Jaarstukken 2016

regio Stedendriehoek

Bureau Stedendriehoek

Dagelijks Bestuur van 13 april (en 22 juni) 2017

Regioraad (schriftelijke ronde) eind juni 2017

Versie: DB 13 april 2017

2

Inhoudsopgave Jaarstukken

Jaarverslag

1. Inleiding 3

2. Programmaverantwoording 4

2.1 Bestuur en Organisatie 4

2.2 Terugblik 2016 algemeen 4

2.3 Terugblik van uit de Agenda Stedendriehoek 7

2.4 Subsidiestromen 12

2.5 Algemene dekkingsmiddelen 13

2.6 Onvoorzien 13

3. Verplichte paragrafen 14

3.1 Weerstandsvermogen en risicobeheersing 14

3.2 Financiering 15

3.3 Bedrijfsvoering 16

3.4 Verbonden partijen 17

3.5 Rechtmatigheid 17

3.6/3.7/3.8 Onderhoud kapitaal goederen, Grondbeleid, Lokale heffingen 19

Jaarrekening

4. Grondslagen waardering en resultaatbepaling balans per 31 december 2016 20

5. Balans per 31 december 2016 (voor resultaatbestemming) met toelichting 21

6. Overzicht van baten en lasten 2016 met toelichting 28

Resultaat 2016 31

Programma 001 Bestuur en Bureau 32

Programma 002 Agenda Stedendriehoek 34

Programma 003 Subsidiestromen 37

Programma 004 Beter Benutten Vervolg 38

WNT (wet Normering Topinkomens) 39

7. Controleverklaring 40

3

JAARVERSLAG

1. Inleiding

Hierbij presenteer ik u de Jaarstukken 2016 van de regio Stedendriehoek. De samenwerking van de

zeven gemeenten binnen de Cleantech Regio. Twee organisaties vormen de stevige basis van de

Cleantech Regio. Dat zijn de Strategische Board Stedendriehoek en de Wgr regio Stedendriehoek. Dit

verslag is de terugblik van de Wgr regio Stedendriehoek.

De Wgr regio Stedendriehoek

Binnen de Wgr regio Stedendriehoek werken de gemeenten Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe,

Lochem, Voorst en Zutphen al jarenlang samen. ‘Beter worden in wat we samen zijn’ is daarbij het

credo. In De Agenda Stedendriehoek zijn op de terreinen innovatie, sociaal kapitaal, bereikbaarheid en

leefomgeving de ambities verwoord. Het uitgangspunt is dat de regio zich inzet voor het nog verder

verbeteren van het vestigingsklimaat. En dat wordt breed ingestoken. Dan gaat het om het

vestigingsklimaat voor bestaande inwoners en nieuwkomers, voor bestaande bedrijven en bedrijven die

zich hier willen gaan vestigen, voor studenten en voor mensen die hier hun werk hebben of gaan

zoeken. De regio heeft de ambitie om energieneutraal te zijn in 2030.

Hoe hebben we het gedaan?

De Wgr regio Stedendriehoek heeft het boekjaar 2016 met een positief saldo afgesloten. En niet alleen

de cijfers zijn positief, ook inhoudelijk gezien zijn we trots op onze resultaten. Er is een hoop gebeurd en

ik geef hieronder een korte bloemlezing van onze wapenfeiten. Verderop in het verslag kunt u er

uitgebreid over lezen.

In het kort: De Midterm Review, gestart in 2015 heeft dit in 2016 geleid tot een concreet

veranderprogramma ‘Naar een slagvaardige Cleantech Regio Stedendriehoek’. Als gevolg hiervan is de

samenwerking met de Strategische Board verbeterd en geïntensiveerd. De beide secretariaten zijn

nauwer gaan samenwerken en er is één centraal communicatieteam Cleantech Regio gevormd.

De Omgevingsagenda Cleantech Regio is voortvarend opgepakt. Samen met de provincies en de Board

worden de programma’s uitgerold. Voor de programma’s van toekomstbestendige steden en kernen en

schone mobiliteit ligt het trekkerschap bij de Wgr. Het proces van de verbreding van de A1 is vol op

stoom en vraagt de nodige aandacht om de regionale belangen goed in te brengen. Op het gebied van

bereikbaarheid verschuift de aandacht van alleen bereikbaarheid naar slimme en schone mobiliteit.

Hoewel nog een jaar te gaan met het programma Beter Benutten Vervolg (gestart in 2015 met een

looptijd tot 2018) wordt er door het ministerie, de provincies, gemeenten en betrokken bedrijven

nagedacht over de periode na Beter Benutten Vervolg. Nu al is duidelijk dat de verworvenheden (zoals

bijvoorbeeld de bedrijvenaanpak) ook in de periode 2018 en verder aandacht verdiend. Naast de

afspraken die we maken over het programmeren van wonen en werken hebben we ook aandacht voor

de kwaliteit er van. Een mooi instrument dat ik hier wil noemen is het onderzoek naar hoe woonmilieus

en leefstijlen zijn te combineren.

Verantwoording innovatie en sociaal kapitaal via jaarverslag Strategische Board Stedendriehoek

De Board is trekker van deze thema’s. Voor de verantwoording verwijzen wij naar het jaarverslag van

de Strategische Board. Wel goed om hier te melden dat vanuit de regio we de gezamenlijke

gemeentelijke inbreng op deze thema’s organiseren.

Ook met betrekking tot het belangrijke thema energietransitie ligt het trekkerschap bij de Board. Vanuit

de gemeenten is er behoefte om ook samen op te trekken, kennis te delen en activiteiten op te pakken.

Daaraan geven we dan ook invulling.

De scheidslijn tussen de activiteiten van de Wgr regio Stedendriehoek en Strategische Board

Stedendriehoek is niet strak en niet zwart/wit. Het zijn communicerende vaten. Dat kan soms tot

onduidelijkheid leiden: ‘wat is nou van wie?’ Maar ik ben er van overtuigd dat we daar met elkaar goed

kunnen uitkomen, en dan is één plus één drie.

Alex van Hedel

Portefeuillehouder Financiën en Middelen

4

2. Programmaverantwoording

2.1 Bestuur en organisatie

De toelichting op de financiële verschillen vindt u terug op pagina 32 en 33, Programma 001.

Regio Stedendriehoek, samenwerking ‘light ’

De regio Stedendriehoek is het samenwerkingsverband van de gemeenten Apeldoorn,

Brummen, Deventer, Epe, Lochem, Voorst en Zutphen. Samen bereiken we meer en realiseren we

krachtige steden en een vitaal platteland. Het versterken van het vestigingsklimaat is ons leidend

thema. Dat doen we aan de hand van de opgaven bereikbaarheid, leefbaarheid, innovatie en

sociaal kapitaal zoals geformuleerd in De Agenda Stedendriehoek. Om resultaten te bereiken werkt

de Stedendriehoek niet alleen als gemeenten samen, maar uiteraard ook met de partners in het

gebied. Co-creatie en vormen van governance zijn het uitgangspunt. Dit alles onder de profilering

als Cleantech Regio.

De regio Stedendriehoek (verder ook wel aangeduid als Wgr of Wgr-Stedendriehoek) heeft

een lichte samenwerkingsvorm. Het uitgangspunt is dat de regionale samenwerking gebaseerd is

op vrijwilligheid. Er zijn geen bevoegdheden overgedragen aan de regio. De

besluitvorming is in handen van de colleges van B&W en de gemeenteraden. Een klein stafbureau

faciliteert de samenwerking.

Samenstelling DB en Regioraad

De Regioraad (RR) bestaat uit twee bestuurders (burgemeesters/wethouders) per

deelnemende gemeente. De Regioraad kiest uit zijn midden de leden van het Dagelijks Bestuur

(DB). Het DB wordt gevormd door één bestuurder per gemeente. Als adviseur is een gedeputeerde

van de provincie Overijssel en een gedeputeerde van de provincie Gelderland lid van het DB.

Het Dagelijks Bestuur bestond eind 2016 uit:

Apeldoorn:Johan Kruithof, portefeuille economie en arbeidsmarkt

Brummen: Alex van Hedel, portefeuille financiën en personeel

Deventer: Andries Heidema, voorzitter en portefeuille communicatie en lobby

Epe: Hans van der Hoeve, vicevoorzitter en portefeuille omgevingsagenda en leefomgeving

Lochem: Sebastiaan van ’t Erve, portefeuille duurzaamheid en energie

Voorst: Jos Penninx, portefeuille mobiliteit

Zutphen: Annelies de Jonge, portefeuille wonen en werken

Gelderland: Jan Markink, adviseur DB

Overijssel: Monique van Haaf, adviseur DB.

De Regioraad bestond eind 2016 uit:

Apeldoorn: Johan Kruithof, John Berends, Paul Blokhuis (plv. lid)

Brummen: Alex van Hedel, Eef van Ooijen, Luuk Tuiten (plv.lid)

Deventer: Andries Heidema (voorzitter), Robin Hartog Heys, Jan Jaap Kolkman(plv.lid)

Epe: Hans van der Hoeve, Robert Scholten, Erik Visser (plv.lid)

Lochem: Sebastiaan van ’t Erve, Bert Groot Wesseldijk, Trix van der Linden (plv.lid)

Voorst: Jos Penninx, Wim Vrijhoef, Harjo Pinkster (plv.lid)

Zutphen: Annelies de Jonge, Oege Bosch, Coby Pennings (plv.lid)

In haar vergadering van 2016 heeft de Regioraad besloten om voortaan schriftelijk te vergaderen

en alleen fysiek bij elkaar te komen als dat voor een gedragen besluit nodig is.

2.2 Terugblik 2016 algemeen Midterm Review

Met het werken in governance en de komst van de Strategische Board was het logisch om

onze manier van samenwerken nog eens kritisch te bekijken. Dit vanuit de gedachte dat de

regionale samenwerking tussen de gemeenten nog beter kan: slimmer, effectiever en efficiënter.

Dit was aanleiding voor het proces van de Midterm Review dat begon in 2015. Begin 2016 was

de afronding. Het resultaat van het proces van de Midterm Review staat beschreven in de

5

rapportage ‘Naar een slagvaardige Cleantech Regio Stedendriehoek’. De voorgenomen acties

staan opgenomen in het daarin opgenomen veranderprogramma.

Conclusie was de noodzaak van een fundamentele vernieuwing van het samenwerkingsproces:

van government naar governance. Daar was al een start mee gemaakt met de opgaven uit De

Agenda Stedendriehoek. En de resultaten die we daarmee bereiken liegen er niet om. Maar er zijn

nog verbeterslagen te maken. In 2016 zijn daartoe al verschillende acties opgepakt uit het

veranderprogramma. Op de volgende pagina vindt u de tekst van dat veranderprogramma met

daarbij de invulling die daaraan in 2016 is gegeven.

Samenwerking tussen Board en Wgr

Zoals hiervoor aangegeven hebben we het afgelopen jaar belangrijke stappen gezet in een betere

samenwerking met de Board. Dit zowel op inhoud als op de wijze van samenwerken. Vanuit het

secretariaat van de Wgr worden uren in kind geleverd en daarnaast levert de Wgr vanuit haar

begroting €60.000,-- aan de Board voor de thema’s Innovatie en Sociaal Kapitaal. Deze thema’s

worden namelijk aangestuurd vanuit de Board. De Wgr draagt op deze wijze 0,25 euro per

inwoner bij aan de begroting van de Board. De gemeenten dragen 1,75 euro per inwoner bij aan

de begroting van de Board.

Communicatie

Communicatie stond in 2016 in het teken van de volgende communicatiedoelstellingen:

1. Het beeld neerzetten van de Stedendriehoek als één sterke regio, zijnde de Cleantech

Regio;

2. Het profileren van de regio Stedendriehoek als Cleantech Regio

a. bekendheid genereren van het gebied als Cleantech Regio

b. wij zijn Cleantech Regio

c. wij zijn ambassadeur van Cleantech Regio

3. Het behouden c.q. versterken van draagvlak voor regionale samenwerking, vanuit de

triple helix;

4. Het ondersteunen van de doelstellingen van Cleantech Regio Development op het

gebied van profilering/rode loper beleid/acquisitie/lobby;

5. Het ondersteunen van de lobby vanuit de samenwerkende partners;

6. Zorgen dat de projectcommunicatie in lijn is met de overkoepelende

communicatiestrategie vanuit Cleantech Regio Stedendriehoek.

Om met name aan de doelstellingen 1 en 2 te kunnen bijdragen was het nodig om in 2016

communicatie vanuit de Wgr Stedendriehoek en de Strategische Board Stedendriehoek anders te

gaan organiseren en een andere focus aan te brengen.

Qua organisatie betekende dit dat de capaciteit van Wgr en Board op gebied van communicatie is

samengevoegd in één centraal communicatieteam Cleantech Regio. Wat betreft de focus is

afgesproken om in de externe communicatie de profilering als Cleantech Regio leidend te laten

zijn. Dit betekende vervolgens een grote operatie om de verschillende communicatiemiddelen

vanuit de Wgr Stedendriehoek, Strategische Board Stedendriehoek en Cleantech Regio te

bundelen. Concreet hield dit in dat de verschillende nieuwsbrieven gebundeld zijn in één

nieuwsbrief Cleantech Regio, de sociale media accounts (Twitter, Facebook, LinkedIn) ook

gebundeld zijn in één account voor Cleantech Regio en de verschillende websites

www.maakhetindestedendriehoek, www.regiostedendriehoek en www.cleantechregio.nl ook zijn

vertaald naar een nieuwe website www.cleantechregio.nl.

Lobby

Lobbystrategie

In april van dit jaar heeft het Dagelijks Bestuur om bouwstenen voor een Europese lobbystrategie

verzocht. Het afgelopen jaar heeft een werkgroep bestaande uit accountmanager VNO-NCW,

lobbyist Saxion, lobbyist gemeente Apeldoorn, secretaris Strategische Board, regiosecretaris en

directeur Cleantech Regio Development aan deze bouwstenen gewerkt. Een visie en bijbehorend

activiteitenplan zal onder regie en aansturing van de secretaris van de Board worden uitgevoerd,

na positieve besluitvorming daarover door de Strategische Board in 2017.

6

Het veranderprogramma

De regionale samenwerking is niet gebaat bij één platform waarin Wgr en Board samen

opgaan. De Wgr functioneert naast de Strategische Board. De Wgr staat voor het

(overheids)belang van de samenwerkende gemeenten bij de inhoudelijke opgaven. We

zien meerwaarde door betere ‘verbindingen’ leggen in regionale samenwerking:

1. De samenwerking tussen Wgr en Board zal worden geïntensiveerd. Er wordt een

centrale dialoog georganiseerd tussen alle aandeelhouders van de Board over de

gezamenlijke ambitie, doelen, lobby en inzet.

Op initiatief van de regio Stedendriehoek heeft deze dialoog op 6 december voor de eerste keer

plaats gevonden. Dit naar aanleiding van het onderzoek dat door de provincies Gelderland en

Overijssel is geïnitieerd naar de Kracht van Oost NL. Deelnemers waren leden van de

Strategische Board Stedendriehoek, het Dagelijks Bestuur regio Stedendriehoek, de

tafelvoorzitters van regio en Board en gedeputeerden van de provincie Gelderland en Overijssel.

De bijeenkomst is positief ervaren.

2. De gezamenlijke inzet is gericht op een eenduidige regionale profilering: Cleantech

Regio Stedendriehoek met één profiel, één lobby, één communicatie. Er is geen

aparte profilering van Wgr, Board of andere onderdelen binnen de samenwerking.

In 2016 is hier veel energie op ingezet met als resultaat dat onze Cleantech Regio steeds beter

wordt herkend en erkend. Meer hierover leest u bij het onderdeel strategische communicatie.

3. Er worden regionale portefeuilleberaden ingericht afhankelijk van de opgave en

behoeften van gemeenten. Lokale portefeuillehouders werken hierin gezamenlijk

aan concrete gedeelde opgaven die de gemeenten meerwaarde bieden.

Inmiddels functioneren er portefeuilleberaden met een meer permanent (wonen, economie en

innovatie, duurzaamheid etc.) en tijdelijk (binnensteden, statushouders, etc.) karakter.

4. We willen inspiratie en energie mobiliseren door het organiseren van interessante

netwerkevenementen met en voor alle partners over de bestaande en nieuwe

uitdagingen. We nemen afscheid van de Bestuurlijke Carrousel, het Bestuurlijk en

het Ambtelijk overheden overleg. Andere overleggen worden gestroomlijnd.

Op 20 september vond het Regiofestival plaats op de locatie Zwitsalterrein in Apeldoorn.

De doelgroep bestond uit bestuurders, ambtenaren en raadsleden van de regio, en

gedeputeerden en statenleden van de provincies Overijssel en Gelderland. Het doel van het

event was om de doelgroep snel te informeren over de actuele ontwikkelingen in de regio. Dit

gebeurde door de projectleiders en de (externe) samenwerkingspartners. Het ging vooral om

kennisdeling, informeren en netwerken waarbij er resultaten, ontwikkelingen en kennis van de

regionale projecten werden gedeeld. Al met al was het een zeer geslaagde bijeenkomst met een

hoge opkomst. Geconcludeerd is dat de bijeenkomst zeker voor herhaling vatbaar is.

5. De samenwerking tussen Dagelijks Bestuur en ambtelijke ondersteuning wordt

versterkt. Dagelijks Bestuur let op inhoudelijke focus, heldere procedures, heeft

overzicht en voert regie. Ondersteunt door een gezaghebbend Strategisch Team

met voldoende kennis, kunde en mandaat.

het Strategisch Team (bestaande uit strategen vanuit de 7 gemeenten, regiocoördinatoren,

regiosecretaris, strategisch communicatie adviseur en projectsecretaris) heeft veel energie

gestoken in het beter functioneren en dat werpt vruchten af. Het ST is goed in staat haar rol

als machinekamer van de Wgr te vervullen als belangrijk adviserend orgaan voor het Dagelijks

Bestuur.

6. De Wgr werkt aan de uitvoering van een jaarlijks werkplan, bestaande uit gedeelde

opgaven en prioriteiten van de gemeenten. De basis zijn de vier centrale opgaven,

vertaald naar concrete projecten en resultaten. Hierin zit een gezamenlijk deel met

de Strategische Board.

het gezamenlijk optrekken en uitwerken van de werkplannen krijgt in 2017 zijn beslag. Het

afgelopen jaar is de werkorganisatie van de regio en die van de board naar elkaar toegegroeid

en dat heeft tot resultaat dat mensen elkaar op inhoud steeds beter weten te vinden.

7. Enkele bedrijfsvoeringsfuncties (communicatie, planning, financiën) van de

secretariaten van Wgr en Board worden geïntegreerd. Verdere integratie tussen beide secretariaten

wordt verkend.

Samen met de Board is een manager Bedrijfsvoering aangetrokken. Deze werkte in 2016 twee

dagen voor de Board en twee dagen voor de Wgr. Beide communicatieteams zijn

samengevoegd. Hetzelfde geldt voor beide secretariaten.

7

De Kracht van Oost NL

De provincies Gelderland en Overijssel hebben de concurrentiekracht van de economie in Oost NL

in beeld laten brengen. Oost NL is vergeleken met andere vergelijkbare Europese regio’s. Dit

hebben wetenschappers van verschillende Nederlandse universiteiten gedaan in een cijfermatige

en kwalitatieve analyse van de economie op het niveau van de provincie, maar ook op het niveau

van de negen functionele regio’s (Daily Urban Systems) binnen Oost NL. Onze Cleantech Regio is

er daar één van. De resultaten van het onderzoek zijn in december beschikbaar gekomen. Ze zijn

de onderbouwing voor de oproep aan het nieuwe kabinet om Oost NL als volwaardige

economische kernregio van Nederland te zien. En daaruit volgend bij te dragen aan initiatieven om

Oost NL haar rol in de Nederlandse economie met kracht te laten spelen. Het onderzoek moet de

basis vormen voor vervolgstappen. Een uitdaging die we in de Cleantech Regio graag

ondersteunen en aangrijpen om onze regionale economie verder te versterken. Dit omdat we ook

zien dat we dat als regio niet alleen kunnen, maar juist de samenwerking met partners in andere

regio’ s hard nodig hebben.

European Week of Regions and Cities

De (bijna) voltallige colleges van de regio Stedendriehoek bezochten op 11 en 12 oktober de

jaarlijks gehouden European Week of Regions and Cities in Brussel (voorheen Open Days Brussel).

Ook vertegenwoordigers van de Strategische Board Stedendriehoek, het onderwijs, een

ondernemer en ambtelijke ondersteuning sloten hierbij aan.

Het doel van het bezoek was om de delegatie te informeren over actuele thema’s die spelen in

Europa. Ook was er gelegenheid om met verschillende Europese vertegenwoordigers en delegaties

van Oost-Nederland in gesprek te gaan over de samenwerking richting Europa. Naast netwerken

was een belangrijk doel van het bezoek de profilering van de regio als Cleantech Regio. Vanuit de

werkgroep Lobby was een pitch voor Brussel gemaakt die goed aansloeg.

Voor de Cleantech Regio delegatie was een specifiek programma georganiseerd op 11 en 12

oktober. De verschillende programmaonderdelen stonden echter ook open voor genodigden uit

andere Oost-Nederlandse delegaties. Hiervan werd veelvuldig gebruik gemaakt. Deelnemers van

onze delegatie namen ook deel aan programmaonderdelen van andere regio’s. Het bezoek is als

zeer geslaagd ervaren, en wordt ook in 2017 weer ingepland en georganiseerd.

2.3 Terugblik vanuit De Agenda Stedendriehoek

De toelichting op de financiële verschillen vindt terug op pagina 34, Programma 002: De Agenda

Stedendriehoek en op pagina 38, Programma 004 voor project Beter Benutten Vervolg.

Algemeen

Voor de Stedendriehoek is een groene en aantrekkelijke leefomgeving van groot belang. Dit is een

belangrijke kwaliteit van ons gebied en moet bij voorkeur nog worden versterkt. Op een aantal

gebieden zijn we hierop actief geweest in 2016. Een nadere beschrijving daarvan vindt u

hieronder.

Een bijzondere plek bij deze verantwoording is hieronder ingeruimd voor de Omgevingsagenda

hierover leest u verderop meer. In dit algemene deel is verder ook een vermelding van de

Omgevingswet op z’n plaats. Deze wet gaat vanaf medio 2019 voor een grote verandering zorgen

in de inrichting en het gebruik van de fysieke leefomgeving. In ons land zijn veel partijen

(waaronder lokale overheidsorganisaties) bezig met zich voor te bereiden op de komst van deze

wet en de implementatie daarvan in de eigen organisatie. In 2016 is dit onderwerp ook op de

agenda van de Stedendriehoek gekomen. In een ambtelijke werkgroep Omgevingswet wordt

ervaring en kennis uitgewisseld. Daar waar nodig wordt gezamenlijk opgetrokken. Hieronder

wordt per thema uitvoeriger ingegaan op de uitgevoerde werkzaamheden en de bereikte

resultaten.

Regionale woonagenda

De werkgroep Wonen geeft uitvoering aan de in samenwerking met de provincies opgestelde

Regionale Woonagenda. De kernpunten zijn:

1. Definiëring en benutting van de woonkwaliteiten in de regio.

2. Komen tot een voorraadstrategie ten behoeve van regionale afstemming.

3. Gezamenlijk inzicht vergroten in de ontwikkelingen binnen de sociale sector.

4. Gezamenlijk inzicht vergroten in de effecten van het scheiden van wonen en zorg.

8

2016 heeft vooral in het teken gestaan van het nieuwe afsprakenkader voor de

woningbouwcontingenten. In de verschillende colleges zijn deze nu vastgesteld en ter kennisname

aangeboden aan de raden, al of niet gepaard gaand met het vaststellen van een Woonvisie of

prestatieafspraken met corporaties.

In dit kader is en wordt ook gezocht naar goede afspraken met de provincie over de toevoeging

van contingent voor het huisvesten van statushouders en voor het wonen in combinatie met zorg.

Regionaal programmeren Bedrijventerreinen

In 2016 is gestart met het opstellen van een Regionaal Programma Bedrijventerreinen (RPB). Bij

regionale afstemming én provinciale instemming wordt dit RPB het provinciale instrument voor

ruimtelijke sturing. In 2016 is een beoordeling gemaakt van de bestaande locaties. Er is een

inventarisatie gemaakt van de capaciteit voor de toekomst (harde en zachte plancapaciteit). Ook is

de markt voor de periode tot 2025 verkend. Prioriteren en deprogrammeren bleken noodzakelijk.

Daarom is in het laatste kwartaal gewerkt aan een beoordeling van de marktkwaliteit van de

locaties voor de toekomst en een prioritering per gemeente. Deze is vervolgens tussen de

gemeenten afgestemd en regionaal geprioriteerd. Bijzondere aandacht kreeg de afstemming van

locaties met een grote logistieke component (Apeldoorn en Deventer), ruimte om herstructurering

af te ronden (Lochem en Zutphen) en ruimte voor lokaal gebonden en niet verhuisbare grote

bedrijven (alle gemeenten). Eind december 2016 is overeenstemming bereikt tussen de 7

gemeenten. In het eerste kwartaal van 2017 wordt dat uitgewerkt tot een programma waarover

tevens overeenstemming met de provincies wordt bereikt (dit wordt betaald uit het overlopend

projectbudget, er wordt voorgesteld € 12.000 te reserveren).

Tafel Woonkwaliteit

Deze tafel richt zich op het verbeteren van het woonklimaat in de Stedendriehoek. Deelnemers zijn

zowel de overheid, onderwijs als private partners. De doelstelling van de tafel is het stimuleren

van de omslag van een kwantitatief woonbeleid naar een kwalitatief woonbeleid. In 2016 is het

onderzoek naar woonmilieus en woonstijlen geactualiseerd. Daarmee is de opdracht die de tafel

zichzelf had gegeven volbracht en heeft de tafel zich opgeheven. In netwerkverband zoeken de

deelnemers elkaar wel op bijvoorbeeld rond het thema voedselkwaliteit. De regio speelt daarin een

beperkt faciliterende rol.

Reizende Tafel Leegstand en hergebruik van Boerderijen

In 2015 is de ronde van excursies langs vrijkomende agrarische gebouwen afgerond. Het thema

kwam hiermee voorzichtig op de regionale agenda. In 2016 is bekeken of en hoe de tafel een

vervolg krijgt. Conclusie is dat de tafel veel kennis en inzicht heeft opgeleverd, maar dat de

overheid geen regionale rol in de problematiek ziet. Lokaal speelt dit wel. De asbestproblematiek

zal onder de aandacht gebracht worden van Cleantech Regio Development (CTRD), de

werkorganisatie van de Strategische Board Stedendriehoek.

Leefbaarheid

De provincie Gelderland heeft in 2016 een beleidsdocument Leefbaarheid vastgesteld en daaraan

een subsidieregeling gekoppeld. De regio Stedendriehoek heeft in 2016 een verbindende rol

vervuld om deze regeling kenbaar te maken bij de bewoners(organisaties) van onze 7 gemeenten.

De verwachting is dat bewoners in de Stedendriehoek in 2017 meer gebruik gaan maken van deze

mogelijkheid, al dan niet in combinatie met de inschakeling van de Leefbaarheidsalliantie (die

bewoners kan ondersteunen bij het realiseren van initiatieven).

Omgevingsagenda

Algemeen

De Omgevingsagenda Cleantech Regio is voortgekomen uit de Omgevingsvisie van de provincie

Gelderland. De regio Stedendriehoek, de Strategische Board Stedendriehoek en de provincie

Gelderland hebben samen de Omgevingsagenda Cleantech Regio ontwikkeld. De provincie

Overijssel sluit hierbij aan voor concrete projecten en activiteiten. Inmiddels is de

Omgevingsagenda vertaald in een viertal ‘vliegwielen’. De vliegwielen Toekomstbestendige

binnensteden en dorpskernen en Duurzame mobiliteit worden onder de vlag van de Wgr nader

uitgewerkt ten behoeve van het collectief. Het jaar 2016 heeft vooral in het teken gestaan van het

formuleren en de uitwerking van concrete projectvoorstellen.

9

Vliegwiel Toekomstbestendige Binnensteden en Dorpskernen

Vanuit dit vliegwiel is in 2016 de regionale plannenkaart uitgewerkt tot een concept

uitvoeringsagenda. Hierbij is gewerkt vanuit vier themalijnen, te weten:

1. Aanpak lege plinten,

2. Binnenstad platforms,

3. Beken/Sprengen, wasserijen en papier en

4. Klimaatadaptatie, energietransitie en circulaire economie.

De uitvoeringsagenda is als een rollende agenda opgezet. Nieuwe initiatieven en projecten worden

toegevoegd zodra deze zijn uitgewerkt, passen binnen de criteria van het vliegwiel en op

voldoende draagvlak hebben.

Vooruitlopend op een overkoepelende samenwerkingsovereenkomst tussen de provincie

Gelderland, de Strategische Board en de regio Stedendriehoek, is voor het vliegwiel Binnensteden

een uitvoeringsovereenkomst afgesloten tussen de provincie Gelderland en de regio

Stedendriehoek. Hierin is vastgelegd op welke manier de provincie en de regio in partnerschap

willen samenwerken. De regio en provincie hebben beide € 140.000 gereserveerd (€ 20.000 per

gemeente) voor het uitvoeren van opdrachten.

De volgende projecten zijn in voorbereiding om in 2017 daadwerkelijk op te starten:

Vliegwiel Cleantech Regio Development

Dit onderdeel wordt getrokken en uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van de Strategische

Board. Voor resultaten op dit onderwerp verwijzen we daarom naar het jaarverslag van de Board.

Vliegwiel Duurzame Mobiliteit

Het verder ontwikkelen van het vliegwiel Duurzame Mobiliteit en een verschuiving in het

programma Bereikbaarheid (van ‘A naar B’) naar een programma gericht op slimme en schone

mobiliteit gaan hand in hand.

Achtergrond hiervan is de samenwerking met bedrijven in Beter Benutten. Gebleken is dat niet

zozeer bereikbaarheid, maar vooral ook vitaliteit van werknemers en verduurzaming reden voor

bedrijven is om actief te zijn. Op dit moment krijgt een concreet activiteitenprogramma vorm dat

zich richt op:

Het verbeteren van de bereikbaarheid van de Cleantech Regio (meer banen en meer

mensen in bereik, verkorten reistijd met omliggende economische regio’s);

Het verduurzamen van mobiliteit (minder energieverbruik en uitstoot van schadelijke

stoffen);

Een efficiënte overgang naar slimme mobiliteit (nieuw aanbod, innovatie in mobiliteit en

mobiliteitsdiensten).

Vliegwiel Cleantech Icoon A1

Cleantech Icoon A1 moet een showcase worden van duurzame ontwikkeling van de snelwegzone.

We willen zichtbare cleantech bedrijvigheid op bedrijventerreinen in de etalage, duurzame

energiewinning, een aantrekkelijk landschap en een verbrede en duurzame snelweg. De verbreding

van de snelweg in twee fasen (2018 en 2024) grijpen we aan om initiatieven en kansen die

daaraan bijdragen in samenhang op te pakken en te ondersteunen.

Herinrichting centrum Twello,  2e fase, Duistervoordseweg

Herinrichting Vaassen

Herinrichting centrum Epe

Herontwikkeling beekzone Grift -  binnenstad Apeldoorn

Poort entree Zuid - Zutphen

Traverse Eefde Zuid

Ruimte voor Eerbeek

Eerbeekse beek Eerbeek

Agenda economie en retail Epe

Agenda economie en retail Lochem

Stadsarrangement - ondersteuning initiatieven van onderaf

Stadsarrangement - profielontwikkeling

Stadsarrangement- binnenstad 2.0

Stadshof & stadsgenerator

10

Rond het vliegwielproject Cleantech Icoon A1 is in 2016 een brede samenwerking opgezet met de

gemeenten aan de A1, de Board, VNO-NCW, Rijkswaterstaat en de provincie Gelderland en

Overijssel. De provincie heeft hierin een trekkende rol ten behoeve van het collectief. In gesprek

met overheden en ondernemers zijn opgaven en kansen grotendeels in beeld gebracht. Onderwijs

is betrokken om verder te inspireren en te innoveren. In 2016 zijn afspraken gemaakt over ‘no-

regret cleantech maatregelen’, zie hieronder. Om deze te kunnen financieren hebben de

gemeenten Voorst en Apeldoorn en de provincie Gelderland gezamenlijk 3,5 miljoen euro

gereserveerd.

Mobiliteit

Algemeen

Zoals reeds eerder aangegeven is, verschuift de aandacht van alleen bereikbaarheid (van A naar

B), naar slimme en schone mobiliteit. Hoewel nog een jaar te gaan met het programma Beter

Benutten Vervolg (gestart in 2015 met een looptijd tot 2018) wordt er door het ministerie, de

provincies, gemeenten en betrokken bedrijven nagedacht over de periode na Beter Benutten

Vervolg. Nu al is duidelijk dat de verworvenheden (zoals bijvoorbeeld de bedrijvenaanpak) ook in

de periode 2018 en verder aandacht verdient. Hieronder gaan we nader in op de inzet en

opbrengsten van 2016.

Verbreding A1

Rijkswaterstaat is in de tweede helft van 2016 gestart met de verbreding van de A1 tussen

Apeldoorn-Zuid en knooppunt Beekbergen. In knooppunt Beekbergen wordt een viaduct aangelegd

voor het verkeer vanuit Deventer richting Arnhem. De openstelling is medio 1e helft 2018.

Voor de wegverbreding van de A1wordt een Tracébesluit en een milieueffectrapport (MER)

opgesteld. Het ontwerptracébesluit (OTB) en de MER worden medio 2017 ter visie gelegd, de

vaststelling van het Tracébesluit staat voor 2018 gepland.

De provincie Gelderland, de gemeenten Apeldoorn en Voorst en de Stedendriehoek maken met

Rijkswaterstaat afspraken over de uitvoering van zogenaamde ‘no-regret cleantech maatregelen’ in

het kader van de wegverbreding A1 en de financiële bijdragen hiervoor. Het gaat om de volgende

drie concrete locaties:

1. Energielandschap Beekbergsebroek

2. De Fliert Twello

3. Groote Wetering

Beter Benutten en Minder Hinder A1

Tijdens de werkzaamheden aan de verbreding van de A1 is overlast en hinder een belangrijk

aandachtspunt. Inzet is de aanpak van Rijkswaterstaat (Minder Hinder) en die van de provincies en

de regio (Beter Benutten) te combineren en af te stemmen.

In regioverband is afgestemd over de gemeentelijke klanteisen op het gebied van het wegontwerp,

over op- en afritten, verzorgingsplaatsen, ruimtelijke kwaliteit en vormgeving, geluidhinder en

hinder tijdens werkzaamheden.

Beter Benutten

Gedrag is de sleutel voor bereikbaarheid. Beter Benutten staat voor een nieuwe aanpak van

bereikbaarheid. Dit start met het betrekken van reizigers bij het ontwikkelen van plannen. Met het

informeren en het aandragen van alternatieven kunnen reizigers een andere keuze maken voor hun

reisgedrag. Belangrijk is om aan te sluiten bij de (verschillende) motieven van reizigers en om

momenten van heroverwegen van reisgedrag te benutten. Dit betekent dat we de reizigers

informeren over alternatieven en dat we onder andere via probeer- en ervaaracties voor de e-bike

en andere ludieke acties houding en gedrag proberen te beïnvloeden.

Het project Beter Benutten Vervolg wordt op pagina 38 financieel toegelicht. De hieronder

genoemde deelprojecten maken deel uit van dit project.

Slim Reizen Stedendriehoek

Op diverse wegen in de regio is er vertraging op specifieke tijden. We hebben automobilisten op

deze routes geënquêteerd om te achterhalen hoe we ze kunnen verleiden om de auto te verruilen

voor een fiets of het OV. Ruim 800 mensen vulden de vragenlijst in.

11

In de zomer was een belangrijke toegangsweg van Deventer afgesloten voor auto’s: de

Wilhelminabrug. In die periode konden 100 automobilisten twee weken een e-bike uitproberen.

Met de innovatieve coachings-app Slim & Snel kregen overstappers naar de fiets een financiële

beloning. En mensen die al fietsten, sparen voor kortingen. De actie startte in september 2016 en

loopt nog door in 2017.

Met adviezen uit de Slim Reizen scan hebben 20 werkgevers verbeteringen doorgevoerd voor

duurzame mobiliteit. Vier werkgevers kregen subsidie voor nieuwe voorzieningen die zorgen voor

minder verkeer in de spits (bijvoorbeeld nieuwe fietsenstallingen of oplaadpunten voor e-bikes).

Tijdens drie werkgeversbijeenkomsten zijn best practices uitgewisseld. Met inspirerende

onderwerpen als CAR haring, fietspromotie, Slim & Snel-campagne.

Slim Vervoeren

Woonbedrijf ieder1 voerde een pilot uit waarbij de bussen van vakmannen ’s nachts bevoorraad

werden in plaats van overdag. Zij hoefden daardoor niet meer elke ochtend zelf tijdens de spits

naar het magazijn te rijden.

Het Gelre ziekenhuizen onderzoekt samen met enkele leveranciers of goederenstromen gebundeld

aangeleverd kunnen worden. Daardoor zijn er minder vrachtauto’s nodig die ook nog eens buiten

de spits rijden.

Diverse bedrijven kunnen kosten besparen door over te stappen van vervoer over de weg naar

vervoer over het water. Gesprekken, berekeningen en analyses brengen hiervoor de mogelijkheden

in kaart. Zo vervoerde Deventrade eind 2016 de eerste containers via de binnenvaart.

Resultaten: minder goederenvervoer in de spits, minder vervoer over de weg, minder CO2, betere

doorstroming van het verkeer.

Fietsruggengraat

Drie fietsroutes worden flink verbeterd. Voor de fietsroute Apeldoorn-Deventer zijn de route én te

nemen maatregelen vastgesteld. De werkzaamheden starten in het voorjaar van 2017.

We verkennen de route Deventer-Gorssel-Eefde - Zutphen en de route Apeldoorn-Vaassen-Epe.

Het moet leiden tot het vaker voorrang krijgen voor fietsers en/of dat fietspaden worden verbreed.

Het fietsen moet daardoor aantrekkelijker en veiliger worden. Tijdens inloopavonden over de

fietsroutes hebben we inwoners en belanghebbenden actief gevraagd om mee te denken over

conceptplannen.

In samenwerking met Hogeschool Windesheim worden concepten van de schuil- en wachtruimtes

‘bio-based’ (dus met minimale belasting van milieu en zoveel mogelijk hergebruik van materialen)

ontworpen. Doel is in het voorjaar 2017 zowel kosten als financieringsmogelijkheden inzichtelijk te

hebben.

Apeldoorn

Om de vertraging tussen Apeldoorn Centrum en Apeldoorn Zuid te verminderen, willen we daar

het fietsgebruik bevorderen, vooral in de spits. Hiertoe worden enkele routes verbeterd. Ook gaan

we samen met werkgevers automobilisten verleiden over te stappen op de fiets, o.a. met de Slim

& Snel campagne.

Wat betreft het verkeer in Noordwest onderzochten we in april 2016 het reisgedrag van

automobilisten op deze route om te bepalen hoe we ze kunnen stimuleren minder vaak de auto te

gebruiken.

De snellere busverbinding tussen Apeldoorn Centrum en Apeldoorn Zuid blijft een succes.

Jaarlijks maken er zo’n 100.000 reizigers gebruik van. In december 2016 heeft Syntus de lijn in

de reguliere dienstregeling opgenomen.

Deventer

Voor het verkeer tussen Deventer Noord en het bedrijventerrein Kloosterlanden hebben we in april

2016 aan bedrijven en reizigers gevraagd wat zij goede vervoersalternatieven vinden. Met de

uitkomsten hiervan gaan we gerichte acties ondernemen, bijvoorbeeld medewerkers stimuleren

vaker de fiets pakken in plaats van de auto.

Nog steeds geldt het aanbod aan inwoners van Deventer om ideeën voor een betere

bereikbaarheid in de wijk aan te dragen.

Voor het verkeer op de Wilhelminabrug is een verkenning uitgevoerd naar vrachtverkeer. Dit in het

licht van de beperking die gaat gelden.

12

ITS

Bij ITS draait het om innovatieve oplossingen door slim gekoppelde verkeersmanagementsystemen

en betere data-uitwisseling. Weggebruikers in Deventer en Zutphen worden sneller omgeleid bij

een incident of evenement, door de inzet van ‘slimme’ verkeerslichten (VRI’s) en matrixborden.

Innovatie en Sociaal Kapitaal

De Board is trekker van deze thema’s. Voor de verantwoording verwijzen wij naar het jaarverslag

van de Strategische Board.

Vanuit de regio wordt de gezamenlijke gemeentelijke inbreng op deze thema’s georganiseerd. Het

gaat om het agenderen van onderwerpen bij de Board, maar het gaat ook om het verder brengen,

uitvoeren of beleid formuleren op vraag van de Board. Het gaat dan om thema’ s en onderwerpen

waar de overheid vanuit haar natuurlijke rol de eerst aangewezen organisatie is om een vraagstuk

in gezamenlijkheid op te pakken. Denk daarbij aan de overheid als launching customer of het rode

loper beleid waarmee we zittende bedrijven beter kunnen faciliteren en behouden voor de regio of

nieuwe bedrijvigheid aantrekken. Hier ligt ook een link met het programmeringsvraagstuk van

bedrijventerreinen. Beide beleidsvelden zijn in ontwikkeling.

De inbreng in de Strategische Board gaat via de twee leden die de overheid vertegenwoordigen. In

2016 waren dat Johan Kruithof en Jan Kottelenberg.

Energietransitie

De Board is trekker van het thema energietransitie. De regio heeft zowel inhoudelijk als financieel

bijgedragen aan de ontwikkeling van het Cleantechlab. Het lab is een flexibel samengestelde pool

van onorthodoxe denkers op allerlei gebied dat gevraagd en ongevraagd advies geeft over

ingewikkelde vraagstukken op het gebied van energietransitie.

Vanuit de gemeenten is er behoefte om ook samen op te trekken om kennis te delen en samen

activiteiten op te pakken. De werkgroep Energietransitie is na de zomer in 2016 opgestart.

Begonnen is met het (mede)inrichten van de stand Energietransitie op het Regiofestival. Daartoe

zijn veel bijdragen verzameld bij partners die gewerkt hebben aan projecten. In 2016 is de

werkgroep Energietransitie twee keer bij elkaar geweest, waarbij het delen van lokale plannen en

inzicht krijgen in het netwerk (lokaal, regio, provincies, bedrijfsleven en onderwijs) centraal staat.

De Cleantech Regio staat niet alleen in haar streven naar energieneutraliteit. Daarom zoeken we

verbinding met ontwikkelingen binnen de beide provincies en het rijk.

Dat is tevens de reden waarom de regio coördinator energie deelnemer is aan de regiotafel van het

Gelders Energie Akkoord (GEA). De portefeuillehouder duurzaamheid is voorzitter van de regionale

energietafel.

2.4 Subsidiestromen

De toelichting op de financiële verschillen vindt terug op pagina 37, Programma 003.

Regiocontract

Het Regiocontract was eind 2015 nagenoeg afgerond. Een paar programma’s liepen door in 2016.

Inmiddels heeft de provincie Gelderland positief besloten en zijn de laatste bedragen over gemaakt

aan de initiatiefnemers. Hiermee is een intensief en succesvol traject afgerond. Het totale

investeringsvolume bedroeg 44 miljoen waaraan de provincie Gelderland 14 miljoen heeft

bijgedragen.

Ontwikkelagenda Overijssel

Sinds 2012 werken de provincie Overijssel, de regio Stedendriehoek en de gemeente Deventer

samen op basis van de Ontwikkelagenda Overijssel-Stedendriehoek-Deventer. Doel van de

ontwikkelagenda is ‘een stip aan de horizon’ zetten en concrete bijdragen te leveren aan de

ruimtelijke en economische ontwikkeling van Deventer. Inzet is een kwalitatief hoogwaardige en

bereikbare netwerkstad, met een onderscheidend profiel voor Deventer en een aantrekkelijk

vestigingsklimaat als motor voor wonen, werken en leven. Het werkprogramma omvat een groot

aantal projecten die tussen 2013 en 2017 tot uitvoering moeten komen.

13

Ook in 2016 zijn belangrijke stappen gezet in de realisatie van het programma:

Met een officiële starthandeling (19 september 2016) is de reconstructie van de

Hanzeweg gestart. In de uitvoering van het werk is er veel aandacht voor toepassing van

duurzame materialen.

Er zijn een aantal belangrijke stappen gezet voor de natuurlijke uitmonding van de

Schipbeek. De plas-dras monding Schipbeek is inmiddels aangelegd. Er is gestart met de

realisatie van aanmeervoorzieningen voor de scouting, het plaatsen van markeringspalen,

de verwijdering van puin en staal in de omgeving, e.a. Met Stichting IJssellandschap zijn

afspraken gemaakt over het beheer.

De herinrichting van het Pothoofd is in 2015 in uitvoering genomen. De verkeerssituatie is

sterk verbeterd. Voetgangers, fietsers en gemotoriseerd verkeer zijn nu op het Pothoofd

gescheiden. Daarnaast is besluit door de gemeenteraad genomen om een tweetal

scenario’s voor het Sluiskwartier uit te werken. Bestuurlijke besluitvorming hierover wordt

voorzien begin 2017.

Op 5 september 2016 is aan de Technicampus de opleiding “procestechnologie” gestart

met 25 BBL-studenten en zes BOL-studenten. Doorgewerkt wordt aan het verder

ontwikkelen van het lesmateriaal, het werven van bedrijven en het informeren van VMBO

scholen over het feit dat de opleiding operationeel is. Dit zal samengaan met het opzetten

van een techniekcarrousel (Technipact Stedendriehoek).

Gemeente, provincie en partners investeren in totaal 24 miljoen euro. De provinciale bijdrage

bedraagt € 11.850.000 in het kader van de KvO Netwerksteden. De gemeentelijke bijdrage,

aangevuld met bijdragen van derden, bedraagt in totaal € 12 miljoen. Het jaar 2017 staat in het

teken van verdere uitvoering en afronding van het programma. De geldstromen van deze agenda

lopen niet via de administratie van de regio.

Beter Benutten

In 2016 vond de afrekening van Beter Benutten plaats. Ook hier hebben we een positieve

afronding. Een deel van het subsidie is her beschikt voor het vervolgprogramma, zie daarvoor de

toelichting op de balans op pagina 25 en 26 en de toelichting bij de programma’s 3 en 4,

respectievelijk pagina 37 en 38. Veel van wat in Beter Benutten is ingezet krijgt nu zijn vervolg in

Beter Benutten Vervolg.

2.5 Algemene dekkingsmiddelen De regio kent geen algemene dekkingsmiddelen in vergelijking tot een gemeente zoals bijvoorbeeld

Algemene Uitkering, dividend en belastingopbrengsten. De begrote uitgaven worden gedekt door

bijdragen van gemeenten, welke zijn gebaseerd op inwoneraantallen. Bij de programma’s zal deze

post ook niet verder worden toegelicht.

2.6 Onvoorzien De regio kent geen post onvoorzien. Zoals al hierboven vermeld worden de begrote uitgaven

gedekt door bijdragen van gemeenten. Bij de programma’s zal deze post ook niet verder worden

toegelicht.

14

3. Verplichte paragrafen

3.1 Weerstandsvermogen en risicobeheersing In deze paragraaf wordt de relatie gelegd tussen weerstandscapaciteit (in hoeverre beschikt de

regio over middelen en mogelijkheden om niet-begrote kosten te dekken) en de risico’s waarvoor

geen financiële voorzieningen zijn gevormd of die niet tot afwaardering van activa hebben geleid

en die van materiele betekenis kunnen zijn in relatie tot het balanstotaal of de financiële positie.

Indien onverhoopt zich een situatie voordoet waarbij dusdanige onvoorziene “schades” optreden

die niet uit regionale middelen voldaan kunnen worden zal een beroep gedaan moeten worden op

de regiogemeenten.

Weerstandscapaciteit:

De regio kent geen algemene reserves. De exploitatielasten worden jaarlijks verrekend met de

gemeenten.

Wel is sprake van 3 bestemmingsreserves, te weten:

reserve eenmalige bestedingen;

reserve rente-egalisatiefonds;

reserve Overlopend projectbudget.

Hoewel het hier om bestemmingsreserves gaat, kan het bestuur besluiten deze reserves aan te

wijzen als dekkingsmiddel, waarbij tegelijkertijd een beleidswijziging van de onderwerpen waartoe

deze reserves dienen, wordt ingezet.

Risico’s:

Meerdere risicogebieden zijn te benoemen, w.o.:

risico’s als gevolg van eigen besluitvorming (eigen beleid). De regio heeft in het verleden de

begroting (2011 -2013) niet geïndexeerd als vorm van bezuiniging, ook heeft er geen correctie

plaatsgevonden voor de wijziging van het BTW-tarief van 19% naar 21% per 1 oktober 2012

(de begroting van de regio is inclusief BTW). Er is voorgesteld om het structurele nadeel te

corrigeren met ingang van begroting 2016 en tegelijkertijd een afbouwende bijdrage uit de

reserve rente hiervoor in te zetten. In deze jaarstukken is daarom een eenmalige bijdrage ad

€ 20.000 vanuit de reserve rente verwerkt ten gunste van de exploitatie;

een vrijwillige samenwerking en een light organisatie is succesvol als er voldoende

gezamenlijke energie is om dingen voor elkaar te krijgen. Dit geldt ook voor de inzet aan

capaciteit voor het regionale werk vanuit gemeenten;

het doen of nalaten van andere partijen. Dit kan tot risico leiden. Voorheen betrof dit de

afvaltaak (ophalen huishoudelijk afval), nu is alleen de terugbetaling van de renteloze lening

van de verbrandingsinstallatie nog in beeld. De lening was per 1 juli 2016 opeisbaar. De focus

bij het doen of nalaten van andere partijen ligt nu op subsidies die zijn toegekend op basis van

cofinanciering. Dat was het geval bij het reeds afgeronde Regiocontract, daar is het overigens

gelukt voldoende cofinanciering binnen te halen om de gehele subsidie veilig te stellen. Bij

subsidie Beter Benutten vormde, naast de cofinanciering, ook de relatief korte looptijd een

risico. De afrekening van deze subsidie met gemeenten was verwerkt in de jaarstukken 2015,

de afrekening met de provincie loopt door deze jaarstukken heen. Eind 2016 werden de

subsidievaststellingen van de subsidieverstrekkers ontvangen. Eind 2015 is de regio gestart

met de opvolger van dit project: Beter Benutten Vervolg. Dit project loopt tot eind 2017. Ook

in dit project speelt cofinanciering een grote rol;

risico t.a.v. eigendommen. Op dit moment wordt er van uit gegaan dat dit niet of in geringe

mate aanwezig is. Risico op eigendommen geldt vooral voor zover de eigendommen niet of

niet voldoende verzekerd zijn voor verlies door welke oorzaak dan ook. Voor in eigendom

zijnde laptops en iPads is een fraudeverzekering afgesloten.

autonome risico’s; dit zijn risico’s waar we zelf geen invloed op uit kunnen oefenen en geen

voorziening voor kunnen treffen.

Kengetallen

De volgende kengetallen zijn voorgeschreven:

1. a netto schuldquote: de netto schuldquote geeft inzicht in het niveau van de

schuldenlast van de medeoverheid ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft zodoende

een indicatie in welke mate de rentelasten en aflossingen op de exploitatie drukken. Omdat

15

er bij leningen onzekerheid kan bestaan of ze allemaal worden terugbetaald, wordt bij de

berekening van de netto schuldquote onderscheid gemaakt door het kengetal zowel

inclusief als exclusief de doorgeleende gelden te berekenen. Op die manier wordt duidelijk

wat het aandeel van de verstrekte leningen in de exploitatie is én wat dat betekent voor de

schuldenlast. Bij beide berekeningen worden bij de financiële activa de verstrekte leningen

opgenomen. De schuld van de regio is op 6 februari 2015 afgelost. Het kengetal fluctueert

momenteel met het in “kas” hebben van voorschotten van subsidies.

b netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen: zie bij a. De regio

verstrekt geen leningen, daardoor wijzigt de ratio niet.

2. solvabiliteitsratio: deze ratio geeft inzicht in de mate waarin de regio in staat is aan zijn

financiële verplichtingen te voldoen.

3. grondexploitatie; deze is niet van toepassing. Grondexploitatie maakt geen deel uit van het

takenpakket van de regio Stedendriehoek.

4. structurele exploitatieruimte: deze is niet van toepassing. De structurele exploitatieruimte is

van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte een gemeente of provincie

heeft om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele

daling van de lasten daarvoor nodig is. Bij de regio worden de structurele lasten jaarlijks

begroot en vervolgens verrekend met de bijdrage van de gemeenten op basis van

inwoneraantallen.

5. belastingcapaciteit: deze is voor de regio niet van toepassing. Belasting heffen maakt geen

deel uit van het takenpakket van de regio Stedendriehoek.

Het opstellen van de begroting t+1 (t is het huidige jaar) valt gelijktijdig met opstellen van de

jaarstukken voor jaar t-1. Vanwege deze werkwijze is het voor de regio niet mogelijk om

kengetallen te berekenen op begrotingsbasis.

Resumé: het weerstandsvermogen van de regio Stedendriehoek is niet groot. Indien onverhoopt

op enig moment de regio niet meer aan haar verplichtingen kan voldoen, moet teruggevallen

worden op de deelnemende gemeenten.

3.2 Financiering In deze paragraaf wordt nader ingegaan op het risicobeheer van de financieringsportefeuille. De

Wet FiDo en regeling Ruddo zijn van toepassing. In tegenstelling tot de paragraaf

weerstandsvermogen gaat het in deze paragraaf om risico’s die wel kwantificeerbaar zijn.

De regio heeft op 18 december 2014 haar huidige Treasurystatuut (hierna Treasurystatuut 2014)

vastgesteld.

Kasgeldlimiet

De kasgeldlimiet geeft aan het bedrag dat maximaal met korte externe middelen mag worden

gefinancierd. Indien de regio boven deze limiet uit komt, moet overgegaan worden op een vaste

geldlening. De kasgeldlimiet was voor het jaar 2016 bepaald op 8,2%.

Het saldo op de lopende rekening vanwege schatkistbankieren bedraagt 0,75% van het

begrotingstotaal, met een minimum van € 250.000. Voor de regio geldt dit minimale bedrag. Zie

verder bij liquide middelen als onderdeel van de toelichting op de balans.

Er is in 2016 één begrotingswijziging geweest. Deze wijzing betrof het opvoeren van het te

verwachten subsidiebedrag voor Beter Benutten Vervolg. Het project is in het laatste kwartaal

2015 van start gegaan. De wijziging betreft een budgettair neutrale wijziging. In dit geval worden

de uitgaven gedekt door subsidies en zijn de wijzigingen niet van invloed op de gemeentelijke

bijdragen, wel op het totaal van lasten en baten.

kengetallen realisatie '15 realisatie '16

netto schuldquote -3,35 % -0,65 %

netto schuldquote gecorrigeerd voor alle leningen -3,35 % -0,65 %

solvabiliteitsratio 13,19 % 4,75 %

grondexploitatie nvt nvt

structurele exploitatieruimte nvt nvt

belastingcapaciteit nvt nvt

16

Kort geld uitzetten kan niet meer: de regio moet verplicht schatkistbankieren.

De regio heeft geen langlopende leningen meer. Zie verder de toelichting bij de balans.

Renterisiconorm

De renterisiconorm bedraagt 20% van het begrotingstotaal en er geldt een wettelijke ondergrens

van € 2.500.000. Deze wettelijke ondergrens heeft een positieve uitwerking voor de regio,

namelijk meer financiële ruimte (€ 2,5 mln. ten opzichte van begrote norm (na wijziging)

€ 616.794 en gerealiseerde norm € 774.817). Zie hieronder.

Kredietrisicobeheer

Kredietrisicobeheer is het beheersen van de risico’s die voortvloeien uit de mogelijkheid van een

waardedaling ten gevolge van het niet na kunnen komen van de verplichtingen door de tegenpartij

als gevolg van insolventie of deficit. Dit is een blijvend punt van aandacht.

Relatiebeheer

De belangrijkste bankrelatie is de BNG. In december 2013 is een zogenaamde “werkrekening”

geopend bij de BNG voor het schatkistbankieren, met daaraan gekoppeld een rekening bij de

schatkist. Het automatisch afromen van een saldo hoger dan € 250.000 is ingesteld. Over het

automatisch aanvullen van een tekort is de BNG nog aan het onderzoeken of dit mogelijk is.

Vooralsnog gebeurt dit handmatig.

Liquiditeitenbeheer

De rentevergoeding op de rekening courant bedraagt vanaf 1 juli 2012 “0”. De invoering van het

schatkistbankieren brengt met zich mee dat er niet meer dan € 250.000 op de lopende rekening

als saldo aanwezig mag zijn. Het meerdere wordt afgeroomd ten gunste van de schatkist. Over

deze schatkistrekening bedraagt deze rentevergoeding “0”.

Hoewel de regio er naar streeft een liquiditeitsprognose op te stellen, is dat tot op heden niet

gelukt. Enerzijds heeft de regio te maken met de grilligheid van de geldstromen/beschikkingen van

subsidies, anderzijds is er geen vast patroon te ontdekken in de te betalen bedragen.

Vanuit de IC 2015 en 2016 is geadviseerd het Treasurystatuut aan te passen en de

liquiditeitsprognose te schrappen, ook gelet op het verplichte schatkistbankieren.

Administratieve organisatie liquiditeitsfunctie

De basis hiervoor is destijds gelegd in het Treasurystatuut. De regio streeft naar een minimale

variant, zoals past bij het huidige kleine en flexibele regiobureau. Het proces betalen van een

factuur is volledig beschreven.

Informatievoorziening

Vanwege de wijziging in de Uitvoeringsregeling financiering decentrale overheden (april 2009) kan

de regio via de begroting en jaarrekening de provincie informeren over de stand van de

kasgeldlimiet. Bij 3 kwartalen overschrijding van de limiet is het wel nodig dat de regio alsnog drie

kwartaalrapportages toezendt aan de toezichthouder met daarbij een plan om weer te voldoen aan

de kasgeldlimiet. Dit is voor de regio in 2016 niet van toepassing geweest.

3.3 Bedrijfsvoering De bedrijfsvoering omvat de volgende onderdelen: personeel, informatisering, automatisering,

communicatie, organisatie, financieel beheer en huisvesting.

renterisiconorm 2016

begroting 2016 primair 1.083.972

begroting 2016 na wijziging 3.083.972

rekening 2016 3.874.087

percentage 20,0%

primaire begr renterisiconorm 216.794

begr na BW renterisiconorm 616.794

wettelijke ondergrens 2.500.000

rekening 2016 renterisiconorm 774.817

17

Personeel en organisatie

Het bureau bestaat per 31/12/16 formeel uit 5,8 FTE. Sinds november 2014 is er geen sprake

meer van medewerkers in actieve dienst van de regio. De huidige medewerkers zijn op basis van

detachering en inhuur bij het bureau Stedendriehoek in dienst. Voor deze opzet is gekozen zodat

de regio (en de regiogemeenten) in de toekomst niet langdurig de financiële lasten hoeft te dragen

van personeel als gevolg van reorganisatie en ontslag. Vanwege de kleinschalige omvang van het

bureau zijn alle medewerkers min of meer specialisten te noemen. Vervanging bij langdurige

afwezigheid is dan ook niet altijd even makkelijk.

De senior beleidsmedewerker is in 2016 met vervroegd pensioen gegaan. Samen met de

Strategische Board is een nieuwe manager bedrijfsvoering aangetrokken die 0,44 (o.b.v. 36 urige

werkweek) voor de regio werkt en 0,44 voor de Board. Per 2017 wordt, in verband met de hoge

werkdruk, de formatie voor het regiodeel uitgebreid naar 0,55. Ook heeft een student

Internationale studies van de NHL Hogeschool uit Leeuwarden een stageplek gevonden bij de regio

en board. Haar opdracht betrof onder andere het onderzoeken welke netwerken op Europese

schaal interessant zijn voor de Cleantech Regio.

De regio is gehuisvest in het gemeentehuis in Twello.

Informatiebeleid en automatisering

Er wordt voornamelijk gebruik gemaakt van de reguliere kantoortoepassingen. Dit volstaat voor de

meeste taken. Deze voorzieningen worden afgenomen van de gemeente Voorst.

De financiële administratie wordt verzorgd door gemeente Apeldoorn. Voor communicatie wordt

steeds vaker de digitale variant gekozen in plaats van een boekje of andere vorm van drukwerk.

De regio werkt grotendeels “papierloos” en heeft hiervoor een aantal iPads aangeschaft. Voor het

digitale archief maakt de regio gebruik van programma Corsa, welke via gemeente Voorst wordt

afgenomen. Daarbij zijn uiteraard de wettelijk geldende regels voor archivering gewaarborgd.

Risicomanagement

Van een alomvattend geheel van “risicomanagement” is geen sprake. De in voorgaande jaren

vermelde zeer geringe mate van risico ten aanzien van het afval betreffende de afwikkeling van de

renteloze lening is komen te vervallen. Het betrof hier een lening voor de investeringen in de

afvalverwerkingscentrale in de jaren 90 van de vorige eeuw. De onderlinge verrekening is begin

2017 afgerond.

Ook het in voorgaande jaren vermelde financieel risico van ziekte is in alle detacherings-

overeenkomsten aangepast naar het model van de VNG en ligt niet meer bij de regio.

3.4 Verbonden partijen Het aangaan van banden met een verbonden derde partij gebeurt altijd vanuit het publieke belang.

De definitie van verbonden partijen voor een regionaal samenwerkingsverband luidt: verbonden

partijen zijn partijen waarmee het samenwerkingsverband een bestuurlijke relatie heeft en waarin

zij een financieel belang heeft. Voor de regio Stedendriehoek is daar geen sprake meer van.

De bestuurlijke deelname is inmiddels vervangen door een vaststellingsovereenkomst tussen

meerdere partijen waarbij deelname in de NV (commanditair kapitaal) werd omgezet in een

rechtstreekse aanspraak van elk der partijen jegens Essent. De regio neemt daarbij de honneurs

waar voor een andere ‘verbonden partij’: Attero in Wilp. De bedragen zijn per 1 juli 2016

beschikbaar gekomen. Doordat een in het verleden uitbetaald voorschot niet juist was

meegenomen in de verdeling van gelden is de afwikkeling begin 2017 gerealiseerd.

3.5 Rechtmatigheid In het kader van rechtmatigheid dient elk jaar een geactualiseerd normenkader te worden

vastgesteld: dit normenkader betreft alle regelgeving waarin de kaders voor het “reilen en zeilen”

van de regio worden genoemd, zowel extern (wet- en regelgeving) als intern (zgn. eigen

verordeningen en regelingen). Het totaaloverzicht (zoals voorgelegd aan het DB van 22 december

2016) is opgenomen in het bijlageboek.

In 2014 en 2015 is met een externe adviseur en juridische adviseurs van de regiogemeenten een

screening uitgevoerd van alle regelingen en verordeningen en daar waar nodig geactualiseerd.

De regeling is in 2016 voorgelegd aan de gemeenteraden van de aangesloten gemeenten.

18

Het concept is gedurende het proces ook voorgelegd aan onze bankrelatie, te weten de BNG.

De BNG heeft gemeld dat de Gemeenschappelijke Regeling (GR) “Regeling regio Stedendriehoek”

niet voldoet aan de voorwaarden

die BNG stelt aan een GR. Aangegeven is dat in de regeling onvoldoende is gewaarborgd dat de

GR haar financiële verplichtingen te allen tijde na kan komen. Voor een aanpassing heeft nader

overleg plaatsgevonden met de juridische afdeling van de BNG. Dit heeft er toe geleid dat er een

nieuw artikel, nummer 30, is toegevoegd aan hoofdstuk XI betreffende de Financiële bepalingen.

Samen met een aanpassing in de toelichting op artikel 34, sub 3, van de vastgestelde regeling

waar niet de juiste verhouding weergegeven is die in de regeling staat. De aangepaste regeling is

aangeboden aan de diverse raden en de gemeenten zullen voor 1 maart 2017 ons berichten over

hun instemming.

In de Regioraad van 22 december 2016 is de archiefverordening van de Regio Stedendriehoek

vastgesteld, deze wordt begin 2017 gepubliceerd en treedt dan in werking. De overige diverse

verordeningen zullen nog een laatste actualisatie krijgen en in april 2017 worden aangeboden aan

het bestuur ter vaststelling.

In de financiële verordening is opgenomen dat het DB eenmaal per bestuursperiode zorg draagt

voor interne toetsing op juistheid, volledigheid en tijdigheid van de bestuurlijke

informatievoorziening, rechtmatigheid van de beheershandelingen en op misbruik en oneigenlijk

gebruik van regelingen van de regio Stedendriehoek (artikel 6). Met ingang van 2007 is een begin

gemaakt met het opstarten van een interne controle Voor het jaar 2016 is dit gedaan door een

collega van de gemeente Voorst. Verder is afgesproken dat gemeente Apeldoorn dit hierna voor

de regio gaat uitvoeren.

Bevindingen IC

In 2016 is de IC uitgevoerd door een collega van de gemeente Voorst. Bij deze controle zijn de

volgende onderdelen betrokken:

1. Normenkader

2. Administratieve organisatie

3. Balans

4. Exploitatie

5. Treasury

6. Aanbestedingen

De conclusie luidde dat er geen onrechtmatigheden van materieel belang zijn aangetroffen.

Naar aanleiding van de bevindingen worden de volgende aanbevelingen gedaan:

• geadviseerd wordt de afhandeling van facturen d.m.v. parafering strikter toe te passen

zodat voldaan wordt aan het “vier ogen principe” en een eindcontrole toe te passen voordat de

facturen doorgaan naar de gemeente Apeldoorn voor betaling;

• actueel houden van het procuratie- en autorisatieoverzicht van de BNG in relatie tot de

parafenlijst.

Aandachtspunten:

• verdergaande digitalisering van de administratie. Facturen en documenten zijn hierdoor

makkelijker te ontsluiten en te raadplegen;

• doe onderzoek naar gebruik financieel systeem: de medewerkers van de regio hebben op

dit moment geen real-time inzicht in de administratie en de stand van de diverse begrotings- en

projectbudgetten.

Het bureau heeft inmiddels de aanbevelingen overgenomen en doorgevoerd. Voor de

aandachtpunten was al een overleg gestart met de financiële afdeling van de gemeente Apeldoorn

om dit op korte termijn te gaan realiseren.

Gedurende het afgelopen jaar is het bestuur per 31 maart en per 15 september 2016 achteraf

geïnformeerd via 2 rapportages over de stand van de budgetten en het te verwachten eindsaldo.

De portefeuillehouder is geïnformeerd over het voorlopige saldo 2016, onder voorbehoud van

wijzigingen die kunnen voortvloeien uit de accountantscontrole.

19

In 2016 is één begrotingswijziging geweest, namelijk het budgettair neutraal ramen van de

subsidie Beter Benutten Vervolg € 2 miljoen. Deze wijziging had geen budgettair effect ten aanzien

van de gemeentelijke bijdragen: de uitgaven worden gedekt door subsidies en cofinanciering.

3.6 Onderhoud kapitaalgoederen

3.7 Grondbeleid

3.8 Lokale heffingen Deze paragrafen worden hier verder niet toegelicht; deze zijn voor de regio/bureau Stedendriehoek

niet van toepassing.

20

JAARREKENING

4. Grondslagen waardering en resultaatbepaling

Algemeen

De jaarrekening is opgemaakt met inachtneming van de voorschriften die het Besluit begroting en

verantwoording provincies en gemeenten daarvoor geeft.

Algemene grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening

De waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat vindt plaats op basis van

historische kosten. Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders wordt vermeld, worden de

activa en passiva opgenomen tegen nominale waarden.

De baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Baten en

winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en

risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het begrotingsjaar, worden in acht genomen

indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Personeelslasten worden in principe toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben.

Als gevolg van het formele verbod op het opnemen van voorzieningen c.q. schulden uit hoofde

van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume

worden sommige personele lasten echter toegerekend aan de periode waarin uitbetaling

plaatsvindt; daarbij moet worden gedacht aan componenten zoals overlopende vakantiegeld- en

verlofaanspraken en dergelijke.

Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een jaarlijks vergelijkbaar volume wordt geen

voorziening getroffen of op andere wijze een verplichting opgenomen. De referentieperiode is

dezelfde als die van de meerjarenraming te weten vier jaar. Indien er sprake is van (eenmalige)

schokeffecten (reorganisaties) dient wel een verplichting gevormd te worden.

BALANS

Vaste activa

De regio Stedendriehoek beschikt niet over vaste activa.

Vlottende activa

Vorderingen en overlopende activa

De vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Voor verwachte oninbaarheid kan

een voorziening in mindering worden gebracht.

Liquide middelen en overlopende posten.

Deze activa worden tegen nominale waarde opgenomen.

Vaste passiva

Vaste schulden

Vaste schulden worden gewaardeerd tegen de nominale waarde verminderd met gedane

aflossingen. De vaste schulden hebben een rente typische looptijd van één jaar of langer. De

lening van de regio is per 6 februari 2015 afgelost.

Vlottende passiva

De vlottende passiva worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Borg- en Garantstellingen

Er zijn geen leningen door ons gewaarborgd.

21

5. Balans per 31 december 2016 (voor resultaatbestemming)

BALANS PER 31 DECEMBER 2016

bedragen * € 1.000,-

ACTIVA

Immateriële vaste activa 0 0

0 0

Materiële vaste activa 0 0

0 0

Financiële vaste activa 0 0

0 0

Totaal vaste activa 0 0

Voorraden 0 0

Uitzettingen met een looptijd < 1 jaar 0 0

Vorderingen op openbare lichamen 293 113

Uitzettingen in 's Rijks schatkist met rentetypische looptijd korter dan één jaar 4.596 1.410

4.889 1.523

Liquide middelen

Banksaldi 250 171

250 171

Overlopende activa

Overige nog te ontvangen en vooruitbetaalde bedragen 6 50

6 50

Totaal vlottende activa 5.144 1.744

TOTAAL GENERAAL 5.144 1.744

Ultimo 2015Ultimo 2016

BALANS PER 31 DECEMBER 2016

bedragen * € 1.000,-

PASSIVA

Eigen vermogen

Algemene reserve 0 0

Bestemmingsreserve 239 213

Gerealiseerde resultaat 6 17

245 230

Voorzieningen 0 0

0 0

Vaste schulden looptijd > 1 jaar

Onderhandse leningen van:

binnenlandse banken en financiële instellingen 0 -

0 0

Totaal vaste passiva 245 230

Netto vlottende schulden looptijd < 1 jaar 0 0

0 0

Overlopende passiva

Nog te betalen bedragen 1.869 454

Van Europese of Nederlandse overheden ontvangen, nog te besteden specifieke uitkeringen 3.031 1.060

4.900 1.514

Totaal vlottende passiva 4.900 1.514

TOTAAL GENERAAL 5.144 1.744

Ultimo 2015Ultimo 2016

22

VLOTTENDE ACTIVA

Uitzettingen met een looptijd < 1 jaar

Vorderingen op openbare lichamen

Het betreft hier de openstaande posten bij gemeenten en andere overheden op balansdatum. Zie

ook bijlage 3 van het bijlageboek voor een specificatie.

Uitzettingen in ‘s Rijks schatkist met rente typische looptijd korter dan één jaar

Het bedrag in de schatkist is in 2016 fors hoger dan in 2015. De afrekening van het regiocontract

is ontvangen, de feitelijke afrekening met gemeenten vond plaats vlak na balansdatum ter grootte

van een kleine € 1,2 miljoen. Ten aanzien van Beter Benutten Vervolg is in totaal ruim € 3,3

miljoen aan subsidie ontvangen, terwijl de uitgaven in 2016 ruim € 1,3 miljoen bedroegen.

De regio houdt geen andere gelden aan buiten ’s Rijksschatkist.

Liquide middelen

Banksaldi

De kredietlimiet op de rekening courant bedraagt in 2016 € 300.000, cf. het wettelijke minimum.

Het saldo op de lopende rekening vanwege schatkistbankieren bedraagt 0,75% van het

begrotingstotaal, met een minimum van € 250.000. Indien van toepassing wordt het meerdere

boven € 250.000 automatisch afgeroomd ten gunste van de Schatkistrekening. De regio bankiert

alleen bij de BNG.

Kasgeldlimiet

De kasgeldlimiet geeft aan het bedrag dat maximaal met korte externe middelen mag worden

gefinancierd. Indien de regio boven deze limiet uit komt, moet overgegaan worden op een vaste

geldlening. De kasgeldlimiet was voor het jaar 2016 bepaald op 8,2%.

Het saldo op de lopende rekening vanwege schatkistbankieren bedraagt 0,75% van het

begrotingstotaal, met een minimum van € 250.000. Voor de regio geldt dit minimale bedrag. Zie

ook hieronder.

Vorderingen openbare lichamen 31-12-2016 31-12-2015

Vorderingen openbare lichamen 293.033 113.212

Totaal 293.033 113.212

Schatkistrekening looptijd < 1jaar 31-12-2016 31-12-2015

BNG - schatkistrekening Rijk 4.595.764 1.409.543

Totaal 4.595.764 1.409.543

Banksaldi 31-12-2016 31-12-2015

BNG - regio algemeen 249.992 170.998

Totaal 249.992 170.998

kasgeldlimiet 2016 Ruimte onder de kasgeldlimiet per :

begroting 2016 primair 1.083.972

begroting 2016 na wijziging 3.083.972 eerste kwartaal 2016 2.243.583

rekening 2016 3.874.087 tweede kwartaal 2016 3.210.096

percentage 8,2% derde kwartaal 2016 2.914.275

vierde kwartaal 2016 3.079.854

primaire begr kasgeldlimiet 88.886

begr na BW kasgeldlimiet 252.886

wettelijke ondergrens (wet FiDo) 300.000

Maximaal saldo rek cf. schatkistbakieren 250.000

rekening 2016 kasgeldlimiet 317.675

23

Overlopende activa

Overige nog te ontvangen bedragen en vooruitbetaalde bedragen

In het bijlageboek is een gedetailleerde specificatie opgenomen van bovenstaande bedragen,

m.u.v. hetgeen vermeld bij *. Daar gaat het om de vooruitbetaalde bedragen (€ 413): het betreft

de kosten voor twee abonnementen 2017 (vakblad Driestedenbusiness en de Stentor).

VASTE PASSIVA

Eigen vermogen

Bestemmingsreserves

Rente-egalisatiereserve

De rente-egalisatiereserve is in 2002 gevormd tot een bedrag van € 230.000 bij bestemming van

het voordelige saldo van jaar 2000. Het doel van de reserve was om rentenadelen van de reeds

afgeloste lening af te dekken. Deze lening is in 2015 geheel afgelost. Bij de begroting 2016 is

besloten € 20.000 bij te dragen aan de exploitatie vanwege de eenmalige correctie inzake

salarisbudgetten, zodat de correctie (verhoogde bijdrage) niet geheel afgewenteld wordt op de

regiogemeenten.

Eenmalige bestedingen

De reserve Eenmalige Bestedingen is gevormd bij DB-besluit 05-06-02 uit de overwaarde van de

verkoop van het pand van de GGD in Apeldoorn aan de gemeente en door de overboeking van de

Reserve Werkbudget Economisch Platform. Deze reserve heeft geen specifiek doel.

Overlopend projectbudget

De reserve Overlopend Projectbudget (OP) is ingesteld bij de jaarrekening 2010 ten behoeve van

overlopend projectgeld. In het Financieel Kader is vastgelegd dat de regio budgetten gebonden aan

een bepaald project via de balans voor het volgende jaar kan reserveren. Het gaat dan om

eenmalige budgetten waarvan het project doorloopt in het jaar volgend op die van de jaarrekening

en verder en waar kosten aan zijn verbonden.

In 2016 zijn de gereserveerde projectbudgetten van 2015 nagenoeg uitgegeven. De vrijval van

hoofdzakelijk A1 valt vrij ten gunste van de exploitatie. Zie hieronder het verloop van de reserve

OP ten aanzien van de reserveringen 2015, uitgegeven in 2016.

Nog te ontvangen 2016 stand per 31-12-2016 stand 31-12-2015

Afrekening 2014 GUEV van gemeente Apeldoorn 35.755

Bijdragen partijen inzake Open Days 2016/2015 13.626

Diverse te ontvangen 62

Bijdrage Strategische Board inzet GG 3.401

Vooruitbetaalde bedragen* 413 402

Bijdrage premiekorting HB 1.775

Totaal nog te ontvangen in 2016 5.588 49.845

Openstaande debiteuren en vorderingen 293.033 113.212

openbare lichamen

Totaal NTO en vord openb lichamen 298.621 163.057

Boekwaarde Toevoeging Onttrekking Bestemming vermindering boekwaarde

31-12-2015 resultaat vorig afrekening 31-12-2016

boekjaar exploitatie

Rente-egalisatiefonds 85.510 20.000 65.510

Eenmalige bestedingen 21.478 21.478

Overlopend projectbudget 105.864 152.000 100.259 5.605 152.000

Totaal bestemmingsreserves 212.851 152.000 120.259 0 5.605 238.987

Eindstand rekening 2016 gereserveerd in 2015: uitgaven vrijval

Omgevingsagenda 50.000 50.000 0

Expertise A1 problematiek 45.000 39.398 5.602

Afronden Midterm review 10.864 10.861 3

105.864 100.259 5.605

24

In rapportage van half september 2016 heeft de regio aangegeven dat voor A1 in 2017 geld

beschikbaar nodig blijkt om de werkzaamheden te continueren. Er is voorgesteld om € 45.000 te

reserveren. In de jaarstukken 2015 is reeds toegelicht waarom de regio voor de inhuur van

regionale expertise kiest (enerzijds kostenoogpunt en anderzijds regionaal goed geïnformeerd).

In het DB van 30 november 2016 is besloten om de budgetten van Bereikbaarheid en

Leefomgeving te bestemmen voor de volgende onderwerpen: Laadinfrastructuur, aanvulling

Fietsruggengraat, inzet junior projectleider en Slimme en schone Mobiliteit. Daarmee wordt gehoor

gegeven aan de behoefte van aanvullende budgetten voor reeds bestaande activiteiten in het

kader van Mobiliteit. In onderstaand overzicht staan de voorgestelde bedragen per onderdeel

vermeld. Voor nadere toelichting wordt verwezen naar het DB-voorstel van 30 november 2016.

De Regionale Programmering Bedrijventerreinen (RPB) wordt begin 2017 afgerond, daarvoor is nog

een budget nodig van € 12.000.

Gerealiseerd resultaat dienstjaar 2016

De jaarrekening 2016 sluit met een voordeel van € 5.581 (na mutatie reserve).

Bestemming resultaat dienstjaar 2015

Het gerealiseerde resultaat over 2015 ad € 17.094 is inmiddels uitgekeerd aan de deelnemende

gemeenten. De subsidiebeschikkingen van Beter Benutten zijn eind 2016 ontvangen. Het

eventuele risico waar we rekening mee hadden gehouden, viel positief voor de regio uit. De

feitelijke uitbetaling van het exploitatievoordeel is verrekend met de nog te ontvangen bijdrage

BTW juli-nov 2016 inzake project BBV.

Vaste schulden looptijd > 1 jaar

De lening is op 6 februari 2015 volledig afgelost.

Eindstand rekening 2016: toevoeging

storting reserve OP

Expertise A1 problematiek 45.000

Laadinfrastructuur 20.000

aanv FRG 30.000

inzet jr projectleider 25.000

Slimme/schone MOB 20.000

Aanvull RPB/STEC 12.000

152.000

Resultaat 2016 2015

Bestemming:

Gerealiseerd resultaat 5.581 17.094

Resultaat dienstjaar op balans 5.581 17.094

25

VLOTTENDE PASSIVA

Overlopende passiva

Nog te betalen bedragen

In het bijlageboek is een gedetailleerde specificatie opgenomen van de overlopende passiva.

Van Europese of Nederlandse overheidslichamen ontvangen, nog te besteden specifieke

uitkeringen

Beter Benutten Vervolg

Als opvolger van het project Mobiliteit is ingezet op het Beter Benutten van vervoersmogelijkheden

binnen de regio. Het project Beter Benutten (BB) wordt opgevolgd door Beter Benutten Vervolg

(BBV). Hieronder staat een samenvatting van de ontvangsten en uitgaven van dit project voor

2016, alle bedragen zijn exclusief BTW. Van de provincie Overijssel ontving de regio bericht dat in

plaats van terugbetalen van het restant subsidie van BB 1 ter grootte € 555.495, dit kan worden

toegevoegd aan project BBV.

Beter Benutten

Eind 2016 heeft de regio de subsidievaststellingen van Beter Benutten ontvangen. Met enkele

subsidiegevers is afgesproken dat het restantsubsidie kan worden doorgeschoven naar project

BBV. Er geldt één uitzondering: de restantsubsidie Robuuste Investeringsimpuls van provincie

Gelderland kan niet worden doorgeschoven naar BBV, de restantsubsidie is terugbetaald. De

afrekeningen met de gemeenten zijn in januari 2017 afgewikkeld. Het restantbedrag ad € 555.495

Nog te betalen 2016 stand per 31-12-2016 stand 31-12-2015

Diverse loonkosten (inhuur en detachering) 161.217 134.861

Exploitatielasten bureau 19.443 27.666

Beter Benutten 97.535 143.125

Diverse kosten (specificatie bijlageboek) 1.272

Communicatie 17.344 3.446

Agenda budgetten 73.709 29.985

GUEV afrekening 2014 , verwerkt in 2015 35.755

BBV 316.279 25.984

RSP 2012-2015 eindafrekening subsidie 1.183.000 51.850

Totaal ten laste gebracht in 2016 1.868.526 453.945

R 2016 stand 31-12-2015 toevoeging vrijval aanwending vrijval tbv BBV* stand 31-12-2016

Beter Benutten Vervolg 150.915 4.233.661 1.362.913 3.021.663

Beter Benutten 409.330 203.180 7.612 49.403 555.495 0

Regiocontract 2012-2015 499.462 683.438 1.182.900 0

Fietsruggengraat (niet BBV) 0 9.620 9.620

Vliegwiel Binnensteden 0 0 0

Totaal 1.059.708 5.129.899 7.612 2.595.216 555.495 3.031.283

Balanspost 31/12/2015 = Beginbalans 01/01/2016 uitgaven ontvangsten 150.915

Voorschot I&M via prv Overijssel I&M 900.000

Voorschot Ketenmobiliteit / provincie Overijssel Overijssel 165.833

Voorschot Provincie Gelderland cf. beschikking Gld 235.333

Voorschot Voorschot nav voortgangsrapportage I&M I&M 1.900.000

Voorschot Voorschot nav voortgangsrapportage prv Overijssel Overijssel 149.500

Voorschot Apeldoorn aandeel ITS Apd 37.500

Voorschot Deventer ITS Dev 100.000

Voorschot Deventer Dev 190.000

Uitgaven Slim reizen vervolg regio 494.294

Uitgaven Fietsruggengraat regio 306.063

Uitgaven Apeldoorn/Fietscorridor Apd 234.564

Uitgaven Deventer/Wilhelminabrug Dev

Uitgaven Slim vervoeren regio 51.846

Uitgaven ITS regio 216.063

Uitgaven Projectbureau regio 60.082

Voorschot Toevoegen restantsubsidie BB 1 regio 555.495

1.362.913 4.233.661

Balanspost 31/12/2016 = Beginbalans 01/01/2017 3.021.663

26

wordt toegevoegd aan het project Beter Benutten Vervolg cf. beschikking van het rijksdeel, zie het

* vrijval t.b.v. BBV bij het verloopoverzicht.

Er resteert € 7.612 als vrijval voor de exploitatie. Dat vloeit voort uit het feit dat de regio wel

melding heeft gemaakt van deelproject Businessline op de subsidieverantwoordingen, maar

waarvan de accountant heeft aangegeven dat zij niet alle kosten hebben kunnen controleren,

aangezien deze zich niet in de administratie van de regio bevonden. Dat is bij de vorige jaarstukken

als risico benoemd, echter bij de vaststelling van de subsidies heeft dit positief voor de regio

uitgepakt en bleek er geen risico.

Regiocontract

In 2016 kon nog eenmalig een beroep worden gedaan op een budget van € 25.000 om tegemoet

te komen in de kosten voor BBA (Betaal- en beheerautoriteit) inzake het regiocontract. De

meerkosten heeft de regio verantwoord op het Algemene budget van de Agenda (zie pagina 34).

Begin december 2016 is de subsidievaststelling en afrekening van het regiocontract 2012-2015

ontvangen. Het resterende bedrag is cf. de ingediende verantwoording uitgekeerd aan de regio. De

regio heeft op 30 december 2016 de gemeentelijke projectleiders via brief op de hoogte gesteld

van de uitkomst en vervolgens de finale verrekening met de gemeenten in orde gemaakt. Op 12

januari 2017 zijn alle restantbedragen uitgekeerd. De afrekening staat hieronder vermeld, het

complete overzicht van het regiocontract staat in het bijlageboek.

Fietsruggengraat (niet BBV)

Er wordt gewerkt aan verbetering van fietsroutes. Met de provincie en gemeenten wordt de

financiering verzorgd. Opgenomen is een deel van het te ontvangen bedrag van de provincie (het

meerdere boven de uitgaven), de gemeenten zullen eerdaags een verzoek om bijdrage van de regio

ontvangen.

Vliegwiel Binnensteden

Vooruitlopend op een overkoepelende samenwerkingsovereenkomst tussen de provincie

Gelderland, de Strategische Board en de regio Stedendriehoek, is voor het vliegwiel Binnensteden

een uitvoeringsovereenkomst afgesloten tussen de provincie Gelderland en de regio

Stedendriehoek. Hierin is vastgelegd op welke manier de provincie en de regio in partnerschap

willen samenwerken. De regio en provincie hebben beide € 140.000 gereserveerd (€ 20.000 per

gemeente) voor het uitvoeren van opdrachten. De bedragen zijn in 2017 ontvangen en zullen in de

jaarstukken 2017 worden toegelicht.

Beginbalans Beter benutten 1 januari 2016 409.330

Afrekening 2016 Definitieve afrekening BB/Robusste Invest.impuls prv Gerlderland Gelderland 49.403

Afrekening 2016 Definitieve afrekening BB prv Overijssel Ketenmobiliteit Overijssel 203.180

Afrekening 2016 Definitieve afrekening BB min I&M via prv Overijssel waarin staat dat budget is gereserveerd tbv BBV (projectopvolger)

Beschikbaar voor vervolgproject Beter Benutten Vervolg en overgeboekt naar balanspost 2032 BBV 555.495

VRIJVAL ten gunste van exploitatie 7.612

Totaal betaald BB per 31 december 2016 na afrekening subsidies 612.510 203.180 0

Totaal beschikbaar na dotaties op 31-12-2015 499.462

Afrekening in boekjaar 2016 Uitvoerder bedrag betaald ontvangen

Afrekening 2016 Definitieve afrekening regiocontract cf beschikking dd 5 december 2016 Gelderland 683.438

Afrekening 2016 Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt Apeldoorn 25.000

Afrekening 2016 Energieneutrale dorpen en kernen Apeldoorn 278.000

Afrekening 2016 Maximale benutting arbeidspotentieel Apeldoorn 10.000

Afrekening 2016 Verstreking onderkant arbeidsmarkt Apeldoorn 12.500

Afrekening 2016 Weteringse Broek Apeldoorn 250.000

Afrekening 2016 Actief Burgerschap Brummen 37.000

Afrekening 2016 Kwaliteitsimpuls Brummen - Bronckhorst Brummen 12.000

Afrekening 2016 Participatie kwetsbare groepen Brummen 53.500

Afrekening 2016 Centre of Excellence Deventer 75.000

Afrekening 2016 Herstucturering Vaassen - Epe Epe 50.000

Afrekening 2016 Beleef de Berkel Lochem 100.000

Afrekening 2016 Biobased Industry Lochem 10.000

Afrekening 2016 Traverse Eefde Lochem 25.000

Afrekening 2016 Stedendriehoek innoveert Voorst 22.500

Afrekening 2016 Sociale Kracht Zutphen 15.000

Afrekening 2016 Noorderhaven Zutphen 150.000

Afrekening 2016 Energiebesparing bestaande bouw Zutphen 17.500

Afrekening 2016 Inrichting Berkelpark Zutphen 40.000

Afrekening 2016 afrondingsverschil ten laste agendabudget Algemeen regio regio -100

Totaal 1.182.900 683.438 0

27

NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN

In het kader van Beter Benutten Vervolg gaat de regio ook in 2017 subsidie ontvangen. Het

voorschot voor 2017 is aangevraagd.

Zie ook pagina 10 en verder en pagina 25 van dit boekwerk voor respectievelijke de beleidsmatige

toelichting op het project en de toelichting op de balans inzake subsidie BBV.

28

6. Overzicht van baten en lasten in de jaarrekening 2016 (bedragen

x € 1)

De rekening sluit met een voordeel van € 31.717 voor mutatie van de reserves.

In het Financieel Kader is vastgelegd dat van de projectbudgetten die gebonden zijn aan een

bepaald project eventuele restanten gereserveerd kunnen worden via de balans voor een volgend

jaar. Het gaat dan om projecten die in 2016 (of eerder) gestart zijn, doorlopen in 2017 en waarvan

de verwachting is dat het reguliere projectbudget onvoldoende is om de kosten te dekken. Voor

zes projecten wordt voorgesteld via de jaarrekening 2016 in de reserve Overlopend projectbudget

een bedrag te reserveren (zie voor onderbouwing toelichting bij de balans op pagina 24):

1. Inhuur expertise A1 € 45.000

2. Laadinfrastructuur € 20.000

3. Aanvullend budget FRG € 30.000

4. Inzet junior projectleider € 25.000

5. Schone en slimme energie € 20.000

6. Regionale Programmering Bedrijventerreinen € 12.000 +

Totaal voorstel reservering € 152.000

Resumé saldi rekeningkolom (behoudens afrondingen):

Programma 001 Bestuur en Bureau € 56.144 V

Programma 002 Agenda Stedendriehoek € 24.427 N

Programma 003 Subsidies € nvt

Programma 004 Beter Benutten Vervolg € nvt +

Gerealiseerd totaal saldo lasten en baten € 31.717 V

Onttrekking reserve rente € 20.000 +

Onttrekking reserve overlopend projectbudget € 100.259 +

Storting reserve overlopend projectbudget € 152.000 –

Vrijval restant reserve overlopend projectbudget OP € 5.605 +

Gerealiseerd resultaat 2016 € 5.581 V

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

De regio kent geen algemene dekkingsmiddelen in vergelijking tot een gemeente zoals Algemene

Uitkering, dividend en belastingopbrengsten. De begrote uitgaven worden gedekt door bijdragen

van gemeenten, welke zijn gebaseerd op inwoneraantal. Ook kent de regio geen post onvoorzien.

Om te komen tot een saldo, wordt bij de jaarrekening het resultaat per programma in beeld

omschrijving lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo lasten baten saldo

Public relations ** 74.349 74.349 0 74.349 74.349 0 53.713 74.349 20.636 -20.636 0 20.636

Bureau Stedendriehoek ** 760.814 740.814 -20.000 760.814 740.814 -20.000 713.711 740.814 27.103 -47.103 0 47.103

Rente en Financiering 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Financiering en Resultaat 0 0 0 0 0 0 0 8.405 8.405 0 8.405 8.405

Totaal Bestuur en Bureau 835.162 815.163 -20.000 835.162 815.163 -20.000 767.423 823.567 56.144 -67.739 8.405 76.144

Agenda Stedendriehoek ** 248.810 248.810 0 248.810 248.810 0 353.867 329.440 -24.427 105.057 80.630 -24.427

Totaal Agenda Stedendriehoek 248.810 248.810 0 248.810 248.810 0 353.867 329.440 -24.427 105.057 80.630 -24.427

Regiocontract 0 0 0 0 0 0 1.182.900 1.182.900 0 1.182.900 1.182.900 0

Beter Benutten 0 0 0 0 0 0 49.403 49.403 0 49.403 49.403 0

Totaal subsidiestromen 0 0 0 0 0 0 1.232.303 1.232.303 0 1.232.303 1.232.303 0

Slim Reizen Vervolg 0 0 0 0 0 0 494.294 0 -494.294 494.294 0 -494.294

Fietsruggengraat 0 0 0 0 0 0 306.063 0 -306.063 306.063 0 -306.063

Apeldoorn 0 0 0 0 0 0 234.564 0 -234.564 234.564 0 -234.564

Deventer 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Slim Vervoeren 0 0 0 0 0 0 51.846 0 -51.846 51.846 0 -51.846

ITS 0 0 0 0 0 0 216.063 0 -216.063 216.063 0 -216.063

Projectbureau 0 0 0 0 0 0 60.082 0 -60.082 60.082 0 -60.082

BBV subsidie 0 0 0 2.000.000 2.000.000 0 0 1.362.913 1.362.913 -2.000.000 -637.087 1.362.913

Beter Benutten Vervolg 0 0 0 2.000.000 2.000.000 0 1.362.913 1.362.913 0 -637.087 -637.087 0

Totaal 1.083.972 1.063.972 -20.000 3.083.972 3.063.972 -20.000 3.716.506 3.748.223 31.717 1.269.621 1.321.338 51.717

Geraamd/gerealiseerd totaal saldo baten en lasten -20.000 nadeel -20.000 nadeel 31.717 voordeel 51.717 voordeel

- storting Overlopend projectbudget (OP) 152.000 -152.000 152.000 0 -152.000

- onttreking Overlopend projectbudget 100.259 100.259 0 100.259 100.259

- storting tbv rente (product 109) 0 0 0 0 0

- onttreking tbv rente (product 109) 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 0 0 0

- vrijval reserve OP 5.605 5.605 0 5.605 5.605

Totaal mutaties reserves 0 20.000 20.000 0 20.000 20.000 152.000 125.864 -26.136 152.000 105.864 -46.136

Geraamd en gerealiseerd resultaat 1.083.972 1.083.972 0 3.083.972 3.083.972 0 3.868.506 3.874.087 5.581 1.421.621 1.427.202 5.581

verschillenbegroting 2016 rekening 2016begroting 2016

na wijzgingprimair

29

gebracht (programma’s waaraan een gemeentelijke bijdrage is gekoppeld), een saldo berekend en

resultaat bepaald waarbij de mutaties reserve ook in beeld komen. Bij een nadeel krijgen de

gemeenten een afrekening en verzoek tot bijbetaling, bij een (substantieel) voordeel kan een

voorstel worden gedaan tot uitbetaling.

Structurele toevoegingen en onttrekkingen reserves

De regio kent geen structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves. Er is geen algemene

reserve, er zijn alleen bestemmingsreserves. Er vindt wel jaarlijks onttrekking en storting plaats in

de reserve Overlopend Projectbudget, echter het gaat hier om incidentele mutaties. Dit wordt per

jaar bekeken en besloten.

Verschillen en begrotingsrechtmatigheid exploitatie 2016 In het kader van begrotingsrechtmatigheid tracht de regio via kwartaalrapportages het bestuur zo

vroeg mogelijk te informeren over mogelijke overschrijdingen en onderschrijdingen. De kosten van

de producten van de regio worden immers gedekt door gemeentelijke bijdragen. In dat kader is het

van belang om in deze rapportages het te verwachten saldo van het boekjaar onderbouwd bij

benadering af te geven. De regio tracht zo veel mogelijk binnen het budget te blijven, dat is het

beleid van de regio.

In de tweede rapportage (na de zomer 2016) hebben we een voorlopige prognose afgegeven van

een voordelig resultaat ad € 15.300 inclusief beoogde reserveringen (zie daarvoor het DB-voorstel

dd 10 oktober 2016). Het voordeel op de exploitatie blijkt bij deze jaarstukken uiteindelijk hoger.

We schatten het destijds in op € 60.000 voordeel, het blijkt € 80.100 te zijn. Bij de

agendabudgetten is het andersom, daar schatten we destijds het voordeel op € 105.000

(afgerond en inclusief bijdrage reserve OP). Het voordeel blijkt bij deze jaarrekening lager; inclusief

bijdrage van de reserve OP komt dit uit op € 75.800. Per saldo komen we daardoor € 5.700 lager

uit dan verwacht, het positief resultaat bedraagt afgerond € 9.600.

In de tweede rapportage (na de zomer 2016) was alleen rekening gehouden met een eenmalig

salarisvoordeel vanwege personeelswisseling ter grootte van € 60.000. In deze jaarstukken zijn

een aantal eenmalige baten opgenomen, die destijds nog niet bekend waren.

Deze eenmalige baten bestaan uit:

1. Bijdrage provincie Gelderland voor RPB ter grootte van € 30.250;

2. Bijdrage van de provincie Overijssel voor RPB ter grootte van € 10.000;

3. Vrijval reserve overlopend projectbudget ter grootte van € 5.605;

4. Bijdrage van provincie Gelderland voor de Fietsruggengraat (FRG, niet BBV) ter grootte van

€ 50.000;

5. STIVAM, verevening eigen vermogen na opheffing van de STIVAM per 11 oktober 2016

ter grootte van € 788;

6. Premiekorting ter grootte van € 1.775;

7. Vrijval restantsubsidie BB ter grootte van € 7.612

Totaal bedragen deze baten samen € 106.031, tezamen met eerder genoemde personeelsvoordeel

bedragen deze baten € 166.031.

Programma Bestuur en bureau:

Per saldo zijn de lasten € 67.739 voordeliger uitgevallen dan geraamd. Dit wordt veroorzaakt door

een voordeel op product PR (zie ook pagina 32, Programma 001) wegens € 20.636 niet

uitgegeven budget. De kosten voor het bureau zijn € 47.103 voordeliger dan begroot. Dit wordt

vooral veroorzaakt door het eenmalige voordeel op de personeelsasten inclusief de premiekorting.

Daarnaast is bij diversen voordeel van € 8.405 opgenomen; dit bestaat vooral uit het vrijvallen van

een restsubsidie van Beter Benutten ter grootte van € 7.612. Het herbeschikte bedrag van

Ketenmobiliteit voor BBV bleek lager dan het restbedrag BB, het meerdere valt vrij ten gunste van

de exploitatie. Daarnaast kreeg de regio eind van het jaar bericht over het vrijvallen van het eigen

vermogen van STIVAM wegens opheffen ter grootte van € 788.

Conclusie: deze verschillen passen allemaal binnen het beleid van de regio, het voordeel bij PR

was in de rapportage al gesignaleerd, evenals het voordeel op de salarislasten.

30

Programma Agenda Stedendriehoek:

Het nadeel aan de lastenkant bedraagt € 105.057. Dat wordt enerzijds veroorzaakt doordat een

deel van de uitgaven gedekt worden door de reserve OP en de begrotings- en

verantwoordingsregels voorschrijven dat de bijdrage van de reserves ergens anders worden

weergegeven. In totaal bedragen deze uitgaven € 100.259 (A1-problematiek, Omgevingsagenda

en Midterm review). Deze lasten worden alle gedekt uit de reserve OP cf. besluit jaarstukken 2015

dd. 29 juni 2016.

De baten zijn € 80.630 hoger dan geraamd. Dit bedrag bestaat uit de volgende 3 niet-geraamde

bijdragen van beide provincies, te weten:

- € 30.250 bijdrage provincie Gelderland inzake de regionale programmering bedrijventerreinen

- € 10.000 bijdrage provincie Overijssel inzake de regionale programmering bedrijventerreinen en

- € 40.380 bijdrage provincie Gelderland inzake Fietsruggengraat (niet project BBV), de totale

bijdrage bedraagt € 50.000, de rest van deze bijdrage wordt op de balans opgenomen, omdat het

project doorloopt in 2017 (zie balans pagina 25).

Conclusie: deze verschillen passen allemaal binnen het beleid van de regio. Vanwege de

voorgeschreven regels over opnemen van de uitgaven die door een reserve worden gedekt, lijkt er

een forse overschrijding van de uitgaven. Als deze achterwege worden gelaten is de overschrijding

slechts € 5.057, terwijl de baten zoals hierboven beschreven maken dat er per saldo een voordeel

ontstaat van afgerond € 75.000.

Programma subsidies:

Zowel de lasten- als batenkant is € 1.232.303 hoger dan geraamd. Voor het regiocontract is de

afrekening met de gemeenten opgenomen, deze bedraagt in totaal € 1.182.900. Eind september

heeft de regio de subsidieverantwoording aangeleverd, op 5 december 2016 ontving de regio de

subsidievaststelling: deze was conform het ingediende voorstel. Voor de projecten hebben we al

de subsidie benut, het budget voor Betaal- en beheerautoriteit (BBA) was iets onderschreden. De

kosten 2016 voor BBA waren echter hoger dan de eenmalige vergoeding, deze meerkosten heeft

de regio binnen haar eigen budget opgevangen. Het totale overzicht staat toegelicht bij de balans

op pagina 26.

Er is in 2016 geen bedrag geraamd voor BB. De subsidieverantwoordingen zijn ingediend bij de

subsidieverstrekkers. Aan het eind van het jaar hebben we de subsidievaststellingen ontvangen.

De feitelijke afrekeningen met de provincies hebben in 2016 plaatsgevonden. Het risico waar de

regio in de jaarstukken 2015 nog melding van maakte ten aanzien van de subsidieverantwoording

BB heeft zich niet voorgedaan. Aan provincie Gelderland diende de regio iets terug te betalen

(€ 49.403), van Overijssel ontvingen we nog een nabetaling (€ 203.180). Het restant van het

ministerie van I&M, die via Overijssel is beschikt, hoeft voorlopig niet terugbetaald te worden,

maar kan de regio toevoegen aan het project Beter Benutten Vervolg ter grootte van € 555.495.

Conclusie: deze verschillen passen binnen het beleid van de regio, betreffen zowel uitgaven als

inkomsten.

Programma Beter Benutten Vervolg

Zowel de lasten-als batenkant is € 637.087 lager dan geraamd bij de eerste begrotingswijziging in

2016 (de begrotingswijziging bedroeg € 2 miljoen, naar aanleiding van de eerste rapportage

2016). De feitelijke ontvangsten waren fors hoger dan begroot. Er was geen rekening gehouden

met de ontvangsten voortkomend uit de ingediende voortgangsrapportages. Voor nadere

informatie wordt verwezen naar de toelichting op de balans pagina 25 en naar programma 004

BBV op pagina 38.

Conclusie: deze verschillen passen binnen het beleid van de regio en betreffen zowel uitgaven als

inkomsten in het kader van subsidie BBV.

Mutaties reserve

De lasten in 2016 worden met € 152.000 overschreden; het is het totale bedrag wat als voorstel

bij deze jaarrekening in de reserve OP wordt gestort voor het continueren van de inzet voor de A1-

problematiek, diverse aanvullende activiteiten voor Bereikbaarheid en Leefomgeving en inzet voor

de afronding van de regionale programmering bedrijventerreinen (RPB). De reservering voor de A1-

problematiek was bij de rapportage over de eerste 8 maanden al kenbaar gemaakt. De reservering

voor Bereikbaarheid en Leefomgeving is in het DB van 30 november 2016 aan de orde geweest.

Het betreffen budgetten die dienen als aanvulling op reeds in gang gezette activiteiten binnen deze

thema’s en als laatste gaat het om een reservering voor de afronding van de RPB, voorzien in

februari 2017. Aan de batenkant is een overschrijding van € 105.865. Dit wordt veroorzaakt door

31

een niet geraamde onttrekking reserve OP ter grootte van € 100.259 en een niet geraamde vrijval

ter grootte van € 5.605 (zie beide pagina 23 voor specificatie).

Conclusie: deze verschillen passen binnen het beleid van de regio.

Resultaat 2016:

De exploitatie 2016 sluit met een voordeel van € 5.581.

Overzicht totale eenmalige baten in 2016 (zie ook inhoudelijke toelichting pagina 28):

Bij de rapportage 2016 eerste 8 maanden was het volgende eenmalige voordeel al bekend

Eenmalig voordeel personeelsbudget vanwege personeelswissel € 60.000 +

Totaal € 60.000 voordeel

Bij het opstellen van deze jaarstukken bleken nog meer eenmalige voordelen, te weten

(allen op programma 1, Bestuur en Bureau):

Vrijval EV STIVAM i.v.m. opheffing 11-10-2016 € 788

Premiekorting € 1.775

Vrijval restant-subsidie BB € 7.612

Voordeel vrijval reserve OP t.g.v. exploitatie € 5.605

Bijdrage Gelderland inzake RPB € 30.250

Bijdrage Overijssel inzake RPB € 10.000

Bijdrage Gelderland inzake FRG € 50.000 +

Totaal € 106.031 voordeel

Resultaat 2016 2015

Bestemming:

Gerealiseerd resultaat 5.581 17.094

Resultaat dienstjaar op balans 5.581 17.094

32

Programma 001 Bestuur en Bureau

Budgethouder: secretaris Portefeuillehouder: Allen

Programma: 001

Kosten: wat heeft het programma gekost?

De uitgebreide beleidsinhoudelijke toelichting vindt u op pagina 4 tot en met 7.

Toelichting financiële verschillen:

PR Stedendriehoek

De totale lasten voor Communicatie en Bestuur zijn € 20.636 lager dan begroot. Het

voordeel op de bestuursgerelateerde kosten bedraagt € 7.659.

Het voordeel op het budget Communicatie en Lobby bedraagt €12.977. De regio heeft

afgelopen jaar veel tijd gestopt in een nieuwe gezamenlijke profilering met de Board als

Cleantech Regio en bijbehorend instrumentarium. De kosten zijn eveneens verdeeld. De

tijdelijke hogere inzet van eigen personeel hiervoor loopt via de loonbudgetten.

Bureau Stedendriehoek

De kosten van het bureau bedragen € 47.103 (zie p.28) voordelig.

Het bedrag is als volgt opgebouwd:

Personele lasten € 62.874 Voordeel

Werkplek € 4.762 Voordeel

Control € 20.533 Nadeel

Totaal € 47.103 Voordeel

Het voordeel op de personele lasten wordt veroorzaakt door € 57.400 aan lagere

salarislasten en € 5.474 voordeel op overige personele lasten. Het voordeel bij de

salarislasten wordt veroorzaakt door een personeelswissel. Het betreft een eenmalig

voordeel, in de begroting 2017 is dit structureel geregeld.

De kosten werkplek zijn vanwege de verhuizing per 1 april 2015 structureel afgenomen.

In 2016 is er een kleine onderschrijding van € 4.762.

Bij Control is een nadeel van € 20.533, welke enerzijds bestaat uit een nadeel van

€ 15.214 kosten accountant vanwege meerwerk bij de controle van de subsidie BB en

jaarstukken (BB was in de jaarstukken 2015 verwerkt). Op de kosten control (controller

omschrijving rekening begroting rekening

2015 2016 2016

Totaal PR Stedendriehoek 49.358 74.349 53.713

Totaal Bureau Stedendriehoek 751.293 760.814 713.711

Totaal Rente en Financiering 1.092 0 0

Totaal Financiering en Resultaat 5 0 0

Totaal lasten 801.747 835.162 767.423

rekening begroting rekening

2015 2016 2016

Bijdrage gemeenten (PR en bureau) 784.629 815.163 815.163

Totaal Financiering en Resultaat 12.241 8.405

Totaal baten 796.870 815.163 823.567

Saldo -4.877 -20.000 56.144

33

en administratie) is een nadeel ontstaan van € 5.352. Deze meerkosten zijn te wijten aan

de uren die voor de afronding van subsidie BB zijn gemaakt. De ervaring van de afgelopen

jaren leert, dat de complexiteit rondom subsidies onvoorzien meerwerk met zich

meebrengt. Daarnaast een klein voordeel op de bankkosten van € 33.

Financiering en resultaat

Bij Financiering en Resultaat zijn twee eenmalige baten geboekt, welke niet voorzien

waren. Het betreft de terugbetaling inbreng van het EV van STIVAM vanwege opheffing

van deze belangenvereniging op 11 oktober 2016 ter grootte van € 788 en vrijval van

restantsubsidie BB ter grootte van € 7.612. Daarnaast waren er nog enkele kleine

afrondingsverschillen.

De eenmalige baten in dit programma in 2016 zijn de volgende:

Voordeel loonbudget vanwege personeelswissel € 60.000

Voordeel premiekorting € 1.775

Voordeel vrijval reserve OP t.g.v. exploitatie € 5.605

Voordeel vrijval restantsubsidie € 7.612

Voordeel vrijval EV STIVAM aandeel regio € 788 +

Totaal € 75.780 voordeel

Het voordeel van het loonbudget was aan het begin van het jaar al bekend, de andere 3

voordelen bleken in de loop van het laatste kwartaal en bij het opstellen van de

jaarstukken; daardoor kon hier niet eerder over worden gerapporteerd. Zie ook pagina 29

en 31.

34

Programma 002 Agenda Stedendriehoek

Budgethouder: secretaris Portefeuillehouder: Allen

Programma: 002

Kosten: wat heeft het programma gekost?

De uitgebreide beleidsinhoudelijke toelichting vindt u op pagina 7 tot en met 12.

Toelichting financiële verschillen:

Algemeen: in de toelichtingen bij de losse domeinen is wel de bijdrage van de reserve OP

in beeld gebracht, bij het bepalen van het saldo op dit programma niet, zie hierboven.

* De mutatie reserve wordt nader toegelicht op pagina 30. Dit heeft te maken met de

regels rondom verantwoorden conform de wetgeving.

Wel staan hier de bijdragen van de provincies vermeld.

Innovatie

De Board heeft in 2015 om een hogere bijdrage verzocht en de bijdrage van € 1 naar € 2

per inwoner verhogen. De regiogemeenten hebben hier gehoor aan gegeven. € 0,25 is op

de begroting van de regio gevonden. De regio biedt een deel in kind aan via een

efficiëntere inzet van de ondersteuning; daarnaast is een bijdrage gedaan van € 60.500.

De Agendabudgetten van Innovatie en Sociaal Kapitaal zijn tezamen ingezet als dekking.

De gemeentelijke baten zijn cf. de vastgestelde begroting 2016.

Sociaal Kapitaal

omschrijving/lasten rekening begroting rekening

2015 2016 2016

Innovatie 67.118 31.101 30.250

Sociaal Kapitaal 75.000 31.101 30.250

Bereikbaarheid 43.360 62.202 84.872

Leefomgeving 54.340 72.569 144.448

Algemeen 30.514 51.835 64.046

Totaal lasten 270.333 248.810 353.867

omschrijving/baten rekening begroting rekening

2015 2016 2016

Bijdrage gemeenten agenda 247.080 248.810 248.810

Bijdrage BOARD tbv EO Wijers 25.000

Bijdrage reserve OP niet hier opgenomen

Bijdrage prv Gelderland Vliegwielprojecten 10.000

Bijdrage gemeenten Vliegwielprojecten/op de balans 0

Bijdrage prv Gelderland RPB 30.250

Bijdrage Overijssel RPB 10.000

Bijdrage FRG 40.380

Totaal baten 282.080 248.810 329.440

Saldo 11.747 0 -24.427

omschrijving lasten begroting lasten omschrijving baten begroting baten

2016 rek 2016 rek

Innovatie 31.101 Innovatie

Bijdrage Strategische Board 30.250 Bijdrage gemeenten agenda 31.101 31.101

31.101 30.250 31.101 31.101

omschrijving lasten begroting lasten omschrijving baten begroting baten

2016 rek 2016 rek

Sociaal Kapitaal 31.101 Sociaal Kapitaal

Bijdrage Strategische Board 30.250 Bijdrage gemeenten agenda 31.101 31.101

31.101 30.250 31.101 31.101

35

Zie de toelichting bij Innovatie.

Bereikbaarheid

De afronding van de subsidie BB is in juni 2016 ingediend, hier staan de kosten vermeld

voor het in de lucht houden van PMR tot en met juni voor dit project.

Sinds 2014 zet de regio in op de verbreding van de A1, goed ingepast in het landschap.

De werkzaamheden voor de regionale projectleider zijn in 2016 gecontinueerd, bij de

jaarstukken 2015 was hier budget voor gereserveerd van € 45.000.

Er is gestart met de Fietsruggengraat Epe-Apeldoorn-Deventer-Zutphen. Daarvoor

ontvangt de regio een bijdrage van de provincie, alsmede gemeentelijke bijdragen. Het

project loopt door in 2017.

Op 30 november 2016 is in het DB een voorstel aan de orde geweest voor het besteden

van de budgetten Bereikbaarheid en Leefomgeving. Dit zijn reserveringen voor activiteiten

die dienen als aanvulling of uitbreiding op de bestaande activiteiten. Zie ook pagina 24 bij

de toelichting op de te reserveren bedragen voor 2017.

De gemeentelijke baten zijn cf. de vastgestelde begroting 2016.

Leefomgeving

Sinds 2015 werkt de regio samen met de Strategische Board en provincie Gelderland aan

de Omgevingsagenda: de gebiedsopgave Cleantech Regio staat hier centraal. Ook

provincie Overijssel werkt hierin op projectbasis mee.

Voor de regionale programmering bedrijventerreinen (RPB) ontvangt de regio van beide

provincies een bijdrage. Het project wordt in het eerste kwartaal 2017 afgerond. Bij deze

jaarrekening wordt voorgesteld hiervoor € 12.000 te reserveren.

De gemeentelijke baten zijn cf. de vastgestelde begroting 2016.

Algemeen

Op dit onderdeel verantwoordt de regio kosten die niet onder de opgaves te scharen zijn

en waarvoor geen (structurele) raming voorhanden is.

In het eerste kwartaal 2016 is de Midterm Review afgerond.

In het najaar van de 2016 heeft de regio een festival georganiseerd op de Zwitsallocatie

in Apeldoorn. Voor de Open Days in Brussel (oktober 2016) zijn alleen de kosten

omschrijving lasten begroting lasten omschrijving baten begroting baten

2016 rek 2016 rek

Bereikbaarheid 62.202 Bereikbaarheid

PMR BB 3.630 Bijdrage gemeenten agenda 62.202 62.202

E-Mobility 1.464

FRG 40.380 Bijdrage FRG (prov/gemeenten) 40.380

Inhuur A1 (reserve OP dekking € 45.000) 39.398 Bijdrage reserve OP inhuur A1 39.398

Totaal 62.202 84.872 totaal inclusief bijdrage reserve OP 62.202 141.980

Totaal exclusief bijdrage OP 62.202 102.583

omschrijving lasten begroting lasten omschrijving baten begroting baten

2016 rek 2016 rek

Leefomgeving 72.569 Leefomgeving

Wonen 5.034

Fietsoffensief / Schone Mobiliteit 13.552 Bijdrage gemeenten agenda 72.569 72.569

RPB/STEC 49.005 Bijdrage gemeente Vliegwielprojecten 0

Tafels 400 Bijdrage RPB STEC Gelderland 30.250

OMG/Cleantechlab 30.000 Bijdrage RPB STEC Overijssel 10.000

OMG/ inzet projectsecretaris 4.362 Bijdrage reserve OP tbv Cleantechlab, inhuur prjsecr 50.000

OMG/RHO + rapport 36.603 en uitgaven inhuur RHO

Omgevingsagenda diversen 5.492

Totaal 72.569 144.448 totaal inclusief bijdrage reserve OP 72.569 162.819

Totaal exclusief bijdrage OP 72.569 112.819

omschrijving lasten begroting lasten omschrijving baten begroting baten

2016 rek 2016 rek

Algemeen 51.835 Algemeen

Midterm Review incl meerwerk 17.772 Bijdrage gemeenten agenda 51.835 51.835

Regiofestival 22.851 Bijdrage OP tbv Midterm Review 10.861

Meerkosten 2016 regiocontract 13.419

Open Days 3.816

Lobby strategie 6.188

Totaal 51.835 64.046 totaal inclusief bijdrage reserve OP 51.835 62.696

Totaal exclusief bijdrage OP 51.835 51.835

36

verantwoord die betrekking hebben op de deelnemers van het bureau zelf, alsmede de

gasten die door de regio waren uitgenodigd voor diner etc. De kosten van de andere

deelnemers uit de regio zijn aan betrokken gemeenten gefactureerd.

Eind september is de subsidieverantwoording van het regiocontract 2012-2015 afgerond

en ingediend. De regio ontving nog eenmalig € 25.000 voor kosten projectleider, PMR en

accountant. De meerkosten hiervoor, alsmede de BTW welke niet subsidiabel is, zijn hier

verantwoord.

Samen met de Strategische Board is ingezet op de Lobbystrategie; de kosten worden ook

samen gedeeld, hier is het aandeel van de regio verantwoord.

De gemeentelijke baten zijn cf. de vastgestelde begroting 2016.

37

Programma 003 Subsidiestromen.

Budgethouder: secretaris Portefeuillehouder: Hans van der Hoeve

Jos Penninx

Programma: 003

Kosten: wat heeft het programma gekost?

De uitgebreide beleidsinhoudelijk toelichting vindt u op pagina 12 tot en met 13.

Toelichting financiële verschillen:

Regiocontract

Voor het regiocontract bedragen de uitgaven € 1.182.900. Dit is de eindafrekening met

de gemeenten. Op 5 december ontving de regio de subsidievaststelling en de afrekening

van provincie Gelderland, de gemeenten zijn eind december per brief geïnformeerd. Een

overzicht van de eindafrekening staat op pagina 26, bij de toelichting op de balans. Een

volledig overzicht van het regiocontract staat in het bijlagenboek van deze jaarstukken.

Beter Benutten (BB)

Eind 2016 werd duidelijk hoe de subsidievaststellingen luidden voor de regio. Het

mogelijke risico die aangegeven was bij de jaarstukken 2015 bleek niet aan de orde. De

regio heeft het restant van Gelderland inzake Robuuste investeringsimpuls terugbetaald.

De restantsubsidie van provincie Overijssel en het rijksdeel inzake Ketenmobiliteit zijn

beide beschikbaar voor aanwending in het kader van het project Beter Benutten Vervolg.

Conform de subsidiebeschikking gaat het hier om een bedrag van

€ 555.495. De restantsubsidie valt vrij ter grootte van € 7.612, zie ook programma 001.

De subsidie BB valt onder de opgave Mobiliteit, zie ook pagina 9 van de inhoudelijk

toelichting.

omschrijving rekening begroting rekening

2015 2016 2016

Regiocontract, betaalde voorschotten 2.819.100 pm 1.182.900

en declaraties

Beter Benutten betaalde voorschotten 961.082 pm 49.403

en uitgaven

Totale lasten 3.780.182 - 1.232.303

omschrijving rekening begroting rekening

2014 2015 2016

Regiocontract, ontvangen voorschotten 2.819.100 pm 1.182.900

en afrekeningen

Beter Benutten ontvangen voorschotten 961.082 pm 49.403

Totale baten 3.780.182 - 1.232.303

Saldo - - -

38

Programma 004 Beter Benutten Vervolg.

Budgethouder: secretaris Portefeuillehouder: Jos Penninx

Programma: 004

Kosten: wat heeft het programma gekost?

De uitgebreide beleidsinhoudelijk toelichting vindt u op pagina 10 tot en met 12.

Toelichting financiële verschillen:

In de eerste kwartaalrapportage 2016 is een budgettair neutrale wijziging vastgesteld om

een raming op te nemen voor het project BBV, die eind 2015 is gestart. De uitgaven zijn

niet zo hoog als de regio in eerste instantie had verwacht. Het blijkt lastig om voor zulke

dynamische projecten een reële raming af te geven. In 2016 is in totaal

€ 3.350.666 aan subsidie ontvangen, bestaande uit reguliere subsidievoorschotten en

uitbetalingen vanwege ingediende voortgangsrapportages. Daarnaast is er van Apeldoorn

een bijdrage ontvangen van € 37.500 voor ITS; van Deventer is € 100.000 ontvangen,

alsmede € 190.000 als cofinanciering. Daar staat dan wel een factuur tegenover van

€ 145.000. Zie ook pagina 25, toelichting balans op de balans inzake subsidie BBV.

omschrijving rekening begroting begroting rekening

2015 2016 2016 2016

na wijziging

Slim reizen vervolg 0 0 494.294

Fietsruggengraat 59.044 0 306.063

Apeldoorn 0 0 234.564

Deventer 0 0 0

Slim vervoeren 25.650 0 51.846

ITS 0 0 216.063

Projectbureau 9.224 0 60.082

BBV (stelpost uitgaven ihkv subsidie) 0 2.000.000 0

Totale uitgaven 93.919 2.000.000 1.362.913

omschrijving rekening begroting begroting rekening

2015 2016 2016 2016

na wijziging

Bijdragen gemeenten ITS (Apeldoorn en Deventer) 37.500 327.500

Beter benutten vervolg, te ontvangen subsidies 56.419 2.000.000 1.035.413

Totale inkomsten 93.919 2.000.000 1.362.913

Saldo - - -

39

WET NORMERING TOPINKOMENS (WNT)

Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke

sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de volgende op regio

Stedendriehoek van toepassing zijnde regelgeving: artikel 1.2.1. h. WGR.

Het bezoldigingsmaximum in 2016 voor regio Stedendriehoek is € 179.000. Dit geldt naar rato

van de duur en/of omvang van het dienstverband.

In 2016 zijn door de regio Stedendriehoek geen salarissen betaald die boven deze norm uitkomen.

De leden van het Dagelijks en Algemeen Bestuur van de regio Stedendriehoek, allen genoemd op

pagina 4 van deze jaarstukken, vallen onder het begrip topfunctionaris als bedoeld in de WNT,

maar ontvangen van de regio Stedendriehoek geen bezoldiging.

De secretaris van de regio Stedendriehoek moet eveneens worden aangemerkt als topfunctionaris

als bedoeld in de WNT. De huidige secretaris, mevrouw C.W Verheggen, is gedetacheerd vanuit

de provincie Gelderland. De omvang van de functie bedraagt 28,8 uur per week. De kosten 2016

bedragen € 86.259 (afgerond) excl. BTW. Op de factuur worden de totale loonkosten aan de

regio rekening gebracht.

In 2015 bedroegen de totale lasten € 110.152 excl. BTW.

2016 2015

functie externe inhuur secretaris C.W. Verheggen functie externe inhuur secretaris M. Veenbergen

bezoldiging (excl BTW) 86.259 bezoldiging (excl BTW) 44.891

Belastbare en variabele onkostenvergoeding Belastbare en variabele onkostenvergoeding 0

Duur functievervulling 1 januari tm 31 december 2016 Duur functievervulling 1 januari tm 1 mei 2015

Omvang functievervulling 28,8 uur contract per week Omvang functievervulling 28,8 uur contract per week

Individueel WNT-maximum 143.200

functie externe inhuur plv. secretaris G. Hulsbergen

bezoldiging (excl BTW) 21.772

Belastbare en variabele onkostenvergoeding 0

Duur functievervulling 22 april tm 16 augustus 2015

Omvang functievervulling 28 uur contract per week

functie externe inhuur secretaris C.W. Verheggen

bezoldiging (excl BTW) 43.489

Belastbare en variabele onkostenvergoeding 0

Duur functievervulling 1 augustus tm 31 december 2015

Omvang functievervulling 28,8 uur contract per week

detacheringsbasis allen op detacheringsbasis

loonkosten totaal 110.152

40

7. Controleverklaring

3114448260/2017.015000/MD/40

Deloitte Accountants B.V.

Grote Voort 291a

8041 BL Zwolle

Postbus 480

8000 AL Zwolle

Nederland

Tel: 088 288 2888 Fax: 088 288 9997

www.deloitte.nl

Deloitte Accountants B.V. is ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van

Koophandel te Rotterdam onder nummer 24362853.

Member of

Deloitte Touche Tohmatsu Limited

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan de Regioraad van de gemeenschappelijke regeling Regio Stedendriehoek

VERKLARING OVER DE IN DE JAARSTUKKEN OPGENOMEN JAARREKENING 2016

Ons oordeel

Wij hebben de jaarrekening 2016 van de gemeenschappelijke regeling Regio Stedendriehoek te Twello

gecontroleerd.

Naar ons oordeel:

Geeft de in de jaarstukken opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de

samenstelling van zowel de baten en lasten over 2016 als van de activa en passiva van de

gemeenschappelijke regeling Regio Stedendriehoek op 31 december 2016 in overeenstemming met het

Besluit begroting en verantwoording provincie en gemeenten (BBV).

Zijn de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties over 2016 in alle

van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand gekomen in overeenstemming met de

begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, waaronder

verordeningen van de gemeenschappelijke regeling, zoals opgenomen in het door de Regioraad op

22 december 2016 vastgestelde normenkader.

De jaarrekening bestaat uit:

De balans per 31 december 2016.

Het overzicht van baten en lasten over 2016.

De toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en

andere toelichtingen.

De basis voor ons oordeel

Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse

controlestandaarden, het Besluit accountantscontrole decentrale overheden (Bado), het door de Regioraad

op 28 maart 2013 vastgestelde Controleprotocol 2013-2016 en de Regeling Controleprotocol Wet normering

bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) 2016. Onze verantwoordelijkheden op

grond hiervan zijn beschreven in de sectie “Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de

jaarrekening”.

Wij zijn onafhankelijk van de gemeenschappelijke regeling Regio Stedendriehoek zoals vereist in de

Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten (ViO) en andere voor de

opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening

gedrags- en beroepsregels accountants (VGBA).

Wij vinden dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons

oordeel.

3114448260/2017.015000/MD/41

Materialiteit

Op basis van onze professionele oordeelsvorming hebben wij de materialiteit voor de jaarrekening als geheel

bepaald op € 39.000, waarbij de bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten

1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten inclusief toevoegingen aan reserves, zoals voorge-

schreven in artikel 2 lid 1 Bado en het door de Regioraad op 28 maart 2013 vastgestelde Controleprotocol

2013-2016.

Wij houden ook rekening met afwijkingen en/of mogelijke afwijkingen die naar onze mening voor de

gebruikers van de jaarrekening om kwalitatieve redenen materieel zijn, zoals ook bedoeld in artikel 3 Bado.

Daarbij zijn voor de controle van de in de jaarrekening opgenomen WNT-informatie de materialiteits-

voorschriften gehanteerd zoals vastgelegd in de Regeling controleprotocol WNT 2016.

Wij zijn met de Regioraad overeengekomen dat wij aan de Regioraad tijdens onze controle geconstateerde

afwijkingen boven de € 39.000 rapporteren alsmede kleinere afwijkingen die naar onze mening om

kwalitatieve of WNT-redenen relevant zijn.

VERKLARING OVER DE IN DE JAARSTUKKEN OPGENOMEN ANDERE INFORMATIE

Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvatten de jaarstukken andere informatie, die

bestaat uit:

Het jaarverslag, waaronder de programmaverantwoording en de paragrafen.

Een inleiding door de portefeuillehouder Financiën en Middelen.

Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie:

Met de jaarrekening verenigbaar is zoals bedoeld in artikel 2013 lid 3 sub d Gemeentewet en geen

materiële afwijkingen bevat.

Alle informatie bevat die op grond van het BBV is vereist.

Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen

vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen

bevat.

Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de voor de gemeenschappelijke regeling van toepassing

zijnde vereisten in de Gemeentewet en aan de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben

niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening.

Het dagelijks bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de andere informatie, waaronder het

jaarverslag in overeenstemming met het BBV.

3114448260/2017.015000/MD/42

BESCHRIJVING VAN VERANTWOORDELIJKHEDEN MET BETREKKING TOT DE

JAARREKENING

Verantwoordelijkheden van het dagelijks bestuur en de Regioraad voor de jaarrekening

Het dagelijks bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in

overeenstemming met het BBV. Het dagelijks bestuur is ook verantwoordelijk voor het rechtmatig tot stand

komen van de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties, in overeen-

stemming met de begroting en met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen,

waaronder verordeningen van de gemeenschappelijke regeling, zoals opgenomen in het door de Regioraad

op 22 december 2016 vastgestelde normenkader.

In dit kader is het dagelijks bestuur tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het

dagelijks bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van die relevante

wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of

fraude.

De Regioraad is verantwoordelijk voor het uitoefenen van toezicht op het proces van financiële verslag-

geving van de gemeenschappelijke regeling.

Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening

Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee

voldoende en geschikte controle-informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel.

Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het

mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken.

Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fouten of fraude en zijn materieel indien redelijkerwijs kan

worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische

beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard,

timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende

afwijkingen op ons oordeel.

Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant

professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, het

Bado, het door de Regioraad op 28 maart 2013 vastgestelde Controleprotocol 2013-2016 en de Regeling

Controleprotocol Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT)

2016, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit:

Het identificeren en inschatten van de risico’s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang

bevat als gevolg van fouten of fraude dan wel het niet rechtmatig tot stand komen van baten en lasten

alsmede de balansmutaties, het in reactie op deze risico’s bepalen en uitvoeren van

controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle-informatie die voldoende en geschikt is als basis

voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt

groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het

opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het

doorbreken van de interne beheersing.

3114448260/2017.015000/MD/43

Het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel

controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden

hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van

de gemeenschappelijke regeling.

Het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving, de

gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door

het dagelijks bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan.

Het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen

toelichtingen.

Het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en

gebeurtenissen en of de in de jaarrekening verantwoorde baten en lasten alsmede de balansmutaties in

alle van materieel belang zijnde aspecten rechtmatig tot stand zijn gekomen.

Wij communiceren met de Regioraad onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en

over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele

significante tekortkomingen in de interne beheersing.

Zwolle, 13 april 2017

Deloitte Accountants B.V.

Was getekend: drs. R. Lubbers-Hilbrands RA