IVN Laarbeek Info Blad april 2009

VERENIGING VOOR NATUUR- EN

MILIEUEDUCATIE

AFDELING LAARBEEK

JAARGANG 32 NR.1 April 2009

Het IVN staat voor Vereniging voor natuur- en milieu-educatie en bestaat al sinds 1960. Door educatieve activiteiten wil het IVN met U de natuur ingaan om door kijken, luisteren, ontdekken en vooral genieten tot meer kennis en begrip te komen van deze natuur, waarvan wij zelf ook deel uitmaken. Het IVN bestaat uit een aantal plaatselijke afdelingen, die op hun eigen manier deze doel-stelling nastreven, daarbij inspelend op de plaatselijke mogelijkheden. In Aarle-Rixtel, Beek en Donk en Lieshout is sinds 1977 zo'n afdeling ontstaan. Deze is inmid-dels uitgegroeid tot het IVN afdeling Laarbeek. IVN afdeling Laarbeek zoekt haar doelgroep niet alleen onder haar leden maar vooral ook daarbuiten. Wilt U graag lid worden of meer weten over de activiteiten neem dan contact op met het be-stuur. De adressen staan achter in dit blad. Het IVN Infoblad is het informatieblad voor de leden van het IVN afdeling Laarbeek en verschijnt drie tot vier keer per jaar.

Redactie IVN Infoblad: Jowan Iven

Kopie inleveren bij: Jowan Iven

Schoolstraat 41 5741 CT Beek en Donk e-mail: [email protected]

INFOBLAD IVN – LAARBEEK

-3-

IIInnnhhhooouuudddsssooopppgggaaavvveee

VVVAAANNN DDDEEE RRREEEDDDAAACCCTTT IIIEEE 2

UUUIIILLLEEENNNWWWEEERRRKKKGGGRRROOOEEEPPP JJJAAAAAARRRVVVEEERRRSSSLLLAAAGGG 222000000888 3

WWWAAANNNDDDEEELLLAAAAAARRR 5

DDDEEE NNNAAATTTUUUUUURRRKKKAAALLLEEENNNDDDEEERRR 6

VVVLLLEEEEEERRRMMMUUUIIIZZZEEENNN EEENNN SSSTTTEEEEEENNNMMMAAARRRTTTEEERRRSSS OOOVVVEEERRRLLLAAASSSTTT 7

EEEVVVEEENNN VVVOOOOOORRRSSSTTTEEELLLLLLEEENNN 9

IIIMMMPPPRRREEESSSSSSIIIEEE VVVAAANNN DDDEEE LLLEEEDDDEEENNNVVVEEERRRGGGAAADDDEEERRRIIINNNGGG 10

BBBOOOOOOMMMKKKRRRUUUIIIPPPEEERRRSSS TTTRRREEEKKKKKKEEENNN IIINNN BBBIIIJJJ EEESSSSSSEEENNNTTT 11

VVVEEERRRGGGEEEEEETTT MMMIIIJJJ NNNIIIEEETTT 12

VVVRRRIIIJJJWWWIIILLLLLL IIIGGGEEE WWWEEEIIIDDDEEEVVVOOOGGGEEELLLBBBEEESSSCCCHHHEEERRRMMMIIINNNGGG IIINNN LLLAAAAAARRRBBBEEEEEEKKK 13

EEEXXXTTTRRREEEMMMEEE PPPRRREEESSSTTTAAATTT IIIEEESSS 15

BBBEEEHHHOOOUUUDDD EEENNN OOONNNTTTWWWIIIKKKKKKEEELLL IIINNNGGG VVVAAANNN AAAUUUTTTOOOCCCHHHTTTOOONNNEEE BBBOOOMMMEEENNN 16

EEENNN SSSTTTRRRUUUIIIKKKEEENNN IIINNN BBBRRRAAABBBAAANNNTTT 16

LLLAAAAAARRRBBBEEEEEEKKK IIISSS HHHEEETTT EEEIIINNNDDDEEE……… HHHOOOUUUTTTSSSNNNIIIPPP 18

DDDEEE TTTUUUIIINNN VVVAAANNN DDDEEE BBBIIIMMMDDD 20

KKKIIIKKKKKKEEERRRCCCOOONNNCCCEEERRRTTT BBBIIIJJJ DDDEEE BBBIIIMMMDDD 21

NNNAAATTTUUUUUURRR EEENNN OOOUUUDDDEEERRREEENNN 22

WWWAAAAAARRRNNNEEEMMMIIINNNGGGEEENNN 24

JJJJJJJJJJJJ EEEEEEEEEEEEUUUUUUUUUUUUGGGGGGGGGGGGDDDDDDDDDDDD IIIIIIIIIIII VVVVVVVVVVVVNNNNNNNNNNNN 27

EEEEEEKKKHHHOOOOOORRRNNNNNNEEESSSTTT EEENNN BBBIIIGGGGGGEEETTTJJJEEESSSBBBOOOSSS 27

DDDEEE EEEEEEKKKHHHOOOOOORRRNNN (((SSSCCCIIIUUURRRUUUSSS VVVUUULLLGGGAAARRRIIISSS))) 28


-2-

VVVaaannn dddeee rrreeedddaaaccctttiiieee Aan de oproep voor het inzenden van waarnemingen geven steeds meer IVN-ers gehoor. Daardoor ontstaat een completer beeld van wat er allemaal in Laarbeek valt te ontdekken. Wat dachten jullie van de Goudvink en Appelvink? Beiden zijn in en nabij de groene long van Beek en Donk waargenomen. Daarmee lijkt dit gebied ook in de winter de moeite waard om eens te verkennen. Voor diegenen die daar nog niet achter waren. Een minder leuke melding was die van een dode Houtsnip. Wel heeft Marc Verbeeten er in zijn eigen bekende stijl weer een heel mooi verhaal van weten te maken. Een melding van een IJsvogel in de groene long heb ik na de winter nog niet mogen ontvangen. Zou de winter dan toch zijn tol hebben geëist? Wie meldt de eerste IJsvogel terug in de groene long of elders? Graag ontvang ik van jullie alle IJsvogelwaarnemingen in Laarbeek en dan kunnen we er een speciaal item van maken in een van de volgende uitgaves. Foto’s zijn ook zeer welkom. Het mooie van de ingezonden waarnemingen is dat er soms ook nog een foto werd bijgeleverd. Dat geeft dit blad ook wat kleur zou ik kunnen zeggen, ware het niet dat de foto’s in dit infoblad in zwart-wit worden afgedrukt. Voor de liefhebbers die ook graag een digitale uitvoering van dit blad willen hebben, om zodoende van de foto’s in kleur te kunnen genieten, is een seintje naar onderstaand emailadres (redactieadres) voldoende. Dan zal ik op verzoek een infoblad in PDF formaat sturen. Iedereen veel natuurplezier gewenst en een mooie lente.

De redactie

SVP volgende inzendingen IVN-infoblad voor 21 juli 2009 insturen

Jullie inzendingen zijn van harte welkom op het volgende emailadres [email protected]

Veel plezier met de nieuwste editie van het IVN Infoblad.

Jowan Iven


-3-

UUUiiillleeennnwwweeerrrkkkgggrrroooeeeppp jjjaaaaaarrrvvveeerrrssslllaaaggg 222000000888

Gelukkig gaat het de laatste jaren weer goed met de Kerkuil. De aantallen zijn weer terug op het niveau van vele tientallen jaren geleden. Voor de Steenuil ligt het anders. Het kleinste uiltje in ons landschap heeft het maar wat moeilijk. Vooral in het noorden en westen van het land is het de afgelopen dertig jaar een zeldzame verschijning geworden. In het oosten en het zuiden valt het gelukkig nog mee, maar ook daar gaat de soort achteruit. Uilen moeten aandacht hebben. Niet dat ze geknuffeld en vertroeteld moeten worden, ze verdienen andere aandacht; een verantwoord gifgebruik, bescherming van biotoop, veiligheid en een plek om te broeden. Dat alles kan niet zonder een goede samenwerking tussen boeren, mensen die ‘buiten’ wonen, overheid en beschermers. Vogelwerkgroep ‘De Ortolaan’ is verheugd dat zij samen met een grote groep van mensen - de kasteigenaren - ruimte in Laarbeek beschikbaar kunnen stellen waar deze fascinerende vogels terecht kunnen om te broeden. En dat dit effect heeft dat blijkt. In dit korte overzicht worden de resultaten gepresenteerd van de gegevens die gedurende het broedseizoen werden verzameld. Als echte standvogels hebben Kerkuilen en Steenuilen de grootste moeite om in strenge winters voldoende prooien te vangen. Zeker winters met een aanhoudende sneeuwbedekking zijn fnuikend. En daar heeft niemand grip op. Maar gelukkig bleef dat onze uilen de laatste jaren bespaard. Ook de winter 2007/2008 was weer zacht. Met goede moed begonnen de uilen aan het nieuwe broedseizoen. De Kerkuil In Laarbeek hangen dertig nestkasten voor Kerkuilen. Daarvan werden er tien in 2008 bezet. Dit is een record. Alleen in 2007 werd er tien keer gebroed. In dat jaar gebeurde dat in acht kasten. Twee paartjes broedde toen twee keer in een broedseizoen. Ondanks de goede bezetting waren de resultaten voor de Kerkuil dit jaar mager. Er werden bij elkaar 45 eieren gelegd, waarvan er maar liefst 40% niet uitkwamen. Er kropen 27 jongen uit het ei, waarvan er uiteindelijk 19 succesvol de nestkast wisten te verlaten. Vorig jaar waren dat er nog 35. Een duidelijk teken dat het met de voedselsituatie in 2008 een stuk minder was gesteld. De Steenuil De Steenuil broedde in zeven nestkasten. Er was één vrij broedgeval dat overgeplaatst moest worden naar een nestkast. Een paartje Steenuilen had namelijk een broedsel ergens in een varkensstal. Toen deze stal werd afgebroken, werd er één jong gevonden. Er werd een nestkast gehangen waarin het jong werd geplaatst. Dit uiltje werd door de ouders teruggevonden en verder succesvol tot uitvliegen gebracht.


-4-

Van de in totaal acht broedsels mislukte er één. Voor zover bekend werden er 32 eieren gelegd. Dit resulteerde in 25 jongen. Met 3,6 uitgevlogen jongen per succesvol paar ligt het gemiddelde iets hoger als in 2007. Wellicht is dit overschat omdat uitval van jongen in de laatste periode niet werd vastgesteld, doch zeker wel heeft plaatsgevonden! Terugmeldingen De uilen in de Laarbeekse kasten worden jaarlijks geringd. Hopelijk worden deze ringen ooit gemeld als de vogel (dood of levend) wordt gevonden. Dit jaar werden er 14 en 3 terugmeldingen ontvangen van respectievelijk Kerkuil en Steenuil. Dit is inclusief aflezingen van ringnummers bij controlerondes. Bij negen meldingen ging het echter om dode vogels. Hierbij is verkeer de grootste doodsoorzaak. Drie vogels werden op een afstand verder dan 10 km buiten Laarbeek gevonden. Alle overige meldingen lagen binnen 5 km. Meldingen van alle geringde en ongeringde uilen a.u.b. doorgeven bij onderstaand telefoonnummer. Dankwoord Met dit korte overzicht wil ik iedereen bedanken die een bijdrage heeft geleverd met het uilenwerk in Laarbeek. Naast de leden van de uilengroep van VWG ‘De Ortolaan’, wil ik bovenal de mensen bedanken die een uilenkast hebben hangen. Hun gastvrijheid en medewerking wordt zeer gewaardeerd. Hopelijk kunnen we ook in 2009 weer op dezelfde prettige manier met iedereen samenwerken. Namens de uilengroep van VWG ‘De Ortolaan’, Marc Verbeeten, coördinator nestkastenproject, telefoon 0492 – 38 37 87 Een uitgebreid verslag van het broedseizoen 2008 (en eerdere jaren) is te downloaden via de website www.ortolaan.tk > projecten > kerkuil en steenuil.


-5-

WWWaaannndddeeelllaaaaaarrr

Dit staat in het Spaans bij de ingang van een park in Barcelona. Wandelaar Jij die voorbijgaat en je hand opheft tegen mij, Luister goed naar mij voordat je me kwaad doet: Ik ben de warmte bij jou thuis in de koude winternachten, Ik ben de weldoende vriendelijke schaduw die jij ontmoet in de hete zon, en mijn vruchten zijn de heerlijke verfrissing die jouw dorst lest onderweg. Ik ben het lieve gebint van jou huis, het blad van je tafel, het bed waarin je uitrust en het hout van je boot. Ik ben de steel van je braadpan, de deur van je verblijfplaats, en het omhulsel van je doodskist. Ik ben een en al goedheid en de bloem van schoonheid. Jij die voorbij gaat, luister goed naar me en ….. doe me geen pijn. “Tuinen van de kus”. Jatativa Jardi Botanic Marimurtra Botanische tuin Marimurtra bij Barcelona

Jo Kicken


-6-

DDDeee NNNaaatttuuuuuurrrkkkaaallleeennndddeeerrr De lente van 2009 staat voor de deur. 2009 is alweer het negende jaar van De Natuurkalender! Op 1 maart heeft De Natuurkalender het jaaroverzicht gepubliceerd. Hierin geven we een overzicht van wat er in de natuur in 2008 allemaal is gebeurd en wat we hebben gedaan. Ook blikken we al een beetje vooruit. Persbericht en jaaroverzicht 2008 Op 1 maart heeft de Natuurkalender een persbericht uitgebracht met als titel “Lente anderhalve maand later dan 2008”. Tegelijk met dit persbericht is het jaaroverzicht van 2008 gepubliceerd. Hierin kunt u lezen hoe het de natuur is vergaan onder invloed van het weer en wat De Natuurkalender vorig jaar allemaal heeft gedaan. Via onderstaande hyperlinks kunt u het persbericht en het jaaroverzicht bekijken. Nieuwsbericht 1 maart 2009: Lente anderhalve maand later dan 2008 Jaaroverzicht 2008 U kunt een pdf van het jaaroverzicht downloaden (600 KB) Nieuwsbrief Samen met een aantal natuur- en onderzoeksorganisaties heeft “De Natuurkalender” de website www.natuurbericht.nl opgericht. Hierop houden biologen het publiek op de hoogte van wat er in de natuur gaande is en wat er de komende dagen en weken te verwachten is. Natuurbericht.nl brengt dagelijks actuele korte toegankelijke, interessante en informatieve verhalen over onder andere vlinders, zoogdieren, amfibieën, libellen, planten, dieren uit de zee en vogels. Vanaf nu is het mogelijk om u aan te melden voor de emailnieuwsbrief van Natuurbericht.nl. Bekijk de website Natuurbericht.nl Meld u aan voor de nieuwsbrief. Dit jaaroverzicht en al ons werk hadden niet zonder uw bijdrage en die van onze partners en financiers tot stand kunnen komen. We willen u allen dan ook hartelijk bedanken voor uw waarnemingen, samenwerking en financiële en andere steun in het afgelopen jaar. We hopen dat 2009 weer veel moois brengt. Voor u en voor de (Nederlandse) natuur! Wij wensen u veel waarneemplezier! Vriendelijke groet, Arnold van Vliet, Wichertje Bron en Sara Mulder


-7-

VVVllleeeeeerrrmmmuuuiiizzzeeennn eeennn SSSttteeeeeennnmmmaaarrrttteeerrrsss ooovvveeerrrlllaaasssttt

Verslag project ‘Opbouw vrijwilligersnetwerk voor vleermuizen en steenmarters in gebouwen’

Inleiding In 2008 is het project van start gegaan waarin een netwerk van vrijwilligers wordt opgebouwd die zich willen inzetten voor problemen die door vleermuizen en steenmarters in gebouwen worden veroorzaakt. Het werkgebied van het project is de provincie Noord-Brabant. De opbouw van het vrijwilligersnetwerk vindt plaats in 2008, 2009 en 2010. In het eerste jaar richt het project zich op noordoostelijk Brabant (lichtrood op onderstaande kaart), in het tweede jaar noordwestelijk Brabant (lichtgroen) en in het derde jaar op het midden van deze provincie (met wit aangegeven). In het project werken de Zoogdiervereniging VZZ en het Coördinatiepunt Landschapsbeheer (CL; onderdeel van Brabants Landschap) samen. Vleermuizen en steenmarters zijn wettelijk beschermd en mogen niet zomaar verstoord of verjaagd worden. Mensen die overlast ervaren van deze dieren weten vaak niet goed hoe hiermee om te gaan, of waar informatie hierover te vinden is. Wettelijk gezien ligt de taak voor de opvang van genoemde problemen bij gemeenten. In praktijk wordt hier echter niet of nauwelijks invulling aan gegeven, waardoor veel meldingen bij leden van de vleermuiswerkgroep terecht komen. Gezien het relatief geringe aantal gevallen per gemeente en de complexiteit van een goede afhandeling is dit nauwelijks verwonderlijk. Door een goede samenwerking tussen gemeenten en het netwerk van vrijwilligers moet een adequate afhandeling van de problemen mogelijk zijn. Binnen dit project draagt de Zoogdiervereniging zorg voor het werven en begeleiden van de vrijwilligers, het CL benadert de gemeenten. De begeleiding en opleiding van vrijwilligers wordt uitgevoerd door Peter Twisk, namens de Zoogdiervereniging. Jochem Sloothaak legt vanuit het CL contact met gemeenten.


-8-

Werven van vrijwilligers Om vrijwilligers voor het netwerk te werven zijn om te beginnen leden van de Vleermuiswerkgroep Noord-Brabant benaderd die in het deel van Brabant wonen dat in dit jaar werd bestreken. Deze mensen hebben vaak al de nodige ervaring met herkenning van vleermuizen en met de problemen die ze in gebouwen kunnen veroorzaken. Dit leverde 10 vrijwilligers op. Verder zijn IVN-afdelingen en andere locale natuurverenigingen benaderd om hen een een lezing over vleermuizen en steenmarters aan te bieden. Afgehandelde vleermuismeldingen Hoewel gemeenten nog niet deelnamen aan het netwerk, en meldingen van vleermuis- of steenmarteroverlast via gemeenten bij het netwerk terecht zouden moeten komen, zijn er toch een aantal vleermuismeldingen bij vrijwilligers van het netwerk terecht gekomen en afgehandeld. In totaal ging het om 46 meldingen. In de meeste gevallen kwamen deze via de website www.vleermuis.net bij de Vleermuiswerkgroep Noord-Brabant terecht. Activiteiten in 2009 Een van de activiteiten die in het kader van dit project uitgevoerd gaat worden, is het laten drukken van folders over vleermuizen en steenmarters in gebouwen. In 2008 is de tekst van een eerder uitgegeven folder over vleermuizen in gebouwen bewerkt. Ook is enig beeldmateriaal bijeen gebracht. Omdat de kosten per gedrukte folder lager worden bij grotere oplagen is navraag gedaan bij andere organisaties of er belangstelling was voor deze folder. Bij de landschapsbeherende organisaties in Gelderland en Zeeland is dit het geval. Begin 2009 zullen zodoende in samenwerking met deze organisaties folders gedrukt worden. Voor degenen die het meldpunt bij deelnemende gemeenten bemannen zal er een instructieochtend worden georganiseerd. Vanwege het late tijdstip waarop brieven naar gemeenten gestuurd zijn kon dit niet meer in 2008 worden uitgevoerd en is dit doorgeschoven naar 2009. Eind 2008 is contact gezocht met leden van de Vleermuiswerkgroep Noord-Brabant in westelijk Brabant om te informeren of ze belangstelling hebben als vrijwilliger deel te nemen aan het meldingsnetwerk. Verder zijn de eerste afspraken gemaakt voor lezingen over het project bij locale natuurverenigingen in 2009. Naar verwachting zullen activiteiten in 2009 verder geheel volgens het projectplan kunnen worden uitgevoerd. Peter Twisk en Jochem Sloothaak, januari ’09


-9-

EEEvvveeennn VVVoooooorrrsssttteeelllllleeennn

Nieuwe secretaris bij het IVN Beste IVN-ers, Tijdens de recent gehouden jaarvergadering zijn er twee bestuursleden afgetreden, de penningmeester en de secretaris, tijdens diezelfde jaarvergadering heeft onze voorzitter Kees Burghouts toestemming gevraagd voor mijn benoeming als bestuurslid en secretaris. Eind november al ben ik hiervoor benaderd en ondanks dat ik niet zo’n groene vingers heb als menigeen van jullie, heb ik er helemaal niet zo lang over hoeven na te denken. Het geeft namelijk altijd een prettig gevoel wanneer je ergens bij mag horen en ik kan me wel vinden in waar IVN voor staat. Sinds december 2007 woon ik in Aarle-Rixtel samen met vrouw, kind en een hondje. We genieten erg van het dorp en de omgeving en we hopen dat ook nog lang te kunnen blijven doen. Als puber was ik altijd al in Aarle-Rixtel te vinden tijdens de carnaval en daar heb ik goede herinneringen aan. In een dorp wonen is al langer een wens van ons en gelukkig is deze uitgekomen, het mooiste is dat we zelfs een woning hebben kunnen vinden die helemaal bij ons past, een oudje uit 1902 aan de Klokkengietersstraat (een van die 4 witte). In het dagelijks leven ben ik salarisadministrateur, interim, en dat betekent dat ik door het hele land werkzaam kan zijn. Het is erg afwisselend en uitdagend werk. Daarnaast voer ik loon- administraties voor MKB bedrijven vanaf het ‘zolderkamertje’. Ik heb erg veel zin in de bestuursfunctie bij het IVN Laarbeek en zal mijn best doen jullie niet teleur te stellen. Groet, Ralph Wilbers.


-10-

IIImmmppprrreeessssssiiieee vvvaaannn dddeee llleeedddeeennnvvveeerrrgggaaadddeeerrriiinnnggg


-11-

BBBoooooommmkkkrrruuuiiipppeeerrrsss tttrrreeekkkkkkeeennn iiinnn bbbiiijjj EEEsssssseeennnttt Boomkruipers trekken in bij Essent Vandaag 30 maart, eerste beetje zon, ik zet me even op mijn bankje tegen het huis en kijk omhoog naar mijn ouwe trouwe kastanje, hij wil maar niet uitlopen. Terwijl ik zo zit te kijken valt m’n oog ineens op ’n boomkruipertje en nog een. Ieder jaar bezoeken ze trouw de kastanje, waar ze onder de losse schors op zoek zijn naar insecten. Eentje vliegt er weg, maar wat schetst mijn verbazing, het stroomhuisje van de ‘PNEM”, wat naast de kastanjeboom staat, is zijn volgende stopplaats. Hij/zij kruipt handig omhoog tegen de ruwe stenen en verdwijnt in een luchtspleet, nummer twee gaat ook tegen de muur zitten. Ik blij nog een tijdje kijken en tot mijn verbazing zie ik dat ze regelmatig om beurten naar binnen vliegen door het spleetje, zouden ze het pand gekraakt hebben? Ik blijf ze volgen en hoop dat ze gaan broeden, zo profiteert er toch nog iemand, stiekem, gratis en voor niets van onze dure energie!!! Dieny.

Ruweeuwsels, plek waar ook veel

Boomkruipers te bewonderen zijn.

Foto: Jowan Iven


-12-

VVVeeerrrgggeeeeeettt MMMiiijjj NNNiiieeettt

Vergeet Mij Niet Ik rende als een Zeeraket langs het Ridderspoor op een Hondsdraf naar mijn Madeliefje. Maar mijn Brandende Liefde was er vandoor met zo’n Naaktzadig Muizenoor Met ’n Gebroken Hart en ’n Judastraan, ben ik als een Dolle Kervel tekeergegaan. Ik, Brave Hendrik, ging volledig uit mijn dak, een Ui was ik, een zak Tabak, Van Helm vlocht ik mij een strik, en zie je ooit ergens een Kale Jonker hangen? Nou, dan weet je het. Dat was ik. Herman Vos, Helmond

Uit: Roodborst vlamt in sprokkelhout; Grasduinen natuurpoëzie 2009.

Foto: Jaap Wijdenes


-13-

VVVrrriii jjjwwwiiillllll iiigggeee wwweeeiiidddeeevvvooogggeeelllbbbeeesssccchhheeerrrmmmiiinnnggg iiinnn LLLaaaaaarrrbbbeeeeeekkk Vrijwillige weidevogelbescherming in Laarbeek Het Laarbeeks Landschap houdt zich bezig met natuurbeheer en heeft diverse werkgroepen zoals Onderhoud poelen, knotten van wilgen, onderhoud houtwallen en weidevogelbescherming. Deze laatste groep bestaat uit ca. 35 vrijwilligers die in het voorjaar (begin maart tot begin juni) op de percelen van de boeren de nesten van weidevogels zoeken. Het betreft de kievit, scholekster, wulp en grutto. Er zijn veel meer weidevogels, maar die komen hier niet voor of de nesten zijn bijna niet te vinden (denk aan de graspieper). Na het vinden van het legsel wordt dit wel of niet gemarkeerd en met de boer wordt de afspraak gemaakt dat als hij gaat bewerken hij ons zal waarschuwen. Dan zorgen wij ervoor dat het legsel wordt beschermd en niet verloren gaat. Zo’n 40 boeren in Laarbeek doen op een werkelijk enthousiaste manier mee. Door bewerking gaat vrijwel geen enkel nest verloren. In 2008 waren dat er slechts 10 van de 350 nesten!! Jammer genoeg komen niet alle legsels uit, want er zijn voldoende predatoren (vijanden) zoals kraaien, bunzingen, wezels, vossen, enz die graag een eitje lusten. Daarnaast wordt een nest soms verlaten doordat het onder water komt te staan door overvloedige regen of de broedende vogels is zelf prooi geworden van een predator. Uiteindelijk komen er zo’n 2 van de 3 legsels uit. Het grootbrengen van de kuikens is uiterst risicovol en slechts weinigen worden volwassen. Roofvogels, reigers, ooievaars en vele andere dieren moeten ook eten en een kuikentje is niet al te moeilijk te vangen. Het gaat daarom ook niet goed met de weidevogels. Hier in Laarbeek lijkt het een beetje stabiel, maar landelijk gezien gaat het achteruit. Toch blijven we beschermen want wellicht komen er betere tijden en het concert van de weidevogels in het voorjaar is een essentieel onderdeel van de natuur op het platteland en mag niet verdwijnen. Als er mensen zijn die er iets voor voelen om daaraan mee te werken kunnen ze altijd contact opnemen met Jaap Wijdenes tel. (0492) 462690 en hij zal je alles vertellen over dit prachtige en nuttige werk.


-14-

RESULTATEN 2005 – 2008 GROEP LAARBEEK

Er zijn slechts 10 nesten door bewerking verloren gegaan: dat is slechts 2.8% !!!! Opmerking: Het totaal aantal is niet altijd de som van de 4 vermelde weidevogels. Soms werd ook nog een waterhoen, wilde eend of iets dergelijks gevonden. Jaap

Aantal uitgekomen

nesten

% Uitgekomen

nesten Soort

vogel Totaal

2008

Totaal

2007

Totaal

2006

Totaal

2005

2008 2007 2006 2008 2007 2006

Grutto 8 5 5 2 2 4 4 25 80 80

Kievit 325 313 312 310 212 208 224 65 66 72

Scholekster 13 17 20 20 9 15 15 69 88 75

Wulp 13 12 9 3 8 9 5 62 75 56

Totaal 360 347 349 339 232 236 251 64 68 72

Foto: Jaap Wijdenes


-15-

EEExxxtttrrreeemmmeee PPPrrreeessstttaaatttiiieeesss Extreme prestaties uit: Extreme natuur van Mark Carwardine. Explosiefste verdediging. Naam: bombardeerkever, familie Carabidae (loopkevers)

Blauwgroene dekschilden, roodbruine kop, borststuk, antennes en poten.

Zwarte ogen. Dekschilden sterke in de lengte gegroefd. Max. lengte 7 – 10 mm. Open biotoop, vnl. op kalkbodem Locatie: alle continenten behalve Antarctica; in Nederland zeldzaam Gave: chemische stoffen mengen om een explosie te veroorzaken Mieren kunnen bijna alle insecten aan. Maar ze krijgen niet altijd hun zin. Bombardeerkevers beschikken over een explosief wapen. Mieren, spinnen of andere roofdieren dier zich met kwade bedoelingen aan de poot van een kever vastklemmen, worden weggeschoten met een chemische vloeistof die zo heet is als kokend water. Hoe een klein, koudbloedig dier dat voor elkaar krijgt? Pure chemie: in zijn achterlijf liggen naast elkaar twee identieke klieren die uitkomen op en opening. Beide hebben een binnenkamer met waterstofperoxide en hydrochinon en een buitenkamer met katalase en peroxidase. Wanneer de chemische stoffen vanuit de binnenkamer door de buitenkamer worden geperst, vindt er een chemische reactie plaats: de kever heeft een bom gecreëerd. De vloeistof, die nu het schadelijke p-benzochinon bevat, explodeert uit het achterlijf met een voor mensen hoorbare knal. Daarnaast kan de kever zijn achterlijf 270 graden draaien, zodat hij met precisie kan schieten. En als 270 graden nog niet genoeg is, schiet hij via zijn rug en raakt hij twee reflectieschermen die de vloeistof onder elke gewenste hoek weerkaatsen. Wetenschappers vinden bombardeerkevers fascinerend omdat het, voor zover bekend, de enige dieren zijn die chemische stoffen mengen om explosies te veroorzaken.


-16-

BBBeeehhhooouuuddd eeennn ooonnntttwwwiiikkkkkkeeellliiinnnggg vvvaaannn aaauuutttoooccchhhtttooonnneee bbbooommmeeennn

eeennn ssstttrrruuuiiikkkeeennn iiinnn BBBrrraaabbbaaannnttt

Bert en Martien zijn namens IVN Laarbeek naar onderstaande studiedag geweest en hebben mede dit manifest onderschreven. Gezien de ernst van de huidige situatie was actie hoognodig. Hopelijk kan er bewaard worden wat er nog aan restant autochtone begroeïng over is. Manifest Behoud en ontwikkeling van autochtone bomen en struiken in Brabant Studiedag Oude boskernen en autochtone bomen en struiken Een onvervangbaar Brabants erfgoed woensdag 26 november 2008 Autochtone bomen en struiken vormen een belangrijk deel van de biodiversiteit en ecologische waarde van onze landschappen en natuurgebieden. Ze zijn de dragers van ons natuurlijk erfgoed en komen voor in oude bossen, heggen en houtwallen. Door hun lange voorgeschiedenis en genetische selectie vanaf de laatste IJstijd, zijn ze niet alleen ecologisch van betekenis, maar ook als genenbron. Daarnaast zijn autochtone bomen en struiken van cultuurhistorische waarde: het gaat om de oudste groenstructuren met bomen en struiken die in de Provincie bewaard zijn gebleven. Vooral in de afgelopen eeuw zijn deze genenbronnen in aantal sterk achteruitgegaan, onder druk van de schaalvergroting in het landschap en milieuproblemen. Uit onderzoek door Ecologisch Adviesbureau Maes (Utrecht) en Ecologisch Adviesbureau Van Loon (Berg en Dal) blijkt dat minder dan 5% van de landschappelijke beplantingen in Nederland nog autochtoon is. Het merendeel van de soorten is bedreigd in hun voortbestaan. De teloorgang van autochtone bomen en struiken kan met succes worden tegengegaan. Dan moet bij het beheer van groen rekening worden gehouden met de aanwezigheid van inheemse soorten. Daarnaast kunnen autochtone bomen en struiken worden aangeplant. De ontdekte autochtone populaties kunnen gebruikt gaan worden voor stek- en zaadoogst ten behoeve van het opkweken van nieuw bos- en haagplantsoen. Een eerste oogst- en kweekprogramma is reeds uitgevoerd, zodat thans (plantseizoen 2008-2009) autochtoon plantmateriaal beschikbaar is voor toepassing in landinrichtingsprojecten en bij de aankleding van stad en platteland, zoals laanbeplantingen, houtwallen, groenvoorzieningen, stadsparken en ecologische verbindingszones.


-17-

Manifest Behoud en ontwikkeling van autochtone bomen en struiken in Brabant Overwegende: 1. dat oude landschapselementen (oude boskernen, houtwallen, singels en heggen) in Noord-Brabant van grote betekenis zijn voor het Brabantse cultuurerfgoed, als oorspronkelijk inheemse genenbronnen en voor de beleving van onze woonomgeving; 2. dat oude landschapselementen inmiddels tot de grote zeldzaamheden behoren van ons landschap; 3. dat oude landschapselementen en autochtone bomen en struiken een belangrijke bijdrage leveren aan de biodiversiteit; 4. dat autochtone bomen en struiken beter bestand zijn tegen ziekten; 5. dat kennis van de aard en ligging van oude landschapselementen beschikbaar moet zijn c.q. komen ten behoeve van op duurzaamheid gericht beleid en uitvoering van plannen. Spreken de deelnemers aan het symposium “Oude Boskernen en autochtone bomen en struiken” op 26 november 2008 te Oirschot de intentie uit dat: 1. oude landschapselementen zoveel mogelijk worden gehandhaafd en waar nodig worden hersteld of versterkt; 2. oude landschapselementen bij de inrichting van (nieuwe) woonwijken, industrieterreinen en landschappelijke inrichtingen zo mogelijk worden gespaard en ingepast; 3. informatie over waardevolle beplantingen opgenomen wordt in de basisinformatie van nieuwe ruimtelijke plannen, zodat deze standaard wordt meegewogen in de besluitvorming; 4. bij nieuwe aanplant in oude landschapselementen en de omgeving daarvan autochtoon plantgoed of cultuurhistorisch plantgoed wordt toegepast; 5. overheidsinstanties (RWS, DLG, provincie Noord-Brabant, gemeenten, waterschappen) en natuurbeherende instanties (Brabants Landschap, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer) hierin een voorbeeldfunctie gaan vervullen. “Oude boskernen en autochtone bomen en struiken” is georganiseerd door Brabantse Milieufederatie Postbus 591 5000 AN Tilburg


-18-

LLLaaaaaarrrbbbeeeeeekkk iiisss hhheeettt eeeiiinnndddeee……… HHHooouuutttsssnnniiippp

Laarbeek is het einde… Houtsnip De winter liet stevig zijn tanden zien. Rond de jaarwisseling van 2008 naar 2009 vroor het dat het krakte. Strenge tot zeer strenge vorst. In de nacht naar 5 januari viel er ook nog eens fikse laag sneeuw. We waren het niet meer gewend; winter in Nederland. Op de nog steeds winterse zaterdagavond van 10 januari werd ik gebeld door de voorzitter van onze Vogelwerkgroep. Antoon Verhoeven vroeg of ik interesse had in een dode vogel. Het was een tot dan toe onbekende steltloper die zich in het hartje van Beek en Donk bij iemand tegen de raam te pletter had gevlogen. Welnu, zoiets laat ik niet aan mijn neus voorbij gaan. De vinder werd gebeld en een kwartier later stond ik bij hem op de stoep. We gingen ‘ivventjes veur dur’. Via een donkere oprit kwamen we in een dito garage terecht. Ergens uit een hoekje werd de pechvogel tevoorschijn getoverd. Puntgaaf was het beest. De lange snavel had de klap met de kamerraam overleefd, de rest helaas niet. Het was een Houtsnip, een fantastisch mooi beest.


-19-

De Houtsnip is inderdaad een steltloper. Het is de enige soort in ons land die zich heeft aangepast aan het bosleven. Houtsnippen zijn geheimzinnige vogels. Veel mensen hebben er nog nooit eentje gezien. De vogel heeft een formidabele schutkleur. Ondanks zijn duif-formaat is hij op een bosbodem met gevallen bladeren nauwelijks te zien. En iedere Houtsnip weet dat van zichzelf. Geheel vertrouwend op zijn camouflage laat de soort zich niet snel opschrikken. Bij benadering zal een Houtsnip pas op het laatste moment op de wieken gaan. Een snelle, bruine, opvliegende schim is vaak de enige ontmoeting die je doorgaans met de soort maakt. Het is dan heel bijzonder als je een vogel van dat kaliber in je handen gedrukt krijgt. In een memorabel weekend zal later blijken. Wanneer een Houtsnip tegen je huiskamerraam vliegt is dat opmerkelijk. Ook al wordt in het boekje “Zien is kennen” (met drukknoop, wie is er niet groot mee geworden?) gesuggereerd dat hij zelfs stadsparken en -tuinen bezoekt, alledaags is het zeker niet. Ik kon de vinder - de eigenaar van de kamerraam - eigenlijk meteen vertellen dat zijn bijzondere vondst zeker in verband gebracht kon worden met de zware weersomstandigheden. In de bevroren bosbodem met daaroverheen een pak sneeuw krijgt de Houtsnip zijn kostje niet meer bij elkaar gescharreld. Het zo geliefde bos wordt gelaten voor wat het is en de Houtsnip vertrekt. Maar wat blijkt, en dat is logisch, het gaat niet alleen om die ene vogel die zich in Beek en Donk te pletter vloog. Wie de juiste wegen bewandeld (veelal op internet) kon niet anders dan concluderen dat behalve de snippen ook de halve vogelaarswereld in rep en roer is. Het regende namelijk Houtsnippen dat weekend. Vele honderden waarnemingen van losse vogels, maar ook groepjes werden er gemeld. Vooral uit de kustprovincies kwamen onvoorstelbare meldingen. Op verschillende plekken werden in een cirkel van een paar honderd meter vele tientallen - tot zelfs over de honderd!!!!! - Houtsnippen geteld. Zoiets dergelijks hebben we op Houtsnip-niveau nog nooit meegemaakt. Moraal van dit verhaal; de Houtsnip heeft in dit weekend geschiedenis geschreven. Ik ben ervan overtuigd dat we het weekend van 10 en 11 januari 2009 nog jarenlang in de vogelliteratuur tegen zullen komen. Onvermijdelijk zal dan op dezelfde bladzijde best wel ergens het woordje “Houtsnip” te vinden zijn. En dat je daar met de vondst van een dode vogel een beetje deelgenoot van bent, is toch leuk. Marc Verbeeten


-20-

DDDeee tttuuuiiinnn vvvaaannn dddeee BBBiiimmmddd

TUINDAGEN

VANAF JANUARI:

ELKE TWEEDE ZATERDAG VAN DE MAAND EEN TUINDAG. VAN 9.00 UUR TOT 13.00 UUR

HEB JE MINDER TIJD DAN KOM JE GEWOON HELPEN ZOLANG JE TIJD HEBT. VOOR

KOFFIE EN IETS LEKKERS WORDT NATUURLIJK GEZORGD.

WE HEBBEN VANALLES TE DOEN. VAN ZWAAR TOT HEEL LICHT WERK.

JE MAG TUINGEREEDSCHAP ZOALS SCHOFFEL, HARK EN SCHOP MEENEMEN, WANT

WE HEBBEN NIET ZOVEEL.

KLEIN GEREEDSCHAP IS ER WEL.

HEB JE NOG WILDE TUINPLANTEN OVER, BRENG DIE DAN MEE.

OOK KUNNEN WE NOG VLINDERSTRUIKEN EN HULST GEBRUIKEN.

11 APRIL 8 AUGUSTUS 12 DECEMBER 9 MEI 12 SEPTEMBER 13 JUNI 10 OKTOBER 11 JULI 7 NOVEMBER

IK HOOP EEN AANTAL MENSEN TE ZIEN OP DEZE DAGEN Voor info bellen naar 06-54248591 Adrie Beekmans


-21-

KKKiiikkkkkkeeerrrcccooonnnccceeerrrttt bbbiiijjj dddeee BBBiiimmmddd

Kikkerconcert bij de Bimd Ieder jaar rond half mei zitten we af en toe met een paar mensen achter het IVN gebouw bij de kikkerpoep te genieten van ’n prachtig concert. De groene kikker kwaakt dat het een lieve lust is. Ieder jaar zeggen we dan tegen elkaar: volgend jaar gaan we iedereen uitnodigen die ook wil komen meegenieten, want zoiets moet je niet voor jezelf houden, maar samen delen!! Daarom zeggen we dit jaar: nu gaan we het doen en wel op zondagmiddag 17 mei a.s. vanaf 14.00 uur. De tuin achter het IVN gebouw wordt omgetoverd tot theetuin, waar diverse soorten thee worden geschonken. Waaronder de beroemde kruidentheesoorten van Piet Segeren van Landgoed Croy. In het gebouw is een foto-expositie van onze IVN fotograaf Marcel van den Kerkhof, die hier een geweldige collectie foto’s laat zien, die allemaal binnen Laarbeek gemaakt zijn. Zeer de moeite waard! We proberen ook nog enkele muzikanten uit te nodigen, die ons prachtige nieuwe podium/terras in gebruik gaan nemen, dat afgelopen jaar door Adrie vakkundig is aangelegd! We gaan voor goed weer, gezellig theeleuten, maar vooral genieten van ’n prachtig kikkerconcert, waarbij we héél veel gasten en natuurliefhebbers mogen ontvangen! Tot 17 mei a.s. Organisatie Kikkerconcert Adrie en Dieny


-22-

NNNaaatttuuuuuurrr eeennn ooouuudddeeerrreeennn Natuur en ouderen, In 2008 ben ik met enkele andere leden van I.V.N. Laarbeek naar een ledendag van het N.M.E. (natuur en milieu educatie) geweest te Biezenmortel. Dit is een klein plaatsje in de buurt van ’’s-Hertogenbosch. Je kon je van te voren opgeven voor verschillende workshops. Ik had hierbij gekozen voor de workshop gps. wandelingen en “groen activiteiten voor ouderen.” Omdat ik zelf als activiteiten begeleidster werkzaam ben op een groepsverzorging voor ouderen, was ik in deze laatste workshop uiteraard zeer geïnteresseerd. Het werd mij al snel duidelijk dat ik een goede keuze had gemaakt om mee te gaan naar de N.M.E. dag: De groen workshop gegeven door Dhr. Jan Westera was super. Jan heeft deze activiteit zelf ontwikkeld: Hij heeft in Zwolle de cursus natuurgids gevolgd en daarbij als eind opdracht groen activiteiten voor ouderen gekozen. Jan heeft zich verdiept in deze doelgroep en is tot de conclusie gekomen dat je met (dementerende) ouderen heel veel kan bereiken door hen bijvoorbeeld natuurdia’s of foto’s te tonen, er kwamen herinneringen boven en er werd van alles verteld. Vanuit deze ervaring is de natuurkoffer ontstaan: Jan is begonnen met 4 seizoen koffers. De inhoud van de koffers is inspirerend en bestaat o.a. uit dvd’s, foto’s op a4 formaat en een goede beschrijving voor tal van spelvarianten. Hij leende de koffers uit aan zorg instellingen, waar de belangstelling groot was. In het begin werden ze in zijn omgeving uitgeleend, maar van lieverlee gingen ze steeds verder en onze Jan kon het proces niet meer geheel overzien!


-23-

Hij heeft bij het I.V.N. ondersteuning gevraagd, met succes. Zij hebben de productie van de koffers op zich genomen. Ik zelf was onder de indruk van het product van Jan en heb gevraagd of hij mij wat meer informatie wilde sturen: Jan stuurde mij een keurig infomapje toe, maar je weet hoe dingen lopen. Ik liet het rusten, maar ik was het toch niet echt vergeten. Tot mijn verrassing trof ik op de landelijke I.V.N. dag de workshop weer aan (dit is overigens een heel leuke dag waar je gratis of bijna gratis naar toe kan. De opgave bon hiervoor vind je in het landelijke I.V.N. blad). Het I.V.N had een goed plan opgezet: Zij stellen per provincie bij 3 afdelingen de seizoenskoffers ter beschikking, met de bedoeling dat deze afdelingen als pilot gaan werken met deze koffers. Ik dacht samen met mijn collega: dit is de kans! We gaan onze afdeling aanbevelen. En…. ja hoor het is ons gelukt, wij kwamen in aanmerking voor de koffers. De eerste koffer winter is inmiddels in ons bezit, en ik ben ondertussen aan de slag gegaan. alle groepsverzorgingsafdelingen en dagverzorgingen van de Zorgboog hebben een uitleg middag gehad. Hiervoor is Jan Westera helemaal uit Zwolle afgereisd om zelf uitleg te geven. De middag was een succes, wat ik ook niet anders verwacht had. Collega’s waren net zo enthousiast als ik, en de koffers werden dan ook ter plekke uit geleend. Ook gaat er in ons eigen I.V.N. gebouw nog een uitleg komen voor Laarbeekse mensen die met en voor ouderen werken. Natuurlijk houdt het hierbij niet op: er moet nog gewerkt worden aan een goed uitleen systeem, ook hier zijn we mee bezig, en ik ben er van overtuigd dat het in een gezonde vereniging als I.V.N. Laarbeek zeker zal gaan lukken. Want mijn ervaring is dat je met dementerende ouderen en natuur samen heel veel voor deze doelgroep kan betekenen! Jo Kuypers


-24-

WWWaaaaaarrrnnneeemmmiiinnngggeeennn Deze rubriek is bedoeld voor zeldzame, aparte of gewoon leuke waarnemingen in en rond de natuur van Laarbeek. Dat kan gaan over zeldzame vogels, vlinders, bloemen planten, etc. Maar ook over bijzondere gebeurtenissen in het veld. Heb je iets gezien in het veld dat je wilt delen met anderen? Beschrijf het voorval kort in je eigen bewoordingen en stuur je inzending naar [email protected] onder vernoeming van ‘waarneming’. Waarnemingen van de afgelopen tijd:

2008 14-12 Goudvink in groene long Beek en Donk. 27-12 Sperwer verblijft op evenementenveld Beek en Donk. 27-12 Appelvink in groene long Beek en Donk. 28-12 2 watersnippen opvliegend bij Goorloop Karstraat Beek en Donk.

2009 07-01 Pestvogel in Gemert 12-01 Goudvink in Zaagmolenweg Beek en Donk. 18-01 Appelvink in Zaagmolenweg Beek en Donk. 31-01 ±25 sijsjes op evenementenveld Beek en Donk. 01-02 Keep in schoolstraat Beek en Donk. 20-02 Zanglijster zingt volop. 01-03 ±100 Kraanvogels over Monseigneur Verhagenstraat Beek en Donk. 07-03 Kuifmees in schoolstraat Beek en Donk. 11-03 Grote Zilverreiger bij De Moorselen. 15-03 langs het terrein van de W.O.B: tjiftjaf en 7 gruto's gehoord en

gezien, verder waren er 4 wulpen, 3 scholeksters en 1 grote zilverreiger.

18-03 Grote zaagbek (vrouwtje) in de Aa bij Eykenlust. Waarnemingen ingezonden door: Antoon Sips, Bert Staal, Sylvia van Gisteren, Jaap Wijdenes, Leo vd Heuvel, Jowan Iven, Ingrid Strijbosch, Cor Peters en Anny Bekkers.


-25-

PESTVOGEL

Vanwege de rode, lakachtige

vleugelveertjes noemen de Engelsen hem

‘Waxwing’ .

Dat klinkt flatteuzer dan onze naam voor

deze gast uit het noorden: pestvogel.

Hij woont in de dichte taigabossen in

Noord-Rusland en de bosrijke gebieden

van Finland, Zweden en Noorwegen. In

de winter eet hij bessen. In een slecht

bessenjaar trekken de pestvogels naar

het zuiden en zuidwesten.

Dan komen deze prachtvogels bij ons

eten van Gelderse roos of liguster. Soms

zie je ze in geen jaren, en dan is er

ineens weer een winter met een hele

invasie aan pestvogels.

Foto: Leo vd Heuvel

Appelvink Foto: Antoon Sips

Kuifmees Foto: Jowan Iven


-26-

Vroeger wist men met dit onverwachte optreden geen raad. De

vogel werd daardoor symbool van allerlei onheil.

Zo sprak men in het oude Griekenland van ‘vonkenvogel’, omdat

de rode vleugelpuntjes – ook wel lakplaatjes genoemd - brand

zouden stichten. Onheilbrengers. Een Boheems schilderij uit ca.

1360 toont Madonna en het kindje Jezus met een pestvogel in zijn

hand. Kort daarvoor werd de streek geteisterd door de pest.

Mogelijk is toen de naam pestvogel ontstaan, en symboliseerde het

schilderij de menselijke onmacht tegen de ziekte. Ook zouden

pestvogels oorlog brengen.

Toen in 1618 de Dertigjarige Oorlog uitbrak, verschenen er

pestvogels op het strijdtoneel. Men noemde ze ‘Kriegsvögel’. Nu

weten we beter en kunnen we er ons over verbazen hoe makkelijk

ze te benaderen zijn.

Dit laatste komt omdat ze in hun geboortestreken zelden een mens

zien en dus ook geen enkele angst voor ons ontwikkeld hebben.

Pestvogels zijn fraaie vogels om te zien.

Zo groot als een spreeuw, rossig gekleurd en met een staartpunt

die wel in okergele olieverf gedoopt lijkt te zijn.

Bovendien hebben pestvogels een kuif waarmee ze stemmingen

aan kunnen geven.

Geagiteerde vogels zetten kuif en veren op, maar wanneer de

vogel lekker in zijn veren zit en zich in groepsverband tegoed doet

aan een bessenbonanza wil het kuifje ook nog wel eens opstaan.

groeten Jaap

Pestvogel foto Jaap Wijdenes


-27-

JJJJJJJJJJJJeeeeeeeeeeeeuuuuuuuuuuuuggggggggggggdddddddddddd IIIIIIIIIIIIVVVVVVVVVVVVNNNNNNNNNNNN

EEEeeekkkhhhoooooorrrnnnnnneeesssttt eeennn BBBiiiggggggeeetttjjjeeesssbbbooosss IVN op woensdag 4 februari Judith had een Eekhoornnest mee genomen. Deze kwam uit haar eigen tuin. We hebben gezien hoe het nest gemaakt was door de eekhoorn. Het was een rondje met zachte spullen erin. Daarna zijn we met de auto richting het Biggetjesbos gereden. In dit bos hebben we gewandeld. Toen zijn we het zandpad in gelopen richting de zichtstal. Bij het einde van het zandpad hing een touw. Hier hebben we allemaal aan gezwierd over de sloot, niemand had natte voeten gekregen. Hierna zijn we nog naar de zichtstal geweest. Het was weer een leuke middag. Groetjes Teun.

Foto: Janneke Iven

Eekhoorn eet walnoot in achtertuin

(Beek en Donk)


-28-

DDDeee EEEeeekkkhhhoooooorrrnnn (((SSSccciiiuuurrruuusss vvvuuulllgggaaarrriiisss))) Er zijn mensen die niet beter weten of eekhoorns leggen eieren. En dat is toch ongewoon voor een zoogdier. Maar dit misverstand is begrijpelijk. Wat vleugels zijn voor een vogel is de staart voor een eekhoorn. Gedragen door deze pluim zweeft hij moeiteloos van tak tot tak in zijn woongebied, hoog in de bomen. Daar ook bouwt hij een bolvormig nest, dat waarachtig aan een vogelonderkomen doet denken. Dit nest is opgebouwd uit drie lagen. De binnenste laag (de polsterlaag) is gemaakt van zachte mosjes en grasjes. De middelste laag (spouwlaag) van fijne takjes, waartussen statische lucht voor extra isolatie. De buitenste laag van taaie takken, die binnendringers niet kunnen vernielen. Het dient ook als afdruiprek voor de regen. Bij de bouw van het nest wordt niet zelden een vogelnest gekraakt. Al vroeg in het voorjaar worden de jongen geboren, want hartje winter begint het razendsnelle gedonderjaag tussen moertje en rekel. Als de jongen er eenmaal zijn verjaagt het vrouwtje haar minnaar. Hij is een rover van nature en zou zich wel eens kunnen vergrijpen aan eigen kroost. Vijf weken lang worden de aanvankelijk blinde en kale jongen gezoogd. Maar als ze eenmaal scherpe klauwtjes hebben, waarmee ze kunnen klimmen en langs takken en stammen roetsjen, en een staart waarmee ze hun sprongen kunnen sturen, mogen ze naar buiten. Spelend met elkaar leren ze de gevaren van de zwaartekracht en van doorzwiepende takken kennen. Ze gappen het eten van hun moeder en maken zo kennis met het gevarieerde eekhoornmenu: vogeleieren, soms vogeljonkies, besjes en dennezaden, die ze bemachtigen door een dennekegel tussen beide voorpoten te houden en er dan met hun vlijmscherpe tanden de schubben af te beitelen. Daartussen bevinden zich dan de oliehoudende en zeer voedzame zaden. Door de veelzijdigheid van zijn voedsel hoeft de eekhoorn 's winters niet te slapen. Zijn pluimstaart, die hem 's zomers tot parasol dient, gebruikt hij als warme deken. In mijn tuin heb ik onder een laurier een eekhoornnest gevonden. Je kunt het bekijken in het IVN gebouw Judith van Schijndel


-29-

PPPuuubbbllliiieeekkkssswwwaaannndddeeellliiinnngggeeennn

5 april - 7.30-9.30 uur – Grotelse Heide. Vogelwandeling Vogelwerkgroep. Vertrek vanaf parkeerplaats voorbij /achter het Grotels Hof 19 april – 7.30-9.30 uur – De Biezen. Vogelwandeling Vogelwerkgroep. Vertrek vanaf boswachterwoning De Biezen 2e paasdag 13 april– 10.00-12.00 uur – Eyckenlust. Algemene wandeling: Vertrek vanaf parkeerplaats restaurant Paradijs, Zondag 17 mei – 10.00-12.00 uur – Croy. Zandpadenwandeling, beemdgronden en hoge akkers. Vertrek ingang kasteel, Croylaan in Aarle-Rixtel.

Zondag 21 juni – 10.00-12.00 uur – Moorselen en/of Keelgras, en/of visvijver Lieshout. Algemene wandeling: Water, beheer, natte voedselarme gronden, zandpadenplan, orchideeën, biotopen en weidevogels. Vertrek vanaf tennispark tussen Lieshout en Mariahout

CCCooonnntttaaaccctttaaavvvooonnndddeeennn

16 apr. Marleen v.d. Munckhof Vliesvleugeligen 17 sep Hein de Koning "Reis door Nederland" 15 okt Theo Nooyen Wichelroede De contactavonden vinden altijd plaats op de derde donderdag van de maand in het IVN gebouw “De Bimd” aan de Beekseweg in Aarle-Rixtel (nabij het volkstuinencomplex). Ze beginnen altijd om 20.00 uur.

LLLeeedddeeennnwwwaaannndddeeellliiinnngggeeennn

5 April Wijboschbroek Schijndel, Kees Burghouts 3 mei Castenrayse vennen, Castenray Jo Kicken 7 juni Gemonde langs de Dommel Jo Kuijpers 6 september Schuitwater Broekhuizen Piet Segeren 4 oktober Dal van de Tongelreep, Valkenswaard Kees Burghouts

• Deze wandelingen zijn voor leden

• Vertrek stipt om 8.30 uur

• Vertrek altijd vanuit de Bimd in Aarle-Rixtel

• De genoemde gids is de coördinator van de wandeling

REKENINGNUMMER: Rabobank Laarbeek 12.89.16.907 CONTACT: [email protected] VOORZITTER Kees Burghouts Molenstraat 19 5735 BJ Aarle-Rixtel tel. 0492-382998

SECRETARIS Bert Lemmens Phaffstraat 28 5735 CN Aarle-Rixtel tel. 0492-381303

PENNINGMEESTER Bernard Engels Pater de Leeuwstraat 21a 5741 EE Beek en Donk tel. 0492-461279

ONDERHOUD/BEHEER GEBOUW Ben van Noordwijk (bestuurslid) Helmondseweg 29 5735 RA Aarle-Rixtel tel. 0492-383491

EXTERNE CONTACTEN Jan Bijnen (bestuurslid) Bernadettestraat 18 5738 AX Mariahout tel. 0499-423736

JEUGD-IVN. Bernard Engels Ptr de Leeuwstraat 21a 5741 EE Beek en Donk Tel. 0492-461279

VOGELWERKGROEP Antoon Verhoeven 't Hof 24 5741 ED Beek en Donk tel. 0492-462460

IVN INFOBLAD Jowan Iven Schoolstraat 41 5741 CT Beek en Donk [email protected]

WANDELINGEN EN NATUURGIDSEN Jo Kuypers Pater Vogelstraat 5 5741JE Beek en Donk tel. 0492-464404

WATERWERKGROEP Lars Leenders Dorpsstraat 85 5735 EC Aarle-Rixtel Tel. 0492-383895 ONDERHOUD IVN-TUIN Adrie Beekmans Mgr Verhagenstraat 35 5741 EH Beek en Donk tel. 0492-450421

IVN-WINKEL Dilia Verhoeven 't Hof 24 5741 ED Beek en Donk tel. 0492-462460

WERKGROEP DISTRIBUTIE IVN-BLAD EN CATERING Hetty Lemmens Phaffstraat 28 5735 CN Aarle-Rixtel tel. 0492-381303

WERKGROEP CONTACTAVONDEN Judith van Duppen Helmondseweg 4 5735 RB Aarle-Rixtel tel. 0492-381009

WERKGROEP INTERIEURVERZORGING Tonnie van Noordwijk Helmondseweg 29 5735 RA Aarle-Rixtel tel. 0492-383491

IVN Laarbeek Info Blad april 2009

Documents

Transcript of IVN Laarbeek Info Blad april 2009