ISSO-publicatie 42-2010
-
Upload
stichting-isso -
Category
Documents
-
view
283 -
download
11
description
Transcript of ISSO-publicatie 42-2010
ISBN: 978-90-5044-221-3
ISSO-publicatie 42
Sprinklerinstallaties
Integraal voortbrengingsproces
ISSO-publicatie 42 3 Sprinklerinstallaties
INHOUDSOPGAVE
Samenvatting 7
Afkortingen 9
Symbolenlijst 11
Begrippenlijst 13
1 Inleiding 15
1.1 Doelstelling en doelgroep 15
1.2 Opbouw van de publicatie 15
1.3 Ontwerpproces 15
1.4 Kwaliteitsniveau 21
1.5 Gebruik publicatie 21
2 Achtergrond van de sprinklerinstallatie 23
2.1 Wat is een sprinklerinstallatie? 23
2.2 Hoe werkt de sprinklerinstallatie? 23
2.3 Soorten sprinklerinstallaties 23
2.3.1 Natte sprinklerinstallaties 23
2.3.2 Droge sprinklerinstallaties 23
2.3.3 Afwisselende sprinklerinstallaties 24
2.3.4 Gecommandeerde sprinklerinstallaties (pre-action- en delugesystemen) 24
2.4 Wat kan een sprinklerinstallatie wel en wat niet? 25
2.5 De sprinklerinstallatie door de jaren 26
2.6 Watermist 29
2.7 Waarom een sprinklerinstallatie? 31
2.8 Het doel van de sprinklerinstallatie 31
2.8.1 Inleiding 31
2.8.2 De beheersende sprinklerinstallatie 31
2.8.3 De onderdrukkende sprinklerinstallatie 32
2.8.4 De sprinklerinstallatie als gelijkwaardige voorziening in de zin van het Bouwbesluit 33
2.8.5 De sprinklerinstallatie voor hoge gebouwen 33
2.8.6 De woningsprinklerinstallatie 33
2.8.7 Het Life Safety Concept 33
2.8.8 De sprinklerinstallatie voor de beveiliging van consumentenvuurwerk 33
2.8.9 De installatie voor zich zeer snel ontwikkelende branden en beveiliging tegen brandoverslag 34
3 Wetgeving, voorschriften en procedures bij het tot stand komen van een sprinklerinstallatie 35
3.1 Tot standkoming van de regelgeving 35
3.2 Wetgeving 35
3.3 Voorschriften 36
3.3.1 Inleiding 36
3.3.2 Europese Sprinklervoorschriften 36
3.3.3 Amerikaanse Sprinklervoorschriften 37
3.4 Procedures bij het tot stand komen van de sprinklerinstallatie 37
ISSO-publicatie 42 4 Sprinklerinstallaties
4 Programmafase 41
4.1 Beslissing tot het installeren van een sprinklerinstallatie 41
4.2 Uitgangspunten 42
4.3 Keuze voorschriften 42
4.4 Bepalen soort sprinklerinstallatie 42
4.5 Bepalen primaire kenmerken 44
4.5.1 Gevarenklasse 44
4.5.2 Watervoorziening(en) 49
4.5.3 Systeembeschikbaarheid 53
4.5.4 Omvang van de beveiliging 53
4.6 Sprinklermeldinstallatie 55
4.7 Kostenraming 55
4.8 Uitgangspuntendocument sprinklerinstallaties 59
5 Ontwerpfase 61
5.1 Algemeen 61
5.2 Structuur sprinklerhoofdleidingnet 62
5.3 Structuur sprinklerleidingnet 62
5.4 Leidingen en verbindingstechnieken 64
5.4.1 Leidingen 64
5.4.2 Verbindingstechnieken 66
5.5 Bepaal alarmkleppen 68
5.5.1 Algemeen 68
5.5.2 Natte alarmklep 68
5.5.3 Droge alarmklep 70
5.5.4 Delugeklep 71
5.5.5 Pre-actionsysteem 71
5.5.6 Staartklep 73
5.6 Primaire appendages 73
5.6.1 Afsluiters 73
5.6.2 Keerkleppen 74
5.6.3 Debietmeter 75
5.7 Bepaal sprinklers 75
5.7.1 Doorlaat 75
5.7.2 Thermisch element 76
5.7.3 Spreidplaat 79
5.7.4 Sproeivlak sprinkler 81
5.7.5 Bijzondere sprinklers 81
5.7.6 Afwerking van de sprinkler 82
5.8 Hydraulische berekeningen 83
5.9 Capaciteit van de watervoorziening 84
5.9.1 Globale opbrengst van de watervoorziening 84
5.9.2 Globale netto-inhoud van de beperkte watervoorraad 85
5.10 Bepaal sprinklerpompen 85
5.10.1 Algemeen 85
5.10.2 Pompcapaciteit 85
5.10.3 Opstelling sprinklerpompen 86
5.11 Sprinklermeldcentrale 87
5.12 Informatie bouwpartners en coördinatie met andere installaties 87
ISSO-publicatie 42 5 Sprinklerinstallaties
6 Uitwerkingsfase 89
6.1 Algemeen 89
6.2 Aanstellen installateur 89
6.3 Detailontwerp door sprinklerinstallateur 89
6.4 Toetsing van het ontwerp 89
7 Realisatiefase 91
7.1 Algemeen 91
7.2 Leggen grondleiding 92
7.3 Installeren sprinklerleidingnet 92
7.4 Installeren alarmkleppen, pompen en sprinklermeldinstallatie 92
7.5 Inbedrijfstelling 92
7.6 Controle pompcapaciteit, meld- en stuurfuncties 92
7.7 Samenstelling gebruikershandboek 92
7.8 Certificatie 92
8 Beheerfase 93
8.1 Algemeen 93
8.2 Opstellen beheer- en onderhoudsplan 93
8.2.1 Onderdelen van het beheer- en onderhoudsplan 93
8.3 Legionella 94
9 MKK-structuur 95
9.1 Opzet MKK 95
9.1.1 Fases 95
9.1.2 Kwaliteitbeheeraspecten 96
9.1.3 Matrix 97
9.2 Overzicht ingevulde cellen 98
9.3 Celinhoud en specificatiebladen 98
9.4 Opbouw specificatiebladen 101
Specificatiebladen 103
I. Programmafase 103
I.0-1 Programma van eisen 103
I.0-2 Randvoorwaarden 104
I.2-1 Uitwisseling van informatie 105
I.3-1 Eisen sprinklerinstallatie 109
I.3-2 Indeling in gevarenklassen 111
I.3-3 Watervoorziening 112
I.3-4 Systeembeschikbaarheid 113
I.4-1 Overzicht middelen programmafase 114
I.8-1 Rapportage 118
II. Ontwerpfase 119
II.0-1 Algemeen 119
II.2-1 Uitwisseling informatie 120
II.3-1 Ontwerpen leidingnet 122
II.4-1 Overzicht middelen ontwerpfase 123
II.8-1 Rapportage 124
III. Uitwerkingsfase 125
III.2-1 Uitwisseling informatie 125
III.3-1 Eisen sprinklermeldinstallatie 126
ISSO-publicatie 42 6 Sprinklerinstallaties
IV. Realisatiefase 127
IV.2-1 Uitwisseling informatie 127
IV.3-2 Montage- en installatietechnische eisen 128
IV.4-1 gevaarlijke stoffen 129
IV.8-1 Gebruikershandboek 130
V. Beheerfase 131
V.2-1 Uitwisseling informatie 131
V.3-1 Onderhoud 132
V.4-1 Beheer- en onderhoudsplan 133
V.4-2 Gevaarlijke stoffen 134
V.8-1 Logboek 135
Bijlage A Publicatie beheersbaarheid van brand 2007, maatregelenpakket IV 137
Bijlage B NEN-EN 12845 + A2 138
Bijlage C FM Global 145
Bijlage D Nominale K-factoren van sprinklers 161
Bijlage E Aanspreektemperaturen van sprinklers 162
Bijlage F Bijlage 1 Uit memorandum 60 163
Literatuurlijst 166
ISSO-publicatie 42 7 Sprinklerinstallaties
SAMENVATTING
De sprinklerinstallatie wordt beschouwd als de meest universele en betrouwbare automatische blus-installatie die er bestaat. De installatie is relatief eenvoudig. Om de betrouwbaarheid en goede werking in geval van brand te garanderen, wordt de installatie omgeven door een netwerk van voorschriften en bepalingen. In Noord-Amerika worden de voor-schriften veelvuldig aangepast aan wijzigende omstandigheden en nieuwe inzichten om de stand van de techniek te weerspiegelen. In Europa is dit niet altijd het geval.
Deze publicatie belicht de sprinklerinstallatie in het algemeen, plus de wetgeving, voorschriften en procedures bij het tot stand komen van de sprinklerinstallatie.
In aparte stappen zijn de programmafase, ontwerp-fase, uitwerkingsfase, realisatiefase en beheerfase beschreven en in specificatiebladen nader uitgewerkt.
In bijlage A wordt Maatregelenpakket IV uit de publicatie Beheersbaarheid van Brand gegeven.In de bijlagen B en C wordt de classificatie van goederen uiteengezet.Bijlagen D en E betreffen specifieke eigenschappen van sprinklers.Bijlage F geeft een standaard PvE voor vuurwerkopslag conform Memorandum 60.
ISSO-publicatie 42 8 Sprinklerinstallaties
ISSO-publicatie 42 9 Sprinklerinstallaties
AFKORTINGEN
ADD Actual Delivered Density
BdB Basisdocument Brandveiligheid
BIO Bouwkundig Installatietechnisch Organisatorisch
BMC Brandmeldcentrale
BRE Building Research Establishment (VK)
BvS Bureau voor Sprinklerbeveiliging
CEN Comité Européen de Normalisation (België)
CCV Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid
CCVD Centraal College van Deskundigen
CEA Comité Européen des Assurances (Frankrijk)
CMDA Control Mode Density Area
CMSA Control Mode Specific Application
CPVC Chlorinated Poly Vinyl Chloride
ECTFE Ethyleen Chloro Tri Fluor Ethyleen
EC Extended Coverage
EH Extra Hazard
EFSN European Fire Sprinkler Network (VK)
EPDM Ethyleen Propyleen Dieen Monomeer
ESFR Earl Suppression Fast Response
ETFE Ethyleen Tetra Fluor Ethyleen
FEP Fluorinated Ethyleen Propileen
FM Factory Mutual (VS)
FOC Fire Offices' Committee (VK)
FPA Fire Protection Association (VK)
FR Fast Response
HH High Hazard
HHP High Hazard Process
HHS High Hazard Storage
IBB Integrale Brandveiligheid Bouwwerken
IBC Intermediate Bulk Container
IP Inspectieplan
IPB Integraal Plan Brandbeveiliging
ISO International Standardization Organization (Zwitserland)
LD Large Drop
LH Light Hazard
LPC Loss Prevention Council (VK)
LPCB Loss Prevention Certification Board ( VK en Nederland)
MIC Microbiologically Influenced Corrosion
MJC Multiple Jet Control
NEN Nederlands Normalisatie Instituut
NFPA National Fire Protection Assosiation (VS)
NOVB Nederlandse Organisatie voor Brandveiligheid
NPT National Pipe Taper
ISSO-publicatie 42 10 Sprinklerinstallaties
NPSH Net Positive Suction Head
NRS Non Rising Stem
NVBR Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampenbestrijding
OH Ordinary Hazard
OS&Y Outside Stem & Yoke
PAC Particuliere Alarmcentrale
PCTFE PolyCloroTriFluoroEthylene
PE PolyEthyleen
PIV Post Indicator Valve
PPSU PolyPhenylSUlfone
PTFE PolyTetraFluorEtheen (handelsnaam van DuPont is Teflon)
PVC PolyVinylChloride
PVDC PolyVinyliDenChlorid (handelsnaam van Dow Chemical is Saran)
PVDF PolyVinyli DeneFluoride
PvE Programma van Eisen
PVF PoluVinylFluoride
QR Quick Response
RAL Kleursysteem (ReichsAusschuss für Lieferbedingungen und Gütesicherung)
RBAC Regionale Brandweer Alarm Centrale
RDD Required Delivered Density
RTI Response Time Index
RvA Raad voor Accreditatie
RVS Roestvaststaal
SAN StyreenAlcrylNitril
SBR StyreenButadieen Rubber
SIN Sprinkler Identification Number
SMC Sprinklermeldcentrale
SR Standard Response
SVM Schuimvormend Middel
UPD Uitgangspuntendocument
UL Underwriters Laboratories (VS)
VAS Voorschriften voor Automatische Sprinklerinstallaties
VBB Vastopgestelde Brandbeheersings- en Brandblussystemen
VdS Verband der Schadenversicherer (Duitsland)
VROM Volkshuisvesting Ruimtelijk Ordening en Milieu
VSI Vereniging van Sprinklerinstallateurs
VS Verenigde Staten van Amerika
VK Verenigd Koninkrijk
WBDBO Weerstand tegen Brand Overslag en Brand Doorslag
ISSO-publicatie 42 11 Sprinklerinstallaties
SYMBOLENLIJST
am maximum sproeivlak, het maximum oppervlak waarover wordt verondersteld dat in geval van brand gelijktijdig sprinklers zullen openen
[m2]
C constante van Hazen/Willams in de gelijknamige formule die algemeen wordt gebruikt voor leidingverliesberekeningen voor sprinklerinstallaties
[-]
d gemiddelde inwendige diameter van een leiding [mm]
f correctiefactor [-]
h hoogte [m]
K factor die het verband aangeeft tussen de druk en de opbrengst van een sprinkler. Pas op: er bestaan verschillende K-faktoren bij gebruik in verschillende eenheden-stelsels
[dm3/min./bar1/2]
MS minimum sproeitijd [min.]
p druk, in afwijking van het SI-eenhedenstelsel, maar wel toegestaan, wordt als een-heid van druk in sprinklerinstallaties meestal de bar gebruikt
[bar]
pf drukverlies per m1 leiding [bar]
pg globale druk [bar]
psp minimum druk op de sprinkler [bar]
pw drukverlies in het leidingnet [bar]
Pst statisch hoogteverschil is gelijk aan 0,098 Δh [bar]
Q debiet [dm3/min.]
Qg globaal vereiste opbrengst van een watervoorziening [dm3/min.]
Qst minimum debiet per stellingsprinkler [dm3/min.]
RTI response time index, een indicatie voor de aanspreeksnelheid van sprinklers. Pas op: er bestaan verschillende RTI-waarden bij gebruik in verschillende eenhe-denstelsels
[(m·s)1/2]
So ontwerp sproeidichtheid [dm3/min./m2]
X te benoemen aantal [-]
Hoewel de bar geen SI-eenheid is, is deze wel toegestaan en wordt deze in berekeningen van sprinklerinstallaties algemeen gehanteerd.
ISSO-publicatie 42 12 Sprinklerinstallaties
ISSO-publicatie 42 13 Sprinklerinstallaties
BEGRIPPENLIJST
AlarmklepInrichting die bij het openen van een of meerdere sprinklers een alarm genereert.
AlarmbeproevingsafsluiterAfsluiter om de alarmbel en/of drukschakelaar van de alarmklep te kunnen beproeven.
Concealed sprinklerIn het plafond ingebouwde sprinkler door een afdek-plaatje aan het oog onttrokken. Bij temperatuur-stijging komt het plaatje los en valt naar beneden waarna de sprinkler normaal zijn werk kan doen.
Beheersende sprinklerinstallatieSprinklerinstallatie met als primaire doelstelling het onder controle brengen van een brand.
Beperkte watervoorraadWatervoorraad opgeslagen in een bassin, tank of reservoir met beperkte inhoud.
Cut Off-sprinklerSprinkler die een deur of raam beveiligt tussen twee gebieden waarvan slechts één gebied wordt beveiligd door sprinklers.
DelugesysteemWatersproeisysteem waarbij een groep open sprinklers gelijktijdig in werking wordt gesteld nadat een separaat branddetectiesysteem een afsluiter heeft opengestuurd.
Droge sprinklerSprinkler aangesloten op een leidingstuk dat aan het uiteinde is afgesloten door een klepje. Door het activeren van het thermisch element van de sprinkler opent het klepje en stroomt water in het leidingstuk en vervolgens uit de sprinkler. Er bestaan droge hangende, droge staande- en droge horizontale sprinklers.
Droge sprinklerinstallatieSprinklerinstallatie waarvan het leidingnet tot aan de alarmklep met water is gevuld en na de alarmklep met lucht onder druk. Bij het openen van één sprinkler moet eerst de lucht afblazen waarna met vertraging water uittreedt.
DrukverhogingpompAutomatische pomp die aan een sprinklerinstallatie water levert, afkomstig van een hooggelegen reservoir of openbare waterleiding.
ESFR-sprinklerEarly Suppression Fast Response sprinkler; een sprinkler om een brand te onderdrukken.
Gridsysteem (Gridconfiguratie)Leidingstelsel waarin het water naar elke sprinkler via meer dan één route stroomt.
Hangende sprinklerSprinkler die is geconstrueerd om 'hangend' onder de sprinklerleiding te worden gemonteerd en waarvan de sproeier het water naar beneden richt.
HulppompZie jockeypomp.
JockeypompPomp met beperkte capaciteit die automatisch start en stopt om de installatie op druk te houden.
Maximum sproeivlakVoor ontwerpdoeleinden veronderstelde maximale oppervlakte (in m2) waarin sprinklers in geval van brand in werking treden.
Minimum sproeidichtheidDe minimum hoeveelheid water die per tijdseenheid en per oppervlakte-eenheid uit de sprinklers moet treden als alle sprinklers in het maximale sproeivlak in werking zijn (in dm3/m2·min.).
Minimum sproeitijdDe minimale tijd dat alle sprinklers in het maximum sproeivlak gelijktijdig in werking moeten kunnen zijn.
Natte sprinklerinstallatieSprinklerinstallatie waarvan het gehele leidingnet met water is gevuld en waarbij door het openen van één sprinkler zonder vertraging water uittreedt.
Onbeperkte watervoorraadNatuurlijke watervoorraad die feitelijk onbeperkt is zoals een rivier, kanaal of meer.
Onderdrukkende sprinklerinstallatieSprinklerinstallatie die het onderdrukken van een brand tot doel heeft.
Open sprinklerSprinkler zonder warmtegevoelig afsluitelement.
Pendent sprinklerZie hangende sprinkler.
Quick Response sprinklerEen snel aansprekende sprinkler met een lage Response Time Index.
ISSO-publicatie 42 14 Sprinklerinstallaties
Pre-actionsysteemSprinklerinstallatie waarbij er pas water uit de sprinkler treedt nadat zowel een sprinkler is geopend als een separaat branddetectiesysteem een afsluiter heeft opengestuurd.
StellingsprinklerSprinkler geïnstalleerd in een stelling voor opslag van goederen die door een afschermplaat beveiligd is tegen nathouden door water uit hoger gelegen sprinklers.
Response Time IndexEen indicatie voor de aanspreeksnelheid van sprinklers.
SnelontluchterInrichting om het openen van een droge alarmklep te bespoedigen door de luchtdruk in het leidingnet versneld af te laten nadat een sprinkler is geactiveerd.
Snelopener Inrichting om het snel openen van de droge alarmklep te bewerkstelligen nadat een sprinkler is geactiveerd.
Special Response sprinklerEen sprinkler met een aanspreeksnelheid tussen die van de quick response en standard response in.
Staande sprinklerSprinkler die is geconstrueerd om 'staande' op een sprinklerleiding te worden gemonteerd, waardoor de sproeier het water naar boven richt.
Standard Response sprinklerEen sprinkler met een normale aanspreektijd.
Sprinkler Sproeier met een warmtegevoelig afsluitelement dat opent om water te verspreiden voor brandbestrijding.
Upright sprinklerZie staande sprinkler.