Jaarrapport vitalsounds 2013
45
JAARRAPPORT VITALSOUNDS 2013 [Vertrouwelijk document] Vitalsounds (CAW Zuid-West-Vlaanderen) Wandelingstraat 31 – 8500 Kortrijk T 0491 71 83 76 | [email protected] | www.vitalsounds.be
-
Upload
vitalsounds -
Category
Documents
-
view
224 -
download
1
description
Â
Transcript of Jaarrapport vitalsounds 2013
JAARRAPPORT VITALSOUNDS
2013
[Vertrouwelijk document]
Vitalsounds (CAW Zuid-West-Vlaanderen)
Wandelingstraat 31 – 8500 Kortrijk
T 0491 71 83 76 | [email protected] | www.vitalsounds.be
Jaarrapport Vitalsounds
Kortrijk, juni 2014
Redactie: Bert Hauspie
M.m.v.: Bart Vande Kerckhove, Bert Boone, Thomas Jacques
Verantwoordelijk uitgever: Bart Vande Kerckhove (projectcoördinator)
© Vitalsounds 2014 1
INHOUD Situering Vitalsounds project .................................................................................................................. 4
Korte omschrijving............................................................................................................................... 4
Historiek .............................................................................................................................................. 4
Het grensoverschrijdend Interreg IV-programma ............................................................................... 5
De doelgroep ....................................................................................................................................... 5
Werkmethodieken ............................................................................................................................... 6
Risicobeperking of Harm Reduction ................................................................................................ 6
Peer support .................................................................................................................................... 6
Outreachend werken ....................................................................................................................... 6
Selectieve & geïndiceerde preventie............................................................................................... 6
De Vitalsounds medewerkers .............................................................................................................. 6
Partners ............................................................................................................................................... 7
Spiritek ............................................................................................................................................. 7
VAD .................................................................................................................................................. 7
Modus Vivendi / Modus Fiesta ........................................................................................................ 7
Breakline .......................................................................................................................................... 7
Spuitenruil Vlaanderen .................................................................................................................... 7
Vitalsounds In Actie ................................................................................................................................. 8
Peer support in de praktijk .................................................................................................................. 8
Partypeers: het vrijwilligersteam .................................................................................................... 8
Basisvorming ................................................................................................................................... 8
Interventie Newip ............................................................................................................................ 8
Masterclass Ketamine ..................................................................................................................... 9
Andere activiteiten .......................................................................................................................... 9
Partytrix ............................................................................................................................................. 10
Studienamiddag Vitalsounds & Spiritek ............................................................................................ 10
Interventies ....................................................................................................................................... 11
Infostand........................................................................................................................................ 13
Verdeelde materialen .................................................................................................................... 13
Relax Zone ..................................................................................................................................... 14
Organisatoren ................................................................................................................................ 14
Website ............................................................................................................................................. 14
© Vitalsounds 2014 2
Sociale media..................................................................................................................................... 16
Facebook ....................................................................................................................................... 16
Twitter ........................................................................................................................................... 16
Andere ........................................................................................................................................... 17
De Vitalsounds App ........................................................................................................................... 17
De gebruikersenquêtes ......................................................................................................................... 18
Inleiding ............................................................................................................................................. 18
Methodologie .................................................................................................................................... 18
Resultaten: algemeen ........................................................................................................................ 18
Data ............................................................................................................................................... 18
Geslacht ......................................................................................................................................... 18
Leeftijd ........................................................................................................................................... 19
Nationaliteit & regio ...................................................................................................................... 19
Leefsituatie .................................................................................................................................... 20
Het gebruik .................................................................................................................................... 21
Nieuwe trends in gebruik .............................................................................................................. 24
Informatieverschaffing .................................................................................................................. 24
SOA-test ......................................................................................................................................... 25
Nuttigheid acties ........................................................................................................................... 26
Resultaten: Vlamingen versus Fransen ............................................................................................. 27
Data ............................................................................................................................................... 27
Geslacht ......................................................................................................................................... 27
Leeftijd ........................................................................................................................................... 28
Leefsituatie .................................................................................................................................... 28
Het gebruik .................................................................................................................................... 29
Informatieverschaffing .................................................................................................................. 30
SOA-test ......................................................................................................................................... 31
Nuttigheid acties ........................................................................................................................... 31
Vitalsounds in Europa ............................................................................................................................ 33
NEWip & Nights 2013 ........................................................................................................................ 33
Party+ Seminary ................................................................................................................................ 34
Toekomstperspectieven ........................................................................................................................ 35
Bijlage 1: Interventies 2013 ................................................................................................................... 36
Bijlage 2: Enquête Vitalsounds & Spiritek ............................................................................................. 37
© Vitalsounds 2014 3
Bijlage 3: Gebruikersresultaten 2013 in detail ...................................................................................... 38
Sponsors ................................................................................................................................................ 40
© Vitalsounds 2014 4
SITUERING VITALSOUNDS PROJECT
KORTE OMSCHRIJVING
Vitalsounds is een preventie-, risicoreductie- en peer support project gericht op het uitgaansleven in
West-Vlaanderen en regio Gent-Oudenaarde. We richten ons voornamelijk op de elektronische
muziekscene waar we op party’s, clubs, festivals en andere (mega) evenementen onze
gezondheidsbevorderende acties uitvoeren. In kader van het grensoverschrijdend Europees
programma, Interreg IV, werken we samen met de Rijselse organisatie Spiritek (zie p. 7).
De focus van ons project ligt op veiliger uitgaan. Concreet biedt Vitalsounds uitgaande jongeren
wetenschappelijk correcte en bruikbare informatie over drugs(gebruik), veilig seksueel contact en
gehoorschade aan tijdens het uitgaan. Dit via onze mobiele infostand op evenementen en via online
kanalen: enerzijds onze website (zie p. 14-15) en anderzijds sociale media op Facebook, Twitter en
partyfora (zie p. 16-17).
HISTORIEK
Vitalsounds is ontstaan vanuit CAW Stimulans (het huidige CAW Zuid-West-Vlaanderen), gesitueerd
te Menen. Coördinator – en tevens oprichter van Vitalsounds – Bart Vande Kerckhove kwam als
drughulpverlener rond de eeuwwisseling tot de vaststelling dat er een specifieke groep van
experimentele en recreatieve partydruggebruikers nauwelijks bereikt werd door de klassieke
preventie en drughulpverlening. Drugpreventie is meer dan alleen voorkomen van gebruik, en
hulpverlening is niet alleen werken vanuit het verslavingsconcept. Tot 18-jarige leeftijd wordt op
school universele preventie georganiseerd om jongeren druggebruik te ontraden. Wanneer gebruik
problematisch wordt of er afhankelijkheid optreedt, kan men naar de specifieke drughulpverlening
stappen. Tussen deze fases is er zo goed als geen aanbod omtrent preventie, laat staan harm
reduction. Een hiaat die met het opstarten van Vitalsounds werd aangepakt.
In het uitgaansleven waar er frequenter met diverse middelen wordt geëxperimenteerd, was
preventie in Vlaanderen relatief onontgonnen. Sinds de opkomst van ecstasy (XTC) in de jaren ’90 zijn
er vooral repressieve acties ingezet geweest. Vanaf 2001 is de VAD (zie Partners, p.7) zich ook op het
uitgaansleven beginnen richten met de ‘Bedrogen’-campagne en vanaf 2003 onder de noemer
‘Partywise’.
Echter, het grootste deel van deze partydruggebruikers ontwikkelt geen problematisch gebruik of
afhankelijkheid. In hun beleving associëren zij hun gebruik ook niet als problematisch. Bovendien wil
de groep van partydruggebruikers zich ook helemaal niet associëren met verslaafde gebruikers uit de
drughulpverlening. Doch stellen zij zich wel bloot aan diverse risico’s.
In 2005 ging het Vitalsounds-project van start. In een eerste fase was Vitalsounds werkzaam in
Menen en omstreken zoals Wevelgem, Kortrijk en Waregem. Daarna in samenwerking met stad
Oostende en later ook op evenementen in Brugge.
De samenwerking met het Franse Spiritek, binnen het kader van het Europese grensoverschrijdende
project Interreg IV, kwam er in 2010. Hierdoor kon Vitalsounds ook uitbreiden qua
© Vitalsounds 2014 5
personeelsbezetting. Tevens werd de Partypeers-werking uitgebouwd tot wat ze nu is geworden (zie
Peer support in de praktijk, p.8).
HET GRENSOVERSCHRIJDEND INTERREG IV-PROGRAMMA
Sinds januari 2010 zijn Vitalsounds en Spiritek dus samen actief in het uitgaansleven in kader van het
'Grensoverschrijdend Programma Interreg IV, Europese territoriale samenwerking, Frankrijk-
Wallonië-Vlaanderen'. Dit Frans-Vlaamse deelprogramma liep tot eind 2013 en krijgt een verlenging
tot eind 2014.
De Frans-Belgische grensstreek kent vele uitgaansgelegenheden (danscafés, clubs, evenementen en
festivals), waardoor veel jongeren zich in het weekend over de grens verplaatsen. Het tweetalige,
mobiele team van Vitalsounds & Spiritek gaat gemiddeld twee keer per maand op interventie. Na
observaties en contacten met lokale intermediairen worden events, festivals en clubs geselecteerd
waar een tweetalig publiek aanwezig is.
Het werkingsgebied van dit grensoverschrijdende project is vrij uitgestrekt: van de Franse regio Nord-
Pas-de-Calais tot het Oost-Vlaamse Gent en Oudenaarde. De departementen du Nord en Pas-de-
Calais en de arrondissementen Kortrijk, Veurne, Ieper, Brugge, Diksmuide, Roeselare, Tielt,
Oostende, Oudenaarde en Gent komen allemaal in aanmerking om acties uit te voeren.
Naast de financiële inbreng vanuit het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (Interreg IV),
werd in 2013 de grensoverschrijdende samenwerking gesteund door de provincies West- en Oost-
Vlaanderen, en de steden Menen, Oostende en Kortrijk.
DE DOELGROEP
Eerst en vooral richt Vitalsounds zich tot het brede uitgaanspubliek in de elektronische muziekscene.
Onze boodschap rond veiliger uitgaan bevat daarom een breed spectrum rond thema’s zoals
gehoorschade, veilig vrijen, en drugsinformatie.
Meer specifiek ligt de focus van Vitalsounds op de experimentele en recreationele
partydruggebruiker of weekendgebruiker. Hierin gaat de boodschap dieper in op hoofdzakelijk het
druggebruik, met bijvoorbeeld risicobeperkend advies en materiaal omtrent het gebruik van
partydrugs.
Daarnaast richten we ons ook rechtstreeks op clubuitbaters en evenementorganisatoren die het
welzijn van hun klanten willen optimaliseren.
Tenslotte trachten we het beleid op lokaal niveau te betrekken in het belang van veiliger uitgaan.
Steden en gemeenten mogen dan wel indirect betrokken zijn, toch kunnen zij engagementen
aangaan om op lange termijn acties te ontwikkelen om zodoende de risico’s bij hun lokale
uitgaansgelegenheden en -publiek te verminderen.
© Vitalsounds 2014 6
Het voor ons ideale scenario is te komen tot een integrale benadering met diverse partners uit het
uitgaansleven. Hiermee beogen we zowel de doelgroep van feestvierders, organisatoren en
clubuitbaters en het lokale beleid.
WERKMETHODIEKEN
Risicobeperking of Harm Reduction
De pragmatische realiteit in het uitgaansleven toont aan dat ondanks alle universele preventie en
repressie er toch steeds een groep zal blijven bestaan die partydrugs zal gebruiken in het
uitgaansleven. Daarom kiezen we ook voor de methodiek van risicobeperking of harm reduction. De
focus ligt hier dus niet op het voorkomen en verminderen van het gebruik, maar op het voorkomen
en beperken van de risico’s die onlosmakelijk verbonden zijn met het uitgaansleven.
Peer support
Om dichter bij onze doelgroep te komen en dieper te kunnen doordringen in deze subculturen,
werken we ook met de methodiek van peer support. ‘Peers’ zijn leefstijl- en ervaringsgenoten en
hebben als gevolg meer invloed op het gedrag van de doelgroep dan een gemiddelde
preventiewerker. Daarnaast proberen we de doelgroep ook te betrekken in de totale structuur van
Vitalsounds via onze ‘Partypeers’-werking. Via vormingen, focusgroepen en sociale media biedt
Vitalsounds voor zijn peers een participerend platform aan.
Outreachend werken
Om recreatieve partydruggebruikers te bereiken gaan we outreachend te werk en benaderen we hen
onbevooroordeeld in hun eigen omgeving, zowel op diverse locaties in het uitgaansleven als online
op sociale media.
Selectieve & geïndiceerde preventie
Omdat er frequenter wordt gebruikt in het uitgaansleven (in vergelijking met de algemene bevolking)
en dit bij gevolg een hoger risico op gezondheids- en sociale problemen met zich meebrengt, biedt
Vitalsounds gerichte en selectieve preventie- en gezondheidsboodschappen aan op maat van de
(sub)doelgroep en het individu. Door het aanbieden van wetenschappelijk correcte informatie en
structurele ondersteuning zetten we partydruggebruikers aan tot bewust, weloverwogen en een
meer verantwoord gedrag.
DE VITALSOUNDS MEDEWERKERS
Naast coördinator Bart Vande Kerckhove werken nog twee andere professionelen mee in het project:
Bert Boone en Bert Hauspie, die sinds januari 2011 meedraaien in het team. Tenslotte konden we in
2013 gedurende de drukkere periodes tijdens het jaar en de zomervakantie rekenen op onze
jobstudent Thomas Jacques, die ook al eerder bij Vitalsounds actief was als stagiair en als vrijwilliger.
© Vitalsounds 2014 7
PARTNERS
Spiritek
Zoals hierboven vermeld, werkt Vitalsounds samen met Spiritek op de meeste interventies in het
uitgaansleven. Dus op de meeste interventies zijn we met een tweetalig team op pad. Hun werking in
het uitgaansleven bestaat reeds sinds 1996.
Spiritek is gesitueerd in Rijsel en is als organisatievorm een CAARUD: Centre d’Accueil et
d’Accompagnement à la Réduction de risques pour Usagers de Drogues. Zij richten zich voornamelijk
op gebruikers die nog niet in de hulpverlening vertoeven en bij wie het gebruik grote risico’s inhoudt.
Voor de meest gemarginaliseerde gebruikers hebben ze een inloophuis waar men onthaal, info en
persoonlijk advies verstrekt; toegang tot zorg qua hygiëne, eerste verzorging, screening op
overdraagbare ziektes; verstrekking van materialen om infecties te voorkomen zoals propere
injectienaalden en condooms; straathoekwerk; enz. Dit kunnen we qua werking vergelijken met het
in Vlaanderen bekende Spuitenruil, MSOC (doch zonder substitutieverstrekking) en straathoekwerk.
VAD
De vzw Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) overkoepelt het merendeel van de
Vlaamse organisaties die werken rond de thematiek van alcohol, illegale drugs, psychoactieve
medicatie en gokken. Met VAD-medewerker Jochen Schrooten wordt een aantal maal per jaar
samengezeten in de werkgroep Uitgaan. Daarnaast betrekt Jochen ons ook in het verhaal van het
Quality Nights charter dat sinds 2012 operationeel is. Met het charter kunnen clubs, discotheken of
events zich engageren om aan een aantal criteria te voldoen die het welzijn en de gezondheid van
feestvierders bevorderen.
Modus Vivendi / Modus Fiesta
Modus Vivendi, die haar thuisbasis in Brussel heeft, is net als Vitalsounds een harm reduction en peer
support project in het uitgaansleven. Daarnaast bieden zij in hun inloophuis ook onthaal, informatie
en adviezen over partydrugs, materialen om overdraagbare ziektes te voorkomen en drug-testing
aan. Met Modus Fiesta (de peer support afdeling van Modus Vivendi) staan we jaarlijks samen op
Dour Festival met een infostand, mobiel team en relax zone.
Breakline
Breakline is het enige andere peer support en harm reduction project in Vlaanderen dat zich ook
richt op het uitgaansleven. Breakline, die zich situeert in Antwerpen, bestaat al een aantal jaren
langer dan Vitalsounds, maar werkt kleinschaliger. Met Breakline wordt jaarlijks samengewerkt op
het grootste indoor event van de elektronische muziek: I Love Techno.
Spuitenruil Vlaanderen
Sinds 2011 heeft Vitalsounds ook een samenwerkingsovereenkomst met vzw Spuitenruil Vlaanderen.
Dit ter preventie van gezondheidsschade door nasaal druggebruik, meer specifiek de preventie van
de verspreiding van besmettelijke aandoeningen zoals Hepatitis C, via het delen van snuifmaterialen
onder gebruikers.
© Vitalsounds 2014 8
VITALSOUNDS IN ACTIE
PEER SUPPORT IN DE PRAKTIJK
Partypeers: het vrijwilligersteam
In 2013 konden we rekenen op een vrijwilligersteam van in totaal 30 partypeers. Hiervan hebben er
20 partypeers effectief meegewerkt op de evenementen waar Vitalsounds aanwezig was met de
infostand (inclusief de eigen georganiseerde studienamiddag). Samen hebben ze bijna 413 uren de
infostand bemand verdeeld over 29 verschillende evenementen (van de in totaal 33 evenementen
waarop Vitalsounds aanwezig was in 2013).
Van de partypeers die in 2013 hebben meegewerkt is – net als vorig jaren – de meerderheid
woonachtig in Oost-Vlaanderen met Gent als uitvalsbasis. Anderzijds komen onze partypeers vanuit
alle windstreken van Vlaanderen. De overgrote meerderheid zijn mannen (80%) tegenover 20%
vrouwelijke partypeers.
Basisvorming
Het Vitalsounds-team organiseerde in 2013 al voor de derde keer een algemene basisvorming voor
de nieuwe partypeers. Op zaterdag 9 maart kreeg een groep van 7 partypeers deze vorming, die
ditmaal plaats vond in het dienstencentrum te Gentbrugge.
De inhoud ging over volgende thema’s:
Voorstelling van het Vitalsounds-project
Info over de methodieken peer support & harm reduction
Info over partydrugs
Theorie over EHBDu (Eerste Hulp bij Drugsongevallen in het Uitgaansleven)
Communicatietechnieken en de rol als partypeer
Het doel bestaat erin dat iedere partypeer deze basisvorming heeft gevolgd vooraleer men de
infostand van Vitalsounds kan bemannen.
Interventie Newip
Na in 2012 een eerste geslaagde uitwisseling te hebben gehad met Jamal en Thomas op buitenlandse
interventie onder de NEWip1-vlag, trok Jamal ook in de zomervakantie van 2013 nogmaals erop uit.
Ditmaal was de bestemming S.U.N. Festival in Hongarije. Van 24 t.e.m. 28 juli 2013 bemande hij er de
infostand en relax zone. Jamals tweede ervaring is hieronder te lezen.
1 Net als Vitalsounds draagt NEWip de visie van peer support en harm reduction in het uitgaansleven, maar dan
in een internationale en Europese context. Vanuit dat perspectief rekruteert NEWip partypeers uit verschillende Europese landen, om voor een internationaal publiek info en zorg op maat te kunnen bieden in de eigen moedertaal op verschillende festivals in Europa.
© Vitalsounds 2014 9
Masterclass Ketamine
Op 27 april 2013 organiseerde Vitalsounds voor de tweede keer een masterclass. De bedoeling van
een masterclass is om dieper in te gaan op een bepaald onderwerp of partydrug. Een masterclass is
niet alleen bedoeld voor onze eigen partypeers, maar wordt ook opengesteld voor andere bezoekers
zoals collega’s, vrienden van partypeers, hulpverleners, uitgaanders, recreatieve gebruikers, etc.
Voor de masterclass ketamine nodigden we opnieuw dr. Hylke Vervaeke (Vrije Universiteit
Amsterdam) uit als gastspreker. Als neurowetenschapper is ze een experte in hetgeen zich afspeelt in
de hersenen bij het gebruik van partydrugs. Deze wetenschappelijke informatie brengt ze op een
begrijpelijke manier naar voor, zodat ook iemand met een niet-wetenschappelijke achtergrond heel
wat heeft opgestoken tijdens onze tweede masterclass. Het werd een boeiende en geslaagde
namiddag waarbij een 35-tal geïnteresseerden op aanwezig waren.
Andere activiteiten
Specifieke vorming/briefing voor het Dour Festival
Op donderdagavond 23 mei 2013 werd samen gekomen om de vierdaagse interventie op het Dour
Festival halfweg juli goed voor te bereiden. Ditmaal werd dit infomoment niet uitbesteed aan onze
partnerorganisatie Modus Fiesta, maar werd de vorming/briefing door de eigen medewerkers in
elkaar gestoken. De taalbarrière bleek in voorgaande jaren toch wat groot te zijn om een vorming in
het Frans mee te volgen. Daarom werd in 2013 beslist om de Dourvorming te laten organiseren door
de eigen organisatie waar de partypeers – die meegaan naar het Dour Festival – deel van uitmaken.
“Ik vond het super dat ik weer eens de kans kreeg om samen met het NEWip-team
op interventie te kunnen gaan op de eerste editie van S.U.N. festival. Het was er
prachtig: zalig weer en een unieke locatie tussenin mooie landschappen en veel
natuur. Er heerste ook een heel vrij gevoel omdat er geen omheining was rond het
festival. Ik vond het leuk en fijn om andere partypeers terug te zien vanop de vorige
interventie in Kroatie in 2012, alsook de nieuwe partypeers te ontmoet te hebben en
te zien hoe de Hongaarse harm reduction organisatie te werk ging op het festival.
Interessant was hoe we als groep creatief te werk gingen en met minimale
uitrusting er toch in geslaagd waren om de partygoers – die nood hadden aan
advies of rust – toch de nodig hulp te kunnen bieden.
Als er een volgende opportuniteit zich aanbiedt om mee te gaan met NEWip grijp ik
ze met beide handen. Ik heb er zoveel geleerd van andere en over mezelf en raadt
het iedere vrijwilliger of niet-vrijwilliger aan om zo'n ervaring eens mee te maken”.
Jamal, partypeer
© Vitalsounds 2014 10
Het programma zag er als volgt uit:
Interactieve sessie: do’s & don’ts m.b.t. de infostand en het mobiel team
EHBDu: overdosissen en bad trips
Woordenschat Nederlands-Frans m.b.t. interventie Dour Festival
Praktische informatie m.b.t. interventie Dour Festival
Op die manier waren de 7 partypeers optimaal voorbereid voor de interventie op het Dour Festival
voor de shiften van het mobiel team en de infostand.
Bedankingsmoment
Net zoals vorig jaar werd na de zomervakantie een bedankingsmoment georganiseerd. In 2012 in de
vorm van een BBQ, in 2013 werd noodgedwongen – wegens het slechte weer – gekozen voor een
etentje in een Turks pizzarestaurant in Gent. Maar het bleek een succes te zijn. 10 partypeers waren
er op de avond van 19 september aanwezig om na te praten over de toen bijna voorbije
festivalzomer.
PARTYTRIX
Op vraag van Entrepot vzw in Brugge heeft Vitalsounds-coördinator, Bart Vande Kerckhove, op 4 mei
2013 een presentatie gegeven op hun Partytrix vormingsdag voor beginnende en gevorderde party-
organisatoren. Onder het topic ‘Preventie in het uitgaansleven’ werd stilgestaan bij zaken zoals:
Hoe herken je middelengebruik?
Wat zijn de symptomen?
Hoe kan je als organisator het middelengebruik tot een minimum herleiden?
Dit werd belicht vanuit een integrale samenwerking tussen, en gedeelde verantwoordelijkheid van,
alle partners in het uitgaansleven – doorweven met praktijkervaringen en observaties vanuit onze
praktijkervaring met Vitalsounds.
Tijdens de gehele duur van het event was ook de bemande infostand te bezichtigen.
STUDIENAMIDDAG VITALSOUNDS & SPIRITEK
Maandag 21 oktober 2013 organiseerden Vitalsounds en Spiritek voor de eerste maal een
studienamiddag rond preventie, peer support en risicobeperking in het uitgaansleven. De
studienamiddag, die plaats vond in het muziekcentrum Track te Kortrijk, bood een ideale
gelegenheid om even een terugblik te werpen op de interregionale samenwerking tussen beide
organisaties onder het Interreg-IV programma van 2010-2013. De opkomst lag rond de 40 à 50
bezoekers. Simultane vertaling Nederlands-Frans en vice versa werd voorzien.
De namiddag begon met het onthaal van de gasten. Hierbij werden broodjes en koffie gratis
aangeboden. Tijdens dit onthaal kon men terecht aan onze infostand of kon men luisteren naar een
dj-set van Dustrickx (artiestennaam) met muziek uit ons werkveld. Zowel de infostand als de dj-set
werd verzorgd door enkele van onze partypeers.
© Vitalsounds 2014 11
Na het onthaal werd er een verwelkomingswoordje gegeven door beide directeurs van zowel CAW
Stimulans als van Spiritek. Hierna werd de 4-jarige Interreg samenwerking tussen Vitalsounds en
Spiritek grondig uit de doeken gedaan door de projectcoördinatoren. Er kwamen ook enkele Vlaamse
en Franse partypeers uitleggen waarom zij persoonlijk meewerken als partypeer en wat zij belangrijk
vonden aan het werken via de methodiek van peer support.
Hierna was het tijd voor de internationale gastspreekster, Judith Noijen van Jellinek Preventie uit
Amsterdam. Zij bracht als experte omtrent peer support in het uitgaansleven een presentatie naar
voor met de methodiek belicht vanuit een onderzoeks- en Europees perspectief. Deze presentatie
werd gevolgd door een pauze waarin de deelnemers konden genieten van een drankje en een
streepje muziek.
Voor het laatste deel van de studienamiddag was er een paneldiscussie voorzien met verschillende
internationale experts uit het werkveld. Hier werden tal van stellingen besproken, en interessante
vragen uit het publiek bediscussieerd. Tenslotte werd deze studienamiddag afgesloten met een
conclusie door Bart Vande Kerckhove, projectcoördinator van Vitalsounds, en konden de gasten
achteraf genieten van een receptie. De receptie werd opnieuw opgeluisterd door onze deejay en er
was de gelegenheid voorzien om een bezoekje te brengen aan de bemande infostand.
INTERVENTIES
In totaal werd de mobiele infostand in 2013 op 33 verschillende evenementen geplaatst. Van
kleinschalige alternatieve events tot grootschalige mega-events. Van indoor-events tot festivals in
open lucht. Aangezien we op sommige evenementen meerdere dagen hebben doorgebracht komt
dit – in dagen uitgedrukt – uit op 37 dagen interventies. Voor een overzicht van alle interventies in
2013 verwijzen we graag door naar bijlage 1 (zie p. 37).
Zoals we altijd duidelijk maken in de voorstelling van ons project, focust Vitalsounds zich op
elektronische muziekevents. Omdat elektronische muziek wel een erg breed begrip is, wordt op
onderstaande figuur duidelijk welke elektronische muziekgenres het meest worden aangedaan met
de Vitalsounds-infostand. Duidelijk zichtbaar in de grafiek worden de meeste interventies gedaan in
het hardcore-milieu. Wat meespeelt hierbij is dat Vitalsounds een goede verstandhouding heeft met
heel wat organisatoren uit de hardcore-scene. Daarnaast zijn de meeste partypeers goed vertrouwd
met het hardcore-milieu.
© Vitalsounds 2014 12
Figuur 1 - Interventies Vitalsounds volgens muziekgenre
Net als in voorgaande jaren, is Gent ook in 2013 overduidelijk de plaats waar Vitalsounds het meest
aanwezig is op evenementen. Niet verwonderlijk, want Gent is voor heel wat jongeren uit West- en
Oost-Vlaanderen – maar ook voor jongeren ver daarbuiten (Franse, Waalse, Antwerpse, Limburgse
jongeren) – een populaire stad om uit te gaan. Daarenboven is het de grootste stad in het Vlaamse
werkingsgebied van Vitalsounds. Op de tweede plaats komt de West-Vlaamse stad Waregem te
staan. De derde plaats wordt bekleed door – opnieuw – twee West-Vlaamse steden: Kortrijk en
Brugge.
Wanneer beide provincies, West- en Oost-Vlaanderen, met elkaar worden vergeleken, is het beeld
exact 50/50 verdeeld. Voor Oost-Vlaanderen vinden het grootste aandeel van de evenementen
waarop Vitalsounds aanwezig is, plaats in Gent. Voor West-Vlaanderen liggen dergelijke
evenementen verspreid over de ganse provincie: in Brugge, Menen, Waregem, Oostende, Kortrijk, …
Figuur 2 - Interventies Vitalsounds volgens gemeente/stad
Hardcore, Acidcore, Breakcore ensubgenresJumpstyle/Hardtechno
Various Electronic Music
Dubstep/Drum'n Bass
Goa-Trance
House/Techno
Various Alternative Music
Gent Waregem
Kortrijk Brugge
Menen Oudenaarde
Torhout Ieper
Avelgem Knokke
Oostende Dour
Wachtebeke
© Vitalsounds 2014 13
Infostand
Het Vitalsounds team, dat tijdens de weekends allerhande uitgaansgelegenheden in het
elektronische muziekmilieu afschuimt, bestaat uit minstens 1 professionele medewerker en 1
partypeer. Gemiddeld gaan we een 3-tal keer per maand op interventie met ons mobiel team. De
infostand is één van de kanalen die door Vitalsounds wordt gebruikt om de partydruggebruikers te
bereiken in het weekend. Via een infostand op locatie wordt persoonlijk contact gelegd om zoveel
mogelijk gezondheidsbevorderende boodschappen te verspreiden.
Aan de infostand van Vitalsounds kan een bezoeker volgende materialen of diensten gratis ter
beschikking krijgen:
• Materialen
- Infoboekjes en -flyers:
Info omtrent de meest voorkomende partydrugs (effecten, risico’s, advies om
risico’s te verminderen, EHBDu,...)
Info omtrent gehoorschade
Info omtrent seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s)
- Preventie- en harm reduction parafernalia: risicobeperkend snuifmateriaal, steriel
water, oordoppen, condooms
- Eye-catchers: lolly’s, nekkoorden, stickers, …
• Diensten
- Een luisterend oor en losse babbel
- Het afleggen van onze kennistests van 10 meerkeuzevragen
Een basis-kennistest over alcohol en cannabis
Een gevorderde kennistest over de meest voorkomende partydrugs
- Het afleggen van de Vitalsounds/Spiritek gebruikersenquête
Verdeelde materialen
In onderstaand overzicht worden de cijfers weergegeven van het aantal verdeelde materialen tijdens
de laatste 3 jaren. Dit gaat enkel om de verdeelde materialen die werden uitgedeeld aan de
infostand gedurende de verschillende interventies op feestjes, festivals, ...
Materiaal 2011 2012 2013
Totaal verdeelde info partydrugs, veilig vrijen, gehoorschade 11.095 9.827 8.819
Totaal verdeeld promomateriaal 1.229 1.258 1.036
Totaal verdeelde mannencondooms en vrouwencondooms 9.187 7.804 9.725
Totaal verdeelde oordoppen (bij benadering) onbekend 12.950 10.851
Totaal ingevulde kennistests 225 240 201
Totaal ingevulde gebruikersenquêtes 688 473 409 Tabel 1: Totaal verdeelde materialen tussen 2011 en 2013
Belangrijk om hierbij te vermelden is dat deze materialen niet “en masse” worden uitgedeeld door
ons, maar op initiatief van de infostandbezoeker zelf worden uitgekozen en meegenomen. Met
andere woorden, het is enkel de infostandbezoeker die interesse heeft in bepaalde materialen die in
deze cijfers wordt opgenomen.
© Vitalsounds 2014 14
Relax Zone
Op de grote evenementen waar Vitalsounds op aanwezig is (Dour Festival en I Love Techno) en
waarbij wordt samengewerkt met één of meerdere van onze partners, wordt er een Relax Zone
voorzien. Die wordt enkel door professionals en ervaren peers bemand. Ook externe professionals of
studenten met medische of andere menswetenschappelijke kennis zijn er altijd van harte welkom om
mee te helpen.
Feestvierders kunnen er terecht voor alle niet-medische zorgen. Concreet komen ze er terecht
wanneer ze gewoon even willen uitrusten wegens oververmoeidheid, wanneer ze last hebben van
een vervelende alcoholroes, wanneer ze in een bad trip zijn terecht gekomen, enz.
Opgelet: wanneer er enig medisch risico is, worden ze doorverwezen naar het Rode Kruis.
Organisatoren
Vitalsounds werkt grotendeels rechtstreeks samen met de organisatoren van de evenementen
waarop Vitalsounds aanwezig is met een infostand. Er wordt meestal een samenwerking
aangevraagd, waarbij het project kort wordt toegelicht met wat wordt aangeboden door Vitalsounds
en wat de vereisten zijn hiervoor. Het gebeurt ook steeds vaker dat organisatoren zelf initiatief
nemen om onze aanwezigheid met infostand aan te vragen.
Zoals eerder vermeld werkt Vitalsounds op heel uiteenlopende evenementen in het nachtleven: van
middelgrote party’s tot mega-events, van festivalletjes tot discotheken. Belangrijk is dat het event
waar Vitalsounds op aanwezig is, aan een aantal criteria voldoet. Er wordt een minimum van een
500-tal bezoekers verwacht op het event, er wordt elektronische muziek gespeeld, het is
gelokaliseerd binnen het Interreg-werkingsgebied, enz.
Grote organisaties of discotheken waarop we reeds langere tijd kunnen rekenen en/of waarmee we
al meerdere malen hebben samengewerkt willen we hierbij graag eens extra in de verf zetten:
namelijk Nasty Mondays (o.a. Kozzmozz, Retro Acid), Suburb Soundz (o.a. Elements Festival, MuSick
XL), Liberty White (o.a. Chronicles, Manu Kenton Reunion), Live Nation (I Love Techno), Club Soda
Festival, Bass Events (Bassleader, The Qontinent), ID&T (The Qontinent), 5voor12 (10 Days Off),
Footworxx, Noisy Bastards, en de organisatie achter Dour Festival. Daarnaast zijn er tal van kleinere
organisaties waarmee we reeds meerdere keren hebben samengewerkt of waarmee we in 2013 voor
een eerste keer hebben samengewerkt.
Vanzelfsprekend hopen we met hen allen in de toekomst ook verder samen te werken. Tegelijkertijd
is het natuurlijk op zijn plaats om alle organisatoren en clubs te bedanken voor de samenwerking(en)
die er in 2013 zijn geweest.
WEBSITE
Onze website, www.vitalsounds.be, werd begin 2011 in een nieuw kleedje gestopt en regelmatig
werd de website geüpdatet. Sindsdien gaat het aantal websitebezoeken en –bezoekers alleen maar
in stijgende lijn. In totaal kreeg onze website in 20132: 31667 bezoeken. Anders uitgedrukt gaat het
om 27236 unieke bezoekers die de website hebben bezocht. Wanneer dit per week wordt bekeken,
2 Waarvan de website 2 dagen niet functioneerde en dus geen bezoeken noteerde.
© Vitalsounds 2014 15
komt dit neer op gemiddeld 560 unieke bezoekers per week. Ter vergelijking: in 2011 en 2012 waren
dit respectievelijk 157 en 332 unieke bezoekers per week. Kortom, jaarlijks ongeveer een
verdubbeling van het aantal bezoekers per week.
Figuur 3: Aantal unieke bezoekers per week in 2013
Uiteindelijk omvat de website volgende rubrieken:
• ‘Wie zijn we’: voorstelling van het project Vitalsounds ;
• ‘Vitalfacts’: info rond de effecten, risico’s, risicobeperkingen van de meest voorkomende
partydrugs ;
• ‘Veiliger uitgaan’: info rond seks onder invloed, gehoorschade en drugs in het verkeer ;
• ‘Nieuwsflash’: nieuwsberichten i.v.m. veiliger uitgaan en/of onze eigen werking ;
• ‘Early Warnings’: waarschuwingen over vervuilde of hoog gedoseerde partydrugs die in
omloop zijn ;
• ‘Android app’: info en link naar de Vitalsounds applicatie ;
• ‘Partypeers’: oproep voor de rekrutering van partypeers ;
• ‘Aanvraag infostand’: overzicht gericht aan organisatoren wat onze infostand te bieden
heeft en wat onze minimale vereisten zijn ;
• ‘Links’: lijst van website-url’s van onze partners, peer support- en harm reduction
projecten, partyfora, en websites die op één of andere manier veiliger uitgaan promoten
• ‘Sponsors’: overzicht van de instanties die het Vitalsounds-project mee financieren ;
• ‘Contact’: contactformulier waar de websitebezoeker terecht kan met al zijn of haar
vragen rond veiliger uitgaan en/of de Vitalsounds-werking ;
• ‘Partylist’: kalender met een overzicht van alle events waar Vitalsounds op aanwezig is
met de infostand ;
• ‘Foto’s’: selectie aan foto’s (meestal vanop interventies aan de infostand).
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51
© Vitalsounds 2014 16
SOCIALE MEDIA
Zoals voorgaande jaren is Vitalsounds erg actief geweest op de sociale media. Enerzijds via de eigen
profielen op verschillende sociale netwerksites. Het doel bestaat hier in om via dit medium de
doelgroep online te bereiken en hen op de hoogte te houden. Ook is het een ideaal medium om met
onze partypeers in contact te blijven en informatie uit te wisselen onder elkaar.
De sociale netwerksites van Vitalsounds worden gebruikt om verschillende boodschappen te delen:
• Aanpassingen aan de website
• Upgedate nieuwsitems op de website
• Early warnings vanop de website
• Interessante krantenartikelen, video’s
• Op welke evenementen/festivals Vitalsounds aanwezig zal zijn met de infostand
• Ludieke weetjes, cartoons, …
Anderzijds is Vitalsounds ook actief op online party- en drugfora. Een eerste doel is – net zoals bij de
sociale netwerksites – om de doelgroep te bereiken en hen op de hoogte te houden van bijvoorbeeld
‘early warnings’ over vervuilde drugs. Een ander doel is het opzoeken van nieuwste trends qua drugs
of druggebruik, maar ook het opzoeken van events waar Vitalsounds aanwezig zou kunnen zijn met
de infostand.
Nog steeds de populairste sociale netwerksite van dit moment is Facebook. Eind 2012 werd nog
afgeklokt op 475 vind-ik-leuks (‘likes’), terwijl de teller een jaar later, op 31 december 2013, op 582
vind-ik-leuks kwam te staan. In 2013 bereikten we met het posten van berichten gemiddeld 219
personen per week (in 2012 was dit 147 personen).
url: www.facebook.com/VitalsoundsPartypeers
Daarnaast heeft Vitalsounds nog steeds een Facebookgroep, die gericht is tot, en enkel toegankelijk
wordt gesteld voor, de medewerkers en partypeers van Vitalsounds. Het doel van dit platform is de
verschillende partypeers bij elkaar brengen zodat interessante nieuwtjes, last-minute oproepen om
partypeers te vinden voor interventies, interessante activiteiten, … kunnen worden gedeeld onder
elkaar.
Gedurende 2013 werd ook ons Twitter-profiel een gevestigde waarde. In 2012 was het nog wat
aftasten, maar de wereld van tweets en hashtags begon stilaan zijn geheimen prijs te geven in 2013.
Gelijkaardig als het doel van Facebook wordt ook dit medium gebruikt om korte boodschappen
(tweets) te delen onder de gebruikers van Twitter (kortom, twitteraars).
url: https://twitter.com/VitalsoundsHR
Enkele cijfers over ons Twitter-profiel anno eind 2013 zijn:
85 volgers (het aantal andere twitteraars die onze tweets volgen)
182 volgend (het aantal twitteraars die Vitalsounds volgt)
664 tweets (het aantal berichten die door ons werden geplaatst op Twitter)
© Vitalsounds 2014 17
Opvallend is dat onder de volgers en volgende, de meerderheid van de Twitteraars in feite
organisaties zijn en dus een minderheid personen zelf. Kortom, onze ondervinding is dat er een stuk
minder personen uit onze doelgroep op Twitter aanwezig zijn, wanneer dit wordt vergeleken met
Facebook. Niettemin blijkt Twitter wel een heel interessant medium te zijn omdat – door het volgen
en gevolgd worden van andere binnenlandse en buitenlandse organisaties en projecten – er heel wat
nuttige nieuwtjes en info kan worden uitgewisseld.
Andere
Wegens een dalende populariteit en vooral het feit dat er geen teken van leven meer was op onze
Netlog- en Myspace-profielen, werd beslist in 2013 om deze profielen af te sluiten.
DE VITALSOUNDS APP
Vitalsounds heeft sinds augustus 2012 een applicatie aangemaakt voor smartphones. Op die manier
kan men altijd en overal info opzoeken over bijvoorbeeld de meest voorkomende partydrugs via de
rubriek ‘Vitalfacts’. De app is gratis te downloaden via
Google Play, maar is enkel installeerbaar op smartphones
met een Android-besturingssysteem.
Op de applicatie zijn volgende rubrieken terug te vinden:
‘Vitalfacts’: In deze rubriek is informatie
raadpleegbaar over de meest voorkomende
partydrugs. Voor elke specifieke drug wordt meer
informatie gegeven over de effecten, de risico's, de
risicobeperkingen en seks onder invloed van deze
drugs.
‘Nieuwsflash’: Hier verschijnen nieuwsberichten
rond veiliger uitgaan of onze werking (voor deze
rubriek is een internetverbinding nodig).
‘Early Warnings’: In deze rubriek worden
waarschuwingen geplaatst over vervuilde drugs die
in omloop zijn (voor deze rubriek is een
internetverbinding nodig).
‘Party kalender’: Hier verschijnen de eerst volgende events waarop Vitalsounds aanwezig is
met de infostand (voor deze rubriek is een internetverbinding nodig).
In 2012 werd de Vitalsounds app 28 keer gedownload via Google Play. Eind 2013 stond de teller al op
95 downloads.
Over het algemeen horen we positieve commentaren m.b.t. de app. Eenvoudig qua lay-out, maar
handig dat men de gebruiksklare informatie altijd bij de hand heeft. Ook de professionele wereld
toont heel wat interesse. Weliswaar blijft er wel het nadeel dat smartphone-gebruikers met een
ander besturingssysteem (zoals iPhone- of Windows-gebruikers) geen gebruik kunnen maken van
onze applicatie.
url: https://play.google.com/store/apps/details?id=be.vitalsounds.android
Figuur 4: Printscreen van de Vitalsounds app
© Vitalsounds 2014 18
DE GEBRUIKERSENQUÊTES
INLEIDING
Sinds enkele jaren bevraagt Vitalsounds op haar interventies in het nachtleven de bezoekers die naar
de infostand komen. Hierin wordt hoofdzakelijk gepeild naar het gebruik van verschillende soorten
legale en illegale drugs.
Eerst en vooral is het doel van deze gebruikersenquêtes om een zicht te krijgen op het gebruik, zodat
er gerichte interventies kunnen worden gevoerd en dus gerichte brochures kunnen worden gemaakt.
Zo kunnen we ook op de hoogte worden gebracht van eventuele nieuwe partydrugs die worden
geconsumeerd.
Een tweede belangrijke reden is het kunnen aantonen dat Vitalsounds wel effectief de doelgroep
bereikt. Ons doel is jongeren bereiken die reeds recreationeel gebruiker zijn of eraan denken te
gebruiken. Daarom is het van groot belang te kunnen aantonen dat we die doelgroep ook
daadwerkelijk bereiken.
METHODOLOGIE
Voor alle duidelijkheid willen we hier onmiddellijk benadrukken dat de resultaten van onderstaande
analyses helemaal niet representatief zijn voor de Vlaamse jongeren. De selectie gebeurt om
verschillende redenen niet op een aselecte manier:
1. Vitalsounds selecteert op voorhand de evenementen die ze graag zou bijwonen met een
infostand. Dus er is geen sprake van ‘de Vlaamse uitgaanswereld’.
2. Enkel de bezoekers aan onze infostand krijgen de mogelijkheid tot het invullen van onze
enquête. Er is geen enkel alternatief, ook niet online.
3. De bezoekers aan onze infostand krijgen zelf de keuze of ze willen meewerken aan de
enquête.
RESULTATEN: ALGEMEEN
Data
In totaal dienden in 2013 zo’n 414 respondenten een ingevulde enquête in aan de infostand
verspreid over 33 verschillende evenementen.
Geslacht
Van de 414 respondenten die werden bevraagd in 2013 waren er 2,6 keer zoveel mannen als
vrouwen: in absolute cijfers is dit 283 mannen (68,4%) en 108 vrouwen (26,1%). De overige 23
respondenten (5,6%) gaven geen informatie vrij over hun geslacht. Ook in de jaren voordien waren er
duidelijk meer mannelijke infostandbezoekers tegenover vrouwelijke infostandbezoekers (zie figuur
5).
© Vitalsounds 2014 19
Figuur 5: Aandeel mannelijke en vrouwelijke respondenten tussen 2010 en 2013
Leeftijd
De gemiddelde leeftijd van de 414 respondenten bedraagt 21,9 jaar in 2013. Gelijkaardige resultaten
kunnen worden terug gevonden in voorgaande jaren: de gemiddelde leeftijd van de infostand
bezoekers ligt telkens tussen 21 en 23 jaar. Kortom, we bereiken vooral de jonge twintigers.
Figuur 6: Vergelijking gemiddelde leeftijd respondenten tussen 2010 en 2013
Nationaliteit & regio
Op de vragenlijst wordt ook de nationaliteit bevraagd. Omdat de overgrote meerderheid uit Belgen
bestaat, wordt deze ook opgesplitst volgens taalregio: Vlaanderen of Brussel-Wallonië.
Een meerderheid van de infostandbezoekers (70,3%) die een vragenlijst heeft ingevuld is Vlaming,
gevolgd door 10,1% Nederlanders, 9,4% Brusselaars-Walen en 5,1% Fransen.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
2010 2011 2012 2013
Man
Vrouw
Nonrespons
22,7
21,4 22,1 21,9
0
5
10
15
20
25
30
35
2010 2011 2012 2013
© Vitalsounds 2014 20
Figuur 7: Aandeel van respondenten volgens nationaliteit en taal in 2013
Leefsituatie
De grootste twee groepen die de we bereiken aan de infostand zijn studenten (44,2%) en werkende
feestvierders (40,1%) in 2013. De groep werklozen zijn het minst vertegenwoordigd (9,7%).
In vergelijking met de twee voorafgaande jaren is min of meer dezelfde verdeling op te merken, maar
toch zijn er enkele verschillen merkbaar. Ten eerste blijkt de grootste groep, zijnde de studenten, te
moeten inleveren. De groep werkenden en werklozen zijn relatief gezien iets groter geworden ten
opzichte van 2011 en 2012.
Figuur 8: Leefsituatie in relatieve cijfers van 2011 tot 2013
Vlaanderen
Wallonië-Brussel
Frankrijk
Nederland
Andere
Nonrespons
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2011 2012 2013
Nonrespons
Werkloos
Werkende
Student
© Vitalsounds 2014 21
Het gebruik
Alcohol en cannabis blijven ook in 2013 nog steeds de populairste middelen die worden
geconsumeerd door de infostandbezoekers, wat natuurlijk geen verrassend resultaat is. Slechts 6,3%
van de respondenten beweert nog nooit alcohol te hebben geconsumeerd, terwijl 86,5% wel al ooit
alcohol heeft geconsumeerd. Bij cannabis ligt het gebruik iets lager dan bij alcohol met 83,1% ooit-
gebruik.
Na alcohol en cannabis volgen de bekendste partydrugs: ecstasy (MDMA), speed en cocaïne – die alle
drie door meer dan de helft van de respondenten werd geconsumeerd met respectievelijk 65,2% ;
54,1% en 53,1% ooit-gebruik.
Daarna volgen de populairste hallunicerende middelen: paddo’s & truffels (48,6%), LSD (41,1%),
maar ook ketamine (40,8%) scoort hoog qua ooit-gebruik bij de respondenten.
Heroïne is dan weer de drug die het minst populair blijkt te zijn: 4,3% van de respondenten heeft ooit
heroïne gebruikt. Dit ligt ook in lijn van onze verwachtingen, gezien heroïne helemaal geen partydrug
is.
Figuur 9: Aandeel van respondenten die ofwel nooit, ofwel ooit, een bepaalde drug hebben geconsumeerd in 20133
Wanneer de resultaten van voorgaande jaren erbij worden genomen kunnen sterke gelijkenissen,
maar ook belangrijke verschillen en evoluties worden waargenomen. Weliswaar is het belangrijk om
volgende nuance in acht te nemen: namelijk dat de steekproef in 2010 slechts 142 respondenten
bedroeg, terwijl in de andere jaren meer dan 400 respondenten werden bereikt. Typerend voor
grotere steekproeven is dat deze altijd meer neigen naar een normaalverdeling met minder
uitschieters (in dit geval: gebruik van legale of illegale middelen). Deels verklaard dus de kleine
steekproef in 2010 al de verschillen met de andere jaren. Bovendien werd sinds 2011 de
antwoordmogelijkheden aangevuld met vijf extra partydrugs: ketamine, mephedrone, 2C-B, lachgas
en salvia, wat maakt dat ook dit gegeven het moeilijker maakt om 2010 met de daarop volgende
jaren te vergelijken.
3 Voor een volledig overzicht van de onderzoeksresultaten: zie bijlage 3 – tabel A en B (p. 39)
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
Alc
oh
ol
Can
nab
is
XTC
/ M
DM
A
Am
feta
min
e /
Spe
ed
Co
caïn
e
Pad
do
's /
Tru
ffel
s
Her
oïn
e
LSD
Ke
tam
ine
GH
B
Kal
mee
r-…
Me
ph
ed
ron
e
2C
-B
Lach
gas
Salv
ia
Po
pp
ers
Ooit
Nooit
Nonrespons
© Vitalsounds 2014 22
Grote verschillen worden vooral opgemerkt bij deze groep partydrugs die sinds 2011 worden
opgemeten: het gebruik – in relatieve cijfers – van ketamine en 2C-B kent ongeveer een verdubbeling
in twee jaar tijd (2011 versus 2013): voor ketamine steeg het gebruik van 25,7% naar 40,8% en voor
2C-B steeg het gebruik van 14,0% naar 31,2%.
Figuur 10: Aandeel van respondenten die ooit bepaalde drug heeft geconsumeerd volgens jaartal
Naast de verschillen zijn er over het algemeen ook een aantal vaste patronen waar te nemen qua
middelengebruik. Volgende tendensen zijn over verschillende jaren heen merkbaar:
Alcohol en cannabis werden veruit het meest geconsumeerd.
De bekendste stimulerende partydrugs – XTC (MDMA), speed en cocaïne – werden door
ongeveer de helft ooit eens gebruikt.
De bekendste hallucinerende middelen – paddo’s, truffels, LSD en lachgas – werd door iets
minder dan de helft ooit eens gebruikt.
Heroïne werd duidelijk het minst geconsumeerd.
Ook de VAD heeft een uitgaansonderzoek4 waarin wordt gepeild naar het middelengebruik bij de
Vlaamse jongeren. Weliswaar heeft het onderzoek van de VAD een totaal andere doelstelling:
namelijk een algemeen beeld creëren van het alcohol- en ander druggebruik van de Vlaamse
jongeren in het uitgaansmilieu. Er werden bevragingen gehouden in clubs, op feestjes en festivals in
Vlaanderen, waarbij ook een diversiteit aan muziekgenres werd geselecteerd (dus niet enkel in het
elektronische muziekgenre). Daarnaast was er ook sprake van een aselecte steekproef, wat bij de
bevraging van Vitalsounds ook helemaal niet het geval en de bedoeling was. In het VAD-onderzoek
van 2012 werden 618 ingevulde enquêtes opgenomen in de analyses (in 2009 waren dit er 607),
4 Rosiers, Johan (2013). Uitgaansonderzoek 2012. VAD, Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen
vzw.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2010 2011 2012 2013
Alcohol
Cannabis
XTC / MDMA
Amfetamine / Speed
Cocaïne
Paddo's / Truffels
Heroïne
LSD
Ketamine
GHB
Kalmeer- slaapmiddelen
Mephedrone
2C-B
Lachgas
Salvia
Poppers
© Vitalsounds 2014 23
waarvan 55,0% mannen en 45,0% vrouwen. De gemiddelde leeftijd van alle respondenten uit het
VAD-onderzoek bedraagt 25,4 jaar.
Het meest opvallende verschil omtrent het middelengebruik5 tussen beide steekproeven is dat de
resultaten veel hoger liggen bij de jongeren die Vitalsounds tijdens haar interventies bereikte tussen
2010 en 2013 (meestal minimum dubbel zo hoog als het om illegale middelen gaat), wat als een
voorzichtige garantie kan dienen dat Vitalsounds in haar opzet slaagt de doelgroep van recreationele
druggebruikers te bereiken (zie tabel 2 en figuur 11).
Een ander opvallend gegeven is dat het alcoholgebruik heel gelijklopend is. Meer zelfs: uit de
resultaten van het VAD-onderzoek blijkt dat het alcoholgebruik iets hoger ligt dan het gebruik dat
Vitalsounds heeft waargenomen bij de respondenten die ons hebben bereikt. Dit is deels logisch te
verklaren, aangezien alcohol in zowat alle uitgaanskringen een sociaal aanvaard roesmiddel is.
Daarnaast ligt het cannabisgebruik gemiddeld slechts 1,4 keer hoger bij de jongeren die Vitalsounds
heeft bereikt. Ook komt hier een gelijkaardige verklaring aan te pas: cannabisgebruik wordt meer
sociaal aanvaard dan andere (illegale) drugs.
Product Vitalsounds VAD
2010 2011 2012 2013 2009 2012
Alcohol 97,2% 91,3% 91,5% 86,5% 96,2% 95,3%
Cannabis 92,3% 77,6% 84,5% 83,1% 62,3% 58,8%
XTC / MDMA 57,0% 50,9% 65,5% 65,2% 25,9% 29,0%
Amfetamine / Speed 59,9% 49,0% 55,5% 54,1% 18,6% 20,7%
Cocaïne 54,9% 44,5% 52,8% 53,1% 23,4% 27,0%
Paddo's / Truffels 46,5% 42,6% 47,2% 48,6% 16,7% 17,4%
Heroïne 9,9% 7,0% 6,2% 4,3% 2,8% 2,3%
LSD 35,2% 34,2% 44,0% 41,1% 11,5% 12,9%
GHB 30,3% 19,8% 22,3% 23,2% 10,6% 10,0%
Slaap- en kalmeermiddelen 33,1% 24,9% 28,1% 28,3% 17,5% 15,6%
Poppers 34,5% 31,5% 33,8% 33,3% 17,4% 14,6%
Ketamine / 25,7% 40,0% 40,8% / 11,3%
Mephedrone / 12,6% 16,8% 14,5% / 2,3% Tabel 2: Aandeel van respondenten die ooit bepaalde drug heeft geconsumeerd in 2012 (vergeleken met VAD-cijfers)
Opmerkelijke verschillen zijn er dus wel terug te vinden bij de illegale drugs. Hier liggen de cijfers van
bijvoorbeeld het gebruik van LSD, ketamine of mephedrone duidelijk een stuk hoger bij de
respondenten die Vitalsounds heeft bereikt tegenover de respondenten van het VAD-onderzoek.
Het gebruik van LSD ligt 3,2 keer hoger.
Het gebruik van ketamine ligt 3,1 keer hoger.
Het gebruik van mephedrone ligt maar liefst 6,4 keer hoger.
Hoe dan ook, met deze resultaten wordt wel aangetoond dat Vitalsounds via haar werking de
beoogde doelgroep van recreationele druggebruikers bereikt. 5 De resultaten van het VAD-onderzoek slaan telkens op het ooit-gebruik bij de respondenten, zodat deze
vergelijkbaar zijn met de resultaten van Vitalsounds.
© Vitalsounds 2014 24
Figuur 11: Vergelijking middelengebruik (ooit-gebruik) uit meest recente resultaten van Vitalsounds en VAD
Nieuwe trends in gebruik
Naast de kwantitatieve bevraging van het druggebruik werd bij de respondenten ook de open vraag
gesteld of men nieuwe trends heeft opgemerkt omtrent het gebruik van drugs. Het gaat uiteraard
om een vraag waar iedereen subjectief op zal antwoorden, maar het kan ervoor zorgen dat bepaalde
trends die de medewerkers of partypeers van Vitalsounds eventueel zijn ontgaan toch nog kunnen
worden meegenomen.
De trend in 2013 die overduidelijk het meest ter sprake komt in de antwoorden is het stijgend
gebruik van ketamine. Een trend die in feite al langer aan de gang is, want ook vorig jaar (in 2012)
werd ketamine het meest aangehaald door de respondenten. Daarnaast werden de termen MDMA,
XTC en XTC-pillen samen ook heel veel benoemd in deze open vraag. Een aantal van deze
respondenten benadrukten hierbij de hoge dosering MDMA in XTC-pillen of het groter aanbod van
XTC-pillen in hun omgeving.
Naast deze twee kleppers (ketamine en XTC/MDMA) kwamen ook nog een aantal andere populaire
antwoorden naar voor in deze open vraag naar nieuwe trends in drug(s)(gebruik). Eerst en vooral
wordt verwezen naar designer drugs of research chemicals. Hiernaast wordt ook verwezen door een
aantal respondenten naar het stijgend gebruik van 2C-B. Een laatste trend die door een aantal
respondenten werd opgemerkt is de dalende leeftijd van partydruggebruikers.
Informatieverschaffing
Via onze enquêtes werd ook bevraagd waar de jongeren hun informatie halen over drugs. Concreet:
via welk medium of welke media hebben ze zich geïnformeerd hierover? Het taartdiagram geeft de
verdeling van informatieverschaffing volgens medium weer (zie figuur 12). Sinds 2012 werden 3 extra
antwoordcategorieën toegevoegd: media, infostand en tijdschrift.
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
Alc
oh
ol
Can
nab
is
XTC
/ M
DM
A
Am
feta
min
e /
Spe
ed
Co
caïn
e
Pad
do
's /
Tru
ffel
s
Her
oïn
e
LSD
GH
B
Slaa
p-
en
…
Po
pp
ers
Ke
tam
ine
Me
ph
ed
ron
e
Vitalsounds 2013
VAD 2012
© Vitalsounds 2014 25
Hieruit blijkt terug dat vrienden de belangrijkste informatiebron zijn (26,1%) proportioneel gezien.
Het internet komt als tweede belangrijkste medium uit de resultaten (22,2%). Deze twee
belangrijkste categorieën zijn dezelfde als in de voorgaande jaren.
Enerzijds wijst het feit, dat vrienden de belangrijkste informatiebron zijn, aan dat het werken met
partypeers voor een ‘harm reduction’-project als Vitalsounds dus een must is. Via deze partypeers als
vrienden en/of gelijkgezinden van de recreationele gebruiker kan onze doelgroep worden bereikt en
kan bovendien correcte, betrouwbare informatie worden verspreid. Anderzijds houdt vrienden als
belangrijkste informatiebron ook een risico in omdat er soms mythes omtrent drugs(gebruik) in
omgang zijn in dergelijke vriendenkringen, wat nogmaals het belang van een werking met partypeers
– die met objectieve en correcte kennis worden gevormd – bevestigd.
Figuur 12: Aandeel informatieverschaffing volgens medium
SOA-test
Tenslotte bevragen we de respondenten sinds 2011 ook of ze al dan niet ooit een SOA-test6 hebben
laten afleggen bij een huisarts of andere instantie, waar ook een HIV-test toe behoort. Iets minder
dan de helft van de respondenten geeft aan in 2013 dat hij of zij ooit een SOA-test heeft laten
uitvoeren. Er blijkt echter wel een positieve evolutie aan de gang te zijn: in 2011 gaf 36,0% van de
bevraagde infostandbezoekers aan een SOA-test te hebben ondergaan, terwijl dit aandeel in 2013
steeg naar 43,7%.
6 Een SOA-test waarbij seksueel overdraagbare aandoeningen worden getest via afname van bloed bij een
persoon.
Vrienden
School
Flyers
Boeken
Ouders
Internet
Media
Infostand
Tijdschrift
Andere
© Vitalsounds 2014 26
Figuur 13: Aandeel respondenten tussen 2011-2013 die een SOA-test hebben laten uitvoeren
Nuttigheid acties
De laatste vraag die wordt gesteld op onze vragenlijst, peilt naar de nuttigheid van onze mobiele
acties (infostand) in de ogen van de infostandbezoekers. Hierbij is overduidelijk een heel grote
meerderheid te vinden voor onze acties: 76,1% antwoordde in 2013 positief op deze vraag. Slechts
8,9% van de ondervraagden vond deze acties niet nuttig.
Figuur 14: Aandeel positieve-negatieve reacties op onze mobiele acties tussen 2011-2013
Aanvullend bij deze vraag wordt ook gepolst naar suggesties voor onze werking – via een open vraag.
Net als in voorgaande jaren waren hier niet heel veel aanvullingen, tenzij dan het nog eens
herbevestigen van hun ‘ja’-antwoord van de vorige vraag in woorden uitgedrukt. De suggestie die het
meest werd aangehaald in 2013, was de vraag om op meer evenementen aanwezig te zijn met onze
infostand. Ook het voorstel naar een drug testing service werd een aantal keren aangehaald door
respondenten – een suggestie die vooral ook in voorgaande jaren werd aangehaald.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Ja Nee Nonrespons
2011
2012
2013
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
Ja Nee Nonrespons
2011
2012
2013
© Vitalsounds 2014 27
RESULTATEN: VLAMINGEN VERSUS FRANSEN
Data
Zoals eerder vermeld is Vitalsounds een Interreg-project en wordt hierdoor overwegend
samengewerkt met het Rijselse Spiritek uit Frankrijk. Een tweetalig (Nederlandstalig-Franstalig) team
staat met een mobiele infostand op elektronische muziekevenementen. In 2013 werden zo in totaal
19 gezamenlijke interventies gehouden (verspreid over 23 dagen) van de in totaal 33 interventies die
werden uitgevoerd door Vitalsounds (verspreid over 37 dagen) .
Zo dienden in totaal 296 respondenten een ingevulde enquête in aan de infostand op deze 19
verschillende evenementen. Dit zijn de 414 enquêtes verminderd met de 118 enquêtes die werden
afgenomen op de 14 interventies waar Vitalsounds alleen op aanwezig was met een infostand.
Zoals blijkt uit de 296 ingevulde vragenlijsten op de Interreg-interventies van Vitalsounds en Spiritek
kan een eerste groep van 186 respondenten worden gerekend tot de Nederlandstalige Belgen
(kortweg beschouwd als de regio Vlaanderen in dit rapport). Wat neerkomt op een meerderheid
(62,8%) van de bevraagde respondenten.
Een tweede groep van Franstalige Belgen (kortweg beschouwd als regio Wallonië-Brussel in dit
rapport) en een derde groep van respondenten uit Frankrijk vertegenwoordigen hier respectievelijk
11,8% en 5,4% van de bevraagde groep.
Deze drie groepen7 worden verder in dit rapport vergeleken op tal van factoren die in de vragenlijst
werden bevraagd: geslacht, leeftijd, leefsituatie, alcohol- en ander druggebruik, informatie-
verschaffing, SOA-test, mening over nuttigheid acties.
Regio/land 2011 % 2012 % 2013 %
Vlaanderen 339 57,6% 201 60,7% 186 62,8%
Wallonië-Brussel 112 19,0% 37 11,2% 35 11,8%
Frankrijk 59 10,0% 35 10,6% 16 5,4%
Nederland 29 4,9% 37 11,2% 41 13,9%
Andere 20 3,4% 12 3,6% 6 2,0%
Nonrespons 30 5,1% 9 2,7% 12 4,1%
Totaal 589 100,0% 331 100,0% 296 100,0% Tabel 3: Aandeel respondenten volgens nationaliteit en regio van 2011 tot 2013
Geslacht
Het aantal mannelijke respondenten ligt in 2013 – net als in voorgaande jaren – duidelijk hoger dan
het aantal vrouwelijke respondenten. Er zijn echter kleine verschillen tussen de drie regiogroepen: bij
de Vlaamse respondenten ligt de geslachtsratio op 3,4 man/vrouw; bij de Waals-Brusselse
respondenten ligt de ratio op 2,2 man/vrouw (komt ongeveer overeen met dubbel zoveel mannen
als vrouwen); en bij de Franse respondenten ligt de geslachtsratio op exact 3,0. Kortom, binnen elke
regiogroep zijn de mannen duidelijk oververtegenwoordigd.
7 Deze drie taal/nationaliteit/regio-groepen worden verder in dit rapport kortweg beschreven als ‘regio-
groepen’.
© Vitalsounds 2014 28
Figuur 15: Aandeel mannen/vrouwen volgens regiogroep
Leeftijd
Op het vlak van leeftijd is er ook een duidelijk verschil volgens regiogroep (zie tabel 4). De Vlaamse
respondenten zijn duidelijk een stuk jonger. Dit leeftijdsverschil is dus belangrijk om mee te nemen
wanneer bijvoorbeeld het druggebruik wordt vergeleken tussen de verschillende regiogroepen.
Regiogroep Gemiddelde leeftijd
Vlaanderen 21,3 jaar
Wallonië-Brussel 23,5 jaar
Frankrijk 25,0 jaar Tabel 4: Gemiddelde leeftijd volgens regiogroep
Leefsituatie
Qua leefsituatie is er ook terug een verschil te merken tussen de regiogroepen. Terwijl de grootste
groep onder de Vlaamse respondenten studenten zijn (47,3% tegenover 40,3% werkenden), is dit bij
de Franse respondenten de werkende respondent (56,3% tegenover 31,3% studenten). Dit verschil
kan gemakkelijk verklaard worden via het feit dat de gemiddelde leeftijd van Vlaamse respondenten
bijna 4 jaar lager ligt dan bij de groep van Franse respondenten. Bij de Waals-Brusselse respondenten
is het aandeel studenten versus werkenden ongeveer gelijk (respectievelijk 40,0% tegenover 42,9%).
Bij alle drie de regiogroepen zijn er relatief gezien het minst werklozen, hoewel er onderling nog
kleine verschillen zijn: bij de Vlaamse respondenten zijn er 9,1% werkloos, terwijl bij de Waals-
Brusselse respondenten 17,1% werkloos zijn.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Vlaanderen Wallonië-Brussel Frankrijk
Man
Vrouw
Nonrespons
© Vitalsounds 2014 29
Figuur 16: Leefsituatie in relatieve cijfers volgens regiogroep
Het gebruik
Over het algemeen kan een gelijkaardig patroon in gebruik8 worden waargenomen tussen de
regiogroepen, wat niet betekent dat per partydrug soms grote verschillen waar te nemen zijn.
Alcohol is overduidelijk de meest gebruikte partydrug bij alle drie de regiogroepen, gevolgd door
cannabis. De derde populairste partydrug is dan weer verschillend voor de regiogroepen: bij Vlaamse
respondenten is dat ecstasy/MDMA (67,2%), bij Waals-Brusselse respondenten is dat cocaïne
(51,4%), en bij Franse respondenten is dat een gedeelde plaats van speed, paddo’s/truffels en
poppers (alle drie een aandeel van 81,3% qua gebruik). De minst geconsumeerde drugs is bij alle drie
de regiogroepen terug min of meer hetzelfde: heroïne. Enkel het gebruik van mephedrone is bij
Waals-Brusselse respondenten nog lager dan het heroïne-gebruik.
Figuur 17: Aandeel ooit-gebruik volgens regiogroepen in 2013
8 Voor een volledig overzicht van de onderzoeksresultaten: zie bijlage 3 – tabel C (p. 40)
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
Student Werkende Werkloos Nonrespons
Vlaanderen
Wallonië-Brussel
Frankrijk
0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%
100%
Alc
oh
ol
Can
nab
is
XTC
/ M
DM
A
Am
feta
min
e /
Spe
ed
Co
caïn
e
Pad
do
's /
Tru
ffel
s
Her
oïn
e
LSD
Ke
tam
ine
GH
B
Kal
mee
r-…
Me
ph
ed
ron
e
2C
-B
Lach
gas
Salv
ia
Po
pp
ers
Vlamingen
Walen/Brusselaars
Fransen
© Vitalsounds 2014 30
Belangrijke verschillen qua gebruik tussen de regiogroepen zijn er alvast ook op te merken.
Opvallend is het grote verschil in gebruik van mephedrone tussen Vlaamse respondenten (18,8%) en
de andere twee regiogroepen: Waals-Brusselse respondenten (2,9%) en Franse respondenten (6,3%).
Op het vlak van het gebruik van ketamine, GHB en 2C-B scoren zowel Vlaamse als Waals-Brusselse
respondenten een heel stuk hoger dan hun Franse tegenhangers. Anderzijds zijn dan weer een aantal
partydrugs een heel stuk populairder bij de Franse respondenten: het gebruik van speed,
paddo’s/truffels en poppers scoren ongeveer dubbel zo hoog bij de Franse infostandbezoekers dan
bij de Vlaamse en Waals-Brusselse infostandbezoekers.
Informatieverschaffing
Op het vlak van waar men hun informatie haalt over drugs, is in de eerste plaats een gelijkaardig
resultaat terug te vinden bij de verschillende regiogroepen: vrienden zijn duidelijk de belangrijkste
informatiebron bij zowel Vlaamse (27,8%), Waals-Brusselse (21,2%) als Franse (20,3%) respondenten.
Bij internet als informatiebron is er wel een groot verschil tussen de regiogroepen, maar voor alle
drie de groepen geldt wel het feit dat het internet de tweede belangrijkste informatiebron is. Bij
Vlaamse respondenten is dat 23,3%, bij Waals-Brusselse respondenten is dat 16,2%, en bij Franse
respondenten is dat 11,9% - die aangeeft internet als informatiebron te gebruiken.
Verder blijkt ook dat de daaropvolgend populairste bronnen van informatie gelijkaardig zijn voor de
verschillende regiogroepen: bij Vlaamse en Waals-Brusselse respondenten zijn flyers (respectievelijk
10,9% en 12,1%) nog een relatief belangrijke bron van informatie, terwijl dat bij Franse respondenten
zowel voor flyers als infostand geldt (beide 10,2%). Uiteindelijk zijn beide informatiebronnen (flyers
en infostand) een service die Vitalsounds en Spiritek aanbieden in het uitgaansleven. Kortom, onze
acties in het uitgaansleven blijken dus ook een belangrijke informatiebron te zijn voor onze
infostandbezoekers.
Figuur 18: Informatieverschaffing volgens regiogroep
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Vlamingen
Walen-Brusselaars
Fransen
© Vitalsounds 2014 31
SOA-test
Wanneer bij de vorige indicatoren (bvb. het gebruik of informatieverschaffing) de verschillen tussen
de regiogroepen niet opvallend groot te noemen zijn, blijkt met deze variabele wel nog steeds een
heel groot contrast te bestaan tussen de regiogroepen.
Figuur 19: Aandeel afgelegde SOA-tests volgens regiogroep
Terwijl bij de Vlaamse respondenten slechts 41,4% beweert ooit een SOA-test te hebben laten
afleggen (tegenover 53,2% die nooit een SOA-test heeft laten uitvoeren), blijkt bij zowel de Waals-
Brusselse als Franse respondenten totaal het omgekeerde scenario van kracht te zijn: respectievelijk
60,0% en 62,5% beweert ooit een SOA-test te hebben laten uitvoeren, tegenover 37,1% en 37,5% die
dit nooit zou hebben gedaan.
Nochtans is er ook een positieve noot in het verhaal: ook al is het verschil nog steeds heel groot
tussen beide regiogroepen, toch is er een stijging op te merken bij de Vlaamse respondenten die
aangeven een SOA-test te hebben laten uitvoeren (in 2011 lag dit aandeel op slechts 25,3%,
tegenover 41,4% in 2013).
Nuttigheid acties
Om te eindigen met een variabele waar er wel terug gelijkaardige resultaten uit tevoorschijn komen,
is de vraag die peilt naar de nuttigheid van de mobiele acties die Vitalsounds en Spiritek
ondernemen. Zowel de Vlaamse respondenten, als Waals-Brusselse respondenten, als Franse
respondenten antwoordden in 2013 over het algemeen positief op onze interventies met
respectievelijk 73,1% ; 85,7% en 87,5%.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
Vlaanderen Wallonië-Brussel Frankrijk
Ja
Nee
Nonrespons
© Vitalsounds 2014 32
Figuur 20: Aandeel positieve-negatieve reacties op mobiele acties
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Vlaanderen Wallonië-Brussel Frankrijk
Ja
Nee
Nonrespons
© Vitalsounds 2014 33
VITALSOUNDS IN EUROPA
NEWIP & NIGHTS 2013
NEWip staat voor het ‘Nightlife Empowerment & Well-being Implementation Project’. Het Europees
project wil specifieke antwoorden aanbieden op de nieuwe uitdagingen in de ‘harm reduction’
(risicoreductie) en gezondheidsbevordering in het uitgaansleven. Dit project bevat verschillende
Work Packages (WP) die werken rond verschillende thema’s zoals ‘drug checking services’, ‘safer
nightlife labels’ of ‘Serious Games’.
Vitalsounds engageerde zich sinds 2012 voor de WP ‘good practice & standard integration’, die werd
geleid door Judith Noijen (Jellinek/Unity) uit Nederland. In deze WP zetelden voornamelijk projecten
of organisaties met ervaring in peer support die hebben meegewerkt met het uitwerken van
‘minimum quality standards’ voor preventieve acties in het uitgaansleven. Meer specifiek het helpen
creëren van praktische richtlijnen over het opzetten en uitvoeren van een peer education project in
het uitgaansleven, en dit in opdracht van de Europese Unie. Het werk voor Vitalsounds
concentreerde zich tot het bijwonen van deze meetings, feedback geven en kleine delen van de WP
mee uitwerken. Uiteindelijk bood deze deelname aan de WP ook de ideale gelegenheid om te
netwerken met de belangrijkste partners in ‘nightlife preventie’ in Europa.
In 2013 kwam de WP met de betrokken partners samen op 15 mei in Berlijn, waar medewerker Bert
Hauspie Vitalsounds vertegenwoordigde. Ter afsluiting van het NEWip-project (dat in 2013 afliep)
werd in september een conferentie georganiseerd: ‘Nights 2013. Health, pleasure and communities’.
Van 25 t.e.m. 27 september vond de 3-daagse conferentie plaats in het Italiaanse Padova.
Coördinator Bart Vande Kerckhove en medewerker Bert Boone trokken er heen.
In een internationaal publiek en sprekers werd o.a. volgende topics behandeld:
‘Psychedelics & Research’ door David Nicholes ;
‘Peer Based Interventions’ door John Peter Cools ;
‘New roads to roam’ met presentatie van peers i.v.m. nieuwe tools ;
‘Let’s picture talk’: gebruik multimedia om boodschappen over te brengen ;
Outreach Projects Interventions & Partygoers ;
‘Setting The Standard. Good practice and standards for harm reduction interventions in
nightlife settings’, presentatie van eigen Work Package ;
‘The adoption of emerging technologies in safer nightlife’ o.a. Serious Game.
Meer info over het NEWip project is te vinden op hun website: www.safernightlife.org.
© Vitalsounds 2014 34
PARTY+ SEMINARY
Op 16 en 17 mei 2013 trok Vitalsounds-medewerker Bert Hauspie erop uit richting Berlijn voor het
Party+ Seminarie. Party+ is een Europees netwerk dat de meeste charters en labels die zich inzetten
voor een gezonder en veiliger uitgaansmilieu overkoepelt (in België is dit dus het Quality Nights
charter). Meer info over Party+ is terug te vinden via hun website www.partyplus.eu. Het seminarie
werd in goede banen geleid door de Party+ projectmanager David Leclerq.
Het seminarie ging van start met een welkomstsessie door de voorzitter van de associatie, Thierry
Charlois. Daarna volgden een 8-tal praktijkvoorbeelden voorgesteld door medewerkers van
organisaties of charters die zich focussen op een gezonder en veiliger uitgaan. Interessante vragen
kwamen naar voor: “Hoe kunnen we professionelen die werken in het nachtleven betrekken?”, “Hoe
partyorganisatoren warm maken voor party-labels of -charters?”, “Welke verantwoordelijkheid kan
worden gegeven aan jonge vrijwilligers?”, “Beter statische informatiepunten of mobiele teams die
rondgaan in de uitgaansbuurt of festival?”, enz. Maar ook ideeën werden gepresenteerd: Focus op
het positieve van uitgaan, hoe deuren openen om clubeigenaars en festivalorganisatoren mee te
betrekken tot party-labels en -charters, enz.
Tijdens dag 2 werd stilgestaan bij het thema NEWip-standards voor party-labels en -charters. Katia
Duscherer van de NEWip Work Package ‘good practice & standard integration’ – waarvan Vitalsounds
ook deel van uitmaakte – introduceerde de deelnemers van het seminarie eerst tot het thema.
Daarna werden alle deelnemers verdeeld in groepen, zodat verschillende workshops konden worden
opgezet, waarbij kon worden gefocust op één bepaald subthema: personeelstraining, label-criteria
en -services, en het implementatieproces van een label of charter.
Een aantal opvallendheden en tips die naar voor kwamen uit de resultaten:
Het criterium ‘gratis water’ in een party-label is niet altijd even evident. Het lokt soms
weerstand uit van clubeigenaars vanuit commercieel oogpunt. Toch is het een belangrijk
criterium voor een party-label. Verschillende opties om het te implementeren zijn mogelijk.
Een personeelstraining rond veiliger uitgaan is belangrijk, maar mag ook niet te veel tijd in
beslag nemen. Aandacht hebben voor het thema ‘gehoorschade’ voor professionelen die
werken in het uitgaansleven.
Na de oprichting van een label of charter, ook erna de banden met alle partners blijven in
stand houden, d.m.v. bijvoorbeeld ‘ronde tafel gesprekken’.
Altijd eerst nagaan bij een stad of gemeente indien er reeds problemen heersen wat betreft
uitgaan en het uitgaansbeleid. De oprichting van een party-label of -charter kan opnieuw
deuren openen en partners terug aan tafel doen krijgen.
Een evenwicht zoeken tussen enerzijds maatregelen ter bevordering van ‘gezonder en
veiliger uitgaan’ en deze laten opnemen in een bredere regelgeving, tegenover anderzijds
het dogma van ‘alles in regels proberen te gieten’ proberen vermijden.
Tenslotte werd de toekomst van het Party+ netwerk gepresenteerd en werd hierbij een oproep
gedaan aan labels of charters die nog niet lid zijn van het Party+ netwerk om zich aan te sluiten tot
dit netwerk, waarbij ook lokale partners van harte welkom zijn.
© Vitalsounds 2014 35
TOEKOMSTPERSPECTIEVEN
Onze zoektocht naar verankering en structurele financiering van onze methodiek en werking blijft
verder gaan.
In 2014 kan er één jaar worden verder gewerkt met onze huidige bezetting. Het Europese
programma Interreg IV heeft onze verlenging en complementair dossier goedgekeurd. Met steun van
de dienst Externe Relaties van de provincies West- en Oost-Vlaanderen, stad Kortrijk en het Vlaams
ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.
Onze cijfers geven duidelijk aan dat we onze doelgroep bereiken en dat onze nomadische,
grensoverschrijdende werking noodzakelijk is om het doelpubliek en organisatoren te kunnen blijven
volgen. Door zo dicht bij deze doelgroep te werken, houden we een sterke vinger aan de pols bij
nieuwe verschuivingen in hun consumptie van uitgaansdrugs en nieuwe psychoactieve stoffen. Dit
maakt ons, samen met onze Franse partner, een belangrijke speler in het Franse en Belgische Early
Warning System (EWS). Toch willen we ook duiden dat signaleren zonder monitoring op
gebruikersniveau een groot hiaat blijft.
In 2014 willen we, naast verdere continuering van onze interventies, extra aandacht geven aan het
alcoholgebruik en nieuwe psychoactieve stoffen. Verder plannen we onze werking uitgebreid te laten
evalueren door ons doelpubliek, clubeigenaars/organisatoren en steden/gemeenten. Via een korte
bevraging trachten we ook in beeld te brengen welke de gepercipieerde of reële obstakels zijn die
onze doelgroep ervaart naar de categoriale zorg toe. Tenslotte worden reeds bestaande online
zelftests, zelfhulp en hulpverlening onder de aandacht gebracht van onze doelgroep.
Voor 2015 blijven we, samen met onze collega’s van Breakline en VAD, pleiten voor een structurele
financiële verankering en spreiding over alle Vlaamse provincies heen. Een concreet dossier daartoe
is reeds ingediend bij het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid.
Samen met onze Franse, en eventueel Waalse partner, trachten we een nieuw dossier in te dienen in
het Europese Interreg V programma, hopelijk met dezelfde financieel ondersteunende partners.
© Vitalsounds 2014 36
BIJLAGE 1: INTERVENTIES 2013
Datum Naam interventie Aantal dagen
Aantal partypeers
12.01.2013 Acid Soundz 1 1
19.01.2013 Blackout Invaders 1 1
09.02.2013 Liberty White Chronicles 1 1
16.02.2013 Jump The Bass 1 0
23.02.2013 Lost Theory & Suntrip present Organic Symphony 1 2
23.02.2013 15 Years Retro Acid 1 2
08.03.2013 X-Live 1 2
09.03.2013 Sandy Warez Bday 1 2
16.03.2013 Kozzmozz 1 2
31.03.2013 Lagoa Retro Reunion 1 0
05.04.2013 Eskadron 1 1
06.04.2013 The Acid Test 1 1
12.04.2013 Jump The Bass 1 0
19.04.2013 Invaderz vs. Criticalz 1 2
04.05.2013 Bassleader 1 2
17.05.2013 Pounderz 1 2
19.05.2013 Tacticz Outdoor 1 1
22.06.2013 Kozzmozz 1 2
29.06.2013 MuSick XL vs Footworxx 1 1
06.07.2013 Area 51 present Cocoon Heroes Belgium 1 1
12.07.2013 Ostend Beach 1 0
18-21.07.2013 Dour Festival 4 8
28.07.2013 10 Days Off 1 2
10-11.08.2013 The Qontinent 2 2
30.08.2013 Venetian Snares 1 1
14.09.2013 Club Soda 1 2
21.09.2013 Elements Festival 1 4
05.10.2013 Noisy Bastards 1 1
12.10.2013 Footworxx 1 2
26.10.2013 Kozzmozz 18 Years 1 1
02.11.2013 Tieum vs Footworxx 1 1
09.11.2013 I Love Techno 1 7
07.12.2013 Narcosis Soundsystem 1 2
© Vitalsounds 2014 37
BIJLAGE 2: ENQUÊTE VITALSOUNDS & SPIRITEK
1. Leeftijd: ……………. 2. Geslacht: □ M □ V
3. Nationaliteit: ………………………………………… 4. Woonplaats: …………………………………………….
4. Situatie: □ Student □ Werkende □ Werkloos
5. Heb je volgende producten ooit gebruikt? Zo ja, hoelang geleden?
Nooit
Meer dan 1 jaar
Meer dan 1
maand
Minder dan 1
maand
Deze avond
Nooit
Meer dan 1 jaar
Meer dan 1
maand
Minder dan 1
maand
Deze avond
Ketamine
□ □ □ □ □ Poppers
□ □ □ □ □
Tabak
□ □ □ □ □
GHB/GBL
□ □ □ □ □
2C-B □ □ □ □ □
Speed
□ □ □ □ □
LSD/LSA
□ □ □ □ □
Alcohol □ □ □ □ □
Salvia
□ □ □ □ □ MDMA (XTC)
□ □ □ □ □
Paddo’s Truffels
□ □ □ □ □ Lachgas (N2O)
□ □ □ □ □
Heroïne
□ □ □ □ □ Cocaïne
□ □ □ □ □
Slaap-/ Kalmeer- middelen
□ □ □ □ □
Cannabis
□ □ □ □ □
Mephe-drone (Rush)
□ □ □ □ □ Andere ……………. …………….
□ □ □ □ □
6. Als je drugs gebruikt tijdens het uitgaan…
Wanneer koop je die dan meestal? □ Voor □ Tijdens
Van wie koop je die dan meestal? □ Kennis/Vriend □ Onbekende □ Online
7. Waar haal je je info over drugs? (effecten, wetgeving, prijs, samenstelling, risicobeperking, …)
□ Vrienden □ Folders □ TV/Radio/Krant □ Internet: …………………………
□ Ouders □ Boeken □ Infostand op party’s □ Tijdschrift: ………………………
□ School □ Andere: …………………………….
8. Zijn er je recent nieuwe trends opgevallen in verband met drugs(gebruik)? □ Ja □ Nee
Welke? ……………………………………………………………………………………………………………………………………
9. Ben je getest geweest voor HIV of andere SOA’s? □ Ja □ Nee
Bij welke instantie en wanneer voor de laatste keer? ……………………………………………………..
10. Vind je de acties van Vitalsounds en Spiritek nuttig? □ Ja □ Nee
Suggesties? …………………………………………………………………………………………………………………………….
© Vitalsounds 2014 38
BIJLAGE 3: GEBRUIKERSRESULTATEN 2013 IN DETAIL
Tabel A: aandeel van gebruik partydrugs per tijdscategorie (opdeling: deze avond – minder dan 1
jaar geleden – meer dan 1 jaar geleden – nooit)
Deze
avond
Minder dan 1 jaar geleden
Meer dan 1 jaar
geleden Nooit Non-
respons Totaal
Alcohol 62,6% 16,7% 7,2% 6,3% 7,2% 100,0%
Cannabis 42,0% 29,7% 11,4% 10,6% 6,3% 100,0%
XTC / MDMA 27,8% 28,0% 9,4% 27,8% 7,0% 100,0%
Amfetamine / Speed 17,4% 20,8% 15,9% 38,2% 7,7% 100,0%
Cocaïne 11,4% 27,1% 14,7% 39,4% 7,5% 100,0%
Paddo's / Truffels 0,5% 16,7% 31,4% 48,3% 3,1% 100,0%
Heroïne 0,5% 0,7% 3,1% 92,5% 3,1% 100,0%
LSD 3,1% 17,6% 20,3% 56,0% 2,9% 100,0%
Ketamine 6,3% 22,2% 12,3% 56,3% 2,9% 100,0%
GHB 3,4% 5,3% 14,5% 69,3% 7,5% 100,0%
Kalmeer- slaapmiddelen 1,2% 14,0% 13,0% 68,6% 3,1% 100,0%
Mephedrone 0,7% 6,5% 7,2% 81,4% 4,1% 100,0%
2C-B 2,9% 15,5% 12,8% 65,9% 2,9% 100,0%
Lachgas 1,2% 19,1% 17,1% 56,5% 6,0% 100,0%
Salvia 1,7% 7,7% 18,6% 69,1% 2,9% 100,0%
Poppers 2,2% 10,1% 21,0% 59,9% 6,8% 100,0%
Tabel B: aandeel van gebruik partydrugs (opdeling ooit- versus nooit-gebruik)
Ooit Nooit Nonrespons Totaal
Alcohol 86,5% 6,3% 7,2% 100,0%
Cannabis 83,1% 10,6% 6,3% 100,0%
XTC / MDMA 65,2% 27,8% 7,0% 100,0%
Amfetamine / Speed 54,1% 38,2% 7,7% 100,0%
Cocaïne 53,1% 39,4% 7,5% 100,0%
Paddo's / Truffels 48,6% 48,3% 3,1% 100,0%
Heroïne 4,3% 92,5% 3,1% 100,0%
LSD 41,1% 56,0% 2,9% 100,0%
Ketamine 40,8% 56,3% 2,9% 100,0%
GHB 23,2% 69,3% 7,5% 100,0%
Kalmeer- slaapmiddelen 28,3% 68,6% 3,1% 100,0%
Mephedrone 14,5% 81,4% 4,1% 100,0%
2C-B 31,2% 65,9% 2,9% 100,0%
Lachgas 37,4% 56,5% 6,0% 100,0%
Salvia 28,0% 69,1% 2,9% 100,0%
Poppers 33,3% 59,9% 6,8% 100,0%
© Vitalsounds 2014 39
Tabel C: aandeel van ooit-gebruik partydrugs volgens regiogroepen
Vlaanderen Wallonië-
Brussel Frankrijk
Alcohol 85,5% 77,1% 100,0%
Cannabis 87,1% 80,0% 87,5%
XTC / MDMA 67,2% 42,9% 62,5%
Amfetamine / Speed 50,5% 42,9% 81,3%
Cocaïne 51,1% 51,4% 75,0%
Paddo's / Truffels 47,3% 40,0% 81,3%
Heroïne 3,2% 8,6% 6,3%
LSD 39,8% 34,3% 56,3%
Ketamine 44,1% 34,3% 18,8%
GHB 22,6% 20,0% 12,5%
Kalmeer- slaapmiddelen 29,0% 28,6% 12,5%
Mephedrone 18,8% 2,9% 6,3%
2C-B 29,0% 34,3% 6,3%
Lachgas 32,3% 28,6% 37,5%
Salvia 24,7% 45,7% 18,8%
Poppers 30,1% 42,9% 81,3%
© Vitalsounds 2014 40
SPONSORS
Interreg IV
(Europese Unie)
Vlaamse overheid
Provincie West-Vlaanderen
Provincie Oost-Vlaanderen
Stad Kortrijk
Stad Oostende
CAW Zuid-West-Vlaanderen
