DE IRONIE VAN GELIJKHEID OVER ETNISCHE DIVERSITEIT OP DE WERKVLOER

LIDA M. VAN DEN BROEK

BUREAU VOORMANAGEMENT VAN DIVERSITEIT

LIDA van den BROEK

De wens gelijk te behandelen (maatschappelijke ideologie van gelijkheid)

Een dagelijkse praktijk van ongelijkheid

Paradox:

75% autochtone Nederlanders staan positief t.o. allochtone collega’s

50% allochtone Nederlanders ervaart discriminatie

• 10 interculturele situaties

• 2 experimentele onderzoeken

• Ik haal 3 aspecten uit de literatuur

• Ga in op het experimentele onderzoek

• Illustreer mijn bevindingen (cases)

Onderzoek:Zichtbaar maken en beschrijven van de paradox in interetnische

samenwerkingsrelaties

Allen die zich in Nederland bevinden worden in gelijke

gevallen gelijk behandeld (art.1)

Iedereen is gelijk iedereen is hetzelfde

Hetzelfde (‘Sameness’) is de norm

‘Hetzelfde’ is gewoon / normaal / goed)‘Anders’ is niet gewoon, niet goed

Traditioneel racisme• Essentialistisch/biologisch• Inferioriteit• Uiterlijk kenmerken

Kenmerken:• Ernstige, heftige en

kwaadaardige vormen van haat en geweld tegen en belediging van zwart

Modern racisme• Iedereen is gelijk• Gedrag (cultuur)• Gevolg van (zgn.) achterstand en

(zgn.) cultuurverschil

Kenmerken:• Subtiele uitsluiting, marginalisering,

onderwaardering en repressie in de routine van alledag (Essed)

• Indirect, bedekt, onbewust en onbedoeld• Gelijkwaardigheid is een feit• Nederlanders voelen zich gediscrimineerd• Tolerantie, overwaardering, ongemak,

voorzichtigheid, angst• Afstand en vermijding

Het begrip: racisme

Verschillende invulling van het begrip racisme

Autochtone invulling:• Als het zo bedoeld is• Bewust / intentioneel

Allochtone invulling:• Idem +• Onbedoeld (effect /

ervaring)

Gevolg:Zelfde situatie, verschillende

beoordelingFebe Deug 2009

DUS:

• Iedereen is gelijk iedereen is hetzelfde• Traditioneel racisme VS. modern racisme• invulling van het begrip racisme bedoeld en

onbedoeld racisme

vertroebelen het zicht op alledaags racisme

Resultaat experimenteel onderzoek

• Met betrekking tot de boordeling van werkgerelateerde competenties maakt het uit of je Peter of Najib heet.

Positief naar de autochtoon

Negatief naar de allochtoon

Resultaten casestudie 1

3 mechanismen:• Selectieve waarneming: wat we wel en niet

onder ogen (willen) zien• Perceptuele vertekening: de betekenis die we

geven aan wat we zien• Personificatie: het aan de persoon toeschrijven

van wat we (willen) zien

Rachid (justitiele jeugdinstelling)Laks: te laat komen; te vroeg weg; krantje lezen;

andere dingen doen etc.• Selectief: anderen vertonen zelfde gedrag.• Perceptueel: slordig vs niet-professioneel• Personificatie: geen goede groepswerker + koppeling aan cultuur

De drie mechanismenvervormen de dagelijkse werkelijkheid.

DE ONGELIJKE BEHANDELING LIJKT DAARDOOR GERECHTVAARDIGD

Resultaat 2e experimentele onderzoek

Een organisatie die ‘gelijkheid’ nastreeft heeft meer met discriminatie te maken, dan een organisatie die rekening houdt met ‘verschillen’

De ironie van gelijkheid

Praktische implicaties

1. Managen niet op gelijkheid maar op verschil

2. Bussiness not as usual paradigma shift: omgaan met cultuurverschillen

3. Alledaags racisme bespreekbaar maken