ISO 21500 in de praktijk - nen.nlISO 21500 in de praktijk De internationale richtlijn voor...

13
Normalisatie: de wereld op één lijn. ISO 21500 in de praktijk De internationale richtlijn voor projectmanagement Anton Zandhuis – André Legerman – Rommert Stellingwerf PRAKTIJKGIDS d

Transcript of ISO 21500 in de praktijk - nen.nlISO 21500 in de praktijk De internationale richtlijn voor...

ISO 21500 in de praktijk – De internationale richtlijn voor projectmanagem

ent

ISO 21500 in de praktijkDe internationale richtlijn voor projectmanagement

ISO 21500 is de eerste echt breed gedragen en overkoepelende richtlijn voor

projectmanagement, die een gemeenschappelijk begrippenkader biedt en een

procesnorm beschrijft. Deze richtlijn vormt een fundament voor de verdere

ontwikkeling van het vakgebied projectmanagement.

Dit boek schetst de achtergronden, het belang en de toepassing van ISO 21500

voor elk type organisatie. Het beschrijft wat u, als opdrachtgever, manager,

medewerker of leverancier van projecten, met de richtlijn kunt of misschien

wel moet. U krijgt antwoord op de honderd meest voorkomende vragen over

ISO 21500, met als centrale vraag: Wat heeft de praktijk van projectmanagement

aan deze richtlijn?

De vakverenigingen IPMA Nederland en PMI Netherlands Chapter zijn sinds dag

één betrokken geweest bij de ontwikkeling van deze richtlijn en komen in dit

boek aan het woord:

Joop Schefferlie, voorzitter van IPMA Nederland: ‘ISO 21500 is een generiek

referentiepunt dat eigenlijk ontbrak.’

Cees Pijs, president van PMI Netherlands Chapter: ‘ISO 21500 is een grote

kans om samenwerking vorm te geven.’

PR

AK

TIJ

KG

IDS

Normalisatie: de wereld op één lijn.

ISO 21500 in de praktijkDe internationale richtlijn voor projectmanagement

Anton Zandhuis – André Legerman – Rommert Stellingwerf

PRAKTIJKGIDSPRAKTIJKGIDS

www.nen.nl

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Dit

do

cum

ent

mag

sle

chts

op

een

sta

nd

-alo

ne

PC

wo

rden

gei

nst

alle

erd

. Geb

ruik

op

een

net

wer

k is

alle

en.

toes

taan

als

een

aan

vulle

nd

e lic

enti

eove

reen

kom

st v

oo

r n

etw

erkg

ebru

ik m

et N

EN

is a

fges

lote

n.

Th

is d

ocu

men

t m

ay o

nly

be

use

d o

n a

sta

nd

-alo

ne

PC

. Use

in a

net

wo

rk is

on

ly p

erm

itte

d w

hen

a su

pp

lem

enta

ry li

cen

se a

gre

emen

t fo

r u

s in

a n

etw

ork

wit

h N

EN

has

bee

n c

on

clu

ded

.

ISO 21500 in de praktijk

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

ISO 21500 in de praktijk De internationale richtlijn voor projectmanagement

Nederlands Normalisatie-instituut, Delft, 2012

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Colofon

Projectmanager

Anton Zandhuis

Eindredactie

André Legerman

Rommert Stellingwerf

Vormgeving

Kade05, Eindhoven

Eerste druk, 2012

ISBN 978 90 5254 156 3

NUR 800

UIT 65

ICS 03.100.40

© Nederlands Normalisatie-instituut, Delft, 2012

Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking.

Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht.

Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut, de auteur(s) en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijk heid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven.

Nederlands Normalisatie-instituutVlinderweg 6, Postbus 5059, 2600 GB DelftTelefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190 www.nen.nl

Auteurs

Ad Heijmans

André Legerman

Anton Zandhuis

Ben Bolland

Erik Scholten

Frans Soelman

Gerda Nijp-Bosma

Gilbert Silvius

Maarten Peelen

Marcel Mars

Pieter van der Knaap

Robbert van Alen

Rochelle-ann Röber-Reizenberg

Rommert Stellingwerf

Ron Vinken

Sander van der Blij

Stefan van Aalst

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

5

Voorwoord

De internationale richtlijn voor projectmanagement, ISO 21500, is er! Het resultaat van vier en

een half jaar werk door bijna honderd experts op het gebied van projectmanagement. Vier en

een half jaar van internationaal én intercultureel vergaderen, schrijven, becommentariëren, over-

leggen en herschrijven. Met als resultaat een document van amper vijftig pagina’s dat beschrijft

wat voor een groot deel al eens is beschreven en wat u waarschijnlijk al weet.

Dat lijkt misschien een niet erg indrukwekkend resultaat, maar de betekenis van ISO 21500 is

groot. ISO 21500 is namelijk de eerste echte breed gedragen richtlijn voor projectmanagement.

En daarmee hét uitgangspunt voor de ontwikkeling van huidige en toekomstige normen. Een

document dat een fundament legt voor de verdere ontwikkeling van de projectmanagement-

professie. En dat is direct een van de redenen om dit boek te schrijven.

Dit boek schetst de achtergronden, het belang en de toepassing van ISO 21500. Het beschrijft

wat u, als opdrachtgever, manager, medewerker of leverancier van projecten, met de richtlijn

kunt of misschien wel moet. Met dit boek beantwoorden we de meest voorkomende vragen

over ISO 21500, met als centrale vraag: Wat heeft de praktijk van projectmanagement aan

deze richtlijn?

Het antwoord op deze vraag zal iedere lezer wellicht voor zichzelf moeten bepalen. Om u daarbij

te helpen geven de auteurs in de hoofdstukken van het boek hun visie op het Wat, Waarom en

Hoe van de richtlijn.

Gilbert Silvius

Voorzitter normcommissie Projectmanagement

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

6

Dankwoord

Op deze plaats willen wij graag enkele mensen en instanties bedanken die geholpen hebben

bij het tot stand brengen van deze publicatie.

Om te beginnen NEN, als initiatiefnemer voor het realiseren en waarborgen van de Nederlandse

inbreng in deze norm, en de vertegenwoordigers in de normcommissie Projectmanagement en

de interessegroep ISO 21500, die een belangrijke en degelijke basis hebben gelegd voor dit

boek. Zonder hun initiatief en inzet waren deze richtlijn en dit boek er niet geweest.

Verder de projectmanagementvakverenigingen IPMA Nederland en PMI Netherlands Chapter,

die naast hun belangrijke financiële bijdrage hierin opnieuw een mogelijkheid hebben gevonden

voor actieve samenwerking in het leveren van een inhoudelijke bijdrage op basis van hun

kennis, ervaring en netwerk in het vakgebied. Beide verenigingen zijn immers met veel

enthousiasme met hetzelfde vak bezig.

Daarnaast, maar bovenal, willen wij alle auteurs bedanken voor hun inspiratie en het plezier

dat in overvloed aanwezig was. Het op één lijn brengen van allerlei verschillende inzichten en

meningen, en de discussies daarover, was een schitterend leerproces, waarvan dit boek de

gezamenlijke uitkomst is.

Ook de bijdrage van Marjet Krol, journalist bij de NOS, willen we niet onvermeld laten: in

vlotte stijl geschreven interviews met de voorzitters van de twee actief betrokken Nederlandse

projectmanagementvakverenigingen in Nederland.

Voor ons als eindredacteuren en projectmanager is het een genoegen geweest om met elkaar

de ‘ontdekkingsreis’ te maken rond deze richtlijn, met ons ‘reisverslag’ in deze boekvorm als

resultaat. Wij wensen de lezers minstens evenveel plezier én nieuwe en waardevolle inzichten

in het vakgebied projectmanagement.

Rommert Stellingwerf en André Legerman, eindredactie

Anton Zandhuis, projectmanagement

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

7

Inhoud

1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1.1 Doel van dit boek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1.2 Voor wie is dit boek? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1.3 Leeswijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

2 Ontstaan en opbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

2.1 De aanleiding voor ISO 21500 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

2.2 Doelgroepen van ISO 21500 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

2.3 De ontwikkeling van ISO 21500 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.3.1 Oprichting van PC 236 en normcommissies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.3.2 Waarom deze richtlijn? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2.3.3 Bronnen voor ISO 21500 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2.3.4 Het ontwikkelproces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

2.3.5 Nederlandse normcommissie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

2.4 De opbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

2.4.1 Het onderwerp en toepassingsgebied van ISO 21500. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

2.4.2 De structuur van ISO 21500 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

3 Belang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

3.1 Algemeen belang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

3.2 Belang voor organisaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

3.2.1 Organisaties in het algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

3.2.2 Belang voor bedrijven, overheden en NGO’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3.2.3 Belang voor vakverenigingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

3.3 Belang voor specifieke rollen binnen een organisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

3.3.1 Belang voor de directeur/hogere manager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

3.3.2 Belang voor de opdrachtgever en leden van de stuurgroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

3.3.3 Belang voor de kwaliteitsmanager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

3.3.4 Belang voor de opdrachtnemer (leverancier) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

3.3.5 Belang voor de projectmanager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

8

3.3.6 Belang voor de projectadviseur en leden van de afdeling projecten (PMO) . . . . . . . . . . . . . . . 37

3.3.7 Belang voor projectteamleden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

3.3.8 Belang voor de programmamanager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

3.3.9 Belang voor de portfoliomanager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

3.4 Belang voor klanten/gebruikers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

3.5 Belang voor typen projecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

3.6 Belang voor onderwijs en onderzoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

4 Positionering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

4.1 Is ISO 21500 een richtlijn of een norm? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

4.2 ISO 21500 en methoden voor projectmanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

4.3 ISO 21500 en ISO 9001 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

4.4 ISO 21500 en projectmanagementvolwassenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

4.5 ISO 21500 en Nederlandse vakverenigingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

4.5.1 IPMA-NL: ISO 21500 is een generiek referentiepunt dat eigenlijk ontbrak . . . . . . . . . . . . . . . . 47

4.5.2 PMI Netherlands Chapter: ISO 21500 is een grote kans om

samenwerking vorm te geven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

5 Implementatie en gebruik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

5.1 Stappenplan voor implementatie van ISO 21500 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

5.2 Scenario ‘Nieuw pand voor drukkerij Pietersen & Zonen’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

6 Toekomst van ISO 21500 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

6.1 Algemene verwachting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

6.2 Doorontwikkeling van ISO 21500 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

6.3 Naar een familie van richtlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

6.4 Naar een projectmanagementprofessie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

7 Veelgestelde vragen en antwoorden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

7.1 Inleiding – over dit boek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

7.2 Ontstaan en opbouw – aanleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

7.3 Belang – waarom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

7.4 Positionering – wat, voor wie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

7.5 Implementatie en gebruik – hoe, door wie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

7.6 Toekomst – hoe verder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

7.7 Bijlagen – meer informatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

9

Bijlagen

1 Over ISO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

2 Nederlandse inbreng in ISO-normen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Termen en definities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

Referenties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Over de auteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

10

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

1

Inleiding 11

1 Inleiding

ISO 21500, officieel gepubliceerd op 1 september 2012, is een overkoepelende richtlijn voor

projectmanagement die een gemeenschappelijk begrippenkader biedt en een procesnorm

beschrijft. Deze internationale richtlijn plaatst projecten ook binnen de context van programma's

en projectportfolio's, maar gaat niet uitgebreid in op het management van programma's en

projectportfolio's.

1.1 Doel van dit boek

Het doel van dit boek is de richtlijn ISO 21500 voor projectmanagement te verduidelijken en

inzichtelijk te maken voor toepassing in elk type organisatie, voor zowel profit- als non-

profitorganisaties, en voor elk type project, ongeacht complexiteit, omvang of duur.

1.2 Voor wie is dit boek?

Dit boek is voor iedereen die werkt in projecten, hier opdracht voor geeft of de resultaten ervan

gebruikt. Dat is dus praktisch iedereen die in organisaties werkt en dat is ook logisch. Projecten

zijn niet beperkt tot een specifieke branche of een specifiek domein. Een project is de meest

gebruikte organisatievorm om veranderingen in, voor of tussen organisaties te realiseren.

De doelgroep van dit boek is dus niet beperkt tot projectmanagers en projectmedewerkers.

Natuurlijk is voor deze groep een richtlijn op het gebied van projectmanagement van essentieel

belang, maar de richtlijn is ook relevant voor lijnmanagers en andere leidinggevenden in

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Inleiding12

organisaties. Juist deze groep, die in de praktijk een grote invloed heeft op en belang heeft bij

het succes van een project, kan zijn voordeel doen met een algemeen geaccepteerde norm op

het gebied van projectmanagement.

1.3 Leeswijzer

Dit boek beschrijft het Wat, Waarom en Hoe van de richtlijn en doet dat ook in deze volgorde.

Hoofdstuk 2 geeft een toelichting op de inhoud van ISO 21500. Het beschrijft allereerst de

achtergrond en het proces van totstandkoming van de richtlijn. Vervolgens geeft het een

overzicht van de opbouw en inhoud van de richtlijn, zonder overigens de letterlijke tekst van

de richtlijn integraal op te nemen. Deze is verkrijgbaar via de NEN-normshop op www.nen.nl.

Hoofdstuk 3 licht het belang van ISO 21500 toe. In dit hoofdstuk wordt het Waarom van de

richtlijn uitgediept voor verschillende rollen in de organisatie van en rond projecten.

Hoofdstuk 4 bouwt hierop voort door de positionering van de richtlijn in het speelveld van

ISO-normen en projectmanagementmethoden, modellen en best practices te belichten.

In dit hoofdstuk geven bovendien de grootste vakverenigingen op het gebied van project-

management in Nederland, PMI Netherlands Chapter en IPMA Nederland, hun visie op

hoe ISO 21500 zich verhoudt tot hun publicaties, A Guide to the Project Management Body of

Knowledge (PMBOK Guide) van PMI en de International Competence Baseline (ICB) van IPMA.

Hoofdstuk 5 gaat over de implementatie van ISO 21500 en het gebruik ervan in en door orga-

nisaties. Het hoofdstuk bevat ook een scenario, waarin een voorbeeld van een implementatie

is beschreven.

Hoofdstuk 6, ten slotte, beschrijft de te verwachten verdere ontwikkeling van ISO-richtlijnen

op het gebied van project-, programma- en portfoliomanagement en de doorwerking hiervan

in andere normen en richtlijnen op het gebied van projectmanagement. Is ISO 21500 de eerste

stap op weg naar één echte wereldnorm op het gebied van projectmanagement?

Dit boek beoogt een antwoord te geven op de belangrijkste vragen over ISO 21500 die de

schrijvers zich hebben gesteld. Hoofdstuk 7 zet deze vragen op een rij, met indien van toe-

passing verwijzing naar de plaats in het boek waar de vraag is behandeld.

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

NEN Standards Products & Servicest.a.v. afdeling KlantenserviceAntwoordnummer 102142600 WB Delft

Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop

Gratis e-mailnieuwsbrievenWilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen,

normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze

e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven

Gegevens Bedrijf / Instelling

T.a.v. O M O V

E-mail

Klantnummer NEN

Uw ordernummer BTW nummer

Postbus / Adres

Postcode Plaats

Telefoon Fax

Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres)

Postbus / Adres

Postcode Plaats

Datum Handtekening

NEN Standards Products & Services

Postbus 50592600 GB Delft

Vlinderweg 62623 AX Delft

T (015) 2 690 390F (015) 2 690 271

www.nen.nl/normshop

RetournerenFax: (015) 2 690 271

E-mail: [email protected]

Post: NEN Standards Products

& Services,

t.a.v. afdeling Klantenservice

Antwoordnummer 10214,

2600 WB Delft

(geen postzegel nodig).

Voorwaarden• De prijzen zijn geldig

tot 31 december 2016,

tenzij anders aangegeven.

• Alle prijzen zijn excl. btw,

verzend- en handelingskosten

en onder voorbehoud bij

o.m. ISO- en IEC-normen.

• Bestelt u via de normshop een

pdf, dan betaalt u geen

handeling en verzendkosten.

• Meer informatie: telefoon

(015) 2 690 391, dagelijks

van 8.30 tot 17.00 uur.

• Wijzigingen en typefouten

in teksten en prijsinformatie

voorbehouden.

• U kunt onze algemene

voorwaarden terugvinden op:

www.nen.nl/leveringsvoorwaarden.

preview - 2016

Bestelformulier

Normalisatie: de wereld op één lijn.

Stuur naar:

Ja, ik bestel

€ 35.00__ ex. UIT 65:2012 nl Praktijkgids ISO 21500 in de praktijk - De internationale

richtlijn voor projectmanagement