Jaarverslag Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG 2017

Jaarverslag 2017

Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie

UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM GRONINGEN

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

2

Samenstelling en redactie

Bestuur Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

dr. G.B. Halmos, KNO-arts-oncoloog

dr. K.P. Schepman, kaakchirurg-oncoloog

dr. S.F. Oosting, internist-oncoloog

drs. J.G.M. van den Hoek, radiotherapeut-oncoloog

drs. E.M. Boerrigter e.i.e., stafadviseur TWG Comprehensive Cancer Center UMCG

mw. N.J. Dollekamp BoH, datamanager Hoofdhals oncologie

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

3

Inhoud

Inleiding ................................................................................................................................................... 4

UMCG ...................................................................................................................................................... 5

1. Patiëntenzorg in de keten UMCG ................................................................................................ 5

Volume ............................................................................................................................................ 5

Zorgtraject hoofdhals tumoren ....................................................................................................... 8

Make Sense Campagne ................................................................................................................... 9

2. Organisatie Tumorwerkgroep UMCG ........................................................................................ 10

Ontwikkeling regionale samenwerking ......................................................................................... 10

Ontwikkeling besturing van het zorgtraject hoofdhals tumoren .................................................. 10

Ontwikkeling bestuur TWG ........................................................................................................... 11

3. Onderzoek Hoofdhals oncologie UMCG .................................................................................... 12

Bijlagen .................................................................................................................................................. 16

1. Behandelteam hoofdhals kanker, locatie UMCG in 2017 ..................................................... 16

2. Publicaties Hoofdhals oncologie ........................................................................................... 18

Jaarverslag Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG 2017

Inleiding Terugkijkend was 2017 een succesvol jaar voor onze werkgroep. Naast de doorlopende

patiëntenzorg, onderzoek en onderwijs blijft dit jaar gedenkwaardig, vanwege twee bijzondere

gebeurtenissen: de succesvolle visitatie van onze werkgroep en het starten van protonentherapie in

Groningen.

De Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie van UMCG-MCL werd in 2017 gevisiteerd door de

Nederlandse Werkgroep Hoofdhals tumoren. Mede dankzij de nauwkeurige voorbereidingen, geleid

door Professor dr. Roodenburg en Professor dr. de Visscher (respectievelijk UMCG en MCL) heeft de

werkgroep een zeer succesvolle visitatie achter de rug. De visitatiecommissie heeft in haar rapport

de ‘deskundigheid en expertise’ benadrukt en onder andere vastgesteld, dat ‘de werkgroep bestaat

uit twee goede teams’, ‘een goed georganiseerde werkgroep, met goede onderlinge verhoudingen’

met ‘een enthousiaste groep ondersteunende disciplines’.

Zoals in het vorig jaarverslag aangekondigd zijn eind 2017 alle voorbereidingen getroffen om het

Protonencentrum in 2018 operationeel te laten zijn. Door aanhoudend werk van vele mensen, met

name Professor Langendijk (hoofd afdeling radiotherapie), is het Groningen

Protonentherapiecentrum de eerste faciliteit in Nederland waar deze moderne techniek beschikbaar

is. Inmiddels zijn de eerste patiënten met hoofdhals kanker behandeld.

Dit jaarverslag verschilt in het format van de jaarverslagen van de afgelopen jaren. Door iets meer

cijfers en minder tekst te laten zien, hopen we een goed inzicht te kunnen geven over het afgelopen

jaar. Omdat we in een overgangsfase zitten zullen de gegevens voor 2017 van de beide locaties

gescheiden aangeleverd worden.

Dr. G.B. Halmos

Voorzitter Tumorwerkgroep UMCG

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

5

UMCG

1. Patiëntenzorg in de keten UMCG

Volume

In de afgelopen 10 jaar is het aantal patiënten met een invasieve tumor in het hoofdhals gebied

toegenomen. In 2017 zijn er 457 unieke patiënten met een primaire hoofdhals tumor geregistreerd

in het UMCG. De volgende tabellen demonsteert de verdeling van de patiënten per primaire

tumorlokalisatie.

Maligne tumoren van de bovenste adem- en voedingsweg en speekselklieren

Overige tumoren en aanverwante aandoeningen in het hoofdhals gebied

Beschrijving locatie Totaal

Maligne neoplasma van de huid 68

Basaalcelcarcinoom 20

Maligne neoplasma van bot en kraakbeen 0

Maligne lymfoom hoofdhals gebied 12

Overige maligne neoplasmata 3

Premaligne afwijking 4

Benigne speekselkliertumor 26

totaal 133

Nieuwe aandoeningen per locatie Totaal

Lip 20

Tong 36

Grote speekselklieren 16

Gingiva 25

Mondbodem 20

Andere niet gespecificeerde delen vd mond 30

Oropharynx 47

Nasopharynx 2

Hypofarynx 20

Neusholten, middenoor en neusbijholten 10

Larynx 80

Halskliermetastase onbekende primaire tumor 18

totaal 324

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

6

Behandelingen Hoofdhals oncologie 2017

Weergegeven zijn de behandelingen die in BROC (Basic Registry Oncology outCome) geregistreerd

zijn onder de behandelepisode van een hoofdhals tumor. Deze bevatten alle uitgevoerde

chirurgische, radiotherapeutische en systemische behandelingen; zowel curatief als palliatief en zijn

van zowel primaire (1e, 2e, 3e enz.) als reciduale ziekte, recidieven en metastasen.

Chirurgische behandelingen

Jaar Start Behandeling

Resectie primaire tumor

Uitgebreide resectie

Halsklier-dissecties

Sentinel node procedures Reconstructies

2017 243 120 111 33 100

Toelichting: in bovenstaande telling van resecties worden de volgende chirurgische behandelingen

meegenomen (uitgebreide resecties zijn vetgedrukt weergegeven)

Resectie primaire tumor geregistreerd in BROC

Huid:

Lokale excisie (incl.wig)

Totale resectie (lip/oor/neus)

Hypofarynx/larynx:

CO2 laser excisie

Faryngectomie

Partiële larynxextirpatie

TLE

Maxillectomie: partieel of hemi

Mondholte/ oropharynx:

Continuiteits resectie mandibula

Marginale kaak resectie

Transorale resectie

Transorale resectie met mand. swing

Neus /bijholten:

Craniofaciale resectie

Endoscopische resectie

Excenteratio orbitae

Uitwendige benadering

Speekselklieren:

Extirpatie gl. submandibularis / sublingualis

Partiële (oppervlakkige) parotidectomie

Petrosectomie

Subtotale parotidectomie

Totale parotodectomie

Non-chirurgische behandelingen

Jaar Start Behandeling Radiotherapie

Systemische therapie

Jaar Eerste Behandeling

Radiotherapie met systemische therapie

2017 262 55 2017 47

Gecombineerde behandelingen

Jaar Eerste Behandeling

Chirurgische behandeling met radiotherapie

Chirurgische behandeling met radiotherapie met systemische

therapie

2017 96 15

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

7

Aantal besproken patiënten in MDO

Patiënten worden in 2017 vaker besproken dan in 2016, hetgeen suggereert, dat de problematiek

rond patiënten met een hoofdhals tumor mogelijk complexer is geworden. Het gemiddeld aantal

maal dat een patiënt besproken wordt stijgt van 1,4 naar 1,7 maal.

De publicatie 2017 voor de SONCOS normen (versie 5):

(bij 1.18.8b zijn alleen patiënten opgenomen die curatief in opzet waren)

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

8

Het betreft de diagnosen:

• Lip en Mondholte (ICD-10 code: C00, C02-C06) • Orofarynx (ICD-10 code: C01, C05.1,2, C09, C10 en C14.2) • Nasofarynx (ICD-10 code: C11) • Hypofarynx (ICD-10 code: C12-C13) • Larynx (ICD-10 code: C10.1, C32) • Neusholte en neusbijholten (ICD-10 code: C30 en C31) • Speekselklieren (ICD-10 code: C06.9, C07 en C08) • Lymfkliermetastasen plaveiselcelcarcinoom van onbekende origine (ICD-10 code: C80.9) • Gehoorgang/middenoor carcinomen (laterale schedelbasis) (ICD-10 code: C44.2)

Zorgtraject hoofdhals tumoren

De verbeteringen richting efficiënter werken zijn gericht op een snellere doorstroom van patiënten.

Vanaf 2017 is de doorlooptijd van de oncologische hoofdhals patiënten, zoals deze door SONCOS

worden uitgevraagd, zichtbaar op een Hoofdhals dashboard in BROC. Door dit inzicht kon gericht

gezocht worden waar het effect van een verbetering het grootst zou zijn. Hiermee is een deel van het

zorgtraject aangescherpt. Wij zien inmiddels al daadwerkelijk een verbetering.

Resultaat 2017 doorlooptijden (curatief behandelde patiënten exclusief huidcarcinoom en recidief):

53% van de patiënten hebben een 1e oncologische consult gehad binnen 1 week na

aanmelden bij UMCG (SONCOS v5; norm = 80%)

49% van de patiënten heeft een doorlooptijd van maximaal 3 weken vanaf 1e polikliniek

bezoek tot diagnostiek

31% van de patiënten zijn binnen 30 dagen na 1e oncologisch consult gestart met therapie

(SONCOS v5; norm = 80%)

Hiermee is helder dat we nog niet voldoen aan de normen. De oorzaken zullen verder worden

geanalyseerd en bekeken zal worden welke verbeteringen nog meer uitgevoerd kunnen worden om

de doorlooptijden te verbeteren. Monitoring van de doorlooptijden blijft onder de aandacht.

De werkgroep neemt deel aan de kwaliteitsregistratie DHNA vanuit de DICA, conform SONCOS

richtlijn. Het aantal patiënten dat is aangemerkt als relevant voor de DHNA (DICA) is 220.

DHNA inclusie

Alle patiënten met een eerste primaire

maligne tumor in het hoofdhals gebied

waarvoor curatieve behandeling, te weten:

Lip

Mondholte

Orofarynx

Nasofarynx

Hypofarynx

Larynx

Neus(bij)holte

Speekselklier

Lymfekliermetastasen

plaveiselcelcarcinoom van onbekende

primaire (Unknown Primary)

DHNA exclusie

Patiënten die gediagnosticeerd worden

met een:

tweede (3e, 4e etc.) primaire maligne

tumor in het hoofdhals gebied (in het

verleden of synchroon)

recidief

residu

carcinoma in situ (CIS)

mucosaal melanoom

schildkliertumor

huidtumor

sarcoom

neuro-endocriene tumor

hematologische maligniteit

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

9

Make Sense Campagne

In 2017 is deelgenomen aan de Make Sense Campagne. Patiënten zijn hierop geattendeerd waardoor de Tumorwerkgroep bijgedragen heeft aan deze preventieactie en bewustwordingscampagne voor patiënten.

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

10

2. Organisatie Tumorwerkgroep UMCG

Ontwikkeling regionale samenwerking

Voor een goede samenwerking is het van groot belang dat de partners weten wat de ander in huis heeft. Daarom wil de Tumorwerkgroep zich nog beter profileren op de website van het UMCG. Het Comprehensive Cancer Center ondersteunde in 2017 de Tumorwerkgroep met een tekstschrijver en een groot deel van de teksten zijn geschreven en geaccordeerd in 2017. Deze teksten zullen in 2018 zichtbaar worden op de website.

Ontwikkeling besturing van het zorgtraject hoofdhals tumoren

De Tumorwerkgroep kent 10 specialismen en 45 leden. Het leden overzicht vindt u in bijlage 1.

Het bestuur heeft de besturingsmethodiek PDCA-cyclus omarmd (Plan-do-check-act). De volgende

activiteiten zijn in 2017 ontplooid.

Plan: in 2017 is met de twee besturen UMCG-MCL vooruit gekeken naar de komende vijf jaren om verbeteringen en prioriteiten te kunnen baseren op de grote lijn in de ontwikkeling van de Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie. Ingezet wordt op verdere optimalisatie van de samenwerking tussen de disciplines in de Tumorwerkgroep, het implementeren van state of the art technieken voor diagnostiek en behandeling van hoofdhals patiënten, het bieden van veilige zorg, initiëren en participeren in basaal, translationeel klinisch onderzoek dat is gericht op betere zorguitkomsten, het leveren van een bijdrage aan opleiding voor medisch specialisten, tandartsen en paramedici en het leveren van een bijdrage aan een gezonde leefstijl van hoofdhals patiënten. Dit is verwerkt in het A3 meerjarenplan 2018-2022 dat de komende jaren zal worden aangehouden. Do: om te kunnen checken op daadwerkelijke data is er geïnvesteerd in het verzamelen van betrouwbare data. Hiervoor is een datamanager aangesteld.

- De DHNA (Dutch Head & Neck Audit) werd voor het eerste jaar ingevoerd. Deze kwaliteitsregistratie leidde ertoe dat een validatie heeft plaatsgevonden op het registratiesysteem BROC. Het proces van dataregistratie werd ingericht en de eerste patiëntgegevens zijn correct aangeleverd aan MRDM, het data verwerkende bedrijf voor de DICA.

- Daarnaast zijn de volume- en doorlooptijdgegevens verzameld en geoptimaliseerd in BROC, mede om de externe verantwoording van de SONCOS normen eenvoudig op te kunnen leveren en gedurende het jaar te kunnen monitoren.

Check: kwaliteit van outcome staat voorop. In 2017 is de Tumorwerkgroep is gevisiteerd door de NWHHT met een positief rapport tot resultaat. Er zijn 2 complicatiebesprekingen geweest in 2017. Act: het bestuur werkt inmiddels met een Jaarplan dat is afgeleid van het meerjarenplan. Zij heeft een Jaaragenda gemaakt en een Jaarplanning per jaar. Dit stelt het bestuur in staat om het Meerjarenplan en de projecten gedurende het jaar ook te monitoren en in te grijpen op het moment dat dat nodig is.

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

11

Ontwikkeling bestuur TWG

In 2016 is een nieuw bestuur aangetreden voor Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG:

dr. G.B. Halmos, KNO-arts-oncoloog, voorzitter drs. J.G.M. van den Hoek, radiotherapeut-oncoloog, secretaris dr. K.P. Schepman, kaakchirurg-oncoloog, algemeen bestuurslid dr. S.F. Oosting, internist-oncoloog, algemeen bestuurslid

Mw. drs. E.M. Boerrigter e.i.e. is toegevoegd aan het bestuur ter ondersteuning als stafadviseur TWG

vanuit het Comprehensive Cancer Center UMCG. Het bestuur heeft geen budget. Gezamenlijke

kosten worden verdeeld over de disciplines van het bestuur.

Het bestuur van de PWHHT (Paramedische Werkgroep Hoofdhals tumoren) is de samenwerking tussen de paramedische disciplines gericht op de Hoofdhals oncologie. Het jaargesprek met het bestuur van de Tumorwerkgroep is gehouden in december 2017. De PWHHT vertegenwoordigt tevens het UMCG bij de patiëntenvereniging. De samenstelling van het bestuur PWHHT is in 2017 gewijzigd naar:

Nienke Dollekamp, datamanager/projectmedewerker, voorzitter Sietske Huitema, diëtist, secretaris Marije Beenakker, logopedist, penningmeester Jesmin Poelstra, maatschappelijk werker, algemeen bestuurslid Rachel Dopheide, verpleegkundig specialist, algemeen bestuurslid

De leden van de Tumorwerkgroep van beide locaties zijn in 2017 drie maal bijeen geweest in een

beleidsbespreking.

De indicatoren voor externe verantwoording van de Hoofdhals oncologische zorg in het UMCG zijn

tijdig aangeleverd. Er wordt geen getoetste norm overschreden.

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

12

3. Onderzoek Hoofdhals oncologie UMCG

De Tumorwerkgroep heeft drie Researchbesprekingen gehouden in 2017. OncoLifes is opgestart met een Databiobank. In bijlage 2 zijn 54 publicaties, 1 book editor en 2 book chapters uit 2017 opgenomen. In 2017 liepen 25 klinische studies en is 1 studie afgerond (SCS-IMRT - huisstudie).

1. 3D visualization of isodose fields for treatment planning in mandibular osteoradionecrosis. Korte omschrijving: samenwerking tussen UMCG (lead), MD Anderson, UKE-Hamburg, Charite-Berlijn, ErasmusMC om retrospectief data te verkrijgen voor hypothese vorming omtrent welk isodose veld te kiezen voor resectie van ORN.

2. Analysis of Epidermal Growth Factor Receptor expression in lymph node metastasis in head and neck cancer after treatment with radiotherapy or chemoradiation: a potential target for molecular imaging? B.E.C. Plaat. Retrospectieve studie: gestart op 1-12-2017; beoogde einddatum: 1-1-2019

3. AOCMF Start-up Grant. Fully MRI based 3D virtual planning of CMF tumor resection and free flap reconstruction. Korte omschrijving : Startup subsidie van AO om botmodellen uit de MRI te krijgen voor chirurgische planningen in hoofdhals gebied.

4. ARTFORCE (NKI-AVL) Tumortype: Oropharynx, hypopharynx, oral cavity Korte omschrijving: Randomised study with Cisplatinum and standard or adaptive high dose radiotherapy for advanced head and neck cancer Inclusie: Gewenst N= 268 (landelijk) ; Geïncludeerd in UMCG 2017= 2; Totaal geïncludeerd= 2 Looptijd: gestart in december 2016

5. Checkmate 714: A double-blind, randomized, two arm phase 2 study of nivolumab in

combination with ipilimumab versus nivolumab in combination with ipilimumab placebo squamous cell carcinoma of the head and neck Tumortype: patiënten met recidief of gemetastaseerd plaveiselcelcarcinoom van het hoofdhals gebied. Korte omschrijving: randomisatie tussen nivolumab 1x per 2 weken + ipilimumab of placebo 1x per 6 weken, tot progressie, maximaal 2 jaar.

6. COOPERATION (AVL)

Tumortype: Newly diagnosed patients with primary non‐metastatic HNSCC located in the oral cavity, oropharynx, larynx (except T1 glottic), and hypopharynx who are not suitable for radical treatment with surgery or (chemo)radiotherapy and, therefore, planned for treatment with radiotherapy in palliative setting. OR Newly diagnosed patients with primary HNSCC with limited metastatic disease in a good general condition with life expectancy of at least 6 months are also eligible. Korte omschrijving: Dutch randomized multicenter trial COmparing twO PalliativeE RAdiaTION schemes for incurable head and neck cancer (COOPERATION) Inclusie: Gewenst N= 300 (landelijk); Geïncludeerd in UMCG 2017= 0 ; Totaal geïncludeerd= 5 Looptijd: gestart begin 2016

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

13

7. Efficacy of a guided self-help exercise program in laryngectomized patients PI: I Verdonck-de Leeuw (VUMC) Lokale PI UMCG: GB Halmos. Looptijd: gestart op 1-1-2015; beoogde einddatum: 1-1-2019

8. EORTC 1206: A randomized phase II study to evaluate the efficacy and safety of

chemotherapy (CT) vs androgen deprivation therapy (ADT) in patients with recurrent and/or

metastatic, androgen receptor (AR) expressing, salivary gland cancer (SGCs). Tumortype:

gemetastaseerd salivary duct carcinoom of adenocarcinoom van de speekselklieren met

expressive van de androgen receptor. Korte omschrijving: cohort A: randomisatie tussen

hormonale therapie en chemotherapie en cohort B: patiënten die al chemotherapie gehad

hebben krijgen hormonale therapie

9. Establishing the diagnostic and prognostic role of narrow Band Imaging in head and neck

cancer: 6 prospective studies. B.E.C. Plaat. Looptijd: gestart op 1-5-2015; beoogde

einddatum: 1-5-2020 (deel studies is inclusie afgerond)

10. Evaluating the clinical performance and efficacy of Thunderbeat device vs. standard care in

head and neck surgery PI: GB Halmos en B Plaat. Looptijd: gestart op 3-1-2017; beoogde

einddatum: 3-1-2020

11. Evaluation of the impact of a decision aid tool for patients with advanced larynx cancer. PI:

MWM van den Brekel (AvL) Lokale PI UMCG: GB Halmos. Looptijd: gestart op 1-1-2017;

beoogde einddatum: 1-1-2019

12. Genomic Instability based analysis of drugable targets in Head and Neck Cancer: Tumor

tissue for an ex vivo pilot study (GIBADT-HNC). B.E.C. Plaat. Looptijd: gestart op 1-5-2015;

beoogde einddatum: 1-1-2019

13. Hypothyroidism after total laryngectomy: the effects of hemithyroidectomy, pre-operative

and postoperative radiotherapy. B.E.C. Plaat. Retrospectieve studie: gestart op 1-12-2017;

beoogde einddatum: 1-1-2019

14. ICON (KWF Kankerbestrijding) Image guided surgery for margin assessment of head & neck cancer using cetuximab-IRDye800 Conjugate (ICON).Korte omschrijving: in UMCG gemaakt fluorescent conjugaat wordt pre operatief ingespoten in de patient om tjdens de operatie de tumor marges te visualiseren.

15. Identifying protein profile differences between laryngeal cancer of young and elderly

patients: a pilot study. (H&C-PEP). PI: GB Halmos. Looptijd: gestart op 11-27-2014; beoogde

einddatum: 1-1-2019

16. HANS (huisstudie)

Tumortype: Primary site in the oral cavity, oropharynx, hypopharynx, nasopharynx, paranasal

sinuses, and/or salivary glands

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

14

Korte omschrijving: Predictive models for radiation-induced side effects in Head and Neck

cancer based on single nucleotide polymorphisms (SNP)

Inclusie: Gewenst N =2000 ; Geïncludeerd in 2017 = 178 ; Totaal geïncludeerd = 1163

Looptijd: gestart in september 2013; loopt tot 2021

17. Keynote-412: A randomized phase III study of pembrolizumab given concomitantly to

chemoradiation and as maintenance therapy versus chemoradiation alone in patients with

locally advanced squamous cell cancer of the head and neck. MK3475-412.

Tumortype: lokaal gevorderd HNSCC

Korte omschrijving: randomisatie tussen chemoradiatie + pembrolizumab of placebo, start 1

week voor CRT en daarna 3 wekelijks gedurende 1 jaar

18. KO-TIP 001: An Open Label Phase II Study of Tipifarnib in Advanced Non-Hematological

Malignancies with HRAS Mutations.

Tumortype: gemetastaseerd plaveiselcelcarcinoom met HRAS mutatie

Korte omschrijving: tipifarnib oral 2 dd 900 mg om de week tot progressie

19. Multi-modality 3D mandibular resection planning in head and neck cancer using CT and MRI data fusion. (Huisstudie) Korte omschrijving: Tumor intekening met MRI en fusie met CT data om zo met voldoende marge een chirurgische 3D planning te maken.

20. NET-QUBIC (KWF/Alpe d'Huzes) Tumortype: previously untreated patients with newly-diagnosed HNC (oral, oropharynx, hypopharynx, larynx, unknown primary; all stages) Korte omschrijving: Netherlands Quality of Life and Biomedical Cohort Studies Head and Neck Cancer. Inclusie: Gewenst N = 739 (landelijk); Geïncludeerd in UMCG 2017 = 42; Totaal geïncludeerd = 147 Looptijd: gestart in juli 2014

21. OncoLifeS – Databiobank

Beheerder: GH de Bock

22. Prediction of treatment outcome in head and neck cancer patients with emphasis on the elderly population. PI: GB Halmos. Looptijd: gestart op 10-9-2014; beoogde einddatum: 1-1-2020

23. PRET studie (UMCU): Sentinel Node bij previously treated Neck.

Korte omschrijving : Samenwerking binnen de N0 groep van de NWHHT om SN techniek te evalueren in patiënten die al eerder behandeld zijn voor hoofdhals tumoren.

24. SCS-IMRT (huisstudie) Tumortype: Squamous cell carcinoma originating from the mucosa of the head and neck area or nasofaryngeal carcinoma originating from the nasofarynx; Korte omschrijving: Prevention of radiation-induced parotid glanddysfunction by parotid gland stem-cell sparing intensity-modulated radiotherapy Inclusie: Gewenst N = 102; Geïncludeerd in 2017 = 7 ; Totaal geïncludeerd = 106 Looptijd: gestart op 1-9-2013; Gesloten voor inclusie op: 3-5-2017

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

15

25. Squamous Cell Carcinoma Antigen concentration in cervical lymph nodes: a new method to detect lymph node metastases of head and neck squamous cell carcinoma B.E.C. Plaat. Retrospectieve studie: gestart op 1-12-2017; beoogde einddatum: 1-1-2019

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

16

Bijlagen

1. Behandelteam hoofdhals kanker, locatie UMCG in 2017

Het behandelteam hoofdhals kanker behandelt lipkanker, mondkanker, keelkanker, neus- en neusbijholtenkanker,

speekselklierkanker, strottenhoofdkanker, en plaveiselcelcarcinoom en basaalcelcarcinoom in het hoofdhals

gebied.

Dermatologie

Dr. Marieke Bolling, dermatoloog

Dr. Marloes van Kester, dermatoloog

Drs. Ellemiek Kuiper, dermatoloog

Dr. Emoke Rácz, dermatoloog

Dr. Marjon Wiegman, dermatoloog

Epidemiologie

Prof. dr. Truuske de Bock, epidemioloog

Dr. Boukje van Dijk, onderzoeker

Keel-, neus- en oorheelkunde (KNO)

Dr. Gyuri Halmos, kno-arts-oncoloog

Prof. dr. Bernard van der Laan, kno-arts-oncoloog

Dr. Boudewijn Plaat, kno-arts-oncoloog

Drs. Jan Wedman, kno-arts-oncoloog

Margreet Wiekel, coördinator

Hanneke Blaauwwiekel, coördinator

Medische oncologie

Dr. Rudolf Fehrmann, internist-oncoloog

Prof. dr. Jourik Gietema, medisch oncoloog

Dr. Sjoukje Oosting, medisch oncoloog

Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie en Bijzondere Tandheelkunde

Prof. dr. Jan Roodenbrug, kaakchirurg-oncoloog

Dr. Kees-Pieter Schepman, kaakchirurg-oncoloog

Dr. Sebastiaan Visscher, kaakchirurg, fellow hoofdhals chirurg

Dr. Max Witjes, kaakchirurg-oncoloog

Dr. Anke Korfage, tandarts-maxillofaciaal prothetist

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

17

Dr. Harry Reintsema, maxillofaciaal prothetist

Rachel Dopheide, verpleegkundig specialist

Pathologie

Drs. Jan Doff, patholoog

Dr. Bettine van Hemel, patholoog

Dr. Ed Schuuring, moleculair bioloog

Dr. Bert van der Vegt, patholoog

Plastische chirurgie

Dr. Eva van der Beek, plastisch chirurg

Drs. Marijn Huijing, plastisch chirurg

Dr. Martin Stenekes, plastisch chirurg

Drs. Tallechien Tempelman, plastisch chirurg

Prof. dr. Paul Werker, plastisch chirurg

Radiotherapie

Dr. Henk Bijl, radiotherapeut-oncoloog

Drs. Margriet Dieters, radiotherapeut

Prof. dr. Hans Langendijk, radiotherapeut-oncoloog

Dr. Roel Steenbakkers, radiotherapeut-oncoloog

Drs. Anne van den Hoek, radiotherapeut-oncoloog

Nienke Dollekamp, datamanager Hoofdhals oncologie

Radiologie en Nucleaire Geneeskunde

Drs. Bart Dorgelo, neuro-hoofdhals radioloog

Dr. Peter Jan van Laar, neuro-hoofdhals radioloog

Drs. Marjolein Lamers, neuro-hoofdhals radioloog

Dr. Walter Noordzij, nucleair geneeskundige

Prof. dr. Jan Pruim, nucleair geneeskundige

Revalidatie

Prof. dr. Pieter Dijkstra, orofacial fysiotherapeut

Tanja Mooibroek-Leeuwerke, orofacial fysiotherapeut

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

18

2. Publicaties Hoofdhals oncologie

1. Boeve K, Schepman KP, van der Vegt B, Schuuring E, Roodenburg JL, Brouwers AH, Witjes MJH.

Lymphatic drainage patterns of oral maxillary tumors: Approachable locations of sentinel lymph nodes mainly at the cervical neck level. Head & Neck. 2017 Mar;39(3):486-491.

2. Boon E, van der Graaf WT, Gelderblom H, Tesselaar ME, van Es RJ, Oosting SF, de Bree R, van Meerten E, Hoeben A, Smeele LE, Willems SM, Witjes MJ, Buter J, Baatenburg de Jong RJ, Flucke UE, Peer PG, Bovée JV, Van Herpen CM. Impact of chemotherapy on the outcome of osteosarcoma of the head and neck in adults. Head Neck. 2017 Jan;39(1):140-146.

3. Bossi P, Russi E, Numico G, De Sanctis V, Denaro N, Ghi MG, Mirabile A, Moretto F, Ripamonti CI,

Buglione M, Airoldi M, Vermorken JB, Murphy B, Langendijk J, Raber Durlacher JE, Licitra L. Defining best practices on supportive care during chemo-radiotherapy for head and neck cancer with a formal systematic methodology. Ann Oncol. 2014 Sep 1;25(suppl_4):iv342.

4. Cnossen IC, van Uden-Kraan C, Witte B, Aalders Y, de Goede C, de Bree R, Dpprnaert P, Rietveld D, Buter J, Langendijk JA, Leemans CR, Verdonck-de Leeuw IM. Prophylactic exercises among head and neck cancer patients during and after swallowing sparing intensity modulated radiation: Adherence and exercise performance levels of a 12-week guided home-based program. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2017 Feb;274(2):1129-1138

5. Coppes RP, Dubrovska A. Targeting Stem Cells in Radiation Oncology. Clin Oncol (R Coll Radiol). 2017 Jun;29(6):329-334.

6. Dal Maso L, Tavilla A, Pacini F, Serraino D, van Dijk BAC, Chirlaque MD, Capocaccia R, Larrañaga N, Colonna M, Agius D, Ardanaz E, Rubio-Casadevall J, Kowalska A, Virdone S, Mallone S, Amash H, De Angelis R and the EUROCARE-5 Working Group. Survival of 86,690 patients with thyroid cancer: a population-based study in 29 European countries from EUROCARE-5. Eur J Cancer. 2017;77:140-152

7. De Ridder M, Balm AJM, Willems SM, Wouters MWJM, Terhaard CHJ, Takes RJ, Kremer B, Roodenburg JLN, Langeveld APM, Baatenburg de Jong RJ, Bouman H, Sedee RJE, de Visscher JGAM, Smeele LE, van Dijk BAC. Variation in head and neck cancer care in the Netherlands. a retrospective cohort evaluation of incidence, treatment and outcome. Eur J Surg Oncol. 2017;43:1494-1502

8. Halmos GB, Bras L, Siesling S, van der Laan BF, Langendijk JA, van Dijk BA. Age specific incidence and treatment patterns of head and neck cancer in the Netherlands - a cohort study. Clin Otolaryngol. 2017 Sep 26. [Epub ahead of print].

9. Hartmans E, Linssen MD, Sikkens C, Levens A, Witjes MJH, van Dam GM, Nagengast WB. Tyrosine kinase inhibitor induced growth factor receptor upregulation enhances the efficacy of near-infrared targeted photodynamic therapy in esophageal adenocarcinoma cell lines. Oncotarget. 2017 Mar; 8(18): 29846-29856.

10. Jager-Wittenaar H, Dijkstra PU, Dijkstra G, Bijzet J, Langendijk JA, van der Laan BFAM, Roodenburg JLN. High prevalence of cachexia in newly diagnosed head and neck cancer patients: An exploratory study. Nutrition. 2017 Mar;35:114-118.

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

19

11. Jonker PK, van Dam GM, Oosting SF, Kruijff S, Fehrmann RS. Identification of novel therapeutic targets in anaplastic thyroid carcinoma using functional genomic mRNA-profiling: Paving the way for new avenues? Surgery. 2017 Jan;161(1):202-211.

12. Kamstra JI, van Leeuwen M, Roodenburg JLN, Dijkstra PU. Exercise therapy for trismus secondary to head and neck cancer: A systematic review. Head Neck. 2017 Nov;39(11):2352-2362.

13. Kierkels RGJ, den Otter LA, Korevaar EW, Langendijk JA, van der Schaaf A, Knopf AC, Sijtsema NM. An automated quantitative and case-specific evaluation of deformable image registration in computed tomography images. Phys Med Biol. 2017 Nov 28. [Epub ahead of print].

14. Kraeima J, Steenbakkers RJHM, Spijkervet FKL, Roodenburg JLN, Witjes MJH. Secondary surgical management of osteoradionecrosis using three-dimensional isodose curve visualization: a report of three cases. Int J Oral Maxillofac Surg. 2017 Sep 4. pii: S0901-5027(17)31584-9. [Epub ahead of print]

15. Lacas B, Bourhis J, Overgaard J, Zhang Q, Grégoire V, Nankivell M, Zackrisson B, Szutkowski Z, Suwiński R, Poulsen M, O’Sullivan B, Corvò R, Ghosh Laskar S, Fallai C, Yamazaki H, Dobrowsky W, Ho Cho K, Garden AS, Langendijk JA, Maria Pais Viegas C, Hay J, Lotayef M, Parmar MKB, Aupérin A, van Herpen C, Maingon P, Trotti AM, Grau C, Pignon JP, Blanchard P, on behalf of the MARCH Collaborative Group. Role of radiotherapy fractionation in head and neck cancers (MARCH): an updated meta-analysis. Lancet Oncol 2017 Sep; 18(9): 1221-1237.

16. Langendijk JA, Steenbakkers RJ. Optimizing Radiotherapy in HPV-Associated Oropharyngeal Cancer Patients. Recent Results Cancer Res. 2017;206:161-171.

17. Lansu J, Klop WM, Heemsbergen W, Navran A, Al-Mamgani A, Langendijk JA, Kaanders JH, Terhaard C, Karakullukcu B, Hamming-Vrieze O. Local control in sinonasal malignant melanoma: Comparing conventional to hypofractionated radiotherapy. Head Neck. 2018 Jan;40(1):86-93.

18. Lee AW, Ng WT, Pan JJ, Ahn YC, AlHussain H, Corry J, Grau C, Gregoire V, Harrington KJ, Hu, CS, Kwong DL, Langendijk JA, Le QT, Lee N, Lin JC, Lu TX, Mendenhall WM, O”Sullivan B, Ozyar E, Peters LJ, Poh SS, Rodenthal DI, Soong YL, Tao Y, Yom SS, Wee JT. International guideline for the delineation of the clinical target volume (CTV) for nasopharynageal carcinoma. Radiother Oncol. 2017 Nov 15. pii: S0167-8140(17)32686-5. [Epub ahead of print]

19. Nieder C, Langendijk JA, Guckenberger M, Grosu AL. Preserving the legacy of reirradiation: A narrative review of historical publications. Adv Radiat Oncol. 2017 Feb 28;2(2):176-182.

20. Nooij RP, Hof JJ, van Laar PJ, van der Hoorn A. Functional MRI for treatment evaluation in patients with head and neck squamous cell carcinoma: A review of the literature from a radiologist perspective. Curr Radiol Rep. 2018;6(1):2.

21. Mennink LM, van Dijk JMC, van Der Laan BFAM, Metzemaekers JDM, van Laar PJ, van Dijk P The relation between flocculus volume and tinnitus after cerebellopontine angle tumor surgery. Hear Res. 2018;361:113-120.

22. Merema BJ, Kraeima J, Ten Duis K, Wendt KW, Warta R, Vos E, Schepers RH, Witjes MJH, IJpma FFA. The design, production and clinical application of 3D patient-specific implants with drilling guides for acetabular surgery. Injury. 2017 Nov;48(11):2540-2547.

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

20

23. Noorlag R, Boeve K, Witjes MJ, Koole R, Peeters TL, Schuuring E, Willems SM, van Es RJ. Amplification and protein overexpression of cyclin D1: Predictor of occult nodal metastasis in early oral cancer. Head Neck. 2017 Feb;39(2):326-333.

24. Oosting SF, de Vries EGE, Witjes MJH. Molecular Imaging in Head and Neck Squamous Cell Carcinoma Patients. In: Critical Issues in Head and Neck Oncology, pp.77-96. Eds: JB Vermorken, V Budach, , CR Leemans, JP Machiels, P Nicolai, B. O'Sullivan ISBN 978-3-319-42909-0_5

25. Plaat BE, Zwakenberg MA, van Zwol JG, Wedman J, van der Laan BF, Halmos GB, Dikkers FG. Narrow-band imaging in transoral laser surgery for early glottic cancer in relation to clinical outcome. Head Neck. 2017 Jul;39(7):1343-1348.

26. Post SF, Werker PMN, Dijkstra PU. Microsurgical Reconstruction of the Oral Cavity with Free Flaps from the Anterolateral Thigh and Radial Forearm: Example of Confounding by Indication? Ann Surg Oncol. 2017 Dec;24(Suppl 3):640.

27. Prawira A, Oosting SF, Chen TW, Delos Santos KA, Saluja R, Wang L, Siu LL, Chan KKW, Hansen AR. Systemic therapies for recurrent or metastatic nasopharyngeal carcinoma: a systematic review. Br J Cancer. 2017 Dec 5;117(12):1743-1752. Epub 2017 Oct 24. Review.

28. Psyrri A, Fortpied C, Koutsodontis G, Avgeris M, Kroupis C, Goutas N, Menis J, Herman L, Giurgea L, Remenar E, Degardin M, Pateras IS, Langendijk JA, van Herpen C, Awada A, Germà-Lluch JR, Kienzer HR, Licitra L, Vermorken JB. Evaluation of the impact of tumor HPV status on outcome in patients with locally advanced unresectable head and neck squamous cell carcinoma (HNSCC) receiving cisplatin, 5-fluorouracil with or without docetaxel: A subset analysis of EORTC 24971 study.Ann Oncol. 2017 Jun 23. [Epub ahead of print]

29. Rácz E, Prens EP. Phototherapy of Psoriasis, a Chronic Inflammatory Skin Disease. Adv Exp Med Biol. 2017;996:287-294.

30. Schuurhuis JM, Stokman MA, Witjes MJH, Reintsema H, Langendijk JA, Vissink A, Spijkervet FKL. Patients with advanced periodontal disease before intensity-modulated radiation therapy are prone to develop bone healing problems: a 2-year prospective follow-up study. Support Care Cancer. 2017 Oct 31. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 29090383.

31. Sealy MJ, Ottery FD, van der Schans CP, Roodenburg JLN, Jager-Wittenaar H. Evaluation of change in dietitians' perceived comprehensibility and difficulty of the Patient-Generated Subjective Global Assessment (PG-SGA) after a single training in the use of the instrument. J Hum Nutr Diet. 2017 Jun 27. [Epub ahead of print]

32. Sealy MJ, Haß U, Ottery FD, van der Schans CP, Roodenburg JLN, Jager-Wittenaar H. Translation and Cultural Adaptation of the Scored Patient-Generated Subjective Global Assessment: An Interdisciplinary Nutritional Instrument Appropriate for Dutch Cancer Patients. Cancer Nurs. 2017 May 19. [Epub ahead of print]

33. Sommers LW, Steenbakkers RJHM, Bijl HP, Vemer-van den Hoek JGM, Roodenburg JLN, Oosting SF, Halmos GB, de Rooij SE, Langendijk JA. Survival Patterns in Elderly Head and Neck Squamous Cell Carcinoma Patients Treated With Definitive Radiation Therapy. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2017 Jul 15;98(4):793-801. Epub 2017 Mar 6.

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

21

34. Spoorenberg E, J.L. Dickinson-Blok, M.C. Bolling, E. Rácz. Plaveiselcelcarcinomen en epidermolysis bullosa. Nederlands Tijdschrift voor Dermatologie en Venereologie 2017; (Dutch)

35. Strojan P, Hutcheson KA, Eisbruch A, Beitler JJ, Langendijk JA, Lee AWM, Corry J, Mendenhall WM, Smee R, Rinaldo A, Ferlito A. Treatment of late sequelae after radiotherapy for head and neck cancer. Cancer Treat Reviews Cancer Treat Rev. 2017 Jul 18;59:79-92.

36. Terra JB, Gaster MB, Halmos GB, Roodenburg JL, van der Vegt B, Romeijn TR, Bijl HP. Local control of 151 head and neck cutaneous squamous cell carcinoma after radiotherapy: a retrospective study on efficacy and prognostic factors. Clin Otolaryngol. 2017 Aug;42(4):851-855.

37. Valstar M, M de Ridder, EC van den Broek, MM Stuiver, BAC van Dijk, MLF van Velthuysen, AJM Balm, LE Smeele, Salivary gland pleomorphic adenoma in The Netherlands: a nationwide observational study of primarey tumor incidence, malignant transformation, recurrence and risk factors for recurrence. Oral Oncology 2017; 66:93-99.

38. Van Brederode TD, Halmos GB, Stenekes MW. Functional outcome after one-stage flap

reconstruction of the hypopharynx following tumor ablation. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2017 Feb;274(2):969-976.

39. van den Bovenkamp K, Noordhuis MG, Oosting SF, van der Laan BFAM, Roodenburg JL, Bijl HP, Halmos GB, Plaat BEC. Clinical outcome of salvage neck dissections in head and neck cancer in relation to initial treatment, extent of surgery and patient factors. Clin Otolaryngol. 2017 Jun;42(3):693-700. Epub 2017 Jan 24.

40. van der Heide W K, E Rácz en V. Kruse. Melanoom en de rol van de huisarts. In: Oncologie (Praktische huisartsgeneeskunde), Red. A.J. Berendsen, S. van Belle; Bohn Stafleu van Loghum 2017.

41. van der Hoorn A, van Laar PJ, Holtman GA, Westerlaan H Diagnostic accuracy of anatomical and molecular MR imaging techniques for treatment response evaluation in patients with head and neck tumours, a systematic review and meta-analysis. PLoS One 2017;24; 12(5).

42. van der Meijden E, Horváth B, Nijland M, de Vries K, Rácz E, Diercks GF, de Weerd AE, Clahsen-van Groningen MC, van der Blij-de Brouwer CS, van der Zon AJ, Kroes AC, Hedman K, van Kampen JJ, Riezebos-Brilman A, Feltkamp MC. J Infect Dis.Primary Polyomavirus Infection, Not Reactivation, as the Cause of Trichodysplasia Spinulosa in Immunocompromised Patients. 2017; 215(7):1080-1084.

43. van Dijk LV, Brouwer CL, van der Laan HP, Burgerhof JGM, Langendijk JA, Steenbakkers RJHM, Sijtsema NM. Geometric Image Biomarker Changes of the Parotid Gland Are Associated With Late Xerostomia. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2017 Dec 1;99(5):1101-1110.

44. van Dijk LV, Brouwer CL, van der Schaaf A, Burgerhof JG, Beukinga RJ, Langendijk JA, Sijtsema NM, Steenbakkers RJ. CT image biomarkers to improve patient-specific prediction of radiation-induced xerostomia and sticky saliva. Radiother Oncol. 2017 Feb;122(2):185-191.

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

22

45. Van Dijk LV, Langendijk JA, Sijtsema NM, Steenbakkers RJ. Reply letter to "Texture analysis of parotid gland as a predictive factor of radiation induced xerostomia: a subset analysis". Radiother Oncol 2017 Feb;122(2):322.

46. van Dijk LV, Noordzij W, Brouwer CL, Boellaard R, Burgerhof JGM, Langendijk JA, Sijtsema NM, Steenbakkers RJHM. (18)F-FDG PET image biomarkers improve prediction of late radiation-induced xerostomia. Radiother Oncol. 2017 Sep 23. [Epub ahead of print].

47. van Overveld LFJ, Takes RP, Vijn TW, Braspenning J, de Boer JP, Brouns JJA,Bun RJ, van Dijk BAC, Dortmans JAWF, Dronkers EAC, van Es RJJ, Hoebers FJP, Kropveld A, Langendijk JA, Langeveld TPM, Oosting SF, Verschuur HP, de Visscher JGAM, van Weert S, Merkx MAW, Smeele LE, Hermens RPGM. Feedback preferences of patients, professionals and health insurers in integrated head and neck cancer care. Health Expect. 2017 Jun 15. [Epub ahead of print] 2017 Dec;20(6):1275-1288.

48. Van Veen MM, Dijkstra PU, Werker PMN. A higher quality of life with cross-face-nerve-grafting as an adjunct to a hypoglossal-facial nerve jump graft in facial palsy treatment. J Plast Reconstr Aesthet Surg. 2017 Nov;70(11):1666-1674

49. Vogel J, Both S, Kirk M, Chao HH, Bagatell R, Li Y, Womer R, Balamuth N, Reilly A, Kurtz G, Lustig R, Tochner Z, Hill-Kayser C. Proton therapy for pediatric head and neck malignancies. Pediatr Blood Cancer. 2017 Oct 23. [Epub ahead of print] PubMed PMID: 29058370.

50. Wachters JE, Schrijvers ML, Slagter-Menkema L, Mastik M, Langendijk JA, de Bock GH, Roodenburg JL, van der Laan BF, van der Wal JE, Schuuring E. Phosphorylated FADD is not prognostic for local control in T1-T2 supraglottic laryngeal carcinoma treated with radiotherapy. Laryngoscope. 2017 Sep;127(9):E301-E307. Epub 2017 Mar 17.

51. Wopken K, Bijl HP, Langendijk JA. Prognostic factors for tube feeding dependence after curative (chemo-) radiation in head and neck cancer: A systematic review of literature. Radiother Oncol. 2017 Sep 21. pii: S0167-8140(17)32545-8. [Epub ahead of print] Review.

52. Yuan Y, Kluiver J, Koerts J, de Jong D, Rutgers B, Abdul Razak FR, Terpstra M, Plaat BE, Nolte IM, Diepstra A, Visser L, Kok K, van den Berg A. miR-24-3p Is Overexpressed in Hodgkin Lymphoma and Protects Hodgkin and Reed-Sternberg Cells from Apoptosis. Am J Pathol. 2017 Jun;187(6):1343-1355

53. Zhai TT, van Dijk LV, Huang BT, Lin ZX, Ribeiro CO, Brouwer CL, Oosting SF, Halmos GB, Witjes MJH, Langendijk JA, Steenbakkers RJHM, Sijtsema. NM. Improving the prediction of overall survival for head and neck cancer patients using image biomarkers in combination with clinical parameters. Radiother Oncol. 2017 Jul 29. pii: S0167-8140(17)32472-6. Aug;124(2):256-262.

54. Zuidema Y.S., E. Rácz, M.S. Bruijn, C. Bisschop, G.F.H. Diercks, M.W. Stenekes, G.A.P. Hospers. Vreemdlichaamreactie op fillers tijdens immunotherapie voor gemetastaseerd melanoom. Nederlands Tijdschrift voor Dermatologie en Venereologie 2017; (Dutch)

Book editors

1. Nieder C and Langendijk JA (eds). Re-irradiation: New Frontiers. 2nd Edition. Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2017. ISBN 0942-5373.

Jaarverslag 2017 Tumorwerkgroep Hoofdhals oncologie UMCG

23

Book chapters

2. Langendijk JA. Re-irradiation in head and neck cancer. In: Reirradiation: New Frontiers. Nieder C and Langendijk JA (eds). 2nd Edition: Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2017: 151-168.

3. Nieder C, Langendijk JA. Normal tissue tolerance in re-irradiation. In: In: Reirradiation: New Frontiers. Nieder C and Langendijk JA (eds). 2nd Edition: Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2017: 1-16.