Jaarverslag 2003 · 2018-02-27 · Waag Society Jaarverslag 2003 /Inleiding expertise die we hebben...

2003JAARVERSLAG

3.1 Creative Learning 37

3.1.1 Gouden @penstaart 373.1.2 Lessen uit de Gouden @pen-

staart 373.1.3 DIGRA game-congres ‘Level

Up’ 373.1.4 ScratchWorx 373.1.5 Creative Learning, ROC

ASA 373.1.6 Jongerencultuur en nieuwe

technologieën 373.1.7 Digital Storytelling 373.1.8 Pilots Digitaal Vertellen in

het vmbo 383.1.9 Digitaal Vertellen, congres

‘Het schoolvak Nederlands’38

3.1.10 Creative learning, E-vent Tilburg 38

3.1.11 Creative Learning, Neder-landse Onderwijs Tentoon-stelling 38

3.2 Interfacing Access 383.2.1 Verhalentafel 383.2.2 RealTime Riga 383.2.3 Animatiemachine 383.2.4 Verhalenaltaar 383.2.5 Transmediale03 Festival 383.2.6 Gastcollege HVA 383.2.7 1AB - Eerste Architectuur

Biënnale 38

3.3 Public Research 383.3.1 NINE(9) 383.3.2 Aprilfeesten: Kookeiland 393.3.3 Killerclubs 393.3.4 Blender Open Source Con-

ferentie 393.3.5 Sarai-Waag Society

Exchange 39

3.4 Sensing Presence 393.4.1 KWart in New York 393.4.2 Performance DEAF03: ‘In-

terfacing Radiotopia Key-Worx’ 40

3.4.3 DEAF03: Masterclass collaborative culture 40

3.4.4 Festival ‘In-filth-tration’ 403.4.5 Collaborative Slamming 403.4.6 Connected!

The making of a Live ArtExchange - Performances 40

3.4.7 Connected! Sentient Creatures lezingenserie 40

3.4.8 Connected!: An`a*tom*ic\“Related to the structure ofan organism” 41

3.4.9 Connected! disseminatie 42

3.5 Waag Presentaties Algemeen 43

3.5.1 Museumnacht 433.5.2 Hogeschool van

Amsterdam 433.5.3 Vakorganisatie Software-

testers 433.5.4 Cultuurdebat 433.5.5 De ethiek van de informatie-

maatschappij 43

3.6 Kwantitatieve gegevens 43

3.7 De pers over Waag Society 43

3.7.1 Verhalentafel 433.7.2 Amsterdam RealTime 443.7.3 NINE(9) 443.7.4 Gouden @penstaart 443.7.5 ScratchWorx 443.7.6 Connected! The making of a

Live Art Exchange 443.7.7 E-Culture Fair 453.7.8 Algemeen 45

3

Waag Society Jaarverslag 2003 /Inhoudsopgave

1. Inleiding1.1 Onderzoek en ontwikkeling 71.2 Programma’s en evenementen 71.3 Expertise 71.4 Publiek en participatie 81.5 Publicaties 81.6 Pers 81.7 Infrastructuur 81.8 Organisatie 91.9 Financiën 9

2.1 Creative Learning 13

2.1.1 Expertisecentrum voor Culturele Vakken en ICT 13

2.1.2 ScratchWorx 142.1.3 Drawing of Today 152.1.4 Gouden @penstaart 152.1.5 Lessen uit de Gouden

@penstaart 152.1.6 DIGRA game-congres 162.1.7 ScratchWorx-workshops 162.1.8 ScratchWorx-presenta-

ties 162.1.9 ROC ASA 172.1.10 Workshop Digital Storytel-

ling 172.1.11 Digitaal vertellen in het

vmbo 172.1.12 Persmuseum 172.1.13 Gezamenlijke oorlogs- en

verzetsmusea 182.1.14 Cito 182.1.15 Drents Archief 182.1.16 Cultural institutions as new

learning environments 182.1.14 ICT-schoolportret cultuur 18

2.2 Interfacing Access 19

2.2.1 Verhalentafel 192.2.2 RealTime Riga 202.2.3 Animatiemachine 202.2.4 Verhalenaltaar 212.2.5 Transmediale 2003 212.2.6 Gastcollege Hogeschool van

Amsterdam 212.2.7 1AB - Eerste Architectuur

Biënnale 222.2.8 Interfaces voor ouderen 222.2.9 Amsterdam RealTime aange-

kocht 22

2.3 Public Research 232.3.1 NINE(9) 232.3.2 D-A-S-H 242.3.3 Next5Minutes-festival 242.3.4 Waag Connect 242.3.5 Aprilfeesten 252.3.6 Killerclubs 25

2.4 Sensing Presence 302.4.1 KeyWorx 302.4.2 Connected! The Making of a

Live Art Exchange 312.4.3 Artist in Residence-program-

ma 322.4.4 Sentient Creatures lezingen-

serie 322.4.5 An`a*tom”ic\ “Related to

the structure of an orga-nism” 33

2.4.6 Sarai-Waag Society Exchan-ge 34

©2004, Jaarverslag 2003 Stichting Waag Society /maatschappij voor oude en nieuwe media Nieuwmarkt 4, 1012 CR Amsterdam, NL | T +31(0)20 5579898 | F +31(0)20 5579880 | E [email protected] | http://www.waag.org

3. Presentaties, pers en publieksbereik

4. Personeel

2. Programmalijnen

4.1 Raad van Toezicht 494.2 Raad van Advies 494.3 Raad van Advies Waag Society Expertisecentrum 494.4 Personeel in vaste dienst per 31 december 2003 494.5 Freelancers 494.6 Stagiaires 494.7 Uit dienst 49

5

Waag Society Jaarverslag 2003

1. Inleiding

7

Waag Society Jaarverslag 2003 /Inleiding

Verhalen enmachines

Het vertellen van verhalen en hetonderzoeken en ontwikkelen van‘machines’ daarvoor stond dit jaarbij Waag Society centraal. Deverhalen werden verteld doorallerlei soorten mensen, op iederhun eigen wijze met telkens eenandere ‘machine’ als interface. Ineen centrum voor ouderen inAmsterdam-Noord vertrouwden80+ ers hun anecdotes toe aan deVerhalentafel. Leerlingen uit hetvmbo maakten kennis met de deScratchWorx-console en werktentoe naar een daverende DJ/VJ-party. Op het KRO-festival ‘Mirakelvan de Schoonheid’ lietenbezoekers een persoonlijk religieusvoorwerp en het bijbehorendeverhaal vastleggen aan hetVerhalenaltaar. Enthousiastekinderen dromden rond deAnimatiemachine op het Cinekid-festival, en maakten zevenhonderdkorte animaties.

De machine, zowel de software als de hardware, isbepalend voor de wijze waarop het verhaal verteldkan worden. Kun je ook samen en gelijktijdig ver-halen creëren? Is er meer mogelijk dan het ‘linken’van beeld, tekst en geluid ? Hoe dicteert de machi-ne de dramaturgie van de vertelling. Hoe wordtruimte gegeven aan associaties en aan fictie? Watleer je eigenlijk door het vertellen van je persoon-lijke geschiedenis? Vragen waar Waag Society ant-

woorden op zoekt door prototypes te bouwen enhet gebruik daarvan te analyseren.

1.1 ONDERZOEK EN ONTWIKKELING De relevantie van het werk van Waag Society wordtsteeds meer herkent door kennisinstellingen. Ditleidde tot uitnodigingen voor presentaties op con-gressen en deelname aan onderzoeksconsortia. Zogaf Waag Society ‘acte de presence’ op het eersteacademische games-congres, ‘Level Up’, het ICT-Kenniscongres in Den Haag en gaf zij diverse gast-colleges. Het Franse onderzoeksinstituut Dedalemerkte de programmalijn Creative Learning aan alsgood practice in haar rapportage aan de EuropeseCommissie. In 2003 werd bekend dat het Multime-diaN onderzoeksprogramma doorgang zal vinden.Waag Society participeert in dit consortium vanonder andere de Universiteit van Amsterdam,TNO, het Centrum voor Wiskunde en Informaticaen de TU Delft. De activiteiten gaan in 2004 vanstart.

1.2 PROGRAMMA’S EN EVENEMENTEN De tendens die vorig jaar is ingezet, waarbij WaagSociety zich steeds meer manifesteert buiten degrenzen van haar medialab, is in 2003 gecontinu-eerd. Er is college gegeven aan de Universiteit vanAmsterdam, de Hogeschool van Amsterdam en deHogeschool voor de Kunsten Utrecht. WaagSociety was ‘Schwerpunkt’ op het Transmedialefestival in Berlijn, en gaf onder andere presentatiesop de E-Culture Fair in Amsterdam en het ‘DigitalStorytelling’-congres van de BBC in Cardiff. Mede-werkers en technologie van Waag Society bevolk-ten podia, musea en festivals in Rotterdam, Riga,Marburg en New York. Vanuit het Theatrum Anato-micum, waar de Anatomic-workshops startte,werkten jonge kunstenaars met behulp van onderandere het KeyWorx=platform, samen met groteen kleine gelijkgezinde initiatieven wereldwijd. Inde Museumnacht trokken andermaal ruim 2500mensen naar de Waag. Met het Connected!-programma dat in 2003 is ge-start wordt de invloed van nieuwe technologie opgezamenlijke creatie geëxploreerd. Het tweejarigeprogramma bestaat uit workshops, kunstenaars-projecten, lezingen en disseminatie.De serie Sentient Creatures was de eerste reeks pu-blieke lessen rond technologie en cultuur. Opnegen avonden werd de relatie tussen mens en ma-chine onderzocht door aansprekende denkers enmakers als Jaron Lanier, Rupert Sheldrake, DickBierman en Theo Jansen. In New York zette Key-Worx ontwikkelaar Eric Redlinger zijn werkzaam-heden als ‘KeyWorx evangelist’ voort, met weke-lijkse ‘Bring your laptop’-events in de Open Air Barin de East Village.

1.3 EXPERTISE In toenemende mate is Waag Society in 2003 bena-derd door partijen die geïnteresseerd zijn in de -


expertise die we hebben opgebouwd in het ont-wikkelen van zeer eenvoudig te bedienen inter-faces, interactieve leeromgevingen en ‘verhalen-machines’. Met Museum Amstelkring, het CentraalMuseum en het Persmuseum zijn onderzoeks enontwikkelingsprojecten opgezet. Waag Societyadviseerde partijen als de gezamenlijke oorlogs- enverzetsmusea en het Drents Archief over de moge-lijkheden van nieuwe technologieën bij het ontslui-ten van cultureel erfgoed, en diverse onderwijsin-stellingen zoals de Onderwijsinspectie en Cito overde ontwikkeling van educatieve software.

1.4 PUBLIEK EN PARTICIPATIE In 2003 is het aantal bezoekers weer flink geste-gen. Dat is toe te schrijven aan het grote aantalworkshops en bijeenkomsten die we hebben geor-ganiseerd. In 2002 waren dat er nog 48. In 2003hebben wij 93 bijeenkomsten georganiseerd ofdaaraan deelgenomen. Zowel in huis als op locatie,in binnen- en buitenland. Dit heeft geresulteerd in25.626 fysieke bezoekers. Daarnaast is het virtuelebezoekersaantal (dit zijn actieve deelnemers aanonline-projecten, bezoekers van onze website ende projectwebsites ten behoeve van informatie-voorziening ) opnieuw sterk gestegen: van 139.305in 2002 naar 257.424 in 2003.

1.5 PUBLICATIES Amsterdam RealTime, het project uit 2002 waarinmensen met een GPS-tracer hun routes door destad vastlegden, leidde tot de cd-rom ‘ART’. ART istevens de eerste digitale aankoop van het Gemeen-tearchief Amsterdam. Het Sarai-Waag SocietyExchange-programma publiceerde haar derdeReader: ‘Shaping Technologies’, die zowel via tra-ditionale kanalen als via het internet werd gedistri-bueerd. Het Expertisecentrum werkte mee aan het‘ICT Schoolportret Cultuur’, een uitgave van deOnderwijsinspectie. De expertmeeting ‘Lessen uit de Gouden @pen-staart’, over de succesfactoren van het ontwerpenvan nieuwe media voor kinderen, had veel belang-stelling. Op de website van het Expertisecentrumwordt het rapport over de bijeenkomst download-baar aangeboden.

1.6 PERSDe pers liet zich niet onbetuigd. Amsterdam Real-Time kreeg in het maartnummer van Wired Magazi-ne een volledige pagina toebedeeld, een unicumvoor Nederlandse kunst/technologieprojecten. Dewekelijkse workshops in New York rond deKeyWorX-technologie leverde een recensie op inde New York Times. De New York Times besteeddeook aandacht aan het Wireless Access Point op deNieuwmarkt. De Gouden @penstaart-verkiezing ishet project dat de meeste publiciteit in regionalepers krijgt. Maar ook het Jeugdjournaal, de Kinder-pagina en de Productpagina van NRC Handelsblad,Het Parool en de Volkskrant besteedden aandacht

aan ht project. De Verhalentafel tot slot viel veelmedia-aandacht ten deel, van ‘Het hart van Neder-land’ (SBS6) tot de Daklozenkrant, van Trouw totMetro.

Deel van de laatste kwartaalnieuwsbrief van 2003

1.7 INFRASTRUCTUURIn 2003 is het gebruik van de breedbandige infra-structuur sterk geïntensiveerd. Niet alleen door de

8

9


activiteiten van Waag Society zelf, maar ook doorandere maatschappelijk en culturele organisaties.Waag Society heeft het ingezet voor haar onder-zoeksprogramma’s en de evenementen waaronderworkshops, de wekelijkse anatomic-sessies, de le-zingenserie Sentient Creatures en de Killer Clubs.Het Wireless Access Point wordt dagelijks gebruiktdoor bezoekers van de Nieuwmarkt. Het stadsnet-werk vordert gestaag met de aansluiting van Saltovia een draadloze verbinding en hybride aansluitin-gen van De Balie, Montevideo en Paradiso. Ook in-dividuele makers hebben gebruik gemaakt van deinfrastructuur. Zo werd de documentaire ‘Hippiesfrom Hell’ van Ine Poppe online gezet. De docu-mentaire werd door 80.000 mensen gedownload.Om de vraag naar technologische en inhoudelijkeondersteuning van maatschappelijke en cultureleorganisaties het hoofd te kunnen bieden heeftWaag Society samen met Nederland Kennislandhet project DISC opgezet. DISC is een Domein voorInnovatieve Software en Content dat ondersteu-ning biedt op het gebied van open-sourcesoft-ware, open content en ‘emergency hosting’. DISCis in oktober 2003 van start gegaan.

Om de activiteiten in huis goed te kunnen facilite-ren is er flink geïnvesteerd in het Theatrum Anato-micum. Met respect voor het monumentale karak-ter van de oude snijzaal is een technologische entheaterinfrastructuur aangebracht. Daardoor kun-nen alle evenementen worden gestreamed op hetinternet.

1.8 ORGANISATIEWaag Society is in 2003 gestart met 35 medewer-kers ( 25 FTE). Eind december waren er 39 mensen( 29 FTE) in dienst. De Raad van Toezicht is versterkt met Tanja Cup-pen. Tanja Cuppen is werkzaam bij als Director bijRabobank International en heeft de functie vanpenningmeester op zich genomen.

1.9 FINANCIËN In 2003 is een bescheiden positief resultaat be-haald waardoor het negatief eigen vermogen met33.766 Euro is gedaald.

11


2. Programma-lijnen

13

Waag Society Jaarverslag 2003 /Programmalijnen /Creative Learning

2.1

Creative Learning

Binnen de educatieve tak van WaagSociety, Creative Learning, wordtonderzoek gedaan naar deculturele aspecten van leren. Deaanname daarbij is dat nieuwetechnologieën de potentie hebbenom de betrokkenheid vandeelnemers bij leerprocessen tevergroten. Creative Learningontwikkelt digitale leeromgevin-gen en toepassingen die dezebetrokkenheid ondersteunen enstimuleren. Daartoe maken deleeromgevingen van CreativeLearning gebruik van spelvormenals drama, games en adventures. Ze versterken het vermogen vanleerlingen om zelf te creëren, teproduceren, te presenteren en tereflecteren, door bevindingen enresultaten te delen met anderen.

∑ JongerencultuurIn 2003 zijn de activiteiten van Creative Learningverder toegesneden op de door technologie gedo-mineerde jongerencultuur. Jongeren bevinden zichin een levensfase waarin ze zoeken naar hun identi-teit. Door expressie laten ze niet alleen zien wie ze(denken te) zijn en hoe ze zich verhouden tot dewereld om hen heen, maar het helpt hen ook bijhun zoektocht naar die eigen identiteit. Expressiedoor middel van nieuwe technologieën is daar-naast een eigentijdse vorm van media-educatie,doordat jongeren ook kritisch leren kijken naarmedia-uitingen in hun omgeving. Met name het

ScratchWorx project leverde in dit opzicht ver-bluffende resultaten op tijdens lessen op het vmboen in de Summerschool van Imagine IC.

∑ LeeromgevingDe culturele leeromgevingen van Creative Learningomarmen de technologieën en de beeldtaal waar-mee jongeren hun bestaan vorm geven. Ze biedenjongeren een podium om hun identiteit te ontwik-kelen en te laten zien in de vorm die hen aan-spreekt. Het KidsEye-platform bijvoorbeeld, biedtkinderen van het basisonderwijs de kans om zich-zelf online te presenteren met media-collages. Een culturele leeromgeving kan een verhaal bie-den, een beleving, waarbinnen informatie een be-grijpelijke en aansprekende context krijgt. Cultu-rele erfgoedinstellingen kunnen door een cultureleleeromgeving betekenis geven aan hun digitalecollecties.

Eigentijdse vormen van expressie, media-educatieen culturele leeromgevingen voor digitaal erfgoedzijn de leidende thema’s geweest voor de activitei-ten van Creative Learning in 2003.

De afdeling Creative Learning wordt geleid doorHenk van Zeijts. In 2003 is het team van CreativeLearning versterkt met een projectleider, Dick vanDijk, een producent, Ismene Straver en een educa-tief medewerkster, Saar van Kouswijk. Er zijn tweestagiaires verbonden geweest van CL, KristelKerstens, (Industrieel Ontwerpen, TU Delft) enIrene de Vette, (Taal- en Cultuurstudies, Universi-teit Utrecht).

2.1.1 EXPERTISECENTRUM VOOR CULTURELEVAKKEN EN ICT

Het Expertisecentrum Culturele Vakken en ICT res-sorteert binnen Waag Society formeel onder hetexpertisegebied Creative Learning. Het Expertise-centrum verzamelt, verrijkt en verspreidt kennisover educatieve culturele toepassingen van ICT.Het Expertisecentrum wordt met name gevoeddoor de onderzoeks- en praktijkervaring opgedaanin de activiteiten van Creative Learning, maar ookdoor de ervaringen in andere expertisegebieden:aan verschillende vraagstukken wordt Waag-breedgewerkt.

∑ SamenwerkingenIn 2003 werd het samenwerkingsverband tussen deExpertisecentra ICT (EI) formeel vastgelegd. Deplannen voor intensievere (inhoudelijke) samen-werking zijn in 2003 voorbereid en worden vanaf2004 geëffectueerd. Het Expertisecentrum enCreative Learning opereren binnen een netwerkvan scholen, museale en erfgoedinstellingen, om-roepen, universiteiten en hogescholen. Er zijn sa-menwerkingen ontstaan met onder andere ROCASA, Teleac/NOT, de Educatieve Faculteit Amster-dam, CITO, het Persmuseum, het Drents Archief enProbiblio.


Onderzoek & Ontwikkeling

2.1.2 SCRATCHWORXScratchWorx is een project voor 15- en 16-jarigeleerlingen van het vmbo. In tien lessen leren ze ui-ting te geven aan hun ideeën over de wereld omhen heen door te ‘scratchen’ met beeld en geluid.De beelden geluidsfragmenten die voor Scratch-Worx worden gebruikt, verzamelen de leerlingenin hun eigen omgeving. Om hun blikveld te vergro-ten, maakt museumbezoek onderdeel uit van hetlespakket. Vorm en inhoud van ScratchWorx zijnnauw verbonden met de hedendaagse technologi-sche jongerencultuur, waarin film, internet en mu-ziek een grote rol spelen. Het project startte in2002 en is in 2003 voortgezet. ScratchWorx biedtspeciaal ontwikkelde hard- en software en eenmultimedia lespakket, waarmee DJ- en VJ-perfor-mances kunnen worden voorbereid. Elke lessense-rie wordt afgesloten met een ScratchParty in hetTheatrum Anatomicum van de Waag, tijdens welkede leerlingen hun nieuwe vaardigheden tonen ineen DJ/VJ-sessie aan de ScratchWorx-console. Hetproject past binnen het vak Culturele en Kunstzin-nige Vorming (CKV) voor het vmbo.

Uitnodiging voor een ScratchWorxParty

In 2003 heeft het project zichzelf uitstekend gema-nifesteerd. Het is uitgevoerd op het MontessoriCollege Oost (MCO) en tweemaal op het Individu-eel Voortgezet Kunstzinnig Onderwijs (IVKO), bei-den in Amsterdam. Daarnaast is een aantal losseworkshops gegeven, onder andere bij Imagine ICen in het Muziektheater. Herman Bosboom, docentInnovatieve Technieken aan het MCO te Amster-dam, omschreef het werken met ScratchWorx alsvolgt:

“Na de eerste lessen was meteen duidelijk dat eenaantal kinderen gefascineerd waren door de mogelijk-heden die de beelden geluidsbewerkingspakkettenboden. Zij waren in dezelfde periode bij de reguliereInnovatieve Technieken lessen bezig met het makenvan presentaties in PowerPoint. Het spreekt vanzelf,

dat de pas geleerde bewerkingstechnieken meteentoegepast werden. Het niveau en de zeggingskrachtvan de PowerPoint-presentaties schoot omhoog. Zijtoonden elkaar de resultaten en leerden spelender-wijs met elkaar en van elkaar.Verbluffend was het om te zien hoeveel invloed hetmuseumbezoek heeft gehad op de kinderen met eenArabische achtergrond. Tijdens het bezoek leek het ofze afstand namen van het getoonde beeldmateriaal.Later in de klas bleek, dat ze geschrokken waren vande directe en krachtige beeldtaal. Wij hebben noglang nagepraat met de hele groep over de getoondewerken, die in de verschillende culturen vaak heel an-ders bleken over te komen. Al snel waren we het eensover het feit dat wat je ziet niet altijd is wat het lijkt.Vele taboes waren nu bespreekbaar geworden. Ook heeft Scratchworx sterk bijgedragen aan het ont-wikkelen van samenwerkingsverbanden binnen degroep. Het produceren van een audiovisuele voorstel-ling (de ScratchWorx-performance) in korte tijd,legde grote druk op de leerlingen als makers. Ze ble-ven overeind en met steun van de begeleiding werdde deadline gehaald.”

De ScratchWorx-lessen hadden binnen de groepvan Herman Bosboom tot gevolg dat de status vanenkele jongeren binnen de groep veranderde. Hijconstateerde dat sommige leerlingen ervoeren datze een goed gevoel voor beeld en geluid hadden.Dit werd ook erkend door de andere leerlingen.Het gevoel van eigenwaarde van de betreffendejongeren nam hierdoor toe, wat zich ook op posi-tieve wijze in andere lessen manifesteerden.

DJ/VJ-en aan de ScratchWorx-console

Dit illustreert de mogelijkheden die ICT biedt voorandere vormen van (cultuur) onderwijs. Scratch-Worx is gericht op andere competenties dan ge-bruikelijk. Vaardigheden als het herkennen vanbeeldkwaliteit en het zelf samenstellen van me-diacollages, blijken motiverend te werken en bij tedragen aan de identiteitsvorming en het zelfver-trouwen van (vmbo) jongeren. In samenwerkingmet de Universiteit Utrecht worden de effectenvan ScratchWorx verder onderzocht en geanaly-seerd.

∑ Interesse in ScratchWorxVerschillende partijen die werken met jongerenhebben inmiddels hun interesse in ScratchWorx

14

15


uitgesproken, zoals ‘Be at the Media’ (jeugd- enjongeren welzijnswerk Amsterdam), het InternetOnderwijscafé (samenwerkingsverband tussenCPS en ROC ASA) en Digitaal Centrum Osdorp.Waag Society is momenteel bezig de financierings-strategie voor het vervolg uit te zetten.

2.1.3 DRAWING OF TODAYDe kunstenaars Ram Katzir en Yariv Alter Fin bena-derden Waag Society met een plan om een ‘naïevehigh tech’ interface te ontwikkelen met het uiter-lijk van een tekening. Van dit plan, getiteld LinesOn Line, is in 2003 gewerkt aan het onderdeel Dra-wing of Today, dat in 2004 online ging. Voor de re-alisatie van Drawing of Today – het online inkleu-ren van nieuwsfoto’s - is gebruikt gemaakt van deKeyWorx-technologie.

Programma & Evenementen

2.1.4 GOUDEN @PENSTAART

Kinderen voeren campagne voor hun favoriete website en cd-rom

De Gouden @penstaart is de nationale verkiezingvan de beste multimediaproducties voor kinderen.Kinderen bepalen zelf wie de winnaars zijn in tweecategorieën: cd-roms en websites. Voor de organi-satoren heeft de Gouden @penstaart een tweele-dig belang: in de eerste plaats gaat het om de on-derwijskundige waarde. Door middel van eencreatief en sociaal proces waarbij ICT-applicatiesworden ingezet komen kinderen op basis van argu-menten tot een mening en kiezen de prijswinnaar.In de tweede plaats biedt de Gouden @penstaarteen ondersteuning voor de ontwikkeling en ver-koop van kwaliteitswebsites en -cd-rom’s in demarkt. Gezien de positieve ervaringen van deelne-mende kinderen, scholen, docenten, pabo’s, uitge-vers van cd-rom’s en websites en organiserendepartijen, is besloten om voor de vierde afleveringvan de Gouden @penstaart de ambities op teschroeven. Doel hiervan was om de Gouden @pen-staart uit te laten groeien tot een nationaal evene-ment. De eerste stappen in die richting zijn ge-weest: het ontwikkelen van een doe-het-zelfICT-leerpakket dat door alle scholen en bibliothe-

ken gebruikt kon worden, het testen van deelnamevan bibliotheken aan de verkiezingen, en het tes-ten van een @penstaart voor de leeftijdscategorie13-15 jaar. De uitvoerende instanties waren naast WaagSociety, ProBiblio (de provinciale bibliotheekorga-nisatie voor Noord- en Zuid-Holland) en de Biblio-theekcentrale Noord-Brabant.In 2003 is de Gouden @penstaart verkiezing voorde vierde keer gehouden. Naar schatting zeshon-derd leerlingen in de leeftijd van 8 tot 15 jaar vanhet basisonderwijs beoordeelden acht kinder-cd-roms en twaalf websites. Een aantal openbarebibliotheken boden een programma aan van eenhalve dag waarin leerlingen - met name de websi-tes - beoordeelden. Overige jurybijeenkomstenvonden plaats op basisscholen en pabo’s door hethele land. Voor het eerst deed een school in Belgiëmee. De producenten van de beste drie van beidecategorieën werden uitgenodigd bij de uitreikings-dag, waar de eindstand werd meegedeeld en deprijzen uitgereikt door leerlingen van De WitteOlifant in Amsterdam. De winnaars waren de cd-rom ‘Flipper & Lopaka, het geheim van de diepzee’van uitgeverij Transposia, en de website www.pep-perme.com, van de frisdrank Dr Pepper. Daarnaastwaren er prijzen in de categorie 13-15 jarigen: decd-rom ‘Mensenrechten’ van Amnesty Internatio-nal en de website www.breakout.nl, een onlinemagazine. Dit jaar diende als pilot om te kijken hoeeen Gouden @penstaart verkiezing er voor dezeleeftijdscategorie uit zou moeten zien. Na de pilotis besloten om voor de leeftijdscategorie 13-15jaar geen verdere @penstaart verkiezingen te hou-den. De reden daarvoor was dat het aantal aanmel-dingen voor deelname van uitgevers van cd-romszeer laag lag. Daarnaast wordt de markt voor dieproducten volledig gedomineerd door de game-consoles, welke niet in het kader van de @pen-staart passen. Tenslotte is de doelstelling van ‘hetformuleren van meningen over nieuwe media’ voordie leeftijdscategorie minder relevant.

In vol ornaat voor de verkiezing

2.1.5 LESSEN UIT DE GOUDEN @PENSTAART Vanuit het expertisecentrum Waag Society is er naafloop van de verkiezingen een bijeenkomst ge-houden voor betrokkenen en geïnteresseerden omde kennis van de @penstaart te delen. Er was spra-


ke van een zeer grote interesse. Meer dan tachtigmensen bezochten de bijeenkomst. Er waren afge-vaardigden van kunstinstellingen, musea, cultureleinstellingen, scholen, pabo’s, bibliotheken, makersvan educatieve cd-roms en websites, uitgevers,wetenschappers, marketeers, producenten en an-deren.

De bijeenkomst had plaats op 26 maart. Opvallendwas de enorme behoefte onder de aanwezigen aankwantitatieve gegevens over de uitspraken vankinderen. De opzet van de Gouden @penstaart isaltijd gericht geweest op kwalitatieve beoordelingdoor kinderen. Naar aanleiding van deze bevindin-gen, zijn gesprekken opgezet met de UniversiteitTilburg en de Hogeschool Utrecht. De resulatenvan de expertmeeting zijn online gepubliceerd.

2.1.6 DIGRA GAME-CONGRESWaag Society hield tijdens het eerste game-con-gres, dat door de Universiteit Utrecht was georga-niseerd, een presentatie over Teylers Adventure.Teylers Adventure sprak de toehoorders tot de ver-beelding; mede omdat het een van de weinige con-crete voorbeelden was van een praktische uitwer-king van game-principes in een educatieve setting.

2.1.7 SCRATCHWORX-WORKSHOPS

ScratchWorx in het Muziektheater

∑ Imagine IC SummerschoolScratchWorx is in de zomer ingezet bij de Summer-school die door Imagine IC werd georganiseerd inAmsterdam Zuid-Oost (Bijlmer). Jonge buurtbewo-ners van 13 tot 17 jaar namen gretig deel. Ze ge-bruikten de ScratchWorx-console om er hun eigenraps mee te ondersteunen en besteedden uren aan

het schrijven van teksten, namen beeldmateriaalop in hun buurt en organiseerden ‘freestyle rap-battles’ tussen elkaar. Daarbij nemen bijvoorbeeldvier rappers het live tegen elkaar op, terwijl eendansende menigte luistert en kijkt. Er werd en-thousiast en zeer intensief non-stop gewerkt,waarna de jongeren maar met moeite afscheid kon-den nemen van hun workshop. Opvallend was datde rauwe werkelijkheid van de jongeren onderdeelwerd van hun eigen kunstvorm. De optredens dieze maakten logen er niet om:

"M’n moeder kan niet meer voor zichzelf zorgenM’n vader zit in de bak

- en dat vind ik fuck [fack]

∑ MuziektheaterBegin mei heeft Waag Society drie dagen work-shops gegeven in het Muziektheater rond de voor-stelling ‘Nemesis’ van het Engelse Random DanceTheatre. Nieuwe technologieën maken integraalonderdeel uit van de optredens van dit dansgezel-schap. Voorafgaand aan de voorstellingen verzorg-de Waag Society samen met dansdocenten van hetMuziektheater en de British Council zes voorberei-dende workshops. Deelnemers aan de workshopszijn leerlingen van zeven scholen voor voortgezetonderwijs uit Amsterdam en omstreken. Zij volgende workshops in het kader van het vak Culturele enKunstzinnige Vorming (CKV). De leerlingen werk-ten steeds in twee groepjes: een groep die de tech-nologie beheerde, en een tweede groep die dans-te. De DJ/VJ-sessies van de leerlingen werdengeprojecteerd op een groot scherm in de work-shop-ruimte.

2.1.8 SCRATCHWORX-PRESENTATIES

∑ E-Culture FairHet Virtueel Platform organiseerde op 24 en 25 ok-tober de E-Culture Fair, een proeftuin van nieuwetechnologische toepassingen op het gebied vanspelen, leren en communiceren. De Fair vond plaatsin Paradiso, De Melkweg en De Balie in Amster-dam. Creative Learning was vertegenwoordigdmet een presentatie van ScratchWorx in Paradiso,voor een gehoor van vijftig toehoorders. Een de-monstratie van de onsole trok tweehonderd be-zoekers.

Presentatie ScratchWorx op de E-Culture Fair

16

17


∑ ICT-KenniscongresOp het ICT-Kenniscongres presenteren kennisin-stellingen, universiteiten en het bedrijfsleven jaar-lijks de nieuwste ontwikkelingen op het gebied vanICT-onderzoek. Het congres wordt georganiseerddoor NWO en Senter. Waag Society presenteerdeer haar onderzoeksvraagstukken met betrekkingtot kunst, cultuur en ICT in de themasessie Multi-media, ondermeer aan de hand van ScratchWorx.Sigrid Brands, Coco Libiee en Roxanne Zandwijk,leerlingen van de IVKO school in Amsterdam, volg-den eerder in 2003 lessen ScratchWorx. Zij gavenop de Waag Society stand op de Kennismarkt eenDJ/VJ demo aan de ScratchWorx-console onderhun artiestennaam: ‘The Rainbows’.

∑ BBC -conferentie Digital StorytellingOp de conferentie ‘Capture Wales: Conference onDigital Storytelling’ van de BBC Wales, die plaats-vond eind november, is een ScratchWorx presenta-tie gegeven voor circa veertig toehoorders.

2.1.9 ROC ASATijdens een anderhalf uur durende workshop tij-dens een studiedag van het ROC ASA, gegevendoor Henk van Zeijts, presenteerde Waag Societyhaar ideeën over jongerencultuur, nieuwe techno-logieën en educatie en discussieerde daarover metde communicatiemedewerkers van RegionaalOpleidingen Centrum Amsterdam – ‘t Sticht –Amersfoort (ROC ASA).

2.1.10 WORKSHOP DIGITAL STORYTELLINGOp verzoek van Waag Society en Teleac/NOT heeftde goeroe op het gebied van digital storytelling,Joe Lambert van het Digital Storytelling CenterBerkeley, een workshop gegeven aan medewer-kers van Waag Society, Teleac/NOT en de Educa-tieve faculteit Amsterdam (EFA). Deze workshopduurde een week en vormde de training en concep-tuele voorbereiding van het project Digitaal Ver-tellen, waarover hieronder meer informatie. Joeliet de workshopdeelnemers de potentie ervarendie digitale media bieden aan iemand die een per-soonlijk verhaal vertelt en daar eigen beeld en ge-luid bij plaatst. Daarnaast verzorgde Joe Lambertvoor Waag Society een openbare lezing over hetbelang (en de kracht) van verhalen.

Producten & Diensten

2.1.11 DIGITAAL VERTELLEN IN HET VMBOOm de vaardigheid van leerlingen in het vertellente stimuleren, heeft Teleac/NOT, in het kader vanhet vak Nederlands voor klas 1 en 2 van het vmbo,de tv-lesreeks ‘Vertellen in het vmbo’ ontwikkeld.Als eigentijdse uitbreiding daarvan wordt nu ookeen tak ‘Digitaal Vertellen’ toegevoegd, voor het

vmbo en de basisvorming. Het project loopt van2003 tot en met 2004 en resulteert in een grootaantal korte, online films, waarin leerlingen van hetvmbo hun eigen, persoonlijke verhaal vertellen enillustreren met beeld en geluid. Waag Society enTeleac/NOT hebben de eerste resultaten van Digi-taal Vertellen gepresenteerd tijdens het congresHet Schoolvak Nederlands, in november 2003.

Een les Digitaal Vertellen

Waag Society werkt in het project samen metTeleac/NOT en de Educatieve Faculteit Amster-dam.

2.1.12 PERSMUSEUMRecente onderzoeken tonen aan dat kinderen enjongeren steeds minder lezen. Huidige leesbevor-deringsprojecten leggen de nadruk veelal op(jeugd)literatuur en minder op het informatievelezen. Daarnaast consumeren kinderen voorname-lijk nieuws via televisie en internet; media diedoorgaans op snelle en bondige wijze hun informa-tie overdragen. Om de kwaliteit van lezen en dekritische verwerking van informatie te stimulerenstarten Waag Society en het Persmuseum daaromin 2003 de ontwikkeling van Nieuwsflits!

In Nieuwsflits! kunnen kinderen zelf, met behulpvan nieuwe media, werkstukken produceren en on-line publiceren. De kinderen kruipen daartoe in dehuid van de journalist, de redacteur, de (politiek)tekenaar, de persfotograaf of de columnist. HetNieuwsflits! programma sluit aan bij het bestaandeeducatieve programma van het Persmuseum en zalin klassikale setting gebruikt worden. Voor docen-ten is lesmateriaal ontwikkeld zodat het gebruikvan Nieuwsflits! en/of een bezoek aan het Persmu-seum eenvoudig in het CKV programma kan wor-den ingepast.

∑ KidsEyeNieuwsflits! is een zogenaamde ‘KidsEye’ enbouwt voor op eerdere KidsEye projecten vanWaag Society. KidsEye’s zijn online multimediaomgevingen waarin kinderen werkstukken kunnenmaken met tekst, beeld en geluid. Hiervoor is doorWaag Society een zeer intuïtieve interface ontwik-keld. De individuele werkstukken van de kinderenworden met één druk op de knop omgezet in htmlen gepubliceerd op het web.


KidsEye - deel van de interface

Naast Nieuwsflits! is in 2003 gestart met de ont-wikkeling van de KidsEye-portal, waarin alle (be-staande en toekomstige) KidsEye-applicaties sa-menkomen. De portal is daarmee het uitgangspuntvoor ontwikkeling van nieuwe Waag Society pro-jecten waarin eigen producentschap van kindereneen rol speelt. Zowel Nieuwsflits! als de KidsEye-portal gaan medio 2004 online.

Adviezen

2.1.13 GEZAMENLIJKE OORLOGS- EN VERZETS-MUSEA In opdracht van de in het Directeuren OverlegMusea 40-45 (DOM) vertegenwoordigde instellin-gen heeft Waag Society onderzoek verricht naar demogelijkheden die nieuwe media hen zouden kun-nen bieden. Het onderzoek startte met een inven-tarisatie van de behoeften van de verschillendeoorlogs- en verzetsmusea op dit gebied en een na-dere analyse in het licht van de huidige maatschap-pelijke en technologische ontwikkelingen. Dezewerden gepresenteerd en besproken tijdens eenExpertdag Digitale Media. Een zestal concrete mo-gelijkheden voor het toepassen van digitale mediabinnen de eigen organisatie en binnen het herden-kingsnetwerk zijn gerapporteerd aan het DOM.Daarnaast stelde Waag Society een Wegwijzer opwaarin de kennisgebieden van de in het DOMverenigde musea in kaart worden gebracht.

2.1.14 CITONaar aanleiding van een aantal verkennende ge-sprekken tussen Cito en Waag Society is door me-dewerkers van Waag Society een themamiddagover interactie ontwerp voor digitale toetsen geor-ganiseerd. De bevindingen van deze middag wor-den door Cito meegenomen in het te ontwikkelendigitale toetsontwerp.

2.1.15 DRENTS ARCHIEF In het educatief beleidsplan Drents Archief vanA t/m Z stelt het Drents Archief de specifieke mo-gelijkheden die een archief voor educatie biedtcentraal. Het archief is een plek waar leerlingen fy-siek kennismaken met cultureel erfgoed en met

vraagstukken rond beheer en behoud. In het ver-lengde hiervan heeft het Drents Archief aan WaagSociety om advies gevraagd over de mogelijkhe-den de educatieve waarde van het archiefbezoek(digitaal) te intensiveren. In 2004 wordt hiervoorgezamenlijk een projectplan uitgewerkt.

Het Drents Archief - binnenkort ook digitaal?

Publicaties

2.1.16 CULTURAL INSTITUTIONS AS NEW LEAR-NING ENVIRONMENTS In 2003 is de programmalijn Creative Learning uit-gekozen door het internationale culturele onder-zoeksinstituut Dedale (Parijs), als good practicevan een organisatie die nieuwe leeromgevingenbiedt vanuit cultureel perspectief. We hebbenAntoine Beaufort, onderzoeker van Dedale, enkeledagen op bezoek gehad en hem diverse projectengetoond, zoals ScratchWorx, Teylers Adventure,de Gouden @penstaart, KidsEye en de Verhalenta-fel en met hem van gedachten gewisseld over digi-tale media, cultuur en het onderwijs. Het rapport,dat in opdracht van de Europese Commissie is op-gesteld, verschijnt medio 2004.

2.1.17 ICT SCHOOLPORTRET CULTUURHet Expertisecentrum heeft bijgedragen aan het‘ICT Schoolportret Cultuur’ dat door de Onderwijs-inspectie in het najaar van 2003 is uitgebracht. Er ismeegedacht over de opzet van het schoolportret,good practice geïnventariseerd en een schriftelijkebijdrage geleverd waarin de stand van zaken rondcultuuronderwijs en digitale media is belicht. Ookwordt hierin de verschillende manieren van ge-bruik van ICT binnen cultuuronderwijs uiteenge-zet.De publicatie is te downloaden en op te vragen viawww.ictschoolportetten.nl.

18

19

Waag Society Jaarverslag 2003 /Programmalijnen /Interfacing Access

2.2

Interfacing Access

Het onderzoeken ontwikkelings-programma van Interfacing Accessis gebaseerd op twee onderzoeks-richtingen: het ontwerpen van een‘minimale’ intuïtieve bedieningvoor de ontsluiting van media en derecontextualisatie van oude ennieuwe mediatechologieën. Dezemethodes zijn in 2003 toegepast opeen doorlopende interesse in detechnologische ondersteuning vanhet vertellen van persoonlijke ver-halen.

Voor het eerste en tweede onderzoekstraject zijnmet name de Verhalentafel en de Animatiemachineillustratief. Beiden hebben genoeg aan twee knop-pen om gebruik te kunnen maken van de onderlig-gende functionaliteit, respectievelijk een gestruc-tureerde mediajukebox met opnamemogelijkheiden een digitaal werkblad voor het maken van ani-maties. De kracht van de projecten is dat ze de mo-gelijkheden en functionaliteiten van verschillendetechnologieën in een nieuwe context samenbren-gen. Wat de interactie betreft beschouwen we dedoelgroepen, ouderen en jonge kinderen, hierbijals representatief voor alle soorten gebruikers: eenontwerp dat goed werkt voor deze doelgroepen iseen ontwerp dat toegankelijk is voor iedere ge-bruiker.

∑ VertelmiddelenHoe technologie (het formuleren van) persoonlijkeverhalen kan ondersteunen is een doorlopendevraagstelling die in de genoemde projecten terug-komt. Waar de Animatiemachine het middel is voorjonge gebruikers om aan de hand van animaties ietste vertellen, is de Verhalentafel in eerste instantievooral een middel om herinneringen op te wekkenen gesprekken te entameren, maar kan hij deze ookvastleggen. In een ander project, het in 2003 ge-

produceerde prototype van een Verhalenaltaarvoor Museum Amstelkring, wordt het fotografischvastleggen van objecten gebruikt als stimulansvoor het delen van een persoonlijk verhaal. Teza-men geven de projecten een duidelijk beeld van depotentie van technologie in dit verband.


2.2.1 VERHALENTAFELDe negentig ouderen die in Het Twiskehuis inAmsterdam Noord wonen waren medio februarigetuige van de ingebruikname van de langver-wachte Verhalentafel. De Verhalentafel staat opeen centrale plek in het tehuis, waar de bewonersvan historische film- en audiofragmenten kunnengenieten, herinneringen ophalen en desgewensthun eigen anecdotes als geluidsopname toevoegenaan de Verhalentafel voor volgende aanschuivers.

Bewoners volgen de uitleg van de tafel

De verhalen komen vanzelf bij het bekijken van de beelden

Waag Society ontwierp de Verhalentafel in samen-werking met kunstenaar Hans Muller en Michaëlvan Eeden. Na ruim een jaar van diverse gebruikers-tests en proefopstellingen staat er nu een Verha-lentafel gevuld met films, muziek en gesprokenwoord. De uitdaging voor de ontwerpers was omeen meubel te realiseren dat gebruikers in de doel-groep van 80 jaar en ouder uitnodigt hun drempel-vrees voor technologie te laten varen. Om de tech-nologie-angst van de 80+ generatie te overwinnenis de Verhalentafel geen ‘vermomde’ computermaar een intuïtief te bedienen ‘stamtafel’ met bij-zondere functionaliteit.


∑ Intelligente knoppenDe tafel is zo vormgegeven dat hij past in de ver-zorgende omgeving van het tehuis, maar ook aan-sluit op een modern teletijdmachine-gevoel. Innauwe samenwerking met bewoners is een tactieleinterface ontwikkeld. Alle interactie komt totstand door intuïtieve bediening van twee ‘intelli-gente’ knoppen. Om hiertoe te komen werd de me-thode van ‘rapid prototyping’ gehanteerd, het opbasis van testen in kleine stappen veelvuldig aan-passen van een prototype. Niet alleen het opbou-wen van een relatie met de bewoners zelf maar ookhet proces van begeleiding door medewerkers vanhet verzorgingshuis vereiste de nodige tijdsinves-tering. Deze intensieve werkmethode is echter on-ontbeerlijk voor het inbedden van een kunstwerkgebaseerd op nieuwe mediatechnologie in de om-geving van een verzorgingshuis.Aan het ontwerp is gewerkt door een gemengdontwerpteam van een kunstenaar, designer, pro-grammeurs en gebruikersonderzoekers. De ont-wikkeling van dit prototype is financieel onder-steund door het Amsterdams Fonds voor de Kunst,Stadsdeel Amsterdam-Noord en Senter Technolo-gie & Samenleving. In de openingsmaand bericht-ten diverse landelijke en lokale dagbladen over deVerhalentafel. In februari presenteerde WaagSociety het project onder de noemer ‘Software forSocial Change’ op Transmediale, een toonaange-vend jaarlijks mediafestival in Berlijn, wat weerleidde tot internationale aandacht variërend vaneen publicatie in Mute en een radioverslag voor deDuitse culturele zender tot een special in hetTsjechische blad Respekt. Op 5 juni 2003 was deVerhalentafel de winnaar van de eerste landelijkemanifestatie ‘ICT en samenleving’. De prijs werdtoegekend door het publiek dat de manifestatie inde Passagiersterminal in Amsterdam bezocht.In de tweede helft van 2003 heeft Waag Societygewerkt aan een vervolgfase waarin de Verhalenta-fel breder ingezet kan worden. Gedacht wordt aantien tot vijftien tehuizen in Nederland die meewer-ken aan een testen ontwikkeltraject op grotereschaal. Begin 2004 zal deze fase starten.

2.2.2 REALTIME RIGA

De RealTime-kaart van Riga

Naar aanleiding van het succes van AmsterdamRealTime (waarin in november en december 2002

een digitale stadskaart werd getekend met hand-held GPS- en GPRS-technologie) werd WaagSociety door diverse organisaties gevraagd om eenvariant van het project in andere steden op te zet-ten of hierover te adviseren.Onder de geïnteresseerden waren initiatieven uitLissabon, Athene en San Francisco. Vanuit de doel-stellingen van Waag Society is echter gekozen voorsamenwerking met RIX-C, een cultureel nieuwe-media-initiatief in Riga, Letland. Het door RIX-Cgeorganiseerde ‘Art + Communication 2003’ hadals thema media, ruimte en architectuur. In samen-spraak met RIX-C is gekozen voor een overdrachtvan de ontwikkelde technologie waardoor de orga-nisatoren zelf een Riga-variant van het project kon-den uitvoeren waarmee zij hun nieuwe mediacen-trum letterlijk op de kaart konden zetten. Deprojectpartner van de Amsterdamse versie, kun-stenares Esther Polak, was tevens gastspreker opde bijeenkomst en nam deel aan de ‘LocativeMedia’-workshop.

2.2.3 ANIMATIEMACHINE

De stoere Animatiemachine

De Animatiemachine is een installatie waarmee ie-dereen met een paar drukken op de knop stop-motion-animaties kan maken. De machine bestaatuit een werkvlak met twee knoppen en is voorzienvan een (weggewerkte) computer, camera en pro-jector. Het resulterende animatiefilmpje wordt ge-projecteerd op het werkvlak waardoor de makersteeds een beeld heeft van de vorderingen. Eenknop dient om beeldjes toe te voegen aan de ani-matie, een tweede om het resultaat te bewaren alsdigitaal filmpje. De machine maakt gebruik vanWaag Society’s KeyWorx-softwareplatform. Dank-zij de zo simpel en direct mogelijke interface is demachine zeer geschikt voor jonge kinderen en ging

20

21


in een stoere ‘werk-in-uitvoering’ vormgeving inpremière tijdens Cinekid 2003, het jaarlijkse film-,televisie- en nieuwe media-festival.

De Animatiemachine was zeer in trek op Cinekid

Een week lang maakten de jeugdige bezoekers (ba-sisschoolleeftijd) meer dan 700 animaties met(meegebrachte) voorwerpen of ter plekke gemaak-te tekeningen. Spelenderwijs kwamen ze zo iets teweten over het achterliggende principe van bewe-gende beelden: film/tv in het algemeen, en anima-tie in het bijzonder. De Animatiemachine is ontwik-keld in samenwerking met MIEG (Michaël vanEeden).

2.2.4 VERHALENALTAAR

Detail illustratie op het altaar

Het Verhalenaltaar is het prototype voor een in-stallatie in Museum Amstelkring/Ons’ Lieve Heerop Solder. In dit project onderzoeken Waag

Society en Museum Amstelkring de mogelijkhedenvan nieuwe technologie voor het vastleggen enverrijken van (religieus) erfgoed. Genetwerkte di-gitale opslag maakt het mogelijk de de ‘officiële’museumcollectie op nieuwe manieren te ontsluitenen te koppelen aan andere objecten en informatie,met name aan persoonlijke religieuze bezittingen.

Het altaar tijdens het Mirakel van de Schoonheid festival

Op 26 oktober 2003 was een eerste proefopstel-ling in gebruik op het Mirakel van de Schoonheid-festival, waar festivalbezoekers hun religieuzevoorwerpen konden laten vastleggen. Een mede-werker van het museum maakte met behulp vaneen altaartje (dat volgens de kerkelijke definitieseigenlijk een tabernakel is) een fotoregistratie vanhet persoonlijke voorwerp en vulde dit aan met eenbeschrijving gebaseerd op het bijbehorende ver-haal van de eigenaar. In de uiteindelijke installatiekan in 2004 op het prototype worden voortgebor-duurd om het Verhalenaltaar uit te breiden naarmeerdere mediatypes en het permanent in het mu-seum op te stellen.


2.2.5 TRANSMEDIALE 2003De 2003-editie van dit jaarlijkse internationale me-diafestival had als titel ‘Play Global’. Waag Societywas uitgenodigd om samen met twee andere me-dialabs een permanente presentatieplek in tenemen. Daarnaast was Waag Society met recenteprojecten vertegenwoordigd in een aantal pro-gramma-onderdelen en organiseerde een middagrond het thema ‘Social Software’. Prominent aan-wezige projecten van de Interfacing Access-groepwaren de Verhalentafel (gelanceerd februari 2003)en Amsterdam RealTime (voltooid december2002).

2.2.6 GASTCOLLEGE HOGESCHOOL VAN AMSTERDAMVoor een gehoor van honderd studenten en twintigaspirant-studenten Interactieve Media aan de HvAis een gastcollege verzorgd over de ontwikkeling


van de Verhalentafel. Hierbij is aandacht geschon-ken aan de achtergronden, het innovatieve karak-ter, de interactievormgeving, het werken in eengemengd ontwerpteam, de relatie met gebruikers,maar ook de problemen die in het project overwon-nen moesten worden. Behalve een gastcollegevormde de presentatie samen met een ander colle-ge een ontwerpopdracht voor de studenten in hetkader van ‘ICT en zorg’.

2.2.7 1AB - EERSTE ARCHITECTUUR BIËNNALEDe Eerste Architectuur Biënnale, die van 7 mei tot7 juli op diverse Rotterdamse locaties is gehouden,had als thema mobiliteit. In het in Las Palmas inge-richte Mob_LAb werd een inventarisatie getoondvan de projecten van architecten, filmmakers, kun-stenaars en fotografen rondom dit thema. WaagSociety’s Amsterdam Realtime maakte onderdeeluit van de permanente presentatie.

Adviezen

2.2.8 INTERFACES VOOR OUDERENVanwege de ervaringen met het ontwikkelen vaneen interface voor tachtigplussers (het Verhalenta-fel-project) en het ontwerpen voor ‘vergeten’doelgroepen in het algemeen (het Pilotus-project)verstrekte projectbureau Cyburg een bijdrage voorhet uitbrengen van een advies op het gebied vanICT-toepassingen voor ouderen. Aan de hand vaneigen en externe ouderenprojecten onderzocht enbeschreef Waag Society hierin welke eigenschap-pen een geslaagde toepassing kenmerken en keekdaarbij in eerste instantie naar de rol van de inter-face. Al snel bleek dit niet de enige sleutel voorsucces bij oudere gebruikers te zijn. Minstens evenbepalend zijn voor hen omgevingsfactoren als mo-tivatie, context, frequentie en locatie. Tijdens eenseminar op de Cyburg Oogstdag van 1 decemberwerd het onderzoek in combinatie met de toe-komstplannen op dit gebied gepresenteerd.

Publicaties

2.2.9 AMSTERDAM REALTIME AANGEKOCHTMet Amsterdam RealTime, een in december 2002voltooid project, kreeg Waag Society niet alleen inNederland de nodige aandacht, het project ont-ving ook in de internationale pers lovende kritie-ken, met een publicatie in het toonaangevendetechnocultuurblad Wired als sluitstuk. In 2003 ishet project uitgebracht op een cd-rom voorzienvan documentatie. Deze bevat naast achtergron-den bij het project ook alle GPS-data die door dedeelnemers aan het project verzameld zijn en demogelijkheid om interactief door de geproduceer-de stadskaarten te wandelen. Het Gemeentear-chief Amsterdam heeft de cd-rom aangekocht voorzijn archieven, een unicum omdat hiermee een digi-

tale kaartenset werd toegevoegd aan de eeuwen-oude papieren kaartenverzameling.

Het omslag van de RealTime-cd

22

23

Waag Society Jaarverslag 2003 /Programmalijnen /Public Research

2.3

Public Research

In het Public Research-programmakomt het streven van Waag Societynaar een voor burgers, culturele enmaatschappelijke actorentoegankelijk publiek domein hetduidelijkst naar voren. Door middelvan softwareontwikkeling,facilitering, kennisdeling en hetinitiëren van debat, ondersteuntPublic Research maatschappelijkrelevante initiatieven.

In 2003 zijn de ontwikkelingen op het gebied vanopen content en open-sourcesoftware centraalkomen te staan. In de zomer is in het kader van deWaag Society - Sarai Exchange (het driejarig uit-wisselingsprogramma met nieuwe media-organisa-tie Sarai in Delhi, India) gekeken naar de voordelenvan open source op het gebied van ontwikkelings-samenwerking. Sinds het najaar wordt vanuit hetPublic Research-programma een verkenning ge-daan naar de mogelijkheden om zowel open sourceals ook open content in de infrastructuur van WaagSociety te integreren.

Wat betreft de Waag Society - Sarai Exchange was2003 een overgangsjaar. In de eerste helft van hetjaar is de succesvolle inhoudelijke samenwerkingvoortgezet. Tekenen hiervan zijn de derde uitgavevan de Sarai Reader, de ‘Crisis/Media’-workshop inDelhi en de ‘open source en ontwikkelingssamen-werking’-workshop in Amsterdam. In de tweedehelft van het jaar zijn de fundamenten voor de sa-menwerking tussen Sarai en Waag Society voor dekomende drie jaar gelegd.

Naast Sarai waren partners in het Public Researchprogramma van 2003 de Engelse kunstenaarsgroepMongrel (Southend-on-Sea), de Balie, ImagineIC,het Alternative Law Forum (Bangalore), PublicNetbase (Wenen) en Hivos (Den Haag).


2.3.1 NINE(9)NINE(9) is een internet-applicatie die in 2002 en2003 door artist in residence Graham Harwood bijWaag Society is ontwikkeld. De intentie vanNINE(9) is om de verbeelding van persoonlijke le-vensverhalen mogelijk te maken. Door het leggenvan onderlinge verbindingen wil NINE(9) daarnaasteen internationaal netwerk van verhalen creëren.Om een nationaal en internationaal publiek ver-trouwd te maken met het programma, zijn naastwekelijkse workshops bij Imagine IC verschillendeworkshops in Engeland en Zuid-Afrika georgani-seerd. Deze laatsten werden uitgevoerd door hetkunstenaarscollectief Mongrel, waarvan GrahamHarwood deel uitmaakt.

Affiche voor NINE(9)

NINE(9) mappen bestaan uit negen plaatjes, diezijn voorzien van tekst en/of geluid. Door een mapte vullen, documenteren gebruikers van NINE(9)gebeurtenissen uit hun leven. De resulterende ver-halen verschijnen op het internet. Gebruikers kun-nen een link aanmaken tussen hun map en die vananderen. Doordat de eigenaar van een map auto-matisch bericht ontvangt over het aanmaken vaneen link, wordt interactie tussen gebruikers bevor-derd.

Voorafgaand aan het live gaan van NINE(9) vond injanuari 2003 nog een uitgebreide testronde plaats

24


met bewoners uit de Amsterdamse Nieuwmarkt-buurt. Tijdens een workshop op zaterdag 19 janu-ari werd het systeem met achttien buurtbewonersgetest. Op 3 maart 2003 is NINE(9) van start ge-gaan met een feestelijke bijeenkomst bijImagineIC.

Screenshot van de NINE(9) interface

Sinds de launch wordt NINE(9) door ImagineICvoor verschillende doeleinden gebruikt. Over hetgehele jaar 2003 vonden er wekelijkse inloop-workshops voor buurtbewoners plaats. Verder isNINE(9) ingezet in een aantal kwalificeringstrajec-ten voor werklozen, tijdens het Summer School-project van de samenwerkende cultuurinstellingenin Amsterdam-Zuidoost, tijdens het Kwakoe-festi-val en in de Museumnacht. Ook heeft Imagine IConder leiding van een professionele fotografeNINE(9) ingezet om met een aantal senioren vanSurinaamse en Antilliaanse afkomst verhalen uithet slavernijverleden vast te leggen. Bij al deze ac-tiviteiten heeft Waag Society ImagineIC techni-sche ondersteuning verleend en server- en net-werkcapaciteit beschikbaar gesteld.

2.3.2 D-A-S-H Waag Society neemt deel in het Europese D-A-S-Hnetwerk dat media-ondersteuning geeft aan jon-gerenprojecten tegen racisme en uitsluiting. Bin-nen dit netwerk heeft Waag Society over geheel2003 de best-practicepresentatie voor de websitevan het project verzorgd. Verder was Waag Societybetrokken bij het voorbereiden en de uitvoeringvan twee D-A-S-H workshops: ‘The Principle ofOpeness – Open Source’ in april 2003 in Weimar en‘Sample Image’ van 1 tot 5 oktober in Rome. Aanbeide workshops namen veertig mensen deel.

Tijdens de eerste workshop stonden de kansen enmogelijkheden van open source en open standaar-den voor samenwerking tussen jongerenprojectencentraal. Een van de belangrijkste uitkomsten washet opzetten van een V2V-project. V2V (Video toVideo) is een netwerk van servers voor het uitwis-selen van pre-production videomateriaal tussenfilmmakers zodat deze materiaal van derden voorhun eigen producties kunnen gebruiken. In de ar-

chitectuur van het netwerk zijn zowel de peer-to-peer-gedachte alsook open-contentconcepten aanelkaar verbonden.Op dit moment verkeert het V2Vnetwerk in een testfase. De centrale V2V-serverwordt sinds juli door Waag Society gehost.De tweede workshop had twee onderwerpen: ver-dere verbeteringen aan het V2V-project en kennis-uitwisseling op het gebied van video- en audiopro-ducties.


2.3.3 NEXT5MINUTES-FESTIVALVan 12 tot 14 september 2003 vond in Amsterdamde vierde editie van het internationale tactischemedia festival Next5Minutes plaats, met zo’n acht-honderdvijftig internationale bezoekers. Het festi-val omvat kunst, campagnes, experimenten in me-diatechnologie, en transculturele politiek. WaagSociety was een van de betrokken organisaties.Traditioneel wordt het Next5Minutes-festival dooreen onafhankelijk redactioneel team voorbereid.Voor deze editie is vanwege de sterke internatio-nale uitstraling van het festival een tweede, inter-nationale redactieraad opgericht die het Amster-damse team adviseerde. Waag Society was zowelin het internationale als ook in het vijfkoppige lo-kale team vertegenwoordigd (door respectievelijkMarleen Stikker en Paul Keller). Hierdoor heeftWaag Society een belangrijk aandeel in het con-cept, de organisatie en productie van het festivalgehad. Het festival is redactioneel voorbereid ineen serie Tactische Media Labs die over de helewereld plaatshadden in de periode september2002 – juni 2003. Op het festival vond ondermeereen-live performance plaats van het nieuwe kun-stenaarsnetwerk Anatomic, dat elke zaterdag van-uit de Waag operationeel is. Waag Society treedtdaarnaast op als host van de omvangrijke onlinemediabank, die meer met dan tweehonderd filmsuit het filmprogramma van het festival bevat.

2.3.4 WAAG CONNECTIn 2003 zijn een aantal op de GigaPort-connectiegebaseerde publieksactiviteiten van Waag Societyonder het label ‘Connect’ samengevoegd. Het gaatmet name om de wireless-projecten en het live-streamen van evenementen vanuit het TheatrumAnatomicum.

∑StreamsSinds de tweede helft van het jaar worden alle pu-blieksevenementen in het Theatrum Anatomicumlive via internet uitgezonden. Gebruikers met eensnelle internetverbinding kunnen zo de evenemen-ten live en na afloop on-demand bekijken. Het sig-naal wordt in twee versies uitgezonden waarbij debetere versie een met televisie vergelijkbareaudio- en videokwaliteit biedt. Door het conse-quente gebruik van open-sourcetechnologieën en

25


open standaarden (mpeg4) zijn de streams plat-form-onafhankelijk te volgen (Windows/Mac/Linux).

∑WirelessEen tweede onderdeel van Connect zijn de wire-less-activiteiten van Waag Society. Vanaf de laun-ch in de zomer van 2002 heeft Waag Society op eenexperimentele basis een vrij toegankelijk WirelessAccess Point voor de Nieuwmarkt gerealiseerd. Inde loop van 2003 hebben wij een aantal technischeverbeteringen doorgevoerd (zoals het plaatsen vantwee extra antennes) en de toegangsmogelijkhe-den gedocumenteerd en gepubliceerd op een spe-ciale website. Voorts zijn Nederlands- en Engelsta-lige flyers gedrukt die in het restaurant In de Waagliggen voor belangstellende bezoekers/gebrui-kers. Naast de ingang van het restaurant is eenbordje geplaatst waarop de aanwezigheid van hetWireless Access Point kenbaar wordt gemaakt. Alsgevolg van deze activiteiten is de wireless-toegangop de Nieuwmarkt betrouwbaarder, makkelijker tevinden en eenvoudiger te configureren dan in hetjaar 2002. Het Wireless Access Point is dan ookgeen experiment meer, maar een volwaardigedienst die in 2003 door 1125 bezoekers gebruikt is.

De antennes van Waag Wireless binnen en buiten op het dak

∑WebsiteDe website van Waag Connect biedt culturelebreedbandige en/of experimentele content en in-formatie over wireless-networking. De kick-off vande site bestond uit het online aanbieden van defilm ‘Hippies from Hell’ (over de hacking subcul-tuur) van Ine Poppe en een aanverwante documen-taire van Toool, de Nederlandse vereniging van‘lockpickers’ (sloten-specialisten). Dat er een grootpubliek is voor deze producties, bewijst het aantaldownloads van ‘Hippies from Hell’. Binnen eenkorte periode na het online gaan ervan, is de film80.000 keer gedownload.Alle streaming-activiteiten worden op de Connectwebsite gearchiveerd.

2.3.5 APRILFEESTEN∑KookeilandHet videostreaming-project ‘Kookeiland’ vanBellissima (producent van culturele televisiepro-gramma’s en nieuwe mediaproducties) is toege-wijd aan het nieuwe elan in de kookkunst dat sindshet jaar 2000 waarneembaar is. Kookkunstenaars

worden uitgenodigd voor kooklessen, performan-ces en publieksactiviteiten. Chef van het program-ma is kok en kunstenaar Bastiaan Lips, medewerkervan het kunstenaarsinitiatief Het Buitenland. Depresentator is schrijver Patrick Faas. Het program-ma werd op 26 april 2003 voor de eerste keer uit-gevoerd op de Nieuwmarkt vanuit het Waagge-bouw, met gebruikmaking van de GigaPort-faciliteiten. Er waren honderdvijftig bezoekersaanwezig.

∑Online zetten Hippies from Hell

Met een presentatie en inleiding van filmmaker InePoppe is op 27 april 2003 haar film ‘Hippies fromHell’ online gezet. Ter gelegenheid hiervan was deinstallatie ‘Multimedia Excess: Sing Your WayThrough The Www’ van Mathilde Mu opgesteld inhet Theatrum Anatomicum.

2.3.6 KILLERCLUBSIn 2003 zijn Killerclubs, een serie bijeenkomstenover de invloed van technologie op de samenle-ving, voortgezet.

∑Open-sourcesoftware, ontwikkelingssamenwer-king en intellectuele eigendomsrechten

In het Zuiden (voorheen: de Derde Wereld) ver-spreidt zich het gebruik van Open-sourcesoftware(OSS) zeer snel. De voordelen van OSS boven com-merciële software liggen op het vlak van gebruiks-vrijheid en kostenbesparing. Wel vergt het gebruikvan OSS een grotere leer-inspanning van de kantvan de gebruikers. Open-sourcesoftware botstmet intellectuele eigendomsrechten. Over de issu-es die op dit gebied spelen, organiseerde WaagSociety een paneldiscussie in samenwerking methet Humanistisch Instituut voor Ontwikkelingssa-menwerking (Hivos). Voorzitter van het panel wasLawrence Liang, jurist te Bangalore (India) en op-richter van een denktank over OSS en intellectueleeigendomsrechten. De Killerclub had plaats op 3juni en werd bijgewoond door zestig geïnteres-seerden.

∑‘Smart Mobs’ -auteur Howard RheingoldIn de zomer van 2003 kwamen de ‘flash mobs’ inhet nieuws; groepen mensen die met elkaar afspra-ken via internet of mobieltjes om op een willekeu-rige locatie een willekeurige collectieve actie uit tevoeren. Howard Rheingold, bekend van de eersteinternetgemeenschap The Well, schreef over ditfenomeen een boek getiteld ‘Smart Mobs’. Metname gaat hij in op de rol die nieuwe technologiespeelt in het organiseren van samenwerking tussenmensen.

26


Howard Rheingold tijdens zijn lezing

Zestig bezoekers woonden het gesprek bij dat hijmet Marleen Stikker had op 2 september.

∑Open source realtime video effectsVijftien mensen woonden een workshop bij vanmediakunstenaars Federico Bonneli (Sub multime-dia research lab) en Kentaru Fukuchi, free soft-ware-programmeur en streaming-mediapionier Ja-romil. Zij gaven een introductie van transformatorsen protoquadro-concepten. Kentaru Fukuchi(Tokio Institute of Technology) is een Linux-expertop het gebied van realtime effectstrategie en al-ternatieve interactie tussen lichaam en computer.

∑Blender open source conferentieIn 2003 ging het populaire animatieprogrammaBlender over op open source met een feestelijkebijeenkomst gehost door Waag Society. Een jaarlater is dit gevierd met diverse releases, workshopsen presentaties. Stefano Selleri won een ‘Suzanne’voor de zijn animatie ‘Relativity’. Het event hadplaats in het weekend van 31 oktober tot 2 novem-ber, en trok honderdtwintig bezoekers.

27


2.3.6

SARAI - WAAG SOCIETYEXCHANGE

Het derde en laatste jaar van de Sarai-Waag Exchangeverschilde op belangrijke punten van de voorgaandejaren. Die eerste jaren werden gekenmerkt door eengeleidelijk afnemende transfer van kennis, werkwij-zen en infrastructuur van Amsterdam naar Delhi. In hetderde jaar lag de focus exclusief op samenwerking vande twee partners. In september 2002 (de start van hetderde jaar), had het Sarai-programma van het Centrefor Social Development Studies (CSDS) dezelfde om-vang als Waag Society. Met deze grootte was tevenseen institutionele capaciteit ontstaan om conferen-ties op te zetten en redelijk grootschalige workshops.

Sarai in Delhi

WORKSHOPS

∑ Crisis/Media workshopIn maart 2003 organiseerde Sarai en Waag Society eenworkshop getiteld ‘Crisis/Media: The Uncertain Sta-tes of Reportage’. De workshop werd gehost doorSarai/CSDS. In de workshop kwamen media-beoefe-naars, journalisten, critici, activisten, schrijvers en stu-denten bij elkaar om drie dagen lang te discussiërenen debatteren over wat het betekent om als vertegen-woordiger van de media en als media-consument ge-tuige te zijn een wereld in crisis. De workshop opendemet de provocerende stelling ‘De crises in de mediazijn de crises van de media’. Dit event, dat plaatshad van 3 tot en met 5 maart,bracht critici samen uit Kashmir, Gujarat, Manipur,Delhi, Mumbai, Argentinië, voormalig Joegoslavië , SriLanka, Australië, Zuid-Afrika, en de Verenigde Staten.Er ontstond een dialoog tussen mensenrechtenactivis-ten, anti-oorlogscampagnevoerders, juristen en jour-nalisten die intensieve crisis- en conflictsituaties heb-ben verslagen. Naast lezingen door schrijvers, criticien academici, was er een rondetafelgesprek waarinonafhankelijke media-activisten strategieën voor detoekomst bespraken, een onvoorziene tentoonstel-ling van foto’s van hedendaags Argentinië, en film envideovertoningen met voor de workshop relevantethema’s.

Het concept en de planning van de workshop zijn uit-gevoerd door Geert Lovink voor Waag Society enShuddhabrata Sengupta voor Sarai.

∑ Workshop open source software & ontwikkelings-samenwerkingDeze workshop, over de rol van open-sourcesoftwarein de context van ontwikkelingssamenwerking, werdgeorganiseerd door Waag Society in samenwerkingmet Hivos en met redactionele ondersteuning vanSarai. Genodigenden waren voorstanders van opensource, ICT-professionals uit non-gouvernementeleorganisaties op het gebied van ontwikkelingssamen-werking en open-sourcegebruikers uit Oostenrijk,Costa Rica, Duitsland, Iran, India, Kenia, Nederland,Tanzania en Oeganda.

Paul Keller (tweede van rechts)geeft een workshop

De workshop had drie sleutelcomponenten: de uitwis-seling van praktische kennis, de gemeenschappelijkeconcepten om het gebruik van open-sourcesoftwarete propageren in het Zuiden en binnen non-gouverne-mentele organisaties op het gebied van ontwikke-lingssamenwerking in het Noorden, en het opzettenvan supportnetwerken. Het belangrijkste streven van de workshop was omeen sfeer te creëren waarin meer ervaren deelnemers(waarvan de meeste afkomstig zijn uit het netwerkrond de Waag-Sarai Exchange) kennis en oplossingenkonden demonstreren en delen met deelnemers diegeïnteresseerd waren in het mogelijkheden van open-source-oplossingen binnen hun locale context (dezetweede groep bestond voornamelijk uit vertegen-woordigers van partner organisaties van Hivos). Ditonderdeel van de workshop werd behandeld in dedinsdagochtend-sessie en in die van woensdag. Hoewel het lastig is om te bepalen of dit deel van deworkshop tot concrete resultaten heeft geleid, toontde feedback die we van de deelnemers hebben ont-vangen aan dat zij inderdaad met elkaar in contact zijngetreden en in sommige gevallen elkaar zijn gaan on-dersteunen in projecten.Een ander belangrijk aspect van de workshop was eenmeer algemene discussie over de voordelen van open-sourcesoftware oplossingen in de context van ontwik-kelingssamenwerking. Deze discussie ontvouwde zichrond het opstellen van een manifest over de rol vanopen-source-oplossingen binnen ontwikkelingssa-menwerking. Voorafgaand aan de workshop was eenkladversie van het manifest voorbereid en aan dedeelnemers rondgestuurd. In twee sessies werd hetmanifest besproken, aangepast en definitief gemaakt.

28


Het resultaat was een document dat is geproduceerddoor pleitbezorgers uit het Noorden (Hivos/Waag So-ciety) en organisaties die open-sourcesoftware in hetZuiden bepleiten (vertegenwoordigd door de deelne-mers). Op 1 juli 2003 is het manifest tijdens een kleine cere-monie in Nieuwspoort, Den Haag, overhandigd aankamerleden Cees Vendrik (Groen Links) en Martijn vanDam (PvdA).Het derde onderwerp van de workshop waren intel-lectuele eigendomsrechten in de context van ontwik-kelingssamenwerking. Hoewel de discussie hieroverslechts voor een klein aantal deelnemers van belangwas, vonden de organisatoren het belangrijk om hetfeit te benadrukken dat de voortschrijdende concen-tratie van intellectuele eigendomsrechten in de wes-terse economieën waarschijnlijk vergaande conse-quenties zal hebben voor een wereldwijde economiewaarin een verschuiving plaatsheeft naar kennis alsbelangrijkste hulpbron. Dit onderwerp was tevens deaanleiding voor een publieke discussie in een Killer-club, op de tweede avond van de workshop.

Statement op spandoek in New Delhi

TOEGANG VOOR GEMEENSCHAPPEN: VERBLIJFBIJ WAAG SOCIETY In juli 2003 voorzag de Waag-Sarai Exchange in eentweeweeks verblijf van Shveta Sarda bij Waag Society.Shveta Sarda is coördinator van het Cybermohalla pro-ject voor Sarai. Het doel van dit verblijf was tweele-dig: om Shveta in contact te brengen met in Amster-dam gevestigde gemeenschapsgerichte initiatieven(Imagine IC, Digitale Trapvelden, ASCII, Genderben-ders), nieuwe media-organisaties (Waag Society, V2),en technologieën ontwikkeld bij Waag Society(ScratchWorx, Verhalentafel). Het andere aspect van het verblijf van Shveta was omhet gesprek te voeren over ervaringen in het Cyber-mohalla-project met praktijkbeoefenaars die actiefzijn binnen vergelijkbare projecten in Nederland. Defocus van het verblijf lag daarom op kennisuitwisse-ling tussen collega’s.

CYBERMOHALLA PUBLICATIE EN INSTALLATIEBIJ NEXT5MINUTES4 Ter gelegenheid van de vierde editie van het Next5Mi-nutes-Festival in Amsterdam produceerden het Cyber-mohalla team van Sarai in samenwerking met WaagSociety een ‘Book Box’ die was bedoeld om inzicht te

verschaffen in het project aan een hoofdzakelijk wes-ters publiek van media beoefenaars. De ‘Book Box’werd ter plaatse verkocht. Tegelijkertijd zijn ongeveervijfhonderd exemplaren van deze ‘Book Box’ gedistri-bueerd in India om het Cybermohalla-project te pro-moten bij organisaties en individuen die werkzaamzijn op het gebied van mediatoegang voor gemeen-schappen en alternatieve pedagogie. Sarai’s presen-tatie tijdens het Next5Minutes-festival behelsde ookeen kleine audiovisuele installatie waarmee materiaalgepresenteerd werd van de twee Cybermohalla-loca-ties in Delhi gedurende het voorgaande jaar.

READER03Op 14 maart 2003 de derde Sarai Reader: ‘ShapingTechnologies’.

Omslag Sarai Reader03

‘Shaping Technologies’ stelt zich ten doel om: “onsengagement met het hedendaagse een treetje hogerte tillen, in richtingen die realistisch zijn, opwindenden verwarrend tegelijk”, aldus de hoofdredactie. Inhet boek worden een serie situaties en dilemma’s naarvoren gebracht die de ontmoeting tussen mens en ma-chine markeren, tussen natuur en cultuur en tussenkennis en macht. De onderwerpen die aan de orde komen, bestrijkeneen breed terrein, van de cognitieve en ethische di-lemma’s waarmee de technicus te maken heeft, tot dejuridische en culturele implicaties van het kopiëren inhet digitale domein, van software als kunst tot de ge-schiedenis van science-fiction, van wireless-manifes-ten tot amateurfotografie, van keukenhulpjes totvliegtuigen, van mobiele telefoons tot kerosine-lam-pen, van lichaamsnetten tot biotechnologie, van com-puters tot radio’s en van kolenmijnen tot call centers. Een vooruitstrevende collectie van originele artikelen

29


en afbeeldingen van theoretici, critici, fotografen, fi-losofen, technologen, activisten, kunstenaars, ont-werpers, media-beoefenaars en programmeurs uit dehele wereld. Sinds de eerste reader als downloadbaardocument werd aangeboden in het jaar 2000, zijn erinmiddels meer dan vijftigduizend downloads ge-weest van delen van de drie readers. Uit de feedbackdie we kregen, valt op te maken dat deze downloadszijn gebruikt als cursusmateriaal in het voorgezet enhoger onderwijs in Azië, de Verenigde Staten en Euro-pa. Het succes van de readers in print (Reader02 is uit-verkocht, en er is nog slechts een kleine voorraad vanReader01 over) en in elektronische vorm, toont aandat traditionele distributiemethoden succesvol ge-combineerd kunnen worden met de mogelijkhedendie het internet biedt voor vrije distributie van kennis.In deze zin zijn de readers niet alleen een succes alsproduct, maar demonstreren ze ook de haalbaarheidvan sommige principes waar de samenwerking vanSarai en Waag Society op gestoeld is.

Reclamebord op straat in Delhi

WAAG / SARAI JOURNAL Na van december 2001 tot december 2002 onbereik-baar te zijn geweest door technische problemen, iseen nieuwe versie van de Sarai Waag Exchange Journalonline gegaan in januari 2003. Deze website is geba-seerd op een op maat gemaakt content-management-systeem dat is ontwikkeld door Waag Society. Hier-mee kunnen teksten en afbeeldingen gepubliceerdworden op het web die zijn geproduceerd binnen decontext van het Exchange programma. Momenteel ishet met name in gebruik voor het presenteren van tek-sten. Het Journal kan ge-update worden vanuit Delhien Amsterdam door een aantal medewerkers vanbeide organisaties met toegangsprivileges. Het Journalheeft ook een ingebouwde module waarmee een col-lectief van redacteuren kan rapporteren over een spe-cifiek event in de vorm van een event-log. Aan het slotvan de verslaglegging, bevatte het Journal 28 artike-len. In de periode van januari tot augustus 2003 heefthet Waag-Sarai Journal 2113 unieke bezoekers gehad.

30

Waag Society Jaarverslag 2003 /Programmalijnen /Sensing Presence

2.4

Sensing Presence

Het Sensing Presence programma isin 2003 gestart met een ambitieusnieuw performanceprogramma,‘Connected! The Making of a Live-Art Exchange’. Dit tweejarige pro-gramma is een logisch vervolg opde internationale focus van voor-gaande jaren en het onderzoek ende ontwikkeling van de KeyWorx-software, het softwareprogrammadat multi-user multimedia-projec-ten ondersteunt.

‘Connected! the Making of a LiveArt Exchange’,heeft zich ten doel gesteld om de onderzoeksvra-gen die in de voorgaande jaren binnen het SensingPresence-programma naar voren kwamen, zoalspublieksbereik, interactiviteit en het werken met‘open communities’, in de praktijk verder uit tediepen. Door de ondersteuning van het HGIS-Cul-tuurfonds en diverse internationale fondsen is hetnu mogelijk gemaakt om aan deze issues extra aan-dacht te besteden.

∑ PublieksbereikDe experimentele LiveArt Exchange heeft als doelom zowel professionals te bereiken als een groteren algemener publiek. Daartoe zijn formats ont-wikkeld als live-uitzendingen op de websites, on-line publieksparticipatie en een wekelijkse openwerkplaats (Anatomic) voor jonge professionals enmultimedia-kunstenaars in het Theatrum Anatomi-cum van het Waaggebouw.De openbare activiteiten van het Connected! Pro-gramma trokken een divers publiek, dat veelal alsdeelnemers is benaderd en soms ook als toeschou-wer. Connected! heeft de volgende doelgroepenbereikt: - Festivalbezoekers (nationaal en internationaal)

van DEAF03, Interaktions Labor en Next5Minutes- Luisteraars van het radioprogramma ‘Digitale

Kunst’ van TELEAC, dat in zeven uitzendingenaandacht besteedde aan Anatomic.

- Een algemeen geïnteresseerd publiek kwam af op

de aankondigingen van de lezingenserie SentientCreatures in onder andere de Uitkrant. Zeshon-derd mensen bezochten de lezingenserie. De stre-am trok driehonderd kijkers. De lezingen zijnonline gearchiveerd en kunnen bekeken worden.

- Academici van universiteiten uit Minnesota, NewYork, Colorado, Boston, San Francisco en Arizonahebben interesse getoond voor Connected!

- Websitebezoekers van de Connected! en de Ana-tomic site. Via de mailinglijst van Anatomic wor-den de zeventig leden op de hoogte gehoudenvan events.

∑ Medewerkers en partnersHet Sensing Presence-team is in 2003 uitgebreidmet Arjen Keesmaat en de Belgische media-kunste-naar Guy van Belle. Zij zijn vanwege hun artistiekeen internationale expertise gevraagd om Anatomicop te zetten en vorm te geven.

Anatomic workshop met Arjen Keesmaat in de Waag

De internationale samenwerkingen zijn in 2003verstevigd en uitgebreid. Er is in 2003 samenge-werkt met Foundation and Center for Contempora-ry Art, Hradcany (Tsjechië), Mediaterra, Athene(Griekenland), Bulevart Association, Sofia (Bulga-rije), f0am, Brussel (België), RIXC, Riga (Letland),MediaArtLab centrum pro soucasné umení, Praag(Tsjechië), [Share] Digital Media Laboratory, (VS),Ecole Supérieure de L’image, Angoulême, (Frank-rijk), Random Dance, Londen (VK), University ofColorado-Boulder, Colarado (VS), Interaccess,Toronto ON (Canada), Festival Internacional de Lin-guagem Eletronica, Sao Paulo (Brazilië), Tam ArtUniversity, Department of Information Design,Tokio (Japan), SomArts Cultural Center, San Fran-cisco (VS), Interaktions Labor (IKS), Göttelborn(Duitsland)en het Edith Russ Media Center, Olden-burg (Duitsland).


2.4.1 KEYWORX2003 is het jaar geweest waarin er een belangrijkestap is gezet in de ontwikkeling van het platformwaar Waag Society veel van haar projecten op

31


realiseert en wil realiseren: KeyWorx. Het gaatdaarbij om projecten van alle vier de programma’svan Waag Society, zoals KidsEye, ScratchWorx,RealTime, Verhalenaltaar, KWArt (KeyWorx theArtist Tool) en Lines On Line/Drawing of Today. Tot dusverre was het KeyWorx platform gespeciali-seerd in realtime, synchrone samenwerking en mul-timedia-sharing. De doorbraak in 2003 was dat ercontent management aan toegevoegd is. In hetvoorjaar is een eerste test met scholen uitgevoerden dat heeft geleid tot de richting waarin er verderdoorontwikkeld is. Dit resulteerde ondermeer inde integratie met andere (bovengenoemde) pro-jecten.

Het bijzondere is dat er nu een server-client-archi-tectuur is ontstaan waarop middels een heel flexi-bel en krachtig platform applicaties ontwikkeld engeïmplementeerd kunnen worden. Voorbeeldendaarvan zijn applicaties via een browser (KidsEye),mobiele toepassingen (RealTime), via een meubel(Verhalenaltaar) of via programma’s op je compu-ter (KWArt, ScratchWorx).

∑ KWartKWart is doorontwikkeld om te kunnen voldoenaan de eisen van de gebruikersgroep en de ambitieom binnen het Connected! Programma een wereld-wijd podium te creëren. Op dat podium ontmoetenkunstenaars en kunstzinnige techneuten elkaar inregelmatige online sessies om onderzoek te doennaar grenzen van LiveArt. De ontwikkelingen vanKWart ondersteunen dit onderzoek.

∑ KWart in New YorkEric Redlinger is software ontwikkelaar en werktvanaf juni 2000 mee aan mee aan de ontwikkelingvan KWart. In New York organiseert hij wekelijkseworkshops in de East Village. Over zijn werkzaam-heden als ‘KWart evangelist’ in 2003 schrijft hij:

“Er is veel gebeurd in 2003. KWart is nu een groten-deels vrijelijk te gebruiken en gebruiksvriendelijketoepassing die voldoet aan de wensen van een alge-meen publiek. Tezelfdertijd heb ik het idee dat de toe-komst van KWart ligt in diens mogelijkheden voor ge-netwerkte samenwerking. Dit is dan ook wat ikgeprobeerd heb te bevorderen, door mensen aan temoedigen ‘multi-user’ te proberen en zich te wagenaan ‘digitale collaboratieve omgevingen’. Om dit tebereiken heb ik – naast mijn hoofdwerkzaamhedenvan testen en ondersteunen – enkele cgi interfacingtools gebouwd om data mee te zenden naar KWart viaeen webinterface, alsook tools om KWart te laten sa-menwerken met applicaties als Pure Data met ge-bruikmaking van het OSC-protocol. Ik ben begonneneen ‘media-deconstructie toolkit’ te ontwerpen diegebaseerd is op KWart en het mogelijk maakt om RSSfeeds te lezen, IRC-chats, ‘tekst ondertitels’ bij televi-sieprogramma’s voor mensen met een gehoorstoornisen zijn eigen AIM-bot te hebben. De afzonderlijketools en hun broncode zullen worden geïntegreerd inde KWart CVS – sommige zijn al geïnstalleerd. Ik ver-heug me erop om deel te blijven uitmaken van de

KWart gemeenschap zoals die zich ontvouwt in eenopen-sourcegedaante in 2004.

Hoogtepunten van 2003 waren:- Continuering van het onderhouden en actualiseren

van de website, de beta-testregistraties, het down-loadgedeelte en de meeste support-documentatie,inclusief ‘read me’s’, FAQ, interactieve begeleidingen handleiding. Al deze KWart-aspecten zijn bijge-werkt voor release versie 0.9

- Voortzetting van mijn activiteiten als co-host enKWart-evangelist in de [SHARE]-gemeenschap, eenwekelijkse ontmoeting van digitale kunstenaars inde Open Air Bar van New York’s East Village. Ik hebhier velen bekend gemaakt met de projecten vanWaag Society en met KWart in het bijzonder.

- Uitgebreide workshops bij Flux Factory (New York),over video streaming en mixing, en Trauma (Mar-burg, Duitsland).

- Op 4 juli 2003 vond in New York de ScreensaverAction plaats: het creëren van een tijdelijk publiekbulletin board via een web- en sms-interface van eenKWart-sessie die geprojecteerd werd op een klokke-toren in het centrum van New York. Verdere eventshadden plaats tijdens DEAF03, X-Fest 2003, Roulet-te Mixology Festival 2003 en Next5Minutes.

- KWart-gerelateerde tools: patch playlist-manager,OSC data-reflector (om PD en Max OSC-berichtenom te zetten in met KWart compatibele OSC berich-ten), CGI-scripts om tekst en beelden te versturen ineen lopende KWart sessie van een webformulier.”

Over de zondagse ‘bring your laptop’ events van[Share] verscheen een recensie in de New YorkTimes, op 10 juli 2003 onder de titel ‘Clash, thenSynthesis: Joy of a laptop jam’.


2.4.2 CONNECTED! THE MAKING OF A LIVE ARTEXCHANGEDe Sensing Presence-activiteiten van 2003 ston-den grotendeels in het licht van een nieuw pro-gramma, ‘Connected! The Making of a Live ArtExchange’. Dit tweejarige programma houdt zichbezig met een nieuw genre in de performancekun-sten waarbinnen wordt onderzocht wat de moge-lijkheden zijn van nieuwe technologie voor voorgezamenlijke creatie. De ambitie is om een duur-zaam, wereldwijd netwerk op te zetten van cultu-rele organisaties, die support bieden aan de ken-nisuitwisseling tussen locale gemeenschappen enkunstenaars. Connected! bestaat uit zes elementen: Anatomicworkshops, de Sentient Creatures lezingenserie,een Artist in Residence-programma, kunstprojec-ten, workshops en disseminatie.

∑ Kick-offDe kick-off van het programma vond plaats in de

32


vorm van een masterclass op het Dutch ElectronicArts-festival (DEAF03, V2_, Rotterdam). Themahiervan was de rol van interdisciplinariteit in de he-dendaagse kunstpraktijk. De masterclass en dedaarop volgende performance waren instrumen-teel in het bekend worden van het initiatief bij eenbreed nieuwe-mediapubliek. Vier studenten vande masterclass ontpopte zich tot regelmatige be-zoekers van Anatomic. Het essay van Sher Doruff inde V2_ publicatie ‘Making Art of Databases’ heefteveneens bijgedragen aan een grotere bekendheidvan de achtergronden van het programma.

2.4.3 ARTIST IN RESIDENCE-PROGRAMMABinnen dit programma-onderdeel zijn in 2003 vierinternationale kunstenaars uitgenodigd om te wer-ken aan projecten die bijdragen aan de LiveArtExchange die Connected! voorstaat.

∑ Michelle Teran- Wireless Walks

Wireless Walks in Utrecht

De Canadese performance-kunstenares MichelleTeran heeft gedurende haar verblijf bij Waag So-ciety gewerkt aan installaties in multi-user-omge-vingen en kinetische toepassingen. Haar fascinatievoor sociale netwerken en menselijk gedrag in ge-medialiseerde ruimtes leefde ze uit in een serie‘Wireless Walks’. Deze organiseerde ze in Amster-dam met Radio 100 en in Utrecht op het ImpaktFestival. Op 8 januari had de ‘Wireless Walk’ in Am-sterdam plaats, waarbij wandelaars uitgerust meteen 2,4 Gigaherz-ontvanger waarmee niet-versleu-telde video- en audiosignalen van draadloze bewa-kingscamera’s konden worden opgevangen. Zodraeen camera was ontdekt, werd live ingebeld bij eenprogramma van Radio 100. Tijdens het Impakt Festival, in juni 2003, organi-seerde Teran vijf dagen lang twee wandelingen perdag door de Utrechtse binnenstad onder begelei-ding van de kunstenares en waarbij camerasignalenwerden opgepikt. Tweeëndertig mensen namendeel aan de Wireless Walks, waarop vijfendertigcamera’s werden gevonden.

∑ Mark Meadows – St. ElmoDe Amerikaanse kunstenaar en schrijver MarkMeadows richt zich in zijn werk op Kunstmatige In-telligentie, waarbij hij onderzoekt hoe technolo-gie, narrativiteit en beeldende kunst kunnen wor-den geïntegreerd. Waag Society nodigde

Meadows uit om van juni tot september in het labte werken aan zijn project St-Elmo. Dit is een in-stallatie waarin KI, realtime 3D, en alomtegen-woordige computertechnologie wordt ingezet omeen interactieve theatrale presentatie neer te zet-ten. Tezelfdertijd fungeerde Mark Meadows alssparringpartner voor projecten van Waag Societywaarin intelligente systemen, gebruikersanticipa-tie, patroonherkenning en narratieve principes eenrol spelen.

∑ Nancy Mauro-Flude – sister OMede gesteund door de Australian Council, heeftde Australische performance-kunstenares NancyMauro-Flude tijdens haar verblijf gewerkt aan de‘sister O’-performance die eerder bij DasArts (depost-doc performance en theateropleiding in Am-sterdam) was opgestart. Hieruit is een voorstellingvoorgekomen die in het Theatrum Anatomicum/Amsterdam en in Sydney is opgevoerd.

Sister O

2.4.4 SENTIENT CREATURES LEZINGENSERIE

Graham Smith tijdens zijn lezing

In het najaar van 2003 is onder redactie van de Ca-nadese robotica-kunstenaar Graham Smith de le-zingenserie ‘Sentient Creatures’ (‘Bewuste We-zens’) opgezet. Het doel van de lezingen was omeen lokaal en een online publiek kennis te latenmaken met het stimulerende gedachtengoed vanbekende kunstenaars en onderzoekers op het ge-bied van nieuwe technologie, media, cultuur enkunst. Twee maanden lang hield wekelijks een in-ternationaal vermaarde media-pionier, kunstenaaren/of wetenschappers een lezing. Genodigde spre-kers waren Norman White, Rupert Sheldrake, Theo

33


Jansen, Dick Bierman, Catherine Richards, Jaron La-nier, Kit Gallaway & Sherrie Rabinowitz en JoeDavis. Zij wijden uit over hulpeloze robots, eenmondiaal bewustzijn, staarexperimenten enstrandbeesten. Gastheer Graham Smith sloot deserie af met een lezing over zijn robot Pebbles, diezieke kinderen virtueel aanwezig laat zijn in hetklaslokaal. De lezingen werden live uitgezonden(gestreamed) via internet, waar ze nog steeds zijnte bekijken zijn als QuickTime-films.De geestdriftige presentatie van Graham Smith, ende breedbanduitzendingen van hoge kwaliteit,maakten de negen lezingen tot een goedbezochtevenement wat ook media-aandacht trok.

2.4.5 AN`A*TOM"IC\ "RELATED TO THE STRUC-TURE OF AN ORGANISM"In februari 2003 startte de wekelijkse open studioAnatomic in het Theatrum Anatomicum van WaagSociety. Onder leiding van Guy van Belle en ArjanKeesmaat is een brede groep van jonge kunste-naars die nieuwe technologie gebruiken, uitgeno-digd om samen online performances op te zettenmet partners in het buitenland. Op deze vrij toe-gankelijke zaterdagse studiomiddagen explorerende deelnemers het creatieve potentieel van’streaming’ technologieën, audiovisuele program-meertalen, en het door Waag Society ontwikkeldeKeyWorx-platform.

Anatomic experiment

2003 was een voorbereidend jaar met veel uitwis-seling van kennis en vaardigheden en een zichontwikkelende gemeenschap. De breedband-infrastructuur van Waag Society is ideaal voor ex-perimenten met gedistribueerde, realtime media-interactie: aanwezigheid op afstand, telekineti-sche theatervormen, multimedia jamsessies en in-teractieve streaming. Anatomic begon met vijfdeelnemers en groeide snel. De zeer actieve mai-linglijst suggereert dat er een omvangrijker net-werk is waarin belangstelling bestaat voor eentranslokale performancepraktijk. Er is met steunvan de f0am organisatie een Brusselse pendant vanAnatomic ontstaan, getiteld Code 31.

Voorts is er een band opgebouwd tussen de vastedeelnemers van de Amsterdamse workshops enverschillende deelnemers uit het buitenland. Re-gelmatig overbrugde de deelnemers een tijdsver-

schil van zeven uur om mee te werken aan jamses-sies, via het internet uitgezonden workshops, tuto-rials en debatten. De publieke performances die zijn gerealiseerd,waren onder andere:• 23+1, een 24-uurs live anti-oorlog uitzending op

het internet met kunstenaars in Parijs, New Yorken Amsterdam;

• Paravision/CassisCaput waarin performers op zeslocaties: Londen, Berlijn, New York, Brussel, Ber-lijn, Amsterdam, met elkaar waren verbondenmiddels live publieke webcamera’s in eensynchrone choreografie;

• Een performance op het Next5Minutes-festivalen tijdens de E-Culture Fair, beiden in Amster-dam.

Een complete lijst van de Anatomic-events is opge-nomen in het hoofdstuk ‘Pers, Presentaties, Pu-blieksbereik’.

Anatomic-workshop

De performances zijn gestreamd op de Anatomic-website. Een evaluatie met beeld en tekst is ge-archiveerd op de website die is ontworpen doordeelnemers aan de Anatomic. Een Wiki (een verza-meling webpagina’s die geredigeerd kunnen wor-den door alle leden, op elk gewenst tijdstip envanaf elke locatie), voorziet in een communicatie-omgeving voor de grotere gemeenschap.In 2004 zal de nadruk liggen op de inzet van de in2003 ontwikkelde vaardigheden bij de publieks-evenementen.

Publicaties

Eind mei verscheen de bundel ‘Making Art of Data-bases’ bij NAI uitgeverij, naar aanleiding van demasterclasses die zijn gehouden op het V2 FestivalDEAF03. Sher Doruff schreef een artikel op basisvan haar masterclass ‘Collaborative Culture’, overinterdisciplinariteit in de kunsten.

3. Presentaties,publieksbereiken pers


35

37

Waag Society Jaarverslag 2003 /Presentaties, Pers, Publieksbereik

3.1

CREATIVE LEARNING

3.1.1 GOUDEN @PENSTAARTActiviteit: Verkiezing beste kindermultimediaData: april 2002-19 maart 2003Locaties: scholen, pabo's, bibliotheken, TheatrumAnatomicumMedewerkers: Wouter Baars, Marieke van Dormolen(St. Lezen), Kristel Kerstens, Rolf Coppens, SandraKoch, Jaco RoeloffsPartners: Probiblio, Bibliotheekcentrale Noord-Brabant, Stichting Lezen, Van Keep en Partners,Hogeschool Rotterdam en omstreken, Pabo DordrechtFinanciers: Ministerie van OCenW , Stichting LezenDeelnemers: ca. 600 juryleden 8-15 jaarhttp://www.goudenapenstaart.nl

3.1.2 LESSEN UIT DE GOUDEN @PENSTAARTActiviteit: SeminarDatum: 26 maart 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumSprekers: Mathilde Bekker (docent Industrial Design,TU Eindhoven), Marieke van Dormolen (projectcoördi-nator St. Lezen), Martin de Ronde (commercieel direc-teur Lost Boys Games), Connie Veugen (coördinatorCultuur en Digitale Media, Alg. Cultuurwetenschap-pen, VU), Norma Verheijen (beleidsmedewerker on-derwijs, cultuur en media-educatie, NBLC Verenigingvan Openbare Bibliotheken), Hayo Wagenaar (directieIJsfontein Interactive Media)Medewerkers: Wouter Baars, Kristel Kerstens, Marie-ke van Dormolen (St. Lezen)Deelnemers: ca. 80

3.1.3 DIGRA GAMES CONGRES 'LEVEL UP'Activiteit: PresentatieDatum: 5 november 2003Locatie: Universiteit Utrecht/Sessie 'Educational De-sign'Medewerkers: Henk van ZeijtsBezoekers: ca. 40 http://www.gamesconference.nl

3.1.4 SCRATCHWORXhttp://scratchworx.waag.org

∑ScratchParty Montessori College OostActiviteit: Afsluitend event lessenreeksDatum: 14 februari 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Saar van Kouswijk, 9 leerlingen MCOPartner: EMMA, Hogeschool voor de Kunsten UtrechtBezoekers: 65

∑IVKO school Activiteit: 10 lessen, afsluitende ScratchPartyDatum: februari t/m mei 2003, party 28 mei 2003

Locatie: IVKO, Waag SocietyMedewerkers: Saar van Kouswijk, 16 leerlingen IVKOBezoekers: 47

∑Imagine IC SummerschoolActiviteit: Workshop en presentatieDatum: 1- 18 juli 2003Locatie: Imagine IC (Amsterdam-Zuidoost)Medewerkers: Saar van Kouswijk, Thomas Boonstop-pelDeelnemers: 21Bezoekers presentatie: ca. 150

∑MuziektheaterActiviteit: WorkshopDatum: 6, 8, 9 mei 2003Locatie: Het Muziektheater, Amsterdam Medewerkers: Thomas Boonstoppel, Arjen KeesmaatPartners: British Council, Random Dance Theater, Mu-ziektheaterDeelnemers: 36 leerlingen

∑E-Culture FairActiviteit: PresentatieDatum: 23, 24 oktober 2003Locatie: ParadisoMedewerkers: Henk van Zeijts, Saar van Kouswijk, 7 leerlingen Montessori College OostBezoekers: ca. 250

∑ICT KenniscongresActiviteit: PresentatieDatum: 5 september 2003Locatie: Nederlands Congrescentrum, Den HaagMedewerkers: Arjen Keesmaat, Sigrid Brands, Coco Libiee, Roxanne Zandwijk (IVKO-school Amsterdam)Bezoekers: ca. 200

∑BBC Digital Storytelling ConferentieActiviteit: PresentatieDatum: 28-30 november 2003Locatie: BBC CardiffMedewerkers: Dick van Dijk, Henk van ZeijtsDeelnemers: ca. 40

3.1.5 CREATIVE LEARNING, ROC ASAActiviteit: PresentatieLocatie: ROC ASA, AmsterdamMedewerkers: Henk van Zeijts

3.1.6 JONGERENCULTUUR EN NIEUWE TECHNO-LOGIEËNActiviteit: CollegeDatum: 3 september 2003Locatie: Instituut Media en RE/presentatie, Universi-teit UtrechtMedewerker: Henk van Zeijts

3.1.7 DIGITAL STORYTELLINGActiviteit: WorkshopDatum: 8-12 september 2003

38


Locatie: De Waag, AmsterdamMedewerkers: Joe Lambert (Center of Digital Storytel-ling, Berkely VS)Partners: TELEAC/NOT, Educatieve Faculteit Amster-damDeelnemers: 10http://mmbase.teleacnot.nl/schooltv/vertellen/index.jsp

3.1.8 PILOTS DIGITAAL VERTELLEN IN HET VMBOActiviteit: LessenDatum: week 44 – 50, 2003Locatie: Montessori College Oost, Amsterdam, Amstel-lyceum, AmsterdamMedewerkers: Saar van Kouswijk, EFAPartners: TELEAC/NOT, Educatieve Faculteit Amster-damhttp://digitaalvertellen.waag.org

3.1.9 DIGITAAL VERTELLEN, CONGRES 'HET SCHOOLVAK NEDERLANDS'Activiteit: PresentatieDatum: 14 november 2003Locatie: Hogeschool Domstad, UtrechtMedewerkers: Henk van Zeijts, Frank van Dixhoorn(TELEAC/NOT)Bezoekers: ca. 20http://www.hetschoolvaknederlands.org

3.1.10 CREATIVE LEARNING, E-VENT TILBURGActiviteit: PresentatieDatum: 2 december 2003Locatie: Universiteit van TilburgMedewerker: Henk van ZeijtsBezoekers: ca. 200

3.1.11 CREATIVE LEARNING, NEDERLANDSE ON-DERWIJS TENTOONSTELLINGActiviteit: PresentatieLocatie: Jaarbeurs UtrechtBezoekers: ca. 800

3.2

INTERFACING ACCESS

3.2.1 VERHALENTAFELActiviteit: Feestelijke openingDatum: 2 februari 2003Locatie: Het Twiskehuis, Amsterdam-NoordMedewerkers: Aske Hopman, Janine Huizenga, TomDemeyerPartners: MIEG (Michaël van Eeden), Hans MullerFinanciers: Amsterdams Fonds voor de Kunst, Stads-deel Amsterdam-Noord, Senter Technologie & SamenlevingBezoekers opening: ca. 120 http://verhalentafel.waag.orghttp://www.verhalentafel.nl

3.2.2 REALTIME RIGAActiviteit: ProjectDatum: april 2003Locatie: RIX-C, Riga (Letland)Medewerkers: Aske HopmanPartners: Esther Polakhttp://realtime.waag.orghttp://rixc.lv/03/

3.2.3 ANIMATIEMACHINEActiviteit: ProjectDatum: 12 – 19 oktober 2003Locatie: Cinekid/De Balie, AmsterdamMedewerkers: Aske HopmanPartners: MIEG (Michaël van Eeden)Bezoekers: 700http://animatiemachine.waag.org

3.2.4 VERHALENALTAARActiviteit: Pilot projectDatum: 26 oktober 2003Locatie: Mirakel van de Schoonheid Festival, NijmegenMedewerkers: Janine Huizenga, Tom DemeyerPartner/co-financier: Museum Amstelkring, Ons’ LieveHeer op SolderBezoekers: ca.120http://mirakel.kro.nlhttp://museumamstelkring.nl

3.2.5 TRANSMEDIALE03 FESTIVALActiviteit: Presentatie Datum: 1-5 februari 2003Locatie: Haus der Kulturen der Welt, Berlijn (Duitsland)Medewerkers: Aske Hopman, Paul Keller, Floor vanSpaendonck, Mylène van Noort, Marleen StikkerBezoekers: ca. 1500

3.2.6 GASTCOLLEGE HVADatum: 26 februari 2003Locatie: Instituut voor Interactieve Media, HvA, Am-sterdamMedewerkers: Aske HopmanBezoekers: 120

3.2.7 1AB – EERSTE ARCHITECTUUR BIËNNALEActiviteit: Presentatie Amsterdam RealTimeDatum: 7 mei-7 juli 2003Locatie: Las Palmas, RotterdamMedewerker: Aske Hopman

3.3

PUBLIC RESEARCH

3.3.1 NINE(9)http://9.waag.org∑NieuwmarktActiviteit: Pilot workshop

39

Datum: 19 januari 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumDeelnemers: 18 buurtbewoners

∑Tactical Media LabDatum: 12-22 september 2003Medewerkers: Graham Harwood (artist in residence),Paul KellerLocatie: Imagine Identity and Culture, Amsterdam-Zuidoosthttp://www.imagineic.nl

∑LaunchDatum: 3 maart 2003Medewerkers: Graham Harwood (artist in residence),Floor van SpaendonckLocatie: Imagine Identity and Culture, Amsterdam-ZuidoostBezoekers: 120

∑Wekelijkse inloopworkshopDatum: 3 maart – december 2003Medewerkers: Paul KellerLocatie: Imagine Identity and Culture, Amsterdam-Zuidoost

3.3.2 APRILFEESTEN: KOOKEILANDActiviteit: FaciliteringDatum: 26 april 2003Locatie: De WaagMedewerkers: Floor van Spaendonck, Henk Buursen,Jan-Kees van Kampen, Bellissima, Bastiaan Lips (HetBuitenland), Patrick FaasBezoekers: 150

3.3.3 KILLERCLUBS∑Open-sourcesoftware, ontwikkelingssamenwer-

king en intellectuele eigendomsrechtenActiviteit: Debat Datum: 3 juni 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Floor van Spaendonck, Lawrence vanLiang (India)Partner: Hivos

∑Howard RheingoldActiviteit: Interview n.a.v. verschijning ‘Smart Mobs’Datum: 2 september 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Floor van Spaendonck, Marleen Stikker

∑Open source realtime video-effectsActiviteit: WorkshopLocatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Federico Bonneli (Sub multimediaresearch lab), Kentaru Fukuchi (Tokyo Institute ofTechnology), JaromilDeelnemers: 15

3.3.4 BLENDER OPEN SOURCE CONFERENTIEDatum: 31 oktober-2 november

Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Ton Roosendaal, Floor van Spaendonck,Jan-Kees van Kampen, e.a.Bezoekers: ca. 120

3.3.5 SARAI-WAAG SOCIETY EXCHANGEhttp://sarai.waag.orghttp://www.sarai.net

∑Crisis/Media: the uncertain states of reportageActiviteit: WorkshopDatum: 3-5 maart 2003Locatie: Sarai, Delhi (India)Medewerkers: Geert Lovink, Shuddhabrata Sengupta

∑Open-sourcesoftware & ontwikkelingssamenwer-kingActiviteit: WorkshopDatum: 2-5 juni 2003Locatie: Waag SocietyMedewerkers: Paul Keller, Marleen StikkerPartners: Hivos

∑Next5Minutes4Activiteit: Publicatie en installatie CybermohallaLocatie: De Balie, AmsterdamMedewerkers: Team Sarai

∑Reader03 Shaping TechnologiesActiviteit: PublicatieDatum: 14 maart 2003

∑Waag/Sarai JournalActiviteit: Online journalDatum: januari-december 2003Medewerkers: Team Sarai/Waag SocietyBezoekers: 2113

3.4

SENSING PRESENCE3.4.1 KWART IN NEW YORK[Share]Datum: Wekelijks op zondagLocatie: Open Air Bar, East VillageMedewerker: Eric Redlingerhttp://www.openairbar.com

∑WorkshopDatum: 23 november 2003Locatie: Flux FactoryMedewerker: Eric Redlinger

∑PerformanceX FestDatum: mei 2003Locatie: Remote Lounge, ManhattanMedewerker: Eric RedlingerPartner: Screenmemory

∑Performance Roulette Mixology FestivalDatum: 23-28 juni 2003Locatie: the Performing Garage


40


Medewerker: Eric RedlingerPartner: Isabelle Jenniches

∑Screensaver ActionDatum: 4 juli 2003Locatie: NYCMedewerker: Eric Redlinger

3.4.2 PERFORMANCE DEAF03: ‘INTERFACING RA-DIOTOPIA KEYWORXDatum: 1 maart 2003Locatie: V2, RotterdamMedewerkers: Lodewijk Loos, Arjen Keesmaat, EricRedlinger, Isabelle Jenniches (VS), Michelle Teran (Ca-nada), Rupert Huber (Oostenrijk), Dan Vatsky (VS)Co-financiers: Cultuur 2000Bezoekers: 500http://deaf.v2.nl

3.4.3 DEAF03: MASTERCLASS COLLABORATIVECULTUREDatum: 3-7 maart 2003Locatie: V2_, RotterdamMedewerkers: Sher Doruff (curator)Deelnemers: Just van den Broecke, Sharon Daniel (VS),Sara Diamond (Canada), Anne Nigten (V2)Partners: Ars Electronica Center, V2_ organisatie, C3,Zentrum für Kunst und Medientechnologiehttp://deaf.v2.nl

3.4.4 FESTIVAL ‘IN-FILTH-TRATION’Activiteit: Workshop en presentatie transmedia VJ-freeware KeyWorxDatum: 2-3 april 2003Locatie: STUK, LeuvenMedewerker: Arjen Keesmaat, DJ Nurse, DJ Lady Janehttp://www.cinemazed.be

3.4.5 COLLABORATIVE SLAMMINGActiviteit: Demonstratie en lezing, theater, games,performancetechnologieënDatum: 14 april 2003Locatie: Science Museum, Londen (VK)http://www.civicentre.org

3.4.6 CONNECTED! THE MAKING OF A LIVE ART EXCHANGE PERFORMANCEShttp://connected.waag.org

∑WIRELESS WALKSRadio 100 tourActiviteit: WandeleventDatum: 8 januari 2003Locatie: AmsterdamMedewerker: Michelle Teran (artist in residence)Partner: Radio 100

∑Impakt FestivalActiviteit: WandeleventDatum: 5-9 juni 2003Locatie: UtrechtMedewerker: Michelle Teran (artist in residence)Deelnemers: 32

∑SISTER O – hacking narrativesActiviteit: PerformanceDatum: 25 maart 2003Locatie: Amsterdam, SydneyDeelnemers: Nancy Mauro-Flude (artist in residence),Michelle Teran, Linda Dementhttp://sistero.sysx.org

∑SISTER O – electrik theatrik operationActiviteit: PerformanceDatum: 17 augustus 2003Locatie: De Waag, Theatrum Anatomicum, Amster-dam, Art Space Gallery, Sydney (AustraliëDeelnemers: Nancy Mauro Flude (artist in residence),Michelle Teran, Linda DementPartner: DasArtsBezoekers: 100http://connected.waag.org/archive.html

∑Listen, Send, TellActiviteit: Performance t.g.v. verschijning publicatie‘Making Art of Databases’Datum: 14 juni 2003Locatie: V2_, RotterdamDeelnemers: Michelle Teran (Rotterdam), RupertHuber, Linz (Oostenrijk), Isabelle Jenniches, New York(VS), Sher Doruff

3.4.7 CONNECTED! SENTIENT CREATURES LEZINGENSERIE

∑Norman WhiteTitel: The Helpless Robot Datum: 1 oktober 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Norman White (lezing), Graham Smith(host), Henk Buursen, Sam Nemeth, Jan-Kees vanKampen, Floor van Spaendonck Co-financier: HGIS Cultuurprogramma/Ministerie vanBuitenlandse Zaken, Ministerie van OCenW , TelboticsBezoekers: ca. 110http://connected.waag.org/archive.html

∑Rupert SheldrakeTitel: The Sense Of Being Stared AtDatum: 8 oktober 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Rupert Sheldrake (lezing), GrahamSmith (host), Henk Buursen, Sam Nemeth, Jan-Keesvan Kampen, Floor van Spaendonck Co-financier: HGIS Cultuurprogramma/Ministerie vanBuitenlandse Zaken, Ministerie van OCenW , TelboticsBezoekers: ca. 110http://connected.waag.org/archive.html

41


∑Theo JansenTitel: Beach AnimalsDatum: 15 oktober 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Theo Jansen (lezing), Graham Smith(host), Henk Buursen, Sam Nemeth, Jan-Kees vanKampen, Floor van Spaendonck Co-financier: HGIS Cultuurprogramma/Ministerie vanBuitenlandse Zaken, Ministerie van OCenW , TelboticsBezoekers: ca. 110http://connected.waag.org/archive.html

∑Dick BiermanTitel: Global Consciousness ProjectDatum: 22 oktober 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Graham Smith (host), Henk Buursen,Sam Nemeth, Jan-Kees van Kampen, Floor van Spaen-donck Co-financier: HGIS Cultuurprogramma/Ministerie vanBuitenlandse Zaken, Ministerie van OCenW , TelboticsBezoekers: ca. 110http://connected.waag.org/archive.html

∑Catherine RichardsTitel: Posthumanistic Concepts in Relation to Intelli-gent MachinesDatum: 29 oktober 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Graham Smith (host), Henk Buursen,Sam Nemeth, Jan-Kees van Kampen, Floor van Spaen-donck Co-financier: HGIS Cultuurprogramma/Ministerie vanBuitenlandse Zaken, Ministerie van OCenW , TelboticsBezoekers: ca. 110http://connected.waag.org/archive.html

∑Jaron LanierTitel: Phenotropic ComputingDatum: 5 november 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Graham Smith (host), Henk Buursen,Sam Nemeth, Jan-Kees van Kampen, Floor van Spaen-donck Co-financier: HGIS Cultuurprogramma/Ministerie vanBuitenlandse Zaken, Ministerie van OCenW , TelboticsBezoekers: ca. 110http://connected.waag.org/archive.html

∑Kit Gallaway en Sherrie RabinowitzTitel: Experimental Communications Technologies andthe Influence on InternetartDatum: 12 november 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Graham Smith (host), Henk Buursen,Sam Nemeth, Jan-Kees van Kampen, Floor van Spaen-donck Co-financier: HGIS Cultuurprogramma/Ministerie vanBuitenlandse Zaken, Ministerie van OCenW , TelboticsBezoekers: ca. 110http://connected.waag.org/archive.html

∑Joe DavisTitel: Cyborg Sculptures and DNA-bases Artworks

Datum: 19 november 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Graham Smith (host), Henk Buursen,Sam Nemeth, Jan-Kees van Kampen, Floor van Spaen-donck Co-financier: HGIS Cultuurprogramma/Ministerie vanBuitenlandse Zaken, Ministerie van OCenW , TelboticsBezoekers: ca.110http://connected.waag.org/archive.html

∑Graham SmithTitel: Sentient CreaturesDatum: 26 november 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Graham Smith (host), Henk Buursen,Sam Nemeth, Jan-Kees van Kampen, Floor van Spaen-donck Co-financier: HGIS Cultuurprogramma/Ministerie vanBuitenlandse Zaken, Ministerie van OCenW , TelboticsBezoekers: ca.110http://connected.waag.org/archive.html

3.4.8 CONNECTED!: AN’ A*TOM”IC\ “RELATEDTO THE STRUCTURE OF AN ORGANISM”http://anatomix.waag.org

∑Connecting Connected Kinetics TorontoActiviteit: WorkshopDatum: 17-18, 24-25 januari 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Guy van Belle, Arjen Keesmaat, JeffMann (Canada), Michelle Teran (Canada)Connected: Amsterdam, Toronto (Canada)

∑Next5Minutes4Activiteit: Lezing over AnatomicDatum: 12 september 2003Locatie: De Balie, AmsterdamDeelnemers: Guy van Belle, Arjen Keesmaat, SherDoruff, Floor van SpaendonckBezoekers: 40

∑Deeper Problemsolving IssuesActiviteit: Miniconferentie over Connected perfor-mancesDatum: 22 november 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumConnected: Amsterdam, Brussel, Berlijn, New York,TasmaniëDeelnemers: 13

∑Streets, Stories, FacesActiviteit: PresentatieDatum: zomer 2003Locatie: PraagConnected: Amsterdam, Sofia, Brno, BrusselDeelnemers: 20

∑Bulgaria MeetingsActiviteit: Presentatie Datum: zomer 2003Locatie: Sofia (Bulgarije)Deelnemers: Anatomics

42


∑Code 31 Balloon EventActiviteit: PresentatieDatum: zomer 2003Locatie: Code 31, Brussel (België)Deelnemers: 10

∑Max/MSP/Jitter introductieActiviteit: Technische workshopDatum: november 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumConnected: Brussel, Sofia, TokioDeelnemers: 12

∑MP3 Streaming ExperimentsActiviteit: Technische workshopDatum: december 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumConnected: Brussel, Tokio, ParijsDeelnemers: 4

∑Streaming Quicktime TutorialActiviteit: Technische workshopDatum: Lente 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumConnected: BrusselDeelnemers: 10

∑KeyWorx WorkshopActiviteit: Technische workshopDatum: lente 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumConnected: BrusselDeelnemers: 10

∑Next5Minutes4Activiteit: LezingDatum: 12 september 2003Locatie: De Balie, AmsterdamDeelnemers: Floor van Spaendonck, Sher Doruff, ArjenKeesmaat, Guy van Bellehttp://www.next5minutes.org

∑Next5Minutes4Activiteit: PerformanceDatum: 13 september 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumDeelnemers: Guy van Belle, Arjen Keesmaat, 7 gast-deelnemersBezoekers: 360http://www.next5minutes.org

∑Paravisions/CasisCaputActiviteit: PerformanceDatum: 28 juni 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumDeelnemers: Sher Doruff, Nora Heilmann, Guy vanBelle, Arjen Keesmaat, Code 31, 10 performersBezoekers: 30

∑23+1Activiteit: PerformanceDatum: 27 – 27 april 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumDeelnemers: 30

Connected: Parijs, New YorkBezoekers: 250

∑E-Culture FairActiviteit: PerformanceDatum: 23 oktober 2003Locatie: Paradiso, AmsterdamDeelnemers: Lodewijk Loos, Fokke de Jong, Jan-Keesvan Kampen, Isabelle Jenniches,Alex Kyrkos, Sher Doruff, Floor van SpaendonckLocatie: De Waag, Theatrum Anatomicum Deelnemers: Arjen Keesmaat, Louise BothLocatie: V2_, RotterdamDeelnemers: Guy van Belle, Josephine Dorado (artist inresidence)Connected: Amsterdam, RotterdamBezoekers: 300

∑Kinetic Connections – Anatomy of the MachineActiviteit: WorkshopDatum: 11-12 oktober 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerker: Jeff Mann (Canada)Deelnemers: 15

∑SuperColliderActiviteit: WorkshopDatum: 19-20 december 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerker: Jan-Kees van KampenDeelnemers: 12

3.4.9 CONNECTED! DISSEMINATIE

∑Reclaiming the Right to Performance: a Symposiumon Theater, Communities

Activiteit: LezingDatum: 14 april 2003Locatie: Civic Centre, Londen (VK)Medewerker: Sher DoruffBezoekers: 200http://www.civiccentre.org

∑London Institute PHD seminarActiviteit: Lezing KeyWorx ResearchDatum: 7 juli 2003Locatie: London Institute, Central Saint Martin’s,Londen (VK)Medewerker: Sher DoruffBezoekers: 15

∑Making Art of DatabasesActiviteit: Artikel in publicatie Collaborative Culture,NAI uitgeversSchrijver: Sher Doruff

∑Interaktions Labor WorkshopActiviteit: WorkshopLocatie: Saarbrucken (Duitsland)Deelnemers: 27Bezoekers: 250http://connected.waag.org/archive.html

43


3.5

WAAG SOCIETY ALGEMEEN

3.5.1 MUSEUMNACHTDatum: 2 november 2003Locatie: De Waag, Theatrum AnatomicumMedewerkers: Waag Society, De NachtwachtBezoekers: ca. 2500http://www.n8.nl

3.5.2 HOGESCHOOL VAN AMSTERDAMActiviteit: hoorcollege over de VerhalentafelDatum: 14 april 2003Locatie: Hogeschool van AmsterdamMedewerker: Aske HopmanBezoekers: 100

3.5.3 VAKORGANISATIE SOFTWARE-TESTERSActiviteit: presentatie Users as Designers methodeDatum: 5 november 2003Locatie: Nieuwegein Business LocationMedewerker: Floor RemmelzwaalBezoekers: 100

3.5.4 CULTUURDEBATActiviteit: debat commissie cultuur D66Datum: 12 november 2003Locatie: De IJsbreker, AmsterdamMedewerker: Marleen StikkerBezoekers: 70

3.5.5 DE ETHIEK VAN DE INFORMATIEMAAT-SCHAPPIJActiviteit: LezingDatum: 18 oktober 2003Locatie: Nederlands Architectuur Instituut, RotterdamMedewerker: Marleen StikkerBezoekers: 50

3.6

KWANTITATIEVE GEGEVENS

(A) InstitutenHet publiek van Waag Society bestaat uit bezoekers,deelnemers en toehoorders. Onder virtuele bezoekersworden verstaan de mensen die via online omgevin-gen, websites en journals met activiteiten van WaagSociety in aanraking zijn geweest. Onder informatieverstrekkingen zijn in onderstaandeweergave opgenomen de bezoekers van de websitevan Waag Society en de internationale vraagbaak endatabase de Medialounge.

Aantal Aantal Aantaleenheden gebruikers gebruikers

fysiek virtueel

Evenementen 62 10.542 127.724

Congressen/symposia 10 550 —

Workshops/lezingen 93 2.439 2.334

Informatie-verstrekkingen 1 — 113.866

Publicaties/brochures 34 12.095 13.500

Overige activiteiten

Totaal 200 25.626 257.424

3.7

DE PERS OVER WAAG SOCIETY 2003

3.7.1 VERHALENTAFEL–Webwereld Nieuwsbrief, 15.01.03: ‘Bejaarden trai-

nen geheugen met multimedia’–Amsterdams Stadsblad, ed.Noord, 12.02.03: ‘Ultra-

moderne Verhalentafel voor oudjes in Twiskehuis’–NCRV Radio 2, 12.02.03, Knooppunt Kranenburg: in-

terview Aske Hopman–Radio Amsterdam, 12.02.03, De Coentunnelshow:

interview Aske Hopman–SBS6, 12.02.03, Hart van Nederland: interview Aske

Hopman–AT5, 12.02.03, Kort Amsterdams: nieuwsitem–Echo, 13.02.03, Nieuwsfoto–Algemeen Dagblad, 14.02.03: ‘Herinneringen opha-

len aan de Verhalentafel’–NPS Radio, 17.02.03, Kunststof: Interview Aske

Hopman–Het Kompas, 17.02.03, Regiokrant Landsmeer en

Oostzaan, ‘Verhalentafel laat ouderen genieten vande modernste technologie’

–Trouw, 27.02.03: ‘Verhalentafel als collectief geheu-gen’

–AS maandblad voor de activiteitensector, maartnr.:‘De geheugenprikkelende Verhalentafel’

–Computer Totaal!, maartnr, Magazine–www.cyburg.nl, Nieuwsartikel ‘Bejaarden trainen

geheugen met multimedia’–www.cultuurnet.nl: Agenda item–www.gerontechjournal.net: ‘A Story Table: ICT to

overcome social isolation’–Daklozenkrant, 21.03.03: ‘Gekookte uier in dunne

plakjes’–Spits, 31.03.03: ‘Verhalentafel in verzorgingstehuis’–Rotterdams Dagblad, 2.05.03: ‘Effect leestafel is ge-

weldig’–NRC Handelsblad, 05.05.03: ‘Surfen op de herinne-

ring’


–Medisch Contact, juni nr. : ‘Beelden van vroeger’–Rotterdams Dagblad, 12.06.03: ‘Baas op Zuid’–BN/De Stem, ed. Breda, 13.06.03: ‘Digitheek Heuvel

niet in de prijzen’–Dagblad de Limburger, ed. Maastricht, 13.06.03:

‘Verhalentafel’–Dagblad de Limburger, ed. Venlo, 13.06.03: ‘Verha-

lentafel’–Het Parool, 13.06.03: ‘Amsterdamse Verhalentafel

wint prijs’–www.telegraaf.nl, Digi, 17.06.05: ‘Digitale verhalen-

tafel wint technologieprijs’–Metro, 17.06.03, Gezondheiddinsdag: ‘Opa en oma

achter de computer’

3.7.2 AMSTERDAM REALTIME–NRC Handelsblad, 21.02.03: ‘Esther Polak en de

kunst van het kijken’–Wired, nr. 03 2003: ‘Emerging Traffic’–Bizz magazine, Zzap! aprilnummer: ‘GPS-systeem

wekt stadskaart tot leven’–Verkeerskunde, bedrijfsleven, nr. 4 2003: ‘GPS in

Art’–Computable, 16.05.03: foto voorpagina

3.7.3 NINE(9)–Het Parool, 4.03.03: ‘De Bijlmer in negen verhalen’

3.7.4 GOUDEN @PENSTAART–Uitkijkpost, 22.01.03: ‘Gezocht: Digi-kids’–Aalsmeerder Courant, 22.01.03: ‘Gouden @pen-

staart verkiezing’–Uithoornse Courant, 29.01.03: ‘Deze site vind ik kin-

derachtig’–Alkmaarsche Courant, 18.02.03: ‘De Koolvlet nomi-

neert de prijs Gouden @penstaart’–Nieuwe Noordhollandse Courant, 19.02.03: ‘De

Koolvlet nomineert voor Gouden @penstaart’–Almaarsche Courant, 20.02.03: ‘Heiloose jury kiest

eigen @penstaart’–Weekblad van Heemstede, 20.02.03: ‘Heemsteedse

whizzkids ontvangen nominatie voor Gouden @pen-staart’

–De Gooi- en Eemlander, 5.04.03: ‘Gouden @pen-staart’

–Leidsch Dagblad, 5.04.03: ‘Gouden @penstaart’–NRC Handelsblad, 11.04.03: ‘Gouden @penstaart’–Digitale Nieuwsbrief Provinciale Bibliotheekcentrale

Noord-Brabant, maartnr.: ‘Gouden @penstaart’–NRC Handelsblad, 16.09.03: ‘De computer als

schoolbord’–De Telegraaf, 16.12.03: ‘Deze cd-roms vinden kinde-

ren zelf leuk’–De Gelderlander, ed. Veluwe, 20.03.03: ‘Winnaars

Gouden @penstaart 2003’–Zwolse Courant, ed. Salland, 20.03.03: ‘Winaars

Gouden @penstaart 2003’–Zwolse Courant, ed. Zwolle Stad, 20.03.03: ‘Win-

naars Gouden @penstaart 2003’–De Volkskrant, 21.03.03: ‘Wiewatwaar’–De Telegraaf, 25.03.03: ‘CD-rom Flipper & Lopaka

wint Gouden @penstaart’–Adformatie, 27.03.03: ‘Dr. Pepper wint Gouden

@penstaart’–Eindhovens Dagblad, ed. Eindhoven, 31.03.03: ‘Prijs

voor Transposia’–Eindhovens Dagblad, ed. Helmond, 31.03.03: ‘Prijs

voor Transposia’–Friesch Dagblad, 06.03.03: ‘Jeugd in race voor Gou-

denApenstaart’–Friesch Dagblad, 26.03.03: ‘ Gouden apenstaart’–Gelders Dagblad, ed. Lochem e.o, 20.03.03: ‘Win-

naars Gouden @penstaart 2003’–Het Nieuwe Stadsblad, 05.02.03: ‘Nominatie voor

site gemeentearchief’–Het Parool, 20.03.2003: ‘ruis’–Nieuwsblad van Noord-Oost Friesland, 19.02.03:

‘ThinkQuest Junior-websites genomineerd: GoudenApenstaart’

–NRC Handelsblad, 16.09.03: ‘Beoordeeld’–Overijssels Dagblad, ed. Salland, 20.03.03: ‘Win-

naars Gouden @penstaart 2003’

3.7.5 SCRATCHWORX–Amsterdams Stadsblad, ed. Centrum, 28.05.03:

‘DJ/VJ-training voor leerlingen vmbo’–British Council Newsletter, juni 2003: ‘Catalyst,

Technology into dance’

3.7.6 CONNECTED! THE MAKING OF A LIVE ARTEXCHANGE–Brabants Dagblad, ed. Den Bosch, 21.01.03: ‘Geld

cultuur in buitenland’–Algemeen Dagblad, 23.05.03: ‘Bijna 1,7 miljoen naar

cultuurprojecten’–De Gooi- en Eemlander, 23.05.03: ‘Cultuurprojecten

krijgen 1,7 miljoen’–De Gelderlander, ed. Veluwe: 23.05.03: ‘Geld voor

cultuurprojecten’–Friesch Dagblad, 23.05.03: ‘Cultuurprojecten krijgen

bijna 1,7 miljoen’–Rijn en Gouwe, 23.05.03: ‘Bijna 1,7 miljoen naar cul-

tuurprojecten’–Nieuw Kamper Dagblad, 23.05.03: ‘Geld voor cul-

tuurprojecten’–IJmuider Courant, 23.05.03: ‘1,7 miljoen euro cul-

tuurprojecten’–Apeldoornse Courant, 23.05.03: Geld voor cultuur-

projecten’–Zwolse Courant, 23.05.03: ‘Geld voor cultuurprojec-

ten’–Leeuwarder Courant, ed. Zuid, 23.05.03: ‘Cultuur-

projecten krijgen 1,7 miljoen’–Haarlems Dagblad, 23.05.03: ‘1,7 miljoen euro cul-

tuurprojecten’–Dagblad Flevoland, ed. Lelystad, 23.05.03: ‘Geld

voor cultuurprojecten’–Gelders Dagblad, ed. Lochem e.o., 23.05.03: ‘Geld

voor cultuurprojecten’–Gelders Dagblad, ed. Zutphen e.o., 23.05.03: ‘Geld

voor cultuurprojecten’–Deventer Dagblad, 23.05.03: ‘Geld voor cultuurpro-

jecten’

44

45


–De Dordtenaar, 23.05.03: ‘Bijna 1,7 miljoen naar cul-tuurprojecten’

–Leeuwarder Courant, ed. Stad, 23.05.03: ‘Cultuur-projecten krijgen 1,7 miljoen’

–Overijssels Dagblad, ed. Salland, 23.05.03: ‘Geldvoor cultuurprojecten’

–Rotterdams Dagblad, 23.05.03: ‘Extra subsidie voorRotterdamse cultuurprojecten’

–Brabants Dagblad, ed. Den Bosch, 24.05.30: ‘Subsi-die’

–Brabants Dagblad, ed. Tilburg, 24.j05.03: ‘Subsidie’–Het Parool, 24.05.03: ‘Cultuur krijgt bijna 1,7 mil-

joen’–TransArtists Newsletter, April 2003: ‘Hot Wired Live

Residency’–De Volkskrant, 10.10.03: ‘Voelen dat je wordt aange-

staard’–Amsterdams Stadsblad, ed. Centrum: ‘Lezing door

zeer omstreden geleerde’–Trouw, 10.10.03: ‘Het gevoel dat iemand naar je

staart’–De Volkskrant, 27.10.03: ‘Pebbles brengt zieke kin-

deren virtueel in de klas’–NRC Handelsblad, 31.10.03: ‘Een paranormale pape-

gaai’

3.7.7 E-CULTURE FAIR–Het Parool, 24.10.03: ‘Eenzaamheid verdreven via de

e-culture’–Marketingtribune, 4.11.03: ‘E-Culture Fair blijkt

broedplaats voor innovatie’–Telecombrief, 7.11.03: ‘E-Culture Fair biedt zicht op

komende lichting nieuwe media’

3.7.8 ALGEMEEN–SURFnet Bulletin, nr. 1 2003: ‘Technologie en toe-

passingen moeten hand in hand gaan’–De Volkskrant, 11.01.03: ‘Politici maken niet helder

wat ze willen met kunst’–NRC Handelsblad, 11.01.03: ‘Politici willen geen mi-

nister van Cultuur’–OpNieuw, juni 2003: ‘http://www.nieuwmarkt-

buurt.nl/opnieuw’–De Volkskrant, 14.06.03: ‘Tijdelijk verlies van ge-

zond verstand’ –Webwereld, 30.06.03: ‘Publieke sector moet open

source omarmen’–KRO website Mirakel van de Schoonheid festival

‘Ons’ Lieve Heer Op Solder’–Amsterdams Stadsblad, ed. Centrum: ‘Twee dagen in

het teken van de eighties’–De Volkskrant, 2.10.03: ‘Can do. Tuurlijk! De eufori-

sche energie van de jaren tachtig’’–Het Parool, 5.12.03: ‘Digitale pioniers succesvol op

internet’–MMNieuws, nr.9/10, 2003: ‘Het innovatieve poten-

tieel van de culturele sector’–Adformatie, 6.11.03: vermelding boekpresentatie

‘Area100 graphic designers, 10 curators, 10 classics’–Het Parool, 7.11.03: ‘Twee Museumnachten’

47

4. Personeel

47


49

lWaag Society Jaarverslag 2003 /Personeel

4.1 RAAD VAN TOEZICHT–Tanja Cuppen (Rabobank Nederland)–Caroline Gehrels (managing director Berenschot

Communicatie)–Job Hengeveld (jurist)–Jurriënne Ossewold (directeur Communication and

Multimedia Design/Academie voor Kunst en Vorm-geving Sint Joost/Academie voor ICT & Manage-ment, Breda)

–Johan van Wamelen (management consultant OrdinaNederland)

4.2 RAAD VAN ADVIES–Bart R. Bakker–Pierre Ballings (directeur Paradiso, Amsterdam)–Rosi Braidotti (professor Vrouwenstudies in de Kun-

sten, Universiteit Utrecht)–Paul Kuypers (cultuurcriticus)–Bert Mulder (oprichter de Informatiewerkplaats)–S.J. Noorda (voorzitter College van Bestuur, Univer-

siteit van Amsterdam) –Karin Spaink (publicist)–Ing You Tan (lid PvdA fractie Eerste Kamer, senior

consultant Berenschot)–John Thackara (directeur Doors of Perception)–Jan IJzermans (dean Utrecht School of Music and

Technology)

4.3 RAAD VAN ADVIES WAAG SOCIETY EXPERTISECENTRUM–Peter van Dorp (consultant Van Dorp Consultancy)–Martien Kuitenbrouwer (hoofd projecten en imple-

mentatie afd. Welzijn en Onderwijs, Gemeente Am-sterdam/Stadsdeel Geuzenveld Slotermeer)

–Emilie Randoe (directeur Instituut voor InteractieveMedia, Hogeschool van Amsterdam)

–Robert-Jan Simons (hoogleraar 'Didactiek in digitalecontext'/Universiteit Utrecht, hoofd Expertisecen-trum ICT en onderwijs)

–Hilde Swets (onderwijsbegeleider en adviseur/Ontop of the Hill)

4.4 PERSONEEL IN VASTE DIENST PER 31 DECEMBER 2003

–Guy van Belle–Thorunn Björnsdottir–Ron Boonstra–Bente van Bourgondiën–Remy Bouwhuis–Wilma Bulhof–Henk Buursen–Willy Collewijn–Tom Demeyer–Sher Doruff–Dick van Dijk–Marleen Eek–Maria Heesen–Klaas Hernamdt–Janine Huizenga–Sander Hooreman–Aske Hopman

–Fokke de Jong–Jan-Kees van Kampen–Arjen Keesmaat–Paul Keller–Saar van Kouswijk–Ronald Lenz–Sanne Leupen–Lodewijk Loos–Marco Meijer–Mylène van Noort–Floor Remmelzwaal–Margreet Riphagen–Ralph de Rijke–Floor van Spaendonck–Marleen Stikker–Annie Toop–Bart Tunnissen–Jim van Velzen–Björn Wijers–Henk van Zeijts

4.5 FREELANCERSJust van den BroeckeOkke de KoninkGeert LovinkPatrice RiemensGraham Smith

4.6 STAGIAIRESAllesandra BlasiLouise BothLenneke van der GootKristel KerstensWillemijn van PoppelIrene de Vette

4.7 ARTISTS IN RESIDENCEJosephine DoradoNancy Mauro-FludeMark MeadowsMichelle Teran

4.8 UIT DIENSTWouter BaarsKrashnodar ColicEllen van DoornSandra KochRobert SteijnWerner TeelingAlvaro Ortiz TroncosoBert VolkersJeannine Wellink

Jaarverslag 2003 · 2018-02-27 · Waag Society Jaarverslag 2003 /Inleiding expertise die we hebben...

Documents

Transcript of Jaarverslag 2003 · 2018-02-27 · Waag Society Jaarverslag 2003 /Inleiding expertise die we hebben...