BEWUSTE BOUWERS PRESENTEERT 2012

Verbeter de bouw

Presenteert2012

4-5Voorbeelden en ideeën

6-7

Bouw-plaatsen

8-9Ontwikkelingen

14-15

EDiTORiAl

MARgO DiERiCKDirecteur

Jacqueline Schlangen

Marc Unger

Berend van Ommen

Serina du ChatinierMarsha Goosens2

Voor je ligt het eerste jaarbericht van Bewuste Bouwers.

Wij kijken terug op een mooi jaar. Het jaar waarin we

verhuisd zijn naar het Bouwhuis in Zoetermeer, nieuwe

concerndeelnemers konden verwelkomen, de 250e

bouwplaats vierden, samenwerkingen gezocht hebben.

En ook het jaar waarin ik directeur werd.

in dit jaarbericht lees en zie je wat er allemaal gebeurd is.

De samenwerkingen met Rijkswaterstaat (stimulerings-

regeling), Search (workshop), Aboma (audits) en

DeelHout (250e bouwplaats). De audits, mysteriebezoeken

en meldingen via verbeterdebouw.nl.

Ook leuk zijn de quotes van onze deelnemers. lees wat

zij van Bewuste Bouwers vinden en hoe zij hun deelname

ervaren.

inmiddels zijn we alweer twee maanden onderweg in

2013 en kijken we vooral vooruit. Wij hebben een nieuwe

collega en zijn druk bezig met de nieuwe versie van het

handboek en de normkaarten.

Bewuste Bouwers 2.0 is in de maak, waarbij we onze deel-

nemers nog meer uitdagen de lat hoger te leggen.

Reageren? Mail naar margo@bewustebouwers.nl,

ik hoor graag wat je van ons jaarbericht vindt.

Paul Schumacher

Jeroen Doornbos

Hans Huis in ’t Veld

Flip Verwaaijen

Bestuur

Collega’s

BEWUSTE BOUWERS PRESENTEERT 2012

3

Bewuste Bouwers digitaal

Follow us on Twitter@bewustebouwers

Altijd en overal het laatste nieuws van Bewuste Bouwers bij de hand? Kijk op onze website en meld je ook meteen

aan voor de nieuwsbrief. Hier kun je ook digitaal bouwplaatsen aanmelden. Of volg ons op twitter en like

verbeterdebouw op facebook. Als je deelnemer bent kun je je aansluiten bij de besloten linkedingroep en met ons

discussiëren over allerlei thema’s.

Bekijk onze website en meld je aan voor de nieuwsbriefwww.bewustebouwers.nl

like us on FacebookVerbeterdebouw

Sluit je aan bij onze besloten LinkedIn-groep

Totaal 45 meldingen:

37

8

Verbeterdebouw is een vorm van crowdsourcing.

Via dit transparante platform kunnen mensen

meldingen over de bouwplaatsen doorgeven.

De status van de vermelding en reactie van de

bouwer zijn voor iedereen zichtbaar. Een mooie

manier voor de bouwer om feedback uit de

omgeving te krijgen.

WWW.Verbeter debouw.nl

“Waarom kunnen leveranciers van gas, water en licht niet samenwerken om hun leidingen in 1 keer allemaal uit te voeren? Dat geeft voor de bewoners maar 1 keer overlast”

Voorbeelden van meldingen:

“U zou me een groot plezier doen door regelmatig de modder op te ruimen voor de poort van de bouwplaats”

problemen

ideeën

“Ons verzoek is om de schijnwerpers ter beveiliging van de bouwplaats niet op de woonhuizen te richten”

“Bij het passeren van de bouwplaats ‘s avonds zag ik twee steigerpijpen naar beneden vallen. Dat wou ik even doorgeven”

4

BEWUSTE BOUWERS PRESENTEERT 2012

VERBETERPUNTEN

• Hang waarschuwingsborden bij voorkeur niet aan

draaiende delen van het hek. Als dat niet anders kan

controleer dan of deze nog leesbaar zijn als het hek

openstaat.

• Vermeld een telefoonnummer of e-mailadres aan

de buitenzijde van het hek. Zo kunnen mensen ook

buiten werktijd contact opnemen zonder eerst de

gegevens op je website op te moeten zoeken.

Ook handig bij calamiteiten.

Bouwen is mensenwerk, dus tijdens de audits komen

we natuurlijk ook altijd wel verbeterpunten tegen.

Deze gelden vaak niet alleen voor die specifieke

bouwplaats, maar ook andere bouwers kunnen er

hun voordeel mee doen. We noemen er een paar:

• Denk na over een geschikte klachtenprocedure. Vaak

is die er wel voor technische klachten. Het centraal

verzamelen van klachten van omwonenden kan

verbeteringen voor alle bouwplaatsen opleveren.

Als bouwer zijn wij een passant. Ballast Nedam is zich bewust van de impact van onze werkzaamheden op de directe leefomgeving van meerdere belanghebbenden. Of we nu werken aan een project op een industrie-terrein, midden in een woonwijk of aan de grens van een natuurgebied. We willen ons als een goede buur gedragen met oog en oor voor de samenleving en daarmee onze impact zoveel mogelijk beperken.

Ballast Nedam maakt bij zijn om-gevingsmanagement gebruik van de handvatten van Bewuste Bouwers. We zien Bewuste Bouwers steeds meer uitgroeien tot een kennisbron. Onder meer via een toolbox die steeds beter vorm krijgt.

Omgevingsmanagement helpt om onze projectdoelen te behalen en daarmee Ballast Nedam om blijvende kwaliteit te realiseren.

“

”Niels Langenhuizen

projectmanager

Ballast Nedam Bouw & Ontwikkeling B.V.

5

Tijdens de audits op de bouw zien we vooral ook veel goede

voorbeelden. leuke ideeën waar een projectteam net even wat

slimmer of creatiever over nagedacht heeft. Vaak zijn het kleinigheden

met grote impact. De origineelste daarvan krijgen het predicaat best

practices, wat extra punten oplevert. Maar ook degene die dat net niet

halen of die we op meer plekken tegenkomen willen we graag delen.

goede voorbeelden,leuke ideeën!

Keetwarmingparty!We kennen allemaal de housewarmingparty, maar wat dacht je van een keetwarmingparty.

Gezien bij MNO Vervat Wegen

Wij gaan voor bewust lean, stijlvol bouwen. Daarin integreren we de criteria van Bewuste Bouwers. We gaan bijvoorbeeld actief de verspilling van bouwmaterialen tegen, we streven naar een opgeruimde bouwplaats en we willen goede contacten met de omgeving.

Bewuste Bouwers loopt op deze thema’s als een rode draad door onze organisatie. Niet alleen op de bouwplaats, maar ook op kantoor. Daarbij biedt Bewuste Bouwers steeds vaker meerwaarde: bijvoorbeeld met het handboek, met audits en met bezoeken van mystery guests. Kuijpers Bouw Heteren heeft door middel van toolboxen Bewuste Bouwers bij de medewerkers geïntroduceerd.

“

” Danny Meerwijk - Sterrenburgcommunicatiemedewerker, Kuijpers Bouw HeterenPlanontwikkeling Bouwuitvoering Vastgoedservice

Kuijpers Bouw Heteren

6

BEWUSTE BOUWERS PRESENTEERT 2012

Toegang melden op helm!Stickers op de helm maken direct duidelijk dat iemand de introductie heeft doorlopen en of hij bijzondere toegang heeft.

Gezien bij BAM Civiel

Bewust• Calamiteitennummer/06-nummer speciaal voor project

• Digitale klachten/ideeënbus via projectwebsite

• Eenvoudig, maar duidelijk bord op de keet met alle

contactgegevens en verwijzing naar Bewuste Bouwers

Veilig• Speciale hesjes/helmen voor bezoekers, zodat deze

van afstand herkenbaar zijn

• Regelmatig fi etsrondje om de bouw (met opdracht-

gever) om veiligheid en bewegwijzering te toetsen

Milieu• Restbeton hergebruiken in het project

• Op eigen initiatief plaatsen van nestkasten

Meer goede voorbeelden:

Nieuwsbrief!Niet alleen de omgeving van een bouwplaats, maar ook de eigen medewerkers blijven graag op de hoogte van het wel en wee van de bouw. Denk ook eens aan een interne nieuwsbrief.

’t A-viertje gezien bij A4all

Bewuste Bouwers geeft ons extra motivatie om rekening te houden met de leefomgeving rond de bouwplaats. De drempel voor omwonenden om vragen of klachten met ons te delen ligt lager.

“ ”Joan Veenstra

projectleider BGGD

7

Verzorgd • gekleurde doeken aan de bouwhekken met bijvoor-

beeld projectinformatie en foto’s van medewerkers

Sociaal• Bewuste Bouwers uitgebreid besproken in intro-

ductiefolder, zodat alle medewerkers, ook van

onderaannemers, op de hoogte zijn

• lokale cateraar inzetten voor buitendienststelling

• Projectintroductie via internet

t

Mensen associëren bouwplaatsen al snel met rommel en bouwvakkers zonder shirts die naar vrouwen fluiten. Daar wilden we via Bewuste Bouwers iets aan veranderen. Via Bewuste Bouwers sporen we onszelf en andere aannemers aan om verantwoordelijkheid te nemen naar voorbijgangers en de buurtbewoners. Het biedt handvatten om uit te leggen waarom overlast soms onvermijdelijk is. Als je het uitlegt, is er sneller begrip voor. Tegelijk komen we er als bedrijf steeds meer achter dat het niet vervelend is om je naar buiten toe open op te stellen.

Ook gebruiken we deelname aan Bewuste Bouwers om veiligheidsissues aan te pakken. Veiligheid begint met een schone, nette, opgeruimde bouwplaats. Daarbij is de rol van onze onderaannemers belangrijk. In hun contracten staan dan ook de voorwaarden van Bewuste Bouwers: onder meer voor milieudoelstellingen. We vragen bijvoorbeeld om het gebruik van duurzame verpakkingsmaterialen en ‘groen’ gedrag. Laat de aannemer zijn auto aanstaan op de bouwplaats, of zet deze de motor uit?

Bewuste Bouwers streeft naar een nieuwe manier van werken. Voor sommige betrokkenen is het even wennen, maar het is al snel een ‘way of work’.

“

Marcel Poolman, pr & communicatie Boele & Van Eesteren bv

”

8

Architect Kraaijvanger

Architect Greig & Stephenson

BEWUSTE BOUWERS PRESENTEERT 2012

t

Bouwplaatsen

2010 2011 2012

47

107

165

TyPE BOUWPlAATSgROEi

Planontwikkeling Bouwuitvoering Vastgoedservice

Kuijpers Bouw Heteren

Marcel Poolman, pr & communicatie Boele & Van Eesteren bv

ONZE BOUWERS

39%woningbouw

5%overig

20%infra

36%utiliteit

9

Architect Ellerman Lucas Van Vugt

in november vierden wij de aanmelding van de 250e

bouwplaats. Dit was de bouwplaats van Heijmans en

Rijkswaterstaat, verbreding van het Willhelminakanaal

in Tilburg. Om dit heuglijke feit niet zomaar voorbij

te laten gaan hebben we hier samen met Stichting

Treehouse een editie van het bouwfestival DeelHout

georganiseerd. Tegelijk is door het projectteam van

de gelegenheid gebruik gemaakt om een uitgebreide

informatiemarkt voor omwonenden en andere

geïnteresseerden te organiseren.

Bouwfestival DeelHout voor 250e bouwplaats

Tijdens het bouwfestival hebben mensen meubels en

andere bouwwerken gemaakt van restmaterialen van

bouwplaatsen. Dit gebeurde met hulp van een groep

kunstenaars en ontwerpers die als missie hebben om

lokaal restmateriaal een nieuw leven te geven.

Een missie die Bewuste Bouwers graag ondersteunt.

De resultaten waren prachtig. Voor meer informatie

over dit initiatief: www.deelhout.nl.

10

BEWUSTE BOUWERS PRESENTEERT 2012

We doen sinds vorig jaar mee aan Bewuste Bouwers omdat we graag bijdragen aan een positief imago van de bouw. En het werkt: het personeel op de bouwplaats zet zich bijvoorbeeld extra in om de bouwplaats en de omgeving netjes te houden. Zo beperken we de overlast voor de omgeving.

Enthousiast zijn we ook over de audits die Bewuste Bouwers doet. Met soms een mystery guest die de bouwplaats bezoekt. Daar leren we van. De aandachtspunten uit het verslag en uit de terugkoppeling pakken we op: zo brengen we Bewuste Bouwers op een steeds hoger niveau. Onze medewerkers zijn trots op wat ze maken, door Bewuste Bouwers brengen we dat op een goede manier over het voetlicht.

Sanne Halmadirectie-assistente, Van Spijker Infrabouw B.V.

Goed met de omgeving omgaan, minder hinder veroorzaken, levert een beter project op. BAM vindt een positieve beeldvorming en het vergroten van de sympathie voor de bouwwereld belangrijk. De omgeving laten zien wat we doen. Wij geloven in een open cultuur.

We zien Bewuste Bouwers als een beweging die de omgeving laat zien wat wij als bouwer doen. Bewuste Bouwers is steeds in ontwikkeling. Het niveau wordt steeds hoger. Als BAM scoren we vaak boven de gestelde normen. Veel van waar Bewuste Bouwers voor staat, zat al in ons bedrijf en is nu verankerd. Als BAM willen we de verwachtingen van onze klanten altijd overtreff en. ”William van Niekerk

directeur Corporate Social Responsibility, Koninklijke BAM Groep

We stonden voor de vraag hoe we het hoofdkantoor van Scania in Breda zo duurzaam mogelijk konden maken. Het gebouw kende ‘tegenstrijdige’ gebruiksdoelen: het moest dienst doen als kantoor, werkplaats en showroom tegelijk. We hadden de keus tussen de BREEAM checklist voor het bouwproces of de aanpak van Bewuste Bouwers. Die aanpak had een duidelijke meerwaarde: Bewuste Bouwers biedt een checklist met concrete, realistische verbeterpunten.

Na een eerste audit van een bouwplaats kregen we bijvoorbeeld specifi eke verbeterpunten. Het bouwteam zelf formuleerde daarop mogelijke oplossingen. Zo triggert Bewuste Bouwers ons om steeds verder, stapje voor stapje, vooruit te denken. Dat is een groot pluspunt.

We zijn tevreden over het persoonlijke contact met Bewuste Bouwers, de persoonlijke begeleiding en de discussies die je met elkaar voert. Bewuste Bouwers slaat de goede richting in. ” Hanno Schrauwen

Technisch adviseur, BVR-groep

Bij de aanpak van Bewuste Bouwers gaat het vooral om herkenbare punten. Dat is meteen de grote kracht ervan. Ze zijn eenvoudig, maar daardoor heel sterk en je kunt er snel een groot eff ect mee behalen. Aan de andere kant zit daar ook het risico aan dat ze zo voor de hand liggend zijn, dat je er onbewust aan voorbij gaat.

Bewuste Bouwers geeft extra aandacht aan deze ‘vanzelfsprekende zaken’. Tijdens de audit die ze bij ons uitvoerden kwamen goede aandachtspunten naar voren: constructieve feedback op onze bouwplaats en enkele punten om de omgang met de omgeving nog verder te verbeteren. Deelname aan Bewuste Bouwers heeft een gunstig eff ect bij selecties en aanbestedingen. Een goed auditrapport heeft bovendien een positieve invloed op de BREEAM-score. ”Steven de Vlugt Projectleider, Bouwcombinatie BAM – Giesbers v.o.f.

“

”

11

“

“

“

Steekproefgewijs toetsen we door middel van een

audit of de aangesloten bouwplaatsen aan onze

uitgangspunten voldoen. We bekijken dan in een

gesprek met de uitvoerder en projectleider hoe

invulling aan de pijlers gegeven wordt en nemen

ook een kijkje op de bouwplaats zelf. Van de audit

wordt een rapport gemaakt met een puntenscore en

eventuele verbeterpunten. Bij minimaal 1 op de 5

bouwplaatsen wordt een audit gehouden en bij losse

bouwplaatsen en BREEAM-projecten altijd.

Totaal in 2012: 58 audits. gemiddelde score:Beoordelingsitems Beoordeling Waardering (schaal 1 t/m 5, 3 = norm)

1. Bewust

a. Aanspreekbaarheid Boven de norm 3,5

b. Communicatie en klachtafhandeling Boven de norm 3,8

2. Veilig

a. Omgevingsveiligheid Boven de norm 3,6

b. Bezoekersveiligheid Boven de norm 3,5

3. Verzorgd Boven de norm 3,3

4. Milieu Boven de norm 3,5

5. Sociaal Boven de norm 3,6

Totaal 24,7

Audits

12

De audits worden niet alleen door eigen mede-

werkers, maar ook door Aboma gedaan. Zij hebben

met hun team een landelijke dekking en komen al

op veel bouwplaatsen die een Bewuste Bouwers

certifi caat hebben.

In onderstaande tabel kun je zien dat onze bouwers

bewust bezig zijn. Gemiddeld wordt op alle items

boven de norm gescoord.

BEWUSTE BOUWERS PRESENTEERT 2012

Totaal in 2012: 58 audits. gemiddelde score:Beoordelingsitems Beoordeling Waardering (schaal 1 t/m 5, 3 = norm)

1. Bewust

a. Aanspreekbaarheid Boven de norm 3,5

b. Communicatie en klachtafhandeling Boven de norm 3,8

2. Veilig

a. Omgevingsveiligheid Boven de norm 3,6

b. Bezoekersveiligheid Boven de norm 3,5

3. Verzorgd Boven de norm 3,3

4. Milieu Boven de norm 3,5

5. Sociaal Boven de norm 3,6

Totaal 24,7

Naast de geplande audits gaan we ook onverwacht

kijken bij de bouwplaatsen. Bij deze mysteriebezoeken

gaan we niet de bouwplaats op, maar kijken we als

voorbijganger wat ons opvalt en wat goed en minder

goed gaat. Ook van het mysteriebezoek wordt achteraf

een verslag gestuurd. Als we tijdens het bezoek iets

constateren wat afwijkt, melden we dat direct bij de

uitvoerder. De mysteriebezoeken kunnen, evenals de

meldingen op verbeterdebouw.nl, aanleiding zijn om

een audit te plannen.

in 2012 hebben we in totaal 40 mysteriebezoeken

gedaan. in het laatste kwartaal hebben we een iPhone-

app getest waarmee deze bezoeken en met name de

verslaglegging aanzienlijk minder tijd kosten. in 2013

gaan we die verder inzetten, zodat veel meer

bouwplaatsen een bezoek van ons kunnen verwachten.

Mysteriebezoeken

De normen van Bewuste Bouwers liggen niet hoger dan die in ons eigen bedrijf. Maar deelname biedt wel een kapstok om daarover eff ectief te communiceren. Intern bijvoorbeeld over veiligheid - ‘de helm moet op’ - of naar omwonenden over bouwhinder.

Deelname aan Bewuste Bouwers helpt daarnaast bij het verwerven van nieuwe opdrachten. Het is een pluspunt om te laten zien wat je doet in de omgeving van een bouwplaats. Maar uiteindelijk moet een aannemer zich aansluiten omdat deze dat zelf wil. Bewust bouwen moet in de genen zitten.

“

”Ben Böing coördinator omgevingsmanagement, Heijmans Infra

13

Met Bewuste Bouwers formaliseren wij onze bestaande processen. Toch zit er veel toegevoegde waarde in onze deelname. In de communicatie met onze omgeving, maar bijvoorbeeld ook commercieel: onze deel-name is interessant voor opdrachtgevers. Een ander pluspunt is de continue inzet voor een opgeruimde bouwplaats en een veilige (werk)omgeving. Voor zowel onze bouwplaatsmedewerkers, medewerkers van onze onderaannemers, klanten en voor de direct omwonenden.

Ontwikkelingen

Arjan van HamburgHoofd Kwaliteit, Arbo & Milieu, J.P. van Eesteren B.V.

”

“

14

Architect MVRDV/INBO

BEWUSTE BOUWERS PRESENTEERT 2012

BREAAM-Nl Nieuwbouw is een manier om de

duurzaamheid van gebouwen te meten. De duurzame

bouwplaats speelt hierbij ook een belangrijke rol,

namelijk in de credit MAN2 Bouwplaats en omgeving.

Voor deze credit kunnen punten worden gescoord

op basis van het auditrapport van Bewuste Bouwers.

Wanneer binnen onze systematiek op de norm wordt

gescoord wordt 1 punt toegekend en wanneer op alle

onderdelen boven de norm wordt gehaald worden 2

punten toegekend. in 2012 is dit op dezelfde manier

opgenomen in BREEAM-Nl infra.

Het aantal BREEAM-projecten dat wordt aangemeld bij

Bewuste Bouwers is in 2012 toegenomen. Totaal zijn

ruim 20 projecten aangemeld. Omdat voor deze pro-

jecten het auditverslag als bewijslast geldt vindt altijd

een audit plaats.

Ook Rijkswaterstaat vindt het belangrijk dat bouwers

rekening houden met hun omgeving en veilig en

milieubewust werken. Zij laat dit zien door zich aan te

sluiten bij de Stimuleringsregeling die Prorail in 2011

in het leven heeft geroepen. Bij deze regeling krijgt de

bouwer die in opdracht van RWS of Prorail werkt de

helft van de deelnamesom aan Bewuste Bouwers terug.

Een mooie stimulans voor bouwers om zich bij ons aan

te sluiten.

BREEAM-nl

Stimulerings-regeling RWS

Samen met Search Opleidingen hebben we een

introductietraining ontwikkeld waarin alle aspecten van

het bewust bouwen aan de orde komen. Niet alleen

in theorie, maar vooral ook de praktijk komt hierbij

aan bod. We gaan met elkaar in discussie over wat het

betekent om bewust te bouwen voor een bedrijf, maar

ook voor iedere medewerker.

De interactieve training is geschikt voor iedereen die

direct of indirect bij de bouwplaats betrokken is en is

altijd maatwerk, afgestemd op de deelnemers. Dat

kunnen de medewerkers van een bouwplaats zijn, een

groep uitvoerders, maar ook directie en management.

in 2013 gaan we de training niet alleen incompany,

maar ook op open inschrijving geven.

Na deze training kunnen de deelnemers direct concreet

aan de slag. Het eindresultaat is direct toepasbare tips,

handvatten en inzicht in bewust bouwen. De deel-

nemers weten dat zij ook een bijdrage kunnen en

moeten leveren aan het imago van het bedrijf en

daardoor invloed hebben op de continuïteit en het

verwerven van opdrachten.

Workshop Bewust Bouwen

15

Wij zien Bewuste Bouwers als een goed instrument om aan te geven dat we ver gaan om de overlast zo beperkt mogelijk te houden.

Als je verklaart Bewuste Bouwer te willen zijn, gedragen mensen zich opeens een stuk beter. En je hebt als leidinggevende een instrument in handen om duidelijk aan te geven dat je bepaald gedrag niet accepteert.

Alwin Geutjes

Bedrijfsleider, Dekker Groep

“

”

Eerste training bouwplaats

prijsuitreiking mooiste bouwplaats

Zuidas

Opnemen film

Try out training

KAlENDER | 2012januari februari

maart april

mei

juni juli

Verhuisd naar

Zoetermeer

augustus september oktober

november december

Bewuste Bouwers, Postbus 942, 2700 AX Zoetermeer

Telefoon 079 325 24 25 E-mail info@bewustebouwers.nl site www.bewustebouwers.nl Twitter @bewustebouwers

Ontwikkeling APP

250e bouwplaats

Samenwerking Search

150e bouwplaats

Stimulerings-regeling

Rijkswaterstaat

fijne feestdagen