jaargang 22 nummer 4 15-12-2015 · 11 11 17 14 24 12 26 17 26 12 15 26 3 24 8 G 5 14 11 10 24 13 24...
36
1
Transcript of jaargang 22 nummer 4 15-12-2015 · 11 11 17 14 24 12 26 17 26 12 15 26 3 24 8 G 5 14 11 10 24 13 24...
1
2
3
jaargang 22 nummer 4 15-12-2015
Het bestuur van de Filatelistenvereniging Wijk bij Duurstede nodigt U
uit voor de maandelijkse clubavond op:
dinsdag 15 december 2015
De avond vindt plaats op onze locatie in het E&E Gasthuis
Gansfortstraat 4, Wijk bij Duurstede
Tijdens de avond is er gelegenheid tot het
onderling ruilen / verkopen van postzegels.
agenda Kavels bekijken van 19.30-20-00 uur.
Ook de clubwinkel is open.
1. Klokslag 20.00 uur opening en welkom
2. Mededelingen van het bestuur
3. Rondvraag
4. Pauze en verkoop loten voor de verloting en
bingo
5. We spelen 3 ronden Bingo
6. Verkoop kaarten voor de extra ronde Bingo
7. Kleine veiling
8. Verloting en presentielijst
9. Sluiting van de clubavond
10. Afhalen en afrekenen van de aangekochte
kavels
TOT ZIENS De zaal is telefonisch te bereiken onder nummer (0343) 45 94 80
( b.g.g. 06-22 65 07 60 ).
4
Voorwoord
Beste postzegelvrienden,
Het was een echte november-avond zoals bij het jaargetijde past: lichte
storm en veel regen. Een avond om aan je verzameling te besteden, met
een glaasje wijn. Toch waren weer 35 leden door weer en wind naar het
E&E gasthuis getogen om daar gezellig de clubavond van onze
vereniging bij te wonen. Vijf afmeldingen hadden we gekregen, van
onze mede-leden Van Dommelen, Ten Have, Van der Grind en
Henneveld en De Vries (in willekeurige volgorde).
Gelukkig ontbrak de hectiek die de vorige vergadering zo kenmerkte.
Nu de stofwolken waren neergedaald bleek dat het meeste op een
misverstand berustte. En de door Piet van der Sleen opgezette
postdienst Wijk bij Duurstede lijkt vanaf het begin succesvol, evenals
de bezorging door Hans van Tessel in Houten. Hulde en dank aan allen
die zich inzetten om de kosten voor de vereniging laag te houden,
zonder dat daarbij het service niveau achteruitgaat.
Tijdens de mededelingen vertelt Piet dat hij alle door hem ontvangen
belangstellingsgebieden in kaart heeft gebracht en in een Excel sheet
heeft verwerkt. (En dan zeggen ze nog dat ouderen geen kaas hebben
gegeten van het werken met de computer!). Heb je nog geen opgave
gedaan, doe het dan alsnog bij Piet in de volgende vergadering of naar
het email adres van Piet: [email protected]
Jan Bax neemt de gelegenheid waar om alvast afscheid te nemen van
onze vereniging. Hij is met het verzamelen van postzegels gestopt om
zich te kunnen wijden aan een andere hartstocht: elektrische treinen. De
vereniging laat Jan node gaan, maar wat het zwaarst is moet het zwaarst
wegen. We hopen maar dat er bij Jan geen Fyra’s rondrijden; die dingen
zijn nogal gevaarlijk. Jan van de Wiel bedankt Jan nog eens extra voor
de goede zorgen voor het rondzendverkeer in het laatste lustrum. Dan
neemt de penningmeester het woord, om de begroting te bespreken.
5
Zoals gewoonlijk heeft Jos weer gedegen werk geleverd. De begroting
wordt dan ook goedgekeurd. Volgens Jos zijn we een gezonde
vereniging; zo gezond dat we de basis contributie zouden kunnen
verlagen. De aanwezige leden zijn daar niet voor en vragen Jos om het
surplus te gebruiken om het vermogen van de vereniging te versterken.
Daar gaan we allemaal graag mee akkoord.
Vervolgens neemt Jan Hoogerhuis de veiling waar, bij ontstentenis van
John de Vries. Piet assisteert hem daarbij op de computer (hij raakt er
mee vertrouwd!), en Jos controleert of alles goed gaat. Het was een
levendige veiling met een leuk resultaat.
Als secretaris moet ik het dan ook nog even hebben op de komende
bestuurswisselingen. Henk van der Grind’s ambtstermijn in de
commissie Nalatenschappen en Taxaties loopt af op de volgende
ledenvergadering. Henk heeft eerder meegedeeld dat hij graag voor een
volgende termijn opteert. Dat geldt ook voor mijzelf: de secretaris-
functie komt formeel vacant op de volgende ledenvergadering.
Enerzijds wil ik best graag nog een periode; het is immers leuk werk.
Anderzijds is het wel lastig nu ik in Hongarije woon, en slechts
incidenteel aan bijeenkomsten kan deelnemen. Dat maakt het voor de
overige bestuursleden ook niet gemakkelijker.
Daarom roep ik jullie op om na te gaan of een secretariaatsfunctie niet
een zinvolle tijdsbesteding zou kunnen zijn. Misschien kunnen we het
samen doen? Heb je vragen, dan is een e-mailtje gauw geschreven! En dan gaan we nu op naar de eindejaars bijeenkomst, traditioneel met
Bingo, en ondersteund door onze partners die op de overige
clubavonden alleen thuis moeten blijven. Omdat we met een traditie te
maken hebben, houden we de gezelligheid, de hapjes en de wijntjes in
eren. We hebben weer een aantal mooie prijzen en natuurlijk een aantal
prachtige postzegelprijzen.
Ik verwacht jullie dan ook allemaal op de decemberavond, liefst met
jullie partners, die we al zo lang niet meer gezien hebben.
Tot ziens, Harrie
6
Kleine postale gebieden. vervolg door Jan Hoogerhuis
Kargopol.
Weer zo’n klein gebiedje dat ooit postzegels uitgegeven heeft. Kargopol is
een stad in de regio Archangelsk in het noorden van Rusland. De eerste
berichten over de stad dateren van 1146. Het was een handels station van de
republiek Novgorod en de meest noordelijke woonplaats van de Slaven.
Hoewel betrouwbare documentie schaars
is, wordt algemeen aangenomen dat
Kargopol in de 13e en 14
e eeuw de
belangrijkste stad was van Bjarmaland.
Gelegen aan de oude handelsroute van
Moskou naar Archangelsk, de enige
noordelijke haven, werd Kargopol een van
de belangrijkste steden van Rusland. Dit
kwam mede door de oprichting van de
Mokou Handelmaatschappij in het midden
van de 16e eeuw. Gedurende diverse
oorlogen bleef de stad vrij ondanks
aanvallen van Poolse en Litauwse
brigades. Nadat Rusland de Batische zee
en Sint Petersburg heroverd had verloor
Kargopol zijn economische waarde. Momenteel telt de stad ongeveer 10.000
inwoners die zich in leven houden met houtverwerkende industrie. Op de
afbeelding zien we een Russische zegel met overdruk en het poststempel van
Kargopol. Voor ge-interesseerden, het is een lokaal zegel uit 1920 met
Michelnummer 6a.
Tonga.
In de Grote Oceaan ligt het uit 117 eilanden bestaande Tonga. Het behoort
tot Polynesië en beslaat 700.000 km2 van deze oceaan. 36 eilanden van
deze groep zijn bewoond. De eilanden zijn onderverdeeld in drie groepen,
Vavau, Haapai en Tongatapu. In 1875 voegde koning George Tupou I de
drie groepen eilanden samen tot Tonga. De eerste bewoners kwamen
7
ongeveer 6000 jaar geleden op deze eilanden. Duizenden jaren zeilden ze
over de oceaan en vestigden zich op vele eilanden. In de 12e eeuw waren de
Tonganen, en hun opperhoofd Tui Tonga bekend in de hele regio.
De Nederlandse ontdek-
kingsreizigers Willem
Cornelis Schouten en
Jacob le Maire waren in
1616 de eerste
westerlingen die aanleg-
den op één van de
noordelijke eilanden,
gevolgd door Abel
Tasman. Ook James Cook
deed de eilanden aan. De
eerste Britse missio-
narissen vestigden zich in
1797. De eilanden hadden
geen havens.
Schepen die de eilanden aandeden gingen op de rede voor anker en kleine
zeilkano’s haalden de vracht van de schepen op. Ook de post ging op deze
wijze. Bij slecht weer konden de kano’s niet uitvaren.
De post werd dan in
blikken bussen gedaan en
overboord gezet.
Later werden deze door de
inwoners opgevist. In de
moderne tijd werden veel
post-stukken op verzoek
nog in bussen gedaan. Nu
is er een vliegveld op het
hoofdeiland. Bijgaand
poststuk is van een
Nederlands schip, de
Rimboe, “gepost” op
Tonga.
8
Beste puzzelaars, alweer de vierde puzzel.
Veel plezier bij het oplossen.
2 6 11 22 26 17 14 7 13 19
18 7 24 24 14 7 17 22 11 17
11 11 17 14 24 12 26 17
26 12 15 26 3 24 8 G
5 14 11
10 24 13 24 14 7
O
17 23 12
15 18 9
M
12 24 12
24 4 6 24 18 11 6 9 3 7 17 15
24 25 8 21 27 10 15
18 6 11 19 26 1 26 7 14 26 17
19 11 18 7 17 24
26 20 26 18 16 6 11 22 26 17 1
17 10 15 22 17 24 18
7 19 26 6 6
9 6 17 19 22 26 8 26 12 13 15
Gemaakt door Joger
A B C D E F G H I J K L M
N O P Q R S T U V W X IJ Y Z
1
2
3
4
5
6
7
O
8
G
9
M
10
11
12
13
14
15
16 17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
9
AANMELDINGSFORMULIER
Ondergetekende wil graag lid worden van FILATELISTEN VERENIGING WIJK BIJ DUURSTEDE te Wijk bij
Duurstede.
Datum:…………………….. Telefoon:………………………………
Naam:……………………… Voorletters voornaam:………………..
Adres:……………………… Postcode/plaats………………………..
Geboortedatum :…………… M / V Handtekening:………………..
E-mailadres:………………………………
Nieuwtjesdienst: ja / nee
Rondzendverkeer: ja / nee
Ik wil het maandblad FILATELIE ontvangen ja / nee
Ledenadministratie: Harrie Driessen, Toon Beynenstraat 15,
4112 JZ Beusichem. e-mail: [email protected].
10
Prijswijs door zegeltje
Deze keer een paar weetjes over de in de oktober veiling gekochte serie van de
“de Ruijter zegels” uit 1907 (N.V.P.H. 87 t/m 89).
Deze zegels zijn uitgebracht ter gelegenheid van het feit dat Michiel
Adrieansz. De Ruijter werd geboren. De zegels waren alleen voor binnenlands
postverkeer en werden alleen in de lage waarden uitgegeven. De Postwet
schreef voor dat op zegels van 3 cent en hoger de beeltenis moest staan van de
regerend Vorst. De niet gebruikte zegels werden later overdrukt en gebruikt
als portzegel.
De ontwerper van de zegel was Willen Anne Mouton (1856 – 1946). Een
werkbouwkundig marineofficier. Hij gebruikte daarvoor een tekening van H.
Bary en is ontleend aan een schilderij van Ferdinand Bol (zie link onderaan
pagina). Het ontwerp werd opnieuw getekend en de graveur J.Walter
verzorgde de ets voor het drukken.
Bij het insteken in mijn album bekeek ik de postzegels wat aandachtiger door
de loep en zag toen bij de plaatfouten dat de 2 ½ cent zegel de plaatfout 89P
had. Zo zie je maar dat de veiling meer geeft dan alleen de zegel.
Het bestuur wenst u
Prettige feestdagen
en een vreugdevol 2016
11
Kerst 2015 door Jan van de Wiel met dank aan Ton Vis van de Postkoets.
Als ik achter mijn “bakkie koffie” zit en naar buiten
kijk, zie ik de regen zachtjes naar beneden komen.
Het druilige weer doet mij er toe besluiten om mijn
stukje nu maar even te schrijven - een stukje met een
kersttintje. Het valt me op dat de kerstliedjes steeds
vroeger te horen zijn op de radio .” All i want for
Christmas” hoorde ik van de week tijdens de
ochtend rit in de bus. Half november was het en geen sneeuw te bekennen. Ik
ga terug in de tijd naar de periode dat ik op de basis school zat en Danny Kay,
Bing Crosby I’am dreaming of a White Christmas zongen. Toen was er vaak
sneeuw rond de kerst. Maar waar komen de kerstliederen eigenlijk vandaan?
De oorsprong van onze kerstliederen ligt heel ver terug in de
tijd. Al in de 2e eeuw werden in Rome religieuze liederen
gezongen in de eerste christelijke kerken, met het idee de
heilige drie eenheid - vader, zoon en heilige geest - te
propageren. Deze liederen waren in het Latijn geschreven en
bij het gewone volk die deze taal niet sprak ook niet erg
populair. Een aantal eeuwen later (13e eeuw) kwam er in
Italië een ingrijpende verandering in de beleving van kerst. De heilige
Francisco wilde het feest meer betekenis geven door het kerstverhaal na te
spelen en de liederen te zingen in de landstaal. Hierdoor werd het kerstfeest
vieren snel populair. Duitsland, Frankrijk en Engeland. In Engeland werd veel
gezongen en gedanst rond de kerstboom. Dit werden “Carols “genoemd. Later
in de tijd verviel de cirkeldans, maar bleef Carols een term van het zingen van
deze liederen. Een typisch gebruik in die tijd was dat groepen mensen al
zingend langs de deuren gingen bij de rijkere mensen, in ruil voor eten en
drinken. In de 17e eeuw werden de traditie een beetje minder religieus, eerder
een vermaak. Toen de reformatie zijn intrede deed had dat ook invloed op de
viering van het kerstfeest. Hoewel Maarten
Luther er op zich geen bezwaar zag in de muzikale omlijsting van het
kerstfeest, wilde Johannes Calvijn er niets van
weten. Hij vond de manier waarop kerst gevierd
werd, een katholieke uitwas, die alleen maar
afleiden van het ware geloof. In Engeland ging
men nog even iets verder. Toen Oliver Cromwell
regeerde werd zelfs in 1647 het vieren van kerst
verboden.
12
Maar toch bleven de Engelse burgers - in het geheim - liederen zingen. Na
Cromwell ’s dood, kwam Karel II op de troon. Omdat hij zelf graag kerst
vierde was het voor de Engelse burgers ook weer mogelijk om openlijk
liederen te zingen. Het zingen van kerstliederen in de kerk werd rond 1880 een
traditie, toen op kerst avond in de kathedraal van Truro (Cornwall) een festival
plaats vond met als thema “Carols “. In middels is het in veel kerken traditie
dat de kerk wordt verlicht met voornamelijk kaarsen. De meeste kerstliedjes
die we nu kennen stammen uit de 19e eeuw en het begin van de 20
ste eeuw. De
meeste bekende is “stille nacht, heilige nacht” gemaakt door de dorpskapelaan
uit het Oostenrijkse Obersdorf, zijn vriend de dorpsonderwijzer Frans Gruber
schreef de muziek voor het lied, dat eigenlijk een gedicht was. Op 25
december 1818 werd het – nu wereldberoemde lied - voor het eerst ten gehore
gebracht.
In Nederland werden toch ook al in de 13e eeuw kerstliedjes gezongen. De
oudste is hoogstwaarschijnlijk “hoe leid dit kindeken hier in
de kou“, ”nu zijt wellekome“ dateert uit de 14e of 15
e eeuw
de melodie uit een later tijd stip. Later is er een vertaling
gekomen van het Duitse lied “Es ist ein ros entsprungen “.
Joost van den Vondel vertaalde dit lied met als titel “O
kerstnacht ! Schooner dan de daegen”. De melodie was
moeilijk te zingen, later heeft Johann Sebastian Bach er een bewerking
opgemaakt .
Andere liederen doen vermoeden dat ze uit een vroegere tijd komen. Hoewel
het lied “de herdertjes die lagen bij nachte “ pas in 1852 is gemaakt door
Alberding Thijm. Veel kerst liederen van later datum hadden een minder
religieus karakter. Denk maar aan “White Christmas”, een lied waar ik als
kleine jongen van genoot door de radio. Tegenwoordig hoor je “Driving Home
for Christmas (Chris Riya)., ”Santa Claus is coming to town” . Kerst is een
feest van ons allemaal, met een moment van bezinning, een moment van
saamhorigheid maar ook van ”vrede op aarde in de mensen hun welbehagen “
En vergeet niet dat de oorsprong van de kerst viering al zo’n tweeduizend
jaar oud is .
13
14
Prijswijs door Zegeltje
Tijdens de ledenvergadering van november j.l. kwam ik door het lot tijdens de
verloting van de presentielijst in het bezit van een serie zegels.
Het waren de Kinderpostzegels uit 1974 (NVPH 1059 t/m 1062). De toeslag
op de zegels was bestemd voor de Kinderbescherming. Deze zegels zijn
uitgebracht ter gelegenheid van het feit dat 50 jaar daarvoor de eerste serie met
kinderpostzegels werd uitgegeven.
En nu de zegels, deze zijn ontworpen door Antoinette Lucassen - van Oeffel.
Zij was in 1971 studente aan de Academie voor beeldende kunsten St. Joost in
Breda. Er was in dat jaar een wedstrijd uitgeschreven voor het ontwerpen van
kinderpostzegels. Voor haar ontwerp kreeg zij in overleg met haar docent
Wim Smits een oud familie fotoalbum van zijn familie. De ontwerpster viel
niet alleen in de prijzen, maar mocht van de PTT de definitieve zegels voor het
jubileumjaar ontwerpen.
Het waren vergeelde foto's uit de periode rond de eeuwwisseling van het
echtpaar van Bruggen, kinderen en familie. Op de zegels staan foto's van de
kinderen van het echtpaar en een nichtje ( de zegel van 60 ct). Deze
kinderzegelserie geeft op de van oorsprong vergeelde foto's een terugblik op
de verstreken tijd uitstekend weer.
30 ct + 15 ct Jongen met hoepel bruin / donkergrijs
35 ct + 20 ct Meisje met baby op stoel oudroze / donkergrijs
45 ct + 20 ct Meisjes naast stoel grijs / donkergrijs
60 ct + 20 ct Zittend meisje naast kist blauw / donkergrijs
Ook de Brailleschrift zegel (1077) uit 1975 is van Antoinette’s hand.
15
ABC Kerstrijm door Bep Steiger
A is Augustus – de keizer van Rome
had het besluit tot een telling genomen.
B dat is Bethlem – Davids geslacht,
daar is het gebeurd in de heilige nacht.
C is de Christus wiens komst was voorzegd
die in de herberg een plaats was ontzegd.
D zijn de doeken waar ’t kindje in ligt,
tekenen in het geboortebericht.
E is de engel die het juichend vertelde
aan herders die waakten in Eftatha’s velden.
F is het feest dat zij samen gaan vieren
in ’t licht van de hemel dat schijnt op hun dieren.
G - hoor, het Gloria klinkt over het veld:
een leger van engelen heeft zich gemeld.
H is het heengaan van die het verstonden
en die in de stal de geborene vonden.
I is Immanuel: Jezus komt lijden
om mensen van schuld en gebrek te bevrijden.
J dat is Jozef, verwonderd, verlegen
nu de Beloofde van God is gekregen.
K is de kribbe en later het kruis,
want Jezus vindt nergens ter wereld een thuis.
L is het Leven, het licht op ons pad,
want zo lief heeft God deze wereld gehad.
M is Maria, gelukkig en blij –
nu is de spanning en moeite voorbij.
N dat is Nazareth – hoog in het noorden –
waar zij zich gevoegd had naar Gabriels woorden.
O is het Oosten het verre gebied,
waar wijzen op weg gaan; een ster die verschiet.
P het paleis van Herodes de koning,
maar Jezus heeft niets dan een stal tot zijn woning.
Q is Quirinius, Romes vertrouwde,
die hebben zij er maar buiten gehouden.
R is de reis die weer verder moest gaan,
want aan Jeruzalem was het ontgaan.
16
S is de ster die hun toen weer verscheen,
als een knipoog van God, die bracht hen er heen.
T onze toevlucht – Hij brengt ons terecht,
van wie de engel tot iedereen zegt:
U voor U is geboren de Heiland, de Here,
geef daarom aan God in de hoge de ere.
V want V is de vrede op aarde door Hem;
die werd geboren in Bethlehem.
W en W ’t welbehagen dat God blijkbaar heeft
in mensen aan wie Hij zijn Zoon overgeeft.
X de onbekende, die ons heeft gekend
en al Gods genade tot ons heeft gewend.
IJ is de ijver die Hem heeft verteerd,
die door zijn kruisdood de wereld regeert.
Z en Z is het zoeken van wat is verloren,
want daartoe is Jezus, de Heiland, geboren.
17
18
19
Stoomgemaal “Hertog Reijnout door Che Chow Li
De meesten onder u weten dat we naast de Noordzee, Lauwerszee en
Waddenzee ook de Zuiderzee hebben gehad. De Zuiderzee werd afgesloten
door de Afsluitdijk en heette toen na de afsluiting IJsselmeer Na de
inpoldering hebben de diverse wateren rond de polders benamingen gekregen
en het stoomgemaal, waar dit verhaal over gaat, ligt nu naast het
Nijkerkernauw. Rondom de stad Nijkerk kon men het water vroeger op een
natuurlijke wijze kwijt in de Zuiderzee. In 1863 was dat niet meer mogelijk
waardoor het moeilijker werd de nabijgelegen polder Arkhemheen te
gebruiken voor landbouw en veeteelt. Er werd dan ook besloten om de polder
te bemalen met een windmolen die rond 1863 werd gebouwd. Na de
uitvinding en ontwikkeling van de stoommachines werd het besluit genomen
om naast de windmolen een stoomgemaal te maken.
In 1882 werd door Backer en Rueb een stoommachine gebouwd, waardoor in
1883 het stoomgemaal “Hertog Reijnout” in werking trad. De molen werd
omgetoverd tot een woning.
Backer en Rueb was een in Breda gevestigde onderneming die naast
stoomgemalen ook stoomlocomotieven bouwde. De onderneming fuseerde
enkele malen, behoorde tot het concern Rijn-Schelde-Verolme, welke destijds
werd overgenomen door de zogenaamde bedrijvendokter Joep van de
Nieuwenhuizen, maar ging in 1993 failliet.
Het stoomgemaal heeft ruim 100 jaar haar functie uitgeoefend. In 1983
besloot men om de polder elektrisch te bemalen. Het gemaal is het enige
gemaal in Europa met buitenschep-raderen. En als het onder stoom wordt
gebracht is het gemaal nog steeds bruikbaar. In 1996, 1998 en 2010 heeft het
stoomgemaal nog volop staan draaien omdat het elektrisch gemaal de
hoeveelheid water niet verwerkt kreeg. Nadat het gemaal buiten gebruik werd
gesteld, heeft men besloten om het gemaal in stand te houden en te
restaureren. Dat laatste is vaak tot stand gekomen door de vele vrijwilligers en
liefhebbers van door stoom aangedreven machines. Enkele jaren geleden heeft
men de tanden van het grote aandrijfwiel moeten vervangen. De van hout
gemaakte tanden moesten één voor één verwijderd en exact nagemaakt
worden. Van een van de vrijwilligers begreep ik dat hij jaren lang gevaren had
als machinist op grote schepen. Toen hij na ruim 35 jaar thuis kwam, zei zijn
echtgenote dat zij al die jaren alles had geregeld en besloten en dat hij
absoluut niet moest denken dat dit nu ging veranderen. Als hij tijd over had
20
moest hij maar iets anders gaan doen. En toen was hij gauw bij zijn “oude
liefde” de stoom aangedreven motor beland.
Het gemaal is in de zomer te bezoeken. Men houdt ook zogenaamde
maaldagen, waarbij het gemaal onder stoom wordt gebracht en de vele
vrijwilligers u een leuke dag bezorgen. Er is dan ook een mini stoomtrein voor
de (klein)kinderen en ook een stoombootje vaart als het weer het toelaat. Er is
een bezoekerscentrum met tentoonstellingsruimten en de vele vrijwilligers
vertellen honderduit over het gemaal. Ook is de omgeving een schitterend
natuurgebied, waar u vogels kunt spotten en andere kleine dieren kan
tegenkomen. De natuur laat zich daar op zijn mooist zien. Men tracht de
omliggende landen wat natter te houden. Daardoor is het aanbod van vogels
enorm groot. Men kan zelfs de Indische gans spotten, een vogel die thuis hoort
in Azië in het Himalaya gebergte, maar hier waarschijnlijk is ontsnapt uit
gevangenschap of losgelaten en zich ook goed thuis voelt.
En waarom dit verhaal over een gemaal? Het stoomgemaal is een
rijksmonument en wordt gezien als een industrieel erfgoed.
In 1987 werden de zomerzegels uitgegeven met als thema Industrieel Erfgoed.
Op één van de zegels is het stoomgemaal “Hertog Reijnout” afgebeeld. De
ontwerper van de zegel is René van Raalte. De postzegel heeft een
(gulden)waarde van 0,55 cent en daar zat een toeslag op van 0,30 cent. De
kleurstelling is rood en zwart en men ziet twee schepraderen en het gebouw
waar het stoomgemaal in is gevestigd. Mocht u eens langs willen gaan – wat
ik u zeker zal aanraden – kijk dan in 2016 op www.stoomgemaalnijkerk.nl Het
stoomgemaal ligt aan de Zeedijk 6 – 3861 MD Nijkerk.
Omdat het in stand houden van het stoomgemaal grotendeels gebeurt door
vrijwilligers en de (rijks)bijdragen niet al te hoog zijn, is er een stichting
Vrienden van het Stoomgemaal opgericht. U kunt daar lid of donateur van
worden en helpt hiermede dit stoomgemaal in stand te houden. Voor verdere
informatie: [email protected]
Geraadpleegde literatuur:
- Wikipedia
- verenigingsblad Stoomgemaal Hertog Reijnout
- Winkler-Prins
21
Muziek in de Kersttijd
Nog maar enkele weken en het is alweer Kerst. Nu de dagen korter worden, de
bladeren van de bomen zijn gevallen en het weer guur en onaangenaam wordt,
is het weer tijd om sfeer en gezelligheid in huis te halen. Een kerstboom wordt
opgetuigd, kerstballen en pieken glinsteren achter de ramen en kerstlichtjes
verlichten de tuinen. It’s the most wonderful time of the year! Tijd om de
kerst-CD’s weer te voorschijn te halen en de muziek op te zetten. Maar waar
ligt eigenlijk de oorsprong van kerstmuziek? Hoe heeft dit zich ontwikkeld en
welke hits geven je nog meer het échte kerstgevoel?
De oorsprong van onze kersliederen ligt heel
ver terug, verder dan u wellicht zou
verwachten. Al in de tweede eeuw werden in
Rome religieuze hymnen en litanieën
gezongen in de eerste Christelijke kerken, die
tot doel hadden het idee van de heilige Drie-
eenheid te propageren. Deze liederen waren in
het Latijn, de taal van de geleerden in die tijd,
en waren bij het volk niet bijster populair. Een van de vroegste bekende
kersliederen is het 4e-eeuwse ‘Jesus refulsit omnium’ van Hilarius van
Poitiers.
In de 9e en 10
e eeuw kreeg de kerkelijke
muziek meer erkenning doordat deze op rijm
werden gesteld. Ook het integreren van
heidense folklore in de religie, dat vooral
wordt toegeschreven aan de Milanese bisschop
en kerkvader St. Ambrosius, bracht de
kerkgezangen wat dichterbij de kerstliederen
van deze tijd. Een voorbeeld is de hymne
‘Veni, redemptor gentium’, ofwel ‘Kom, verlosser van de mensheid’.
In de dertiende eeuw ontstond in Italië een ingrijpende verandering in de
beleving van het kerstfeest. De Heilige Franciscus van Assisië wilde het feest
meer betekenis geven door het naspelen van het kerstverhaal, omlijst met
muziek die voor het eerst in de landstaal werd gezongen. Door niet langer vast
te houden aan het Latijn werden deze kerstvieringen snel populair ook in een
groter deel van Europa, eerst in Frankrijk en Duitsland, en later in Engeland.
22
Met name in Engeland werd het zingen van
kerstliederen een traditioneel gebruik. In de
Middeleeuwen werden dansen in een cirkel
met zingen gecombineerd, iets wat met
‘carols’ noemde. Later verviel de cirkeldans
maar het woord ‘carol’ bleef verbonden met
liederen gezongen bij de festiviteiten rond
Kerst. De eerste Christmas Carols worden
opgetekend door de priester en dichter John
Audelay, die in 1426 vijfentwintig ‘Caroles of
Cristemas’ optekent, vermoedelijk gezongen door groepen wassailers die van
deur tot deur gingen.
Wassailing is een zeer oud Angelsaksisch gebruik, waarbij een groep mannen
al kerstliederen zingend langs de huizen van welgestelde mensen ging, en
daarvoor voedsel en drank terug verwachtte. Het woord komt van het middel-
Engelse “waes hael”, wat je vrij kunt vertalen als “ik wens je heil” (goede
gezondheid). Het is vergelijkbaar met het tegenwoordige gebruik dat kinderen
met Halloween met ‘trick or treat’ langs de huizen gaan. In ons land kennen
we een vergelijkbaar gebruik met St. Maarten (11 november). In het vroegere
Engeland was de traditie van wassailing echter niet altijd even onschuldig: als
men weigerde iets te geven kon het voor de bewoner nog wel eens
onaangenaam worden.
In de zestiende eeuw waren de kerstliederen nog maar heel losjes gebaseerd
op het bijbelverhaal, en eerder bedoeld ter vermaak dan dat er een religieuze
grondslag aan lag. Ze werden meer thuis gezongen dan in de kerken.
Rondtrekkende muzikanten en minstrelen maakten hun eigen teksten op
bekende melodieën, een van de liederen
die zo ontstond was ‘I Saw Three Ships’.
Andere oud-Engelse kerstliederen zijn o.a.
‘A Boy is Born in Bethlehem’, ‘Coventry
Carol’ en ‘In Dulce Jubilo’.
Toen aan het einde van de zestiende eeuw
de reformatie zich in Europa verbreidde,
had dat grote invloed op de viering van het
kerstfeest. Hoewel Maarten Luther geen bezwaar zag in een vrolijke, muzikale
omlijsting van de kerstviering, wilde Johannes Calvijn er niets van weten. Hij
23
vond de manier waarop kerst gevierd werd een katholieke uitwas die alleen
maar afleidde van het ware geloof.
In Engeland ging men nog een stapje verder. Toen de Puriteinen onder Oliver
Cromwell aan de macht kwamen werden alle vormen van viering van het
kerstfeest afgeschaft. In 1647 werd het vieren van het kerstfeest zelfs door het
parlement verboden! Maar, zoals dat zo vaak gaat bij overheidsmaatregelen,
de bevolking bleef de kersliederen zingen, nu in het geniep.
Na Cromwells dood in 1658 volgde de Restauratie en kwam Karel II in 1660
als koning op de troon. Omdat
hij zelf het kerstfeest uitbundig
vierde werd het voor het publiek
ook weer mogelijk om in het
openbaar kerstliederen ten
gehore te brengen. Toch werden
er tot in de Victoriaanse tijd
maar weinig kerstliedjes in het
openbaar gezongen.
Een heropleving ontstond door
het onderzoek van twee mannen,
William Sandys en Davis Gilbert. Zij trokken het land door en verzamelden
oude, klassieke liederen die van generatie op generatie waren overgeleverd. In
1833 verscheen Sandys’ boek ‘Christmas Carols Ancient and Modern’, wat
enorm heeft bijgedragen aan de heropleving van de kerstviering in het midden
van de Victoriaanse tijd. Onder de liederen in zijn boek zijn bekende carols als
‘Hark, the Herald Angels Sing’ en ‘The First Noel’.
De echtgenoot van Koningin Victoria, de Duitse prins Albert van Saksen-
Coburg en Gotha, was een groot voorstander van het vieren van het Kerstfeest
op Duitse wijze, met alles erop en eraan.
Dit heeft grote invloed gehad op de manier waarop in het Verenigd Koninkrijk
de Kerst daarna met tradities werd omgeven. In deze tijd schreef Charles
Dickens zijn beroemde kerstverhaal ‘A Christmas Carol’, wat voor vele
Britten nog steeds een van de hoogtepunten van de kerstviering is. In deze tijd
ontstonden ook de meeste nu populaire kerstliederen als ‘Good King
Wenceslas’ (rond 1853), ‘Once in Royal David’s City’ (1849) en ‘O come All
Ye Faithful’ (1841), een Engelse tekst op het lied ‘Adeste Fideles’ uit 1743.
24
Ook ontstaan er niet-religieuze kerstliederen, zoals het uit de Verenigde Staten
afkomstige ‘Jingle Bells’ (1857).
Het zingen van kerstliederen in de kerk werd een traditie in 1880, toen op
kerstavond in de kathedraal van Truro (Cornwall) het ‘Festival of Nine
Lessons and Carols’ werd gehouden. Inmiddels is dit een traditie over de
gehele wereld, waarbij de kerken veelal alleen door kaarsen worden verlicht.
In de klassieke muziek hebben vele bekende
componisten zich door het kerstfeest laten inspireren.
Heel bekend en vaak uitgevoerd in de decembermaand
is het Kerstconcert van Arcangelo Corelli (1714), het
Weinachtsoratorium van Johann Sebastian Bach
(1734) en de Messiah van Georg Friedrich Händel
(1741). Velen volgden met stemmige kerstmuziek,
waaronder Antonio Vivaldi, Hector Berlioz, Camille
Saint-Saëns en Carl Orff.
25
Maar ook balletmuziek van bijvoorbeeld Pjotr Iljitsj Tsjaikowski (de
Notenkraker) wordt tegenwoordig tot het kerstrepertoire gerekend. Ook voor
de liefhebber van klassieke muziek is er de komende decembermaand weer
volop te genieten.
De meeste kerstliedjes die we nu kennen
stammen uit de 19e en het begin van de 20
e
eeuw. Beroemd is het verhaal rond het ontstaan
van een van de bekendste kerstliederen, ‘Stille
Nacht, Heilige Nacht’. Vlak voor kerstmis in
1818 vonden in het Oostenrijkse Oberndorf bij
Salzburg dorpskapelaan Joseph Moor en
dorpsonderwijzer Franz Gruber dat er op de
valreep nog een lied moest komen voor de
aanstaande Kerstnachtmis. Op de dag zelf, 24
december, kreeg Gruber het gedicht van Mohr aangereikt en moest er toen nog
de muziek bij schrijven, terwijl het geheel ook nog moest worden ingestudeerd
door een ensemble van twee mannenstemmen en een tweestemmig koor met
gitaarbegeleiding. Het lukte, en zo klonk er in het kleine dorpskerkje in 1818
voor het eerst, van de nog natte bladmuziek af, het lied dat de wereld zou
veroveren.
Ook de Nederlandstalige kerstliederen dateren voornamelijk uit de tweede
helft van de 19e en het begin van de 20
e eeuw. Vermoedelijk het oudste lied in
onze taal is ‘Hoe leit dit Kindeken hier in de kou’, daterend uit de 13e of 14
e
eeuw. Het werd rond 1650 voor het eerst in een liedbundel opgenomen. ‘Nu
zijt wellekome’ is oorspronkelijk een lied uit de 14e of 15
e eeuw, maar de
melodie is uit het begin van de 17e eeuw. Van dit lied bestaan, net als bij veel
andere liederen, katholieke en protestante versies (protestants is zonder Maria
bijvoorbeeld). ‘Er is een roos ontsprongen’ is de vertaling van een traditioneel
Duits kerslied uit 1599 met als titel ‘Es ist ein Ros entsprungen’. ‘O
Kersnacht! Schooner dan de daegen’ is een tekst die geschreven is door Joost
van den Vondel in de 17e eeuw, met een melodie die moeilijk te zingen is.
Bach heeft er wel een bewerking op gemaakt. Hoewel de tekst van ‘De
herdertjes lage bij nachte’ doet vermoeden dat het lied uit de Middeleeuwen
stamt, is het toch pas in 1852 gecomponeerd door Joseph Alberdingk Thijm.
26
De kerstliederen die in de loop van de 20e eeuw zijn geschreven zijn steeds
minder religieus van aard. Zoals het meest verkochte kerstlied ooit, ‘White
Christmas’ van Bing Crosby, dat in 1940 werd geschreven door Irving Berlin.
Centraal in de liedjes van tegenwoordig staat de kerstsfeer: de dwarrelende
sneeuw (‘Let it snow’), het samenzijn met familie en geliefden (‘Driving home
for Christmas) en niet te vergeten symbolen die bij de kerst horen, zoals de
kerstman (‘Santa Claus is coming to town’). Veel eigentijdse artiesten houden
de traditie levend door het uitbrengen van kerstrepertoire. Vergeet echter niet
dat alle kerstliederen, of ze nu oud zijn of nieuw, niet zomaar leuke en
sfeervolle deuntjes zijn maar in feite bijna tweeduizend jaar Christelijke
geschiedenis vertegenwoordigen.
Ik wens u allen een luisterrijk kerstfeest!
Met dank aan Ton Vis (Postkoets, Nieuwegein)
DENKT U AAN DE FEESTAVOND
op dinsdag 15 december * Een leuke kleine veiling * Een aantal ronden BINGO met mooie prijzen * Een aantrekkelijke verloting * Een alleraardigste presentie verloting
27
28
29
Wist u dat?
Dat het idee om boodschappen op microfilm te zetten voor het eerst is
toegepast tijdens de Frans-Duitse Oorlog van 1870-1871? Dit ter besparing
van gewicht bij vervoer door de lucht. Deze methode is ontwikkeld door de
Franse scheikundige Barreswil. Op deze wijze kon een duif 40.000 berichten
tegelijk vervoeren op 12-18 films met een formaat van 38 x 60 mm. Opgerold
hadden die de dikte van een speld. Deze films werden in een ganzen- of
kraaienveer gestoken die met een zijden draad aan de staartveren van de duif
werd gebonden met een zijden draad. Bij aankomst werden de films op een
glazen plaatjes geplakt, geprojecteerd en door vier telegrafisten met de hand
overschreven en verstuurd naar de geadresseerden.
Ook Kodak geprobeerd heeft om de post op microfilm te laten bezorgen? Dit
idee werd in 1932 voorgelegd aan de Britse posterijen. Het werd echter
afgewezen. De Britse Postdienst was van mening dat het publiek er nooit mee
zou instemmen. De verfilmers zouden dan immers inzage krijgen in de inhoud
van de verstuurde formulieren en mededelingen.
Dat in 1941 het systeem van verzending per microfilm toch weer werd
toegepast? Dit ten behoeve van de in het Midden-Oosten gestationeerde
strijdkrachten. Kodak leverde de apparatuur en de technici. Uiteindelijk werd
dit systeem ook uitgebreid tot de andere gevechtszones. Toen deze manier van
verzending eindigde (31 juli 1945) waren er in vier jaar tijd ± 350 miljoen
luchtbrieven verzonden op microfilm.
Dat de eerste luchtpostdienst per straalvliegtuig in mei 1952 was? Dit
gebeurde met een Comet-1 van de BOAC tussen Londen en Johannesburg.
Dat er ook post werd verstuurd per katapult? Het passagiersschip Ile de
France had lichte vliegtuigen aan boord die bij nadering van de Franse kust
per katapult werden gelanceerd. Daarbij werd per overtocht een dag aan tijd
bespaard. Het idee is echter na drie experimentele pogingen in 1928 door de
Fransen stopgezet. De Duitsers namen het idee over en maakten er op 22 juli
1929 voor het eerst gebruik van. Er werden geen speciale postzegels voor
uitgegeven maar er werden wel speciale stempels gebruikt. Katapultpost werd
door de Duitsers verstuurd naar onder andere New York, Bremen,
Amsterdam, Cherbourg en Southampton. Het uitbreken van de Tweede
Wereldoorlog betekende ook het einde van de katapultpost.
30
Dat er ook post werd verstuurd per zweefvliegtuig? Dit gebeurde voor het
eerst in augustus 1923 op een zweefvliegtuigdemonstratie is Gersfeld
(Duitsland). Uit gerouleerde zegels van de serie 1919 (Yv. Nrs. 106 t/m 109)
kregen voor deze gelegenheid een onofficiële opdruk. Op 13 oktober 1923
vond in Engeland een postvlucht per zweefvliegtuig plaats. Dit in het kader
van een door de Daily Mail georganiseerde wedstrijd. De van Lympne naar
Hastingleigh vervoerde post kreeg daarvoor een speciaal etiket. Degene die de
langste afstand kon afleggen kon een prijs winnen van £ 10.000.
Dat alle voorgaande afleveringen van "wordt vervolgd" te lezen zijn op de
website www.fv-wbd.nl? Dat geldt ook voor andere eerder verschenen in
De Lekbode artikelen.
Wordt vervolgd.
Jos du Floo
Nalatenschapstafel. door Jan Hoogerhuis Er zijn weer kavels voor de nalatenschapstafel. Ook dit keer weer zonder toeslag
voor de koper. Leuke spullen voor weinig geld. Doe er je voordeel mee en bieden
maar.
1. Stockboek poststukken € 2,-
2. Stockboek Nederland doubletten € 4,-
3. Stockboek Nederland gebr. 1970-2000 € 3,-
4. Stockboek wereld, leuk USA € 5,-
5. Bundel lectuur en catalogus NL 2014 € 3,-
6. Boek over postzegels, leerzaam € 1,-
Filatelisten avonden 2015/2016
15 december met feestavond en kleine veiling
19 januari met dia lezing “ wandelen door Amsterdam “
16 februari jaar vergadering
15 maart met 2e grote veiling
19 april met dia lezing over “Chili“ ( onder voorbehoud )
17 mei slotavond met verloting verrassings kavel
31
Van de Penningmeester
Beste leden,
De begroting 2016 is door de aanwezigen tijdens de clubavond van 17
november 2015 goedgekeurd.
Daaropvolgend is er overeenstemming bereikt over de hoogte van de
contributie voor het jaar 2016.
Er wordt voor de duidelijkheid deze keer een onderscheid gemaakt
tussen de contributie op zich en de kostenvergoedingen die van leden
wordt gevraagd ter dekking van het abonnement op het maandblad
Filatelie en portovergoedingen. Deze laatste is van toepassing op leden
die De Lekbode via Post.nl ontvangen gefrankeerd met nieuw
uitgegeven postzegels.
De volgende jaarbedragen zijn door de aanwezige leden geaccordeerd:
Contributie € 15,00
Vergoeding abonnement Filatelie 11 x € 1,87 € 21,00 (afgerond)
Portovergoeding € 12,00
Huisgenoten € 5,00
Het voorstel van het bestuur om de contributie van € 15,00 te verlagen
naar
€ 14,00 is voltallig weggestemd. De aanwezigen waren van mening dat
deze extra ruimte ten goede moet komen aan te ontwikkelen activiteiten
van de vereniging dan wel toegevoegd kan worden aan de algemene
reserve.
De contributienota is als bijlage aan De Lekbode toegevoegd. Gaarne
namens het bestuur het verzoek om deze te voldoen vóór 1 januari
2016.
Namens het bestuur
Jos du Floo
32
* = ongebruikt met plakker p.f. = postfris 0 = gebruikt
kavel omschrijving uitv. cat.wrd inzet
1 Ned. Nr. 454-459 xxx 4,60 1,00
2 Ned. Nr. 583-587 0/xxx 14,50 1,00
3 Ned. Nr. 602-606 0 18,00 1,00
4 Ned. Nr. 649-653 xxx 17,00 1,00
5 Ned. Nr. 655-659 0 17,30 1,00
6 Ned. Nr. 666-670 0 14,00 1,00
7 Ned. Nr. 676-680 xxx 11,00 1,00
8 Ned. Nr. 683-687 xxx 13,00 1,00
9 Ned. Nr. 702-706 xxx 15,00 1,00
10 Ned. Nr. 757-758 in bl. van 4 xxx 2,00 1,00
11 Ned. Nr. 759-763 xxx 7,00 1,00
12 Ned. Nr. 886-888 in paren xxx 15,00 1,00
13 Ned. Partijtje xxx 1,00
14 Ned. 21 onbeschr. FDC's 1,00
15 Ned. FDC nr. E 443 zilveren zegel 20,00 1,00
16 Ned. Nr. B1768 de "0"zegel xxx 5,00 1,00
17 Ned. Veldeeltjes van zegels xxx 1,00
18 Duitsland nr. 711-714 xxx 16,00 1,00
19 Duitsland nr. 754-757 xxx 8,00 1,00
20 Tjecho-Slowakije, medicinale bloemen xxx 1,00
21 Zwitserland, Ver. Naties xxx 1,00
22 Jersey, Europazegels 1981 xxx 1,00
23 Div. landen Paddestoelen xxx 1,00
24 Tanzania, serie en FDC telecommunicatie xxx 1,00
25 Ver. Naties diverse plaatsen xxx 1,00
26 Thailand, serie en blok xxx 1,00
27 Thailand, serie en blok xxx 1,00
28 Kenya, div. p.f. segels en series xxx 1,00
29 Kuwait, div. p.f. zegels xxx 1,00
30 Wereld, bundel poststukken 1,00
31 Duitsland, partij zegels,series,blokken xxx 1,00
32 Duitsland, partij blokken 0/xxx 1,00
33 Duitsland, partij blokken 0/xxx 1,00
34 Ned. Indie, doos zegels 1,00
35 Ned. Kistje zegels 1,00
36 Diversen, blik kaarten 1,00
37 Wereld, kistje zegels in zakjes 1,00
38 Sigarenbandjes 1,00
33
BIEDFORMULIER
Mocht u verhinderd zijn om zelf tijdens de veiling mee te bieden en
bent u toch geïnteresseerd in een kavel, maak dan gebruik van dit
formulier. Noteer het betreffende kavelnummer, de omschrijving en uw
maximale bod en vergeet vooral niet het formulier in te leveren bij onze
veilingmeester. Hij zal dan voor u meebieden.
Ja, ik ben geïnteresseerd in de volgende kavels:
kavelnummer omschrijving mijn maximale bod
Ondergetekende biedt op de hierboven ingevulde kavels mee.
Naam
Adres
pc+woonplaats
telefoonnummer
Handtekening:
34
FILATELISTENVERENIGING WIJK BIJ DUURSTEDE
Opgericht 21 november 1994
Ingeschreven bij de Kamer van Koophandel Utrecht onder nr. 40482948
Aangesloten bij de Nederlandse Bond van Filatelisten Verenigingen te Utrecht
BANK nr. NL47INGB0000726480, t n.v. de Fil. vereniging Wijk bij Duurstede.
Internetsite: www.fv-wbd.nl
BESTUUR Voorzitter Jan van de Wiel Secretaris Harrie Driessen
Gruttoweide 29 Folyondár Utca 11
3993DK Houten 2700 Cegléd Hongrije Tel. 06-53980107
e-mail: [email protected] [email protected]
Penningmeester Jos du Floo Fil. Nw-dienst Gerrie van Lunsen
Frankenweg 59 Veilingmeester 3
3962 CE Wijk bij Duurstede 3962 CS Wijk bij Duurstede tel. 0343-576736 tel.: 06 – 22 65 07 60
e-mail: [email protected] Bank nr. NL36INGB0001014865
Commissie PR
Janny Vierbergen-Eversen
Commissie
Henk v.d. Grind 0343-57 21 71
ad intrim Wielingenplein 17 nalatenschappen Jan Hoogerhuis 0343-57 48 94
3522 PC Utrecht Han Mulder 0343-59 15 68 tel.: 030-2881087
e-mail: [email protected]
RONDZENDVERKEER
Hoofd John Veenhof Prinses Margrietstraat 22
3958 XW Amerongen
Tel. 0343-454942
MEDEWERKERS
Veilingmeester John de Vries Webmaster zie secretaris
en dialezingen Akkerweg 12
3972 AB Driebergen tel.: 0343-53 99 44
e-mail: [email protected]
Redactie Han Mulder Kopij graag binnen voor de eerste van de maand.
Cicero 8
3962 KP Wijk bij Duurstede
e-mail [email protected]
tel. 0343-591568
35
36
