leadership vakblad voor christelijke leiders

2524

foto world vision 7e jaargang 03/12 tekst sjoerd wielenga

Hij deed eR ALLes AAn vOORAL nieT de gROTe bAAs vAn een HuLPORgAnisATie Te

wORden. nu ROePT wORLd visiOn-diRecTeuR RicHARd sTeARns juisT LeideRs OP OM Hun

POdiuM Te gebRuiken vOOR een RecHTvAARdige weReLd.

wees niet richard stearns:

leventjetevredenmet je luxe

’‘Jarenlang leefde Richard Stearns de ‘American dream’. Na een goede studie verliep zijn carrière zo succesvol dat hij CEO werd van een grote company. Hij reed in een Jaguar, vloog eersteklas de wereld over, sliep in de duurste hotels en had een prachtig huis. En Richard Stearns zat – samen met zijn mooie vrouw en bloedjes van kinderen – elke zondag braaf in de kerk. Hij was, zoals hij zelf schrijft, ‘een geslaagde zakenman en een succesvol christen’. Totdat hij gevraagd werd een christelijke hulporganisatie te leiden. Hij zei nee. Maar het verzoek kwam vaker en op verschillende – en bijzondere

– manieren. Hij wilde niet. Had niets met hongerige kinderen in Afrika. Was bang voor wat hij zou zien. Was gehecht aan zijn comfortabele leventje en ingebouwde zekerheden. Na veel getwijfel en getob zei hij uiteindelijk toch ja. Nu is Richard Stearns directeur van World Vision U.S. – een organisatie die zich inzet voor kinderen in armoede. In Nederland is World Vision een kleine speler, maar in Amerika is het een grote christelijke hulporganisatie.In zijn boek Het gat in ons Evangelie schrijft hij – bij vlagen hilarisch – over zijn persoonlijke verandering: van succesvol businessman tot directeur van

een hulporganisatie. Maar Stearns doet ook een klemmend beroep op de lezer om – juist als christen – de ogen niet te sluiten voor de armoede en uitbuiting die wereldwijd plaatsvindt. Stearns: “De titel Het gat in ons Evangelie betekent vooral dat we iets essentieels hebben gemist in het onderwijs van Christus. Ik vind de omslag van de Nederlandse uitgave van mijn boek mooi. Hij is heel anders dan de Amerikaanse versie. Je ziet een puzzelstukje dat ontbreekt. Als bij een puzzel een stukje ontbreekt, is dat niet fraai. Je hebt hard gewerkt om een puzzel te maken en dan ontbreekt er

27

leadership vakblad voor christelijke leiders

26

7e jaargang 03/12 richard stearns: ‘wees niet tevreden met je luxe leventje’

een stukje… Na vele jaren gewerkt te hebben in het bedrijfsleven ontdekte ik dat er een puzzelstukje ontbrak in mijn eigen leven. Ik ging elke zondag trouw naar de kerk, we deden ons best om een goed christelijk gezin te zijn. Toen ik met World Vision meer van de wereld zag, realiseerde ik me dat ik iets had gemist. De Bijbel zegt zo veel over rechtvaardigheid, compassie en het liefhebben van je omgeving. De Bijbel is a call to action. Mijn boek is daarom ook een oproep tot revolutie. We kunnen de wereld veranderen, maar we trekken ons met onze breedbeeldtelevisies terug in de luxe buitenwijken van de steden. Weg revolutie! Mijn boek roept op om iets te doen. Hoe rijk of arm je ook bent. God kan je gebruiken.”

Uw oproep om in actie te komen omdat we de wereld kunnen veranderen, kan christenen tegen de borst stuiten. Veel christenen stellen: dit aardse tranendal

zal nooit een volmaakte wereld worden. Pas na de wederkomst van Jezus komt aan armoede en uitbuiting een einde. “Een groot misverstand van veel christenen is dat we hier op aarde alleen maar hoeven te wachten op de hemel. Het idee van: God heeft mijn zonden vergeven, ik ben gered en ik vergeet de rest van de wereld. Ik heb mijn ticket to heaven. De titel van mijn tweede boek wordt Unfinished. Het Koninkrijk van God is unfinished, onvoltooid. Christus geeft ons een missie. Hij noemt het: het Koninkrijk van God. Jezus spreekt er in het Nieuwe Testament zo’n honderd keer over. Hij heeft het er altijd over in termen van het hier en nu. Jezus zegt dat de tekenen van het Koninkrijk zijn dat de blinden gaan zien, de verlamden

gaan lopen en zieken worden genezen. De revolutie van zijn leerlingen was om de wereld in te trekken en zijn Koninkrijk bekend te maken. Een Koninkrijk met verschillende waarden die exact het tegenovergestelde zijn van die van het Romeinse Rijk, de Amerikaanse samenleving of de Europese Unie.”

Maar hoe breng je die waarden van het Koninkrijk als christelijke leiders concreet in praktijk?“Te veel christelijke leiders leggen de focus op wat we geloven. Ze brengen de prettige boodschap van: het is belangrijk om zus en zo te geloven. Maar ik geloof dat we een actief geloof hebben waarin het gaat om daden. We moeten een licht in de duisternis zijn en het zout van de wereld. Zout zorgt ervoor dat eten niet gaat rotten. Het is dus een mooie metafoor. Christenen moeten dus aanwezig zijn op de rotte

plekken van de wereld. Dan kun je zorgen dat mensenlevens veranderen. Leiders moeten dus het héle Evangelie uitdragen. Het gaat niet alleen om evangeliseren, maar ook om het geven van water, brood en medicijnen. Als je van de armen houdt, dan help je ze. Als je ze helpt zonder liefde, dan mis je het punt. Johannes zegt: God is liefde. En liefde vraagt om actie. Je vrouw zou er geen genoegen mee nemen als je alleen maar zégt dat je van haar houdt. Je zult het haar moeten laten zien.”

U gaf uw goede baan als CEO van Lenox op om directeur van World Vision te worden. Moeten christelijke leiders in bijvoorbeeld het bedrijfsleven, de zorgsector en in kerken eenzelfde radicale stap zetten?

“Nee, het is goed als mensen hun werk gewoon doen. Ik praat veel met werkende mensen en vraag hun: wat is je doel in het leven? Ik geloof dat als het je doel is om CEO te worden of om veel geld te verdienen als docent, advocaat of dokter, je het verkeerde doel hebt. Je doel moet zijn om Christus te dienen en zijn Koninkrijk te bouwen. Dat kun je doen als dokter, docent, journalist of advocaat. Dan wordt je doel dus anders. Je kunt een evangelist zijn op plekken waar misschien weinig christenen zijn. CEO’s kunnen hun platform gebruiken om een getuige van Christus te zijn. Ze kunnen hun invloed aanwenden bij machthebbers tot wie ze toegang hebben. Goldman Sachs (de Amerikaanse investeringsbank, SW) in New York heeft evangelisten nodig. De filmwereld in Hollywood heeft evangelisten nodig. Succesvolle filmproducers kunnen invloed hebben met films die een christelijke wereldvisie uitdragen.”

Zodat christenen in Hollywood films over de armoedeproblematiek kunnen maken?“Het hoeft niet eens per se over armoede te gaan. Een van de meest gevaarlijke trends die ik zie is dat de secularisatie van de samenleving ons dwingt om ons geloof privé te houden. Het is een taboe om je geloof in het publieke domein en op je werkplek uit te dragen. De samenleving wil dat we geloven achter de voordeur en in de kerk. Jezus vindt geloven in Hem een publiek iets. De twaalf discipelen stierven omdat ze hun geloof publiekelijk uitdroegen. Paulus zegt: ‘Ik schaam me het evangelie niet. Opdat een ieder die in Hem gelooft eeuwig leven heeft.’”

In uw boek schrijft u over invloedrijke mensen als Bono, Martin Luther King en Desmond Tutu, die op basis van christelijke waarden streden voor rechtvaardigheid. Wat kunnen leiders van hen leren?“Bono doet een amazing job. Iedereen weet voor welke missie hij staat, maar hij stelt zich niet boven je. Hij zegt niet: ik heb de waarheid in pacht en

jij niet. Hij is erg inclusief. Hij maakt zich zorgen om Afrika, om armoede, en hij vertelt dat zijn geloof betekent: houd van je naasten. Hij gaf een duidelijke speech in het bijzijn van de Amerikaanse president op de National Prayer Breakfast. Hij is ook kritisch op de kerk – zegt dat de kerk slaapt. Of ik dat ook vind? Je kunt niet generaliseren, maar kerken zijn vaak intern gericht. Het is moeilijker om erop uit te trekken dan om te gaan met mensen die het met je eens zijn.”

geld en aanzienWelke ervaring die u als CEO van grote bedrijven opdeed, kunt u inzetten voor World Vision?“De verschillen tussen de bedrijven en World Vision zijn groot. Eerst werkte ik bij een bedrijf dat speelgoed verkocht. En daarna bij een bedrijf dat porselein verkocht aan welgestelde mensen. Toen kwam ik bij World Vison, die de armen wil helpen. Maar er zijn ook veel overeenkomsten. Je hebt veel dezelfde vaardigheden nodig. Als je een Boeing 747 kunt besturen en je komt daarna in een Airbus 300, dan is er veel hetzelfde. Je weet hoe je een vliegtuig kunt besturen. Toen ik bij World Vision kwam, kreeg ik ook de leiding over afdelingen als financiële administratie, human resources, ict, marketing, verkoop en public relations. Dat was hetzelfde. Alleen de missie en de waarden van de organisaties waren anders. Voordat ik aan de slag ging, vroeg de board of directors of ik ervaring had met publieke optredens. Nee, zei ik. Ik speechte vroeger hoogstens één keer per jaar. Nu heb ik alleen dit jaar al honderd keer gespeecht! Haha. Het grootste verschil is dat ik in deze job een evangelist ben. Ik moet erop uit om mensen te bereiken om mee te doen met onze uitdaging. Het is dus belangrijk dat een leider echt gelooft in de missie. Net zoals je bij een commerciële organisatie ook moet geloven in het product dat je verkoopt. Jouw product is het beste. Als ik niet geloof in onze missie, is het moeilijk voor mij om een goede leider te zijn. Toen ik werd benaderd om hier te

komen werken, had ik grote angst. Ik was erg gehecht aan mijn comfortzone. Ik had geld, aanzien en een prachtige baan. Ik wilde het niet opgeven. Ik was angstig: wat als ik faal? Hoe moet ik mijn gezin onderhouden? Ik was bang om naar Afrika te gaan en de armen te zien en me daar ongemakkelijk onder te voelen. Uiteindelijk vertelde mijn hart: wees voorzichtig. Het ging allemaal om gehoorzaamheid. Je moet God gehoorzamen, ook al voelt het niet alsof je God gehoorzaamt.”

Hoe vertaalt zich dat in uw eigen manier van leidinggeven? “Leiders moeten integer en authentiek zijn. Je moet een rolmodel zijn. In mijn eigen loopbaan had ik verschillende bazen. Voor sommige had ik respect en voor sommige niet. De beste leiders zijn degenen die je respecteert. Het is belangrijk leiders te hebben die integer zijn in hun huwelijk, in het gezin en hoe ze omgaan met geld en mensen. Voor mijzelf geldt bijvoorbeeld dat ik heb besloten de royalty’s van mijn boek niet te accepteren omdat integriteit voor mij betekent: ik kan geen geld verdienen door over de armen te schrijven. World Vision promoot mijn boek. Hoe kan ik mijn eigen organisatie vragen het boek te promoten en vervolgens zelf aan de verkoop geld verdienen? De royalty’s van mijn boek worden besteed aan de kinderen die we helpen. Ik lach nu want ik had nooit gedacht dat het een bestseller zou worden. Nu loop ik veel geld mis, haha.” Heeft u leiders die hierbij voor u een inspiratiebron zijn?“Er zijn verschillende mensen in mijn leven die mij goed leiderschap laten zien. Sommige van mijn bazen lieten mij integriteit zien. Ik werk met mensen die laten zien wat compassie betekent op de plek waar ze werken.”

En uw vrouw Renée? U schrijft lovende woorden over haar invloed op uw leven.“Zeker. Ze is de spiritual rock van ons gezin. Ze is zeer integer en weet te onderscheiden wat goed en fout is en hoe we als christenen moeten leven. 4

fragmenten uit ‘het gat in ons evangelie’

‘ik wilde echt niet’“In de weken voorafgaand aan mijn benoeming als directeur van World Vision smeekte ik God om iemand anders te sturen, net als Mozes gedaan had. Het moest een vergissing zijn. Ik was geen Moeder Teresa. Ik weet nog goed dat ik God vroeg om me ergens anders heen te sturen, ‘maar alstublieft niet naar de armen, God – niet naar de pijn en de vervreemding van armoede en ziekte, niet daarnaartoe’. Ik wilde echt niet.”_____________________________

waarom wel rocksterren maar geen christenen? “Twaalf miljoen wezen en niemand schenkt er aandacht aan. (…) Waar is de kerk? Waar waren de volgelingen van Jezus Christus in deze enorme humanitaire crisis? De kerk zou de weduwen en wezen moeten bijstaan in hun nood. (…) Ik weet nog dat ik daar in die hut in Rakai (Oeganda, red.) zat en dacht: hoe is het mogelijk dat wij dit probleem genegeerd hebben, terwijl rocksterren en acteurs zich er wel voor inzetten? Nu, tien jaar later, weet ik het antwoord. Wij missen iets fundamenteels in onze interpretatie van het Evangelie.”_____________________________

gebed voor leiders“Ik heet … Ik ben blind voor het onrecht en de zonden van nalatigheid in mijn eigen kerk. Open de ogen van mijn hart, Heer, om de wereld te zien zoals U die ziet. Laat mijn hart gebroken worden door de dingen die uw hart breken. Geef mij de mogelijkheid om door de cultuur heen te kijken en mijn mensen met uw inzicht te leiden, en niet met het inzicht van de wereld.”

‘we kunnen De werelD veranDeren, maar we trekken ons met onze breeDbeelDtelevisies teruG in De luxe buitenwijken van De steDen’

4

7e jaargang 03/12

29

Tijdens onze eerste date – ze was toen negentien – vroeg ik haar wat ze wilde worden als ze was afgestudeerd. Ze zei: ‘Ik wil advocaat worden zodat ik de armen kan helpen.’ Ik zei: ‘Ik wil CEO worden en veel geld verdienen.’ Ze antwoordde dat dat een verschrikkelijk doel was om in je leven te hebben. Mijn vrouw heeft grote invloed op mijn leven.”

living in the bubbleIn uw boek schrijft u dat ‘elke predikant, kerkleider of bedieningsleider zijn of haar dagelijkse stille tijd net zo moet beginnen als de Anonieme Alcoholisten’. Doet u dat zelf ook?“Ja. Bij de bijeenkomsten van de Anonieme Alcoholisten stel je jezelf op deze manier voor: ‘Mijn naam is Rich Stearns en ik ben alcoholist.’ Dat geldt voor christenen ook: ‘Ik ben Rich Stearns en ik ben een zondaar.’ We moeten ons realiseren dat de zwakheid in ons eigen hart zit. We hebben een zondige natuur en christen-zijn is het veranderen van je natuur. Zo gaan wij meer op Gods natuur lijken en minder op die van een mens. It’s not a natural thing om deze weg te gaan.” (Zie kader

voor het gebed dat Stearns voorstelt, red.)

Hoe kunnen we leren de armen lief te hebben?“Als God de wereld zo liefhad, dat Hij zijn Zoon gaf, waarom zouden wij die wereld dan niet liefhebben? Je hebt niet automatisch de armen lief. Je kunt daarin leren. Het is hetzelfde als racisme, waarin het ene ras andere rassen als inferieur beschouwt. Zo kun je ook zeggen dat de armen niet hard genoeg werken en dat het hun eigen schuld is. Zo kun je hen beschuldigen. Maar God beschuldigt ons niet, Hij geeft Jezus om te sterven voor onze zonden. Kijk naar wat God voor ons heeft gedaan. Houd van waar God van houdt. Schat op waarde wat God op waarde schat. What Would Jesus Do? Daar draait het om.”

Wat is uw boodschap voor christelijke leiders?“Ik wil hen uitdagen om te kijken naar Christus en zijn Koninkrijk. Wees sterk in je geloof. Wees wijs als een slang en liefdevol als een duif. Omhels het hele Evangelie, en niet slechts een

deel daarvan. Wees niet tevreden met het nestelen in je comfortzone en het leiden van een lekker leventje, living in the bubble. Wees je ervan bewust dat er veel mensen in de wereld zijn die de liefde van Christus nodig hebben. Er zijn veel hopeloze situaties – ook christenen hebben daarmee te maken. Een van de lessen in mijn leven was toen ik naar Peru ging en een erg arme weduwe ontmoette. Ik vroeg waar ze voor bidt. Ze zei: ‘Ik bid dat God hulp stuurt voor mij en mijn kinderen.’ Toen realiseerde ik me: God zendt mij. Deze vrouw bidt om hulp en God stuurde de directeur van World Vision naar haar huis, een kleine hut. Zo werkt God dus. Hij verhoort de gebeden van de weduwen en de wezen in hun ellende. En Hij zendt jou en mij om hun gebed te beantwoorden. We hebben de kans om te zeggen: ‘Nee, ik ben te druk. Ik wil niet het antwoord zijn op iemand anders z’n gebed. Ik heb mijn eigen troubles.’ Het is geweldig om te bedenken dat je het antwoord kunt zijn op iemands gebed. Bedenk: Waarvoor wordt er op de wereld gebeden? Wat hebben ze nodig? Misschien is de persoon die bidt je buurman. Misschien is degene die bidt een van de ouders van de school van je kinderen die wanhopig is. Ik kan een antwoord zijn op hun gebed. God plaatst me ergens waar ik verschil kan maken.”

richard stearns: ‘wees niet tevreden met je luxe leventje’

4

Off the record in interviews, tussen de veilige muren van een trainingslokaal, op verjaardagsfeestjes… Ik

hoor en zie – vaker dan mij lief is – dat het leven van veel medewerkers niet over rozen gaat. Oorzaak is het soms krankzinnige gedrag van hun

leidinggevende. We zouden met gemak een aantal nummers van Leadership kunnen vullen met waargebeurde verhalen over wat er allemaal fout gaat in leiderschap. En ja, ook bij christelijke leidinggevenden. Want – geloof het of niet – ze bestaan, leidinggevenden die:• de ene dag vroom op een bankje

in het park met een medewerker biddend vragen om vergeving van een ruzie, om dezelfde medewerker de volgende dag uit het niets op non-actief te stellen;

• in tijden van crisis zonder overleg vakantiegeld van medewerkers inhouden en zelf doodleuk in het vliegtuig stappen om de zon op te zoeken;

• het ene na het andere bedrijf door wanbeleid kapotmaken en de schuld in de schoenen van anderen schuiven;

• nieuwe medewerkers totaal aan hun lot overlaten en vervolgens ontslaan omdat resultaten tegenvallen;

• tegenspraak en kritiek afdoen als aanvallen van Satan;

• een veel te dure leaseauto rijden om te kunnen voldoen aan het welvaartsevangelie waarin zij zo heilig geloven;

• niet aan hun medewerkers vragen hoe het met hen gaat, omdat het hen geen fluit interesseert;

• de mond vol hebben van integriteit, maar vervolgens wel de bank oplichten om een lening te krijgen;

• eerst hoog opgeven van bepaalde medewerkers, maar zodra zij kritiek uiten, hen afschrijven als onruststokers;

• tegenover klanten poeslief doen, maar hun eigen medewerkers als honden behandelen.

Ze bestaan. Leiders over wie bovenstaande zaken gaan, maar die zich hier totaal niet in herkennen. Arme, arme medewerker.7

Henk Jan Kamsteegreacties: info@hjkamsteeg.nl

tekst henk jan kamsteegcolumnfoto niek stam7e jaargang 03/12

ze bestaan…

Henk Jan Kamsteeg is eindredacteur van Leadership, eigenaar van Proistamenos en communicatie- en marketingmanager van International Justice Mission. Info@hjkamsteeg.nl

achtergrond

Wie is Richard Stearns?• Richard Stearns haalde zijn bachelor aan

de Cornell University en een MBA van de Wharton School van de Universiteit van Pennsylvania.

• Stearns’ loopbaan begon op de marketingafdeling van Gillette. Van 1977 tot 1985 werkte hij bij Parker Brothers. In 1984 werd hij tot directeur benoemd.

• In 1985 werd hij vicepresident bij The Franklin Mint. In 1987 werd hij directeur van Lenox, een bedrijf dat serviesgoed en bestek produceert. Stearns: “We maakten luxeartikelen voor de rijken.”

• Sinds 1998 is Richard Stearns directeur van World Vision in de Verenigde Staten.

achtergrond

‘De royalty’s van mijn boek worDen besteeD aan De kinDeren Die we helpen.’

7

28