Jaarverslag 2011

10 Publieke Werken

12 Decreet en BBC

22 Bibliotheekweek

24 Prijsdifferentiatie

30 Koop-, leen- en leesgedrag

40 Het LOCUS-verhaal in cijfers

J AARVERSLAG 2011

L O C U S

4

JaarverslagDrie jaar timmert LOCUS al aan de weg. De prille start en eerste pasjes liggen stilaan ver achter ons. LOCUS heeft een vaste waarde verworven bij haar achterban, en is van plan om op dat elan verder te gaan.In 2011 werden duidelijke prioriteiten gesteld: management en marketing in de huizen versterken, en alle spelers in het lokaal cultuurbeleid voorbereiden op de gemeenteraadsverkiezingen, de strategische meerjarenplanning en de beheers- en beleidscyclus.

Daarnaast bleven trouwe waarden als advies en begeleiding,aanbod en spreiding, bibliotheekcampagnes en collegagroepenals een basso continuo weerklinken.Een steunpunt voor het lokaal cultuurbeleid spoort per definitie breed. Het biedt praktische ondersteuning aan uiteenlopende doelgroepen, houdt de vinger aan de pols van actuele tendensen, ontwikkelt mee visie en helpt vertalen naar de lokale praktijk… Het jaarverslag dat voor u ligt, biedt een staalkaart van die brede werking.

Wij timmeren verder aan de weg. Geniet samen met ons van de mooie uitzichten, en als u een te scherpe bocht tegenkomt, of er zit een put in de weg: we horen het graag.

Wim VanseverenVoorzitter

JAARVERSLAG 2011

5

L O C U S

6

hHet vernieuwde decreet lokaal cultuurbeleid,

de meerjarenbeleidsplanning, de beleids- en

beheerscyclus, er staan grote veranderingen op

stapel. LOCUS wil al wie betrokken is bij lokaal

cultuurbeleid daar optimaal op voorbereiden.

Dat begon in 2011 en wordt in 2012, in aanloop

naar de gemeenteraadsverkiezingen, voortgezet.

Een ander speerpunt van de werking is het

versterken van de management- en

marketingcapaciteiten van de bibliotheken en

centra met trajecten als Publieke Werken en

Bonjour, Public! Daarbij wordt steeds vaker

samengewerkt met andere spelers, onder meer

VTi en CultuurNet Vlaanderen.

2011 was voor LOCUS geen makkelijk jaar,

door de besparingen. De waardering voor het

werk van het steunpunt is evenwel groot, zo bleek

uit een bevraging tijdens de Junitoer. Maar alles

kan en moet beter. Met de werkpunten gaat LOCUS

in de komende jaren aan de slag.

Alles kan enmoet beter.

JAARVERSLAG 2011

7

Publieke Werken ging van start in 2010, Bonjour, Public! in 2011. Prijsdifferentiatie incultuurhuizen werd aangekaart en uitgespit.Van waar de toenemende klemtoon op het versterken van de management- enmarketingcapaciteiten vancultuurprofessionals?

‘Voor een goed lokaal cultuurbeleid heb je driespelers nodig - een sterke schepen van Cultuur,een bloeiend cultuurveld en competente, geëngageerde cultuurprofessionals - en eengoed samenspel tussen die drie. De rol van de cultuurprofessionals is daarin een vaste, en daardoor ook cruciale waarde. Zij dragen het cultuurbeleidsplan, zij runnen het cultuurcentrum en de bibliotheek, staan in voor de communicatieVan hun kennis en kunde hangt veel af. En dusmoet LOCUS daar veel aandacht voor hebben.Nieuw is dat we daarvoor steeds meersamenwerken met anderen, met het VlaamsTheater Instituut, met CultuurNet Vlaanderen.

Voor Bonjour, Public! volgen de cultuurcentrahet traject samen met de gezelschappen. Die samenwerking zit ook in het verhaal vanprijsdifferentiatie. Als we een integraal lokaalcultuurbeleid promoten, moeten we zelf ook hetgoede voorbeeld geven.’

Steeds meer gemeenten hebben een vrijetijdsbeleidscoördinator. Is dat een goede evolutie?‘Dat is een organische evolutie. Er waren altijd alcultuurbeleidscoördinatoren die breed spoor den, vooral in kleine gemeenten. Daar hoorden ze bij de paar hoog opgeleidemedewerkers. Vaak zijn zij het die doorstromennaar de functie van vrijetijdsbeleidscoördinator.Bij de collega’s van jeugd en sport leidt dat weleens tot begrijpelijke ongerustheid: “zullen wenog wel een plek krijgen?” Maar vrije tijd is eenbijna vanzelfsprekende cluster in het heleverhaal van de meerjarenplanning en debeleids- en beheers-cyclus. In die evolutie zitveel potentieel op voorwaarde dat er respect isvoor de eigenheid van cultuur, sport en jeugd endat ze elkaar zien als bondgenoten en niet alsconcurrenten.’

Krijgen we na de verkiezingen van oktober 2012ook meer schepenen van Vrije Tijd?

‘Wellicht wel meer dan nu het geval is. Dat heeftz’n voor- en nadelen. Eén schepen heeft hetvoordeel dat het makkelijk afspraken maken is.Twee of drie schepenen, vaak van verschillendepartijen, zorgen ervoor dat de stem van vrije tijdin het college luid klinkt.’

8

L O C U S

LOCUS kreeg vorig jaar Nederlandsebeleidsambtenaren op bezoek, zelf gingen jullie ook kijken in buurlanden. Wat leren die internationale contacten?

‘Er kàn veel in Vlaanderen, we hebben eendynamische wetgeving die veel ondersteuningmogelijk maakt. Nederlanders, Fransen,Duitsers kijken met grote ogen naar het gegeven dat de kleinste gemeente subsidie kan krijgen voor een cultuurbeleidsplan, voor de bibliotheek, voor projecten. Daar mogen we best trots op zijn. Waar Nederlanders dan weer sterker in zijn, is het denken in termen van concepten. We zijn op bezoek geweest in enkeleNederlandse bibliotheken die voor een duidelijk concept hebben gekozen en dat heelver doordrijven. Bij ons lijken bibliotheken heelerg op elkaar, er mag misschien wat meervariatie.’

Tijdens de Junitoer werd LOCUS door hetwerkveld geëvalueerd. Wat kwam daar uit?

‘De evaluatie was over het algemeen positief. De helikoptervisie, de juridische ondersteuning,het bundelen van ervaring, worden sterkgewaardeerd. Vanuit onze voorgeschiedenis isonze relatie met een aantal bibliotheken somste afstandelijk. En afstand mag best letterlijkgenomen worden, het verre Brussel. We zullendie proberen te overbruggen via andere vormenvan communicatie en interactie, en een goedespreiding van onze activiteiten. De afstemmingmet Bibnet moeten we de komende jaren inieder geval versterken.’

Intern was 2011 voor LOCUS geen makkelijkjaar. Hoe is de krimp in het personeelsbestandopgevangen?

‘We ontsnapten niet aan de besparingen. Er zijn vier personeelsleden vertrokken, waarvaner maar twee werden vervangen. Dat heeft totinterne reorganisatie en mobiliteit geleid. Datvraagt energie, het is moeilijk, maartegelijkertijd zorgt het ook wel voor een zekeredynamiek. En dat enkele vertrekkers eldersmooie kansen krijgen, bezorgt LOCUS extraambassadeurs te velde, wat uiteraard fijnmeegenomen is.

In 2013 wordt de laatste rechte lijn ingezet naarde meerjarenbeleidsplanning en de nieuwebeheers- en beleidscyclus. Hoe bereidt LOCUShet lokale cultuurveld voor op dieveranderingen?

‘In 2011 hebben we infosessies over de beleids-en beheerscyclus georganiseerd in de vijf

9

JAARVERSLAG 2011

provincies. De boodschap was: het komt eraan,wees voorbereid. Ook in 2012 plannen we nogvormingsinitiatieven. Voor het meerjarenplan loopt in het voorjaar van 2012 een methodische vorming over wat dat plan inhoudt en hoe het zal aangepaktworden. De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten is de trekker, wij schuiven meein. Voor de inhoudelijke vorming nemen we zelfhet voortouw. We zullen dat samen doen met de collega’s van jeugd- en sport VVJ en ISB. We willen de deelnemers inhoudelijkinspireren.’

Zal de sector klaar zijn om zijn stem te latenhoren in het proces dat naar het meerjarenplan leidt?

‘Ik ben daar vrij optimistisch over. De cultuurbeleidscoördinatoren hebben al tien jaar ervaring met cultuurbeleidsplanning, ze hebben de methodiek van strategische

planning wel in de vingers. In kleine gemeentenzijn zij zelfs vaak de trekker van demeerjarenplanning in haar geheel.’

Welke thema’s komen de eerstvolgende jarennog op de agenda van de cultuursector?

‘Ik vrees dat de economische crisis zich devolgende jaren nog zal laten voelen op lokaalvlak, ook bij de bibliotheken en de centra. Een ander belangrijk thema wordt zonder twijfel alles wat met ecologie en transitie temaken heeft. Wat zal onze bijdrage zijn? We zullen zelf het goede voorbeeld moetengeven, met onze infrastructuur, in onze werking. We zullen ook het maatschappelijkedebat inhoudelijk mee moeten voeden. Cultuur heeft de naam een creatieve sector te zijn en zal zich in die beweging moeteninschrijven. Een thema dat we in 2012 zullenopstarten is een visietraject met bibliotheken.Wat is het DNA van de toekomstige bib? Wat kan dat betekenen voor de organisatie van de bib? Zullen we in kleine gemeenten naar hybride vormen evolueren, naar een mix van bib en gemeenschapscentrum, van bib en ontmoetingscentrum? We kregen intussen een vraag van deVereniging van Vlaamse Cultuurcentra omeenzelfde traject te ondersteunen voor decultuurcentra. In die twee visietrajecten zullen we dekomende jaren veel energie steken.’

Een beter management en marketingbeleid voor

de lokale culturele instellingen, daar gaat

Publieke Werken voor. LOCUS begeleidt sinds

2009 bibliotheken in een verbetertraject, in 2011

stapten ook cultuur- en gemeenschapscentra in.

Honderd

Bibliotheken en cultuur- en gemeenschaps -centra zijn doeners. Hun activiteiten volgenelkaar in sneltempo op. De tijd en de reflex omregelmatig wat afstand te nemen en de eigenwerking in haar geheel kritisch te bekijken,ontbreken vaak. Daar wil LOCUS met hetverbetertraject Publieke Werken iets aan doen.De voorbije jaren hebben zeventig bibs en dertigcultuur- en gemeenschapscentra ingetekend.Wat de bibs betreft, zijn daar ook deregioverbanden van Brussel en het Meetjeslandbij, net als de Antwerpse districtsbibliotheken.Die gezamenlijke instap laat toe ook conclusieste trekken op netwerkniveau, en niet enkel voorde eigen bib. Van enkele gemeenten doen zowelhet cultuurcentrum als de bibliotheek mee, zezijn ten slotte bondgenoten in het lokaal

cultuurbeleid. Daarom is het traject voor bibs encultuur- en gemeenschapscentra ook zoveelmogelijk gezamenlijk, zodat ze van elkaarkunnen leren en samen werkpunten kunnenaanpakken.Het vertrekpunt is een zelfevaluatie door de bibof het cultuur- of gemeenschapscentrum, aan de hand van modellen die aan de sector zijnaangepast. De zelfevaluatie gaat over deorganisatie, het leiderschap, het management,de strategie, de processen, niet over hetinhoudelijke. Ze resulteert in een uitgebreidrapport over de eigen werking en vormt eenstevige basis voor terugkoppeling: wat valt op inhet rapport, wat halen we er uit? Datfeedbackgesprek levert de aanzet voor eenverbeterplan waarin enkele prioriteiten naar

L O C U S

10

Publieke Werken opgestart

voren worden geschoven. Hoe ze zo’n planschrijven en implementeren, hoe ze omgaan methun medewerkers, leren de deelnemers tijdenseen driedaagse opleiding verandermanagement.LOCUS organiseert daarnaast ook workshopsrond werkprocessen, stakeholdersmanagementen competenties. Voor de cultuur- en gemeen -schapscentra is er een vierde workshop overfinancieel management. Publieke Werken is geen losstaand project, hetvormt een kader voor andere projecten. Als uitde zelfevaluaties van de deelnemers blijkt dat derelatie met het gemeentebestuur beter kan,wordt het onderwerp opgepikt in de workshopover stakeholdersmanagement. En ‘Dankzij debib…’’, het thema van de Bibliotheekweek 2011,vertrok van de vaststelling dat bibliotheken te

weinig zichtbaar zijn, te weinig uitpakken methun resultaten. Het doel was de positie van debib in de gemeente te versterken, ook met hetoog op de gemeenteraadsverkiezingen vanoktober 2012.

De deelname van 100 bibs en cultuurcentraleverde rijke resultaten. Daarom gaat PubliekeWerken in 2012 even landen. Geen nieuwedeelnemers meer, wel focus op reflectie, analyseen synthese. Verdiepen dus, in plaats vanverbreden. Dat betekent stilstaan bij deresultaten, leerpunten benoemen, conclusiesformuleren, kleine en grote successen zichtbaarmaken… En bibliotheken en cultuurcentra stevigondersteunen en prikkelen om op hetingeslagen verbeterpad verder te gaan.

JAARVERSLAG 2011

11

Veel vragen over nieuw decreet en BBC

L O C U S

12

De aanpassing van het decreet lokaal

cultuurbeleid en de invoering van

de beleids- en beheerscyclus introduceren

ingrijpende veranderingen in het gemeentelijk

cultuurbeleid. LOCUS organiseerde

in het najaar 2011 infosessies in elke provincie.

De inforonde klokte af op 445 deelnemers.

Op 1 januari 2014 treedt het aangepaste decreetlokaal cultuurbeleid in werking. Dat zal groteveranderingen teweegbrengen in het lokalecultuurbeleid. Onder invloed van het plan lasten -decreet moet een gemeente niet langer elk jaareen cultuurbeleidsplan indienen. Het luik cultuurwordt een onderdeel van het gemeente lijkemeerjarenplan dat zes jaar zal overspannen(2014-2019). De subsidies worden voortaangekoppeld aan resultaten en niet meer aan de inzet van personeel en middelen. Zo wilVlaanderen minder betuttelend optreden. Hetgemeentelijke meerjarenplan wordt geschreventijdens het eerste jaar van de nieuwe gemeen te -lijke legislatuur, vanaf januari 2013. Cultuur-beleid dient vanzelfsprekend als een belangrijkonderdeel te worden ingepast. Daartoe moetiedereen die met lokaal cultuurbeleid bezig iseen deskundige stem laat horen.

Tegelijk met de meerjarenplanning gaan degemeenten op 1 januari 2014 ook van start metde nieuwe beleids- en beheerscyclus. Dit betekent dat er een directe koppeling komttussen de inhoudelijke keuzes en de financiëleimplicaties. Dat vraagt een heel nieuwe maniervan werken en van denken.

Over deze veranderingen organiseerde LOCUSin het najaar van 2011 informatiesessies inAntwerpen, Brussel, Genk, Izegem en Sint-Niklaas. Bibliotheken, cultuur- en

gemeenschapscentra, cultuurbeleids -coördinatoren en schepenen van Cultuurtekenden present. Jan Pauwels van hetAgentschap Binnenlands Bestuur gaf eentoelichting bij de nieuwe beleids- enbeheerscyclus. Mia De Smedt en GeertRoelandts van het Agentschap Sociaal-CultureelWerk wierpen hun licht over de vernieuwing vanhet decreet lokaal cultuurbeleid. ErwinVandenbergh bracht het praktijkverhaal vanMol, één van de pilootgemeenten die al met debeleids- en beheerscyclus van start zijn gegaan.De inhoudelijke evaluatie van de infosessiesdoor de deelnemers was positief. Vooral hetMolse praktijkverhaal toegespitst op cultuur vielin de smaak. Tegelijkertijd kwam een behoefteaan verdere informatie en ondersteuning naarboven. Er waren vragen naar begeleiding vanhet planningsproces, naar het uitwisselen vanervaring en tips, naar bijkomende vorming overde beleids- en beheerscyclus, naar gedeeldevorming met andere vrijetijdsdomeinen.

In 2012 zullen de VVSG, LOCUS, Faro, het ISB (sport) en de VVJ (jeugd) daarom eenbijkomende vorming opzetten voor tweedoelgroepen: voor de lokale trekkers van hetplanningsproces inzake vrijetijdsbeleid en voorde professionals van de lokalevrijetijdsdiensten. De inzet hiervan is: hoe geefje gewicht aan cultuur binnen de gemeentelijkebeleidsagenda?

JAARVERSLAG 2011

13

In het voorjaar van 2011 zette LOCUS, samen met

zeven lokale culturele instellingen het bijna

vergeten gebruikersonderzoek weer in

de spotlights. Het doel: aantonen dat cijfers wel

degelijk tot relevante experimenten in

publieksbereik kunnen leiden. Een inspirerende

brochure en een creatief studiemoment in

Planckendael ondersteunden het verhaal.

Laarzen aan en het veld in

L O C U S

14

Tussen januari 2004 en december 2007 werd hetpubliek van 52 cultuur- en gemeenschapscentraen 165 bibliotheken in Vlaanderen bevraagd. De deelnemende centra en bibs kregen eenindividueel rapport met de resultaten van ‘hun’ gebruikersonderzoek. Dat rapport vertalennaar de dagelijkse praktijk is evenwel geenmakkelijke opdracht. Daarom startte LOCUS in2009 een traject met de centra en/of de bibs vanBeersel, Bornem, Dilbeek, Geel, Halle, Heist-op-den- Berg en Ternat. Dat traject waarbij ookexterne experts betrokken waren, resulteerde inconcrete acties met betrekking totpubliekswerking en publieksbereik. De cases werden in het voorjaar van 2011gebundeld in de publicatie ‘Publieksbereik.Expertise uit en in het veld’. De oogst was heel gediversifieerd. Hetcultuurcentrum De Ploter uit Ternat zette eenproductie met senioren op, naar analogie metwat het al tien jaar doet met jongeren. De centraen bibs van de regio Pajottenland-Zennevallei

dokterden het concept ‘Artiest Geboekt’ uit: een artiest die optreedt in een cultuur- ofgemeenschapscentrum komt in een bibliotheekin de regio praten over zeven boeken die voorhem of haar belangrijk zijn. In cultuurcentrum ’t Vondel in Halle kunnen kinderen en hunouders begin september terecht voor Ezelsoor.Ze kunnen er de schoolboeken kaften,kennismaken met de culturele spelers in de stad, zich inschrijven voor de academie, voor de dansles. Het cultuurcentrum Ter Dilft uitBornem richtte een werkgroep voor jongeren op,Missing Link, die zweeft tussen de jeugd- en decultuurraad. In Beersel organiseren de bib en hetcultuurcentrum samen een openingsfeest zodatze elkaars publiek over de vloer kregen. CC De Werft uit Geel liet zijn succesvolleabonnementenformule varen en werkt nu meteen vriendenpas. Het cultuurcentrum haalde ookde muur neer tussen de eigen programmatie ende receptieve werking. In Heist-op-den-Berg wasde opening van een nieuwe zaal voor

cultuurcentrum Zwaneberg de aanleiding vooreen meerdaags openingsfeest samen met debib. Ze mikten samen op een ruimer publiek. De buren van de bibliotheek ontwikkelden hetprogramma start to read: bezoekers kunnen aande hand van enkele eenvoudige vragen hunleesprofiel bepalen en krijgen boekentips. De bibmedewerkers van Halle hebben er bewustvoor gekozen zelf hun site te bouwen. Met rubrieken als ‘Op de sofa met…’ geven zij debib een menselijk gezicht: het leven zoals het isin de bib. In Beersel is een honderd jaar oudekiosk tijdens zomerse zondagochtenden hetdecor voor een aperitiefconcert door demuziekverenigingen en -scholen.Behalve in een publicatie werden de resultatenvan het traject ook voorgesteld op een studiedagvoor cultuurbeleidscoördinatoren enmedewerkers van cultuurcentra en bibliotheken.Op 25 maart verzamelden zij in Planckendael. De locatie was niet toevallig gekozen. Net zoals de centra en de bibs kunnen leren vande hierboven beschreven pilots - van hunvernieuwende kracht en van de samenwerkingmet andere spelers in de gemeente - kan deculturele sector ook heel wat opsteken van demarketingaanpak van de Antwerpse Zoo enPlanckendael. Denken vanuit de bezoeker enniet vanuit het aanbod, dat is het centrale idee.Het accent verschuift van het product, van de dieren naar de beleving: een dag in de Zoo.Van de studiedag werd gebruik gemaakt om de resultaten van de pas bekendgemaakteparticipatiesurvey voor te stellen. John Lievenshad het algemeen over participatie aan kunst en cultuur, en de drempels die mensen moetenoverwinnen. Jan Colpaert spitste zich toe opprijsdifferentiatie en betalingsbereidheid.

Zijn betoog lokte veel reacties uit. Later op hetjaar organiseerde LOCUS dan ook infosessiesrond de concrete aanpak van prijsdifferentiatiein het cultuurcentrum. Tijdens de studiedagwerd in ook dieper ingegaan op een optimaalgebruik van online kanalen. Dit mondde eind 2011 uit in een inspiratiegids digitalepubliekswerking, die LOCUS samen met Bibnet uitwerkte.

Meststof voor de publiekswerkingBlijf trouw aan uzelf, durf kiezen

Creëer draagvlakDenk vanuit uw publiek

Zoek kritiek opGa echte partnerschappen aan

JAARVERSLAG 2011

15

Antropologe en pedagoge Ruth Soenen isbekend voor haar inzichten in het kleineontmoeten. Ze benoemt de kleine, vluchtigecontacten tussen mensen. Op de tram, in decafetaria van de Hema, in het café. En, in opdracht van LOCUS, ook in debibliotheken en cultuur- en gemeenschaps -centra en bij projecten van lokaal cultuurbeleid.Want ontmoeten is een dragende pijler vangemeenschap. En gemeenschapsvorming is een decretale opdracht van het lokaalcultuurbeleid. De vraag is natuurlijk welkedingen het verschil maken. En hoe je dat kan weten en meten. Ruth Soenentrok in 2009 en 2010 het lokale cultuurveld in. Ze observeerde, discussieerde, interviewde,overlegde, woonde evenementen bij. Eind 2010 rondde ze haar onderzoek af. De publicatie Neveneffecten kwam er in 2011.De titel van de publicatie geeft aan dat het in het culturele veld van essentieel belang is omexpert te zijn en te blijven in cultuur. De gemeenschapsdimensie is voor het lokaalcultuurbeleid een verhaal van neveneffecten.Aan het vertrouwde professionele handelen

wordt de zorg voor de gemeenschapsdimensietoegevoegd, met minstens het doel om eractiever en bewuster mee om te gaan. In hetverleden was de aandacht voor de socialeinteractie van en met bezoekers eerder beperkt.Ruth Soenen stelde echter vast dat er veel krachtzit in de vaak spontane aanpak vancultuurwerkers. Bestaande cultuurproductenvoegen dikwijls iets toe aan het samenzijn vanmensen. Maar dat is nauwelijksgedocumenteerd waardoor veel expertiseverloren gaat. Ruth Soenen wou echter verdergaan dan de beschrijving van goede praktijken,ze wilde het generieke eruit halen enhanteerbaar maken voor anderen. Zo kwam ze uit bij enkele formats. Momenteelkent het culturele veld één format die explicietwordt ingezet voor de gemeenschap, namelijkhet sociaal-artistieke project. Die format zorgt ervoor dat cultuur buiten demuren van het cultuurcentrum treedt, dat erpartnerschappen ontstaan tussen lokale spelersen sectoren, dat er aandacht komt voorbijzondere doelgroepen. Maar er zijn meerformats. Ruth Soenen merkte dat heel wat

L O C U S

16

In opdracht van LOCUS onderzocht Ruth Soenen

het kleine ontmoeten in bibliotheken en cultuur-

en gemeenschapscentra. Ze herkende en

documenteerde verschillende formats.

Die moeten cultuurwerkers richting en inspiratie

geven, met een hoge kans op sociale neveneffecten.

professionals, bewust of onbewust, ergbeslagen zijn in het verbinden van theorie enpraktijk in het voordeel van de gemeenschap. Ze herkende en beschreef enkele andereformats.Ruth Soenen maakt een onderscheidtussen doen en zijn. Binnen de doe-formatszitten enkele praktische sjablonen, praktijkenmet een groot potentieel gemeenschap in zich.Een voorbeeld van het Geelse cultuurcentrum:het zet een tentoonstelling op, nodigt dekunstenaar uit voor een informeel praatje bij dekoffie, en brengt mensen daarrond samen. De zijn-formats zijn moeilijker pakbaar. Ze gaanover het aanwezig zijn op die informeleontmoeting, het meedrinken van een kop koffie,het mee deel uitmaken van de gemeenschap,het observeren, het wegen van het resultaat.Ook als er niet aan ‘doen’ wordt gedaan, moet‘zijn’ een aandachtspunt blijven. Het gaat omeen professionele identificatie met de opdrachttot gemeenschap. Ruth Soenen beschrijft en documenteert zes doe-formats – kunst & kitsch-format,parochiaal³-format, bescheidenheid-format,erkennings-format, publieke-emo-format,

nieuwe-niche format – en twee zijn-formats –het dynamisch-thuis-zijn en het nokia-zijn. Er zijn op veel plaatsen goede praktijken diebinnen die formats passen. De formats biedenrichting en inspiratie, en een hoge kans opsociale neveneffecten. Cultuurprofessionalskunnen ze op de eigen context leggen en dat isveel vruchtbaarder dan het copy-pasten vanpraktijken die elders succesvol zijn.

Als cultuurwerker kan je door een setting, dooreen aanbod in de programmatie, door je aanpak,door een project ontmoeting stimuleren. Maar je moet bezoekers, deelnemers, de vrijheidgeven om te beslissen of en hoe ver ze in deuitnodiging meegaan. In de vrije keuze tussenmoeten en niet moeten schuilt de kracht van het kleine ontmoeten. Het onderzoek en de publicatie van Ruth Soenenwerden voorgesteld op een modulairetweedaagse over gemeenschapsvorming op 5 en6 mei 2011 in Oostende. Aan de eigenlijkestudiedag op 6 mei ging een dag ‘praktijkenkijken door een gemeenschapsbril op diverselocaties in Oostende’ vooraf.

JAARVERSLAG 2011

17

Gemeenschapsvorming als belangrijk neveneffect

‘Bonjour, Public!’ Stevige communicatie

verbindt makers en spreiders

L O C U S

18

Cultuurproducenten en cultuurcentra delen

de ambitie om een zo groot mogelijk publiek

warm te maken voor een voorstelling.

Stevig communicatiemateriaal is daarbij van

het grootste belang. LOCUS, het Vlaams Theater

Instituut en CultuurNet Vlaanderen brachten

communicatieverantwoordelijken van beide

sectoren samen voor het vijfdaagse leertraject

‘Bonjour, Public!’. De opleiding werd in 2011

twee keer georganiseerd.

‘Bonjour Public’ is het antwoord op de vraagnaar goede publiekscommunicatie die tijdensde studiedag Zet mij in CC van 26 februari 2010voor de brede podiumsector boven kwamdrijven. Producenten en cultuurcentra blekenniet of nauwelijks op de hoogte van elkaarscommunicatiebehoeften en toonden zich bereid om daar wat aan te doen. Het bekende voorbeeld is het cultuurcentrumdat moet communiceren over een voorstellingdie nog volop in de maak is of waarover demaker nauwelijks iets kwijt wil. De vraag zetteLOCUS, het Vlaams Theater Instituut enCultuurNet Vlaanderen aan tot het uittekenenvan het leertraject ‘Bonjour, Public!’. In hetvoorjaar van 2011 vond het een eerste keerplaats, in het najaar volgde een tweede reeks.Telkens namen achttien communicatie -verantwoordelijken van gezelschappen,kunstencentra en cultuurcentra deel. Zes experts brachten in zeven workshops eenmix van theorie en praktijk. Van de deelnemerswerd een actieve inbreng verwacht,

hun bestaand communicatiemateriaal werd aan een kritische evaluatie onderworpen.Goede communicatie in woord en beeld, datwas de initiële vraag maar het traject ging veelbreder. Een goede tekst, een goed beeld heefteen stevige basis nodig. Die basis werd gelegdtijdens de eerste twee workshops. Als een organisatie geen klare missie enduidelijke strategische doelstellingen heeft, iseen communicatieverantwoordelijke stuurloos.Missie en strategie zijn het fundament voor eengoed communicatieplan. Dat plan geeft op zijnbeurt sturing aan de teksten en de beelden. Die kwamen pas op de derde dag van hetleertraject aan bod. Over communicatie pratenzonder het over sociale media te hebben, is nietmeer mogelijk. Op de vierde dag kregen dedeelnemers een verkwikkend bad van digitalenatives. Als afsluiter was er een workshop overpublieksbemiddeling.Van het traject ‘Bonjour, Public!’ wordt eenpublicatie gemaakt. Die gaat in het voorjaar van 2012 online.

JAARVERSLAG 2011

19

Een nieuwe generatie talentvolle

podiumkunstenaars de kans geven om hun werk

te tonen in cultuur- en gemeenschapscentra in

heel Vlaanderen. Dat is het opzet van Circuit X.

In het seizoen 2011-2012 deden 24 cultuurcentra

mee, de reacties van het publiek waren unaniem

positief. Circuit X heeft het in zich om

de komende jaren uit te groeien tot

een kwaliteitslabel.

Circuit X, pitstop nieuw werk

L O C U S

20

Veel podiumkunstenaars kunnen hun werkmaar zelden tonen buiten de grote steden. Hetis één van de vaste items op de agenda van hetPlatform Podiumkunsten dat stadstheaters,gezelschappen, kunstencentra, kunsten -werkplaatsen, cultuur- en gemeenschapscentrasamenbrengt. Circuit X is een project dat uitdeze dialoog is voortgevloeid. Het wil het werkvan talentvolle podiumkunstenaars vanuit dekunstencentra en -werkplaatsen latendoorstromen naar de cultuur- engemeenschapscentra. LOCUS, het VlaamsTheater Instituut en het Theaterfestival zetten er samen de schouders onder. De Vlaamseoverheid stelt een belangrijk deel van definanciële middelen ter beschikking.De jury van het Theaterfestival – dat elk jaar inaugustus plaatsheeft, afwisselend in Antwerpen(de Singel) en Brussel (het Kaaitheater) –selecteert uit het aanbod vijf spraakmakendevoorstellingen voor Circuit X. Cultuur- engemeenschapscentra kunnen inschrijven opéén of verschillende producties. De drieinitiatiefnemers zorgen voor de omkadering:folders van de voorstelling, een promofilmpje

met de vijf makers, een discussiemoment. Naelke voorstelling gaat een medewerker van hetVlaams Theater Instituut of van hetTheaterfestival in gesprek met de maker en met het publiek.24 cultuur- en gemeenschapscentra stapten inde eerste editie van Circuit X. Ze toonden samen32 voorstellingen. De jury maakte een mooieselectie, het publiek reageerde zeerenthousiast. Aan de publieksopkomst kan dekomende jaren nog gewerkt worden. Circuit X iseen groeiverhaal, het moet op termijnuitgroeien tot een kwaliteitslabel voorvernieuwende voorstellingen van jongepodiumkunstenaars.Het eerste seizoen werd afgesloten met SoiréeX, een ‘samengestelde avond’ met verschillendekorte podiumvoorstellingen. Twee curatoren(Linda Suy van kunstenwerkplaats dePianofabriek en Barbara Raes vanKunstencentrum Vooruit) selecteerden vijfvoorstellingen, cultuurcentra konden er twee ofdrie kiezen voor een avondvullend programmaop hun maat. Ook deze avond werd gevolgddoor een nagesprek.

JAARVERSLAG 2011

21

22

L O C U S

Dankzij de bib …

23

JAARVERSLAG 2011

Mouaktar kan dankzij de bib naar de muziekvan zijn geboortestreek in Togo luisteren.Fabienne leerde tajines bereiden dankzij de bib.Benjamin kan dankzij de bib studeren zonderafgeleid te worden. Dankzij de bib is Jesse eenfanatiek lezer, zonder dat het hem een fortuinkost. Deze en vele andere getuigenissenborrelden op tijdens de Bibliotheekweek van 15 tot 23 oktober 2011. Met de campagne‘Dankzij de bib …’ werd bezoekers gevraagd teverduidelijken wat de bibliotheek voor henbetekent, wat ze er zo aan waarderen. Hetleverde een schat aan getuigenissen op, die ookheel bruikbaar zijn om het belang van debibliotheek aan te tonen in de aanloop naar degemeenteraadsverkiezingen van oktober 2012.Bibliotheken pakten de getuigenissen -campagne op heel verschillende manieren aan.Sommige legden een gastenboek aan, andereinstalleerden een babbelbox of verzameldenvideoboodschappen. Uit een rondvraag door LOCUS bij veertigbibliotheken blijkt dat ze op de openingsdagvan de Bibliotheekweek gemiddeld 380 bezoekers mochten verwelkomen, dat zijn er dubbel zoveel als de zaterdagvoordien. Het aantal nieuwe inschrijvingen lag 2,5 keer zo hoog als een vergelijkbarezaterdag enkele weken voordien.De evaluatie toont dat die veertig bibliothekengrosso modo onder te brengen zijn in viercategorieën van gelijke grootte. Van een kwart

is er geen Bibliotheekweek-activiteit terug tevinden op het internet. Navraag leert dat zemeestal wél iets doen, ze zijn echter tebescheiden om er ook mee uit te pakken. Een ander vierde zet wel activiteiten op, maarhoudt geen rekening met de campagne. Die bibs serveren een kop koffie voor debezoekers, ze nodigen een auteur uit om tepraten over zijn nieuwe boek, ze organisereneen tentoonstelling met de academie enzovoort. Een derde categorie zet zijn schouders onderhet thema maar doet verder niets met degetuigenissen. Het laatste kwart ten slotte gaatwel aan de slag met de ingezamelde informatie.Ze evalueren de actie en publiceren erover opde site, in de nieuwsbrief, in het gemeentelijkinformatieblad. Ze maken een ‘best of’ van degetuigenissen en bezorgen die aan het collegevan burgemeester en schepenen. Voor de bibs die tijdens de Bibliotheekweekdoordacht, creatief, gedurfd uit de hoek komen,creëerde LOCUS de Bib Bang-trofee. In 2011ging die naar Halle. De bibliotheek stelde deingezamelde getuigenissen tentoon en zette zeop haar website. Een fotograaf portretteerderuim 300 bezoekers met hun favoriete boek.Vijftien portretten kregen een plaats op eengigantisch doek aan de bibliotheekgevel. De burgemeester en de schepen van Cultuurwaren erbij toen de bib de verdiende Bib Bang-trofee in ontvangst nam, een kunstwerk vanillustrator Pieter Fannes.

‘…weet ik zo veel dat mijn vrouw zegt dat ik aan

Blokken moet deelnemen.’ Elke weekdag

spendeert Eric twee uur in de bibliotheek.

Hij begint met de kranten en gaat daarna overal

wat rondsnuffelen en lezen. Zijn vrouw vindt hem

helemaal klaar voor Blokken.

Cultuurcentra en abonnementen, het is een

vanzelfsprekende tweeling. Toch wordt hij meer

en meer in vraag gesteld. Prijsdifferentiatie en

daaraan vasthangend waardedifferentiatie zijn

denksporen die aan kracht winnen. LOCUS en

het Vlaams Theater Instituut brachten in het najaar

zakelijke leiders van cultuurcentra en

gezelschappen bij elkaar om begeleid door

experts van gedachten te wisselen.

Voor iedereen de juiste prijs

In de participatiesurvey 2009 onderzocht JanColpaert de betalingsbereidheid van hetpubliek dat naar voorstellingen in cultuur- engemeenschapscentra komt. Hoeveel iemandbereid is te betalen, is persoonlijk. Toch bleekuit het onderzoek dat de bezoekers meer willenbetalen dan ze vandaag doen. Prijs, zo blijkt uitde survey, staat pas op de zevende plaats vandrempels om aan cultuur te participeren. Voor het bestaande publiek is de prijs dus nietdoorslaggevend, voor andere doelgroepen ishij dat wel. De ideale situatie voor de centrabestaat er in dat zij ieders betalingsbereidheidzo dicht mogelijk benaderen zonder dat iemandafhaakt. Een zo groot mogelijke participatie isen blijft cruciaal: de prijs verhogen en meerinkomsten genereren, zelfs als een deel van hetpubliek afhaakt, is geen optie. Een manier om de ideale situatie te benaderen,is prijsdifferentiatie. Voorstellingen op eenweekdag kunnen bijvoorbeeld goedkoper zijn

dan in het weekend. Cultuurcentra kunnen ookhun kortingen kritisch bekijken. Het zijn vaak55- of 65-plussers die ervan kunnen genieten,maar die leeftijdscategorieën zijn doorgaansvoldoende kapitaalkrachtig. De alleenstaandemoeder daarentegen betaalt wel de volle pot.Het zou rechtvaardig zijn om korting te gevenaan wie het echt nodig heeft.Naast prijsdifferentiatie biedt ookwaardedifferentiatie mogelijkheden. Sommige cultuurcentra werken niet langer metabonnementen, ze hanteren een vriendenpas.Er is immers iets vreemds aan de hand met hetabonnement. Cultuurcentra belonen er huntrouwe klanten mee. Dat zijn de mensen diesowieso naar de voorstellingen komen, die eenjaar op voorhand hun programma kunnenvastleggen en die de volledigeabonnementsprijs in één keer kunnen betalen.Iemand die geen jaarabonnement kan kopen ofminder lang vooraf kan plannen, betaalt de

L O C U S

24

volle prijs voor elke voorstelling. Om die redenstapten enkele cultuurcentra over naar eenvriendenpas. Die kost bijvoorbeeld tien euro.Per voorstelling krijgt de vriend een korting vantwee euro. Maar er is meer. Met eenvriendenpas kan het centrum aanwaardedifferentiatie doen door zijn vriendenextra in de watten te leggen: een meet en greetmet de artiesten, een voorstelling van hetjaarprogramma met een receptie. Vrienden zijnbetrokken bij het cultuurcentrum, ze zijn goedeambassadeurs, een vriendenpas zorgt voorcommunity building. En met de extra opbrengstvan de vriendenpassen kan het cultuurcentrumprojecten financieren voor kwetsbaredoelgroepen of hen een gratis vriendenpasgeven.

De meeste cultuurcentra bieden hun bezoekerseen meerwaarde boven op hun ticket. Hetonthaal en de service staan op punt, ze nemen

zonder vergoeding je kaartje terug als jewegens ziekte een voorstelling niet kanbijwonen, ze bieden gratis parkeerplaatsen engratis vestiaire. Dat hoeft niet betalend teworden, maar cultuurcentra moeten er welbeter over communiceren. Voor waarden -communicatie is er doorgaans geen of te weinigaandacht.Prijsdifferentiatie, waardedifferentie,waardencommunicatie, dat waren de thema’swaarrond LOCUS en het Vlaams TheaterInstituut een groep van een twintigtal zakelijkleiders van cultuurcentra en gezelschappenbijeenbrachten. Tijdens drie sessies in hetnajaar werden zij begeleid door Jan Colpaert endoor Pol Vanaerde, pricing specialist uit decommerciële sector. Zij zetten alle deelnemersaan het denken. In 2012 is er een terugkomdagwaar de zakelijk leiders hun concretevernieuwde aanpak voor het volgend seizoenzullen toelichten en toetsen bij hun collega’s.

JAARVERSLAG 2011

25

Culturele activiteiten worden vaak aangekondigd

met toeters en bellen. Het dominante beeld is dat

cultuurbeleid vooral groot moet zijn. De associatie

met stilte ligt niet voor de hand. Hoewel, stilte is

vaak nodig om beter te kunnen luisteren, kijken,

lezen. Cultuur laat ons vaak stil worden.

Daarom zetten LOCUS en vzw Waerbeke de

campagne CULTUUR VAN DE STILTE op.

Stilteis een culturele waarde

L O C U S

26

De laatste zondag van oktober gaat in heelEuropa de wintertijd in. We draaien de klok éénuur terug of beter gezegd, we zetten de wijzersvan de klok gedurende één uur stil. Het is eenuur dat we onszelf cadeau doen, een uur van de stilte, even tijd voor tijdloosheid. Op zondag 30 oktober 2011 luidden heel wat gemeentenCULTUUR VAN DE STILTE in, een campagne overde waarde van stilte, rust en ruimte. Op veelplaatsen in Vlaanderen werd die dag tijdgemaakt voor wat er werkelijk toe doet. Preciestien jaar eerder, op 30 oktober 2001, werd hetStiltegebied Dender-Mark opgericht.. In het hartvan het Stiltegebied Dender-Mark ont stond devzw Waerbeke. Die organisatie werkt sindsbegin 2011 als nieuwe sociaal-cul tu rele bewe ging rond stilte en leefkwaliteit.Ook enkele gemeenten gingen aan de slag metstilte en rust als culturele waarden. CULTUURVAN DE STILTE wil die werking verbreden enmeer ge meenten aanspreken, grote én kleine.De campagne is een initiatief van LOCUS insamen werking met Waerbeke vzw en tal van ge -meen ten, organisaties en individuele burgers.

CULTUUR VAN DE STILTE gaat over kwaliteit vanaandacht, over eenvoud, wijsheid en humor. Decampagne benadrukt de kracht van verwonde-ring, concentratie en betrokkenheid. Ze wilbijdragen aan het verbindend vermogen vanstilte, rust en ruimte. CULTUUR VAN DE STILTE iseen feest voor lokaal cultuurbeleid. De cam-pagne nodigt uit tot een grote diversiteit aanexpressies op een zelfde dag. Ze is laagdrem-pelig en toegankelijk, spreekt een zo ruimmogelijk publiek aan en mikt op activiteiten opmaat van dorp of stad. Om cultuurbeleidscoör-dinatoren en andere betrokkenen te inspirerenen om ‘goesting’ te wekken, was er de ‘stilte-

korf’, een mandvol inspiratie en ideeën. Op 30 oktober 2011 deden twintig steden engemeenten in Vlaanderen mee. Ze vulden hetcampagnethema op hun eigen manier in. De‘Heuvelland Tranquilizer’ was een doos met tienkwaliteitsvolle, stille plekken in de gemeente,vrij te ontdekken en te bezoeken. De cultuur -dienst van Zutendaal nodigde ‘stiltemakers’ uitop verschillende karaktervolle plekken. Ze zaten minstens een uur in volledige stilteaan tafel en schreven voor zichzelf of vooranderen. Bornem organiseerde een gelijkaardigscriptorium in zijn mooie abdij. Leuven had eenuitgebreid programma van concerten, wande-lingen en tentoonstellingen. In het Kasteel vanGaasbeek gidste een mimespeler de vroegebezoekers doorheen de ontwakende tentoon-stelling Sleeping Beauties. In Kasterlee brachtDirk Geldof de prikkelende lezing ‘Worstelenmet tijd in een rusteloze samenleving’. In Bierbeek kreeg iedereen bij de bakker eenstille verrassing, was de bib uitzonderlijk openals een stille, kwaliteitsvolle plek en was er eendauwwandeling voor het hele gezin. De leeskring besprak het essay van Joke Hermsen ‘Stil de tijd’.LOCUS en de deelnemende gemeenten evalu-eerden de campagne en de ‘stiltekorf’ positief.De voorbereiding en uitwerking op het terreinwaren gezien de krappe timing vaak een racetegen de klok, wat haaks staat op de basisideevan rust en stilte. Toch mocht het resultaat erzeker zijn. Het centrale idee dat lokaal koningevuld worden, sloeg aan. Zowel grote ste-den als kleine gemeenten konden onder degemeenschappelijke noemer instappen. Stilteen rust zijn ook thema’s die samenwerkinguitlokken met minder voor de hand liggendepartners.

JAARVERSLAG 2011

27

28

L O C U S

In juni en december stak telkens eenvijftienkoppige Vlaamse delegatie de grens metNederland over. Behalve Bibnet en LOCUSwaren bibliothecarissen, cultuurbeleids -coördinatoren en medewerkers vangemeentelijke vrijetijdsdiensten van de partij.Ook bovenlokale spelers zoals de Verenigingvan Vlaamse Steden en Gemeenten en deVlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief enDocumentatie waren vertegenwoordigd. De ‘’Bibsafari’s’’ werden begeleid door RobBruijnzeels van de Nederlandse LibrarySchool.Dat is een opleiding op academisch niveau voorde bibliothecaris van de toekomst. De LibrarySchool heeft niet tot doel allesoverboord te gooien en de bibliothecarissen totmanagers pur sang op te leiden, maar wel omhun vakmanschap en sterktes te verknopen meteen groot innovatievermogen. De driekernopdrachten zijn: inspireren, creëren en

participeren. Inspireren verwijst naar hetontwikkelen van nieuwe, verrassende manierenom de collectie te presenteren. Creëren gaatover nieuwe manieren om waardevolle,reproduceerbare kennis bij de collectie teontwikkelen. Participeren wil zeggen dat kennisen inzichten gedeeld worden met anderegebruikers, fysiek en digitaal.

Onze noorderburen blijken voortrekkers in deontwikkeling van een visie op de bibliotheekvan de toekomst. Nederland telt enkelebibliotheken die hun vernieuwende inzichtenver hebben doorgedreven. De bib van Almerebijvoorbeeld huldigt een echt retailconcept, meteen marketingaanpak gebaseerd opbezoekersprofielen. In Wageningen hecht debibliotheek heel veel belang aan participatie. Debib van de 100 talenten in Heerhugowaard zetdan weer zeer sterk in op creatie. Ze focust op

Bibliotheken verzamelen materialen, ontsluiten ze

en stellen ze ter beschikking. Bibliotheken van

de toekomst zullen meer moeten doen. Inspireren,

creëren en participeren, dat worden de drie

kernwoorden van hun werking. Omdat Nederland

op dit vlak al flink wat experiment heeft opgezet,

organiseerde LOCUS twee driedaagse

“Bibsafari’s” naar het noorden.

Op “Bibsafari” in … Nederland

29

JAARVERSLAG 2011

andere talenten van kinderen dan lezen alleenen gaat heel creatief aan de slag met decollectie. De jeugdbibliotheek kwam er tot standin samenspraak met de kinderen.

De “Bibsafari’s” brachten de deelnemers langsverschillende bibliotheken. Elk bezoek werdgevolgd door een debat, vaak met de directeurvan de bibliotheek. Op de slotdag werd metverschillende mensen uit de Nederlandsebibliotheekwereld van gedachten gewisseld. Decombinatie van het bezoek met het gesprek vielin de smaak.

Twee dingen zijn duidelijk. Een: in Vlaanderen isiedereen te veel met zijn eigen ding bezig, eenidee moet helemaal uitgewerkt zijn voordat hetop de tafel komt. In Nederland wordt een idee alin het prilste stadium aangekaart, er wordt overgepraat, het groeit in dialoog.

Twee: Nederlandse bibs maken keuzes, ze nemen positie in. Lijken alle Vlaamsebibliotheken sterk op elkaar, dan hebben onzenoorderburen verschillende types diefundamenteel van elkaar verschillen. Met die kanttekening dat de verschillen somsvooral in de verpakking zitten en in minderemate in de inhoud.

LOCUS engageert zich om in 2012 dedeelnemers aan de “Bibsafari’s” teondersteunen bij het testen van een aantalnieuwe ideeën en concepten.

Over boeken en lezen zijn heel wat kwanti -tatieve gegevens beschikbaar. Denk aan hetgebruikersonderzoek van de bibliotheken en de Vlaamse participatiesurvey. Er is veel mindergeweten over wat achter die cijfers schuilgaat.Wat betekent lezen voor mensen? Wanneerlezen ze? Waarom koopt iemand een boek enwaarom leent iemand anders liever een boek inde bib? Die vragen vormden in 2011 hetonderwerp van een onderzoek naar het koop-,leen- en leesgedrag van de Vlamingen. Het initiatief ging uit van boek.be, StichtingLezen en LOCUS.Lezen is belangrijk in het leven van volwassenVlamingen. 71 procent las het afgelopen jaarminstens één boek, 47 procent las één tot tienboeken. Boeken hebben een positief imago. Opde vraag wat Vlamingen het liefst doen in hun

vrije tijd, staat boeken lezen gemiddeld op dederde plaats. Voor 55 procent is lezen één vande favoriete vrijetijdsbestedingen, voor 12 procent is het de voorkeurhobby. Bij ouderenstaat het boek op de tweede plaats, bij jongerendaarentegen op de laatste plaats van de dingendie ze graag doen.

Vlamingen bekijken lezen als ‘tijd stelen voorjezelf’. Daar hangt een positieve connotatie aanvast van het zichzelf tijd gunnen, zichzelf tijdcadeau doen. Lezen gebeurt ook het meest opvakantie, een mooie periode in het jaar.Anderzijds heeft het ook een negatieve kant:mensen voelen zich soms schuldig omdatboeken lezen ten koste gaat van tijd voor hetgezin, het huishouden, het werk. In elk geval is‘tijd’ een cruciaal begrip. Veel meer dan om het

L O C U S

30

Boeken hebben een positief imago, lezen staat

heel hoog op het lijstje van activiteiten die

Vlamingen graag doen in hun vrije tijd.

De uitspraak ‘met een boekje in een hoekje’

verdient nuance. Boeken zijn vaak de aanleiding

voor gesprekken met familie en vrienden. Ze

hebben een sociaal karakter. Dat blijkt uit een

onderzoek naar het koop-, leen- en leesgedrag.

Een boek lezen is tijd stelen

even welke andere factor bepaalt tijd hoeveeliemand leest. Minder vrije tijd heeft minderlezen tot gevolg, meer tijd vrij resulteert in meerlezen. 32 procent van de Vlamingen koopt énleent boeken, 30 procent koopt maar leentnooit, 11 procent leent enkel.

Opmerkelijk is dat lenen een positief effect lijktte hebben op kopen: want wie koopt én leent,koopt meer boeken dan iemand die alleen maarkoopt. De bibliotheek is voor hen een zaak vanproeven, ontdekken, uitproberen. Boeken die zeecht willen hebben, worden aangekocht.Waarom koopt iemand een boek? Om het te bewaren, om er aantekeningen in temaken, om het te herlezen. Iemand die leent,wil vooral genieten van het verhaal en kan hetboek als object loslaten.

Een boek lezen is een solitaire bezigheid maarhet boek heeft een niet te onderschatten socialedimensie. Het is een belangrijk onderwerp vangesprek: 67 procent praat met vrienden enfamilie over boeken, 49 procent leent wel eenseen boek van vrienden en familie. Hun aanbevelingen geven ook de doorslag bijde beslissing om een boek te lezen, te kopen ofte lenen.

De bevindingen van het onderzoek worden in2012 vertaald in een actieplan dat zal wordenvoorgelegd aan Vlaams minister van CultuurJoke Schauvliege. Auteurs, uitgevers,boekverkopers, bibliotheken, lezers, ze moetenaan één zeel trekken. Ze zijn bondgenoten,geen concurrenten, daar geeft dit onderzoekinzicht in.

JAARVERSLAG 2011

31

Er liepen 29 vragen binnen over de samen -stelling en de werking van beheersorganen ende omvorming naar verzelfstandigde structuren. Mogen vader en dochter in hetzelfde beheers -orgaan zetelen?Wat met onze programma-vzw: verzelfstandigen of opdoeken?

27 mensen hadden een vraag over de bouw ende inrichting van de bibliotheek of het cultuur-en gemeenschapscentrum. Evenveel vragenwaren er over de instap in het lokaalcultuurdecreet, de opmaak van hetcultuurbeleidsplan en het stimuleren van departicipatie van burgers.22 vragen hielden verband met de concretewerking. Wij zijn op zoek naar een vorming om onzebibmedewerkers te leren omgaan metagressieve jongeren. Kunnen jullie ons hierbij helpen? Mogen wij de polyvalente zaal van onscultuurcentrum ter beschikking stellen vooruitvaartdiensten?Over personeel (inschaling, subsidiëring,diplomavereisten) waren er 22 vragen.21 vragen gingen over ondersteuning van het

verenigingsleven en subsidiereglementen.Kan je ons een aantal goede voorbeelden gevenvan reglementen voor de ondersteuning vanharmonieën? Mag een gemeente voor haarsubsidiereglement of reglement logistieke steuneen onderscheid maken tussen erkende en niet-erkende socio-culturele verenigingen?

De samenstelling, de werking en hetdynamiseren van cultuurraden lokte 20 vragenuit. Er waren 17 vragen in verband metmanagement en marketing.Hoe kunnen wij vanuit het CC kansarmen beter bereiken? Kunnen jullie ons richtlijnen geven om een goedcommunicatieplan voor de bib op te stellen,zodat die meer zichtbaarheid krijgt?

In de categorie ‘diverse’ zaten vragen over hetnieuwe decreet (planlastvermindering,gemeenschapsvorming, coördinatie, invloedWitboek Interne Staatshervorming) en de BBC.Er waren ook juridische vragen die nietrechtstreeks verband houden met (lokaal)cultuurbeleid: auteursrechten, bib en privacy,overheidsopdrachten, artiestencontracten,

Wat leent mijn man in de bib?

L O C U S

32

Sinds eind 2009 tagt LOCUS systematisch

alle digitale advies vragen. Ook de telefonische

vragen worden geregistreerd.

In 2011 waren het er net geen driehonderd.

En zoals het taartdiagram toont, waren die

van heel uiteenlopende aard.

statuut van de kunstenaar, participatiedecreet,uitbating van een horecazaak bij een CC enzovoort.Hoe zit het met de regeling voor auteursrechtenbij verteluurtjes of voorleesmomenten in openbare bibliotheken? Mag de uitleengeschiedenis van eenbibliotheekklant meegedeeld worden aan depolitie? Of aan een (ex-) partner waarmeeiemand in een echtscheidingsprocedure verwikkeld is?

Voor haar antwoorden kreeg LOCUS vanverschillende vraagstellers een pluim. Hartelijk bedankt! Dit was 'n keisnel antwoord

op m'n vraag!! (Kruibeke)Bedankt, ik neem het mee naar de jury morgen,we kunnen er zeker iets mee brouwen!(Waasmunster)Wat me onduidelijk was bij het lezen van hetvoorontwerp, is dankzij jou opgeklaard.(Leuven)Helpt me dit verder? ’t Zal nog niet zijn zeker!LOCUS stond voor mij al lang garant voor goedeondersteuning, en dat blijven jullie metovertuiging doen! Dank! (Kampenhout)Het is erg lang geleden dat ik nog zo hebmogen/kunnen scoren met andermans arbeid…Mijn dank voor het denkwerk, van een steunpuntgesproken! (Destelbergen)

JAARVERSLAG 2011

33

34

L O C U S

35

JAARVERSLAG 2011

In opdracht van LOCUS ontwikkelde Dirk DeCorte, samen met enkele verantwoordelijkenvan cultuurcentra, de Financieel-Managementtool. Het is een grote excell-tabeldie de financieel verantwoordelijke van eenorganisatie helpt om een grondige analyse temaken van inkomsten en uitgaven, en om tekijken of de besteding van de middelen - deeigen inkomsten en de subsidies van deoverheid - spoort met de strategischedoelstellingen. Worden de strategische enoperationele doelstellingen en de inhoudelijkekeuzes correct vertaald in een transparant enconsistent financieel beleid?

De tool werd in 2011 aan twee groepen vantelkens een tiental financieelverantwoordelijken voorgesteld. Om ermee tekunnen werken, moeten zij natuurlijk de excell-tabel invullen en in hun boekhouding op zoekgaan naar de nodige data. Dat vraagt uiteraardinspanning en tijd. Het is bijgevolg nog te vroegvoor bindende conclusies, maar de bereidheidom de tool ten gronde te testen effent alvasthet pad voor verdere stappen.

Cultuur- en gemeenschapscentra kunnen niet om

de toenemende aandacht voor de economische

aspecten van kunst en cultuur heen.

In een tijd van meten en weten, worden begrippen

als waarde en prijs op scherp gesteld.

Om het debat over kost en opbrengst van kunst

en cultuur gedegen te kunnen voeren, is er behoefte

aan een duidelijk inzicht in de financiële stromen

en een vlot te hanteren werkinstrument voor

het voeren van een goed financieel beleid.

Middelen goed besteed?

Telex Telex Tel

L O C U S

36

Junitoer in KortrijkOp 17 juni 2011 kwamen inKortrijk medewerkers uit de bi-bliotheken en de cultuur -centra, en enkele beleids -mensen samen. Het voormiddagprogrammabestond uit zes workshops, in de namiddag waren er lezin-gen, elevatorspeeches en eendebat. Vlaams minister JokeSchauvliege reikte de eerstePrijs van de Vlaamse Gemeen-schap voor het Lokaal Cultuur-beleid uit. Brugge Plus werd delaureaat. LOCUS maakte van de Junitoergebruik om een tachtigtal aan-wezigen te interviewen overhaar werking en aanbod. Deglobale evaluatie was positief,maar ze leverde ook enkeleverbeterpunten op. De afstand tussen LOCUS(Brussel) en de bibs en cultuur-centra moet kleiner wordendoor onder meer het gebruikvan sociale media en andereonline tools te intensifiëren.De band met de bibliothekenmoet aangehaald worden dooronder meer de samenwerkingmet Bibnet te versterken.

Geheimzinnige JeugdboekenweekDe Jeugdboekenweek is eenklassieker: lagereschool -kinderen gaan met de klas opontdekkingstocht in de biblio-theek. Via zoek- en andere op-drachten krijgen ze een heelactieve initiatie in de bib, zeleren haar aanbod en haarwerking kennen. De Jeugd-boekenweek (eigenlijk eenveertiendaagse) van 19 maarttot 3 april 2011 stond in hetteken van het geheim. Elk boekis een geheim dat wacht omopengeslagen te worden, elkelezer is een ontdekkings -reiziger.

Centrumsteden unitedOm de zes maanden blazenLOCUS en cultuurprofessionalsvan de dertien Vlaamse cen-trumsteden verzamelen. Op 6april 2011 was de vernieuwdebibliotheek De Biekorf inBrugge de plaats van afspraak,met als thema ‘Betekenis van

grote stadsprojecten’. Tweeprojecten werden voorgestelden uitgebreid besproken:Brugge Centraal en Oostendecultuurstad Vlaanderen. Eenrondleiding in de bib ontbrakuiteraard niet. ‘Cultuur met de verkiezingen inzicht’ was het thema van debijeenkomst op 25 oktober inhet Turnhoutse Taxandriamu-seum. De Gentse oefening vantoekomstverkenning via scena-rio’s werd er toegelicht, Turn-hout cultuurstad Vlaanderen2012 stelde zichzelf voor. Devertegenwoordigers van decentrumsteden bespraken ac-tuele thema’s zoals het ver-nieuwde decreet lokaalcultuurbeleid en de nieuwe be-leids- en beheerscyclus.

BouwadviesBibliotheken, cultuur- en ge-meenschapscentra die willenbouwen of renoveren, kunnenbij LOCUS aankloppen vooreen adviesgesprek over hunplannen en visie. In 2011 warener twaalf dergelijke gesprek-ken. LOCUS maakte deel ook uitvan de stuurgroep toeganke-lijkheid, die getrokken werddoor het Agentschap Sociaal-Cultureel Werk. De groep bege-leidde een onderzoek dat alle

lex Telex Telex

JAARVERSLAG 2011

37

mogelijke fysieke drempelsvoor de toegankelijkheid vancultuurcentra in kaart bracht.LOCUS neemt de conclusiesvan het onderzoek nu mee inhaar gesprekken met cultuur -centra over bouw of renovatie. Verder zetelt LOCUS in eenwerkgroep voor Muntpunt, denieuwe bibliotheek/Uitpunt ophet Brusselse Muntplein. Dewerkgroep geeft advies overde uitbouw van de belevenisbi-bliotheek.

Duurzame cultuurLOCUS is actief in de stuur-groep Ecocultuur die opVlaams niveau onderzoekt hoede brede cultuursector hetthema duurzaamheid kan op-pakken. Op 21 november 2011was er in Het Stuk in Leuveneen ontmoetings- en denkdagvoor cultuurcentra, kunsten-centra, kunstenaars en ama-teurkunstverenigingen.In mei had LOCUS al de werk-groep Ecocentra opgestart diecultuur- en gemeenschapscen-tra wil begeleiden om inhoude-lijke stappen te zetten in derichting van meer duurzaam-heid. Intussen is in het najaarsamen met Ecolife een project-dossier ingediend om centraén bibliotheken echte traject -begeleiding op maat te kunnen

aanbieden. Natuurlijk kunnende be woners van De Priem –dat zijn LOCUS, Faro en Bibnet– zelf niet achterblijven. Onderbegeleiding van Ecolife willenze hun ecologische voetafdrukverkleinen. Aan de hand vaneen ecoscan is de eigen wer-king inmiddels geëvalueerd.

Project InformatiegeletterdheidHet project Bibliotheken en In-formatiegeletterdheid ging vanstart in 2009 en werd in 2011afgerond. LOCUS begeleiddevijf bibliotheken die op eenvernieuwende manierinformatie geletterdheid bevor-deren en informatievaardighe-den trainen, met bijzondereaandacht voor kortgeschooldevolwassenen en kansengroe-pen. De vijf cases leverdenheel wat inspirerende ideeënop, samengebracht in de publi-catie Hier Oversteken. LOCUSschrijft zich ook in het nieuwePlan Geletterdheid in.

Hoe verzelfstandigen?Veel cultuur- en gemeen -schaps centra zijn gemeente -lijke vzw’s, een structuur diejuridisch eigenlijk niet bestaatmaar die wel gedoogd wordt.Tegen eind 2013 moeten al diebeheersvormen verzelfstandigd

worden, zo bepaalt het Ge-meentedecreet. LOCUS en deVVC organi seerden een en-quête bij cultuur- en gemeen -schaps centra over hunbeheers vorm, de plannen omdie eventueel aan te passen, deproblemen die ze ondervinden. De antwoorden van de centrawaren de aanleiding voor eenontmoetingsdag over verzelf-standiging op 20 mei 2011. Deruim zestig deelnemers kregeneen overzicht van de mogelijk-heden. Er waren praktijkverha-len uit Overijse, Dilbeek enLokeren waar respectievelijkgeopteerd is voor een internverzelfstandigd agentschap(IVA), een volle vzw en een pro-grammatie-vzw. Aan twee ge-sprekstafels was er nadienruimte voor ontmoeting en er-varingsuitwisseling.

Zet mij in CCLOCUS en het VTi organiserenjaarlijks een ontmoetingsdagvoor de cultuur- en gemeen-schapscentra en de kunsten-sector. In 2011 ging die door inLeuven. De klemtoon ligt opontmoeten en netwerken,onder meer via speeddates enandere originele formules. Er isook een inhoudelijk deel, inLeuven ging dat onder meerover prijsdifferentiatie.

L O C U S

38

Digitale filmprojectieVeel cultuur- en gemeen-schapscentra, ook sommigebibs, vertonen films. De filmsector is door de digita-lisering in volle verandering,de klassieke filmrollen zullenbinnenkort verdwijnen. Een digitale projector vraagtevenwel een enorme investe-ring. Er is een alternatief in devorm van een goede beameren een blurayspeler: de kwaliteit is goed, de kostprijs is haalbaar. Een probleem is dat een cultuurcentrum een film danpas kan vertonen als de dvd uitis en ook in de winkel te koopis. Dat wil zeggen dat de centrahun plaats in de traditioneleketen bioscoop-cultuurcen-trum-videotheek-televisie nietkunnen behouden.

Over deze veranderingen enproblemen organiseerdeLOCUS een informatiedag tijdens het filmfestival OpenDoek in Turnhout. Het was een moment om ookeven stil te staan bij het bredere kader: wat houdt film-werking in, waarom doe je het, wie komt op de filmvoor-stellingen af, zijn ze belangrijkin de missie van de organisatie …?

Infodag ticketingsoftwareHet is niet eenvoudig eenkeuze te maken uit de verschil-lende ticketingsystemen dieop de markt zijn. Om de cul-tuurcentra en de leden van dekunstensector een handje toete steken, organiseerdenLOCUS, de VVC en oKo (Over-leg Kunstenorganisaties) op 3 oktober 2011 een infodag tic-ketingsoftware. Acht leveran-ciers kwamen hun productenpresenteren, ze waren samenmet een negende collega ookaanwezig op de beursvloer omhun systeem te demonstrerenen individuele vragen te beant-woorden. De infodag lokte ne-gentig bezoekers, waarvanzestig cultuurcentra. Uit deevaluatie bleek een grotewaardering voor het initiatief.

Starters ingewijdTwee tweedaagse seminariesen acht focusdagen, dat is dejaarlijkse introductiecursusvan LOCUS voor startende cul-tuurprofessionals. Zijn wel-kom:cultuurbeleidscoördinatoren,bibliothecarissen en biblio-theekmedewerkers, cultuur-functionarissen, directeurs enstafmedewerkers van cultuur-en gemeenschapscentra. Voor-waarde: ze mogen niet langer

dan twee jaar in functie zijn.Wie instapt, volgt de twee se-minaries die een brede intro-ductie geven en stelt uit defocusgroepen een persoonlijkprogramma op. Naast de in-houdelijke input is ook het uit-bouwen van een netwerk eenbelangrijke doelstelling van deintroductiecursus: startersleren elkaar kennen en wisse-len ervaringen uit.

Digitale publiekswerkingHet internet wordt steeds be-langrijker. Mensen zoeken in-formatie meer en meer online,ze kopen tickets via hun com-puter of smartphone, ze zijnactief op sociale netwerksites.Cultuurcentra en bibliothekenmoeten op het web aanwezigzijn, een deel van hun pu-bliekswerking wordt digitaal.Veel cultuurcentra zijn al bezigmet online ticketing en ze zet-ten hun programma op het net,maar vaak zijn ze nog aan degemeentelijke website gebon-den. Bibliotheken hinken dik-wijls nog wat achterop. Ombeide doelgroepen bij te staan,hebben LOCUS en Bibnetsamen een werkgroep digitalepubliekswerking. Die heeft eeninspiratiegids gemaakt om cul-tuurcentra en bibs stap voorstap de weg te wijzen naar di-

lex TelexTelex Telex

JAARVERSLAG 2011

39

gitale publiekswerking. Eenchecklist laat hen toe af tetoetsen waar ze staan enwelke de volgende stappenzijn. De praktische gids isdoorspekt met interessantevoorbeelden.

Jeugd XLDe programmatoren van jeugd-, familie- en schoolvoor-stellingen komen al heel langzes keer per jaar samen in een collegagroep Jeugd.Ze delen ervaringen over voor-stellingen, ze analyseren be-leidsmaatregelen.Jeugdbibliothecarissen wisse-len vijf keer per jaar van ge-dachten in een denkgroepLeesbevordering, ze vormeneen klankbord- en adviesgroepvoor het leesbevorderingsbe-leid. Beide hebben veel ge-meen: de focus op jeugd, desterke link met het onderwijs,de evolutie van aanbodgerichtnaar dialooggericht denken,de analyse en aanpak van be-leidsbeslissingen. Daarombrengt LOCUS de twee groepenregelmatig samen onder denoemer Jeugd XL. Jeugd XL wilhet integrale denken rondjeugdwerking bevorderen ende lokale culturele instellingennauwer en spontaner helpensamenwerken. Op de eerste

vergadering op 9 december2011 waren er zeventig aanwe-zigen.

Nederland komt kijkenAchttien beleidsambtenarenvan het cultuurnetwerk van deNederlandse centrumstedenbezochten op 26 en 27 mei2011 Mechelen, Leuven enGenk. LOCUS was gastvrouwen gids. Het moet gezegd, deNederlanders waren onder deindruk van het Vlaams lokaalcultuurbeleid en overwogenluidop een immigratie. ‘Natwee intensieve, boeiende, in-spirerende dagen is het devraag of Nederland zich nogwel mag aansluiten bij Vlaan-deren,’ luidde de conclusie van‘verslaggever’ Reinier Bakker. LOCUS stak in 2011 ook zelf degrens over. De bibsafari naarNederland krijgt elders in ditjaarverslag een plek. Eind juniwas LOCUS in Rijsel op hetcongres van de Vereniging vande Franse bibliothecarissen(ABF) voor een toelichting bijhet Vlaams lokaal cultuur- enbibliotheekbeleid. LOCUS waser op 19 september 2011 ookbij op de ontmoetingsdag vande Service de la lecture publi-que van de Fédération Wallo-nie-Bruxelles. Bibs in deFranstalige Gemeenschap en

in Vlaanderen staan voor ge-lijkaardige uitdagingen. Zowordt meer en meer aange-stuurd op het afsluiten van cul-turele en socialepartnerschappen, en op regio-werking. Er is de bevoorrechterelatie tussen scholen en bibli-otheken, er zijn dezelfde digi-tale uitdagingen.

Naar de siteDe LOCUS-site had in 2011ruim 37.000 unieke bezoekers,een stijging met meer dan2500 tegenover 2010. Het totaal aantal bezoeken daaren-tegen daalde met ongeveer3000 tot iets meer dan 81.000.Meer mensen bezochten dusde site maar ze komen minder.Als ze komen, bekijken ze ge-middeld bijna drie pagina’s.Meer dan de helft van de be-zoekers komt op de site viazoekmachines, Google voorop.De homepagina wordt uiter-aard het meest bezocht, gevolgd door de vacaturepa-gina. De activiteitenkalenderdoet het goed. Ook vooraan inhet lijstje: Bibliotheekweek,decreet, Focus, contact.

Telex Telex Tel

40

L O C U S

41

JAARVERSLAG 2011

LIJSTJES 2011

Medewerkers

Isabel Antonucci Administratief medewerker

Krist Biebauw Coördinator (tot 30/9/2011)

Nele Bogaert Stafmedewerker (tot 14/10/2011)

Maja Coltura Coördinator

Hilde De Brandt Stafmedewerker

Miek De Kepper Directeur

Herlinde De Vos Stafmedewerker

Griet De Wachter Stafmedewerker (tot 31/5/2011)

Sandra Denis Coördinator (tot 18/2/2011)

Herman Gillaerts Coördinator

Philippe Liesenborghs Stafmedewerker

Carla Martens Projectmedewerker

Kelly Miel Administratief medewerker

Maike Somers Bibliothecaris in residence

Bram Tollenaere Projectmedewerker

Marc Van Mechelen Stafmedewerker

David Vande Cauter Stafmedewerker

Hannes Cannie Stafmedewerker

An Vanlierde Stafmedewerker

L O C U S

42

Vergaderdata DATUM LOCUS RVB 20/01/2011 RVB 19/05/2011 RVB 29/09/2011 AV 8/11/2011Priem AV 15/03/2011 AV 19/05/2011 AV 29/09/2011

RVB Annemie Arras Bibliothecaris BreeRVB Maria Arredondo Projectmedewerker de8 AntwerpenRVB Ann-Sofie Beun Cultuurbeleidscoördinator KoksijdeRVB Bram Bresseleers Cultuurbeleidscoördinator VorstRVB Jan Collet Bibliothecaris KalmthoutRVB Jan Colpaert Professor EhsalRVB Kris Cuypers Directeur Cultuurcentrum GeelAV Nora De Kempeneer Directeur gemeenschapscentrum BrusselRVB Reindert De Schryver Diensthoofd Vrije Tijd en Welzijn ZemstRVB Ann Deweerdt Karel de Grote Hogeschool AntwerpenRVB Bart Doucet Cultuurbeleidscoördinator GentAV Renaat Everaerts Ex-directeur cultuurcentrum Sint-TruidenRVB Liesbeth Johnson Consulent economie AntwerpenRVB Ward Kerckhof Diensthoofd Vrije Tijd HalleRVB Lone Leth Larsen Directeur Cultuur Kolding (Denemarken)AV Koen Leemans Directeur Cultuurcentrum MechelenAV Michiel Mestdagh Cultuurbeleidscoördinator TorhoutAV Paula Moria Cultuurraad Sint-TruidenRVB Gustavo Mulhall Architect GentRVB Francois Mylle Stadssecretaris GeelRVB Hilde Plas Stafmedewerker VVSGRVB Marleen Platteau Cultuurbeleidscoördinator TernatAV Marijke Pruyt Docente cultuur Artevelde Hogeschool MerelbekeRVB Giramata Schmit Platform Afrikaanse Gemeenschappen -

lid cultuurraad MechelenRVB Peter Sommen Directeur HRM provinciebestuur AntwerpenAV Rik Van Daele Bibliothecaris Sint-NiklaasRVB Rita Van de Wiele Bibliothecaris MechelenRVB Sabine Van Dooren Schepen voor cultuur, sport,

ontwikkelingssamenwerking, informatie en personeel KapellenRVB Patrick Van Havermaet Human Resources Director AntwerpenRVB Denise Vandevoort Schepen van cultuur, sociale zaken,

gelijke kansen en studentenzaken LeuvenRVB Dirk Vanhaute Departementshoofd Cultuur en Vrije tijd TurnhoutRVB Wim Vanseveren Deskundige media- & cultuurmanagement TieltRVB Robert Verheyen Afdelingshoofd Vrije tijd Bilzen

Raad van bestuur enAlgemene vergadering

JAARVERSLAG 2011

43

Publieke Werkenbibliotheken datum plaats aantal dlnmrs

Reflectiedag Publieke Werken 10/2 Priem

Startdag Publieke Werken Bib en CC 28/11 Priem

Werksessie BrownPaper-methode (werkprocessen) in bib Nijlen en Schoten 13/1 - 20/1 Nijlen en Schoten

Workshop verandermanagement 29/3 - 28/4 - 20/56/9 - 11/10 - 10/11 Priem

Intervisiegroep ‘Competentie Evaluatie Instrument’, o.l.v. Annemie Selis (WIVO) 18/3 Priem

Workshop Werkprocessen 8/4 Priem

Workshop Competentiemanagement 31/5 Priem

Workshop Stakeholdermanagement 7/6 Priem

6 feedbackgesprekken doorlopend

Regiogroepen:

Publieke Werken Comeet 14/4

Toelichting secretarissen Meetjesland 19/9 Assenede 30

Startdag 12/12 Eeklo 15

Reflectiedag

Publieke Werken Brussel

Startdag 1/3 Sint-Agatha- 15

Reflectiedag 6/6 Berchem 15

Feedbackgesprekken doorlopend 14

Publieke Werken Antwerpen

Voorbereiding 15/3 Permeke 10

Toelichting leidinggevend 3/5 Zoersel 25en lokaal cultuurbeleid Antwerpen

Startdag 17/11 Sint-Andries 20

Cultuur- en Gemeenschapscentra

Zelfevaluatie 17/1 - 1/3 - 27/4 Priem

Workshop Financiële Tool 28/3 - 16/5 -22/11 - 13/12 Priem

Verandermanagement 4/10 - 7/10 - 29/11 - 1/12 Torhout en Herentals

Feedbackgesprekken - 20 gesprekken Juni-september Priem

L O C U S

44

Introductiecursus startende cultuurprofessionals datum plaats aantal dlnmrs

De introductiecursus lokaal cultuurbeleid geeft startende cultuurprofessionals een stevige basiskennis over de verschillende aspecten van het culturele werk in een stedelijke of gemeentelijke context.

Creatief project leiden 18/1 & 1/2 Priem 20

Marketing 20/1 Priem 25

Startersdagen 1/2 Priem 18

Beleidsparticipatie 3-4/2 & 3/3 Zeemanshuis 25

Erfgoed 7/4 Priem 20

Traject Brussel 9/6 Priem 20

Verandermanagement 27/10 Priem 15

15/9 Priem 20

27/10 Priem 20

JAARVERSLAG 2011

45

Overleg en collegagroepen Centrumsteden datum plaats

Betekenis van grote stadsprojecten 6- 4-2012 Brugge

2012: verkiezingen, denken over cultuur en de stad. 25-10-2011 Turnhout

Denktank leesbevordering datum plaats

De denktank reflecteert over leesbevordering in de bibliotheken, wisselt inspiratie en ervaringen uit. Desamenwerking met scholen is daarbij van bijzonder belang.

15/2 - 26/4 Gent, 15 10/6 - 25/10 Eeklo, Priem

Collegagroep jeugd datum plaats aantal dlnmrs

De collegagroep jeugd is een tweemaandelijkse bijeenkomst van de jeugdprogrammatoren van de cultuur-en gemeenschapscentra met een aantal vaste agendapunten: beleidsevoluties, schooltijd, vrije tijd,prospectiebesprekingen, voorstellen van projecten. Bij alle thema’s is de belangrijkste verschuiving die vanaanbodsgericht naar procesgericht denken.

Sinds eind 2011 brengt LOCUS via Jeugd XL lokale cultuurprofessionals samen die met jeugd bezig zijn:bibliotheekmedewerkers, jeugdprogrammatoren, jeugdfunctionarissen, cultuurbeleidscoördinatoren.

Collegagroep 28/1 - 18/3 - 13/5 - 14/10 Priem 35

Jeugd XL 9/12 70

3

Aanbod en spreiding datum plaats aantal dlnmrs

Cultuur- en gemeenschapscentra realiseren een breed aanbod op maat van de lokale en regionalebevolking. Naast grotere momenten rond film en podiumkunsten begeleidt LOCUS kleinere bijeenkomstenrond beeldende kunst en de afstemming van de avondprogrammatie van de centra..

Klankbordgroep beeldende kunsten 24/2 M HKA 15

Prospectie-overleg podiumprogrammatoren 3/3 Priem 18

Werkgroep beeldende kunst in lokale context 22/9 M HKA 11(draagvlak door samenwerking)

L O C U S

46

Bouw en inrichting datum plaats aantal dlnmrs

Bouwen, verbouwen of inrichten is een vak apart. Voor cultuurprofessionals is het een enorme uitdaging enopportuniteit, maar zeker geen evidente opdracht. LOCUS adviseert en begeleidt bibliotheken, cultuur- engemeenschapscentra.

Adviesgesprekken Doorlopend Priem 8 gesprekken met bib

6 met CC/GC

Marketing en communicatie datum plaats aantal dlnmrs

De collegagroep jeugd is een tweemaandelijkse bijeenkomst van de jeugdprogrammatoren van de cultuur-en gemeenschapscentra met een aantal vaste agendapunten: beleidsevoluties, schooltijd, vrije tijd,prospectiebesprekingen, voorstellen van projecten. Bij alle thema’s is de belangrijkste verschuiving die vanaanbodsgericht naar procesgericht denken.

Sinds eind 2011 brengt LOCUS via Jeugd XL lokale cultuurprofessionals samen die met jeugd bezig zijn:bibliotheekmedewerkers, jeugdprogrammatoren, jeugdfunctionarissen, cultuurbeleidscoördinatoren.

Bonjour Public 08/2 - 10/2 - Priem 17(ism CultuurNet Vlaanderen en VTi) 02/3 - 22/3 - 29/3

27/9 - 11/10 - Priem 18 25/10 - 8/11 - 6/12

Prijsdifferentiatie 10/10 - 17/10 - Priem 35

(ism VTi) 24/10 - 5/12 - 12/12 - 19/12

JAARVERSLAG 2011

47

Campagnes Jeugdboekenweek datum plaats aantal dlnmrs

infosessies 14/17-11 Bibliotheek Hasselt Bibliotheek Kortrijk 100

Bibliotheekweek datum plaats aantal dlnmrs

Studiedagen 29/4, 05/5 Brussel, Hasselt 06/5, 09/5 Antwerpen, Brugge 13/5, 16/5 Leuven, Gent 250

Bib Bang jury 13/1 17 inzendingen, 1 winnaar, 1 eervolle vermeld.

Stilte datum plaats aantal dlnmrs

Startvergadering Cultuur van de stilte 29/4 Priem

Campagne Cultuur van de Stilte 30/10 Priemen 10 jaar centrum Waerbeke 15 deelnemende gemeenten

L O C U S

48

49

JAARVERSLAG 2011

Evaluatie www.locusnet.be

Grafiek van www.locusnet.be voor een jaar, met interval van een week.

De oranje lijn gaat over 2010, de blauwe over 2011

Invalshoek website 2011 2010 evolutie

Bezoeken 81.158 84.058 - 2.900

Unieke bezoekers 37.345 34.689 + 2.656

Paginaweergaves 239.601 270.657 - 31.056

Pagina’s per bezoek 2,95 3,22 - 0,27

Gemiddelde tijd op de site 2 min. 18 sec. 2 min. 22 sec. - 4 sec.

Bounce / weigering 47,54% 43,22% + 4,32%

Nieuwe bezoeken 41,85% 37,15% + 3,60%

Wat valt op?

• Het aantal bezoeken is met 2.900 eenheden gedaald. Dat is een kleinere daling na een forse daling (-10.000) in 2010. Maar, het aantal unieke bezoekers stijgt wel, met 2.656. Dat is een stijging met ongeveer 7%.

• Het aantal bekeken pagina’s daalt gevoelig met 31.056 weergaves of 12%.

• Het aantal pagina’s per bezoek en de gemiddeld doorgebrachte tijd op de website blijven min of meerstabiel.

• Verder valt er ook een stijging van het aantal nieuwe bezoekers op met 3,6% en een stijging van hetweigeringspercentage met 4,3%.

• De curve kent in de tijd min of meer hetzelfde verloop als vorig jaar. Er zijn in vergelijking met vorigemeting op drie momenten opvallende stijgingen (weken van 9 januari, 20 februari en 5 juni) en op twee momenten een opvallende daling (weken van 3 april en 8 mei), telkens gevolgd door een gelijkaardige curve als het jaar voordien. De stijgingen en dalingen vallen opvallend telkens in een ‘Focus-week’, voor de dalingen is er niet meteen een zichtbare oorzaak.

Conclusie:

Meer mensen brengen een bezoek aan de site (unieke bezoekers stijgt), maar komen minder (bezoekendaalt). Wanneer ze komen, bekijken ze wel ongeveer even veel pagina’s. Meer mensen vinden de weg naar dewebsite maar meer mensen haken ook af na één pagina.

Evaluatie www.locusnet.be: 1 jan – 31 dec 2011 = 2011 = 2010

Grafiek van www.locusnet.be voor een jaar, met interval van een week. De oranje lijn gaat over 2010, de blauwe over 2011.

Invalshoek website 2011 2010 Evolutie

Bezoeken 81.158 84.058 - 2.900

Unieke bezoekers 37.345 34.689 + 2.656

Paginaweergaves 239.601 270.657 - 31.056

Pagina’s per bezoek 2,95 3,22 - 0,27

Gemiddelde tijd op de site 2 min. 18 sec. 2 min. 22 sec. - 4 sec.

Bounce / weigering 47,54% 43,22% + 4,32%

Nieuwe bezoeken 41,85% 37,15% + 3,60%

50

L O C U S

Verkeersbronnen

Hoe komen bezoekers op www.locusnet.beterecht? Het taartdiagram hiernaast maakt één en ander duidelijk:

• Het verkeer via zoekmachines haalt het naeen aantal jaar nu duidelijk van het directverkeer. De dominantie van Google geldt ookvoor onze site, vaak typt men wellicht gerichttrefwoorden om via Google meteen op dejuiste pagina op onze site terecht te komen.Dat blijkt ook uit het overzicht van depopulairste trefwoorden (zie verder).

Verwijzende sites - top 10

• Podiumkunsten.be is een nieuwkomer in het lijstje en komt meteen bovenaan. Op die website vind je echter niet meteen terug waar naar de website van LOCUS verwezen wordt.Misschien is dit verkeer naar aanleiding van een tijdelijk nieuwsbericht of een aankondiging?

• Cultuurlokaal en VCOB zijn na enkele hardnekkige jaren (voorgoed?) uit het lijstje verdwenen.

• Schoolenbibliotheek.be scoort hoog omdat deze website afgesloten werd in 2011 en bezoekers van die site automatisch doorverwezen worden naar de LOCUS-site.

• Facebook is nieuw in het lijstje. LOCUS heeft een account vanwaar er, weliswaar nog voorzichtig, wordt doorgeklikt naar de LOCUS-site. Een stimulans om dit nog consequenter op te volgen ennieuwtjes, foto’s, filmpjes… te delen via de LOCUS-pagina.

• De andere doorverwijzende sites zijn bekende webadressen, vaak van collega-steunpunten. Het aantal ‘doorkliks’ ligt wel vrij laag.

Wat valt op?

Het aantal bezoeken is met 2.900 eenheden gedaald. Dat is een kleinere daling na een forse daling (-10.000) in 2010. Maar, het aantal unieke bezoekers stijgt wel, met 2.656. Dat is een stijging met ongeveer 7%.

Het aantal bekeken pagina’s daalt gevoelig met 31.056 weergaves of 12%.

Het aantal pagina’s per bezoek en de gemiddeld doorgebrachte tijd op de website blijven min of meer stabiel.

Verder valt er ook een stijging van het aantal nieuwe bezoekers op met 3,6% en een stijging van het weigeringspercentage met 4,3%.

De curve kent in de tijd min of meer hetzelfde verloop als vorig jaar. Er zijn in vergelijking met vorige meting op drie momenten opvallende stijgingen (weken van 9 januari, 20 februari en 5 juni) en op twee momenten een opvallende daling (weken van 3 april en 8 mei), telkens gevolgd door een gelijkaardige curve als het jaar voordien. De stijgingen en dalingen vallen opvallend telkens in een ‘Focus-week’, voor de dalingen is er niet meteen een zichtbare oorzaak.

Conclusie: meer mensen brengen een bezoek aan de site (unieke bezoekers stijgt), maar komen minder (bezoeken daalt). Wanneer ze komen, bekijken ze wel ongeveer even veel pagina’s. Meer mensen vinden de weg naar de website maar meer mensen haken ook af na één pagina.

Verkeersbronnen

Hoe komen bezoekers op www.locusnet.be terecht? Het taartdiagram hiernaast maakt één en ander duidelijk:

Het verkeer via zoekmachines haalt het na een aantal jaar nu duidelijk van het direct verkeer. De dominantie van Google geldt ook voor onze site, vaak typt men wellicht gericht trefwoorden om via Google meteen op de juiste pagina op onze site terecht te komen. Dat blijkt ook uit het overzicht van de populairste trefwoorden (zie verder).

Verwijzende sites – top 10

Podiumkunsten.be is een nieuwkomer in het lijstje en komt meteen bovenaan. Op die website vind je echter niet meteen terug waar naar de website van LOCUS verwezen wordt. Misschien is dit verkeer naar aanleiding van een tijdelijk nieuwsbericht of een aankondiging?

Cultuurlokaal en VCOB zijn na enkele hardnekkige jaren (voorgoed?) uit het lijstje verdwenen.

Schoolenbibliotheek.be scoort hoog omdat deze website afgesloten werd in 2011 en bezoekers van die site automatisch doorverwezen worden naar de LOCUS-site.

Facebook is nieuw in het lijstje. LOCUS heeft een account vanwaar er, weliswaar nog voorzichtig, wordt doorgeklikt naar de LOCUS-site. Een stimulans om dit nog consequenter op te volgen en nieuwtjes, foto’s, filmpjes… te delen via de LOCUS-pagina.

De andere doorverwijzende sites zijn bekende webadressen, vaak van collega-steunpunten. Het aantal ‘doorkliks’ ligt wel vrij laag.

51

JAARVERSLAG 2011

Zoektermen

Zoektermen in zoekrobot vooraleer men op onze site terecht komt

•

In beide lijstjes zijn de zoektermen logisch en houden ze verband met de LOCUS-werking. De bibliotheekcampagnes vertegenwoordigen in het rechtse lijstje ook bibliotheekgebruikers (geen professionelen) die niet veel op onze website te zoeken hebben. Dat toont het hogebouncepercentage aan.

Inhoud Populairste pagina’s

• De homepagina (/) blijft uiteraard de meest bezochte pagina. Daarna volgt de vacaturepagina, iets wat we ook al langer weten.

• Op de derde plek komt de Zoeken-pagina. Het verschil tussen de populairste pagina’s na een zoektermis klein. Ze vertegenwoordigen elk tussen de 2 en 4% van het aantal pagina’s dat na de zoekopdrachtaangeklikt worden. Het gaat om: Activiteiten, Jeugdboekenweek, Bibliotheekweek, Decreet, Vacatures,Praktijkvoorbeelden en in laatste instantie zelfs Publieke Werken.

• De activiteitenkalender doet het goed en wordt duidelijk opgevolgd door de achterban. Ook sterk in dit lijstje: Bibliotheekweek, decreet, Focus, contact. Net buiten het lijstje valt de Junitoer(12de plaats). Publieke Werken Bib staat op de 17de plaats met ongeveer 2.000 paginaweergaves.Publieke werken voor CC en GC volgt pas op de 52ste plaats met iets meer dan 700 paginaweergaves.

Zoektermen

Zoektermen in zoekrobot vooraleer men op onze site terecht komt

In beide lijstjes zijn de zoektermen logisch en houden ze verband met de LOCUS-werking. De bibliotheekcampagnes vertegenwoordigen in het rechtse lijstje ook bibliotheekgebruikers (geen professionelen) die niet veel op onze website te zoeken hebben. Dat toont het hoge bouncepercentage aan.

Inhoud

Populairste pagina’s

De homepagina (/) blijft uiteraard de meest bezochte pagina. Daarna volgt de vacaturepagina, iets wat we ook al langer weten.

Op de derde plek komt de Zoeken-pagina. Het verschil tussen de populairste pagina’s na een zoekterm is klein. Ze vertegenwoordigen elk tussen de 2 en 4% van het aantal pagina’s dat na de zoekopdracht aangeklikt worden. Het gaat om: Activiteiten, Jeugdboekenweek, Bibliotheekweek, Decreet, Vacatures, Praktijkvoorbeelden en in laatste instantie zelfs Publieke Werken.

De activiteitenkalender doet het goed en wordt duidelijk opgevolgd door de achterban. Ook sterk in dit lijstje: Bibliotheekweek, decreet, Focus, contact. Net buiten het lijstje valt de Junitoer (12de plaats). Publieke Werken Bib staat op de 17de plaats met ongeveer 2.000 paginaweergaves. Publieke werken voor CC en GC volgt pas op de 52ste plaats met iets meer dan 700 paginaweergaves.

52

L O C U S

Inhoud Belangrijkste uitstappagina’s

Een uitstappagina is de webpagina waarop een bezoeker de website verlaat. Dit is nog iets anders dan eenbounce pagina (meteen wegklikken wanneer men op website komt). Een uitstappagina kan blootleggen ofmen al dan niet gevonden heeft wat men zocht: Vacatures, activiteiten, campagnepagina’s, wie is wie, … uitonderstaand lijstje zijn logische uitstappagina’s. De kans is groot dat men zocht wat men vond. De ‘zoeken’-pagina, op nummer 8, is echter geen logische uitstap-pagina. Bezoekers zouden daar eerder een zoektermmoeten ingeven die hen op een volgende betekenisvolle pagina brengt. De homepagina staat op plaats 2,wellicht omdat deze heel wat bounces telt die ook uitstappagina’s zijn.

Bezoekers

Terugkerende, nieuwe bezoekers, frequentie, bezoekduur, mobiel

42% is een nieuwe bezoeker, 58% is een terugkerende bezoeker. Het aantal nieuwe bezoekers ligtongeveer 5 % hoger dan in de vorige meting. Het bouncepercentage is bij nieuwe bezoekers 5% hoger danbij terugkerende bezoekers en de doorgebrachte tijd is gemiddeld een halve minuut minder.

40% van de bezoekers komt 1 keer per jaar naar onze site. Heel wat van hen zijn dus die bounces of‘oneigenlijke bezoekers’. 15% komt 2 tot 3 keer, 12% tussen de 4 en 8 keer. Dan volgt een groep die onze site een stuk intensiever volgt: 14% bezoekt onze site maandelijks tot tweewekelijks, ongeveer 10% bezoekt onze site tweewekelijks tot wekelijks.

De verdeling van de bezoekduur ziet er grosso modo zo uit: 60% van de bezoekers blijft minder dan 10 seconden hangen. Eigenlijk kan je dus stellen dat het merendeel van hen verkeerdelijk op onze siteterecht kwam. 8% bleef tussen de 10 en 30 seconden hangen, 6% tussen een halve en hele minuut, 10% tussen één en drie minuten en 8% tussen 3 en 10 minuten.

500 bezoekers (<1%) bezoekt de site via een mobiel toestel, zoals een Ipad, Iphone of andere smartphone.

Belangrijkste uitstappagina’s

Een uitstappagina is de webpagina waarop een bezoeker de website verlaat. Dit is nog iets anders dan een bounce pagina (meteen wegklikken wanneer men op website komt). Een uitstappagina kan blootleggen of men al dan niet gevonden heeft wat men zocht: Vacatures, activiteiten, campagnepagina’s, wie is wie, … uit onderstaand lijstje zijn logische uitstappagina’s. De kans is groot dat men zocht wat men vond. De ‘zoeken’-pagina, op nummer 8, is echter geen logische uitstap-pagina. Bezoekers zouden daar eerder een zoekterm moeten ingeven die hen op een volgende betekenisvolle pagina brengt. De homepagina staat op plaats 2, wellicht omdat deze heel wat bounces telt die ook uitstappagina’s zijn.

Locus Studiedagen datum plaats

Startdag VISITE (ism M hka) 30/3 M hka AntwerpenWablieft-studiedag: boeken voor moeilijke lezers 18/11 Bibliotheek GentJunitoer 17/6 KortrijkFilmwerking in de lokale context 3/5 De Warande,(ism BAM en Open Doek) TurnhoutNeveneffecten. 5 & 6/5 Oostende Het kleine ontmoeten in het lokaal cultuurbeleid.Digitalisering projectieapparatuur. Wat nu? (ism BAM) 29/9 De PriemZet mij in CC 2 (ism VTi) 6/10 Kunsten centrum STUK, 30CC en bib LeuvenPublieksbereik. Expertise uit en in het veld. 25/3 Planckendael, MuizenCC op de kaart (ism Agentschap Sociaal-Cultureel Werk) 9/11 CC De Spil, RoeselareInforonde decreet lokaal cultuurbeleid 10/11 Brussel, 16/11 Antwerpen, 23/11 Izegem, 01/12 Genk, 6/12 Sint-NiklaasTicketingsoftware(ism OkO en VVC) 26/9 ZwijnaardeStaat van het Boek(ism BoekenOverleg) 21/4 Antwerpen

JAARVERSLAG 2011

53

Oplijsting van de grootste evenementen geeft een beeld van het doelgroepen-bereik van LOCUS, weliswaar beperkt tot het voorbije werkingsjaar.

Bibs 163 1 165 0 49 0 0 3

CC 37 40 0 19 72 26 28 0

GC 14 21 0 2 3 0 2 1

Cultuurbeleid 132 2 5 0 24 6 3 16

Belangenbehartigers 25 4 1 5 23 0 6 0

Gezelschappen 0 0 0 33 0 6 23 0

Inforondes decreet

Publieksbereik

(Planckendael)

Dagen Bibweek

Zet m

ij in CC2

Junitoer

Digitalisering Film

Ticketingsoftware

Neveneffecten

Inforondes decreet Publieksbereik (Planckendael) Dagen Bibweek Zet mij in CC2 Junitoer Digitalisering Film Bibs 163 1 165 0 49 0CC 37 40 0 19 72 26GC 14 21 0 2 3 0Cultuurbeleid 132 2 5 0 24 6Belangenbehartigers 25 4 1 5 23 0Gezelschappen 0 0 0 33 0 6

0%20%40%60%80%

100%

Inforo

ndes

decre

et

Publie

ksbe

reik (

Plan...

Dagen

Bibwee

k

Zet mij in

CC2

Junit

oer

Digital

iserin

g Film

Ticketi

ngso

ftware

Neven

effec

ten

Gezelschappen

Belangenbehartigers

Cultuurbeleid

GC

CC

Bibs

Inforondes decreet Publieksbereik (Planckendael) Dagen Bibweek Zet mij in CC2 Junitoer Digitalisering Film Bibs 163 1 165 0 49 0CC 37 40 0 19 72 26GC 14 21 0 2 3 0Cultuurbeleid 132 2 5 0 24 6Belangenbehartigers 25 4 1 5 23 0Gezelschappen 0 0 0 33 0 6

0%20%40%60%80%

100%

Inforo

ndes

decre

et

Publie

ksbe

reik (

Plan...

Dagen

Bibwee

k

Zet mij in

CC2

Junit

oer

Digital

iserin

g Film

Ticketi

ngso

ftware

Neven

effec

ten

Gezelschappen

Belangenbehartigers

Cultuurbeleid

GC

CC

Bibs

Inforondes decreet Publieksbereik (Planckendael) Dagen Bibweek Zet mij in CC2 Junitoer Digitalisering Film Bibs 163 1 165 0 49 0CC 37 40 0 19 72 26GC 14 21 0 2 3 0Cultuurbeleid 132 2 5 0 24 6Belangenbehartigers 25 4 1 5 23 0Gezelschappen 0 0 0 33 0 6

0%20%40%60%80%

100%

Inforo

ndes

decre

et

Publie

ksbe

reik (

Plan...

Dagen

Bibwee

k

Zet mij in

CC2

Junit

oer

Digital

iserin

g Film

Ticketi

ngso

ftware

Neven

effec

ten

Gezelschappen

Belangenbehartigers

Cultuurbeleid

GC

CC

Bibs

Inforondes decreet Publieksbereik (Planckendael) Dagen Bibweek Zet mij in CC2 Junitoer Digitalisering Film Bibs 163 1 165 0 49 0CC 37 40 0 19 72 26GC 14 21 0 2 3 0Cultuurbeleid 132 2 5 0 24 6Belangenbehartigers 25 4 1 5 23 0Gezelschappen 0 0 0 33 0 6

0%20%40%60%80%

100%

Inforo

ndes

decre

et

Publie

ksbe

reik (

Plan...

Dagen

Bibwee

k

Zet mij in

CC2

Junit

oer

Digital

iserin

g Film

Ticketi

ngso

ftware

Neven

effec

ten

Gezelschappen

Belangenbehartigers

Cultuurbeleid

GC

CC

Bibs

Inforondes decreet Publieksbereik (Planckendael) Dagen Bibweek Zet mij in CC2 Junitoer Digitalisering Film Bibs 163 1 165 0 49 0CC 37 40 0 19 72 26GC 14 21 0 2 3 0Cultuurbeleid 132 2 5 0 24 6Belangenbehartigers 25 4 1 5 23 0Gezelschappen 0 0 0 33 0 6

0%20%40%60%80%

100%

Inforo

ndes

decre

et

Publie

ksbe

reik (

Plan...

Dagen

Bibwee

k

Zet mij in

CC2

Junit

oer

Digital

iserin

g Film

Ticketi

ngso

ftware

Neven

effec

ten

Gezelschappen

Belangenbehartigers

Cultuurbeleid

GC

CC

Bibs

Inforondes decreet Publieksbereik (Planckendael) Dagen Bibweek Zet mij in CC2 Junitoer Digitalisering Film Bibs 163 1 165 0 49 0CC 37 40 0 19 72 26GC 14 21 0 2 3 0Cultuurbeleid 132 2 5 0 24 6Belangenbehartigers 25 4 1 5 23 0Gezelschappen 0 0 0 33 0 6

0%20%40%60%80%

100%

Inforo

ndes

decre

et

Publie

ksbe

reik (

Plan...

Dagen

Bibwee

k

Zet mij in

CC2

Junit

oer

Digital

iserin

g Film

Ticketi

ngso

ftware

Neven

effec

ten

Gezelschappen

Belangenbehartigers

Cultuurbeleid

GC

CC

Bibs

Inforondes decreet Publieksbereik (Planckendael) Dagen Bibweek Zet mij in CC2 Junitoer Digitalisering Film Bibs 163 1 165 0 49 0CC 37 40 0 19 72 26GC 14 21 0 2 3 0Cultuurbeleid 132 2 5 0 24 6Belangenbehartigers 25 4 1 5 23 0Gezelschappen 0 0 0 33 0 6

0%20%40%60%80%

100%

Inforondes

decre

et

Publieks

bereik

(Plan..

.

Dagen

Bibwee

k

Zet mij in

CC2

Junito

er

Digital

iserin

g Film

Ticketi

ngso

ftware

Neven

effecte

n

Gezelschappen

Belangenbehartigers

Cultuurbeleid

GC

CC

Bibs

100%

80%

60%

40%

20%

0%

Locus op bezoek regiogroepen, gastcolleges, commissies… datum

Adviescommissie Verenigingen, Manifestaties 21/1 - 25/2 - 6/6en Focuspunten Vlaams Fonds voor de Letteren 7/9 -29/11

Rondetafel Leesplezier - met experten uit Onderwijs en Cultuur 1/4

Toelichting op regiovergaderingen: ‘7 uitdagingen voor de lokale bib’ 24/2: Zovla; 15/5: Brusselse bibs

BoekenOverleg 18/1 - 7/9 - 22/11

Stuurgroep Onderzoek Mystery Guest cultuurcentra 20/1 - 16/6

Toelichting werking LOCUS - VVJ starterscursus 20/1

Commissie Leesbevordering, Participatiedecreet 12/5

Informatie aan Zee (VVBAD) 15 - 16/9

Stakeholdervergadering Vlaamse Erfgoedbibliotheken 20/9

Prijs Sociaal Cultureel Werk 27/9

Uitreiking Prijs Filson Steers Mariman 12/10

Collegagroep Gevangenisbibliotheken 25/10

Dag van het Boekenvak 7/11

Stuurgroep Cijferboek Lokaal Cultuurbeleid 07/4 - 24/5 - 10/11

Stuurgroep Kunstendag voor Kinderen 12/8, 14/12

Stuurgroep Kopen-lenen-lezen 8/4 - 10/5 - 12/7 - 18/10 - 24/10 -2/11 - 16/11

Stuurgroep Staat van het Boek 12/1 - 25/1 - 15/2 - 2/3 - 18/4 - 7/7 - 13/9 - 21/9

Gastcollege competentiemanagement, Bibliotheekschool Gent 11/5, 20/12

Gastcollege marketing, Bibliotheekschool Gent 23/5, 17/12

Gastcollege Organisatiekunde, Bibliotheekschool Gent 2/4

Expertmeeting met Anne Bamford, Karel de Grote-hogeschool, Antwerpen 19/5

Toelichting werking LOCUS (Bibliotheekschool Anderlecht) 25/5

Toespraak Cirq’onstances - studiedag VTi en Circuscentrum (Bronks) 26/5

Toespraak bij lancering van boek ‘Architectuur voor vrijetijdscultuur’ 1/4

Deelname aan middaggesprek afronding en evaluatie Oostende cultuurstad 16/2

100 vrouwen in de Senaat n.a.v. internationale vrouwendag 2/3

Gastcollege lokaal cultuurbeleid voor cursisten Sociaal-Cultureel Werk in Gent 2/12

Toespraak bij start nieuw cultuurcentrum in Diest 2/12

Stuurgroep toegankelijkheid maart, sept

Werkgroep belevenisbibliotheek Muntpunt

Cultuurforum: moderator seminarie BBC als beleidsinstrument en panellid in seminarie Het verstandshuwelijk tussen cultuur en economie 30/5

L O C U S

54

LOCUS Internationale werking datum plaats aantal dlnmrs

Bibsafari 28-29-30/6 Nederland 15 13-14-15/12 17

Seminarie over lokaal cultuurbeleid en 24/6 Lillebibliotheekbeleid tijdens congres van de Vereniging van de Franse bibliothecarissen (ABF)

Lokaal cultuurbeleid toegelicht 26 & 27/5 Mechelen,aan Nederlands Cultuurnetwerk Leuven en Genk

‘Partagez l'aventure des bibliothèques’, studie- en 19/9 Wépion (Namen)ontmoetingsdag voor alle spelers in Wallonië-Brussel die met leesbevordering bezig zijn (bibliotheken, cultuurdiensten, onderwijs, socio-culturele organisaties…)

Ontmoeting met Franstalige Gemeenschap 1/4 +/- 20

Jury’s

Bibconsulent Turnhout

Bibliotheekconsulent marketing en klantenrelaties Turnhout

Bibliotheek Leuven deskundige ticketbeheer

Bibliotheek Leuven deskundige publiekswerking

Bibliotheek Leuven diensthoofd publiekswerking

Bibliotheek Brasschaat hoofdbibliothecaris

Directeur cultuurcentrum Ternat

Directeur cultuurcentrum Maaseik

Directeur cultuurcentrum Herentals

Directeur cultuurcentrum Diest

Diensthoofd cultuur en vrije tijd Heist-op-den-Berg

JAARVERSLAG 2011

55

LOCUS Individuele vorming en gevolgde studiedagen datum plaats

Dag van de cultuureducatie 25/1 Vooruit, Gent

Vrijetijdsparticipatie in Vlaanderen 09/2 Gent

10 jaar Vlaams Binnenlands Bestuur 16/3 Gent

Flankerend onderwijsbeleid. 31/3 Aalst

De ‘ins & outs’ van het Kunstendecreet 4/4 Vlaams Parlement

Infosessie ‘Kunst verandert’ (1ste conceptnota hervorming DKO) 28/4 Herent

Mind the bridge (over bruggen bouwen tussen 20/9 KVS Brusselcultuursector-bemiddelaars en publiek)

Presentatie onderzoeksresultaten 10/10 Villanella, AntwerpenVeldtekening cultuureducatie

Colloquium resultaten PRISMA-onderzoek (FARO) 25/10 Lamot, Mechelen

Library School 29/9 - 26/10 Amsterdam 21/11 - 23/11

DynamoDAGEN 23/11 - 1/12 Genk - Leuven

LOCUS in de pers:

Het Laatste Nieuws, 22/12/2011

Bibliotheek krijgt kunstwerk

De Standaard, 7/7/2011

Scholen schrappen een op de tien uitstappen

Effect van de maximumfactuur onderzocht.

De Standaard, 27/5/2011

Theaterfestival lanceert 'Circuit X' voor nieuw talent

De Standaard, 10/3/2011

Minder cultuur op school

Maximumfactuur doet onderwijs beknibbelen op culturele uitstappen

L O C U S

56

Publicaties: Neveneffecten

Dr. Ruth Soenen is antropologe en pedagoge en bekend van haar inzichtenomtrent het kleine ontmoeten. Zo benoemt Ruth de korte, schijnbaar banaledagelijkse contacten tussen mensen. Vluchtige contacten, met daaraangekoppeld vrijblijvende vaak korte ontmoetingen, die toch verschil maken.Op vraag van LOCUS ging Ruth Soenen op zoek naar het potentieel van hetkleine ontmoeten in het lokaal cultuurbeleid. De brochure Neveneffecten ishet resultaat van dat onderzoek. Ruth documenteert en benoemt, en finaalbeschrijft ze een aantal formats: trics en trucs om sociale effecten tegenereren.

Publieksbereik. Expertise uit en in het veld.

De inspiratiegids Publieksbereik. Expertise uit en in het veld bevat een mixvan praktijkvoorbeelden, interviews, verhalen en tips om uw publieksbereikaan te pakken. Bibliotheken en cultuurcentra uit zeven gemeenten namen insamenwerking met LOCUS en de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant/Vlabra’ccent, hun publiekswerking op een doordachte manieronder de loep. De zeven gemeenten die deelnamen aan dit traject (Beersel,Bornem, Dilbeek, Halle, Heist-op-den-Berg, Geel en Ternat) vertrokken vanuitde resultaten van hun gebruikersonderzoeken, feiten en beleidsprioriteitenen legden de focus vooral op het doen. Uit de praktijken blijkt datcultuurcentra en bibliotheken durfden ingrijpen in de bestaande manier vanwerken en gemakkelijke paden durfden verlaten.

Onderzoek naar koop-, leen- en leesgedrag in Vlaanderen. Synovate, oktober 2011.

Evelyne Coussens, 5 jaar Supervlieg. Touch & go. Over kinderkunstenfestivals, gezinsparticipatie en lokaal cultuurbeleid. Een publicatie van Mooss vzw i.s.m. CultuurNet Vlaanderen, LOCUS en Artforum, met steun van de Vlaamse overheid.

Een andere kijk op publieksbemiddeling in tentoonstellingen. Masterclass met Pieter Mols. Een publicatie van BAM en LOCUS. Juni 2011.

NeveneffectenRuth Soenen en Hilde De Brandt

JAARVERSLAG 2011

57

58

L O C U S

Colofon

LOCUS. Jaarverslag 2011

Coördinatie en eindredactie Hilde De Brandt en Maja Coltura

Fotografie Carol VerstraeteBibnet (p.7)Koen Broos (p. 30, 33)

Vormgeving Mdmedia

Druk Sint-Joris, Oostakker

Verantwoordelijke uitgever Wim Vanseveren p.a. LOCUS vzw Priemstraat 51 1000 Brussel

WD D/2012/12347/1