek Humane Wetenschappen bestaat uit 7 faculteitsbibliotheken die intensief samenwerken:

De Bibliotheek van de Faculteit Letteren (LBIB), de MauritsSabbebibliotheek (GBIB) van de Faculteit Theologie en Religie - wetenschappen, de Bibliotheek van het Hoger Instituut voorWijsbegeerte (FBIB), de Bibliotheek van de Faculteit Economieen Bedrijfswetenschappen (EBIB), de Bibliotheek van deFaculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen (PBIB),de Bibliotheek van de Faculteit Rechtsgeleerdheid (RBIB), en de Bibliotheek van de Faculteit Sociale Wetenschappen (SBIB).

Campusbibliotheek Arenberg

3

Page 6: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

44

De faculteitsbibliotheken stellen gedrukte en digitale informatie -bronnen ter beschikking in functie van het onderwijs en onderzoekin hun specifiek vakgebied. De Maurits Sabbebibliotheek neemthier een speciale plaats in, omdat zij eveneens een bewaar -bibliotheek is met 1,1 miljoen boekdelen. Naast de historischebestanden, waaronder 170.000 oude drukken (vóór 1801), is ereen omvangrijke collectie van de nieuwste publicaties rondtheologie en haar grensgebieden.

De Campusbibliotheek Biomedische Wetenschappen (MGAS)bevindt zich in het hart van de Campus Gasthuisberg. Zij biedttoegang tot de gedrukte en elektronische collectie voor de faculteitenGeneeskunde en Farmaceutische wetenschappen.

De Campusbibliotheek Arenberg (CBA) is een van de meestgeavanceerde bibliotheken voor Wetenschap en Technologievan het Europese vasteland. Ook de collecties van de FaculteitBewegings- en Revalidatiewetenschappen (FaBeR) zijn er opgesteld.De bibliotheek is gehuisvest in het voormalige Celestijnen kloosterin Heverlee.

De Campusbibliotheek Kortrijk (BIBK) heeft een multi disciplinairecollectie voor studenten, docenten en onderzoekers van desubfaculteiten Economie en Bedrijfswetenschappen, Geneeskunde,Letteren, Psychologie en Pedagogische Wetenschappen,Rechtsgeleerdheid en Wetenschap & Technologie. De bibliotheekis een leercentrum voor bachelorstudenten en is uitgerust voordynamisch leren en groepswerk. Met meer dan 200.000 volumesis de bibliotheek tevens een instrument voor onderzoek enmaatschappelijke dienstverlening.Preciosa in de Maurits Sabbebibliotheek

Page 7: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

55

CENTRALE BIBLIOTHEEK BIBCLadeuzeplein 21

MAURITSSABBEBIBLIOTHEEKTheologie en Religie -wetenschappenGBIB Charles deBériotstraat 26

CAMPUSBIBLIOTHEEKBIOMEDISCHEWETENSCHAPPENMGASGasthuisbergO&N I Herestraat 49

LETTERENLBIB Blijde-Inkomststraat 21

RECHTSGELEERDHEIDRBIBTiensestraat 41

WIJSBEGEERTEFBIB Kard. Mercierplein 2

SOCIALEWETENSCHAPPENSBIBParkstraat 45

CAMPUSBIBLIOTHEEKARENBERG Wetenschap & TechnologieBewegings- en Revalidatie - wetenschappenCBA W. de Croylaan 6, Heverlee

ECONOMIE ENBEDRIJFSWETEN -SCHAPPENEBIB Naamsestraat 69

PSYCHOLOGIE ENPEDAGOGISCHE WETENSCHAPPENPBIB Dekenstraat 2 5

CAMPUSBIBLIOTHEEKKORTRIJK BIBKEtienne Sabbelaan 53

Page 8: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

6

Dienstverlening en kwaliteitTer ondersteuning van het universitaire onderwijs en onderzoekstelt de Universiteitsbibliotheek aangepaste collecties ter beschikking.Dit betreft zowel papieren als digitale collecties. Kwaliteitsvolle dienst -verlening is een belangrijk aandachtspunt bij alle activiteiten.

Bezoeken

Studenten en personeel van de KU Leuven en van de AssociatieKU Leuven hebben automatisch toegang tot alle bibliothekenvan de universiteit. Alumni en externen kunnen een toegangskaartvoor één dag of een jaarkaart aanvragen.

Het bibliotheekbezoek is de laatste jaren fel toegenomen. De kaap van 2 miljoen bezoeken werd gerond, om precies te zijnwerden er het voorbije jaar 2.150.629 bezoeken geregistreerd.Dit is een stijging van 10,5% ten opzichte van 2011. Een van devoornaamste redenen voor deze groei is de tendens bij de heden -daagse student om in de rustige omgeving van de bibliotheek tewerken en te studeren.

De verruimde openingsuren van de bibliotheken spelen in op dezetrend. Tijdens de blok- en examenperiode blijven meer bibliothekentijdens het weekend geopend om aan de noden van de studentente beantwoorden.

Gebruik van de collecties

Gedrukte materialenHet aantal uitgeleende materialen loopt verder terug. In 2009 warener nog 461.285 uitleningen, in 2012 zakte het aantal uitleningenverder tot 376.553.

e-journals en databankenDe stijgende tendens van de laatste jaren zet zich ook in 2012 verder.Het aantal full text downloads van artikels uit e-tijdschriftenbedraagt nu meer dan 3.804.000. Ten opzichte van 2009 is diteen stijging van 908.018 downloads of een stijging van 31,3%.In contrast hiermee stellen we een daling vast van het aantalzoekacties in de databanken onder licentie. In 2009 waren dit er4.960.512, in 2012 nog 3.131.255 of een daling van 36,9%.

Een gedeeltelijke verklaring hiervoor kan liggen in het gebruik vanhet zoekplatform Limo. Dat maakt het voor onze eindgebruikersmogelijk om een aantal van de databanken en tijdschriften -collecties te raadplegen zonder naar het eigen platform van diee-bronnen te gaan. Het gebruik via Limo/PrimoCentral kan voorwat de 2012-zoekopdrachten betreft nog niet in kaart wordengebracht. Het totale cijfer ligt dus hoger maar kan niet exactbepaald worden.

Documentlevering en interbibliothecair leen verkeer (IBL)

Ook al beschikt de UB over een uitgebreide collectie, toch wordter ook gebruik gemaakt van de mogelijkheid om documentenvan andere bibliotheken en documentatiecentra naar de eigenbibliotheek te laten verzenden. In 2012 werd er 13.808 maal eenberoep gedaan op deze service. In 2009 was dit nog 16.535keer. Deze daling van 16,5% op een periode van slechts 4 jaar,betekent dat de studenten en onderzoekers steeds meer in deeigen collectie – gedrukt en digitaal – vinden wat ze nodig hebben.

Blokkende studenten inde bibliotheek

Page 9: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

7

Andere bibliotheken bieden deze service eveneens aan en zokwamen er in 2012 bij de KU Leuven-bibliotheken 32.660 aanvragentoe. Ten opzichte van 2009 is dit een daling met 6,9%, ten opzichtevan 2011 is er een toename met 5,8%. Ook dit wijst op de rijkdomvan de collectie.

Kwaliteitsbeleid

De Universiteitsbibliotheek voert een kwaliteitsbeleid met als doelde kwaliteit van de diensten voortdurend te verbeteren en teoptimaliseren. Betrouwbare en vergelijkbare kwalitatieve enkwantitatieve indicatoren zijn daarvoor essentieel.

In kwaliteitszorg staat de klant centraal en daarom herhaalde deUniversiteitsbibliotheek in 2012 de gebruikersenquête LibQUAL+,een enquête ontworpen door de Association of ResearchLibraries (ARL). Door het gebruik van deze methode kan deUniversiteitsbibliotheek de Leuvense resultaten vergelijken metdie van gelijkaardige instellingen wereldwijd en programma’sontwikkelen die de dienstverlening verbeteren.

Meer dan 6.000 gebruikers namen deel aan de enquête. De sterkepunten van de UB zijn: de dienstverlening en vakkennis van hetbibliotheekpersoneel, de rustige inspirerende bibliotheekruimtesen de openingstijden. Zwakkere punten zijn: de externe toegangtot de elektronische bronnen en het zelfstandig informatie kunnenterugvinden. De resultaten werden verder geanalyseerd en vergelekenmet die van de enquête van 2008. Een tweede pijler van hetkwaliteitsbeleid is de aandacht voor kwantitatieve metingen.

De Associatiewerkgroep Meten en kwaliteit ontwikkelde uit deOKAPI-vragenlijst een set van indicatoren die bedoeld zijn om de prestaties van een organisatie als de Universiteitsbibliotheekop een cijfermatige manier zichtbaar te maken (bv. de uitgaveninzake collectievorming per capita).

Backoffice diensten

Een bibliotheek kan niet werken zonder mensen achter de schermen.Zij zorgen voor de bestellingen en het afhandelen van de facturen,het catalogiseren, het beheer van licenties, de ICT- ondersteuning,enz. Tot voor kort werden al deze diensten georganiseerd perbibliotheek, volgens procedures die universiteitsbreed of tochUB-breed zijn. Geleidelijk worden ook horizontale samen werkings -verbanden opgezet. Dit was in 2012 onder meer het geval voorde financiële antennes.

Websites

Ook bij het uitbouwen van de websites van de verschillendebibliotheekeenheden en -diensten wordt naar een zo grootmogelijke uniformiteit gestreefd. Het voorbije jaar werden de verschillende websites zowel inhoudelijk als structureelgeïntegreerd.

Geert Erven, Ingrid Franken, Kristien Cosyns en Ann Leys catalogiseren op Metadata (UBD)

Page 10: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

8

Collecties en onderzoek De Universiteitsbibliotheek (UB) streeft ernaar om een collectie uit tebouwen die dicht aansluit bij het actuele onderzoek. Zij wil debronnen zoveel mogelijk op de onderzoeksplaats ter beschikkingstellen. Vandaar dat de nodige aandacht besteed wordt aan eenelektronisch toegankelijke collectie. Om de relevantie van hetaanbod te waarborgen overlegt de Universiteitsbibliotheek opregelmatige basis met de faculteiten en onderzoekers en houdtze voortdurend de vinger aan de pols. De totale collectie van deUniversiteitsbibliotheek telde eind 2012 ongeveer 3,5 miljoengeregistreerde items. Daarnaast hebben studenten en onder -zoekers toegang tot meer dan 235.000 elektronische tijdschriften,e-books en databanken.

Open Access

De UB engageert zich om samen met de Dienst Onderzoeks -coördinatie het beleid van de KU Leuven inzake Open Access bijde onderzoekers te promoten en hen bij de toepassing ervan teondersteunen. Met een UB-webpagina wordt extra aandachtgevestigd op Open Access initiatieven binnen de KU Leuven.Wie vragen heeft kan terecht bij de Open Access helpdesk, die wordt bemand door de Universiteitsbibliotheekdiensten. Het vergroten van de zichtbaarheid van website en helpdesk enhet verzamelen van informatie over wat er op het vlak van OpenAccess gebeurt binnen de universiteit, vormen nu de grootsteuitdagingen.

Digitalisering

In 2012 was de UB betrokken bij een hele reeks digitaliserings -projecten, zowel op lokaal, Vlaams als Europees niveau. Het bekendste zijn wel die in het kader van Europeana. Voor dezeprojecten kwamen in de eerste plaats de erfgoedcollecties in aanmerking.

De resultaten worden aangeboden via Lias, het digitaal archiefvan de UB, en van daaruit opgeladen naar de portaalsites vanonze projectpartners. LIBIS heeft in 2012 ook verder gewerktaan de ontsluiting van het digitale materiaal via het web. Zo kunnende afbeeldingen veel gemakkelijker in hun context aan het publiekworden getoond.

Er werd nieuw materiaal aangekocht voor het Digilab (labo voordigitalisering) en er werden extra medewerkers ingezet bij hetdigitaliseren. Daarbij profiteerde het Digilab van de resultaten vanhet RICH-project waarbinnen samen met het DepartementElektrotechniek geavanceerde toepassingen voor digitalisering zijnontwikkeld.

Bruno Vandermeulen geeft uitleg in het Digilab

Page 11: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

9

Onverwerkte boeken

Om bij de coördinatie van de projecten sneller te kunnen reagerenwerd de Werkgroep Digitalisering vervangen door een beperktereWerkgroep Digitale Projecten. Er is gewerkt aan een eerste aanzetvoor een nieuw beleidsplan op het vlak van digitalisering binnende UB, parallel aan de ontwikkeling van een nieuw strategisch plan.

Europeana Inside

Europeana Inside is een technisch project binnen Europeana datals doel heeft het proces van het aanleveren van materiaal vanerfgoedinstellingen te vereenvoudigen, door het maken van eenConnection Kit. Innoverend is ook dat er verrijkte informatie terugzal vloeien naar de erfgoedinstellingen. Om dit project te realiserenheeft LIBIS/KU Leuven ondersteuning gevraagd aan Erfgoedplus.be.Het project loopt van april 2012 tot september 2014 en is eensamenwerking tussen 26 partners. KU Leuven is één van de vier Belgische partners. Inhoudelijke partners zijn bibliotheken,archieven en musea over heel Europa. De technische partnerszijn voornamelijk leveranciers van collectiebeheersystemen.LIBIS werkt als technische partner mee aan de ontwikkeling enverbinding tussen de Connection Kit en de aangeboden Ex Librissystemen (Digitool/Rosetta, Aleph/Alma en Primo). Daarnaast onder - steunt LIBIS een aantal content-leveranciers zoals KADOC enLIBISnet partner Museum voor Natuurweten schappen (RBINS). Zo zal KADOC 10.000 affiches en RBINS 3.000 gedigitaliseerdeafbeeldingen uit verschillende collecties aanleveren.

Limo

Limo is het zoekportaal van de Universiteitsbibliotheek dat in2011 werd gelanceerd. Het LibQUAL+ gebruikersonderzoekvan 2012 wees uit dat het wenselijk was om dit portaal aan te passen. Dit heeft geleid tot volgende verbeteringen:

• Beperking of uitbreiding van de zoekresultaten naargelangde behoefte

• Nieuwe zoektab om te zoeken binnen de fysieke items• Nederlandstalige zoekinterface• Resultatenlijst met snippets (een uitgelicht stukje tekst dat

de zoekterm bevat).

Sinds september 2012 is Limo ook ingebruik bij deAssociatiehogescholen.

Formele ontsluiting deelcollecties

• Onverwerkte stocks Maurits SabbebibliotheekIn 2011 werd beslist om grote collecties boeken te verwerken(meer dan 300.000 volumes, voornamelijk rond het themareligie en aanverwante domeinen). Volgens vooraf bepaaldecriteria worden bepaalde boeken afgevoerd of geselecteerdom gecatalogiseerd te worden. Zo wordt een grote hoeveelheiddocumenten op korte tijd beschikbaar voor het grote publiek.Het project startte in juli 2011. In 2012 werden in totaal33.781 volumes verwerkt, wat resulteerde in 26.059 bijkomendetitelbeschrijvingen. Dit is een belangrijke bijdrage in het kadervan de erfgoedmissie van de Maurits Sabbebibliotheek voorbronnen van de 17de tot de 20ste eeuw.

Page 12: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

10

• Griekse en Byzantijnse kerkvaders (LBYZ)Dit project ontsluit de primaire en secundaire literatuur (en anderebronnen) die deel uitmaken van de speciale collectie Byzanistiekdie bewaard wordt in het Erasmushuis.

• Tijdschriften Campusbibliotheek Arenberg (CBA)In CBA werd ondersteuning gevraagd voor het aanpassenvan alle tijdschriftgegevens aan de nieuwe catalografischeregels en het toevoegen van de nodige administratievegegevens zodat de OKAPI-statistieken voor deze collectiekunnen worden aangeleverd. Bovendien wordt de collectie-informatie over de CBA-tijdschriften in Limo gebruiks vriendelijker

gemaakt. Ten slotte worden de beschrijvingen ook aangepast infunctie van de eventuele digitale beschikbaarheid van deze titels.

• Schoolboeken Bibliotheek Psychologie en PedagogischeWetenschappenDe vroegere collectie van het Archief- en documentatie centrumHistorische Pedagogiek werd in 2010 een onderdeel van decollectie van de faculteitsbibliotheek. Een eerste project richtzich op het catalogiseren van de schoolboeken. Hiervoor werdsamen met de faculteit Letteren een aanvraag ingediend. Het project loopt nog tot in juni 2014.

De historische collectie Psychologie en PedagogischeWetenschappen kende in 2012 een sterke groei, dankzij demaximale inzet van medewerkers van de personeelspool enUBD-Metadata. Er werden maar liefst 10.183 boeken toegevoegd.

E-books

De e-bookscollectie van de UB werd in 2012 aanzienlijk uitgebouwd.Er werd een contract afgesloten met een nieuwe aggregator voor de aankoop van individuele e-books, nl. ebrary. Daarnaast blijft deovereenkomst lopen met EBSCO (nu eBooks@EBSCOhost).

Het aanbod betalende pakketten van elektronische boeken ennaslagwerken groeide verder aan met onder andere de Morgan& Claypool Synthesis Collections, OECD iLibrary en met eenforse uitbreiding van de Springer e-books. In 2012 bood de UBin totaal een 70.000 tal e-books aan, wat t.o.v. het aanbod in 2010een stijging van 127% betekent. De hoge abonnements- enaankoopprijzen blijven wel een belemmerende factor in het e-book collectiebeleid.Oude schoolatlas in de Bibliotheek Psychologie

en Pedagogische Wetenschappen

Page 13: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

11

Ondersteuning studentenNet als in andere grote wetenschappelijke bibliotheken doet zichin de Leuvense Universiteitsbibliotheek een dubbele bewegingvoor. De spectaculaire groei van digitale informatiebronnen zorgtervoor dat haar diensten altijd en overal beschikbaar zijn voorstudenten en onderzoekers: op de werkplek, op kot, enz.Daarnaast is er bij de studenten al enkele jaren een opvallendetrend waarneembaar om opnieuw de bibliotheek op te zoekenom in groep te studeren en te werken. Deze trend wordt in de handgewerkt door vernieuwingen in het onderwijs, dat steeds meer denadruk legt op interactie en samenwerking. Er is duidelijk noodaan nieuwe aangepaste infrastructuur. Bovendien worden debibliotheken uitgedaagd om voortdurend na te denken over hunrol in de werk- en leeromgeving van studenten.

Studeren in bibliotheken en leercentra

De campagne “Blokken in Leuven” (telkens in januari en mei/juni)werd bestendigd en verder verfijnd. Om de toestroom aan blokkendestudenten op te vangen werden de openingstijden van dediverse bibliotheken verder op elkaar afgestemd. Middelpunt vande communicatie is de website www.blokkeninleuven.be waarde openingstijden per bibliotheek worden bijeengebracht enwaar de actuele bezettingsgraad per bibliotheek visueel wordtweergegeven. Deze inspanningen zorgden voor een nog groteretoeloop van studenten die gebruik maakten van de faciliteitenvan de bibliotheken. De openingsuren werden eveneens buiten deblok- en examenperiode uitgebreid en waar mogelijk geüniformiseerd.

Het leercentrum AGORA heeft in 2012 verder vorm gekregen. In augustus 2011 zijn de renovatiewerken in het voormaligFarmaceutisch Instituut van start gegaan. In overleg met destudenten, de Technische Diensten, ICTS, DOeL en Alma zijn deverschillende functies van de ruimtes nu definitief toegewezen,inclusief de integratie van een ICTS-helpdesk en een ICTS-print-

en plotterservice. Belangrijk is ook dat het AGORA-projectaanleiding heeft gegeven tot een efficiënter aanbod van dienstendie verder reiken dan enkel het leercentrum. Zo komt er eenuniform beheer van publieke PC’s voor de Groep HumaneWetenschappen ongeacht hun fysieke locatie (bibliotheek,leercentrum, PC-klas). Tevens werd een gebruiksvriendelijkereserveringstool ontwikkeld om in het leercentrum of in debibliotheken groepswerklokalen en benodigde uitrusting tereserveren. De opening van AGORA wordt voorzien in april 2013.

Het huidige leercentrum op de campus Gasthuisberg heeft hetafgelopen jaar geen spectaculaire wijzigingen ondergaan, de focusligt nu volledig op het nog te bouwen leercentrum Gasthuisbergin combinatie met het studentenrestaurant Alma. Het plan vande nieuwbouw krijgt definitief vorm en de realisatie maakt deel uitvan de Health Sciences Campus Gasthuisberg. De verhuizingnaar het nieuwe leercentrum is gepland in 2015.

De Agora volgens Joris Snaet

Page 14: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

Begin december 2012 werden de vier groepswerkruimtes vanCampusbibliotheek Arenberg (CBA) na een volledige renovatieopnieuw in gebruik genomen. Ze werden in een aparte,eigentijdse kleur gezet. Wat het werken in deze carrels zoaangenaam maakt is de verbetering van de akoestiek en deaankoop van nieuwe tafels, stoelen en poefs. De groene carrel isdaarenboven uitgerust met een smartboard. Studenten enpersoneelsleden van de KU Leuven en de academischeopleidingen van de geassocieerde hogescholen kunnen via dereserveringstool een groepswerkruimte reserveren.

De Bibliotheek van de Faculteit Economie en Bedrijfsweten schappen(EBIBI) werd eind 2011 gerenoveerd. Het aantal groepswerk -ruimtes werd uitgebreid naar 24. Er werden negen bibsems ofgroeps werklokalen gecreëerd waarvoor gereserveerd moet worden.Daarnaast beschikt men er nu over drie grote groepswerkruimtes.

Er zijn nu ongeveer 400 zitplaatsen (met bijkomend 50 plaatsenin de PC-klassen), opgedeeld in afzonderlijke studeerplaatsen enwerkplekken voor groepjes.

Het overschakelen naar e-collecties maakt meer ruimte vrij in debibliotheken. Zo werden ook in de Bibliotheek Sociale Weten -schappen (SBIB) tijdschriftenrekken weggehaald, ten voordelevan nieuwe werkruimte in een aangename omgeving: een salonmet kleurrijke meubels en kleine tafeltjes.

Ook in de Campusbibliotheek van Kortrijk (BIBK) worden extrafaciliteiten aangeboden voor de studenten. De openingstijdenwerden er in 2012 structureel uitgebreid en tijdens de blok- enexamen periodes worden er bijkomende studielokalen ter

12

Het nieuwe salon met kleurrijke meubels in Sociale Wetenschappen

Page 15: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

13

beschikking gesteld op de campus. De voorbereidingen van deuitbreidings plannen van de bibliotheek, met de integratie van eenmultifunctioneel leercentrum met ruime openingstijden, werdenin 2012 opgestart.

De Bibliotheek Rechtsgeleerdheid (RBIB) kampt al enkele jarenmet een plaatstekort tijdens de periode waarin papers moetengemaakt worden: blokkende studenten nemen de plaats in vanmensen die de collectie nodig hebben. Het reeds bestaandeblokverbod buiten de blok werd daarom in 2012 uitgebreid toteen cursusverbod, omdat dat ook effectief kan gecontroleerdworden. Het gevolg was dat het aantal bezoekers in RBIB voorhet eerst sinds 10 jaar lichtjes daalde.

Informatievaardigheden

De inspanningen om de studenten informatievaardiger te makenen de integratie van informatievaardigheden in de studie -programma’s te bevorderen, zijn ook verdergezet, zowel aan deKU Leuven als aan de verschillende hogescholen die deel uitmakenvan de Associatie (via de werkgroep Informatievaardigheden enProfessionalisering - DIDL). De rechtstreekse aansluiting bij hetonderwijs blijft een moeilijk punt dat intensieve aandacht vraagt.Belangrijke instrumenten daarbij zijn de online leerplatformen.Zowel de Campusbibliotheek Arenberg als de Faculteit Letterenhadden reeds een dergelijk leerplatform. Begin 2012 werd ookeen leerplatform van de Associatie operationeel.

Vermeldenswaardig is tevens het ruime aanbod opleidingen voorstudenten en personeel. De bibliotheken organiseerden in 2012opnieuw talrijke rondleidingen, introductiesessies en hands-onoefensessies.

Studenten met functiebeperking

In het kader van het diversiteitsbeleid biedt de universiteits -bibliotheek – naast het ter beschikking stellen van leestoestellenvoor blinden en slechtzienden – specifieke dienstverlening aanstudenten met een functiebeperking. De beschikking overdigitale versies van leermaterialen blijkt één van de belangrijksteknelpunten om gelijke kansen te creëren en studievaardighedente versterken. De aanvraagprocedures voor digitale leermiddelenbij de uitgeverijen zijn vaak niet transparant en vormen voor destudent een bijkomende drempel. Op vraag van de Cel Studerenmet een Functiebeperking organiseren de Universiteits bibliotheek -diensten (UBD) sedert april 2012 een gratis bestelservice voordigitaal cursusmateriaal. Geregistreerde studenten plaatsen hunaanvraag via een online bestelformulier waarna UBD de uitgevercontacteert. Na ontvangst van de digitale versie wordt deze opeen specifieke Toledo community geplaatst en wordt de studenthiervan persoonlijk verwittigd. In de loop van 2012 ontving UBD203 dergelijke aanvragen, waarbij in 177 gevallen door deuitgever een digitale kopie werd bezorgd. Voor de niet-succesvolleaanvragen wordt in een scanservice voorzien.

Studeren in de Bibliotheek Letteren

Page 16: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

14

Erfgoed en cultuur Naast de gebruikscollecties bezit de Universiteitsbibliotheek heelwat bijzondere collecties. Het gaat daarbij over kostbare ofzeldzame boeken, prenten en andere materialen. Deze collectiesvragen bijzondere aandacht, zowel voor bewaring als voorontsluiting. Digitalisering biedt de mogelijkheid om de originelenop een oordeelkundige wijze te bewaren, te bestuderen en kenbaarte maken aan het brede publiek.

Digitaliseringsprojecten

Om aan de gedigitaliseerde collecties maximale zichtbaarheid tegeven, streeft de UB ernaar om deze collecties doorzoekbaar temaken via Europeana. De UB is actieve data provider vanEuropeana en participeert in een aantal Europeana-projecten:

Europeana Photography: de Universiteitsbibliotheek is samenmet de Onderzoekseenheid Kunstwetenschappen van de FaculteitLetteren content-leverancier binnen het project EuropeanaPhotography, dat belangrijke fotografische collecties uit debeginperiode van de fotografie online beschikbaar wil stellen. Dit project loopt van 2012 tot 2015. De Leuvense bijdrage bestaatuit een glasdiacollectie van 20.000 objecten, voornamelijk uit dedidactische collecties van het departement Kunstweten -schappen, maar ook uit het Universiteitsarchief en deCampusbiblio theek Arenberg. In 2012 werden de eerste 10.000 glas -dia’s gedigitaliseerd.

Europeana Libraries: In december 2012 liep het projectEuropeana Libraries af. De Universiteitsbibliotheek was binnendit project content-leverancier voor 13.000 gedigitaliseerdeprenten. In 2012 werden voor dit project nog 6000 bijkomendeopnames gemaakt uit de collecties van het Prentenkabinet:

portret gravures, topografische prenten, portretalbums enornamentsprenten. De volledige collectie is nu online beschikbaarvia Limo en Europeana.

Daarnaast liepen er in 2012 nog andere digitaliseringsprojecten.Zo werden alle folio’s van de Bijbel van Anjou gedigitaliseerd meteen nieuwe installatie van het Alamire Digital Lab. Alle beeldenzijn te bekijken op www.lias.be. Hetzelfde gebeurde met de 385Craneveltbrieven van de Centrale Bibliotheek (waarvan de helft indepot van de Koning Boudewijnstichting) en de handschrift -fragmenten.

Flandrica

Op 15 november 2012 werd www.flandrica.be na twee jaarintensieve voorbereiding officieel gelanceerd. Flandrica.be is eenportaalsite voor integraal gedigitaliseerd materiaal uit Vlaamseerfgoedbibliotheken. Het is een project waaraan de zes grote

Bezoekers in deCentrale Bibliotheektijdens Erfgoeddag Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege opent ‘Flandrica’

Page 17: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

15

Vlaamse erfgoedbibliotheken, onder de koepel van de VlaamseErfgoedbibliotheek, een substantiële bijdrage leveren, zowel inde vorm van gedigitaliseerd erfgoed als in het coördineren vanhet project en het opbouwen en uitwisselen van expertise. De lancering van de site vond plaats tijdens een feestelijke zittingin de Leuvense Centrale Bibliotheek, in aanwezigheid vanVlaamse minister Joke Schauvliege, rector Mark Waer en heelwat vertegenwoordigers uit de erfgoedbibliotheekwereld.

Ex Cathedra

De onderzoeksresultaten van deze collectie handgeschrevencollegedictaten uit het ancien régime werden in 2012gepubliceerd in: Ex Cathedra. Leuvense collegedictaten van de16de tot de 18de eeuw, onder redactie van Geert Vanpaemel,Katharina Smeyers, An Smets en Diewer van der Meijden. De bijhorende tentoonstelling liep van 1 april tot 9 september in de Centrale Bibliotheek. Bij het boek en de tentoonstellinghoort ook een website, die terug te vinden is op de website vande UB onder ‘cultuuragenda’.

Topstuk

De gerestaureerde bibliotheek van de Kortrijkse kanunnik Jan de Hondt (1486-1571), een tijdgenoot en correspondent vanErasmus, werd in 2012 opgenomen in de lijst van roerenderfgoed van de Vlaamse Gemeenschap. Eerder werden volgendeonderdelen uit de collecties opgenomen in de lijst van de Top -stukken van de Vlaamse Gemeenschap: de uitzonderlijkehandschriften en drukken uit de Collectio academica antiqua, de Craneveltcorrespondentie en de Bijbel van Anjou.

Infrastructuur

Op 1 februari 2012 werd in de Maurits Sabbebibliotheek eenuitbreiding van een sterk beveiligde en goed geklimatiseerdepreciosaruimte feestelijk in gebruik genomen. Ze biedt plaatsvoor 600 bijkomende lopende meter handschriften en 15de- en16de-eeuwse oude drukken. Op die manier is er nu meer dan1200 lopende meter plaats voor bijzonder waardevolle stukkenvan de UB. In de preciosaruimte werden speciale rekken voorgrote formaten ingericht en een plek om handschriften op tebergen. Er werd daarnaast een kluis in gebruik genomen dietwee uur vuurbestendig is. Daarenboven is er in de consultatie ruimteoude drukken nog een kluis om stukken tijdelijk op te bergen.

Tentoonstellingen en andere evenementen

Van 13 tot 15 juni vond in Leuven de jaarlijkse Europeana plenaryplaats. Meer dan 300 professionals uit Europese erfgoed instellingendiscussieerden en wisselden ervaringen uit rond het themaConnecting society through culture. The power of partner ships,open data and cutting edge technology. De bijeenkomst werdafgesloten met een academische zitting ter gelegenheid van hetafscheid van professor Mel Collier, die op 1 oktober 2012 opemeritaat ging.

Er werden in de Centrale Bibliotheek, de Maurits Sabbe bibliotheeken de Campusbibliotheek Arenberg in 2012 grote en kleinetentoonstellingen georganiseerd, met materiaal uit eigencollecties of door andere afdelingen van de KU Leuven, altijd onderde supervisie van de UB.

Jaarlijkse tentoonstelling van de studenten Archeologie KU Leuven

Page 18: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

1616

In de Centrale Bibliotheek werden in 2012 heel wat tentoon -stellingen georganiseerd in de zaal, onder de galerij en in de haltussen de Grote en de Kleine Leeszaal:

• Voor altijd in de greep van de Grillige Zee: jaarlijksetentoonstelling van de archeologiestudenten.

• Fototentoonstelling met het Minderhedenforum KU Leuven• Ex Cathedra, Het leren zoals het was• Helden in de bib, naar aanleiding van Erfgoeddag• Drie fototentoonstellingen over klimaatverandering en

erfgoed i.s.m. UNESCO Vlaanderen• Fototentoonstelling over Berlijn naar aanleiding van het

Duitslandjaar 2012• De Kesselse schilder Frans Nackaerts (1884-1948)

• Stille impressies: tentoonstelling van kunst van dove kunstenaars,naar aanleiding van de WereldDovenDag 2012 te Leuven

• Binnenkant van het archief i.s.m. het Universiteitsarchief,gelijklopend met de tentoonstelling tegenArchieven metwerk van de kunstenaar Denmark in museum M

• Getekende Klanken, naar aanleiding van het tienjarigbestaan van Matrix (Centrum voor Nieuwe Muziek)

• Literature and/as Document, tentoontstelling naar aanleidingvan een congres van de MDRN Research Group(Departement Literatuur Faculteit Letteren KU Leuven)

In de Maurits Sabbebibliotheek liepen de volgende tentoon -stellingen in 2012:

• Bijbel te Leuven• 50 jaar Vaticanum II, naar aanleiding van het vijftigjarige jubileum

van het Tweede Vaticaans Concilie• Luther, Länder und Löwen: Bücherschätze der KU Leuven

Universitätsbibliotheken

In de Campusbibliotheek Arenberg stond de Mercator tentoon -stelling centraal:

• ‘Niemands Land. Cartografen in het voetspoor van Mercator’Naar aanleiding van de vijfhonderdste verjaardag van zijngeboorte. Een vrije exploratie van kaarten en grafische‘mappings’. Een prachtig staaltje van ‘speciale’ stukken(17de eeuw tot nu) uit de collectie van deCampusbibliotheek Arenberg.

En ten slotte konden we in de Bibliotheek BiomedischeWetenschappen genieten van twee kleine leuke tentoonstellingen:

• Van kruidenfarmacie tot moleculaire geneeskunde• Kriebelbeestjes door Art@DePinte

Atlas Coelestis (1742) op de tentoonstelling Niemandsland

Page 19: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

1717

PersoneelDe Universiteitsbibliotheek telt bijna 200 medewerkers, jobstudenten en vrijwilligers niet meegerekend. Het Management - team van de UB werkt in overleg met de diensthoofden enbibliothecarissen aan een consistent personeelsbeleid voor deUniversiteitsbibliotheek als geheel. De laatste jaren kreeg dit beleidsteeds meer vorm.

Functie- en organisatiedesign

Het project functie- en organisatiedesign werd afgerond in 2012.Dankzij dit project beschikt men binnen de KU Leuven niet alleenover uniforme functies maar wordt ook de grondslag gelegd vooreen continue functioneringsbegeleiding, gebaseerd op regelmatigterugkerende functioneringsgesprekken tussen leidinggevendeen medewerker.

In 2012 werd een horizontale doorlichting gemaakt van de functiesen organigrammen van al de bibliotheken en centrale dienstenvan de Universiteitsbibliotheek. Op basis van deze vergelijkingkonden een aantal verschillen in naamgeving en classificatieworden gedetecteerd en gedeeltelijk worden rechtgezet.

Opleidingstrajecten

Het Managementteam van de UB werkte in overleg met de personeelsdienst van de KU Leuven een aantal opleidingstrajectenuit voor personeelsleden. De workshops over het klantgerichtwerken aan de balie werden verdergezet. Daarnaast werden erinterne baliestages georganiseerd voor alle bibliotheekmedewerkersop vrijwillige basis. Ook de jobstudenten kregen voor het eerst eenalgemeen opleidingstraject aangeboden. Het grootste deel vande inspanningen qua opleiding ging in 2012 naar de leidinggevenden:het opstellen van een checklist voor nieuwe leiding gevenden (een opleidingsplan voor toekomstige nieuwe aanwervingen opdit niveau), het organiseren van een specifieke cursus coachendleidinggeven en veranderingsmanagement voor bibliothecarissen,teamleiders en andere diensthoofden binnen de Universiteits -bibliotheek. Tijdens de vorige jaren werden reeds een paar specifieketaakgerichte netwerken opgericht voor het bibliotheekpersoneelmet als doel te komen tot universiteitsbiblio theekbrede procedures,het uitwisselen van ideeën en een betere samenwerking over delokale diensten heen. In 2012 werden de netwerken van balie -verantwoordelijken en bibliotheekinformatici uitgebreid met eennetwerk van verantwoordelijken interbibliothecair leenverkeer enbib-SAP-verantwoordelijken.

Nicole Verbeeck van de Bibliotheek Letteren

De jaarlijkse BBQ van de Universiteitsbibliotheek, ook in 2012 een succes!

Page 20: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

1818

Personeelspool

De personeelspool bestaat uit 3,5 voltijdse equivalenten. Deze poolis tot stand gekomen binnen het kader van de besparingen tengevolge van de reorganisatie van de diensten binnen de CentraleBibliotheek. Heel wat bibliotheken maken er gebruik van. De pool -mede werkers worden vooral ingezet bij tijdelijke projecten en

voor de tijdelijke vervanging van personeelsleden. Omdat het omvooraf opgeleid personeel gaat zijn zij meteen efficiënt inzetbaar.De pool draagt in belangrijke mate bij tot het versterken van decohesie tussen het personeel van de verschillende bibliotheek -eenheden.

Poolmedewerkers welkom op het personeelsfeest op het Ladeuzeplein

Page 21: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

Collecties

De bibliotheek in cijfers

2009 2010 2011 2012

FYSIEKE COLLECTIE

aantal niet-seriële publicaties (bibrecords) 2.349.732 2.280.696 2.333.420 2.374.559

aantal losbladige publicaties (bibrecords) 134 197 931 940

aantal seriële publicaties (bibrecords) 101.431 100.755 100.713 101.003

aantal andere fysieke documenten (bibrecords) 19.304 26.890 45.331 53.794

TOTAAL fysieke collectie (aantal bibrecords) 2.470.601 2.408.538 2.480.395 2.530.296

ELEKTRONISCHE COLLECTIE

aantal e-books (bibrecords) 12.156 30.544 47.724 69.354

aantal databanken en websites 655 639 682 692

aantal e-seriële publicaties (bibrecords) 20.074 28.621 34.003 40.529

aantal andere elektronische documenten (bibrecords) 15.100 8.698 120.246 124.427

TOTAAL elektronische collectie (aantal bibrecords) 47.985 68.502 202.655 235.002

De omvang van de fysieke collectie is de voorbije jaren ongeveerstabiel gebleven. Toch blijven onze collecties overwegend uit boekenbestaan. De e-collectie is gedurende de voorbije drie jaar bijnavier maal groter geworden. Daarbij valt vooral de sterke toenamevan het aantal e-books te noteren, ook al blijven de aantallen nogeerder bescheiden.

Milj

oene

n

n Totaal fysieke collectie (aantal bibrecords)

• Totaal elektronische collectie (aantal bibrecords)

3

2009 2010 2011 2012

2

1

0

47.985

68.502

202.655

235.002

Omvang van de collecties

19

Page 22: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

Dienstverlening

De bezoekersaantallen, die in 2010 met iets meer dan één vierdewaren toegenomen ten opzichte van 2009, bleven in 2011 en 2012verder toenemen. De openingsuren die de vorige jaren sterkwaren uitgebreid (655 uur per week in 2009 tegenover 733 perweek in 2010) blijven op hetzelfde peil. Opvallend is de dalingvan het aantal uitleningen die zich vanaf 2010 heeft ingezet. Het interbibliothecair leenverkeer (IBL) vertoont een dubbele trend:de aanvragen van het eigen publiek dalen, terwijl het aantalbinnenkomende aanvragen vanaf 2011 opnieuw toeneemt. Dit laatsteis waarschijnlijk het gevolg van een steeds beter uitgebouwde e-collectie.

• aantal geregistreerde fysieke bezoeken

• openingsuren totaal

• KU Leuven full text downloads

• IBL uitgaande aanvragen

• aantal uitleningen

• IBL binnenkomende aanvragen

2010 2011 2012

60

80

100

120

140

160

180

2009 2010 2011 2012

openingsuren totaal (per week) 655 733 741 736

IBL binnenkomende aanvragen 35.062 25.916 30.868 32.660

IBL uitgaande aanvragen 16.535 15.956 14.738 13.808

aantal uitleningen 461.285 384.631 408.475 376.553

aantal geregistreerde fysieke bezoeken 1.316.543 1.664.269 1.965.419 2.150.629

KU Leuven Full Text downloads 2.896.241 3.138.570 3.593.815 3.804.259

IBL binnenkomend + aantal uitleningen + FT downloads TOTAAL 3.392.588 3.549.117 4.033.158 4.213.472

Procentuele evolutie dienstverlening (2009 = 100)

20

2009

Page 23: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

n uitgaven bibliotheekpersoneel payroll

n uitgaven recurrente werking

n uitgaven voor fysieke collectie (F)

n uitgaven voor e-collectie (E)

Middelen

2010 2011 2012

aantal studenten ingeschreven met een diplomacontract 26.874 27.927 29.976

aantal medewerkers in vast en tijdelijk dienstverband 195 204 194

bibliotheekpersoneel uitgedrukt in organisatorische VTE 172,83 171,23 164,51

uitgaven collectie per gebruik 1,54 1,43 1,51

uitgaven (collectie + personeel + recurrente werking) per student 535,95 559,12 556,07

totale uitgaven KU LEUVEN (x 1 000 000) 670 678 745

Uitgaven 2012

n uitgaven voor fysieke collectie

n uitgaven voor e-collectie

1.000.000

1.000.000

2.000.000

3.000.000

4.000.000

5.000.000

6.000.000

7.000.000

2009 2010 2011 2012

3.052.293 2.673.164

1.784.005 1.630.490

2.034.7132.790.057

3.980.5924.721.445

uitgaven collectie 2009-2012

21

10%

E = 74,33%

F= 25,67%

56%uitgaven

collectie = 34%

Page 24: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

22

BibliotheekfondsDe Universiteitsbibliotheek doet meer dan voorzien in de onmid -dellijke informatiebehoeften. Ze zet bijvoorbeeld langlopendedigitaliserings- en conserveringsprojecten op. Voor dergelijkeprojecten wordt een beroep gedaan op bijkomende financiëlemiddelen. Ook voor eenmalige grote aankopen zoals digitaletijdschrift archieven of zeldzame oude drukken is extra financiëlesteun welkom.

Het Familieboekfonds

De ouders van laatstejaarsstudenten wordt de kans geboden de naam van hun dochter of zoon te noteren op een ex dono,dat gekleefd wordt in een nieuw aangekocht boek van deuniversiteits bibliotheek. Voor deze blijvende herinnering aan de studietijd van hun zoon of dochter, dienen ze 50 euro of meerte schenken aan het Familieboekfonds. Het Familieboekfondsbracht 19.229 euro (netto) op sinds de start van de campagnein 2009. Omwille van het grote succes wordt de campagne elkjaar herhaald, zowel in juni als in september.

Bibliotheekfonds Letteren

De Faculteitsbibliotheek Letteren staat voor de grote uitdagingom een collectie uit te bouwen die alle onderzoekers en studenten,verbonden aan de faculteit, in staat stelt om op internationaalniveau te blijven presteren. In deze financieel moeilijke tijden isdeze opdracht de laatste jaren onder druk komen te staan.Daarom lanceerde de bibliotheek een oproep aan de alumni vande faculteit om financiële steun te verlenen. Deze actie loopt nogsteeds. Wie 100 euro of meer overmaakt, wordt Donateur vande Faculteitsbibliotheek Letteren. Wie 500 euro of meer overmaakt,wordt Mecenas van de Faculteitsbibliotheek Letteren.

Prins Charles-Louis van Arenberg (l), de voorzitter van het Bibliotheekfonds met hoofdbibliothecaris Mel Collier

Page 25: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

23

Restauratieproject ‘Blokbeesten?’

Alumni Lovanienses heeft zijn schouders gezet onder het project omde Leuvense collegedictaten, die bewaard worden in de Universiteits -biblio theek, te restaureren. Het gaat om een honderdvijftigtal college - dictaten van de zestiende tot de achttiende eeuw, door destudenten opgenomen tijdens de lessen aan de Artesfaculteit. Velevan deze hand schriften zijn er erg aan toe en dienen nodig gerestaureerd te worden. Tien collegedictaten werden reeds behandeld. Twee zijn momenteel in goede handen van een ervaren restaurator. Dertien personen schonken 500 euro. Zij worden peter of meter van een van de gerestaureerde collegedictaten en worden als dusdanig vermeld in het dictaat, in de online catalogus en in alle publicatiesomtrent de collegedictaten.

Bijdragen zijn nog steeds welkom.

Schenkingen

De schenker kan kiezen uit vier schenkingsformules en heeft de mogelijkheid om aan te geven voor welke specifieke bibliotheek binnende KU Leuven zijn gift moet aangewend worden. U schenkt jaarlijks minstens 50 euro en u wordt donateur van de Universiteitsbibliotheek.U schenkt elke maand minstens 10 euro of jaarlijks minstens 100 euro en u behoort tot de Laurens Beyerlinck-kring. U schenkt elke maand minstens 20 euro of jaarlijks minstens 200 euro en u behoort tot de Jacobus Romanus-kring.U schenkt elke maand minstens 50 euro of jaarlijks minstens 500 euro en u wordt Raad van de hoofdbibliothecaris.

Giften kunnen overgemaakt worden op het volgende rekeningnummer van de KU Leuven: IBAN: BE45 7340 1941 7789 - BIC: KREDBEBB

Gift voor het Bibliotheekfonds gestructureerde mededeling 400/0002/42034Gift voor het restauratieproject ‘Blokbeesten?’ gestructureerde mededeling 400/0004/47653Schenking voor de Faculteitsbibliotheek Letteren gestructureerde mededeling 400/0005/20910Gift voor het Familieboekfonds gestructureerde mededeling 400/0003/01143Voor giften vanaf 40 euro per jaar wordt een fiscaal attest toegestuurd.

Enkele nog te restaureren collegedictaten

Page 26: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

Colofon:Vormgeving: www.altera.be

Redactie en samenstelling: Dirk Aerts, Relinde Geys, Erna Mannaerts, Els Scheers en Katrien Smeyers

Teksten: Dirk Aerts, Peter De Marrez, Stefan Gradmann, Martine Pieters, Chris Schroeven en Ria Vanhove

Fotografie: Erna Mannaerts, Dirk Motmans, Tarek Peeters, Marc Ronsmans, Rob Stevens en Bruno Vandermeulen

24

Page 27: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november
Page 28: Jaarverslag Universiteitsbibliotheek 2012...Tijdens mijn sollicitatie heeft het College van Bestuur mij expliciet om een visie gevraagd. De drie elementen die ik toen, in november

UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEKMgr. Ladeuzeplein 213000 LEUVEN, Belgiëtel. + 32 16 32 46 60fax + 32 16 32 46 91

http://bib.kuleuven.be

v.u.

: S

tefa

n G

rad

man

n, M

gr.

Lad

euze

ple

in 2

1, 3

000

Leuv

en