Is God fairtrade? - BEAM · Is God fairtrade? Denkstof Seizoen 2 afl evering 3 op 11 maart 2012...

5
Is God fairtrade? Denkstof Seizoen 2 aflevering 3 op 11 maart 2012 materiaal voor de groepsleider Agenda 1 Wie voor jou werkt 2 Via-via-via-via-via 3 Denkstof video 4 De Bijbel over slavernij 5 Vrijheid 6 Meer informatie over slavernij Er is nog steeds veel slavernij. Miljoenen mensen zijn letterlijk eigendom van hun bazen. Een voorbeeld zijn kindsoldaten in Colombia of kinderen die als slaaf werken op de Cacaoplantages in Ivoorkust. En nog veel meer mensen zijn zo afhankelijk van hun werkgevers, dat ze ook niet vrij zijn. Neem bijvoorbeeld de kostwinner van een gezin die slecht betaalt en behandelt wordt maar geen uitzicht heeft op een andere baan. Maar wat als blijkt dat producten die jij koopt, door hen gemaakt zijn? Is er een manier om slavernij te bestrijden? En wat heeft Jezus daarmee te maken? wist-je-datje Wist je dat hoewel de slavernij officieel is afgeschaft, er tegen- woordig meer slaven zijn dan ooit in de geschiedenis: 27 miljoen mensen zijn op dit moment ei- gendom van hun bazen?

Transcript of Is God fairtrade? - BEAM · Is God fairtrade? Denkstof Seizoen 2 afl evering 3 op 11 maart 2012...

Page 1: Is God fairtrade? - BEAM · Is God fairtrade? Denkstof Seizoen 2 afl evering 3 op 11 maart 2012 materiaal voor de groepsleider Agenda 1 Wie voor jou werkt 2 Via-via-via-via-via 3

Is God fairtrade?Denkstof Seizoen 2 afl evering 3 op 11 maart 2012materiaal voor de groepsleider

Agenda1 Wie voor jou werkt2 Via-via-via-via-via3 Denkstof video4 De Bijbel over slavernij5 Vrijheid6 Meer informatie over slavernij

Er is nog steeds veel slavernij. Miljoenen mensen zijn letterlijk eigendom van hun bazen. Een voorbeeld zijn kindsoldaten in Colombia of kinderen die als slaaf werken op de Cacaoplantages in Ivoorkust. En nog veel meer mensen zijn zo afhankelijk van hun werkgevers, dat ze ook niet vrij zijn. Neem bijvoorbeeld de kostwinner van een gezin die slecht betaalt en behandelt wordt maar geen uitzicht heeft op een andere baan. Maar wat als blijkt dat producten die jij koopt, door hen gemaakt zijn? Is er een manier om slavernij te bestrijden? En wat heeft Jezus daarmee te maken?

wist-je-datjeWist je dat hoewel de slavernij offi cieel is afgeschaft, er tegen-woordig meer slaven zijn dan ooit in de geschiedenis: 27 miljoen mensen zijn op dit moment ei-gendom van hun bazen?

Page 2: Is God fairtrade? - BEAM · Is God fairtrade? Denkstof Seizoen 2 afl evering 3 op 11 maart 2012 materiaal voor de groepsleider Agenda 1 Wie voor jou werkt 2 Via-via-via-via-via 3

Is God fairtrade?Spreker: Rikko Voorberg

Ik dank God niet meer voor onze rijkdom. Dat moest ik vroeger wel. Zaten we aan tafel en dan dankten we God, dat wij het niet zo rot hadden als die zielige mensen in Afrika. En dan vielen we aan. Hm, lekker… Boontjes… Deze boontjes komen dus bij die ‘zielige mensen’ uit Afrika vandaan. Die mensen waar we net voor baden. Zij verbouwen daar boontjes geregeld voor een slavenloon. Zouden wij nooit doen voor dat geld, maar ja, zij moeten wel. En dan bedankten wij God voor die mooie, goedkope boontjes… En niemand kon me vertellen of er slavenloon was betaald voor die boontjes. Wat deed ik dan eigenlijk? Dankte ik God er nu eigenlijk voor dat zij zo arm waren? Anders had ik niet zo veel boontjes gehad, toch?

Ik dank God niet meer voor onze rijkdom – het lukt me niet meer. Want hoe komen we aan die rijkdom? Veel mensen die onze boontjes verbouwen moeten, extreem gesteld, kiezen tussen een hongerloontje of dood-gaan. Die keus is niet zo moeilijk. Onze boontjes blijven vervolgens goedkoop en wij kunnen ons geld uitgeven aan leuke dingen. Maar als God ergens een hekel aan heeft, dan is het aan mensen die rijk blijven door gebruik te maken van de onmacht van anderen. Het Joodse volk was ooit een slavenvolkje in Egypte. God bevrijdt hen daar uit arbeidsomstandigheden die nogal lijken op hoe ze tegenwoordig mijn boontjes maken. God haat slavernij-praktijken. Hij verbiedt het de Joden dus om ooit nog ’s zaterdags te werken. Zo kunnen ze namelijk elke week beseff en dat ze geen slaven meer zijn. Niet van hun baas, niet van hun carrière, niet van hun geld, van niemand.

Dat lukt ze helaas maar matig. En Jezus komt laten zien wat God bedoelt. Jezus bevrijdt mensen die vastzitten. Hij geneest bijvoorbeeld een bedelaar van zijn blindheid. Een verlamde man – draagt zijn eigen mat naar huis. Die kan weer aan de slag. Jezus gaat nog verder. Hij laat ons zien hoe diep het onrecht zit. Hij zegt: ‘Jullie zouden God zelf nog een slaaf maken als jullie zouden kunnen.’ En inderdaad, we krijgen God de Vader niet te pakken, maar wel zijn Zoon. Jezus wordt verkocht voor een slavenprijs – dertig zilverstukken. En sterft dan een slavendood: kruisigen was typisch een straf voor weggelopen slaven. Jezus sterft, maar dan staat hij op. De dood krijgt hem niet klein. En juist die dreiging met de dood was de macht van de slavendrijver: ‘Werken of je gaat eraan!’ Jezus lacht ‘m vriendelijk uit. Die dood – het zou wat! En die slaven-drijver heeft niets meer. Als mensen zelfs niet meer bang zijn voor de dood – wat moet hij dan nog?!

3

Wie werkt voor jou?1

Via-via-via-via-via2wist-je-datjeHet boek ‘De negerhut van Oom Tom’ is een van de bekendste boeken uit de Amerikaanse litera-tuur. Het boek dat in 1852 ver-scheen heeft een belangrijker rol gespeeld bij de afschaffi ng van de slavernij in de VS.

Page 3: Is God fairtrade? - BEAM · Is God fairtrade? Denkstof Seizoen 2 afl evering 3 op 11 maart 2012 materiaal voor de groepsleider Agenda 1 Wie voor jou werkt 2 Via-via-via-via-via 3

4 De Bijbel over slavernij

Rikko haalt in zijn Denkstof een scherpe Bijbeltekst aan, eentje van Amos. Hij was, bijna drieduizend jaar geleden, een schapenfokker vlakbij Jeruzalem. Maar hij ervoer hoe God tegen hem sprak en dat hij

moest opkomen tegen onrecht:

Lees Amos 5:21-24:‘Ik heb een afkeer van jullie feesten, ik wijs ze af,jullie samenkomsten verdraag ik niet.Ik schep geen behagen in de brand - en graanoffersdie jullie mij brengen; de vetgemeste beesten vanjullie vredeoffers keur ik geen blik waardig.Bespaar mij het geluid van jullie liederen; de klankvan jullie harpen wil ik niet horen.Laat liever het recht stromen als water, en degerechtigheid als een altijd voortvloeiende beek.’

1 Bespreek kort met elkaar de betekenis van een aantal lastige woorden, zoals: ‘behagen scheppen’, ‘brandoff er’, ‘graanoff er’, ‘vredeoff er’ en ‘gerechtigheid’. Het belangrijkste woord is dat ‘gerechtigheid’. Kun je dat in eigen woorden uitleggen? Welk modern woord zou je er voor kunnen gebruiken?2 Wat zou Amos met ‘jullie vredeoff ers’ bedoelen? Wat zijn jouw vredeoff ers anno nu?3 Wat heeft deze tekst met het thema van slavernij te maken?4 Zou je deze tekst kunnen toepassen op de huidige kerk in Nederland? Waarom wel/niet?

Een van de belangrijkste verhalen in de Bijbel is de ‘exodus’: de uittocht uit Egypte. God bevrijdt dan de Joden die als slaaf werden misbruikt en hij leidt ze naar een eigen land, Israël. Later wordt Jezus’ sterven en opstanding ook een ‘exodus’ genoemd. Blijkbaar bevrijdt Jezus ook uit slavernij, maar dan van een geestelijke slavernij:een ‘exodus’ genoemd. Blijkbaar bevrijdt Jezus ook uit slavernij, maar dan van een geestelijke slavernij:

God is anti-slavernij. De hele Bijbel door. Dan voelt het voor mij hypocriet om deze God met een vroom gezicht te bedanken voor mijn rijkdom – die voor een deel juist komt door slavernij. ‘Jullie samenkomsten verdraag ik niet,’ zegt God ergens. ‘Bespaar me de herrie van jullie liedjes. Wees liever rechtvaardig. Wees eerlijk.’ Oftewel, mijn lieve dankbare gebed voor het eten zou voor God wel eens als takkeherrie kunnen klinken. Misschien kan God onze kerkdiensten niet uitstaan, waarin we soms zo blij doen over hoe rijk wij zijn en dat God dat toch al-lemaal gegeven zou hebben. ‘Ga recht doen’, zegt God. Maak het verschil. Dán kom ik luisteren.

Nou. Daar zit je dan. God boos, christenen met de mond vol tanden – en dan? Wat kan ik dan doen? Iedereen doet het toch zo? En dat klopt. Jij gaat de wereld niet redden. Dat hele ding van de wereld redden en echt het verschil maken en hoop geven – dat doet God wel. Daar is hij voor en hij is er erg goed in. Jouw rol, mijn rol, is een stuk kleiner, maar ook een stuk haalbaarder. Begin gewoon érgens. Dat is in deze tijd concreet Jezus volgen. Koop één eerlijk product. Weiger dingen te kopen van slavendrijvers. Doe er niet aan mee. Begin met de koffi e bijvoorbeeld, drink die eerlijk. Koop eens eerlijke kleren. Er zijn genoeg boontjes die wel echt oké zijn.Ik dank God niet meer voor onze rijkdom. Ik dank God ervoor, dat ik onrustig ben geworden.

1 Wat is volgens jou de boodschap van dit fi lmpje?2 Wat vind je er lastig of vervelend aan? Wat spreekt je aan?3 Is God fairtrade volgens jou?

“God haat slavernij-praktijken.”

wist-je-datjeWist je dat aan elk mobieltje ge-middeld 10.000 mensen werken?

Page 4: Is God fairtrade? - BEAM · Is God fairtrade? Denkstof Seizoen 2 afl evering 3 op 11 maart 2012 materiaal voor de groepsleider Agenda 1 Wie voor jou werkt 2 Via-via-via-via-via 3

Lees Hebreeën 2:14-15:‘Omdat die kinderen mensen zijn van vlees en bloed, is de Zoon een mens geworden als zij om door zijn dood definitief af te rekenen met de heerser over de dood, de duivel, en zo allen te bevrijden die slaaf waren van hun levenslange angst voor de dood.’

1 De schrijver van dit stuk stelt dat iedereen bang is voor de dood en dat dit een soort slaaf van je maakt. Kun je daar concrete voorbeelden van geven? 2 De schrijver stelt dat Jezus ervoor zorgt dat je niet meer bang hoeft te zijn voor de dood en je daarom dus ook geen slaaf meer bent. Geldt dit ook voor jou? Zo ja, kan je uitleggen hoe Jezus jou bevrijdt van deze angsten?

Als verdieping kun je ook nog lezen: Lucas 4:16-21, waar Jezus ook belooft dat hij alle slaven zal bevrijden. Ter informatie: in het Oude Testament vraagt God dat elk vijftig jaar alle schulden worden vrijgesproken. Dat heet ‘genadejaar’ of ook wel ‘jubeljaar’. Dit is waarschijnlijk nooit in de praktijk gebracht. Jezus zegt dat het bij hem nu eindelijk wel zal plaatsvinden.

‘Hij [Jezus] kwam ook in Nazaret, waar hij was opgegroeid, en volgens zijn gewoonte ging hij op sabbat naar de synagoge. Toen hij opstond om voor te lezen, werd hem de boekrol van de profeet Jesaja overhandigd, en hij rolde hem af tot de plaats waar geschreven staat:

‘De Geest van de Heer rust op mij,want hij heeft mij gezalfd.Om aan armen het goede nieuws te brengenheeft hij mij gezonden,om aan gevangenen hun vrijlating bekend te makenen aan blinden het herstel van hun zicht,om onderdrukten hun vrijheid te geven,om een genadejaar van de Heer uit te roepen.’

Hij rolde de boekrol op, gaf hem terug aan de dienaar en ging weer zitten; de ogen van alle aanwezigen in de sy-nagoge waren op hem gericht. Hij zei tegen hen: ‘Vandaag hebben jullie deze schrifttekst in vervulling horen gaan.’

1 Rikko stelt in zijn Denkstof dat Jezus helemaal anti-slavernij is. Hij bevrijdt overal. Hoe kun je Jezus daarin praktisch volgen? Wat betekent dat voor je dagelijkse leven? Wat zijn de dingen die jij kunt doen om slavernij te verminderen?

wist-je-datjeWist je dat christenen de eersten waren die slavernij bestreden en afschaften?

5Vrijheid!

Page 5: Is God fairtrade? - BEAM · Is God fairtrade? Denkstof Seizoen 2 afl evering 3 op 11 maart 2012 materiaal voor de groepsleider Agenda 1 Wie voor jou werkt 2 Via-via-via-via-via 3

Meer informatie over slavernij

Amazing GraceEen mooie fi lm over de afschaffi ng van de slavernij is Amazing Grace. De hoofdpersoon is de christen William Wilberforce die zijn hele leven tegen slavernij streed en uiteindelijk succes had.

AmistadEen andere bijzondere over slavernij is Amistad, die zich afspeelt in de tijd dat er nog mensen uit Afrika werden verscheept naar Amerika. De meeste hedendaagse slavernij (er zijn meer slaven dan ooit) vindt plaats in Oost-Azië en het Midden-Oosten.

GoedewaarKijk eens op de website www.goedewaar.nl (ze hebben ook goede apps). Daar wordt de herkomst van vele pro-ducten beschreven en kun je bepalen of wat je koopt ‘slaafvrij’ is.

Leef58Ook de website www.leef58.nl biedt veel informatie.

6

Denkstof Seizoen 2Bekijk de video’s en bijbehorende bijbelstudies op www.eo.nl/denkstof.

1 Afgoden: hoe word ik gelukkig? 26-02-2012 Jurjen van Houwelingen2 Wel of niet naar de hel? 04-03-2012 Almatine Leene3 Is God ‘fair-trade’? 11-03-2012 Rikko Voorberg4 Geloof in je eigen talent! 18-03-2012 Joëlle Rothuizen5 ‘Heilig’ door het lint.... 25-03-2012 Corjan Matsinger6 Verkering: test of jullie echt matchen 01-04-2012 Francien van der Valk7 Pasen: de ontdekking van nieuw leven! 08-04-2012 Reinier Sonneveld8 ‘Ben jij een superchristen’? 15-04-2012 Jurjen van Houwelingen9 God is geen watje, hij oordeelt ook 22-04-2012 Rikko Voorberg10 Lang leve de zondag, wat een rust! 29-04-2012 Almatine Leene11 God heeft veel gezichten 06-05-2012 Corjan Matsinger 12 Statusupdate: ‘ik wil meer, nieuw en beter!’ 13-05-2012 Joëlle Rothuizen13 Afkicken van een pornoverslaving; het kan! 20-05-2012 Reinier Sonneveld14 Pinksteren: Ssst, God praat tegen je... 27-05-2012 Francien van der Valk15 Mooi weer spelen... 03-06-2012 Jurjen van Houwelingen

ColofonAuteur en presentator fi lmpje: Rikko VoorbergProductie & Eindredactie: Evangelische Omroep (Ellen Danhof), Zendtijd voor Kerken (Aart Wiersma)Bijbelstudie: Reinier Sonneveld