Inzoomen juni 2010

32
inZOOMen op de Bergen op Zoom 5 juni 2010

description

inzoomen juni 2010

Transcript of Inzoomen juni 2010

Page 1: Inzoomen juni 2010

inZOOMenop de

Bergen op Zoom

5

jun

i 201

0

Page 2: Inzoomen juni 2010

Van de redactieThemanummer: Maria Ommegang

Toen de redactie zich ongeveer een jaar geleden boog over de inhoud van jaargang � van ons vernieuwde blad inZOOMen, besloten we ook ruimte te maken voor een themanummer.De Maria Ommegang leek ons daarvoor een uitstekend onder-werp.Door in de twee middenkolommen van het blad het programma van de Ommegang af te drukken in een steunkleur, ontstaat er in de twee buitenkolommen ruimte voor uitleg, toelichting, interviews, achtergrondverhalen en vooral voor veel foto’s. De Maria Ommegang is immers altijd een buitengewoon fotogeniek onderwerp gebleken en de huidige opmaak van inZOOMen biedt prima mogelijkheden dat uit te buiten.Omdat het een themanummer betreft, deze keer géén bijdragen uit de afzonderlijke geloofsgemeenschappen. Wel is er achterin deze uitgave ruimte gemaakt voor enige belangrijke mededelingen uit de Lievevrouweparochie.Het themanummer ”inZOOMen op de Maria Ommegang” is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met een aantal mensen die bij de organisatie van de jaarlijkse stoet betrokken zijn. Het gebruikte fotomateriaal komt behalve uit persoonlijke collecties vooral uit het werk van fotograaf Dick Vermaas.

We hopen dat we erin geslaagd zijn met dit themanummer een bredere kijk te geven op ons cultureel erfgoed dat de Maria Ommegang is. Als daardoor de betrokkenheid bij de jaarlijkse stoet en de intensiteit waarmee die wordt beleefd, wordt vergroot, dan heeft het uitbrengen van dit themanummer aan de doelstelling beantwoord.Uiteraard blijven reacties op inZOOMen en vooral op dit thema-nummer van harte welkom op [email protected]. Dat geldt zeker ook voor de mensen die als gasten/toeschouwers van onze Ommegang deze uitgave in handen krijgen.

Ton Segers

Waarom dit themanummer?De laatste jaren wordt de Maria Ommegang geleidelijk vernieuwd. Na de zestigste Ommegang werd door een kleine werkgroep gepleit voor vernieuwing in opzet en aankleding. De Ommegang moet doorgaan en zijn sterke kanten verder ontwikkelen.

De kerkelijke binding van veel deelnemers is veranderd; de geloofs-beleving is anders geworden. Maar voor velen is de Ommegang een dierbare traditie die bij de stad en bij de historie hoort en die voor hen een spirituele lading heeft: op straat laten we samen een rijke verbeeldingswereld zien over de eigen geschiedenis en over ons geloof. De Ommegang heeft iets van catechese op straat: we laten elkaar de oude bijbelse verhalen zien en we tonen een geloof waaraan we in leven en sterven trouw willen blijven, in God die ons vasthoudt en in Maria waarin we zijn nabijheid mogen zien.

Het historische en het catechetische deel van de Ommegang is de laatste jaren uitgebreid.Het kader van de Ommegang is vernieuwd; nieuwe deelnemers zijn de ouderen gaan aflossen.De lijnen tussen parochie en Ommegang zijn aangehaald.De overtuiging is gegroeid dat geloof ook buiten het kerkgebouw getoond moet worden en dat de jaarlijkse gebeuren inspiratie kan geven aan velen in het bisdom Breda.

Daarom wil de Lievevrouweparochie een extra nummer van het parochieblad InZOOMen wijden aan de Ommegang. Om de opzet en structuur van de tocht voor iedereen te verhelderen. En om de Ommegang nog verder te doen groeien.We willen ons blijven houden aan die oude belofte aan Maria.De Lievevrouweparochie wil haar naam met ere dragen.

Voor dit themanummer over de Ommegang, kregen we hulp van: G. Dietvorst, E. Doggen, H.v. Heemstede Obelt, L. Smits, R. Steenbergen en D. de Weerd.R. Steenbergen coördineerde en redigeerde de bijdragen.

Page 3: Inzoomen juni 2010

Bijzondere zondagZondag 27 juni is de Ommegang Zondag. De eerste veertig jaar trok de Maria Ommegang rond op 15 augustus, feest van Maria ten Hemel Opneming. Maar in 1986 werd de vakantiemaand verlaten en gekozen voor de laatste zondag van juni.

De laatste jaren kwam er in dat laatste juniweekend in de stad nog een ander evenement bij: op de laatste zaterdag van juni is er in de binnenstad ‘straattoneel festival’.De Ommegang Zondag begint in de Gertrudiskerk. Om �0.00 uur is er een pontificale dienst waarin dit jaar de bisschop van Antwerpen, mgr. Johan Bonny, zal voorgaan. De zang wordt verzorgd door het gemengd koor van HMR. Zij zingen de Mis van Caldara en een aantal bijzondere gezangen, o.a. de voorbede van Jacob Obrecht.

Na de mis blijft de kerk open. Allen die meelopen gaan zich verkleden zich in de Stoelemat. Om �4.�5 zullen de dames van de Hemelvaartgroep het Mariabeeld gaan afhalen in de kerk en naar het Markiezenhof brengen. Van daaruit start om �5.00 uur precies de Ommegang.

Het einde van de stoet is veranderd, want de stoet trekt na de ronde en na het passeren van de Grote Markt nog verder via de Fortuinstraat en daarna door de hele Lievevrouwestraat. Bij de Lievevrouwepoort (Gevangenpoort) wordt afscheid genomen van het Mariabeeld, dat tijdelijk in het poortgebouw wordt geplaatst. Alle deelnemers zijn dan weer dicht bij hun vertrekpunt, de Stoelemat. Daar nemen de deelnemers weer afscheid van elkaar.

Speciale gast:bisschop Johan Bonny

Vorig jaar kreeg het bisdom Antwerpen, ons buurbisdom, een nieuwe bisschop: mgr. Johan Bonny. Hij zal dit jaar onze speciale gast zijn bij de Maria Ommegang, voorganger in de eucharistie-viering van �0.00 uur in de Gertrudiskerk en deelnemer aan de Ommegang. Tijdens de tocht zal hij vergezeld worden door onze eigen bisschop, mgr. Johannes van den Hende.

Bisschop Bonny is 54 jaar. Hij komt uit Oostende en was voor zijn bisschopswijding priester van het bisdom Brugge. Daar heeft hij vijftien jaar gewerkt als docent en spiritueel leider van het Groot Seminarie. Daarna werd hij in Rome staflid bij de Raad van de Eenheid en rector van het Belgisch College. En nu is hij bisschop van het grote bisdom Antwerpen. Hij koos als wapenspreuk “Het lam zal hun herder zijn”, een verwijzing naar zijn patroonheilige St. Jan de Doper en naar zijn geliefde bijbelboek, het boek Apocalyps. Zijn komst is een onderstreping van de oude banden tussen Bergen op Zoom en Antwerpen en van de huidige nauwe banden tussen het bisdom Breda en het bisdom Antwerpen.

Page 4: Inzoomen juni 2010

4

Page 5: Inzoomen juni 2010

5

Zeven vreugden, vijf geheimenHet mooie van de Bergse Maria Ommegang is dat hier de vreugden centraal staan.Velen kennen ‘O.L.Vrouw van Smarten’. Ze weten dat de oude Simeon aan Maria voorspeld heeft dat ‘een zwaard haar ziel zou doorboren’ (Lucas �,�5). En men is dat gaan invullen en kwam tot zeven momenten van grote droefheid, ‘de zeven Weeën’, zeggen de Vlamingen. Maar in Bergen kijken we liever naar dat andere: dat ze vaak van vreugde was vervuld, ‘omdat de Heer zo grote dingen aan haar deed’ (Lucas �,49). Daarom zijn naast de zeven smarten de zeven vreugden gezet. In de oude Maagdkerk op de Markt stonden al deze momenten op de ramen: �4 gebrandschilderde ramen met de vreugden en de smarten van Maria. In de Middeleeuwen is in de rederijkerskamer ‘De Vreugdebloem’ vaak het gedicht over die zeven Bliscappen van Maria van Jacob van Maerlant gedeclameerd. Na de oorlog besloot men daarom die zeven vreugden van Maria in de Maria Ommegang uit te beelden.

Daarom zien we, na alle figuren uit het Oude Testament, die zeven vreugdemomenten van Maria aan ons voorbijtrekken. Eerst de boodschap van de engel: Maria zegt ‘Ja’ tegen wat Gods initiatief is. Dan de ontmoeting met Elisabet, haar nicht, ook wonderlijk in verwachting. Daarna de vreugde van de geboorte van Jezus met het bezoek van de herders, de eenvoudigen van het godsvolk. Daarna nog een verrassend kraambezoek: de wijzen die van ver komen en die de universaliteit van dit Godsinitiatief laten zien. Daarna komt de vreugde bij de wedervinding in de tempel: de moeder die haar kind weer terug heeft. Daarna zijn er nog twee ‘vreugden’ over, het moeilijkst te verbeelden: de Verrijzenis van Christus en de kroning van Maria in de hemel. Maar die komen in de stoet pas later.

ProgrammaMaria Ommegang 2010Route Maria Ommegang:

- Markiezenhof

- Steenbergsestraat

- Lievevrouwestraat

- Potterstraat

- Bosstraat

- Kloosterstraat

- St. Josephstraat

- Zuivelstraat

- Grote Markt

- Fortuinstraat

- Lievevrouwestraat

- Gevangenpoort

Page 6: Inzoomen juni 2010

Thema Maria Ommegang:

Maria Mantel der LiefdeSub tuum praesidium confugimus, Sancta Dei Genitrix

Onder uw bescherming nemen wij onze toevlucht, heilige Moeder van God

Dit ‘sub tuum praesidium’ is het oudste bekendste Mariagebed van de katholieke kerk en stamt van ongeveer �50 na Christus.Nu, bijna �750 jaar later, geloven we nog steeds dat wij altijd onze toevlucht kunnen nemen tot Maria, de Moeder Gods, die ook voor ons een moeder wil zijn als het nodig is. Zij geeft ons liefde en warmte in moeilijke tijden. Zij slaat haar armen om ons heen en troost ons als wij bedroefd zijn. Zij geeft ons kracht als we het even niet redden. Zij slaat als het ware haar mantel om ons heen om ons te beschermen. Het is juist dan als het nodig is dat we de hulp van Maria het meest ervaren.

Vandaar dat de woorden ‘liefde’ en ‘mantel’ passen in een thema voor de Maria Ommegang. Zij heeft de stad beschermd voor het brute oorlogsgeweld en daarvoor danken wij haar nog elke dag.

Maar als je het thema plaatst in de huidige tijd kan het nog steeds. Dan kom je tot woorden als mantelzorg en diaconie. Onderwerpen die in de huidige tijd bijzonder aanwezig en (voor dat laatste helaas) nodig zijn.Hiermee kan dit thema een aansluiting maken naar de hedendaagse problematiek van zorg voor de zieken en ouderen, geestelijke hulp aan hen die het leven niet zien zitten of geestelijke bijstand nodig hebben en ook voor hen die zich in andere moeilijkheden bevinden.

Sub tuum praesidium confugimus, Sancta Dei Genitrix. Nostras deprecationes ne despicias in necessitatibus, sed a periculis cunctis libera nos semper, Virgo gloriosa et benedicta. Amen.

Onder uw bescherming nemen wij onze toevlucht,Heilige Moeder van God,Verstoot onze gebeden niet in onze nood,Maar verlos ons altijd van alle gevaren,O roemrijke en gezegende Maagd.Amen.

Page 7: Inzoomen juni 2010

7

Page 8: Inzoomen juni 2010

A. OpeningRuiters

Draagvaandel van de Maria Ommegang met Pauselijke en Bisschoppelijke vlag

Tamboers: Odiles Rapid

Bazuinblazers

HerautMet de aankondiging van deze ��e Maria Ommegang en het thema ‘Maria, Mantel der Liefde’

StedemaagdDe verpersoonlijking van de stad. Bergen op Zoom gold in het verleden als onneembare vestingstad. Zij werd dan ook ‘La Pucelle’, de Maagd genoemd.

Page 9: Inzoomen juni 2010

Page met MariastandaardDe Mariastandaard van de Maria Ommegang met een pauselijke medaille, geschonken door Pius XII aan de Maria Ommegang.

Declamatie ‘Durf op God te vertrouwen’

Processiekruis met flambouwenIn dit kruis bevindt zich een relikwie van het H. Kruis van Christus.

Wierookzwaaiers

SuisseDe ordebewaker in de kerk met op zijn sjerp: ‘Eerbied in Gods Huis’

Geestelijke en wereldlijke autoriteiten en bestuur Lievevrouwegilde

Declamatiegroep‘Zeven Vreugden van Maria’Ruiters met de vlaggen van Bergen op Zoom, Brabant en Nederland

B. HistorieHeiligen van Stad en Land

St. Joris en de DraakSint Joris werd geboren aan het einde van de derde eeuw. Zijn vader, een officier in het leger, stierf toen Joris nog jong was. Eenmaal volwassen werd ook Joris militair en hij bracht het tot officier in het leger van Diocletianus. Sint-Joris wordt traditioneel afgebeeld met een draak, die hij volgens de overlevering zou hebben gedood om een meisje en een stad te redden.

St. Gertrudis, Patrones van Bergen op ZoomSt. Gertrudis, met haar moeder St. Ida en St. Amandus, die samen de abdij van Nijvel hebben gesticht, waar ook St. Gertrudis in het klooster trad. Want sinds enkele jaren worden de zeven vreugden hier onderbroken door de kernmomenten uit het leven en optreden van Jezus: de ‘vijf geheimen van het Licht’. Dat idee komt, zo zou je kunnen zeggen, van paus Johannes Paulus II. De paus uit Polen had een grote devotie voor Maria. De M van Maria stond op zijn pauswapen. In het jaar �000 schreef hij een brief over het bidden van de rozenkrans en stelde voor daarin niet alleen de blijde, de droevige en de glorievolle geheimen te overwegen, maar ook vijf momenten uit het openbare leven van Jezus. We moeten, zo vond hij, niet van de twaalfjarige Jezus ineens overspringen naar de verwerping en de kruisweg. Daarom stelde hij vijf ‘Lichtmomenten’ voor om tijdens het rozenkransgebed te overwegen. Die momenten zijn in de Ommegang opgenomen: de doop van Jezus in de Jordaan, de bruiloft in Kana, zijn predikend en genezend optreden, de verheerlijking op de berg Tabor en het Laatste Avondmaal. Het was een hele uitdaging voor de organisatoren van de Ommegang hier een aansprekende verbeelding voor te vinden. Van Jezus weer naar Maria: de Ommegang eindigt met wat de jaren door ieder heeft aangesproken: Maria die het aardse ontstegen is en die we zingend en biddend toezingen met de eigen naam die ze hier hebben mag: Hertoginne van Brabant.

Rud Smit

9

Page 10: Inzoomen juni 2010

�0

Waarom is “onze” Maria Ommegang zo bijzonder?In de eerste plaats, denk ik, omdat onze Maria Ommegang nog steeds springlevend is en hoogstwaarschijnlijk tegemoetkomt aan onze aanvechting om massaal de straat op te gaan, om mee te doen of om als toeschouwer ervan te genieten Het past tenslotte in de traditie van Bergen op Zoom om zich te profileren als Stad van Stoet en Spel en alles wat daartussen ligt.De Maria Ommegang, een stoet met bijbelse- en wereldse spelmomenten, gedragen door honderden vrijwilligers.In de tweede plaats, denk ik, omdat als de poort van het Markiezenhof aan de Steenbergsestraat opengaat en de Herauten op hun paarden met trompetgeschal en vlagvertoon de Steenbergsestraat indraaien en het begin van de stoet aankondigen, gebeurt er wat. Alle deelnemers, jong en oud, zingend en dansend, musicerend en declamerend, onderduikend in hun rol, vullen de straten van Bergen op Zoom. Soms ingetogen, soms uitbundig, afhankelijk wat ze uitbeelden. Gedeelten uit het Oude en het Nieuwe Testament komen voorbij, De belangrijkste gebeurtenissen uit het leven van Maria worden voelbaar gemaakt. Maar ook de Stadsreuzen en meer van dergelijke min of meer profane figuren geven acte de présence.In de derde plaats, denk ik, vanwege de ernst en de overgave waarmee alle deelnemers in de stoet meedoen.De zorgvuldig uitgekozen kostuums en attributen van elke groep en elke eenling maken het geheel een waar feest om naar te kijken en te bewonderen.

In de vierde plaats, denk ik, om het vermogen en de originaliteit om elk jaar nieuwe verrassende elementen toe te voegen aan onze, (om niet te zeggen mijn) Maria Ommegang.

Eugenie Daniëls-Klep (fan van de Maria Ommegang)

St. Gertrudis met haar volgelingenPatrones van Bergen op Zoom. In het jaar �54 kwam de abdis Geertrui, dochter van Pepijn van Landen, uit Nijvel, vanuit Antwerpen langs de Schelde naar Bergen op Zoom. Zij trof daar enige dorstige vissers aan, voor wie zij een bron met smakelijk zoet water maakte door haar staf in de zilte Scheldebodem te steken. Deze bron bestaat nog steeds. De kapel die op de bron was gebouwd, is opnieuw opgericht. Deze Gertrudiskapel aan de Scheldelaan (Boulevard) is in �9�9 opgebouwd uit overblijfselen van de in Bergen op Zoom gesloopte kerkgebouwen. Sint Gertrudis heeft een abdissenkruis om en loopt met een abdissenstaf, waarop muizen omhoog lopen, vanwege het feit dat ze eens het volk van een muizenplaag verlost heeft.

Ook draagt ze een kelk met de minnedrank. Dit omdat St. Gertrudis de beschermster van de reizigers is; alvorens op reis te gaan dronk men ‘St. Geertens minne’.

Moeder TeresaStichteres van de Zusters van naastenliefde. De zusters wonen verspreid over de gehele wereld, waar ze de zorg op zich hebben genomen voor de allerarmsten. Zelf heeft ze vooral in India in Calcutta gewerkt.

St. Christoffel met Kindje JezusDeze heilige was een reus en bracht reizigers uit liefde voor God naar de andere oever van de rivier, omdat ter plaatse geen brug aanwezig was. Zo vervoerde hij ook eens het Kindje Jezus.

Groep H. Marie AdolphineDe H. Zuster Marie Adolphine is de enige eigen heilige van het bisdom Breda. Ze werd op � maart ���� in Ossendrecht geboren en werkte in de missie in China, waar ze 9 juli �900 de marteldood stierf. Ze werd met haar zes medezusters in �94� zalig verklaard en op � oktober �000 heilig verklaard.

Page 11: Inzoomen juni 2010

Relieken van de LievevrouweparochieReliekhouder met daarin kleine relieken van o.a. de H. Theresia van Lisieux, de H. Nicolaas Pieck, een der martelaren van Gorcum, de eerbiedwaardige Alphons Ariëns, de H. Johannes Berchmans S.J., de H. Benedictus Labre en een reliek van het lijkkleed van de heilige pater Karel Houben, die in ��40 enige maanden als dienstplichtig soldaat in het Markiezenhof verbleef.

Sint MartinusDeze heilige was eerst soldaat in het Romeinse leger en later bisschop van Tours.

Toen hij nog soldaat was, ontmoette hij bij de stadspoort van Amiens een bedelaar, aan wie hij de helft van zijn mantel gaf. Deze heilige is mede in de Ommegang opgenomen om de vorige bisschop van Breda, Martinus Muskens, te eren.

Heren en markiezen van Bergen op Zoom

Groep rond Jan II van GlymesJan II van Glymes, bijgenaamd Metten Lippen (�4�7 - �494) was markies van Bergen op Zoom. Onder zijn bewind werden meerdere gebouwen in Bergen op Zoom gebouwd of uitgebreid, zoals de Sint-Gertrudiskerk en het Markiezenhof.

‘Merck toch hoe Sterck’Deze cultuur-historische groep brengt de geschiedenis in beeld van Bergen op Zoom ten tijde van de �0-jarige oorlog (�5��-��4�). Vanwege haar zeer strategische ligging was Bergen op Zoom een gewilde stad voor zowel de Staatse-, als de Spaanse machthebbers. Toen Bergen op Zoom in �57� eenmaal in Staatse handen was gevallen zou zij, als énige stad in Brabant, deze positie niet meer afgeven. De oorlogsjaren drukten zwaar op de bevolking en haar verdedigers. Altijd lag het gevaar voor overrompeling, belegering of verraad op de loer. De beproevingen van de belegering van ���� hebben Adriaen Valerius geinspireerd tot het schrijven van een der beroemdste Geuzenliederen; Merck toch hoe Sterck.

��

Page 12: Inzoomen juni 2010

��

Klein Arsenaal, maandagavond 26 april 2010, 19.40 uur

Het hele jaar door hangen de honderden kostuums van de Maria Ommegang op de zolder van het Klein Arsenaal aan het einde van de Dubbelstraat. Daar komt wekelijks een groepje dames bij elkaar. Voor verstelwerk en productie van nieuwe kostuums. Dat laatste is hard nodig. “Sommige jurken zijn zo versleten dat ze niet meer fatsoenlijk gedragen kunnen worden,” vertelt het opperhoofd van de groep, “andere kostuums zijn gedateerd. Dan wordt het tijd voor een nieuw en fris ontwerp.”

Een van de dames staat gebogen over de grote tafel om verschillende patroondelen uit smetteloze stof te knippen. Anderen zijn druk in de weer met de naaimachine en met naald en draad. Daar komen twee leden van het bestuur binnen. Zij hebben hiernaast vergadering.

De dames laten zich niet afleiden. Ze werken momenteel hard aan nieuwe kostuums voor de Angelus-groep. Het maagdelijke wit blijft. Het kenmerkende blauwe koord en het witte kapje verdwijnen echter. Er komen gouden mouwtjes aan de kostuums. Hoe kan het ook anders? Het Latijnse ‘angelus’ betekent ‘engel’. Daar hoort goud bij. “Op de voorkant van de tunieken wordt bovendien een gouden vleugel aangebracht”, vertellen de dames. Het is nog veel werk. Of de nieuwe kleding op tijd af is? “Jawel, we komen sinds vorige week niet alleen op maandag- maar ook op donderdagavond samen.”

Ward Warmoeskerken

De groep is ingedeeld in 3 gedeeltes:

Deel I. De aanloop naar de 80-jarige oorlogDe banieren en trommelaars die de groep openen.Markies Jan IV van Glymes, bekend als Van Bergen die naar koning Philips II ging om clementie te vragen en zijn moeder Jacqueline (Jacoba) de Croy, in zijn afwezigheid regentes.

Deel II. Het beleg van Bergen op Zoom in 1588 door ParmaAlessandro Farnese, hertog van Parma, landvoogd der Nederlanden, met page; gouverneur Paulus Backx; gouverneur Marcelis Backx; drossaard Elias de Lion; Jacob Baselius. Hierachter lopen hun echtgenotes (en enkele van hun kinderen).Maurits van Nassau, prins van Oranje, opperbevelhebber van de Staatse legers, markies van Bergen op Zoom van �5�4 tot ��09, met page.

Deel III. Het Beleg van Bergen op Zoom in 1622 door SpinolaAmbrogio Spinola met page; gouverneur Louis de Kethulle; gouverneur Karel Morgan. Hierachter lopen de echtgenotes van de gouverneurs.Adriaen Valerius, de schrijver van het geuzenlied Merck toch hoe Sterck. Hij wordt begeleid door fluitistes, die o.a dit Bergse Volkslied ten gehore brengen. De vaandeldragers zwaaien met de kleuren van Brabant, Oranje, Bergen op Zoom en zelfs met die van Spanje.

Gildenbroeders

St. SebastiaansgildeHet St. Sebastiaansgilde bestaat sedert �4�5. Dit schuttersgilde bewaakte huis en haard van de Bergenaren.

Blauwe SchuitIn de Middeleeuwse Kruisommegang was dit een vast onderdeel. Leden van het Gilde van de Blauwe Schuit waren de jonge schippers.

Page 13: Inzoomen juni 2010

Dragers Blazoen VreugdebloemeHet blazoen is het gildeschild van de rederijkerskamer ‘De Vreugh-denbloeme’ uit de Middeleeuwen. Alle jaren op �5 augustus werd één van de zeven vreugden of smarten van Maria als toneelstuk opgevoerd.

Kapelaan Ooijens met de afkondiging van de Maria Ommegang

In �94� doet Kapelaan Ooijens tijdens de feestpredicatie in de Kerk van de H. Maagd op het feest van Maria ten Hemelopneming het voorstel om, als Bergen op Zoom voor groot oorlogsgeweld zal worden gespaard, uit dankbaarheid daarvoor een Ommegang te doen trekken zoals weleer in de Middeleeuwen jaarlijks een Kruisommegang door de straten van Bergen op Zoom trok. Op �5 augustus �945, voor het eerst na ruim �70 jaar, trekt de eerste Ommegang door Bergen op Zoom.

De Middeleeuwse Kruisommegang en de vernieuwingen in de Maria Ommegang

Sinds ���0 is in Bergen op Zoom een devotie nawijsbaar voor een wonderbaar kruisbeeld. Volgens de legende was dit kruisbeeld bij de stad aangespoeld op de schorren van de Schelde. Elk jaar vond er een grootse Ommegang plaats op de tweede zondag na Pasen. Naast het feest van het H. Kruis was dit ook het tijdstip waarop in Bergen op Zoom de Paasjaarmarkt plaatsvond met druk bezoek van kooplieden uit geheel Europa. Juist gedurende deze jaarmarkt herbergde de stad veel vreemdelingen en men boeide hun aandacht door een grootse ‘Cruysommeganck’. Deze stoet bestond uit een folkloristisch gedeelte met o.a. alle gilden, een Oud- en Nieuwtestamentisch gedeelte en een processiegedeelte. De elementen uit het folkloristisch gedeelte van de middeleeuwse Kruisommegang staan model voor vernieuwingen in de Maria Ommegang. Zo zijn inmiddels de reuzen St. Christoffel en Goliat, en St. Joris en de Draak te zien, en zullen er de komende jaren nog vernieuwingen worden doorgevoerd in wagens en kleding.

Tussen Kunst & KerkMaria is goed bedeeld in Bergen op Zoom. Ze heeft onder meer een eigen hoek, een eigen straat en een eigen poort. Deze maken vanaf �0�0 weer deel uit van de route van haar eigen Maria Ommegang. Vanaf de Grote Markt loopt de stoet door de Fortuinstraat en buigt bij de Mariahoek linksaf de Lievevrouwestraat in en loopt tot aan de Gevangenpoort, die oorspronkelijk en nog steeds Lievevrouwepoort genoemd wordt. Daar zal haar processiebeeld geplaatst worden onder een andere beeltenis van haar.

In de nis boven de poort staat namelijk het Mariabeeld van A. Termote. Ze is er in �954 geplaatst en kijkt vriendelijk naar beneden, alsof ze ieder die de stad verlaat een goede reis wenst. Aan de andere zijde van de poort staat nog een beeld, van P. van Dongen uit �9�4. Het heet eigenlijk ‘De Vruchtbaarheid’, maar is in feite een Mariabeeld. Wat hemels staart zij in het oneindige. Uitziend naar reizigers van buiten de stad? Of kijkt zij naar onze Hemelse Moeder? Die zal tijdens de Maria Ommegang welwillend naar beneden kijken: zoveel Maria op enkele vierkante meters!

Ward Warmoeskerken

��

Page 14: Inzoomen juni 2010

Zo is de Blauwe Schuit oorspronkelijk een onderdeel van de Middeleeuwse Kruisommegang;hiermee deed namelijk het gilde van de jonge schippers mee aan de Ommegang.Ook de rest van het historische gedeelte van de Maria Ommegang is in ontwikkeling. De laatste jaren zijn er taferelen te zien uit de geschiedenis van de markiezen van Bergen op Zoom en uit de Spaanse tijd.

Bergen op Zoom kent vele beroemde bouwmeesters. Zo was Everard Spoorwater, bouwheer van de Sint-Gertrudiskerk in de �5e eeuw. Anthonis en Rombout Keldermans bouwden het Markiezenhof. De gebroeders Cees van Genk en Piet van Genk, uit het begin van de vorige eeuw, waren beroemde architecten van vooral kerken. Deze groep is nog niet opgenomen in de Maria Ommegang. Dit zal in de nabije toekomst gebeuren.Bergen op Zoom kent ook een rijke geschiedenis al het gaat om de geestelijkheid, de militaire geschiedenis, en de industrie. Deze elementen zijn onderwerp van toekomstige uitbreidingen van de Ommegang.

C. Oude TestamentEva en de DuivelDe Duivel verleidt Eva tot zonde.

CherubijnenNa de zondeval werden Adam en Eva uit het Aards Paradijs gestuurd. Engelen met vlammende zwaarden sluiten de toegang van het paradijs af.

DeclamatricesLoflied van de H. Paulus over de liefde(� Kor. ��)

Noach met zijn vrouw en zonen Sem, Cham en JafetNoach bouwde een ark om te overleven in de zondvloed.

Eva en de Duivel

�4

Page 15: Inzoomen juni 2010

Na de zondvloed opende Noach een raam van de ark en liet een duif naar buiten om te kijken of het water al aan het zakken was.

Job met zijn vrienden Elifaz, Bildad en SofarIn zijn ellende komt Job tot het inzicht dat ook in tegenspoed de naam Gods gezegend dient te worden.

Abraham en Sara met hun zoon IsaäkAbraham en Sara zijn de stamouders van een talrijk volk. Sara is een voorafbeelding van Maria. Isaäk draagt de takkenbos voor zijn eigen offer.

Hagar en IsmaëlIsmaël, de andere zoon van Abraham, leefde als boogschutter met zijn moeder Hagar in de woestijn. Ze werden niet verlaten door God.

Isaäk en Rebekka met hun zonen Esau en JakobEsau verkoopt het eerstgeboorterecht aan Jacob voor een bord linzensoep. Rebekka vermomt Jacob als de sterkbehaarde Esau door middel van een geitenvelletje. Zo ontvangt Jakob van zijn blinde vader Isaäk de zegen.Jacob met zijn vrouwen Rachel en Lea en hun zonenDeclamatie ‘psalm �50, lofzang op God’

MozesMozes ontving van God op de berg Sinaï de Tien Geboden op twee stenen tafelen. Doordat hij veertig dagen op de berg Sinaï in Gods bijzijn was, straalde zijn gezicht en uit zijn voorhoofd kwamen twee stralenbundels. God gaf hem een staf, waarmee hij vele wonderen verrichtte.

AäronDe eerste priester uit het Oude Testament

Levieten met de Ark van VerbondLeden van de stam Levi dragen de Ark van het Verbond met twee Cherubijnen erop.

�5

Page 16: Inzoomen juni 2010

MirjamgroepToen Mozes met het uitverkoren volk op de vlucht voor de Egyptenaren voor de Rode Zee kwam, raakte hij met zijn staf het water aan. De zee week uiteen en het uitverkoren volk liep over de bodem van de zee naar de overkant. Uit dankbaarheid zong Mozes een lied en Mirjam, de zus van Aäron, danste met de vrouwen.

Verkenners met druiventrosDe druiventros is een teken van de vruchtbaarheid van het Beloofde Land.

Kleine David en ‘Goliat’Goliat was een reus die zich ten dienste stelde voor het Filistijnse leger in hun oorlog tegen de Joden. David schakelde hem uit door gebruik te maken van een slinger met een steentje.

Koning David en de Profeet NatanIn zijn zwakheid heeft David de vrouw van zijn legeraanvoerder Urias tot vrouw genomen. De profeet Natan verwijt hem dit. David komt tot inkeer en belijdt zijn schuld.

Ton Taalman, bazuinblazer

Hoe lang doe je al mee in de Ommegang? Dit jaar doe ik voor de 50e keer mee aan de Maria Ommegang. Al die jaren heb ik als bazuinblazer meegedaan. Vanaf mijn �5e was ik elk jaar aanwezig, we wilden altijd heel graag meedoen. Vakanties hebben we ervoor verzet. Dat ik nu al 50 jaar meedoe, is voor mij erg belangrijk. Ik vier dit echt als een speciale gebeurtenis.

Waarom als bazuinblazer in de Ommegang?Wij openen de Maria Ommegang met bazuingeschal, waarna Odiles Rapid haar karakteristiek tromgeroffel laat horen. Dit bezorgt heel veel mensen een zeer speciaal gevoel: de Ommegang trekt! Zowel op de binnenplaats van het Markiezenhof als tijdens de tocht is dit het geval. Na ons bazuingeschal spreekt de heraut de omstanders toe en vraagt hen mee te kijken naar de Ommegang, zoals het in de Middeleeuwen ook het geval was.

��

Page 17: Inzoomen juni 2010

Wat is een bazuin?Een bazuin is een historisch blaasinstrument. De bazuin is de voorloper van de trompet. Hij bestaat uit een ongebogen, lange buis, breed uitlopend en is versierd met een vaandel. De bazuin werd gebruikt ter verwelkoming van bezoek, of ter aankondiging van een heraut.

Koningin Ester en MordechaiKoningin Ester heeft door haar voorspraak bij koning Assuerus van Perzië haar volk van de ondergang gered.

Judith met haar dienstmaagdJudith hakte het hoofd van Holofernes af, de vijand van het Joodse volk.

Joodse vrouwen met schilden met lofprijzingen op Judith

Drie profeten: Jesaja, Jeremia en Daniël met declamaties

Joachim en Anna met de kleine MariaJoachim en Anna waren de ouders van Maria.

Tussengroep: ckb-dansgroepDansgroep van het Centrum voor de Kunsten Bergen op Zoom

Gerrit Leenders

Gerrit is �� jaar en doet al vanaf het begin (�945) mee met de Maria Ommegang. Zijn eerste rol was die van de zwarte koning (zie foto). Daarna liep hij in jacquet mee langs de stoet als organisator. Maar dat was niet echt wat hij wilde, daarom is hij mee gaan lopen in de groep van Johannes de Doper. Vervolgens is hij de rol van Noach gaan vervullen. Dat doet hij al heel wat jaren, waarin hij verschillende zonen heeft gehad. Inmiddels loopt hij daar nu met zijn vijfde vrouw! Het hele gezin Leenders is actief in de Maria Ommegang. Er was een topjaar waarin maar liefst zeven gezinsleden meeliepen in de stoet. Naast zijn activiteiten in en rond de Maria Ommegang heeft Gerrit ook gewerkt aan de eerste kerstwagen. De reden waarom Gerrit meeloopt met de Maria Ommegang moeten we zoeken in de belofte van kapelaan W. Ooijens in �94� om een jaarlijkse Maria Ommegang te gaan houden als de stad gespaard zou blijven voor ernstig oorlogsgeweld. Daarom zal Gerrit mee blijven lopen zo lang zijn gezondheid het toelaat. Op de vraag ‘Wat doet de rol met u?’, vertelde Gerrit dat hij het verhaal van de zondvloed uit het Oude Testament zo indrukwekkend vond. Alles werd overstroomd en verdelgd, maar de bijbel vertelt dat alles weer opnieuw kon beginnen. Ook in de tegenwoordige tijd zijn er overstromingen, denk maar aan de tsunami. Zouden dat net als vroeger tekens zijn dat het niet goed gaat? Daar denkt Gerrit aan als hij zijn rol speelt.

�7

Page 18: Inzoomen juni 2010

D. Nieuwe TestamentEerste Vreugde van Maria:Maria Boodschap

Declamatie

‘De Moeder die het Kind, het Kind dat de Moeder droeg’

Angelusgroep met Klokkenspel

Maria Boodschap WagenDe Aartsengel Gabriël brengt Maria de Blijde Boodschap dat zij Moeder van God zal worden. Dit tafereel wordt begeleid door harpistes van CKB De Maagd.

Tweede Vreugde van Maria:Maria bezoekt haar nicht Elisabet

Groep Maria en ElisabetMaria bezoekt haar nicht Elisabet, die in verwachting is van Johannes de Doper.

Dansgroep VreugdebloemenMagnificatgroep met schildenDeze groep vertegenwoordigt alle geslachten die Maria zalig prijzen.

Derde Vreugde van Maria:Geboorte van Jezus

Maria en Jozef met ezelMaria en Jozef gaan naar Betlehem op de ezel voor de geboorte van Jezus.

Declamatie ‘Profeet Jesaja,voorspelling van de geboorte van Jezus’

��

Page 19: Inzoomen juni 2010

�9

Piet Laarhoven

Piet is 70 jaar en doet al �0 jaar mee aan de Maria Ommegang, al die tijd als tollenaar bij de Johannes de Doper-groep. Sinds �0 jaar heeft hij een beetje de leiding over die groep en verzorgt de repetitieavond. Piet vraagt mensen om mee te doen; zijn eigen kleinkinderen lopen ook in de groep.

Voor het vertrek van de stoet spreekt Piet de groep even toe. Hij vertelt dan de essentie van het verhaal, vaak nodig voor de jongeren in de groep. Hij spreekt de hoop uit dat ieders intentie verhoord mag worden en bidt voor het vertrek samen met zijn groep een weesgegroet. Op de vraag ‘Wat doet deze rol met u?’, vertelde Piet dat de Bijbelse gedachte hem erg diep raakt, evenals de Maria Ommegang. Hij vindt het erg mooi om zo uiting te geven aan zijn geloof. Ook hij is van mening dat de belofte aan Maria in stand gehouden moet worden.

Piet is blij dat het allemaal nog kan in deze moderne tijd. En het doet hem goed te ervaren dat de mensen langs de kant het ook erg waarderen.Zolang hij nog gezond is, blijft Piet meelopen met de Maria Ommegang.

Gedachten van Sint Jozef

Sjok, sjok, sjok, liep het ezeltje, helemaal naar Betlehem! Dat duurde lang. Dagenlang zijn mijn lieve Maria en ik onderweg geweest. Want erg snel loopt een ezel niet. Ook die van ons niet. Dat merk ik elk jaar weer als we de lange reis van Nazaret naar Betlehem opnieuw beleven tijdens de Maria Ommegang. ‘s Morgens na de mis wordt onze trouwe reisgezel keurig door boer Duine afgeleverd bij de Gertrudiskerk. In het tuintje aan de Kerkstraat kan hij wat grazen in de schaduw van de appelbomen. Tussen alle deelnemers op de binnenplaats van het Markiezenhof blijkt steeds hoe rustig onze viervoeter kan zijn. Wat loom staat hij voor zich uit te staren. Met zijn vier poten lijkt hij vastgenageld aan de grond: bij vertrek duurt het even voordat we hem in beweging hebben. Eenmaal vertrokken loopt hij in één tempo door. Niet al te snel, daarom duurde die reis destijds zo lang. Soms staat hij zelfs plotseling stil, bij roosters in het wegdek. Daar gaat hij niet overheen. Koppig denkt hij dan: tot hier en niet verder. Met wat duwen en trekken weten we hem meestal wel over te halen. Enkele jaren geleden lukte dat niet. Noodgedwongen hebben Maria en ik toen een andere route gekozen. Door de verlaten Koevoetstraat langs de synagoge. Het deed me denken aan toen. We konden nergens binnen, geen plaats meer in de herberg, moederziel alleen dwaalden we destijds door Betlehem. En tegenwoordig door Bergen op Zoom.

Sint Jozef

Page 20: Inzoomen juni 2010

Dingdonggroep

Kerstwagen

Herders met schapen

Vierde Vreugde van Maria:Aanbidding door de drie Koningen

Declamatie ‘Profeet Micha,voorspelling van de komst van de drie Koningen’

De drie Koningen met hun gevolgDe drie Koningen nemen goud, wierook en mirre mee als geschenken voor Jezus.

Vijfde Vreugde van Maria:Wedervinding in de Tempel

WedervindingsgroepAls Jezus twaalf jaar oud is, gaat Hij met Jozef en Maria voor het eerst naar de tempel. Maria en Jozef zijn Hem kwijt als ze weer op de terugweg naar Nazaret zijn. Jezus is in de tempel achtergebleven en onderwijst de schriftgeleerden. Maria vindt haar verloren Kind na drie dagen terug in de tempel.

Eerste geheim van het Licht: Doop van Jezus door Johannes

Groep Doop van JezusJohannes de Doper, de Voorloper van Jezus, bereidt de weg van Jezus, de Messias, al prekende en dopende. Zijn volgelingen roept hij op om boete te doen en de Messias te volgen. Jezus zelf gaat ook naar hem toe om gedoopt te worden.

�0

Page 21: Inzoomen juni 2010

Tweede geheim van het Licht: Bruiloft te Kana

Groep Bruiloft van KanaTijdens de Bruiloft van Kana verandert Jezus op verzoek van Maria water in wijn.

Derde geheim van het Licht: Jezus tijdens de BergredeGroep Jezus met BergredeJezus spreekt, omringd door leerlingen, op de berg de Acht Zaligheden uit.

Vierde geheim van het Licht: Gedaanteverandering van Jezus op de berg Tabor

Groep GedaanteveranderingOp de berg Tabor werd Jezus van gedaante veranderd voor de ogen van Petrus, Johannes en Jacobus. Zijn gezicht schitterde als de zon en zijn klederen werden wit als sneeuw. Mozes en Elia verschenen en spraken met Jezus.

Vijfde geheim van het Licht: Laatste AvondmaalBanier van het Laatste Avondmaal, waarin Jezus de H. Eucharistie instelde.

��

Page 22: Inzoomen juni 2010

Zesde Vreugde van Maria: Verrijzenis van Christus

Paaskoor

PaaskruisHet lege kruis, symbool van de Verrijzenis, geeft ook onze verlossing weer.

Zevende Vreugde van Maria: Maria ten Hemelopening

Onze Lieve Vrouw van Brabant groepHet Lied van Onze Lieve Vrouw van Brabant wordt met dans ten gehore gebracht.

BrabanciawagenDe letters van de naam Brabancia vormen de beginletters van de eigenschappen van Onze Lieve Vrouw, de Hertogin van Brabant.

B ona Edel R egalis Koninklijk A udax Moedig B eata Gezegend A ntiqua Eerbiedwaardig N obilis Vermaard C aritativa Welwillend I usta Rechtschapen A mabilis Beminnelijk

��

Page 23: Inzoomen juni 2010

����

E. MariavereringDeclamatie ‘Mariagebed’

SymbooldraagstersSymbolen uit de Litanie van Onze Lieve Vrouw: Mystieke Vaas, Ivoren Toren, Morgenster, Geestelijk Vat, Deur van de Hemel, Spiegel der Gerechtigheid.

Zilveren Vaas en vier kandelaarsIn de Middeleeuwen stond in de gildekapel voor het Mariabeeld een zilveren lelie in een zilveren vaas, verscheidene malen verzwaard met ten geschenke gekregen zilver. De lelie is een zinnebeeld van de zuiverheid van Maria. De vier kandelaars zijn in �94� door de vier parochies van de stad aan het Lievevrouwegilde geschonken.

ProcessiekaarsDe kaars wordt na de Maria Ommegang in de Mariakapel van het Markiezenhof geplaatst en ontstoken op Mariafeesten.

HemelvaartsgroepDe groep omgeeft het Mariabeeld met gezwaai van palmen en gezang.

MariabeeldSinds �9�0 wordt dit Mariabeeld als processiebeeld meegedragen in de Maria Ommegang.

Processievaandels

LourdesgroepDe geloofsgemeenschap Onze Lieve Vrouw van Lourdes met het Lourdeslied

Bidgroepen en Afsluiting

Page 24: Inzoomen juni 2010

�4

Cyril Poppelaarskapelaan Ooijens

Hoe lang doe je al mee in de Ommegang? In welke rollen?Sinds een vijftiental jaar was ik te zien en te horen als prediker. Door een verandering van de declamaties ben ik gevraagd om als kapelaans Ooijens de Maria Ommegang te openen. Met het declameren wordt de tekst iets van jezelf. In mijn dagelijks leven gebruik ik nog steeds een gedeelte van de tekst van de Prediker. Zeker in die situaties waarop ik geen invloed kan uitoefenen. “Alles gebeurt op tijd en uur, zo gaat dat hier op aarde”. Een voorbeeld hiervan is mijn rolwisseling van Prediker naar kapelaan Ooijens.

Waarom doe je mee aan de Ommegang?De Maria Ommegang betekent voor mij uiting van bezinning en intentie. Ieder jaar gebruik dan ook dit moment om actief te denken aan mensen in mijn omgeving die energie nodig hebben om hun leven weer op orde te brengen en/of kracht te geven. Het moment van samenzijn en bezinning op de binnenplaats van het Markiezenhof geeft mij een bijzonder gevoel. Een gevoel dat ik niet nader kan beschrijven.

Wat doet je rol met jou?Bij het aanvaarden van deze rol heb ik me verdiept in de persoon van kapelaan Ooijens. Zo zie ik hem nu als een gelovig mens die in staat is geweest om woorden in daden om te zetten. Hij heeft als initiatiefnemer aan de Maria Ommegang die plek gegeven die niet meer valt weg te denken in de historie van Bergen op Zoom.

Page 25: Inzoomen juni 2010

Greetje Dietvorstdanslerares CKB de Maagd, en Eva in deMaria Ommegang over de Mirjamgroep:

Mijn naam is Greetje Dietvorst, dansdocente bij CKB de Maagd. Met veel plezier draag ik al een aantal jaren zorg voor de dans van de Mirjamgroep. Zoals u misschien wel zult begrijpen vind ik dansen het leukste wat er is. Ook het aanleren en dus overdragen van mijn plezier in dans aan anderen vind ik geweldig. Zo ook voor de deelnemers van de Maria Ommegang. De Mirjam groep bestaat uit meisjes in de leeftijd van ��-�5 jaar en is een gedreven en gezellige club. Natuurlijk is er altijd ruimte voor uitbreiding, want hoe groter de groep, des te beter kunnen wij ons verhaal aan het publiek vertellen in de vorm van dans en zang. De dans vertelt het Bijbelse verhaal over Mirjam, een strijdlustige vrouw die danste van vreugde omdat de Israëlieten bevrijd waren.Zelf speel ik de rol van Eva (samen met de welbekende duivel) ook dat is een hele bijzondere rol. Samen met alle andere deelnemers van de Maria Ommegang proberen wij er elk jaar weer een mooie stoet van te maken.

�5

Page 26: Inzoomen juni 2010

��

Marieke Jansenover de Ding Dong groep:

Hoe oud ben je en hoe lang doe je al mee aan de Maria Ommegang?

Ik ben 7 jaar en doe dit jaar voor de vierde keer mee aan de Maria Ommegang. Ik heb drie keer eerder meegedaan aan de Ding Dong groep.

Waarom vind je het leuk om mee te doen?

Allereerst vind ik het dansje erg leuk. Ook de jurk en de belletjes zijn heel mooi.Als we beginnen bij het Markiezenhof dan zie ik heel veel mensen in mooie kleren lopen, dat vind ik mooi om te zien. Volgend jaar wil ik graag als engeltje mee doen in een witte jurk met vleugeltjes! Ik vind het altijd erg leuk om mee te doen en ik ga nog vriendinnetjes vragen om ook mee te gaan doen!

Page 27: Inzoomen juni 2010

Whitney den Broedervan de Muizengroep

Hoe oud ben je?Ik ben 5 jaar

Hoe lang doe je al mee aan de Maria Ommegang?Ik doe nu voor de tweede keer mee in de Muizengroep

Wat vind je leuk aan de Maria Ommegang?Dat ik zo’n mooi pak aan heb, dat ik er net zo uitzie als een muis!

Vind je het dansje leuk?Ja, we doen net alsof we muizen zijn!

Wat vind je het leukst?Dat we geschminkt worden door de ‘nar’.Het leukst was dat we met de hele groep door de stad heen liepen!

�7

Page 28: Inzoomen juni 2010

��

Iris de Vos en Ilse Frankenover de Onze Lieve Vrouw van Brabant groep:

Hoe oud zijn jullie en hoe lang doen jullie al mee aan de Maria Ommegang?Iris: ik ben 9 jaar en doe nu voor de derde keer mee aan de Maria Ommegang. Ik heb twee jaar als engeltje bij de Vreugdebloemen meegelopen. Dit jaar doe ik voor het eerst mee in de dansgroep van de Brabantgroep. Daar dansen we met bloemenslingers.

Ilse: ik ben �� jaar en doe dit jaar voor de zevende keer mee aan de Maria Ommegang. Ik heb twee keer bij de Rozenkransgroep meegelopen, twee keer bij de Ding Dong en � keer bij de Vreugdebloemen, iedere keer werd ik een stukje langer en ben ik doorgeschoven naar de volgende dansgroep.

Waarom vinden jullie het leuk om mee te doen?Iris: ik vind het erg leuk om in de optocht voor het publiek op te treden, het publiek is altijd enthousiast.

Ilse: ik vind het oefenen met de dansgroepjes ook altijd leuk en ik vind het ook leuk om in bijzondere kleding mee te lopen. De duivel vind ik het leukst, die show en dat toneelspel op straat, ook de mensen worden er bijna bang van!

Page 29: Inzoomen juni 2010

�9

Deborah de Weerd - Jenner (harplerares CKB De Maagd) over de harpen in de Maria Ommegang:

Het vaak tot de verbeelding sprekende snaar- tokkel instrument de harp is waarschijnlijk in de oudheid ontstaan uit de pijl en de boog. Harpachtige instrumenten zijn in oude literatuur en op tekeningen over de hele wereld te vinden. Als gemene deler hebben ze een driehoeksvorm, bespannen met snaren en een klankkast en worden bespeeld met de vingers. De harpen die vandaag meedoen zijn naar Keltisch voorbeeld gebouwd.

Eén van de meest bekende bronnen is wel het Bijbelse verhaal van David, die de harp bespeelde om koning Saul tot rust te brengen. Maar ook de vele beeltenissen van engeltjes die harp spelen zijn in menige kerk te vinden.Met deze lange geschiedenis past de harp dus goed in de Maria Ommegang.

Een andere reden om mee te doen is, dat het voor de leerlingen van CKB De Maagd een mooie gelegenheid is om te laten zien en horen hoe mooi de harp is. En vooral hoe leuk en veelzijdig het instrument is om zelf te bespelen. CKB De Maagd is er bovendien niet alleen op gericht om lessen te volgen, maar ook om die resultaten te delen met andere culturele evenementen in Bergen op Zoom.

Kijk, luister en geniet!

Page 30: Inzoomen juni 2010

Nieuws uit de Parochie

Afscheid en kennismakingOnderstaand stukje had al in de vorige aflevering van inZOOMen moeten staan, maar door een foutje bij de verwerking van de kopij is het er toen niet van gekomen….. Toch wil ik u alsnog graag het volgende laten weten.

Al weer ruim drie maanden geleden, op zondag �4 maart j.l., zondag Laetare (ofwel “half-vasten”), werd er ’s morgens tijdens en na de Eucharistieviering in de Gertrudiskerk uitvoerig aandacht besteed aan mijn afscheid als kerkmusicus van de Lievevrouweparochie en als dirigent van HMR. Het betekende tevens een officieel welkom aan Marcel van Westen en Janno den Engelsman, die de maanden ervoor mijn taken geleidelijk aan al hadden overgenomen. De “blijvers”, een voltallig HMR-koor en organist Toine Jimkes, hadden voor de gelegenheid een nieuwe mis van Herman Strategier en motetten van Saint-Saëns ingestudeerd. En natuurlijk was er ook volop Nederlandse liturgische muziek. En zo kon ik, als kerkganger, voor het eerst een beetje wennen aan mijn nieuwe plaats. Want wennen was het, en dat is het, nu ruim drie maanden nadien, onverminderd nog steeds….!

Wat een prachtige viering, wat een indrukwekkende liturgie, ook met betrekking tot het gezegde door pastor Rud Smit en tot het gezongene door het koor o.l.v. de nieuwe dirigent en tot het gespeelde door de organisten. Daarna, namens de parochie, waarderende woorden van Rob Stuart, vice-voorzitter van het bestuur, bekrachtigd door een cadeau in de vorm van een geschilderd portret, waarvoor ik bij Kees Warmoeskerken model had gezeten! Vervolgens tijdens de receptie bijzondere bijdragen van de koren en warme woorden van kerkgangers en van nabije mensen uit de vertrouwde kring. Maar ook van genodigden van soms ver die voor mij in de loop van de jaren nabij zijn geworden en/of gebleven. En direct aansluitend kon men kennismaken met Marcel en Janno.

Voor velen was het komen naar Bergen op Zoom op een zondagmorgen natuurlijk niet mogelijk.

Daarom waren er veel hartverwarmende brieven, mails, kaarten, cadeautjes als aandenken, en rond deze dag heel wat, soms lange telefoongesprekken. Voor alle post, alle gezegde, gezongen en geschreven woorden, voor, tijdens en na de viering: heel veel dank!

Eigenlijk niet bij het afscheid c.q. de kennismaking horend, maar wel opzettelijk op deze dag zo gepland: ’s middags was er de inspeling van het Rogier-orgel, voor mij persoonlijk nog een heel bijzonder accent op deze dag. Aansluitend een nazit voor genodigden bij de inspeling en voor de Vrienden van het Ibach-orgel in het kader van hun jaarlijkse, ook voor vandaag geplande Vriendendag. Tenslotte: uit eten gaan in kleine familiekring vormde de afsluiting van de dag.Ongetwijfeld zult u me regelmatig terugzien, als kerkganger, als actief bij de parochie en bij het kerkgebouw en met zijn inventaris vergroeide betrokken vrijwilliger, als vervangend musicus, indien nodig, of voor een project, etc.!

Ieder met veel dank,

Hans Smout

Mededeling

inZOOMen septemberKopij voor het september nummer dient uiterlijk � september �0�0 te worden ingeleverd.Kopij naar: [email protected]

�0

Page 31: Inzoomen juni 2010

Pastors aan tafelvooruitkijken

Ook in dit nummer van InZOOMen wil ik schrijven over wat het pastoraal team van de Lievevrouweparochie bezighoudt.

Dit nummer gaat in zijn geheel over de Maria Ommegang, het laatste grote evenement op kerkelijk terrein voor de vakantieperiode. De organisatie van de Ommegang ligt niet bij de parochie, maar bij het Lievevrouwegilde, bij het Bestuur en bij de Kerncommissie. Van daaruit lopen allerlei lijnen naar de parochie en de verschillende geloofsgemeenschappen. Maar tegelijk moet je zeggen: de Ommegang wordt georganiseerd door een eigen organisatie, een zelfstandige loot binnen het Bergse verenigingsleven.Daarom is de Ommegang geen onderdeel van het pastoraal programma van de parochie en draagt het pastoraal team er geen verantwoordelijkheid voor. Ikzelf, pastoor van de parochie, ben enkele jaren geleden toegetreden tot het bestuur van het Lievevrouwegilde en ben sindsdien een direct betrokkene en verantwoordelijke, maar de anderen niet. Die mogen meelopen in de stoet bij de ‘kerkelijke en wereldlijke autoriteiten’ en laten zich jaarlijks net zo verrassen als de andere deelnemers en toeschouwers. Of moet ik hier nog wijzen op collega Ben Riesewijk die al jaren geleden initiatief nam om met een groep ‘bidders’ van de geloofsgemeenschap O.L.Vrouw van Lourdes in de stoet mee te lopen, achter het Mariabeeld, en met luid Mariagebed en Mariagezang.

In ieder geval: het pastoraal team is deze weken nog met heel andere zaken bezig en misschien mogen we dat hier in dit nummer even neerschrijven. Want het volgende nummer met parochienieuws komt pas na de vakantie, als het nieuwe werkjaar weer begonnen is. Dan presenteren we weer een nieuw jaarboekje met alle gegevens over de parochie en het pastorale programma. En dan zitten we met twee nieuwe mensen rond de tafel. Want de vacatures van een jaar geleden zijn dan ingevuld. We komen weer op sterkte.

Met Pinksteren konden we in de kerk de eerste naam al noemen. De bisschop heeft, met ingang van � augustus, diaken Co van Bekkum benoemd tot fulltime lid van het pastoraal team van de parochie. Co (59) is gehuwd en vader van drie kinderen en heeft de laatste zes jaar in Suriname gewerkt. Hij was ‘uitgeleend’ aan het bisdom Paramaribo voor parochieopbouw en voor het opzetten van een diakenopleiding. Maar komt nu terug en in onze stad wonen. De eerste drie maanden heeft hij studieverlof; vanaf � november gaat hij aan de slag. Maar tevoren zal hij al geregeld bij ons beraad aanschuiven.En er komt nog een tweede nieuwe pastorale beroepskracht. Op het moment dat ik dit schrijf, moeten de gesprekken met de kandidate nog beginnen, maar we voelen dat het goed gaat komen en dat we er een aanmerkelijk jongere pastoraal werkster bij krijgen. Hoe dat allemaal in elkaar gaat zitten leest u in september wel.

Nu is het nog slecht een hoopvol bericht over hoe we in het nieuwe werkjaar verder gaan.

In de maanden september-december zullen we nog wat meer ‘aan tafel zitten’. De bisdomleiding wil in het komend jaar alle nieuwe parochies of alle nieuwe samenwerkingsverbanden van parochies bezoeken om ieder te helpen bij het vaststellen van een beleidsplan en om tot meer lijn in het pastoraat in het bisdom te komen. Binnen onze parochie is een projectgroep gevormd om dit gesprek voor te bereiden. Er is een inventarisatie gemaakt van alle parochiegegevens en die worden in de komende maanden inhoudelijk bekeken. Op woensdag �0 juni om �0.00 uur is er in de dagkerk van de Goddelijke Voorzienigheid een parochieavond over dit hele proces. Ik nodig graag alle geïnteresseerden uit. Een avond over hoe de parochie ervoor staat; drie dagen na de Maria Ommegang.

Rud Smit

��

Page 32: Inzoomen juni 2010

Parochiecentrum LievevrouweparochieBurgemeester Stulemeijerlaan �4��� EE Bergen op Zoomtel. 0��4-��� [email protected] www.rkboz.nlBankrek. nr. parochiebijdrage: �0.��.05.���