Jaarverslag 2011

ocmw Turnhout Albert Van Dyckstraat 20 2300 Turnhout

Jaarverslag 2011

In De WendingIn De Wending

verslag

Inhoudstafel

Lou Goris (89) en Louis Geudens (75) leerden elkaar drie jaar geleden ken-nen in Woonzorgcentrum De Wending (toen nog Sint-Petrus) en werden verliefd. Lou en Louis hebben samen anderhalf jaar lang vol ongeduld uitge-keken naar de opening van het nieuwe woonzorgcentrum.

InhoudWe zijn de eerste toegangspoort voor alle inwoners van Turnhout voor al hun welzijnsvragen en -noden. We zorgen er voor dat de inwoner dat weet. We hebben uiteraard speciale aandacht voor een specifi eke doelgroepen.

Onze opdracht bestaat er in, de inwoner met welzijnsvragen te begeleiden naar zelfredzaamheid. We treden daarbij niet alleen ‘genezend’ op. Om inwoners te behoeden voor dreigende valkuilen voor hun welzijn, werken we ook ’voorkomend’.

We wachten niet tot de inwoner ons opzoekt. We gaan actief naar hem toe. Zo bereiken we niet alleen de inwoner die zelf naar ons toe stapt. Ook de ‘stille’ inwoner met onuitgesproken vragen nemen we mee.

Ons welzijnshuis moet een lage drempel hebben. Daar werken we aan:• We zorgen voor een brede bekendmaking van aanbod en organisatie• We houden ons aanbod en onze organisatie voor iedereen helder• Met de verdere uitbouw van ons ‘Sociaal huis’ brengen we het wel-

zijnshuis tot bij de inwoner• We profi leren ons op een positieve manier: we zijn een welzijns(t)huis!

Voor ons is elke cliënt uniek. We respecteren hem in zijn uniek-zijn, en laten hem te allen tijde in zijn waarde. We engageren er ons toe, hem zo-veel mogelijk te begeleiden op zijn maat. Zo zorgen we er voor dat hij zich écht ondersteund weet en voelt.

We zijn vernieuwend in aanbod en aanpak. Dat zijn we niet zómaar. Onze maatschappij beweegt. Ook haar welzijnsnoden veranderen. We moeten er ons dan ook voortdurend van vergewissen dat onze dienstverlening afge-stemd blijft op de reële noden van de inwoner. We hebben een belangrijke signaalfunctie naar inwoner en overheid toe. Als centrum-OCMW voelen wij veranderingen in de maatschappij snel aan. Wij houden er aan, onze vast-stellingen tijdig via de juiste kanalen kenbaar en bespreekbaar te maken.

We zijn de draaischijf voor de welzijnsdienstverlening in de regio. Daar-voor is een goede samenwerking met andere welzijnsorganisaties nood-zakelijk. Daarin nemen wij een actieve rol op. We zorgen er voor dat de andere welzijnsorganisaties dat weten en erkennen.

We koesteren onze medewerkers. We kunnen onze immense opdracht immers enkel vervullen als we kunnen rekenen op medewerkers die zich met het OCMW, zijn visie, zijn missie en zijn waarden identifi ceren. Mede-werkers die hun eigen opdracht daarin waarmaken vanuit een zelfgedreven instelling. We engageren er ons toe, hen daarin maximaal te ondersteunen.

2 VOORWOORD ZELFREDZAAMHEID4 WZC2012: Visie op Zorg6 SOS De Meerloop8 De Waag Werkt10 Geheugentraining

EEN LAGE DREMPEL12 WZC2012: Van kiné naar fi tness14 Ambitieplan16 Administratieve vereenvoudiging

ELKE CLIËNT UNIEK18 WZC2012: Touch-And-Care20 Het Sociaal Loket22 Meerloop komt uit de kast24 Huis Gezocht!

VERNIEUWEND IN AANBOD & AANPAK26 WZC2012: Innovenergie28 Goesting!?30 Vrijwilligersbeleid32 Renovatie servicefl ats

DRAAISCHIJF VOOR WELZIJN34 WZC2012: Open huis36 Jong & oud in de mix38 Eén Lokaal Welzijnsonthaal MEDEWERKERS KOESTEREN40 WZC2012: Referentiepersoon Dementie42 MTO44 MAT à la carte46 Welzijnsbeleid 48 BESTUUR & DIENSTEN50 CIJFERMATERIAAL56 LOCATIES

!NIEUW!Dit jaarverslag staat, net als 2011 bij OCMW Turnhout, helemaal in het teken van de aanloop naar het nieu-we woonzorgcentrum, geopend in mei 2012. Daarom starten we elk hoofdstuk van dit jaarverslag met een artikel over een bijzonder as-pect van dat woonzorgcentrum.

we woonzorgcentrum, geopend in

WZC2012

In De Wending

Woonzorgcentrum De Wending

vandaag een nieuwe wending voor

onze organisatie, elke dag een nieuwe

wending voor onze bewoners!

Innoverend in energieDe karakteristieke zonweringen, koude/warmte-opslag en betonkernactivering zorgen voor een ultralaag verbruik

132 beddenkamers van 30m² met veel licht enalle zorgtechnologie

Geachte lezer,

Eén thema liep in 2011 als een rode draad doorheen ons OCMW – en doet dat tot op vandaag de dag: de bouw van het nieuwe woonzorgcentrum. Het is een project waaraan vele handen en mensen hard ge-werkt hebben. Een project ook waarbij meerderheid en oppositie elkaar gevonden hebben in een plan op maat van de Turnhoutse senior. Het sterke draagvlak van dit project is de echte rode draad doorheen dit jaarverslag.

Belangrijk is ook dat de bouw van het woonzorgcen-trum niet louter een verhaal is van baksteen en be-ton. Het is vooral ook een start van een vernieuwde visie op wonen en zorg. Gebaseerd op de principes van Active Ageing, wil OCMW Turnhout vernieuwend zijn, maar vooral nog beter welzijn leveren voor de Turnhoutse senioren. Je leven stopt niet in ons woon-zorgcentrum, maar krijgt een nieuwe wending, elke dag opnieuw. Welkom dus, in Woonzorgcentrum De Wending.

Het is dan ook logisch dat dit voorwoord ook een woord van dank is voor de geleverde inspanningen. Beste medewerkers, beste raadsleden, beste ieder-een die van ver of dichtbij betrokken was bij deze bouw: van harte bedankt! Deze inspanningen zullen er voor zorgen dat het wonen en zorgen voor de se-nioren die bij ons verblijven nog zal verbeteren, ook voor de volgende 30 jaar.

De sterke inzet van alle medewerkers en vrijwil-ligers strekte in 2011 tegelijkertijd ook verder dan het nieuwe woonzorgcentrum. Secretaris, fi nancieel beheerder en voorzitter tekenden een ambitieplan uit om de visie van OCMW Turnhout op langere ter-mijn te realiseren. Dit plan moet onze blik nog méér naar buiten richten, op degenen waar we het eigen-lijk voor doen: onze cliënten, bewoners, etc. Tal van projecten bewezen vorig jaar dat we daar al sterk mee bezig zijn. Van koken tot activering, administra-tieve vereenvoudiging, zorgvernieuwing door nieuwe technologie en werken aan het welzijn van de me-dewerkers. Stuk voor stuk heel sterke elementen in eenzelfde verhaal.

Tot slot zal de aandachtige lezer nóg een spilfactor ontdekken in dit jaarverslag: onze radicale keuze om buiten-ons-hokje te denken. Zo is de overeenkomst om een strategisch partnerschap te sluiten met CAW De Kempen, een duidelijke keuze voor een versterk-te dienstverlening. De tijd dat een organisatie alles alleen kon én wilde doen, ligt ver achter ons. De toe-komst is aan de dienstverleners die samen durven en willen werken in het belang van de burger. Organisa-ties die zelfs hun eigen grenzen in vraag willen stel-len om dat doel te bereiken. U ziet het: niet alleen een woonzorgcentrum, maar een hele organisatie In De Wending.

Veel leesplezier!

Luc Op de Beeck Bart Michielsen Voorzitter Secretaris

Een open huisIedereen welkom in de fitnessruimte, op het ruime binnenplein of in het gezellige Kaffee!

Actief ouder wordenNieuwe visie op zorg wil bewoners helpen om elk op hun eigen ritme in beweging te blijven.

Visie op zorg

Op weg naar een nieuw woonzorgcentrumBegeleiden naar zelfredzaamheid

De bouw van een nieuw woonzorgcentrum is een ideaal moment om de visie op zorg bij te stellen. OCMW Turnhout heeft al jaren een goedwerkend zorgbeleid waarin cliënt en kwa-liteit van de zorg de focus zijn. De nieuwe visie op zorg stemt die zorg vooral af op de brede maatschappelijk context. Actief ouder worden is de maatstaf in het nieuwe woonzorgcentrum. In De Wending blijf je in beweging.

WZC2012

Startschot voor nieuwe wending

Directeur Koen Van der Borght geeft het startschot voor WZC-medewerkers Tosca Ooms en Greet Van Meir

De belangrijkste wijzigingen uit de nieuwe zorgvisie stoelen op het maatschappelijke fenomeen Active Ageing. Ook het ambitieplan van OCMW Turnhout (zie p.14) legt een duidelijke focus op de cliënt en het be-lang van een sociale betrokkenheid met de omgeving. Deze visie op zorg is een sprekend voorbeeld.

Het aantal ouderen in de samenleving stijgt sterk, net zoals de levensverwachting. De behoefte aan zorg en ook de vergrijzing binnen de vergrijzing, nl. het aantal 80-plussers, blijven groeien. De ouderen van vandaag zijn mondiger, kritischer en beter geïnformeerd dan ooit. Een woonzorgcentrum is geen eiland. Het vormt een netwerk samen met de buurt en allerlei niet-resi-dentiële zorginitiatieven binnen de omgeving. De fi lo-sofi e van Active Ageing stelt het helder. “We streven ernaar om zo optimaal en zelfstandig mogelijk ouder te worden. De kansen om gezondheid, participatie en bescherming te doen toenemen, optimaliseren ook de levenskwaliteit van de oudere.” Dit principe van Ac-tief Ouder Worden wordt ook doorgetrokken in het nieuwe woonzorgcentrum en kunnen we vertalen in een aantal inspirerende princi-pes. Het gaat om huiselijkheid, het nastreven van een gezonde levensstijl, het geloof in eigen kunnen, het behoud van een eigen levensritme, een moder-ne, comfortabele omgeving, interactie met de buurt, het streven naar zinvol ouder wor-den, zorg op maat waarbij het individu centraal staat, een gevarieerd aanbod aan activi-teiten en mogelijkheden voor participatie en inspraak van de zorgbehoevende.

Een belangrijke kanttekening helpt Active Ageing in een juist perspectief te plaatsen: ruim 75% van onze bewoners zijn ernstig hulpbehoevend. Hoe past dit binnen een visie geba-seerd op actief en optimaal ouder worden? Hoe vertaal je dit in de dagdagelijkse werking van een nieuw woon-zorgcentrum? De actieve tachtiger vraagt een nieuwe denkwijze. De aanpassing aan het levensritme van de

bewoner betekent een omwenteling in de werking van een rusthuis. Tot nu toe bestond er een stramien waarin bijna alles voor de resident werd bepaald : etenstijd, het tijdstip om gewassen te worden, groepsanimatie enz… Dit brengt voor een nieuwkomer soms een rouw-proces met zich mee. In de nieuwe zorgvisie is deze overstap minder ingrijpend, omdat de bewoner zelf in-spraak heeft. Dit heeft ook gevolgen voor de organisa-tie van de zorgverlening zelf. We zien een verschuiving van een medisch model naar een woonmodel. Dit zal procesmatig gebeuren. Er komen wooneenheden van 11 personen. Een verzorgende coördineert dus een hele ‘unit’ waarin het levensritme van de bewoner zoveel mogelijk wordt verdergezet. Het gevoel van huiselijk-heid is sterk aanwezig.

De spelregels van de nieuwe visie op zorg liggen vast; de invulling komt nog. Hoe introduceren we een sys-teem waarbij de bewoner zelf kiest wanneer hij op-staat? Wanneer men eet op verschillende tijdstippen, hoe gebeurt de maaltijdverdeling dan? Het zijn voor-beelden van projecten die gedragen worden door de

medewerkers, in nauw overleg met de betrokken bewoners en familie-leden zelf. Zij krijgen de krijtlij-nen van een breed kader van een zorgvisie waarin ze zelf invullen hoe te werk te gaan. Dit is een ge-leidelijk proces.

Woonzorgcentrum De Wending kiest met de integratie van het concept Actief Ouder Worden voor een trendsettend verhaal in de regio en de sector. Naast de inbreng van de medewerkers, be-woners en familieleden zal er ook beroep gedaan worden op know-how van buitenaf om de menta-liteitswijziging zo vlot mogelijk te realiseren in de dagdagelijkse werking. De eerstkomende uitda-gingen zijn alvast de verhuis naar

een aangename woon- en werkplek in het woonzorgcentrum, om dan in samenspraak met de betrokkenen te prioriteren welke projecten als eer-ste dienen aangepakt. OCMW Turnhout komt hiermee dus letterlijk ‘uit z’n kot’.

7

“Active Ageing is geen hype, maar een inspirerende fi losofi e, waarin we medewer-kers en bewoners op een unieke manier betrekken.”

Koen Van der BorghtDirecteur Seniorenbeleid

5 dagen per week bewegen is de norm voor gezond bewegen bij senioren

30 minuten matig intensieve beweging is het minimum per dag

1.300.000 mensen in Vlaanderen zijn ouder dan 60 - dit zijn de ‘senioren’

6% van de groep senioren woont in een woonzorgcentrum

23% van de senioren leeft onder de armoedegrens

Koken in De Meerloop anno 2011 in cijfers:

• 15 kookactiviteiten• 25 deelnemers budgetkoken• 11 deelnemers Italiaans koken• 31 deelnemers Marokkaans koken• 11 deelnemers Ecuadoriaans koken• 12 deelnemers Oosters koken• 13 deelnemers feestelijke hapjes• 42 deelnemers Pruttelpot• 14 deelnemers dieetkoken• 5 betrokken vrijwilligers• 2,5 euro kost een volledige maaltijd bij budgetkoken

SOS Piet, Dagelijkse Kost, Mijn Restaurant, De Beste Hobbykok van Vlaanderen, Komen Eten!, Masterchef, Njam!,... en ga zo maar door: je kan tegenwoordig geen TV kijken of er staat iemand te koken. Dat zo’n hype overwaait naar een ontmoetingscentrum voor senioren, kan je je voorstellen. Maar achter de indrukwekkende rist culinaire activiteiten van De Meerloop – sinds half 2011 spectaculair in de lift – zit véél méér. Een overzichtje.

In 2009 zette het ontmoetingscentrum, in samen-werking met de seniorenadviesraad, voor het eerst een workshop budgetkoken op. Basisprincipe: een gezonde, volledige en lekkere maaltijd voor een laag budget. En dat mag je radicaal interpreteren: voor-gerecht, hoofdgerecht en dessert zijn samen goed voor een inkoopprijs van 2,5 euro. Dat kan omdat alle inkopen gedaan worden uit reclame-artikelen en sei-zoensgroenten. Met het budgetkoken richt het OCMW zich in de eerste plaats tot alleenstaande ouderen, die vaak niet meer de moeite en het geld nemen om zich van gezonde voeding te voorzien.

Na het succes van het budgetkoken, organiseerde De Meerloop een jaar later tijdens de Week van de Smaak een bijzondere sessie voor de Turnhoutse se-nioren: Marokkaans koken. Vrijwilligster Mariam Chi-himi kwam haar kunsten ten toon spreiden, en het thema sloeg meteen aan. Na acht deelnemers voor de eerste workshop, werden in 2011 twee workshops met nog eens telkens tien deelnemers opgezet.

De populaire sessies Marokkaans koken weekten de tongen los bij andere culinair actieve vrijwilligers:

Roland kon wel een stukje Chinees of Italiaans ko-ken, Peter was naar de Weight Watchers geweest en wilde daar graag iets mee doen, iemand opperde een les vegetarisch koken, in december was er nood aan feestelijke hapjes en in januari aan dieetkoken... De nodige activiteiten werden opgezet; de plaatsen telkens in een mum van tijd volzet, compleet mét wachtlijsten.

Bijzondere extra activiteit in 2011: Pruttelpot! In deze workshops worden oude recepten die dreigen vergeten te worden, terug bovengehaald, ook telkens met seizoensgroenten en –fruit. Zelf aardbeienconfi -tuur maken, boerenjongens inmaken, advocaat be-reiden. Back to basics, zelfvoorzienend werken met wat het seizoen biedt – het is een niet te miskennen trend in Vlaanderen, en ook weer hip in de media. Het ontmoetingscentrum speelt er graag op in.

De culinaire uitspattingen in De Meerloop zijn zoals gezegd méér dan surfen op een nieuwe hype. Koken is een gedroomde activiteit voor de doelgroep, en dat wel om drie redenen. In de eerste plaats ver-sterken de activiteiten het sociaal netwerk. Je kookt samen en je eet het resultaat samen op. Ondertussen wordt er heel wat gepalaverd. Neem nu het Marok-kaans koken. Nadat de groenten gesneden zijn en op het vuur staan, moet je een drietal uren rekenen om alles te laten garen. Maar intussen zijn er Marok-kaanse koekjes met Marokkaanse thee - en leren de deelnemers elkaar beter kennen. Koken is bovendien een dagdagelijkse activiteit, en dus een laagdrempe-lige opstap naar de wat meer ongewone activiteiten van het centrum.

Kookactiviteiten boomen in ontmoetingscentrum

SOS De Meerloop

Facts & fi gures

Begeleiden naar zelfredzaamheid

9

Loes NaegelsVrijwilliger De Meerloop'Workshop Budgetkoken'

Ten tweede leert het koken de senioren om hun gren-zen te verleggen. Niet alleen op vlak van hun persoon-lijke capaciteiten, maar ook door andere culturen te leren kennen. Chinees koken gaat gepaard met wat info over China en met Italiaans idem dito. Tussen het Marokkaans koken door, wordt duchtig gedebatteerd over bijvoorbeeld de Ramaddan – maar altijd in een vriendschappelijke sfeer. Vooroordelen smelten snel-ler wanneer de deelnemers rechtstreeks van Mariam horen wat de Islam nu net inhoudt, en wat niet.

En ten derde bevordert het koken uiteraard ook de zelfredzaamheid van de senioren. Het brengt je wat bij over lekkere en gezonde voeding, maar ook prijs-bewust inkopen. Deelnemers krijgen de recepten mee naar huis én gaan er ook mee aan de slag. Zo werd al bij twee van onze bezoekers thuis een Marokkaanse avond georganiseerd. Smakelijk in De Meerloop, ook in 2012!

Peter VerstraetenVrijwilliger De Meerloop'Koken met Peter'

Roland ReymenVrijwilliger De MeerloopChinees & Italiaans koken

Facts & fi gures De Waag anno 2011 in cijfers:

• 2008 is het jaar waarin De Waag werd opgericht• 2 maatschappelijk assistenten werken binnen De Waag• 14% van de begeleide jongeren stroomde door naar een job• 14% stroomde door naar een opleiding• 29% stroomde door naar de dienst trajectbegeleiding• 43% van de jongeren is nog niet doorgestroomd

“De mogelijkheden en kansen van jongeren afwegen, om hen een eerlijke spiegel voor te houden”, dat is de fi losofi e achter ‘De Waag’ – in voormalige tijden de plaats waar handelsgoederen werden gewogen in functie van eerlijke handel, maar sinds 2008 ook de naam van het jongerenbegeleidingsatelier van OCMW Turnhout. De Waag ontstond uit het vroegere Atelj-ee Opzij, en wilde de jongerenbegeleiding vooral sterker op de andere diensten van het OCMW laten aansluiten. Zelfredzaamheid voor de jongeren, is en blijft een sleutelbegrip.

Drie jaar later kunnen we vaststellen dat De Waag werkt. Letterlijk en fi guurlijk. Jongeren tussen 18 en 25 jaar gaan bij De Waag drie halve dagen per week zinvolle klusjes opknappen. Het brengt hen de essen-tie van een sterke arbeidsattitude bij – een essentiële opstap richting arbeidsmarkt. Maar: voor velen blijft die arbeidsmarkt nog té ver weg. De voortdurende in- en uitstroom van jongeren met heel verschillende capaciteiten, maakt het moeilijk om een gestructu-reerde begeleiding te organiseren. OCMW Turnhout besloot in april 2011 om structureel in te grijpen op twee vlakken.

De Waag werkt nu in de eerste plaats met vaste groepen, die samen een traject van drie maanden afl eggen. De voortdurende in- en uitstroom wordt dus stopgezet. Daardoor kunnen de begeleiders een gefaseerd aanbod opzetten: eerst kennismaking, dan opleiding, vervolgens praktijkervaring, etc. Het wer-ken met een vaste groep geeft de assistenten meer grip op het groepsproces en zorgt voor een betere begeleiding. Sinds april is dan ook een stevige brok opleiding toegevoegd aan het traject dat elke groep

afl egt: sociale vaardigheden, zelfkennis- en sollici-tatietraining – het passeert allemaal de revue. De jongeren komen nu elke voormiddag en donderdag de hele dag, wat een beter kader creëert en een sta-biele basis is om écht te gaan activeren.

Ten tweede is de doorverwijzing gewijzigd. Voor-dien werden jongeren naar De Waag toegeleid van-uit algemeen maatschappelijk werk. Nu gebeurt de doorverwijzing via de dienst arbeidstrajectbegelei-ding (ATB), die gespecialiseerd is in begeleiding van werkzoekenden en dan ook veel beter kan screenen in functie van kennis en vaardigheden. In die zin is de heroriëntatie van De Waag een verderzetting van de evolutie die startte met de overstap vanuit Ateljee Opzij: steeds sterker aansluiten op de bestaande OCMW-diensten.

De veranderingen bij De Waag kaderen in de ver-nieuwde visie op activering, die draait rond het beeld van de zalmtrap. Net zoals zalmen, zwemmend tegen de stroom in, in trapjes het hoogteverschil van een waterval moeten overwinnen, geldt dat werkzoeken-den – afhankelijk van hun positie op de trap – in ver-schillende fasen de weg naar de arbeidsmarkt kunnen vinden. Vandaag de dag is de werkwijze bij ons en vele andere sociale organisaties nog: cliënten op de bovenste trap neerzetten (vacatures op de reguliere arbeidsmarkt) en zien hoe ver ze terugvallen, vaak met een cascade aan negatieve ervaringen tot ge-volg. OCMW Turnhout wil omgekeerd gaan werken: zo snel mogelijk een accurate inschatting maken van bestaande kennis en vaardigheden en de werk-zoekende meteen op de juiste trap inzetten. Op die manier vertrek je van bestaande competenties én

Activering onderaan de zalmtrapDe Waag Werkt

11


Pascale Segersmaatschappelijk assistentedienst trajectbegeleiding

Lief Luyckxmaatschappelijk assistentesociale leerwerkplaats

“Eén van de voordelen aan het werken met een

vaste groep is dat we intensiever aan de slag kunnen

met hen. Gedurende drie en halve maand werken

we actief aan hun persoonlijke attitudes: niet

enkel op vlak van activering, maar ook bijvoorbeeld

rond persoonlijke hygiëne, dag-structuur en

communicatie.”

Hanne Buyckxmaatschappelijk assistenteDe Waag

creëer je succeservaringen, wat veel méér motiveert.

De bovenste trap is niet voor elke cliënt bereikbaar. Dat kan en mag dus ook niet het doel zijn. Doelstelling is: maatschappelijke integratie – en dat via activering: zinvolle tijdsbesteding binnen een sociale context. En dat kan op alle trappen. Daartoe moet je wel op elke trap een zinvol aanbod hebben, in werk en opleiding. In Turnhout stellen we vast dat dat aanbod onderaan de zalmtrap momenteel erg klein is. Taalopleidingen en integratie van sociale tewerkstelling zijn twee ini-

tiatieven die we zélf in de pijplijn steken. Maar ook De Waag kan op dat vlak een ‘gat in de markt’ vullen.

Facts & fi gures Geheugentraining anno 2011 in cijfers:

• 10 lessen• 28 oefeningen• 5 categorieën• 10 niveau’s• 10 euro bedraagt de inschrijvingsprijs (inclusief koffi e/thee)• 6 deelnemers• 4 deelnemers zijn nieuw in het ontmoetingscentrum

“Wacht... Hoe heet dat weer? ... Allez, ik zou het dui-zend keer zeggen! Tiens, het ligt op het puntje van m’n tong... Mijn geheugen hé – een zeef!”. Weinigen hebben dergelijke verzuchtingen nog níet gehoord uit de mond van hun eigen (groot)moeder of -vader. Je wordt een dagje ouder en je geheugen gaat onmis-kenbaar een stukje achteruit. Onmiskenbaar maar niet onherroepelijk. Geheugen kan je trainen. En net dát is wat de senioren van Ontmoetingscentrum De Meerloop sinds 2011 met grote ijver doen. Online nog wel. En in de raadzaal van het OCMW.

Ook in De Meerloop merken senioren wel eens op hoe snel ze allerlei zaken vergeten. Ook de medewerkers merken dat bij de senioren. Daarnaast waren er vo-rig jaar ook infosessies rond dementie, waarbij in de nasleep heel wat toehoorders meldden dat ze graag wat wilden doen aan hun eigen vergeetachtigheid. De animatrice greep die nood aan om beroep te doen op Plus Magazine. Het grootste Vlaamse senioren-tijdschrift biedt al een tijdje geheugenoefeningen aan op PC, via een online platform: PlusGeheugen. In maart 2011 speelde het ontmoetingscentrum daar handig op in door groepssessies te organiseren waar-bij senioren - individueel in groep – aan PlusGeheu-gen konden werken.

Het pakket bestaat uit 28 verschillende oefeningen in spelvorm. De oefeningen zijn ingedeeld in 5 catego-rieën: geheugen, taal, aandacht, logica en ruimtelijk inzicht. Bij elke oefening wordt ook vermeld in welke mate elk van die componenten in de oefening terug te vinden is. Je ziet er meteen ook bij welke delen van de hersenen door de oefening geactiveerd wor-den. Voor de start kies je zelf de moeilijkheidsgraad.

Na afl oop krijg je een score op 5 sterren en daar bo-venop een zicht op de mediaanscore en de score van het beste kwart van de andere deelnemers. Je krijgt er meteen ook je responstijd bij. Deelnemers loggen persoonlijk in, hun resultaten worden opgeslagen, en de volgende keer gaan ze met dezelfde sessie verder.

Initieel wilde de animatrice de oefeningen afdrukken en in De Meerloop op papier aanbieden. Maar daarbij zouden alle extra gepersonaliseerde mogelijkheden verloren gaan. Sinds vorig jaar telt de raadzaal van het OCMW-gebouw echter 15 PC’s, ingebouwd in de grote raadstafel. Daar is er bovendien voortdurend ondersteuning van de ICT-dienst. En de sessies bin-nen de muren van het OCMW zouden ook de drempel naar onze hulpverlening verlagen, doordat senioren – die het OCMW nog kennen als de oude, bureaucrati-sche ‘openbare onderstand’ - regelmatig in een onge-dwongen context over de vloer komen bij het OCMW. En er een lekkere koffi e krijgen.

In oktober ging een eerste pakket van 10 lessen van start. Op die eerste reeks schreven zes deelnemers in. Inschrijven is een hele stap; je moet voor jezelf immers toegeven dat je hulp nodig hebt. Maar het helpt wél. Deelnemers ervaren het positieve ef-fect; hun geheugencapaciteit wordt versterkt en dus ook hun zelfredzaamheid verbeterd. Je ziet je eigen resultaten verbeteren en dat stimuleert. De deelnemers van 2011 stonden te popelen om terug te komen, dus voor begin 2012 waren al snel wéér 6 senioren ingeschreven.

Je zou jezelf kunnen afvragen: als dat individueel online kan, waarom dan een groepssessie organise-

Senioren testen hersenen onlineGeheugentraining

13


ren? De grootste meerwaarde van de groepswerking, is het wegnemen van de drempel die werken met een PC toch nog steeds vormt voor een groot deel van de senioren. Voor de begeleiding ter plekke staat, naast de technische hulp van het ICT-team, immers vrij-williger Rosette paraat. Zij assisteert de deelnemers persoonlijk, zodat werken met de muis of het toet-senbord voor niemand nog een probleem is. In de aan-kondiging van de eerste sessie was bewust niet ver-meld dat de oefeningen op PC stonden. Bij aankomst

waren vier deelnemers – volledige computerleken – ei zo na omgedraaid. Maar intussen hebben die mensen hun drempel overwonnen en volgen vier van hen ook de computerles in het ontmoetingscentrum. De oudste deelnemer is er bijna 83.

“Ik las in Binkenpost! (OCMW-

seniorentijdschrift, nvdr) dat er

geheugentraining startte, en ik

dacht: dat is iets voor mij! Werken

met de computer is voor mij niet

vanzelfsprekend, maar met de

hulp van Rosette lukt het wel. De

oefeningen met de cijfertjes zijn

mijn favoriet!”

Ottilia Mitterer Oudste deelnemer geheugentraining

De deelnemers aan de sessies geheugentraining, samen met vrijwillige begeleider Rosette Broeckx (rechts)

Van kiné naar fi tness

Op weg naar een nieuw woonzorgcentrumEen lage drempel

Dertig minuten beweging per dag wordt aanbevolen bij senioren om het risico op bepaalde ziektebeelden danig in te perken. De re-aliteit in veel rusthuizen is anders; nogal wat be-woners rusten effectief de hele dag – op hun kamer, in de zetel op de gang, aan tafel bij het eten. Woon-zorgcentrum De Wending wil het anders aanpakken.

WZC2012

Moderne bewegingsruimte moet ook drempel voor buurt verlagen

Bewoners Charel Fleerackers (89) en Nieke Van Vught (86) testen samen met de kinesisten de fi tnesstoestellen uit

In het verlengde van de nieuwe visie op zorg (zie p.4) waarin active ageing een centraal begrip is, wordt het klassieke kiné-lokaal vervangen door een modern be-wegingslokaal annex fi tnessruimte. De bewoners van het nieuwe woonzorgcentrum krijgen een zaal van maar liefst 95 m² ter beschikking, gevuld met de meest moderne toestellen en hulpmiddelen. Twee douches met omkleedruimte erbij maken het verhaal helemaal af.

Naast drie sportramen, vijf hometrainers, een loop-band en tal van kleinere bewegingsmaterialen, wordt de ruimte ook voorzien van 10 hoogwaardige fi tness-toestellen om diverse spiergroepen te trainen. Wie ze allemaal gebruikt, heeft een volledige lichaamstraining achter de rug; de toestellen zijn zo gekozen dat een ge-zonde senior het parcours probleemloos moet kunnen afl eggen. De toestellen zijn gloednieuw en worden aan het woonzorgcentrum geschonken door i-Fitness, een keten van fi tness-clubs met onder meer een vestiging aan de Nieuwe Kaai in Turnhout. I-Fitness wil investeren in nieuwe toestellen, maar wilde met de vorige exem-plaren graag iets doen voor een goed doel. Dat werden dus de bewoners van Woonzorgcen-trum De Wending.

In 2011 al werd de basis gelegd voor een samenwerkingsver-band, dat méér inhoudt dan enkel de schenking van de toestellen. OCMW Turnhout wil met de nieuwe en hypermo-derne infrastructuur immers ook externe groepen de kans geven om in het woonzorgcen-trum te komen fi tnessen. In de praktijk zal het aanpalende dienstencentrum - dat nu al Tai Chi, turnen en body balance organiseert – ook fi tness-activiteiten opzetten waarop elke Turnhoutse senior kan inschrijven. Groepssessies die iets te maken hebben met beweging en openge-steld worden voor de Turnhoutse senior zullen voortaan doorgaan in de gloednieuwe fi tnessruimte en de profes-sionele begeleiding zal gebeuren door de mensen van

i-Fitness zelf. Ook voor de bewoners van de servicefl ats liggen er mogelijkheden om gebruik te maken van deze ruimte. Een mooie samenwerking dus, waarvoor OCMW Turnhout i-Fitness uiteraard bijzonder dankbaar is.

Voor Woonzorgcentrum De Wending zijn er heel wat motieven die hier een beresterk verhaal van kunnen maken. Naast de meerwaarde voor de bewoners van het woonzorgcentrum zelf – waarvan een aanzienlijk aantal nog over voldoende mogelijkheden beschikt - biedt de nieuwe fi tnessruimte de gelegenheid om de idee van een ‘open huis’ te realiseren (zie ook p.34). Doordat de ruimte een aantrekkingspool kan worden voor de ruime omgeving, kan het woonzorgcentrum zijn drempel sterk verlagen. Ook de koppeling met de activiteiten van het Lokaal Dienstencentrum Albert Van Dyck draagt daartoe bij. Tot slot is ook de beeldvorming belangrijk: dit initiatief laat zien dat het leven in een rusthuis niet gelijk is aan het ‘rust–roest’-principe.

Het bewegingsverhaal in Woonzorgcentrum De Wending is trouwens veel ruimer dan enkel de fi tnessruimte. Het

gaat ook om wat er op de afdelin-gen zelf en daarbuiten gebeurt. Mensen aan de arm begeleiden naar de eetruimte in plaats van gebruik te maken van de ver-zorgingszetel is ook aandacht hebben voor beweging. Op die manier passen de verschillende initiatieven in een totaalvisie op kinesitherapie en beweging. Ook in de buitenomgeving van het woonzorgcentrum wil OCMW Turnhout graag beweging inte-greren, onder meer door buiten-fi tnesstoestellen te plaatsen die de motoriek en oog-handcoör-dinatie van de wandelende be-

woners testen. Bekijk het als een verfi jnde fi tometer, die prachtig geïntegreerd zou wor-den in de groenplannen die er zijn voor de aanleg van het stedelijk plateau, de overbrugging van de naburige ringweg. Het omvangrijke buitenterras van de fi tness-ruimte kan alvast de fysieke en mentale brug vormen naar zo’n bewegingsvriendelijke omgeving.

15

“Als je wat ouder wordt, is het belangrijk dat je fi t blijft. Om je krachten te bewaren, zijn dit echt ideale toestellen. ”

Charel Fleerackers (89)bewoner WZC De Wending

95 m² fi tnessruimte in De Wending

3 sportramen

10 fi tnesstoestellen voor spiertraining

5 hometrainers

1 loopband

2 vibrax-massagetoestellen & 3 infraroodlampen

6 halters & 16 ballen15

met dank aan:

Facts & fi gures

Kompas voor buurtgerichte koers

Buurtgerichte actie anno 2011 in cijfers:

• 20 klanten telt Mobiele Zorg (31/12/2011)• 1370 huisbezoeken werden uitgevoerd• 32163 maaltijden aan huis werden verdeeld • 192 bedden telt het woonzorgcentrum na de opening (te-

genover 168 voorheen) • 3 zones wil OCMW Turnhout bestrijken om nog dichter bij de

klant te zijn : Noord-, Midden- en Zuid-Turnhout

AmbitieplanVoorzitter, secretaris en fi nancieel beheerder van OCMW Turnhout stippelden in 2011 een ambitieplan uit dat de visie van onze organisatie koppelt aan een vooruitblik op de samenleving tot en met 2020. De opening van een nieuw woonzorgcentrum, de sy-nergie met CAW, een nieuwe visie op zorg, het con-cept Actief Ouder Worden, allerlei initiatieven rond klantgericht werken zijn concrete voorbeelden van een vertaling van de visie van OCMW Turnhout in de werking van de organisatie met een blik naar bui-ten gericht. Het plan geeft aan welke koers gevaren dient te worden en verklaart het geheel van korte, middellange en lange termijn initiatieven die geno-men worden. Het is een baken voor alle medewerkers waarmee de invulling van hun taken en activiteiten wordt belicht en verklaard en waardoor de visie van OCMW Turnhout tastbaar is voor ze. Bovenal geeft het voor elke burger van Turnhout aan waarvoor hij/zij mag aankloppen bij onze organisatie, nu, in de nabije toekomst of op lange termijn in 2020.

Het ambitieplan steunt op de waarden die de visie van OCMW Turnhout behelzen. Het is een pleidooi aan elke medewerker om de blik nog meer naar bui-ten te richten. De ambities hierrond geformuleerd, zijn gecentraliseerd rond drie thema’s nl. dienstver-lening, mensen en organisatie. Onze cliënt staat cen-traal en is de belangrijkste focus. De drempel moet nog lager of liefst verdwijnen en dienstverlening is altijd voor verbetering vatbaar. OCMW Turnhout zal nog meer ‘uit zijn kot’ komen, zichtbaar aanwezig bij de burgers van Turnhout, in de buurt waar ze wonen, werken en leven.

Men evolueert naar een dienstverlening vanuit een

moederhuis dat zich regionaal zal opsplitsen en dus concentreren in drie verschillende zones, telkens vanuit een dienstencentrum dat zich in deze buurt bevindt: Turnhout Noord, Centrum en Zuid. Deze meer lokale dienstverlening zal ook toelaten om meer zelf naar de inwoners toe te stappen en een antwoord te bieden op hun vragen. Kennis van de klant is hier cruciaal. Welke noden zijn er, wie mogen we zeker niet over het hoofd zien, worden deze men-sen ook effi ciënt bediend?

Het is de bedoeling zich meer te gaan toeleggen op buurtgerelateerde thema’s. De buurtbewoners weten waarvoor ze bij onze medewerkers zoal terecht kun-nen in hun eigen buurt. De medewerkers zullen zo kort op de bal spelen en snel resultaten zien. Ze ken-nen de buurt op hun broekzak. Ze zien de omgeving gaandeweg ontwikkelen. Het OCMW krijgt een men-selijk gezicht in de straat, de buurt en de leefwereld van onze cliënten.

OCMW Turnhout realiseert dit niet in zijn eentje. De samenwerking met externe sociale partners zoals het CAW (zie p.38) zal de cliënt alleen maar ten goede komen, zeker nu de middelen schaarser worden. Het OCMW maakt deel uit van een uitgebreid sociaal net-werk waarvan de mazen van het opvangnet alsmaar kleiner worden.

Het plan is een kompas dat onze medewerkers door-heen het dagdagelijkse reilen en zeilen van de or-ganisatie moet loodsen. Zowel de medewerkers als de leidinggevenden met de directie als locomotief, zullen voldoende ondersteund worden om de cliënt meer te kunnen opzoeken binnen zijn eigen wereld.

17

Een lage drempel

Jan SwinnenFinancieel beheerder

Bart MichielsenSecretaris

“OCMW Turnhout is er voor elke Turnhoutenaar. Met dit

ambitieplan maken we de drempel nog lager en komen we zelfs

naar de mensen toe. We gaan ons integreren in hun vertrouwde

buurt. Zo kan de dienstverlening nog sneller en effi ciënter.

Écht welzijn wordt zo nog meer bereikbaar voor iedereen.”

Luc Op de BeeckVoorzitter

een continue evaluatie van de bestaande activiteiten waarbij bijgestuurd wordt waar de maatschappij ver-anderende noden op de agenda zet. Dit ambitieplan toont het einddoel doorheen alle genomen en te ne-men initiatieven. Onze medewerker is onze beste am-bassadeur en verdient een behouden vaart, net zoals elke inwoner van Turnhout.

Dit vraagt een sterke organisatiecultuur die fl exibel en ruimdenkend kan inspelen op het continue verande-ringsproces van de noden in onze samenleving. Onze medewerkers moeten zich thuis kunnen voelen binnen een duurzame organisatie met voldoende veerkracht die middelen aanreikt om hun eigen taak elke dag op-nieuw te optimaliseren.

De hele organisatie helpt het welzijn van elke Turn-houtenaar te realiseren en haar werking is onderge-schikt aan deze diensten zorgverlening. Dit vraagt

Facts & fi gures

Administratievevereenvoudiging

deze producten werd in 2011 structureel aangepakt.

Neem als voorbeeld de mantelzorgpremie waar men recht op kan hebben via de stad. Tot voor kort check-te de administratie maandelijks de gegevens van de rechthebbenden om te controleren of deze perso-nen hier nog steeds recht op hadden. Een giganti-sche stapel documenten die doorploegd werden, elke maand opnieuw. Intern was dit zeer belastend voor de medewerkers, extern lag de drempel torenhoog voor de rechthebbende. In overleg met het OCMW bestuur werd beslist om nog 1 keer per jaar te con-troleren of iemand nog voldoet aan de voorwaarden. Huisbezoeken worden hierbij steekproefsgewijs inge-last. De administratieve impact van deze maatregel is aanzienlijk. Zo komt meer ruimte vrij om zich met andere sociale problemen bezig te houden en het be-langrijkste: de cliënt wordt niet voortdurend lastig gevallen met administratieve vragen.

De feedback die de medewerkers hierover krijgen is zeer positief. Cliënten weten deze doordachte ver-eenvoudigingen bijzonder naar waarde te schatten. Het zet het administratieve team van sociale zaken aan om verder de analyse te maken van de gebruiks-vriendelijkheid van de bestaande sociale producten. Mede door het lerend netwerk blijft men gestimu-leerd om zowel in de dagdagelijkse dienstverlening, binnen het teamoverleg en tijdens directieraden steeds het perspectief van de klant voorop te stel-len. Deze cliënt heeft geen boodschap aan complexe constructies om sociale producten ter beschikking te stellen. De grote uitdaging is dus om het de inwoner van Turnhout zo gemakkelijk mogelijk te maken om te weten te komen waar hij recht op heeft en hoe

Draai of keer het hoe je het wilt. Het OCMW is bij-zonder vaak het eerste én laatste vangnet voor heel wat inwoners van Turnhout. De afdeling sociale zaken biedt een brede waaier producten aan die het leven voor deze mensen iets zorgelozer kunnen maken. Je beschikt over een groot gezin en niet voldoende mid-delen om de kinderen degelijke tandverzorging te bieden, gelukkig is er de zorgtariefpas. Je bent niet mobiel en kunt geen gebruik maken van het openbaar vervoer, wist je dat je aan een gunsttarief taxiche-ques kunt aanschaffen? Een strenge winter, de tem-peratuur in huis is beneden peil, misschien kun je wat extra warme kledij of dekens ophalen bij OCMW Turn-hout? Je verzorgt je echtgenoot thuis, wist je dat je een premie mantelzorg kunt aanvragen? Je bent een actieve senior en beschikt over een beperkt budget, misschien is de vrijetijdspas wel iets voor jou?

Enerzijds is het belangrijk dat de cliënt weet dat er een ruim aanbod aan sociale producten is waar ze recht op hebben, anderzijds is het van belang dat de drempel om hiervan gebruik te maken zo laag mo-gelijk is. De administratieve ‘mallemolen’, waarmee je bewijst dat je ergens recht op hebt, is vaak één van de grootste obstakels om effectief hulp aan te vragen. In het kader van het lerend netwerk dat werd opgestart om de werking van Sociale Zaken te op-timaliseren (zie p.28) kwamen een aantal van deze verzuchtingen van de medewerkers regelmatig terug. Het administratieve team van Sociale Zaken is zich hier bewust van en stelt zich regelmatig de vraag hoe de sociale producten gebruiksvriendelijker kunnen worden voor onze cliënt. Men bleef niet bij de pak-ken zitten en de administratieve vereenvoudiging van

Eenvoud siert - ook op sociale dienst

Administratie directie Sociale Zaken anno 2011 in cijfers:

• 25 euro bedraagt de maandelijkse mantelzorgpremie • 3 euro is de prijs van een taxicheque • 164 mantelzorgpremies werden toegekend• 6182 individuele beslissingen over cliënten werden

genomen door het beleid• 22529 betalingen aan cliënten werden verricht door de

administratie

Een lage drempel

19

NaamFunctie

“Citaat”

Naam Functie

hij dit op een gebruiksvriendelijke wijze kan aanschaf-fen. Ook binnen de andere directies wordt regelmatig een denkoefening gemaakt over het stroomlijnen van administratieve processen. Men mag in elk geval spre-ken van een win-win situatie. Zowel de administratie-ve medewerker als de rechthebbende heeft hier alle baat bij. Op deze wijze staat de deur van het sociale huis waar OCMW Turnhout voor staat, zover mogelijk open en mag iedereen er zich welkom weten.

"2011 was voor ons een jaar van ommekeer. Een wekelijks werk

zijn de beslissingsbrieven van het comité. Telkens kwamen

brieven terug met de melding “niet afgehaald”. Frustratie

alom… Nu versturen we minder aangetekende brieven. Dat

betekent minder brieven die terug keren, minder klassement,

dunnere dossiers en méér blije gezichten bij ons."

Danielle De HaeckAdministratie Sociale Zaken

De teamleden van de administratie van de directie Sociale Zaken

Touch-and-care

Op weg naar een nieuw woonzorgcentrumElke cliënt uniek

Zorg op maat is een uitdaging van formaat in een woonzorgcentrum met meer dan 150 bewoners, met elk hun eigen medi-sche achtergrond. Woonzorgcentrum De Wending gaat die uitdaging in het nieuwe gebouw aan met nieuwe wapens: inge-bouwde tablet-PC’s op elke kamer, die alle vitale zorginformatie van de bewoner bin-nen handbereik brengen.

WZC2012

Zorg-info beschikbaar op elke kamer via vaste tablet-PC

Hoofdverpleegkundigen Christine Lathouders, Greet Van Meir en Linda Wynants zijn enthousiast over het hoogtechnologische oproepsysteem

2121

Tot voor kort hanteerde het woonzorgcentrum, zoals veel zorginstellingen, persoonlijke papieren zorgdos-siers - maar die zijn log en enorm arbeidsintensief. Vorig jaar al begon de omschakeling van papieren dossiers naar het nieuwe elektronisch zorgdossier, op basis van software-pakket Gernis. Dat werd in eerste instantie beschikbaar gemaakt via enkele vaste PC’s. Concreet: verzorgend personeel consulteert Gernis in de verpleegpost, print eventueel het nodige af, dient de zorgen toe bij de bewoner in kwestie, noteert al-les op papier, voegt dat papier bij het papieren dossier, en verwerkt nadien die informatie indien nodig terug in Gernis. Heel veel tijdverlies door administratie dus – tijd die in principe aan de bewoner zou kunnen ge-spendeerd worden.

Voor het nieuwe woonzorgcentrum komt er een baan-brekende oplossing aan. Elke kamer in het wordt er uitgerust met een ‘kamerterminal’, een tablet-PC met touchscreen die in één van de muren wordt ingebouwd. Op die terminal kan het volledige zorgdossier van de bewoner opgeroepen én aangevuld worden. Concreet: de zorg- of verpleegkundige (loopt niet meer langs de ver-pleegpost maar) gaat recht-streeks naar de kamer, logt aan met de persoonlijke badge op de kamerterminal en ziet daar alle persoonlijke zorgin-formatie meteen verschijnen; hij/zij voert de nodige zorgen uit en registreert dat door een eenvoudige toets op het tou-chscreen. Die informatie wordt meteen online doorgesluisd en opgeslagen in het elektronisch dossier. Geen vuistdikke dos-siers meer, geen prints vooraf, geen omweg, geen uitgestelde registratie. En méér tijd voor wat écht telt: de zorg.

De tablet-PC is bovendien meteen ook het zorgoproepsys-teem - en niet zomaar één. De bewoner die met een druk op de knop alarm slaat, kan via de kamerterminal eventueel een spreekluisterver-binding krijgen met het verzorgend personeel. De zorg- of verpleegkundige ontvangt de oproep immers op een

DECT-toestel, een draagbare telefoon. Hij/zij beslist of er een spreekluisterverbinding tot stand wordt ge-bracht. Dat kan nuttig zijn om vooraf al te weten wat er precies aan de hand is. Uiteraard wordt aan alle noodoproepen gevolg gegeven, maar als er meerdere tegelijk binnenkomen, kan het personeel zo wél bepa-len welke de dringendste is en dus eerst behandeling verdient. Bovendien kan een verzorgende die al op de hoogte is van de aard van de nood, meteen al langs de verpleegpost lopen om eventueel het nodige materiaal mee te nemen. De spreekluisterverbinding heeft ten-slotte ook een geruststellend effect voor de bewoner.

En er is méér. De kamerterminal registreert tal van pa-rameters, wat een beter beheer en dus ook een betere sturing van de zorg mogelijk maakt. Het aantal zorg-oproepen per uur, het aantal uitgevoerde zorgen, de gemiddelde responstijd na een oproep, de betrokken zorgkundigen,... – het rolt allemaal met een druk op de knop uit het systeem. En datzelfde geldt voor medische parameters. Verzorgend personeel kan op de terminals dagelijks lichaamstemperatuur, gewicht, bloeddruk en

pols registreren. Trends worden zichtbaar en licht afwijkende waarden vallen meteen op, wat tijdig en gericht ingrijpen moge-lijk maakt.

In 2011 al gingen de direc-teur van WZC De Wending, het diensthoofd ICT en twee hoofd-verpleegkundigen op bezoek bij Televic in Izegem, de fi rma die uiteindelijk ook leverancier zou worden van de terminals. Ook de aankoop zelf werd vorig jaar afgerond. In het voorjaar van 2012 gebeurt de installatie en in de zomer loopt een proefpe-riode, waarbij naast het elektro-nisch zorgdossier op de tablet-PC’s ook nog de papieren versie wordt bijgehouden. Op die ma-nier sluiten we kinderziekten

zoveel mogelijk uit. Eens up and running, zal het online zorgsysteem van OCMW Turn-hout zonder meer uniek zijn in de regio: zorg op maat wordt in één klap naar een ander niveau getild. De be-woners kunnen er alleen maar wel bij varen.

“We willen als nieuw woonzorgcentrum voort-durend verbeteren om zo onze bewoners een goede zorg te kunnen verlenen. En nieuwe technologie kan daar zeker bij helpen.”

Christine Lathoudershoofdverpleegkundige

129 tablet-PC’s worden voorzien in de kamers van het woonzorgcentrum

21 tablet-PC’s worden voorzien in de zorgruimtes

12 handsfree telefoontoestellen ontvangen de zorgoproepen

30 pagina’s beslaat een gemiddeld papieren zorgdossier

2 OCMW-besturen in de Kempen hanteren een dergelijk systeem (Turnhout en Hoogstraten)

Facts & fi gures

Het Sociaal Loketwaaraan een kansarmoede-imago kleeft. In de prak-tijk viel dat goed mee en waren er weinig klachten. De drempel blijft laag. Het bewijst ook dat men de fl exibiliteit en zelfredzaamheid van de cliënt niet moet onderschatten. OCMW Turnhout wil méér dan de puur armoede-gerelateerde materie oplossen. De verhuis verliep in vlotte samenwerking met de stad die ook de focus op het concept ‘sociaal huis’ ten volle steunt.

Voor het nieuwe samengestelde team betekende dit, behalve een fysieke verhuis, ook dat men geleidelijk evolueerde naar een allround takenpakket. Men kan nu immers op één plaats terecht met al zijn welzijns-vragen. De opgedane expertise wordt gedeeld bin-nen één en hetzelfde team. De verhuis betekende een ernstige poging om dienstverlening op een hoger niveau te zetten. Dit project wordt continu geëvalu-eerd en bijgestuurd.

Een van de gevolgen van de overlegsessies met de stad resulteerde in de intentie om dit type dienstver-lening nog meer uit te breiden. Het principe van één onafhankelijk welzijnsonthaal ligt ook aan de basis van de synergie met CAW (zie p.38). Dit ‘ontschotte’ dienstverleningsconcept illustreert ook het ambitie-plan van OCMW Turnhout (zie p.14). We willen de cliënt uit hokjes halen en centraal zetten. in zijn eigen buurt. De regionale inplanting in de stad van de dienstverlening zorgt voor ontmoetingen in die eigen buurt. Kortom alle inwoners van Turnhout worden meegenomen in een breder verhaal via huisbezoe-ken en ontmoetingen in de eigen buurt. Deze samen-werking inspireert ook om binnen de organisatie nog meer af te stappen van het hokjesdenken Dit alles

Sinds 2011 is het concept ‘Sociaal Huis’ geen pure theorie meer in Turnhout. OCMW Turnhout, meerbe-paald de directies Seniorenbeleid en Sociale zaken, hadden samen met de welzijnsdienstverlening van de stad al langer het idee om de informatie, know-how, dienstverlening en sociale producten te centra-liseren en zo nog meer laagdrempelig aan te bieden. De maatschappij evolueert naar een ‘ontschotte’ sa-menleving. Ook OCMW Turnhout voelde deze nood en wilde haar steentje bijdragen. Het streefdoel werd één loket waar alle producten voor alle cliënten, on-geacht leeftijd, afkomst of andere onderscheidende factoren gecentraliseerd werden. Men stapt af van een doelgroepgerichte benadering. Dit betekent con-creet dat het voormalig Sociaal Huis voor Senioren en Personen Met Een Handicap, dat zich bevond in de Albert Van Dyckstraat 10, zou ophouden te bestaan. Er werd gekozen voor een pragmatische, gefaseerde benadering van de ontwikkeling naar een allesomvat-tend loket in de Albert Van Dyckstraat 20.

3 juni 2011 was het startschot voor de eerste fase van dit proces. Vier medewerkers van het Sociaal Huis voor Senioren en Personen met een handicap kwamen het team Intake van Sociale Zaken in de Albert Van Dyckstraat 20 vervoegen. Vanaf dat moment konden alle cliënten daar terecht. Logistiek was het een uit-daging om op één dag een grote verhuis te coördi-neren en medewerkers en cliënten op de hoogte te brengen. Bordjes en richtingaanwijzers werden aan-gepast, de wachtzaal werd makkelijk bereikbaar voor rolstoelpatiënten aan het onthaal. Men verwachtte dat een aantal senioren het moeilijk zouden heb-ben om hun welzijnsvragen te stellen aan een loket

Weg met het hokjesdenken

Het Sociaal Loket anno 2011 in cijfers:

• 947 intake-gesprekken • 549 huisbezoeken vanuit onthaalteam • 22 medewerkers verhuisden op 1 dag tijd van werkplek

Elke cliënt uniek

23

“Elke dag ontvangt ons team nieuwe

cliënten. We proberen de drempel voor

hen zo laag mogelijk te houden. We

maken geen onderscheid naar leeftijd

of problematiek. Een loket waar ze voor

alles terecht kunnen, betekent een ware

verademing voor hen.”

Sylvie Hendrickx Teamleider Intake

beoogt de cliënt optimaal te voorzien van zijn recht op een effi ciënte welzijnsdienstverlening. De stijging van het aantal ritten door de minder mobiele centrale de toename van het aantal maaltijden aan huis en het aantal huisbezoeken zijn duidelijke tekenen aan de wand van een actief, veranderende samenleving. OCMW Turnhout wil op een fl exibele wijze beantwoor-den aan de noden en verwachtingen van de cliënt en het stugge hokjesdenken bannen.

De collega's van Team Intake bij de directie Sociale Zaken

Facts & fi gures

De Meerloop komt uit de kastDe Meerloop komt uit de kastDe Meerloop komt

die vermoeden dat hun zoon of dochter holebi is en daar graag over willen praten. De vzw had al langer een maandelijks praatcafé in taverne St.Pieter, maar ze wilden heel graag hun drempel verlagen door ook eens naar andere locaties te verhuizen. Ook voor hen zijn senioren een belangrijke doelgroep.

Voorbereidende gesprekken resulteerden op 7 mei 2011 in een eerste HijZijZo-praatuurtje in De Meer-loop. De meeste vaste bezoekers van het centrum be-keken het die avond nog liever vanop afstand, maar toch kwamen er al enkelen hun licht opsteken. En Lu-cas was op post om de cafetaria open te houden. Op 12 november werd er een tweede activiteit gepro-grammeerd, en nu hapten wel een viertal senioren van het ontmoetingscentrum toe. Zij konden ‘World Unseen’ bewonderen, een Zuid-Afrikaans-Engelse fi lm over de gevaarlijke relatie van twee vrouwen in Zuid-Afrika in de periode van de Apartheid. Nadien was er weer een praatuurtje. Intussen werd het ini-tiatief begin 2012 nog eens herhaald, en de instroom vanuit De Meerloop is opnieuw verdubbeld. Het lijkt erop dat de senioren even moesten wennen, maar nu toch de drempel overwinnen.

Die drempel is cruciaal in dit verhaal. De Meerloop is voor de senioren een vertrouwde, veilige omgeving. Het maakt de stap om eens langs te komen, veel min-der groot. Tegelijkertijd gaan de praatuurtjes wél buiten de openingsuren door, zodat toch de nodige privacy gegarandeerd wordt. En alle activiteiten zijn gratis, om de drempel ook fi nancieel zo laag moge-lijk te houden. De mensen van HijZijZo hadden bij de kennismaking al een jaarplanning opgemaakt en kon-den daar moeilijk meteen ingrijpend in gaan schui-

Eind 2011 had wat in petto. Oktober: Cavaria, de Brusselse vereniging voor holebi’s, publiceert een enquête waaruit blijkt dat holebi’s bang zijn dat ze hun geaardheid in een rusthuis verborgen zullen moe-ten houden. November: Het Roze Huis in Antwer-pen lanceert een buddysysteem voor de begeleiding van holebi’s uit de groep 65+. December: S-Plus, de progressieve seniorenvereniging van de socialistische mutualiteiten, zet z’n schouders onder een holebi-bingospel om het thema bespreekbaar te maken. Het mag duidelijk zijn: oudere holebi’s vormen een kwetsbare groep, die een ruggensteuntje kan gebrui-ken.

Dat weten we ook bij OCMW Turnhout. Lucas Jansen, gewaardeerde vrijwilliger bij Ontmoetingscentrum De Meerloop, klopte eind 2010 al op tafel in de werk-groep animatie: er zijn heel wat holebi’s onder de senioren, ook in Turnhout, maar ze durven zelden uit de kast te komen uit schrik voor de vooroorde-len en stigmatisering. Ze voelen zich niet echt thuis onder de andere (hetero)senioren, maar kunnen ook geen aansluiting vinden bij het holebi-milieu. Ze val-len tussen twee stoelen. Lucas kan het weten: hij is openlijk homo en heeft heel wat contacten onder de Turnhoutse senioren.

Iris Loots, animatrice van De Meerloop, ging op zoek naar mogelijkheden en kwam bij HijZijZo terecht – de Turnhoutse holebi-vereniging. HijZijZo is een vrien-denkring uit de regio, die wil ijveren voor wederzijds begrip en acceptatie van holebi’s in de samenleving. Ze bieden sinds jaar en dag kansen tot ontmoeting door activiteiten, festiviteiten en culturele manifes-taties. HijZijZo is er bijvoorbeeld ook voor ouders

Ook onder senioren zijn er holebi’s

Samenwerking met vriendenkring HijZijZo anno 2011 in cijfers:

• 2 gezamenlijke activiteiten• 1 fi lmvoorstelling• 26 mensen namen deel aan de activiteiten• 22 leden telt HijZijZij• 7 jaar bestaat HijZijZo

Elke cliënt uniek

25

ven; maar in 2012 staan ze te popelen om de agenda van het ontmoetingscentrum te vullen. Ook zijn zien de meerwaarde van dit initiatief voor de senioren ten volle in.

Diversiteit is een wettelijke opdracht van het lokaal dienstencentrum. Diversiteit inbouwen in je werking, doe je onder meer door minderheden te betrekken – zoals in dit geval via HijZijZo. De praatuurtjes maken het niet alleen makkelijker voor senioren die zich wil-len outen, om dat ook te doen. Voor niet-holebi’s vor-

men ze ook een contact met een wereld die ze vaak nooit hebben leren kennen. Onbekend is onbemind; gekend is op z’n minst gerespecteerd.

"Ik heb het erg moeilijk gehad om

me te outen. En ik weet dat heel

wat andere senioren twijfelen. Op

deze leeftijd is het veel moeilijker

om je leefwereld om te gooien.

De samenwerking met HijZijZo kan

alleen maar helpen om wederzijds

begrip te vergroten."

Lucas JansenVrijwilliger De Meerloop & homo

25

met dank aan:

Juliette Maeriëncoördinatrice HijZijZo

Iris LootsAnimatrice De Meerloop

Facts & fi gures

Die begeleiding wordt intern aangeboden in onder-steuning van de eigen maatschappelijk assistenten, maar ook extern. Daarvoor werkt OCMW Turnhout samen met CAW De Kempen in een vorm van preven-tieve woonbegeleiding. Het SVK, maar ook vzw DE ARK doen beiden op grote schaal aan sociale huisves-ting. Zij krijgen regelmatig te kampen met huurders die dreigen uit huis gezet te worden, naar aanleiding van vuilnisoverlast, nachtlawaai, huurachterstal of andere problemen. In de toekomst zullen DE ARK en SVK in zo’n geval meteen beroep kunnen doen op het OCMW en CAW. Zij zetten meteen een heel snelle en intensieve begeleiding op touw. Door kort op de bal te spelen, kan de uithuiszetting vaak nog vermeden worden. OCMW en CAW maken daarbij gebruik van el-kaars expertise om samen hun aanbod te versterken. De plannen daartoe werden in 2011 al overeengeko-men; in 2012 worden de nodige afspraken gemaakt met SVK en DE ARK.

Lukt het preventieve luik niet in z’n opzet, dan ver-schuift de opdracht naar het zoeken naar nieuwe huisvesting. Maar ook daar blijft de nadruk op de begeleiding liggen. Sociale verhuur in eigen beheer wordt stelselmatig afgebouwd, en de vrijgekomen woningen worden ingezet als ‘noodwoning’. Dat zijn woningen met kortlopende contracten en een doorgedreven begeleiding. Waar de traditionele doorgangswoningen van OCMW Turnhout werkten op basis van huurcontracten van zes maanden, worden de noodwoningen vastgelegd met een ‘sui generis’-contract, dat toelaat om fl exibiliteit in functie van afspraken en verlenging in te bouwen – broodnodig voor een sterke begeleiding. De noodwoningen zijn

OCMW Turnhout heeft heel wat patrimonium in ei-gendom, zowel in het centrum als aan de rand van de stad. Een groot deel van de woningen wordt traditio-neel ingezet als sociale huisvesting. Het OCMW doet ook de begeleiding van de huurders van die panden, net als voor de huurders van sociale woningen van het stadsbestuur. Daarnaast heeft ook het Sociaal Verhuurkantoor (SVK) in Turnhout een aantal huizen in beheer, waarvoor ze zelf de begeleiding doet.

De meeste bewoners van die sociale woningen ver-blijven er voor langere tijd. Maar dit betekent niet dat al deze mensen nog nood hebben aan begelei-ding. Veel van hen zijn zelfredzaam genoeg om zich zonder verdere hulp van het OCMW uit de slag te trekken. Bovendien kan je je afvragen of een OCMW überhaupt aan sociale verhuur moet doen, want daar zijn dus ook andere instanties voor. Onze taak ligt in begeleiding, veeleer dan in huisvesting zelf. Investe-ren in mensen, niet in stenen – dat is een slogan die al geruime tijd opgang maakt bij OCMW Turnhout.

Vanaf 2011 wordt die fi losofi e onverkort doorge-voerd: de woonbegeleiders evolueren systematisch van verhuurders naar ‘consultants’, die huurder en verhuurder op basis van hun gespecialiseerde vakken-nis gaan bijstaan waar nodig. Een méér klantgerichte benadering, op maat van de individuele situatie van elke unieke cliënt, wordt op die manier mogelijk. De vernieuwde woonbegeleiding heeft twee cruciale in-grediënten: (1) vermijden dat mensen uit hun huis worden gezet, en (2) áls het tóch zover komt, zo snel mogelijk intensief begeleiden op weg naar nieuwe huisvesting.

Van verhuurder tot consultant

Woonbegeleiding anno 2011 in cijfers:

• 16 doorgangswoningen beheert het OCMW• 11 woningen zijn voor gezinnen• 5 woningen zijn voor alleenstaanden• 42 gezinnen werden begeleid op zoek naar huisvesting• 12 gezinnen worden langdurig begeleid• 2/3 minder langdurige begeleidingen ten opzichte van 2010• 60% méér doorgangswoningen in beheer ten opzichte van 2010

Huis gezocht!

Elke cliënt uniek

27

ook bemeubeld en worden ter beschikking gesteld aan marktconforme huurprijzen. Wie erin komt, wordt be-paald op basis van objectieve criteria, zoals hoogdrin-gendheid, gezinsgrootte of reeds geleverde inspannin-gen.

De fl exibiliteit van de verbintenis is cruciaal. Wie een noodwoning gebruikt om uit te rusten zonder op zoek te gaan naar een alternatief, kan aan de deur gezet worden; maar wie écht zoekt en geen oplossing vindt, kan ook een verlenging krijgen. De noodwoning is een

duidelijk signaal: wij verlossen jou tijdelijk van je zor-gen, zodat je snel en effi ciënt op zoek kan gaan naar andere – reguliere of sociale – huisvesting. En bij die zoektocht kan je op onze hulp rekenen. Individueel en intensief.

"Méér begeleiden, minder verhuren - dat is

zeker een zinvolle evolutie. Op die manier

kunnen we de cliënten beter ondersteunen. Zelf

had ik onlangs nog een cliënt die kort daarna

zijn appartement zou moeten verlaten omwille

van geurhinder en slecht onderhoud. Hij had

minder kansen op de private huurmarkt omwille

van zijn lage inkomsten en onverzorgde uiterlijk,

en geraakte meer en meer gedeprimeerd. Maar

door onze preventieve woonbegeleiding vond hij

alsnog een ander appartement."

Nancy BauweraertsMaatschappelijk assistente woonbegeleiding

Innovenergie

Op weg naar een nieuw woonzorgcentrumVernieuwend in aanbod en aanpak

‘Vernieuwing in aanbod en aanpak’ is ook in het nieuwe woonzorgcentrum geen loos begrip. Hoe voorzie je een totaalconcept van 129 bedden, 44 wooneenheden, kan-toren, fi tnessruimte en een polyvalente ruimte van een energiezuinige infrastruc-tuur? De contouren van het resultaat kre-gen in de loop van 2011 stilaan vorm.

WZC2012

Efficiëntie en ecologie gaan hand in hand in De Wending

Architect Marcel Oudt (OSAR) samen met Annelies Mariën (hoofd technische dienst OCMW) in de technische ruimte boven in het nieuwe woonzorgcentrum

2929292929

Het nieuwe woonzorgcentrum wordt een interessant gebouw waarbij stabiliteit, uitgebalanceerde tech-nieken en energiezuinige oplossingen elkaar perfect aanvullen en uitdagen. De voorbeeldfunctie die een organisatie als OCMW Turnhout hoog te houden heeft, verklaart ook het streven naar een bijzonder energie-zuinige score. Een E-peil van 60 is de doelstelling. Bo-vendien is zo’n sterke isolatie voorzien door de struc-tuur van het gebouw dat de K-waarde nauwelijks 30 bedraagt. Deze waarde bepaalt in welke mate een ge-bouw geïsoleerd is en dus energiezuinig. Hoe lager deze score, hoe beter.

Het gebouw stond er nog niet of het nieuwe woonzorg-centrum viel al in de prijzen. Radson, een fabrikant van lagetemperatuurradiatoren verkoos het nieuwe woonzorgcentrum van OCMW Turnhout boven andere energiezuinige bouwprojecten. De installateur, het Turnhouts bedrijf Hooyberghs HVAC mocht aan de haal met een Volkswagen Caddy. OCMW Turnhout loste zijn ecologische en duurzame beloftes netjes in.

Het woonzorgcentrum wordt een hoogtechnologisch gebouw waarbij zelfs de architectuur haar steentje bijdraagt aan de energiebe-heersing. De betonstructuur met zijsteunen en overkap-pingen houdt de zon weg in de zomer, waardoor zonnescher-men overbodig zijn en grote ramen toch perfect haalbaar. De manier waarop de zon bin-nen schijnt in het gebouw, werd volledig gesimuleerd. Zo werden de warmtelasten in kaart gebracht. Oververhitting maakt hier weinig kans met een maximale zonnebelasting van 30% op de ramen. Boven-dien kan men in de tussensei-zoenen rekenen op een mooi stuk warmterecuperatie. Het architectonische spel waarbij geschoven wordt met stukken betonnen gevel en raampartijen is dus méér dan een esthetische afweging.

Op basis van statistieken weet men dat de grootste

energievreters in een woonzorgcentrum de productie van warm water (voor de verwarming en de badkamer) en het kunstlicht zijn. Dit werd volop meegenomen in de bouwtechnische afwegingen. Verlichting gebeurt met moderne, energielage TL-lampen; verwarming aan de hand van gascondensatieketels waarmee de energie uit de grond wordt gehaald aan de hand van de koude/warmte opslag. In de zomer brengt men verkoeling via het frisse grondwater waarbij het warme grondwater geïnjecteerd wordt in een tweede put. In de winter gebeurt net het omgekeerde en gebruikt men het op-geslagen warme grondwater om warmte af te geven in het gebouw. Lagetemperatuurradiatoren voeren water aan aan een temperatuur van 45°C en voeren het water af aan een luttele 35°C. Als je weet dat een energievriendelijk regime een verhouding van 75/65°C aanhoudt, dan beschikt het nieuwe woonzorgcentrum duidelijk over een effi ciënte bouwstructuur. Bovendien gaat men op basis van betonkernactivering de volledige massa van een gebouw verwarmen of laten afkoelen in vergelijking met de omgevingstemperatuur. Deze vorm van vloerverwarming waarbij watervoerende leidingen

in de vloer geïntegreerd worden, houdt de verschillende ruimtes actief op een gedempte temperatuur. Het resultaat is een verwarmings-systeem aan de hand van een geothermische warmtepomp. Bovendien gebruikt men zon-nepannelen aan de hand van 60 zonnecollectoren op het dak van het woonzorgcentrum om sani-tair warm water te produceren. Bovendien wordt ook het regen-water gerecupereerd voor aller-lei gebruik.

Het totale energetische concept van het woonzorgcentrum is am-bitieus. Zeker als we zien dat de investeringen in een ener-giezuinige infrastructuur ten bedrage van ruim 900.000 euro een terugverdientermijn van

nauwelijks negen jaar voorspellen. Al deze inspanningen leveren een woonzorgcentrum op dat ecologisch, fl exibel en economisch verantwoord is.

“Het functionele en het esthetische gaan hier hand in hand. Het werd bovendien een prachtig staaltje van ecologische én economische effi ciëntie.”

Marcel OudtArchitect WZC De Wending

900.000 euro werden uitgetrokken voor energiezuinige investeringen

60 is het E-peil van het nieuwe woonzorgcentrum

4 zorgunits van telkens 11 kamers vormen de samenstelling van elke verdieping

18 miljoen euro is bij benadering het totale kostenplaatje van het nieuwe woonzorgcentrum

530 kalenderdagen werden vooropgesteld voor de uitvoering (wat nagenoeg correct bleek)

Facts & fi gures

Goesting!?Er werd zelfs gepionierd in maatschappelijk werk. Welke rollen kan een maatschappelijk werker op zich nemen en wat zijn de gevolgen? Hoe sta je in je team, hoe maak je deel uit van OCMW Turnhout? Met papier, schaar en lijm werden inspirerende collages gemaakt waarin een persoonlijk toekomstbeeld over maat-schappelijk werk een plaatsje vond naast de visies van collega’s. Ook hindernissen werden benoemd. Er kwam een pakkende getuigenis van iemand die ruim 15 jaar een traject liep bij het OCMW. Aan de hand van een heuristiek werden cases aangebracht en be-handeld binnen elk team. Deze specifi eke methode om een bepaalde situatie te bekijken gaf regelmatig een interessante kijk op de mogelijke oplossing van een probleem.

De focus lag niet op de oplossing maar op de benade-ring van een situatie alvorens tot een oplossing te ko-men. Men stond stil bij zijn mandaat, de verbinding die men als maatschappelijk werker aangaat, hou-ding en vaardigheden die een impact kunnen hebben op een situatie. En het werd af en toe ook persoon-lijk: eigen sterktes werden benoemd, collega’s kre-gen complimenten en deze waren evenwaardig aan allerlei aangedragen verbeterpunten. Tijdens work-shops werden verschillende thema’s aangesneden waarover men wel iets meer wilde te weten komen, onder meer over het psychiatrische aspect waar som-mige cliënten mee worstelen, het aanleren van mo-tiverende gespreksvoering of de mogelijkheden van outreachen. Er mocht ook al eens gelachen worden. Wat dacht je van een chocolade surprise-ei met de boodschap om “eens goed zot te doen”, de publicatie van feel good muurkranten onder de naam BEET, ap-

OCMW Turnhout wil haar dienstverlening altijd verbe-teren; dat geldt dus ook voor maatschappelijk werk. In 2011 werd het startschot gegeven voor een lerend netwerk waarbij gemengde teams van sociaal as-sistenten, teamleiders, leidinggevenden en coaches van de Sociale Hogeschool KHK een stevige denkoe-fening maakten over het huidige maatschappelijke werk. Het doel was om met de bestaande expertise en knowhow een nieuwe visie te ontwikkelen op de functie van sociaal assistent, die enerzijds aansluit bij de waarden van OCMW Turnhout en anderzijds beantwoordt aan de noden, knelpunten en behoef-ten die leven bij onze maatschappelijke werkers. Dit project werd ‘Goesting!?’ genoemd. Het moest im-mers verder gaan dan de sessies zelf. Tussen de ses-sies door werden de medewerkers gemotiveerd om al met heel veel zin te gaan uitproberen. Het was juist zo belangrijk om vooral tijdens het dagelijkse werk meer stil te staan bij de uitvoering van zijn taken. Een appel met hapje eruit stond voor de frisse, nieu-we aanpak van deze denkoefening. Het mocht iets meer zijn en getuigen van een zekere ‘bite’.

Er werden vijf sessies voorzien waar alle maatschap-pelijk assistenten aan deelnamen. Na elke sessie werden in overleg, resultaatsgerichte afspraken ge-maakt voor de organisatie en de teams. Bovendien werden ter inspiratie toekomstgerichte werkpunten vastgelegd om een degelijke, hedendaagse, soms ge-durfde visie op de werking van de afdeling sociale zaken uit te bouwen. Een gemengde stuurgroep met maatschappelijk werkers, leidinggevenden en coa-ches van de KHK evalueerden de voorbije sessies en agendeerden de prioriteiten in de volgende sessies.

Pionieren in maatschappelijk werk

Goesting!? anno 2011 in cijfers:

• 5 bruisende sessies telde het lerend netwerk • 4 enthousiaste begeleiders van K.H.Kempen werkten mee• 3 kg koffi e werd opgedronken tijdens de marathonsessies van de

stuurgroep Goesting!? in Geel • 10 ethische geboden rond sociaal werk werden opgesteld door de

medewerkers,met als eerste regel : bovenal bemin je job• 80 Pink Lady appels werden verorberd tijdens het werk• 2 edities van het BEET-magazine werden verspreid

Vernieuwend in aanbod en aanpak

31

peldistributie bij iedereen van sociale zaken of het op-hangen van meeschrijfaffi ches onder de titel HE HET IS OKE, binnen het team, tijdens de dienstverlening...

Elke nieuwe sessie reikte zoveel nieuwe aandachts-punten aan dat het snel duidelijk werd dat er een vervolg diende te komen op deze Goesting!?-reeks. Vurige debatten over grijze zones en het afwegen van verschillende waarden werden gevoerd tijdens de laatste sessies. De afsluitende sessie met koffi etafel gaf ook aan wat nog allemaal geparkeerd was en ook

nog verdiende aangepakt te worden. Goesting!? werd een duurzaam engagement zowel van maatschap-pelijk werkers als leidinggevenden. Het gaf al eens vonken, discussies, maar evengoed een slappe lach, een fi jne attentie tijdens het verlof of een handige methode om een gesprek met een cliënt nog beter te voeren. Zo wordt de nieuwe visie op maatschappelijk werk concreter. Verantwoordelijkheid pakken en kan-sen grijpen om te pionieren in maatschappelijk werk… a never ending story.

“Dankzij de Goesting!?-sessies

heb ik kennis gemaakt met de

visie en benaderingen van andere

teams. Deze waren vaak erg

verschillend. Juist daarom was

het een constructieve manier van

overleggen bij het bespreken van

de cases. Zoiets van ‘Ah ja, zo kan

het dus ook!’”

Kathleen Meeus Maatschappelijk assistenteDienst gezinsbegeleiding

Marijke BaxMaatschappelijk assistenteDienst gezinsbegeleiding

Facts & fi gures

Vrijwilligersbeleid

aan? We stellen vast dat vrijwilligers ‘jonger’ worden en hun persoonlijkheid, interesses en vaardigheden kunnen delen met verschillende afdelingen van de organisatie. Bovendien zijn veel vrijwilligers erva-ringsdeskundigen die een boeiende dynamiek kunnen toevoegen aan het OCMW.

De eerste schuchtere pasjes richting een allesomvat-tend vrijwilligersbeleid werden gezet; de nieuwe vi-sie op vrijwilligersbeleid is het startpunt. De grote uitdaging is om een vrijwilliger niet enkel binnen ouderenzorg maar ook in de totale organisatie te plaatsen. Dat gaat niet vanzelf. Er werd een plan van versterkte vrijwilligerswerving uitgezet. Dit gebruikt andere dan de klassieke kanalen waarmee tot nog toe vrijwilligers werden bereikt. Men focust op een meer creatieve invulling van een vrijwilligersjob bij OCMW Turnhout. Deel uitmaken van de redactieraad van se-niorentijdschrift Binkenpost!, de aankoopdienst bij-staan met administratief werk,... het zijn voorbeel-den van een vrijwilligersfunctie die past binnen het kader van de nieuwe visie.

De vrijwilliger kan ook rekenen op een uitgebreid waarderingsbeleid. Een sinterklaasfeest, een extra verzekering, een attentie tijdens de week van de vrijwilliger, een pluimpje op complimentendag, een vrijwilligersfeest waar elke vrijwilliger als een echte VIP over de rode loper schrijdt en op de gevoelige plaat wordt gezet, de mogelijkheid om een griep-prik te krijgen in het najaar, het maakt allemaal deel uit van het pakket waarmee de vrijwilligers bedacht worden.

Ruim 180 vrijwilligers steken hun handen uit de mouwen bij OCMW Turnhout, bijna allemaal bij se-niorenbeleid. De nieuwe visie op zorg (zie p.4), het ambitieplan (zie p.14) en de komst van het nieuwe woonzorgcentrum getuigen van een veranderende, meer vergrijsde samenleving waarin de rol van de vrijwilligers alsmaar uitdagender zal worden. Binnen de klassieke, organisch gegroeide vrijwilligerswer-king van OCMW Turnhout houdt men hier nu al reke-ning mee. In 2011, het Europees Jaar van de Vrijwil-liger, werd een deeltijdse medewerkster vrijgesteld als vrijwilligerscoördinator.

Tot vorig jaar namen een aantal medewerkers het vrijwilligersverhaal bovenop hun takenpakket mee. Een volledig uitgestippeld en coherent vrijwilli-gersbeleid was dan ook niet haalbaar. Nu ambieert men méér met vrijwilligerswerking. De stuurgroep vrijwilligers en een speciale denktank vrijwilligers, die organisatiebreed werd samengesteld, gaven het nieuwe vrijwilligersbeleid mee vorm. Het zwaarte-punt van vrijwilligerswerk ligt nog steeds binnen de afdeling seniorenbeleid. Senioren vervoeren voor de minder mobiele centrale, meehelpen aan een barbe-cue in het rusthuis, drankjes bedienen aan de toog van het ontmoetingscentrum: het zijn vrijwilligers die deze taken uitvoeren. Maar de nieuwe visie op vrijwilligersbeleid plaatst vrijwilligerswerking tege-lijkertijd in een breder kader dan wat nu van toepas-sing is. In plaats van uit te gaan van de noden die er zijn binnen de organisatie, gaat men nu vooral goed luisteren naar de kandidaat-vrijwilliger. Wat zijn diens competenties, waarom biedt hij zijn diensten

Ocmw rolt rode loper uit voor talrijke vrijwilligers

Vrijwilligersbeleid anno 2011 in cijfers:

• 180 vrijwilligers zijn de slag bij OCMW Turnhout

• 34 nieuwe kandidaten dienden zich aan

• 73 griepvaccins werden gratis aangevraagd door onze vrijwilligers

• 82 foto’s werden genomen op het vrijwilligersfeest, met de vrijwilligers op de rode loper


33

“Wij willen de vrijwilligers op een

brede en ruime manier inzetten

in de organisatie. Door onze

vrijwilligers op de juiste plek in te

schakelen, zetten we hun sterkste

kanten ook extra in de verf.”

Els Verheyen Coördinatrice vrijwilligerswerking

Eigenlijk wil men met vrijwilligersrecrutering een manier van werken op poten zetten die lijkt op een uitzendkantoor. De eerste kennismaking met een kan-didaat is cruciaal. Hoe vollediger het intakegesprek gevoerd wordt, hoe ruimer men deze kandidaat kan aan het werk zetten binnen de organisatie. Goede ge-sprekstechnieken zijn hier onontbeerlijk. De grootste uitdaging om deze visie concreet gestalte te geven is de durf om ‘out of the box’ te gaan denken over vrij-willigerswerk. Hoe kan het profi el van een spontane

kandidaat zo optimaal mogelijk ingezet worden bin-nen onze organisatie ? De coördinator vrijwilligerswer-king laat zich ook inspireren door studiedagen waar collega’s interessante ideeën en ervaringen uitwis-selen. Een vrijwilliger die zijn diensten aanbiedt aan onze organisatie is dus een ongekend vat aan moge-lijkheden en kansen.

De leden van de stuurgroep vrijwilligerswerking

Facts & fi gures

Renovatie fl atste documenteren over de technische mogelijkheden. Het nieuwe ontwerp was dus een gefundeerd verhaal.

Ook in de uitvoering hadden de bewoners heel wat in de pap te brokken. De materiaalkeuze gebeurde grotendeels door de technische dienst, in functie van het beschikbare budget, maar over kleuren en vorm-geving liet de werkgroep z’n stem horen. Het werd uiteindelijk een compacte hoekkeuken in gebroken wit, met vier kookplaten en een handige combi-oven. De keuken zelf is uitgevoerd in perelaar met een be-tonnen werkblad en afwerking in melamine en witte MDF. In verhouding tot de voorziene afmetingen, is er heel wat beschikbare kastruimte.

Alles werd in december 2010 heel concreet door de plaatsing van één demokeuken. Iedereen kon daar tijdens de kijknamiddagen eens binnenlopen en op-merkingen doorgeven. Vooraf werden ook de plannen al uitgehangen in de zithoeken van de fl ats, zodat bewoners al voorbereid waren. Na afl oop konden be-woners zich ook kandidaat stellen voor de gefaseerde renovatie; jaarlijks zouden zowat 15 keukens vervan-gen worden – en die van de meest enthousiaste be-woners zouden uiteraard eerst aan de beurt komen. Zowat drie kwart van de bewoners meldde zich als kandidaat.

Wie zich níet meldde, was veelal bevreesd voor de overlast bij de werkzaamheden. Maar die blijft al bij al beperkt. Op dag 1 wordt de huidige keuken uitgebroken en de elektriciteit aangepast; op dag 2 plaatst de fi rma de nieuwe keuken. Tussen januari 2011 en maart 2012 werden zo al al twintig keukens vernieuwd. Tegenover de totale renovatie staat een

1982. In het jaar van de Falklands-oorlog, het fail-liet van scheepswerf Cockerill en de release van het legendarische Blade Runner, werden ook de 110 ser-vicefl ats aan de Albert Van Dyckstraat 10 in Turnhout gebouwd. Eerder dan enige parallel te insinueren inzake het belang van de betrokken gebeurtenissen, valt voorgaande openingszin vooral te begrijpen als illustratie van de onomstotelijke vaststelling: lang, erg lang geleden. Té lang, vond het OCMW-bestuur, en dus werd enkele jaren geleden al de renovatie van de fl ats ingezet.

Tussen 2000 en 2005 werden in het hele gebouw de vensters vervangen. Ook de vloerbekleding kwam aan de beurt. In 2009 werden de bijbehorende cafeta-ria en het restaurant ingrijpend gerenoveerd. Beiden werden omgetoverd in hedendaagse horeca-ruimten, met frisse kleuren en eigentijds meubilair. De reno-vatie verliep in nauwe afstemming met een groep van klanten, die voortdurend tips en aanwijzingen gaven in verband met gebruiksvriendelijkheid en vormge-ving.

Het succes van die ‘democratische aanpak’ werd doorgetrokken bij de renovatie van de keukens. In 2009 werd het verhaal voorgelegd aan de bewoners-raad van de servicefl ats. Die vaardigde vijf vertegen-woordigers af in een werkgroep, aangevuld met Jos Sels, medewerker van de technische dienst van het OCMW. Hij zou voor de nodige vakkundige ondersteu-ning zorgen. Een inventaris van bemerkingen over de bestaande keukens - te weinig kookplaten op het for-nuis, de koelkast die te laag staat, ... - vormde de basis van nieuwe ontwerpen. Eén van de werkgroep-leden ging zelfs langs bij keukenfabrikanten om zich

Keukens onderdeel van vernieuwing

Renovatie keuken servicefl ats anno 2011 in cijfers:

• 110 fl ats worden gerenoveerd• 15 keukens per jaar worden vervangen• 8000 euro is het budget per keuken• 880.000 euro is het totaalbudget• 75% van de bewoners is kandidaat voor een nieuwe keuken• 5 bewoners zetelden in de werkgroep die de renovatie begeleidde• 21,75 € is de huidige dagprijs van de servicefl ats (vanaf april 2012)


35

prijskaartje van zowat 770.000 euro – een hele inves-tering. Maar na de dagprijsverhoging van 2010, was het niet onlogisch dat het OCMW-bestuur een inspan-ning zou doen om daar een gevoelige kwaliteitsverho-ging tegenover te stellen.

Intussen rijzen her en der gloednieuwe servicefl ats als paddenstoelen uit de grond. Kan je met een weliswaar gerenoveerde, maar toch dertig jaar oude infrastruc-tuur blijven concurreren met de hoogtechnologische nieuwbouw? De gevulde wachtlijst voor de OCMW-fl ats,

Jos SelsTechnische dienst OCMW,begeleidt de werkgroep renovatie

Frieda Van SprengelBewoner servicefl ats& lid van de werkgroep renovatie

Jef ClaesenBewoner servicefl ats& lid van de werkgroep renovatie

"Samen met Frieda en Jef ben ik gaan

luisteren naar de wensen van de andere

bewoners hier. Dat we mee mochten

nadenken over de keukens was ideaal; er

is ook voor 90% rekening gehouden met

onze vragen. Een woordje van dank voor

het bestuur is hier wel op z'n plaats.

Ik ben nog steeds heel blij dat we een

aantal jaren geleden de stap hebben

gezet om hier te komen wonen!"

Sus TorremansBewoner servicefl ats& lid van de werkgroep renovatie

bijna drie jaar na de inschrijvingsstop nog steeds 45 wachtenden sterk, bewijst van wel. Na de opstart van het nieuwe woonzorgcentrum wordt het gloednieuwe oproepsysteem (zie p.18), ook geïmplementeerd in de servicefl ats. Dit vraagt wel nodige aanpassingswerken, maar die nemen we erbij. Vernieuwing in aanbod en aanpak is durven kiezen.

Open huis

Op weg naar een nieuw woonzorgcentrumDraaischijf voor welzijn

Woonzorgcentrum De Wending is een open huis. OCMW Turnhout wil er de buitenwereld naar bin-nen halen. Eén van de manieren om dat te doen, is door vereni-gingen en organisaties te betrek-ken bij de werking binnen de muren. De samenwerking met Theater Stap is in dat opzicht een prachtig voorbeeld.

WZC2012

Buitenwereld komt binnen, ook via Theater Stap

Marc Brysinck (links, Theater Stap) en Marc Weyns (rechts, WZC De Wending) brengen de acteurs van Theater Stap en bewoners van WZC De Wending met elkaar in contact

met dank aan:

TheaterStap

3737

Het streven naar een open huis, is geen willekeurige keuze. Achterliggende fi losofi e is niet alleen de maat-schappelijke dienstbaarheid (het woonzorgcentrum draait deels op geld van de burger dus moet die burger ook toelaten en waar mogelijk van dienst zijn). Min-stens even belangrijk is onze visie op zorg (zie p.4). Die stelt voorop om het leven van een bewoner vóór zijn opname, daarna zo kwalitatief mogelijk verder te zetten. Dat betekent onder meer dat we ervoor zor-gen dat bewoners het contact met de buitenwereld en wat zich daar afspeelt, zo min mogelijk verliezen. Door de nieuwbouw – met zijn ruime binnenplein dat ook plaats biedt aan het dienstencentrum; met zijn glazen gang die het WZC verbindt met het seniorenrestaurant; met zijn grote vergaderruimten die openstaan voor de buurt; met zijn fi ets- en wandelvriendelijke verbinding met het stedelijk plateau - is het woonzorgcentrum méér dan ooit een open huis.

Een ándere manier om blijvend contact met de bui-tenwereld te realiseren, is het be-trekken van externe groepen in de dagdagelijkse werking van het rusthuis. Tal van partner-schappen werden in het verle-den al opgezet vanuit dat idee: scholen, verenigingen, andere rusthuizen,... ze kwamen alle-maal al over de vloer. In 2011 werd een nieuw initiatief in dat kader aan het palmares toegevoegd: de samenwerking met Theater Stap. Dat toneel-gezelschap maakt al 25 jaar producties waarin mensen met een mentale handicap centraal staan. De groep telt heel wat acteurs met het syndroom van Down. In 2012 komen ze op de planken met een voorstelling over dementie. En inspiratie daarvoor was meer dan wel-kom.

Marc Brysinck van Theater Stap en directeur Marc Weyns van WZC De Wending leerden elkaar in juli 2011 kennen via een gemeenschappelijke kennis. Het mogelijke ver-band tussen de theatervoorstelling van Marc Brysinck

en het rusthuis van zijn naamgenoot, was snel gelegd. Woonzorgcentrum De Wending heeft een aanzienlijke expertise op vlak van dementie. Het rusthuis bouwde een gebalanceerde visie ter zake uit en ontwierp een gezelschapsspel om die visie onder medewerkers te verspreiden. Er was het project Teenager Meets Alz-heimer om het taboe rond dementie bij jongeren te doorbreken. En een volledig gebouw van het woonzorg-centrum (WZC 2) is omgebouwd tot Huis voor Demente-renden. Marc Brysinck wilde zijn acteurs graag de kans geven om met de dementerenden van WZC De Wending in aanraking te komen.

Marc Weyns ging eerst op bezoek bij het Theater om kennis te maken en vragen te beantwoorden. In sep-tember 2011 kwam dan het gezelschap van Theater Stap langs in het woonzorgcentrum, met acht acteurs en twee begeleiders. In kleine groepjes, per leefgroep, dronken ze koffi e bij de bewoners en maakten ze ken-nis met de medewerkers en directie. Daarna was er een

gezamenlijke sessie turnen en bleven een aantal acteurs ook voor het middageten. In oktober kwam een andere groep van de acteurs langs en in december organi-seerden de acteurs in het woon-zorgcentrum zelfs een muzikale namiddag. Voor 2012 staat ook een bezoek van enkele bewo-ners bij Theater Stap op het pro-gramma.

Zowel acteurs als bewoners ge-nieten zichtbaar van de kruisbe-stuiving. Mensen met Syndroom van Down zijn heel onbevangen in hun contacten met de be-woners. Spontaniteit en licha-melijkheid staan centraal. De gebreken van de dementerende – vaak ongepaste taal, zich plots uitkleden, incontinentie,... – botsen bij ‘gezonde’ mensen dan weer vaak op vooroorde-len, terwijl net mensen met een

mentale handicap zich daar niets van aantrekken. Hun soms kinderlijk onbevooroordeel-de blik is voor de dementerende vaak net veel eerlijker. Een bloeiende synergie.

“De ontmoeting tussen groepen van mensen met een ‘verstandelijke’ beperking zorgt voor een bijzondere vorm van gelijkheid. Onze bewoners reageren met een grote openheid op het contact.”

Marc Weynsdirecteur WZC De Wending

externe groepen betrokken in de dagdagelijkse werking (zoals Theater Stap)

onze kantoorruimtes mogelijk ook ter beschikking van externen

gezamenlijke activiteiten dienstencentrum/woonzorgcentrum op het ruime binnenplein

restaurant dienstencentrum door glazen gang verbonden met woonzorgcentrum

cafetaria woonzorgcentrum open voor buurt & breed publiek

verbinding met stedelijk plateau aantrekkingspool voor fi etsers en wandelaarsOpen

hui

s?

Facts & fi gures

Jong & oud in de mix

Nederlands de opdracht om een groepswerk rond se-nioren te maken, waarvoor HIVSET de medewerking van onder meer De Meerloop aanzocht. Drie leerlin-gen klopten aan bij het ontmoetingscentrum en orga-niseerden er een vertelnamiddag voor de senioren, waarbij ze beurtelings voorlazen uit reisverhalen die verbonden waren met de leefwereld van senioren. Waaronder bijvoorbeeld het verhaal van een bejaar-de die op een dag zijn koffers pakt, uit het raam van zijn rusthuiskamer stapt en de wijde wereld intrekt. De verhalen waren bron van een levendig gesprek tussen jong en oud nadien.

Ook al in 2011: drie ontmoetingsdagen voor de laat-stejaarsstudenten verzorging. De studenten, die een jaar later vaak in de ouderenzorg belanden, willen op die manier in de praktijk wat opsteken over de leefwereld van de senioren. Het Heilig Graf stuurde een aantal studenten langs in De Meerloop voor een geanimeerd gesprek met Arienne, Julia, Yvonne, Ma-ria en Mia – vijf dames met levenservaring en veel goesting om erover te vertellen. De studenten brach-ten een levensloop-spel mee, dat ze op school zelf ontworpen hadden. Elk vakje bevatte een pertinente vraag – over uitgaan, studeren, relaties, seks,... . De jongeren gaan niet zelden met blozende wangen naar buiten.

Uit de ontmoetingsdagen groeide een ander opmer-kelijk initiatief: een gezamenlijke casino-namiddag met jong en oud. Jaarthema in De Meerloop was ‘ar-moede’. In dat kader wilde de centrumleiding graag ook het contrast tussen arm en rijk aan bod laten komen. Het Heilig Graf wilde graag meewerken aan

‘Methodiek in het opbouwwerk waarbij ouderen en jongeren met elkaar in contact worden gebracht en samenwerken om onderling begrip te bevorderen en het welzijn in de buurt te verhogen’, zo defi nieert het Nederlandse Thesaurus Zorg & Welzijn het be-grip ‘intergenerationeel werken’. Die term krijgt de laatste tijd meer en meer aandacht in de zorgsector, nu de grenzen tussen verschillende leeftijdscatego-rieën steeds meer vervagen. Voor die evolutie kun-nen ook lokale dienstencentra niet ongevoelig zijn. In Ontmoetingscentrum De Meerloop hebben ze in 2011 stevig actie ondernomen op het gebied van interge-nerationeel werken, met een aantal mooie samen-werkingsverbanden tot gevolg.

In 2008 haalde De Meerloop voor het eerst studenten in huis, door manicure aan te bieden. De studenten van secundaire school het Heilig Graf in Turnhout, 5e 6e en 7e-jaars schoonheidsspecialisten, kwamen langs om handen en vingernagels van de senioren tip-top bij te werken. In 2009 werd daar gelaatsverzor-ging aan toegevoegd en vorig jaar stond in datzelfde kader voor het eerst ook pedicure op het programma – beiden in de lokalen van de school zelf. Dankzij de democratische prijzen (3 tot 10 euro per sessie) was er veel interesse. Sinds enkele jaren zijn de senioren van De Meerloop overigens ook kind aan huis bij koken hotelschool Molenhof, voor hun jaarlijks vriend-schapsdiner omstreeks Valentijn – een ander ontmoe-tingsmoment met studenten.

In 2011 werd voor het eerst samengewerkt met HIV-SET – het Hoger instituut voor Verpleegkunde in Turn-hout. De laatstejaarsstudenten kregen er in het vak

Meerloop haalt studenten in huis

Studenten in De Meerloop anno 2011 in cijfers:

• 4 sessies pedicure• 6 sessies manicure• 4 sessies gelaatsverzorging• 1 vriendschapsdiner in Het Molenhof• 3 studenten kwamen reisverhalen vertellen• 3 ontmoetingsdagen met studenten van het Helig Graf• 29 deelnemers Casino-middag• 2 winnaars Casino-middag• 32 studenten betrokken bij Casino-middag

39

intussen te popelen om in 2012 nog eens te mogen te-rugkomen. Wat synergie door netwerkvorming betreft, letterlijk en fi guurlijk: een schoolvoorbeeld.

de organisatie van een casino. Studenten verzorging, decoratie en logistiek werden ingeschakeld om alles tijdig in gereedheid te brengen. De bewuste vrijdag-namiddag 25 november 2011 werd een schot in de roos voor alle betrokkenen. De studenten leerden niet alleen in de praktijk bij over hun vakgebied, maar maakten ook kennis met de organisatie van het OCMW en z’n doelgroep. Heel wat studenten brachten boven-dien hun grootouders mee, die zo meteen ook het ont-moetingscentrum leerden kennen. De jongeren staan

Draaischijf voor welzijn

Maarten Lauwersleerling Heilig Grafmedewerker Casino-middag

met dank aan:

Eén LokaalWelzijnsonthaal

betekent een betere hulpverlening voor de cliënt, maar ook minder doorverwijzen naar gespecialiseer-de hulpverlening.

Centraal daarbij staat een sterk maatschappelijk werk, onafhankelijk of het nu binnen CAW de Kempen of OCMW Turnhout wordt uitgevoerd. Maatschappe-lijk werk in Turnhout heeft een voor iedereen herken-baar kwaliteitslabel - betrouwbaar, deskundig, hulp-vaardig. Maatschappelijk werkers maken dit waar in elk contact met de burger, onafhankelijk van de organisatie van oorsprong. Het verhelderen van de vraag onafhankelijk van vervolgaanbod is een absolu-te voorwaarde voor een goede hulpverlening. Op die manier heeft de burger de garantie een kwaliteitsvol en het meeste gepaste hulpverleningsaanbod te krij-gen en niet het aanbod dat toevallig beschikbaar is in de eigen organisatie. Bovendien bevat het nieuwe onthaalconcept voor CAW De Kempen en OCMW Turn-hout een engagement om in functie van de noden van de burger een kerntakendebat aan te gaan, waarbij eventueel opdrachten en diensten herschikt kunnen worden. De burger is daarmee uiteraard veel beter geholpen, en in tijden van budgettaire schaarste kunnen beide organisaties met de samenwerking ook heel wat kosten besparen.

Wat betekent de samenwerking concreet? Beide or-ganisaties stellen voorop dat een minimaal engage-ment een wederzijdse aanwezigheid is van elkaars personeel en elkaars dienstverlening op de huidige, verschillende locaties. OCMW Turnhout engageert zich om in 2012 al een deel van het eigen personeel en de eigen producten beschikbaar te maken op de locatie van het CAW, en vice versa. Beide organisa-

Welzijn in Vlaanderen is een versnipperd landschap. Naast de OCMW’s, die op lokaal niveau als openbaar bestuur de opdracht hebben om welzijn te garan-deren, zijn er ook de Centra voor Algemeen Welzijn (CAW). De CAW’s hebben als vzw een soortgelijke op-dracht, maar vanuit hun eigen achtergrond. Tal van andere welzijnspartners met hun eigen karakteristie-ken en specialiteiten vullen de lappendeken aan. Op heel wat plekken in Vlaanderen groeien initiatieven die tegen die versnippering in gaan, in de vorm van een Sociaal Huis, dat de welzijnsdienstverlening lo-kaal moet bundelen. Vaak is een Sociaal Huis echter een andere vlag voor dezelfde lading. Structureel hervormen gaat immers verder dan een sporadische zitdag van de ene partner op de locatie van de an-dere.

CAW De Kempen en OCMW Turnhout voeren al een hele tijd inhoudelijke besprekingen over de herstruc-turering van het welzijnslandschap in Turnhout. Het CAW is voor het OCMW al langer een belangrijke part-ner (en vice versa). Beide organisaties werken samen rond onder meer schuldhulpverlening, opvang en woonbegeleiding. In september 2011 werd een werk-groep opgericht die de verdere samenwerking moest verbreden en verdiepen. Het resultaat van die werk-groep is een gezamenlijk dienstverleningsconcept, dat in december door beide partners werd onderte-kend: één lokaal welzijnsonthaal. OCMW en CAW wil-len ‘onthaal’ uitbouwen als een gemeenschappelijk kwaliteitsvolle methodiek met één uitgangspunt: de burger die een vraag heeft rond welzijn. De kern van dat onthaalconcept is een sterke eerstelijnshulpver-lening vanuit een brede, integrale benadering. Dat

OCMW & CAW slaan handen in elkaar

41

Lieve Hendrickx

Stafmedewerker CAW De Kempen

ties onderzoeken bovendien de mogelijkheid om een gemeenschappelijk en onafhankelijk onthaal op één nieuwe gemeenschappelijke locatie op te richten, waar de ambulante diensten van CAW en OCMW samen gehuisvest worden. Op die locatie zouden alle part-ners – niet alleen CAW en OCMW, maar ook mogelijk andere welzijnspartners – een eigen plaats kunnen krijgen. Elk vanuit hun eigenheid in dienst en hulp-verlening, kunnen de organisaties dan samen een opti-maal onthaal organiseren.

Deze plannen ontwikkelen een samenwerking die ver-der gaat dan eender welk praktijkvoorbeeld in Vlaan-deren op dit moment. Turnhout kan dus op welzijnsvlak een ware pioniersrol uitbouwen. Met dit samenwer-kingsakkoord zijn de eerste stenen alvast gelegd.

Draaischijf voor welzijn

"Het welzijnslandschap vandaag de dag is

versnipperd. Samen met het CAW kunnen

we voor de burger een duidelijke verhaal

tekenen, waarbij hij of zij op één plaats

terecht kan met alle vragen. Én altijd

de meest geschikte hulpverlening krijgt,

ongeacht welke organisatie daarvoor zorgt."

Jeroen PeetersDirecteur Sociale Zaken OCMW Turnhout

Koen De Blondeadjunct-directeurCAW De Kempen

Frans Heylenalgemeen directeur CAW De Kempen

Sylvie HendrickxTeamleider intakeOCMW Turnhout

met dank aan:

ReferentiepersoonDementie

Op weg naar een nieuw woonzorgcentrumMedewerkers koesteren

Hoe kun je de levenskwaliteit van personen met dementie nog meer bevorderen? Waar kun je als familielid terecht met con-crete vragen over de persoon-lijke leefwereld van een de-menterende? Bij wie kun je als verzorgende terecht voor advies wanneer je een situatie met een dementerende moeilijk kunt plaatsen? Een referentiepersoon dementie biedt een antwoord op al deze vragen.

ReferentiepersoonWZC2012

Samen de verlammende klauwvan dementie ontkrachten

Referentiepersoon Dementie Carine Steemans speelt een belangrijke rol in de werkgroep dementie

4343

De tijd was er rijp voor toen in oktober 2010 al een eer-ste aanzet werd gegeven voor de aanstelling van Carine Steemans, ergotherapeute bij WZC De Wending. Zij kreeg in 2011 de kans om de eerste referentiepersoon dementie te worden bij OCMW Turnhout. Het RIZIV er-kent het belang van dergelijke referentiepersonen en vereist dat men de nodige opleiding voorziet. Het RIZIV koppelt de fi nanciering hier aan.

Vaak zijn het kleine praktische zaken in de dagdage-lijkse werking die leiden tot vragen bij diegene die een dementerende verzorgt. Vanuit haar jarenlange ervaring in het werken met ouderen die lijden aan dementie, heeft de referentiepersoon dementie leren observeren en analyseren waarom een cliënt op een bepaalde manier reageert of moeite heeft met de ma-nier waarop hij verzorgd wordt. Een dementerende leeft meer met gevoel dan met ratio. Soms kunnen het puur praktische adviezen zijn over dagdage-lijkse routines, zoals het was-sen van een bejaarde of het gebruik van aromatherapie om een rustige sfeer op te wekken bij het slapengaan; vaak speelt er meer. Af en toe neemt Ca-rine samen met partners of familieleden van bewoners in het woonzorgcentrum deel aan de praatcafé’s dementie die OCMW Turnhout regelmatig organiseert in samenwerking met lokale partners.

Dementie lijkt soms nog een taboe. Het is de harde realiteit dat alleen al in Woonzorgcen-trum De Wending meer dan 60 oudere en minder oude residen-ten dagdagelijks de strijd aanbin-den met dit zevenkoppig monster. Niemand weet met zekerheid of hij ooit aan deze verlammende klauw zal kunnen ontkomen. Dag in dag uit worden deze mensen geconfronteerd met machteloosheid, een onveilig ge-voel, verwarring of onbegrip van de omgeving.

De referentiepersoon dementie geeft dan ook zeer wel-kom advies aan medewerkers, verzorgend personeel en dichte betrokkenen van de persoon die aan dementie lijdt. Het gaat verder dan een praktische aanwijzing. Een referentiepersoon stelt ontwapenende oplossingen voor in soms bijzonder beklemmende situaties. Alleen al het feit dat je via enkele aangeleerde kneepjes de dementerende kan kalmeren of zijn onrust laten afne-men, biedt vaak al een enorme zucht van verlichting bij mensen die nauw betrokken zijn bij de dementerende. Het werk dat de referentiepersoon verricht als ergothe-rapeut biedt ideale contactmomenten met de patiënt om te analyseren wat er speelt, blokkeert of ‘ontmijnd’ moet worden. Het feit dat een referentiepersoon de-mentie ter beschikking is van nauw betrokkenen en de medewerkers, betekent dat men mag vertrouwen op

degelijk advies van iemand met zeer veel ervaring en kennis ter-zake. Je staat er dus niet meer alleen voor. Een referentieper-soon dementie staat echt voor deze specifi eke jobinhoud.

De voordelen zijn velerlei. An-dere medewerkers verliezen minder tijd gedurende de ver-zorgingsmomenten omdat ze beter begrijpen wat er aan de hand is. Ook partners hebben vaak behoefte aan een babbel of advies van de referentiepersoon dementie. Wie begrijpt immers welk ingrijpend effect dementie heeft op een relatie tussen twee personen die al jaren samen zijn en waarvan de ene niet meer dezelfde persoon van voorheen blijkt te zijn? Je man wordt je zorgenkind, hoe ga je daarmee

om? De aanstelling van een refe-rentiepersoon dementie is een duidelijke inzet op de toekomst voor OCMW Turnhout. De groep dementeren-den zal alleen maar toenemen. De referentiepersoon dementie biedt aan haar collega’s een menswaardig antwoord op de bezorgde vragen in dit verband.

“Het feit dat je een er-kend aanspreekpunt bent voor vragen rond dementie betekent vaak al veel. Medewerkers, bewoners en familiele-den weten dat ze er niet alleen voor staan. ”

Carine Steemansreferentiepersoon dementie

60 bewoners van De Wending lijden aan dementie

5 dementerende bewoners zijn lichamelijk onafhankelijk

31 dementerende bewoners zijn (beperkt) lichamelijk afhankelijk

22 bewoners zijn zwaar zorgbehoevend en ernstig dementerend

71 jaar is de jongste bewoner die lijdt aan dementie

99 jaar is de oudste bewoner die lijdt aan dementie

Facts & fi gures

MTOacties neer te pennen. De stuurgroep MTO analy-seerde al deze werkpunten en clusterde ze rond de bestaande 5 pijlers. Op basis van deze analyse kwam het actieplan tot stand. Dit plan werd in het najaar van 2011 gepresenteerd in de vorm van een expo-sitie aan alle leidinggevenden en ambassadeurs. Na hun feedback werden nog enkele wijzigingen aange-bracht aan het actieplan en was de MTO-Expo voor alle medewerkers een feit. Ze konden het parcours doorlopen aan de hand van de 5 genoemde pijlers en kregen een overzicht van alle MTO-acties die in het plan werden opgenomen. Elke bezoeker kon nadien even napraten en aan de hand van een groene, rode of gele MTO-proof sticker een score geven. Zo ver-woordde een medewerkster: ideaal om een dialoog te starten, en tevredenheid een gezicht te geven.

Een stevig uitgewerkt communicatieplan ondersteun-de het hele gebeuren. Zo ontvingen de ambassadeurs een vogelnestje met de vraag om hun eitjes te leg-gen op de brownpapersessie. Alle deelnemers aan het MTO-café ontvingen een magneet met de boodschap dat de broed-tijd van start was gegaan. Naar de eerste MTO-expo lokte de stuurgroep de deelnemers met een houten vogelhuisje waarin een rolbriefje met de plaats en tijd van het gebeuren. In het ac-tieplan stelden ze de uitgebroedde eieren voor. Om de herkenbaarheid van alle MTO-acties op de werk-vloer zichtbaar en herkenbaar te maken, ontwierp de stuurgroep een opvallend MTO-logo: 3 moodbirds met daaronder ‘MTO-proof’. Het actieplan voor het MTO heeft immers heel wat werk en voorbereidingen gevraagd. Het resultaat is een nestje of vogelhuisje vol MTO-acties. De vogeltjes staan ook symbool voor

Even de klok terugdraaien. In 2010 werd voor het eerst een medewerkerstevredenheidsonderzoek ge-voerd bij OCMW Turnhout. Een tiental medewerkers, verspreid over alle afdelingen, stapten voorop: de MTO-ambassadeurs. 270 respondenten beantwoord-den een vragenlijst over de persoonlijke beleving van hun werk, de werkomstandigheden en het OCMW. Al-gemeen ligt de werktevredenheid hoog. De arbeids-voorwaarden, de werkzekerheid, het plezier in het werk, de collega’s en de professionele vrijheid spe-len hierbij een belangrijke rol. Er zijn natuurlijk ook pijnpunten en verbetermogelijkheden. Een kritische analyse van de resultaten is geen overbodige luxe, als we onze medewerkers serieus nemen.

In 2011 ging de stuurgroep MTO in nauw overleg met de MTO-ambassadeurs aan de slag met de resultaten, om een actieplan op te stellen. De stuurgroep MTO tekende een traject uit en koppelde regelmatig terug naar de leidinggevenden. De ambassadeurs kregen een hele koffer huiswerk, nl. de gedetailleerde resul-taten. Hiermee gingen ze samen met de stuurgroep aan het werk in een heuse brown paper session. Het doel van deze workshop: samen de belangrijkste pij-lers bepalen waarrond het actieplan moest vorm krij-gen. Dit resulteerde in 5 belangrijke thema’s: zorg voor de medewerker, samenwerken, visie doorverta-len, effi ciëntie en leiding geven.

Die pijlers werden de basis voor een MTO-café met alle leidinggevenden en ambassadeurs. Drie inspire-rende vragen prikkelden alle deelnemers - voor de gelegenheid verzameld op café aan verschillende ta-feltjes - om op tafelkleden suggesties en concrete

Klinken op tevreden toekomst

MTO anno 2011 in cijfers:

• 270 respondenten beantwoordden de enquête• 1 respondent vulde de enquête niet (volledig) in• 7 tafelkleden werden volgeschreven tijdens het MTO-café• 3 moodbirds prijken bovenop het logo van MTO-proof• 8 deelnemers aan de brown paper sessie• 26 deelnemers aan het MTO-café• 59 bezoekers aan de MTO-EXPO • 20 actiepunten in het MTO-actieplan

Medewerkers koesteren

45

Thierry TahonAdviseur P&OVerantwoordelijke MTO

“Het is nu zaak om de geplande acties zichtbaar uit te voeren,

op te volgen en de resultaten ervan kenbaar te maken. Zowel

positieve als negatieve situaties moet je onder woorden brengen

om er iets aan te kunnen doen. Ik hoop dat mijn inbreng als MTO-

ambassadeur zo iets oplevert voor de medewerkerstevredenheid.”

Magda Van Ende Medewerker AankoopdienstMTO-ambassadeur

de minder klassieke manieren van communiceren bin-nen een organisatie of in de maatschappij. Het vo-geltje doet dan bijvoorbeeld denken aan twitter. Het zijn ook contactvaardige wezentjes die boodschappen overbrengen. Ze vliegen en fl adderen gemakkelijk van de ene afdeling naar de andere en tevens van op de werkvloer naar de directie en omgekeerd. Ze staan dus ook voor het streven naar een grenzeloze, eenvou-dige, opendeur-communicatie. We zien drie verschil-lende vogeltjes omdat deze wijzen op de diversiteit

binnen OCMW Turnhout , het eenvoudige kleurgebruik toont aan hoe men zich kan voelen binnen de orga-nisatie, nl. tevreden (groen), neutraal (geel) en rood (ontevreden).

Het MTO-logo hanteren we voortaan als kwaliteitsla-bel, waaraan elke MTO-actie dient te voldoen.Het re-sultaat is een zeer uitgebreid én concreet actieplan dat gedragen wordt door alle afdelingen van de hele organisatie. Het is nu uitkijken naar de verdere reali-satie van deze acties op de werkvloer.

Facts & fi gures

MAT à la cartever. Onder begeleiding van de chef van Sodexo ging het voltallige MAT aan de slag in de keuken van het seniorenrestaurant om een driegangenmenu met aangepaste wijnen klaar te maken. Alle leidinggeven-den en stafmedewerkers waren ’s avonds uitgenodigd voor een etentje in het seniorenrestaurant waar het MAT ook nog eens instond voor het onthaal en de be-diening van ongeveer 35 gasten. Van bijzondere en volledige aandacht gesproken…

Schorten werden aangetrokken, messen geslepen en bakken met bergen te versnijden en verwerken ingre-diënten werden aangesleept. Het bleek al snel dat de ene directeur iets meer kookervaring dan de andere had, het niveau varieerde van een lidmaatschap aan een heuse kookclub tot en met enthousiast gestuntel met snijwondjes en pleisters als ware wapenfeiten. Gelukkig werd het MAT begeleid door de vaste chef van het seniorenrestaurant. Twee verschillende me-nu’s voor 35 gasten koken en ook nog eens alles op perfecte temperatuur en gang per gang tegelijk op het bord te krijgen is een heus huzarenstukje waar menige opleiding time-management mee in strijd kan gaan. Bovendien mag gesproken worden over een heuse marathon, want de leden van het MAT stonden al vanaf 15 uur in de keuken. Gelukkig zat de sfeer er goed in en lieten de gasten het zich smaken. Het talrijk opgekomen publiek had dus de juiste keuze gemaakt.

De koksmutsen gingen rond de tafel en fungeerden als gastenboek voor een bemoedigende krabbel, een woordje van dank of soms zelf een kritische noot (“Ik had eigenlijk het andere menu besteld, maar het was toch lekker”). Enkele weken na afl oop van MAT à la

Liefde gaat door de maag, pleegt men te zeggen. Allerlei kookprogramma’s houden de Vlaamse televi-siekijker in zijn greep en de topkoks signeren met ware rock’n roll allures op de boekenbeurs van Ant-werpen. Het toppunt van zintuigelijke poëzie blijkt tegenwoordig een kookboek te zijn waaruit we na elk recept telkens “drie dingen” hebben geleerd… OCMW Turnhout kon niet aan de culinaire race ont-snappen. Midden 2011 rijpte het plan om alle leden van het managementteam van OCMW Turnhout (MAT) eens samen te laten koken voor alle leidinggevenden en stafmedewerkers. MAT à la carte diende verschil-lende doelen. Natuurlijk was de ‘funfactor’ niet te versmaden in een tijd waar de professionele boog alsmaar meer gespannen lijkt te staan, maar via deze kookformule kon het MAT ook op een ongedwongen wijze zijn nabijheid benadrukken en ten dienste staan van de genodigden. Bovendien is een etentje een bijzonder mooi gebaar om de leidinggevenden en stafmedewerkers een blijk van appreciatie te ge-ven voor hun inzet en verwezenlijkingen bij OCMW Turnhout.

Via een opvallende uitnodiging hadden de meeste genodigden het etentje al een paar weken met stip in hun agenda genoteerd en reeds een voorkeur uit twee voorgestelde menu’s aangeduid. Het feit dat het etentje op een avond doorging bleek geen drem-pel te zijn om af te komen en een avondactiviteit leidt tot een meer informele, ontspannen sfeer. Een week voor het etentje werden diegenen die beves-tigd hadden nog eens ‘lekker’ gemaakt met een voor-smaakje aan de hand van een ingrediëntenzakje.

Op een memorabele septembernamiddag was het zo-

Medewerkers koesteren in de kookclub

MAT à la carte anno 2011 in cijfers:

• 3 gangen werden aangeboden• 2 verschillende keuze-menu’s waren beschikbaar• 4 uren kostte de voorbereiding, voorafgaand aan het etentje• 2 snijwonden werden opgelopen door de directeurs• 6 mannen en 1 vrouw stonden achter de kookpotten • 1 chef hield alles in de gaten• 28 gasten werden bediend aan tafel

47

“Als managementteam gingen we achter de

kookpotten staan om onze welgemeende

appreciatie uit te drukken voor onze mensen.

Dagelijks zetten ze zich in voor onze organisatie.

Iemand uitnodigen voor een zelfgekookt etentje

is toch een bijzondere attentie? Bovendien maak

je zo op informele wijze tijd voor elkaar.”

Bart Michielsen OCMW-secretaris


carte ontvingen alle deelnemers een receptenboekje met sfeerfoto’s van het kookgebeuren als aandenken.

Voor herhaling vatbaar? De kookactiviteit van het MAT werd fel gesmaakt en een jaarlijkse traditie wordt ze-ker overwogen. Alleen wordt er nog eens nagedacht over het concept zelf. MAT à la carte wordt een blij-vertje, maar misschien worden de volgende keer an-dere medewerkers getrakteerd op dit etentje, zodat de tafelgasten van het MAT al eens afwisselen.

Want zeg nu zelf, welke medewerker voelt zich niet extra gekoesterd bij het degusteren van een menu waar met veel aandacht, inspanning en vereende krachten aan gewerkt is door je baas?

Frank Wynants

Chef-kok Sodexo

met dank aan:

Facts & fi gures

OCMW Turnhout duldt geen grensoverschrijdend ge-drag. In geval van grensoverschrijdend gedrag, kan elke werknemer terecht bij de preventieadviseur of een vertrouwenspersoon. De aanstelling van een vierde vertrouwenspersoon, die hiervoor een oplei-ding volgde en dit, net zoals haar drie collega’s, bo-venop haar vaste takenpakket erbij neemt, ging niet onopgemerkt voorbij. Over de hele organisatie hin-gen affi ches op waarop het portret van een van de vier vertrouwenspersonen afgebeeld was. Zo leerden onze medewerkers de gezichten van onze vertrou-wenspersonen beter kennen. Allicht durft men dan gemakkelijker een gesprek aan te vragen met één van hen.

Gezamenlijk met Stad Turnhout organiseerde het OCMW een opleiding voor bedrijfseerstehulpverle-ners. Zij leerden een noodsituatie en een zorgwek-kende toestand van slachtoffers inschatten en be-naderen. Dat was erg praktisch, zoals het aanleren van reanimatietechnieken, hef- en tiltechnieken, wondverzorging en het leren inschatten van ver-schillende zorgwekkende situaties. Wat te doen bij een confrontatie met ademhalingsstoornissen of een hartstilstand? Toxicologie, brandwonden, elektro-cutie, allerlei breuken of ongelukken - het is maar een greep uit alles wat je niet wilt meemaken op de werkvloer, maar waarop je wel moet voorbereid zijn. Vier medewerkers van onze organisatie behaalden het getuigschrift bedrijfseerstehulpverleners.

Eerder in dit jaarverslag vertellen we ook iets meer over het medewerkerstevredenheidsonderzoek, een niet te onderschatten pijler in een doordacht wel-zijnsbeleid (zie p.42)

Wij koesteren onze medewerkers, luidt het in de visietekst van OCMW Turnhout. Dit betekent dat we ernaar streven, alle nodige middelen te voorzien om onze medewerkers toe te laten hun werk goed te doen. Belangrijk daarbij is dat de medewerker zich goed voelt op zijn werk en elke dag tevreden aan zijn taak begint. Iedereen heeft immers het recht om te werken in een aangename, positieve en stimulerende werksfeer. De afdeling Personeel & Organisatie on-dersteunt dit aan de hand van een gericht welzijns-beleid.

Opvallende werkpunten in dat kader waren in 2011 de opstart van een Sociaal-Medisch Team ter ondersteu-ning van de preventieadviseur en zijn vertrouwens-personen, de aanstelling van een vierde vertrouwens-persoon, een duidelijk veiligheidsbeleid met onder meer de aanstelling van bedrijfseerstehulpverleners, het uitwerken van een actieplan rond medewerker-stevredenheid en het uitschrijven van een coherent aanwezigheidsbeleid.

Het Sociaal-Medisch Team (SMT) behandelt cases bij OCMW Turnhout die aangebracht worden door de be-trokken medewerker zelf, de betrokken dienst die iets signaleert, of anonieme signalen die worden op-gevangen door de arbeidsgeneesheer, de vier vertrou-wenspersonen of de externe preventiedeskundige psychosociale aspecten van Idewe. Het SMT kan een bepaalde welzijnsproblematiek op de agenda zetten bij het beleid. Het kan bijvoorbeeld gaan over lang-durig ziekteverzuim, pesterijen, geweld, ongewenst seksueel gedrag op het werk of andere problemen. Uiteraard wordt de volledige vertrouwelijkheid van de betrokkene gegarandeerd.

Goed in je vel bij het OCMW

Welzijnsbeleid anno 2011 in cijfers:

• 1 vertrouwenspersoon toegevoegd aan het bestaande team van 3• 3 lessenreeksen voor de opleiding tot bedrijfseerstehulpverlener• 4 medewerkers behaalden het getuigschrift bedrijfseerstehulpverlener• 5 interventies door onze vertrouwenspersonen • 6 interventies door onze bedrijfseerstehulpverleners

Welzijnsbeleid


49

Marleen BeyensAnimatrice WZC De WendingVertrouwenspersoon

“Als je op het werk met iets zit waarvan

je het gevoel hebt dat je er nergens mee

terecht kan, overweeg dan toch eens om

een gesprek met één van ons te vragen!

Onze uitdaging is dan om de mensen die de

stap naar ons zetten, het gevoel te geven

dat er naar hen geluisterd wordt en om hen

zo goed mogelijk te ondersteunen.”

Sofi e JanssenMaatschappelijk assistentVertrouwenspersoon

Ook opvallend was een duidelijke wijziging in het aan-wezigheidsbeleid van de organisatie. De organisatie besliste om, vanaf een bepaald aantal ziektemeldin-gen van een medewerker binnen een bepaalde peri-ode, zonder onderscheid naar afdeling of medewerker, een controlearts in te schakelen. Op die manier wordt de controle geobjectiveerd. Medewerkers kregen uit-leg hoe dit in zijn werk gaat, vanaf wanneer men het bezoek van een controlearts mag verwachten en een antwoord op allerlei praktische vragen rond dit be-

zoek. De insteek is niet zozeer gericht op controle maar op het feit dat men wil weten hoe het staat met het welzijn van onze afwezige medewerkers. We zien ze immers graag terug op het werk.

Kortom OCMW Turnhout koestert zijn medewerkers in het volle besef dat iemand die trots en enthousiast is op zijn werk, de beste ambassadeur is die we ons kunnen toewensen voor onze organisatie.

Anita DomVerantwoordelijke gezinszorgVertrouwenspersoon

Lode SchellesMaatschappelijk assistentVertrouwenspersoon

Team

TeamTeam Team Team Team

Afdelingen

Dienst Dienst

Paul MeeusRaadslidBCSBBCB

Gie WoutersRaadslidVast BureauBCSD

Stephan BordeyneRaadslidBCB

Michel StroobantsRaadslidBCSDBCSB

Annick GeertsRaadslidBCSDBCSBBCB

Annick De SmetRaadslidVast BureauBCB

Kurt MasuiRaadslidVast BureauBCSBBCSD

Stefan MeynendonckxRaadslidBCSDBCB

Lau De VriesRaadslidBCSBBCSD

51

Bestuur & diensten

RaadsledenRaadsledenRaadsleden

1

4

4

3

3

58

5

8

9

1011

6 9

710

11

6

72

BCSB = Bijzonder Comité SeniorenbeleidBCSD = Bijzonder Comité Sociale DienstBCB = Bijzonder Comité Bejaardenzorg

Luc Op de BeeckVoorzitter

Bart MichielsenSecretaris

afwezig:

Peter SegersAfgevaardigd schepen

Jan SwinnenFinancieel beheerder

Erik De QuickRaadslid

1

2

PersoneelKerncijfers

Vorming

Aantal medewerkers

Leeftijd & geslacht Aantal vrijwilligers

Aantal uren vorming/medewerker

Statuut medewerkers

Aantal Art.60 31

Kostprijs vorming 97.612,34 €

Sociale hulpverleningSeniorenzorg

Ondersteunende diensten

MannenVrouwen

Tijdelijk contractVast contractStatutair

342personeels-

leden

gem.leeftijd40 jaar

62(50,6 VTE)

82(67,9 VTE)

198(139,6 VTE)

108 100

46

134

296

200

150

100

50

16

14

12

10

8

6

4

2

2008 2009 2010 2011

2006 2007 2008 2009 2010 2011

In 2011 konden de medewerkers van OCMW Turn-hout opnieuw een mooi vormingspakket genie-

ten, met onder meer een uitgebouwd begeleidingstraject voor de medewer-kers van Sociale Zaken (Goesting!?, zie p.28). De voorbereiding van dat traject

liep ook het jaar daarvoor al, maar was nog niet meteen zichtbaar in de cijfers van 2010. Dat ver-klaart gedeeltelijk de sterke stijging in gemid-deld aantal vormingsuren.

14,48 uren

176 vrijwilligers

53

Kerncijfers Werving & selectie

Vorming

OCMW in cijfers

Selectieprocedures

In dienst Uit dienst

Personeelsevolutie

Sociale hulpverleningSeniorenzorgOndersteunende diensten

Tijdelijk contractVast contractStatutair

Succesvolle procedures (met invulling)Procedures zonder succes (geen invulling)

Aantal sollicitanten per procedure (gem.)

39in totaal

41in totaal

14

19

6 69

26

2008 2009 2010 2011 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Enkele jaren geleden stelden we vast dat het moeilijk werd om een aantal functies in te vullen. Het aantal kandidaten bij selecties liep gevoelig terug en in 2010 uitte zich dat ook in opvallend minder succesvolle selecties. Mede dankzij een versterkte werving met brede inzet van communicatiemiddelen, is die trend intussen omgebogen en mogen we opnieuw méér kandidaten verwelkomen.

Sommige selectieprocedures leiden tot meerdere aanwervingen. Zo lever-den 20 succesvolle procedures in 2011 wel 39 nieuwe medewerkers op.

Het aantal statutaire medewerkers blijft elk jaar dalen - een bewuste keuze, die ertoe moet leiden dat de kloof met het contractu-ele personeel stilaan uitgevaagd wordt. Voor het eerst in zeven jaar tijd stijgt wel opnieuw het aantal tijdelijke contracten.

32%

39%

29%

24

92008 2009

3 3

2320

31

11

39%

29%

Statutair Vast contractTijdelijk contract

De fi nanciële cijfers van 2011 waren nog niet beschikbaar bij het ter perse gaan van dit jaarverslag. In de loop van de zomer zullen jaarrekening en balans op onze website publiek worden gemaakt.

18

Sociale hulpverleningCliëntcijfers

Aantal cliënten

Nationaliteit

Geslacht

Leeftijd

Cliënten als % van de bevolking

Gezinssamenstelling

Gekende cliëntenNieuwe cliënten

BelgenAllochtonen

MannenVrouwen

Alleenstaand zonder kinderen

Alleenstaandmet kinderen

Samenwonend zonder kinderen

Samenwonend met kinderen

81-100 jaar61-80 jaar41-60 jaar18-40 jaar-18

5413cliënten

40%

60%

535

1143

401

3437

2859

212

1976

2554

2006 2007 2008 2009 2010 2011

2008 2009 2010 2011

Vooral het aantal jonge cliënten stijgt.Meer dan 1/4 van de cliënten is -18.

Voor het eerst in zeven jaar daalt het aandeel van de OCMW-cliënten in de Turnhoutse bevol-king lichtjes (al blijft 13% een frappant cijfer).

27%

43%

24%

8%

2%

20%

16%

12%

8%

4%

13%

13% 13,4%11,5%

8,2%6,4%

55

Cliëntcijfers Dienstverlening

OCMW in cijfers

Nieuwe aanmeldingen Dossiers arbeidstrajectbegeleiding

Aanvragen tweedehands kleding- en meubeldienst

Welzijn &gezin

Werken &opleiding

Wonen & huisvesting

Informatieve & administratieve

hulp

Inkomen &fi nanciën

2007 2008 2009 2010 2011 2007 2008 2009 2010 2011

alleenstaanden eenouder- gezinnen gezinnen

Het aantal nieuwe dossiers stijgt op-nieuw, wat vooral te wijten is aan een nog steeds groeiend aantal vragen rond inkomen & fi nanciën.

We stellen in 2011 een lichte daling vast in het aantal dossiers arbeidstrajectbegeleiding, samenhangend met het lichtjes gedaald totaal aantal cliënten.

Het aantal aanvragen naar tweede-handskleding en meubels steeg op een jaar tijd spectaculair. Dat kadert enerzijds wellicht in een algemene stijging van het aantal hulpvragen als gevolg van de economische crisis. Anderzijds ontvangt de tweede-handsdienst sinds 2011 ook doorver-wijzingen vanuit het noodopvangcen-trum voor asielzoekers in Weelde. Asielzoekers kunnen met een door-verwijzing vanuit het centrum kledij bij OCMW Turnhout ontlenen. Ook dat verklaart mogelijk de stijging van het aantal aanvragen.

120

100

80

60

40

20

110 dossiers

662

3081758

43

800

600

400

200

1000

800

600

400

200

2010

2011

(gemiddeld aantal lopende dossiers)

1000

800

600

400

200

506

677

360440

732

1139

SeniorenzorgAlgemeen


Nieuwe aanmeldingen

Aantal bewoners

Zorgbehoevendheid (Katz-schaal)

Leeftijd

Kerncijfers

MannenVrouwen

Cultuur & vrije tijd

Welzijn & gezondheid

Mobiliteit & vervoer

Rusthuis & servicefl ats

Wonen & thuiszorg

Inkomen & pensioen

Cd - zwaar zorgbehoevend en dementerend

C - zwaar zorgbehoevend

B - matig zorgbehoevend

A - licht zorgbehoevend

O - (quasi) zelfstandig

45

69

155 6

118

68

Nieuwe aanmeldingen

2007 2008 2009 2010 2011

2006 2007 2008 2009 2010 2011

Deze grafi ek geeft een overzicht van de hulpvragen die senioren stelden bij OCMW Turnhout. Omdat het totaal aantal aanvragen lichtjes terugloopt, valt vooral de stijging van het aantal vragen omtrent welzijn en gezondheid op. Een verklaring daarvoor is niet meteen voor handen.

98

12%

24

32%

514

26%

6

233

17%

1500

1000

500

-65

65-74

75-84

85-94

95+

379

13%

ROB-bedden* 54

RVT-bedden* 134

Kort verblijf bedden* 4

Bezettingsgraad (gem.) 97%

Verblijfsduur (gem.) 3 jaar

Nieuwe bewoners 78

Dagprijs** 52 €

163bewoners

* aantallen na opening nieuwbouw (mei 2012)** dagprijs nieuwe bewoners vanaf juni 2012 (huidige bewoners behouden de huidige prijs)

57

Algemeen


Thuiszorgdiensten

OCMW in cijfers

Activiteiten

Minder Mobielen Centrale

Praktische diensten

Huisbezoekteam

Geriatrisch Team

Resto-service

Informatieveactiviteiten

Vormendeactiviteiten

Recreatieve activiteiten

Het geriatrisch team bestaat uit verschillende personeelsleden van OCMW, ziekenhuizen en thuiszorgdiensten. Dit multidis-ciplinair team overlegt maan-delijks over nieuwe residentiële opnames en levert een bijdrage tot een optimaal individueel zorgaanbod.

600

500

400

300

200

100

2500

2000

1500

1000

500

423 huisbezoeken

600

400

200

40.000

30.000

20.000

10.000

Dienstencentrum Ontmoetingscentrum Albert Van Dyck De Meerloop

(aantal huisbezoeken afgelegd)

(aantal maaltijden verstrekt)

2006 2007 2008 2009 2010 2011

Wasserij(aantal gebruikers)

2535 2620 3289 3887 4294 4442

Pedicure(aantal gebruikers)

600 600 720 671 702 535

Personenalarmsysteem (aantal gebruikers)

768 756 696 667 657 626

Boodschappendienst (aantal gebruikers)

24 24 26 38 42 15

Gezinszorg(aantal uren hulp)

10310 11411 10749 10411 9484 9960

269269295

712

71

473

76

2006 2007 2008 2009 2010 2011

2007 2008 2009 2010 2011 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Dienstencentrum

Ontmoetingscentrum

Aan huis

aantal rittenaantal chauffeurs

Aantal leden 12

Aantal bijeenkomsten 11

Aantal adviezen 399

2500

2000

1500

1000

500

21

2067

1012 34

5

6 7

8

9

Locaties

10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

AdministratiecomplexSociale hulpverleningAlbert Van Dyckstraat 20 - 014 47 47 47

Woonzorgcentrum De Wending 1Albert Van Dyckstraat 18 - 014 47 46 00

Woonzorgcentrum De Wending 2Albert Van Dyckstraat 39 - 014 47 46 00

Dienstencentrum Albert Van DyckServicefl ats 1Albert Van Dyckstraat 10 - 014 47 47 00

Servicefl ats 2Albert Van Dyckstraat 37 - 014 47 47 00

Ontmoetingscentrum De MeerloopBegijnhof 44 - 014 47 47 30

Technische werkplaatsBegijnhof 39/40

Werkwinkel Spoorwegstraat 7 - 014 68 94 30

Sociale leerwerkplaats/StrijkatelierTweedehandsdienstTrajectbegeleidingKoningin Elisabethlei 9 - 014 47 44 10

Jongerenbegeleiding de WaagKwakkelstraat 71 - 014 47 44 30

Klusjesdienst De TroefNeringstraat 9 - 014 65 06 08

ColofonVerantwoordelijke uitgever:Luc Op de Beeck

Hoofdredactie & lay-out:CommunicatiedienstOCMW Turnhout

Fotografi e:Sarah Roothooft

Druk:www.drukkerijbartels.be

Met dank aan alle personeelsleden die meewerkten aan de totstandkoming van dit jaarverslag.

Jaarverslag 2011

Documents

Transcript of Jaarverslag 2011