Internship paper 2

38
Bert Teunissen stageverslag Leàh Drouillet 2012

description

for school uses

Transcript of Internship paper 2

Page 1: Internship paper 2

Bert Teunissen stageverslag Leàh Drouillet2012

Page 2: Internship paper 2
Page 3: Internship paper 2

stageverslag door

Leàh Drouillet

Page 4: Internship paper 2
Page 5: Internship paper 2

Voorwoord

Dit stageverslag is een onderdeel van jaargang drie van major fotografie aan het AKV| St. Joost te Breda. Met algemeen doel: inzicht in de beroepspraktijk verkrijgen. Ik vond aansluiting bij foto-graaf Bert Teunissen, bekend binnen de kustwereld met zijn werk Domestic Landscapes. Vrij vroeg in het studiejaar wordt er begonnen met het opstellen van leerdoelen en het selecteren van fotografen onder leiding van de stagebegeleider. Mijn stage startte ik op 14-03-2012 en heb ik door laten lopen tot 10-07-2012. Vanaf dag 1 begon een periode, waarbij ik tot nieuwe inzichten zou komen. In dit stageverslag zul je o.a. mijn leerdoelen, de verkregen inzichten binnen de beroepspraktijk, het curriculum vitae van Bert Teunissen en een samenvatting van mijn stageperiode vinden. Daarnaast wil ik van de gelegenheid gebruik maken om zowel mijn stageverlener Bert Teunissen als mijn stagebegeleider Bart Kemps te bedanken.

Leàh Drouillet

Page 6: Internship paper 2
Page 7: Internship paper 2

Inhoudsopgave

voorwoord 4

inleiding 8

Bert Teunissen 10

curriculum vitae 11

de beroepspraktijk 15

digitalisering binnen de beroepspraktijk 21

reflectie stageperiode 23

Tips op een rijtje 28

samenvatting logboek 29

conclusie 35

Page 8: Internship paper 2

7

Page 9: Internship paper 2

Inleiding

Vooraf aan de stage is het van belang je leerdoelen op orde te hebben, want hierop baseer je uiteindelijk wie je gaat benaderen als stageverlener. Gecategoriseerd in praktisch, technisch en inhoudelijk heb ik mijn leerdoelen opgesteld. Praktisch: - contacten leggen en onderhouden- welke personen zijn er nodig om tot mijn doel te komen, samenwerking- benadering van het onderwerp- financiering van projecten, bijvoorbeeld subsidies, sponsors- omgaan met begrotingTechnisch: - beeldbewerking- aanleveren van beelden- omgaan met aanwezig licht - betere omgang met de cameraInhoudelijk: - tot juiste keuze van de eindvorm komen- focuspunten in de ideeontwikkeling weten te herkennen en vast te houden- welke stappen te nemen om het beeld inhoudelijk sterker te maken: in beeld, nabewerking, plaatsing.- een gelaagd concept weten over te brengen aan derden

Vooraf heb ik een voorstelling gemaakt van wat ik bij wie zou kunnen leren, waarbij de eerste keus gebaseerd is op het werk dat het interessantst lijkt. Echter hoeft dat niet altijd te betekenen dat diegene bij de leerdoelen aansluit die je vooraf hebt opgesteld. Bij mij was dat in eerste in-stantie ook het geval, ik had contact gezocht met Isabel Firvida. Zij kon mij geen stage aanbieden, maar wel een gesprek en daar ben ik op ingegaan. Het was een zeer fijn gesprek, waaruit bleek dat zij mij op technisch vlak sowieso niet had kunnen ondersteunen met datgene wat ik voor ogen had om te leren. Ondertussen had ik sinds mijn tweede jaar op het AKV| st. Joost een little black book bijgehouden met daarin fotografen en hun werk. Door middel van =, -| en -, had ik al een selec-tie gemaakt van de fotografen die mij het meest aanspraken(+) en welke in mindere mate(-). En achteraf gezien ben ik blij met de manier waarop ik dit heb bijgehouden, het was overzichtelijk en heeft mij een hoop tijd bespaart in het vinden van fotografen. En alle fotografen onthouden, waar-van je het werk ooit gezien hebt en interessant vond, is in mijn geval onmogelijk. Nadat ik mijn leerdoelen beter geformuleerd had, kwam ik bij Bert Teunissen terecht met zijn werk ‘Domestic Landscapes’. Begonnen als commercieel fotograaf, kon Bert mij op technisch vlak al veel leren. Tegelijkertijd hield dat in dat hij vaker met mensen heeft samengewerkt en zijn bewuste stap naar vrij werk mij ook weer kon helpen met inzicht verkrijgen van wat er nu allemaal daadwerkelijk bij komt kijken als je die stap maakt. Na Bert Teunissen eerst via de mail te hebben benaderd, hebben we telefonisch contact gehad, waarbij hij mij uitnodigde voor een gesprek. Met mijn portfolio, stageplan en leerdoelen op zak ging ik richting dat gesprek. Bert bleek recht voor zijn raap te zijn en dat vond ik eerlijk gezegd doodeng. Echter na het bespreken van mijn leerdoelen waren we het er beiden over eens dat dit de juiste plek was om mijn stageperiode te vervullen. Op alle vlakken, technisch, praktisch en inhoudelijk, kon Bert mij verder helpen en ik viel met mijn neus in de boter, omdat er veel op het programma stond voor de komende maanden.

Page 10: Internship paper 2

Bert Teunissen - Domestic Landscapes

9

Page 11: Internship paper 2

Bert Teunissen

Bert is zijn carrière begonnen als commercieel fotograaf, waarbij hij na jaren in 1996 met vrij werk begon, Domestic Landscapes. Dankzij het bij elkaar brengen van twee eerder gemaakte foto’s, die voor commercieel doeleinde bestemd waren, ontstond Domestic Landscapes. Het gevoel dat deze foto’s naar boven bracht was een ervaring uit het verleden. Vanaf 1996 begon Bert met het documenteren van Europese huizen, die vóór de Tweede Wereldoorlog gebouwd waren, met hun bewoners. Met alleen het gebruik van daglicht en 4 bij 5inch camera fotografeert Bert deze huiselijke landschappen, die in sneltreinvaart door de modernisering dreigen te verdwijnen. In groten getale vertrekken mensen van het platteland richting de steden, waarbij de oude generatie achterblijft met hun cultuur en gebruiken. Dit gedeelte van de westerse cultuur dreigt in rap tempo te verdwijnen. Domestic Landscapes is een reactie op deze verdwijning, maar tegelijkertijd biedt het ook de mogelijkheid om deze te behouden. Ondertussen heeft Bert Teunissen in 25 Europese landen en Japan gefotografeerd. Vandaag de dag in 2012 is Bert nog steeds bezig met Domestic Landscapes, waarbij hij het met een bezoek aan Rusland zal afronden. Gedurende zijn reizen voor het fotograferen van ‘Domestic Landscapes’ is de 4 bij 5inch camera niet de enige camera die Bert met zich meedraagt. Te allen tijde heeft Bert Teunissen zijn Olympus pen Ee3 bij zich, hiermee fotografeert hij wat zich op zijn pad voordoet tijdens de reis. Pas na thuiskomst begint het selecteren en bij elkaar brengen van de beelden. Uit deze selectie van beelden is ‘Travelogs’ ontstaan, snapshots van mensen, dingen en situaties waar Bert’s oog op viel. Het zijn kleine fotodagboeken, waarin zijn persoonlijke gevoelens, gedachtes en reacties van de vele indrukken die hij gedurende de reis tot zich krijgt, tot uiting komen. Om Travelogs te introduceren heeft Bert Teunissen een focus gemaakt, welke zich geheel richt op het reizen. Ondertussen heeft hij meer dan 50.000 km met de auto afgelegd voor ‘Domestic landscapes’, waarbij hij vaak vanachter het stuur een snapshot van de nog af te leggen weg maakte, hieruit ontstond ‘On the road’ en werd de eerste travelog. Echter naast het werken aan een eigen project, moet dit ook gefinancierd worden. Subsidies geven hiertoe een mogelijkheid, maar om deze te verkrijgen gaat veel energie en tijd vooraf. Daarnaast wordt erop toegezien, dat het geld daadwerkelijk alleen aan het project wordt besteed. Wanneer je een gezin hebt en de enige kostwinner bent, dan moet je ervoor zorgen dat gedurende de maanden dat je aan het reizen bent, je gezin via een andere weg toch kunt onder-houden. Om deze redenen is het commercieel werken van belang, het biedt de mogelijkheid tot het financieren van je eigen levensbehoeftes en die van je gezin gedurende het project en daarbuiten. Op commercieel vlak is Bert Teunissen nog steeds actief. Gedurende mijn stage hebben we dan ook opdrachten gemaakt voor Albert Hein en ISBW. Daarnaast fotografeert Bert vrijwillig voor goede doeleinden zoals voor de non-profitorganisatie ‘Hof Witlof’.

Page 12: Internship paper 2

CURRICULUM VITAE – BERT TEUNISSEN

PERSONILIAName: Bert TeunissenDate of birth: 1959Place of birth: Ruurlo, Netherlands

SOLO EXHIBITIONS- Museet for Fotokunst, Odense, DK 1999- Gentofte Hovedbibliotet, Copenhagen DK 2000- Gallery 24, New York, USA 2000- Møstings Hus, Copenhagen, DK 2000- Stedelijk Museum, Zutphen NL 2001- Konstmuseet, Ystad, S 2001- AA Kerk, Groningen, NL 2002- Artspace Witzenhausen 2003- Prague House of Photography Cz. 2004- Museu da Imagem, Braga Portugal 2004- Kienhuis Hoving, Enschede NL 2005- Biblioteca Central da UTAD, Villa Real, Portugal 2005- Océ ‘s Hertogenbosch 2005 - 2010- Art Amsterdam (KunstRAI) Gallery Artspace Witzenhausen 2006- Huis Marseille, Amsterdam 2006- Photographers’ Gallery, London 2006- Aperture Gallery, New York 2007- Universiteit van Tilburg 2007- Museum Haus Esters, Krefeld 2007- Witzenhausen Gallery, New York 2008- Lauren Rogers Museum of Art, Laurel USA 2010- Huis Marseille, Amsterdam 2011

GROUP EXHIBITIONS- Photographic Image Gallery, Portland USA 2000- Center for Photography at Woodstock USA 2001- Nikolaj-Copenhagen Contemporary Art Centre 2001- Fotografie Museum Amsterdam 2001- Encontros da Imagem, Braga – Portugal 2002- Month of Photography, Bratislava – Slowakia 2002- Fotomuseum Den Haag 2002- Museet for Fotokunst, Odense, Denmark 2003- Noorderlicht Festival, Galerie Jacoba Wijk 2003- Paris Photo 2003- Modern Art Museum Wakayama, Japan 2004- Valencienes, France 2004- Lille 2004 France 2004- Sendai Mediateque Japan 2004- Sala Mostre della Biblioteca Berio, Genova IT 2004

11

Page 13: Internship paper 2

- Manyo-bunka-kan Nara Japan 2004- PLUK London-Gallery Artspace Witzenhausen 2004- PLUK London- Gallery Artspace Witzenhausen 2005- Art Rotterdam- Gallery Artspace Witzenhausen 2005- Art Basel/Miami- Gallery Artspace Witzenhausen 2006- The Cleveland Museum of Art, Cleveland Ohio 2006- Scope New York- Gallery Artspace Witsenhausen 2007- Diva New York- Gallery Artspace Witzenhausen 2007- Summer Exhibition Royal Academy of Art, London 2007- Glaspaleis, Stadsgalerij Heerlen, 2007- In My Solitude-Aeroplastics, Bruxelles 2007- PAN Amsterdam 2007- Art Basel/Miami-Witzenhausen Gallery 2007- Contact Photo Festival, Toronto, Canada May 1 - 31, 2008- Museum of Fine Arts, Solothurn , Switzerland April-June 2008- Ornithology, Jen Bekman Gallery, New York 2008- Photaumnales Festival Beauvais, France, 2008- Uit Japan - LUMC - Leids Universitair Medisch Centrum, Leiden 2009- At Home-Fotodok, Utrecht 2009- Dutch Directions - Artbreak Gallery, Brooklyn, NY 2009- Fotoencuentros, Murcia, E 2010- PhotoIreland Festival 2010- Manege, St Petersburg 2010- Piet Hein Eek, Eindhoven 2011- Johan Deumens - Spinnerei, Leipzig 2012

BOOKS• PALEIZEN VAN HET GEHEUGEN-7 LEIDSE JONGENSKAMERS 2003• DOMESTIC LANDSCAPES - JAPAN 2003• DOMESTIC LANDSCAPES – PORTUGAL 2004• DOMESTIC LANDSCAPES – AN INTRODUCTION MANUAL 2006• DOMESTIC LANDSCAPES - A PORTRAIT OF EUROPEANS AT HOME 2007• DOMESTIC LANDSCAPES - EIN PORTRÄT VON EUROPÄERN DAHEIM 2007• ON THE ROAD - A DOMESTIC LANDSCAPES TRAVELOG 2008

Page 14: Internship paper 2

SELECTED BOOKS, CATALOGUES AND PERIODICALS• Aarsman, Hans. “Dutch Delight: God’s Own Studio.” FOAM 1, 2002• Barragán, Paco. “Fragmentos de cotidianeidad.” Lapiz 18, no. 155, 1998• ———. Architecturas urbanas. Centro municipal de las Artes de Alcorcón, Madrid, exhibition catalogue,2004• ———. The Art to Come. Madrid, Subastas, catalogue, 2001• Bem, Merel. “Lofzang op de keukentafel”. Volkskrant, March 1, 2007• Breebaart, Dick. “Terug naar Ruurlo.” Plaatwerk 17, December 1986• Brittain-Caitlin, Timothy. “The Living Daylights, photo’s for a new faith.” World on Interiors, December 2006• Cripps, Charlotte. “The light of his life.” The Independent, December 1, 2006• Dykstra, Jean “Bert Teunissen: Domestic Landscapes.” Art on Paper, January- February 2001• Franzoni, Cristina. “Listen to Your Eyes.” Zoom, January-February 2003• Gottschalk, Gesa. “Die Heimat der Bescheidenen.” GEO Magazine, May 2011• Hoeneveld, Herman. “Me and My Christmas Tree,” PF, no. 9, 1999• Keijer, Kees. “Heimwee naar het licht van vroeger.” Het Parool, December 8, 2006• Koops, Wendy. “Dit is waar we vandaan komen.” IM, #11/06• Kousbroek, Rudy, and Bert Teunissen. Paleizen van het Geheugen: 7 Leidse jongenskamers. Leiden, Netherlands: Antiquariaat van Paddenburgh, 2003• Kuitenbrouwer, Jan. “O dennenkloon.” Volkskrant, December 16, 1999• De Lange, Henny. “Heimwee als drijfveer.” Trouw, December 9, 2006• Luz Cárdenas, Maria. “Signos y verdad en la fotografía de los años noventa.” Estilio 9, no. 34, 1998• Marsman, Eddy. “Iedere foto een klein archief van het leven.” NRC Handelsblad, December 18, 2006• Mechelen, Brigitte van. “Niets meer, niets minder.” Man 2, 2002• Meijers, Petra. “Kunst is emotie.” Savoir Vivre, Summer 2006• Milo, Pim. “De camera als breekijzer,” PF 5, 2006• ———. “Dwelling on the Threshold,” GUP 5, 2006• ———. “Me and My Photography.” Katalog, fall 1999• ———. “Op zoek naar het licht.” Credits #4, 2002• Mortier, Erwin, and Bert Teunissen. “De tijd draait domweg rondjes: Het licht in de huiskamers van Bert Teunissen.” NRC Handelsblad M Magazine, January 2001• Müller, Bertram. “Wohnen wie in alter Zeit.” Rheinische Post, November 14, 2007• Nierop, Susanne van. “De man met de zwarte mantel.” Adformatie #24, June 2006• Radaelli, Ambra. “Questa orchestra fa miracoli.” La Repubblica delle Donne #334, 2003• Percivaldi, Elena. “La ricerca del tempo perduto.” Arte 2008.• Shattuck, Kathryn. “Photographing the light in places that soon may be lost.” New York Times, April 4, 2007• ———. ”Documenting rare and endangered ways of living.” International Herald Tribune, April 10, 2007• Thrane, Finn. “The discreet interpreter of kindness to strangers.” Katalog 21.1, 2009• Teunissen, Bert. “Homesick.” Aperture #160, 2000

13

Page 15: Internship paper 2

• ———.“DomesticLandscapes-Japan”,Amsterdam.Amsterdam:Artspace Witzenhausen,2003• ———.“Paleizenvanhetgeheugen-7LeidseJongenskamers.”Leiden, AntiquariaatvanPaddenburgh,2003• ———.“DomesticLandscapes-Portugal”Braga,MuseodaImagem,2004• ———.“DomesticLandscapes.”Zoom,March-April2004• ———.“DomesticLandscapes:AnIntroductionManual”,Huizen,Bert Teunissen,2006• ———.“DomesticLandscapes-APortraitofEuropeansatHome”,NewYork, Aperture,2007• ———.“DomesticLandscapes-EinPorträtvonEuropäernDaheim”,Bielefeld, KerberVerlag,2007• ———.“OntheRoad”,Huizen,BertTeunissen,2008

Page 16: Internship paper 2

de Beroepspraktijk

Als zelfstandig ondernemer krijg je veel voor de kiezen: mogelijkheden en teleurstellingen. Begonnen als commercieel fotograaf, startte Bert in 1996 met zijn eigen autonome project ‘Domestic Landscapes’, waarbij het commercieel werken een ‘broodklus’ werd. Echter is de markt gedurende de jaren totaal veranderd. Waar Bert voorheen regelmatig gebeld werd om geboekt te worden voor commerciële doeleinden, gebeurt dit nu zelden. De inrichting van zijn zelfstandige onderneming is daarmee ook veranderd. Bert Teunissen werd vertegenwoordigd bij Witzenhausen Gallery New York, maar door financiëel wanbeleid, besloot Bert bij Witzenhausen Gallery weg te gaan. Een nadelige bijkomstigheid hiervan was het wegvallen van zijn internationale presentatie. Zijn laatste tentoonstelling was in Oktober 2008 in New York, waarbij de veranderingen op het gebied van kunstgaleries zichtbaar werd, er was geen foto verkocht. Tussen Oktober 2008 en December 2008 waren er van de 1000 al 500 galeries in Amerika verdwenen. Met zijn vertrek bij Witzenhausen Gallery viel ook het inkomen, dat werd verkregen door de verkoop van foto’s, weg. Vanzelfsprekend is Bert Teunissen ook via het internet te vinden met twee verschillende websites: http://www.bertteunissen.com/ (Domestic Landscapes) en http://www.bertteunissenphoto.com/ (commercieel portfolio), echter stimuleert het internet niet tot het kopen van foto’s en/of (foto)boeken. Daarnaast vindt Bert het bloedlink om te verkopen vanaf het internet: ‘Je weet nooit vanaf welk beeldscherm ze kijken’. Elk beeldscherm geeft een andere weergave van het beeld. Het is al eens voorgekomen dat, na de vele kosten die er waren gemaakt voor het verschepen van het werk, een klant ontevreden contact opnam; het was namelijk totaal niet het beeld dat de klant van-af zijn beeldscherm had besteld. Maar het gevaar van het niet verkopen van je werk, zit niet alleen hierin. Weet ook waar je werk komt te hangen, wie erop af komen en welke namen eraan verbon-den zijn. Op 30 juni 2012 heeft een vijftal beelden uit Domestic Landscapes in De korenbeurs in Schiedam gehangen, de muren bleken niet ideaal om beelden aan te hangen, maar de juiste namen waren eraan verbonden. Het ging om de tentoonstelling ‘4 de Korenbeurs Schiedam’ waar op invi-tatie van kunstverzamelaar Ron Klein Breteler vier gastcuratoren een tentoonstelling brachten:

15

Page 17: Internship paper 2

Bert Teunissen

de curatoren Tanya Rumpff, Berry Koedam, Johan Deumens en Anne-Marie Ros, waarbij Johan Deumens het werk van Bert heeft opgenomen. Met als onder andere het doel om tot verkoop van beelden te komen. Je moet echter eerst investeren voordat je werk kunt verkopen. Een andere mogelijkheid tot inkomsten is de verkoop van je werk in boekvorm. Samen met een vormgever gaat Bert om de tafel zitten. Wanneer beiden overtuigd zijn van de juiste vormgeving, kan er door middel van een proefdruk een uitgever benaderd worden, in Bert’s geval Aperture in New York. Aperture zal kijken naar de mogelijkheden en welke afnamen er nodig zijn, zodat de kosten te overzien zijn. Het is dus van belang dat door middel van samenwerking met bijv. musea, boekhandels en de uitgeverij er een redelijk ideaal aantal afnamen zullen zijn, waarbij ook tentoonstellingen zullen aansluiten. Wanneer er een tentoonstelling aansluit bij het uitgeven van het boek, is de kans groter dat het boek verkocht zal worden. De uitgeverij zal op basis van deze gegevens een begroting maken, des te meer afnamen hoe lager de kosten, met als gevolg dat het boek voor een redelijke prijs in de winkels ligt, wat het aantrekkelijk maakt voor het publiek en dus de kans op verkoop groter is. Maar dan moet dit in goed overleg gaan met alle drie de partijen: de uitgever, de verantwoordelijke voor de afnamen en de fotograaf, die bij het gehele proces de contacten zal moeten onderhouden. Er komt dus veel bij kijken, want naast het feit dat je een uitgeverij dient te vinden die daadwerkelijk je boek wilt uitgeven, moet je aansluitende tentoonstellingen kunnen realiseren. Van het begin tot het einde kan zo’n anderhalf à twee jaar in beslag nemen. Het is goed om een agent te hebben en samen te werken met een productiemaatschappij, in Bert’s geval Judi Shin en Caviar Content. Maar zoals ik eerder vermeld heb, zijn de glorietijden van het vak veranderd. In Nederland komen er jaarlijks al zo’n 500 fotografen op de markt, er is echter maar werk voor 25. De luxepositie van gebeld worden voor een opdracht is veranderd naar het ‘strijden’ voor werk. Daarbij is veel goodwill hebben of kweken in het vakgebied een must ge-worden. Bert Teunissen is in staat om deals te sluiten, zonder de andere partij het gevoel te geven dat ze gebruikt worden. Je moet daarbij in staat zijn de productie zelf te doen, voordat je deze uit handen geeft. Veel afgestudeerden sluiten zich gelijk aan bij een agentschap, maar hebben geen

Page 18: Internship paper 2

besef van wat er allemaal bij komt kijken. Voor de campagnes ‘Opperdoes’ en ‘Hollandse Helden’, die gedurende mijn stageperiode hebben plaatsgevonden, heeft Bert de gehele productie op zich genomen. Dan zou je kunnen denken: wat merkwaardig, aangezien Bert samenwerkt met Caviar Content. Maar waar vroeger een begroting door de productiemaatschappij in overleg met de fotograaf werd opgesteld, is dit nu omgedraaid naar opdrachtgevers die vooraf al een bedrag aangeven. Vraag je er meer voor…na jou nog tien anderen. Omdat Caviar Content met een begroting kwam, waarbij Albert Hein zou afhaken, is met veel overleg tussen TBWA\ (reclamebureau), Albert Hein en Bert zelf toch de opdracht aan Bert Teunissen toegekend. De preproductie, productie en postproductie heeft weken in beslag genomen. De eisen die de opdrachtgevers nu stellen, zouden voorheen nooit voorgekomen zijn, maar je legt je er nu een-maal bij neer om de klant tevreden te houden en die klus te krijgen, waarmee je een inkomen ver-gaart. Ik ga niet in details treden over bedragen, maar Bert heeft de gehele klus voor minder dan de helft van de begroting van Caviar Content op zich genomen. Wanneer je dat bedrag op papier ziet staan, lijkt het een smak geld, maar vergeet niet dat hiermee de gehele productie betaald moet worden en dat bedrag dus flink slinkt. Je moet over vaardigheden beschikken om de omgang met je klant en de productie te kunnen realiseren. En dit leer je niet op de academie, maar door je daadwerkelijk in het beroepsveld te begeven. Bert heeft deze vaardigheden verworven door als assistent te werken voor een fotograaf. Maar ook dit is met de jaren veranderd; waar er eerst kans was om als fulltime assistent te kunnen fungeren, huren ze tegenwoordig freelance assistenten in. Bert werkt analoog, echter voor de campagne van Albert Hein, heeft hij de Canon 5D aangeschaft. Tijdens deze productie heeft Bert Alex Berger als freelance assistent ingehuurd. De bedrijfsvoering is gebaseerd op de vragen: Hoe ga je de marketing aanpakken, hoe de promotie en wat gaat het kosten? Daarbij betekent werk verkopen, eerst geld investeren. Pas na het investeren van geld, kom je tot het verkopen van je werk. Stop je met investeren, dan houdt ook het verkopen op. Mooie foto’s verkopen bestaat niet. Het concept moet in één keer duidelijk uitgelegd worden aan de toeschouwers. Faal je daarin, dan wordt je werk anders uitgelegd en zal het niet leiden tot de verkoop van je beelden. Doordat Bert Teunissen begonnen is als commercieel fotograaf en in 1996 de overstap maakte naar vrij werk, werd hij echter in de Nederlandse kunst-wereld gezien als de ‘vieze’ commerciële fotograaf. Zijn succes met Domestic Landscapes behaal-de hij dan ook via Denemarken, waarna een solotentoonstelling in Texas volgde en daarmee kwam de aansluiting bij de Amerikaanse markt. Pas na deze aansluiting begonnen de Nederlandse galeries en musea interesse te tonen in Bert’s werk. Met Domestic Landscapes maak je iets voor een markt die er niet is, deze markt moet je zelf creëren. En dat kan jaren duren, door bijvoorbeeld de verkeerde manier van presentatie. Nadat Bert zich had aangesloten bij Witzenhausen Gallery, besloten zij alles van de markt te halen om tot de essentie/benoeming van Domestic Landscapes te komen. Na drie jaar lang gesprekken te hebben gevoerd en verschillende presentatievormen te hebben uitgeprobeerd, kwam de conclusie dat Bert een archief aan opbouwen is. In 2005 kwamen ze met een dummy van een boek, waar-mee ze verschillende musea en uitgeverijen zijn afgegaan. Deze dummy omvatte de uitleg van het werk. Wanneer je met een archief werkt, moet je selecteren en editen. Door de vormgeving van het boek, dat twintig losse foto’s bevatte en maar 15 pagina’s telde, was de toeschouwer verantwoordelijk voor deze selectie en edit. Dankzij deze manier van presenteren kan er niemand een ander verhaal van jouw werk maken. Bert kan dankzij subsidies zijn project financieren en daarnaast met het commerciële werk een reserve opbouwen voor zijn gezin, want een subsidie die verleend wordt aan het project, mag dan ook uitsluitend uitgegeven worden aan dat project. Het is een handigheid om deze subsidies te verkrijgen, waarbij de statuten een belangrijk onderdeel zijn. Zorg dat je de aanvraag voor subsidie zo weet te formuleren, dat deze voldoet aan de gestelde eisen van de subsidiegever, maar geen schade aan je project toedient. Er komt veel kijken bij een aanvraag voor subsidie, maar ook nadat je de subsidie hebt verkregen.17

Page 19: Internship paper 2

30-06-2012 Kunstcentrum Korenbeurs

Page 20: Internship paper 2

23-05-2012 Hollandse Helden

19

Page 21: Internship paper 2

Zo heeft Bert gedurende zijn reizen voor Domestic Landscapes een boekhouding bij moeten houden. Een voorbeeld hiervan is dat de ene subsidiegever alleen de film wil bekostigen en niet de reiskosten, waarvoor weer een andere subsidie moet worden aangevraagd en achteraf dient er altijd verantwoording te worden afgelegd over wat er met het geld is gebeurd. In 2005 was Bert verplicht om zes reizen in één jaar te stoppen; er kan namelijk ook een tijdslimiet aan de subsidie worden verbonden. In detussenperiodes dat je niet voor het project weg bent, neem je opdrachten aan om een inkomen proberen te behouden. Daarnaast verwachten de subsidiegevers ook een publicatie van het project, waarbij zij genoemd worden. Het is belangrijk de juiste mensen te vinden die je eventueel bij subsidieaanvragen kunnen helpen, en goed voorbereid te zijn om meer kans te maken op de goedkeuring van je subsidieaanvraag. De inrichting van het bedrijf Bert Teunissen verandert mee met de ontwikkeling op het vakgebied. Ik heb eerder al gemeld dat de klanten nu de eisenstellers zijn, fotografen de productie op zich nemen om werk binnen te halen, assistenten door de fotografen worden ingehuurd en analoge fotografen verplicht zijn digitaal te werken om aan deze eisen te voldoen. Zo geldt dit ook voor Bert Teunissen. Voor het eerst in de zestien jaar dat Bert bezig is met Domestic Landscapes gebruikt hij de digitale fotografie voor de reproductie van voorwerpen, die verzameld zijn gedurende zijn reizen voor Domestic Landscapes. Dit houdt investering van nieuwe apparatuur in, maar ook het investeren in het technische aspect dat het digitale medium met zich meebrengt. En daar zijn we dan ook de laatste weken van mijn stage mee bezig geweest en dat zal voor ons beiden ook nog doorlopen.

Page 22: Internship paper 2

Digitalisering binnen de beroepspraktijk

Er was ons fotografiestudenten gevraagd om een gesprek aan te gaan over de veranderende beroepspraktijk van de fotograaf onder invloed van digitalisering en internet en wat de fotograaf van de toekomst nodig heeft. Eigenlijk was het voor mij niet nodig deze vraag te stellen, aangezien het regelmatig gespreksonderwerp was. Bert nam de stap om naast het analoog ook te beginnen met digitaal te gaan werken. Wat een grote investering met zich meebracht, want naast de aanschaf van een digitale camera (Canon 5D) moet je ook software, externe harde schijf, sd kaarten, extra batterij, enzovoort aanschaffen. Waar vroeger de opdrachtgevers mee investeerden, is dat met de digitalisering afgelopen. Er is een digitale camera, dus zijn er sd kaarten en opslagruimte en kan het werk via de computer naar de opdrachtgevers verzonden worden, althans zo denken de opdrachtgevers. De gemaakte kosten van de fotograaf worden niet meer doorberekend, terwijl dit met het gebruik van film wel het geval was. De materiaalkosten zijn voor eigen rekening. Daarnaast hijgen de opdrachtgevers je ook steeds vaker in de nek. Bij het fotograferen wordt er met behulp van een computer en de juiste software een back-up gemaakt, wat inhoudt dat het ‘verse’ beeld al zichtbaar is op een beeldscherm. Geregeld roept men dan al wat er veranderd moet worden, terwijl de fotograaf het vaak zelf nog niet gezien heeft. Het geconcentreerd werken, heeft plaats moeten maken voor het snelle werk. Daarnaast biedt het internet de mogelijkheid om je beelden via deze weg aan te leveren, maar grote bestanden vergen een bijpassende opslagruimte. Websites zijn hiervoor in het leven geroepen zoals: https://www.wetransfer.com/. Echter zijn hier ook weer kosten aan verbonden die niet doorberekend worden. Dus als men spreekt over het feit dat digitaal goedkoper is, moet diegene maar eens goed naar de cijfers kijken. Eigenlijk worden we als fotografen geforceerd om digitaal te gaan werken. Doka’s verdwijnen als gevolg van de hoge belastingen die men vraagt om te werken met chemicaliën en producten met betrekking tot het analoog werken worden van de markt gehaald. Wil je analoog blijven fotograferen en afdrukken, zou je een eigen doka moeten inrichten, in de hoop aan alle benodigdheden te komen. Het is waar dat je door middel van digitaal werken gelijk resultaat zult zien, maar dat houdt in dat de bewustheid waarmee je met een camera omgaat wegsluipt. De eventuele bewustheid van plaatsbepaling en gebruik van instellingen komt vaak pas na het maken van de eerste foto’s. Geduld en precisie in de omgang met je camera zijn naarmate de digitalisering vordert niet de voornaamste eigenschappen. Vandaag de dag zijn het niet meer alleen de fotografen die met hun camera op pad gaan, steeds vaker worden verschillende multimedia ingezet om beeld te maken. Betaalbare producten met een zekere fotokwaliteit worden door de bevolking ingezet om alles rond zich heen vast te leggen. Nieuwsfotografie zal blijven bestaan, echter zullen de makers van deze beelden bestaan uit toevallige voorbijgangers van een nieuwselement. Banen verdwijnen of zullen er enkel op freelance basis zijn, want werkgevers/opdrachtgevers zijn in deze machtspositie gekomen, dat fotografen staan te springen voor een opdracht. Verplaatsing van wie de touwtjes in handen heeft. Maar het gaat verder; bij Soeverein bijvoorbeeld zijn ze al zo ver dat vanaf een beeldscherm elk mogelijk ontwerp kan worden gecreëerd. Een camera komt er niet meer aan te pas, maar de kwaliteit en de waan dat het gefotografeerd is, zorgt voor een nieuwe manier van beeld maken. Fotografie is niet meer nodig en kan tot in de details precies zo gemaakt worden zoals de klant het wil. De digitalisering heeft veel mogelijkheden gegeven binnen de fotografie, maar door verdere ontwikkeling van deze digitalisering kan het ook de teloorgang van de fotografie betekenen.

21

Page 23: Internship paper 2
Page 24: Internship paper 2

Reflectie Stageperiode

Ik stelde al eerder dat ik bij het opstellen van mijn leerdoelen ben uitgegaan van drie categorieën: praktisch, technisch en inhoudelijk. Niet wetende dat de door mij opgestelde leerdoelen in het niet vielen bij de hoeveelheid aan wijsheden die ik uiteindelijk meegekregen heb. Wanneer je daadwerkelijk meeloopt in het beroepsveld, is de hoeveelheid informatie die er binnen komt gigantisch. Op technisch vlak heb ik van beide kanten veel meegekregen en dan bedoel ik zowel op gebied van analoog als van digitaal. Een leerdoel was een betere omgang met de camera en het aanwezige licht, met mijn spiegelreflex camera kan ik daarmee soms vals spelen door bepaalde waardes automatisch te laten berekenen. De juiste manier voor mij om dit te leren, was door analoog op middenformaat te gaan fotograferen. Film is daarbij niet het goedkoopst en werd beperkt tot twaalf beelden. Ik ging systematisch te werk, zou ik een fout maken, dan kon het een foto kosten. Verspillen wilde ik niet en ‘vals spelen’ kon niet meer en oefening baart dan toch kunst, want ik merkte dat mijn inschattingsvermogen beter werd met betrekking tot de juiste in-stellingen. Ik begreep het aanwezige licht. Eenmaal de film te hebben ontwikkeld, besprak ik samen met Bert de beelden. Overbelicht, onderbelicht, scherptediepte. Was dit niet in orde, waar kon het aan liggen? En het nogmaals over doen. En zo gold dit ook bij het afdrukken in de doka: was het beeld niet naar mijn zin, wat moest ik dan doen om tot het juiste beeld te komen: doordrukken, tegenhouden, gebruik van filters? Bert heeft voor verschillende doeleinden analoog gefotografeerd, waarbij ik het analoog werken mee heb gekregen, wel in het besef dat deze manier van werken verdwijnt. Polaroids, waarmee Bert voor de zekerheid zijn kadrering en instellingen controleert, wanneer hij 4 bij 5inch fotografeert, worden niet meer gefabriceerd. Dit is echter allemaal analoog en we leven nu eenmaal in een digitaal tijdperk. Gelukkig kon ik gedurende mijn stage ook de technische kant die het digitaal werken met zich meebrengt meepakken. Het digitaal werken biedt je de mogelijkheid om elk aspect in het beeld te kunnen manipuleren. Het was bij Soeverein, waar ik hier versteld van stond. Naast beeldbewerking van foto’s, kunnen ze bij Soeverein in 3D elk mogelijk beeld opbouwen zonder dat er maar ook een camera aan te pas hoeft te komen. Wat betekent dit voor de fotografie? Het gaf mij inzicht, dat over een paar jaar veel van de opdrachten, die nu nog aan fotografen worden toebedeeld, vergeven worden aan bedrijven zoals Soeverein, waarbij elk onder-deel in het beeld gecreëerd kan worden naar de wil van de klant. Maar het was tijdens het maken van reproducties dat het digitaal werken echt ingewikkeld werd. Vier weken heeft het ons uiteindelijk gekost om te komen tot het maken van een foto. Waar het begon met software problemen, flitsers die van elkaar afweken, verkeerde lens meekregen en we een fout maakten met ColorChecker passport, konden we na de uitleg van Hans Meesters, met de juiste lens, 50mm 1.4 macrolens, en werkende software beginnen. Voor het vinden van de juiste waarden, moet je zorgen dat het wit in beeld 242 is, met maximaal 4 verschil. Wanneer dit zo is, kun je met behulp van Photoshop de andere waarden erbij zoeken, zwart 52 en lichtgrijs 200. Wanneer deze waarden juist zijn, kun je in de situatie zoals je dan fotografeert het juiste kleurprofiel erbij aanmaken. Zelfstudie blijft hier van belang, aangezien de fotografie zich blijft ontwikkelen, al is het alleen al de software van je computer om te kunnen blijven werken met Photoshop. Het hoort nu eenmaal bij de benodigdheden van het digitaal werken. Op technisch vlak heb ik dus o.a. geleerd om te gaan met: bestaand licht, kunstlicht, reflectie, elimineren van reflectie, camera zowel digitaal als analoog, verschillende lichtmeting (reflectiemeting en opvallend-lichtmeting), inventief zijn qua opstellingen en het werken met een ontspannen oog.

23

Page 25: Internship paper 2
Page 26: Internship paper 2

Er zal een tijd komen dat het aan ons zelf is om een netwerk op te bouwen, waar je nu al mee bezig zou moeten zijn. Weet de juiste mensen te vinden, te contacteren, om eventueel een samenwerking aan te gaan. Dit gegeven had ik ook als doelstelling en ik heb tijdens de stage meegekregen hoeveel je hier uit kunt halen. Beschik je zelf niet over de informatie die je nodig hebt, dan kun je je altijd adresseren tot iemand die dat wel doet. Met mijn eigen project weet ik dat ik uiteindelijk een samenwerking aan moet gaan met een grafisch ontwerper, omdat ik in mijn project infographics wil opnemen. Daarnaast was de benadering van mijn onderwerp ook een doelstelling, echter doet iedereen dit op zijn eigen manier. De truc is om tot je doel te komen met je onderwerp. Daarbij is een goodwill nodig ten opzichte van je onderwerp en deze moet je dan ook zelf ontwikkelen. Uiteindelijk zal ik met mijn familie werken en vragen stellen over het verleden en een gevoelig punt aankaarten, mijn oma. Voorafgaand aan je project stel je een plan en begroting op. In het begin had ik moeite met het me vastleggen in een planning. Ik had namelijk nog totaal geen idee waar ik bijvoorbeeld over een maand zou staan, laat staan hoeveel dit mij zou gaan kosten, maar Bert hamerde erop dat het uit mijn hoofd op papier kwam. Mijn eerste versie was dus ook totaal niet juist opgezet, maar nadat mijn eigen project vorderde en ik bij mijn derde opzet was, wilde het lukken. En inderdaad, het geeft je een overzicht en je hoeft je niet geheel vast te leggen conform je planning of wat je begroot hebt, het is een leidraad voor je project en zal te allen tijde aangepast kunnen worden. Aan de planning kun je een begroting koppelen, wat gaat het kosten?, maar voornamelijk, hoe ga je dit financieren? Besluit je een reserve op te bouwen met het geld dat je verdient met het fotograferen voor opdrachtgevers of neem je een andere baan naast het fotograferen? In de meeste gevallen vragen fotografen die met een eigen project bezig zijn subsidie aan. Er zijn tal van verschillende subsidiegevers, waarbij je er niet vanuit moet gaan dat ze de gehele kosten zullen dekken. Daar-voor moet je goed de statuten lezen. Er komt veel bij kijken voordat je daadwerkelijk toestemming voor subsidie krijgt. Ben je onzeker over je aanvraag, zorg dan dat je hulp vraagt aan iemand die het proces van subsidieaanvragen wel weet. Uiteindelijk zal je zelf in staat zijn de juiste subsidiegevers te vinden en aanvragen de deur uit te doen. Ikzelf heb ervoor gekozen om, na mijn studie aan de AKV| St. Joost, mijn projecten anders dan enkel en alleen met fotografie te bekos-tigen, deze plannen moeten echter nog vorm krijgen. Al eerder heb ik verteld dat niet elke muur handig is om je werk aan op te hangen. Zonder eerst onderzoek te doen naar waar je werk komt te hangen, kan het schade aan je werk toebrengen. Daarnaast moet je kijken hoe je werk wordt aan-gekocht of gehuurd. Huis Marseille bijvoorbeeld koopt het werk in, waardoor je wordt opgenomen in hun collectie. Doe dus altijd vooronderzoek, dit zal alleen maar ten voordele van je werk komen te staan, wees niet gretig om je werk ergens te tonen.

25

Page 27: Internship paper 2

Voor mijn eigen project ben ik dan wel bezig met fotograferen, maar de taal, het kunnen vertellen, blijft een zwak punt. Om te kunnen verwoorden waarmee ik bezig ben, zal ik alles op moeten schrijven, niks in mijn hoofd rond laten dwalen, maar het een plaats geven op papier. Het werkt voor mij bevrijdend, alsof er een druk in mijn hoofd verdwenen is. Al is het maar één enkele zin, maar die ene zin kan veel plaats in beslag nemen. Schrijf alles wat je bedenkt ergens op en zorg dat je het makkelijk weet terug te vinden. En door het op te schrijven krijgt het vorm, kun je het teruglezen, aanvullingen geven en eventueel gewoon schrappen. Waar ik voorheen dacht dat het allemaal te maken had met mijn vader, blijkt uit de (vaak diepgaande) gesprekken met Bert, dat mijn oma de aanleiding is naar al mijn vragen, frustraties en betreuren. Met het overlijden van mijn oma, het aan moeten zien van mijn vaders verlies van zijn moeder, broer en werk in datzelfde jaar, betreur ik de keuzes die ik als kind heb gemaakt. Nooit meer kan ik een gesprek aangaan met mijn oma, altijd gedacht ‘dat komt wel wanneer ik mij beter kan verwoorden in het Frans’.Voorgenomen, nooit waargemaakt. Het was mijn angst voor spreken, die mijn belemmerde in het praten met mijn oma, vragen naar haar verhalen. Ik luisterde wel, maar gaf nooit de eerste zet, waardoor veel onbesproken bleef. Deze angst en schaamte is er op ongeveer 6-jarige leeftijd bij mij in geslopen, want ik was namelijk dom. Althans op de basisschool omschreven ze zo mijn leesgroepje: voor domme kinderen. Jaren later bleek ik echter zwaar dyslectisch te zijn. Dit wetende, deze openbaring, brengt mij tot het maken van beeld, begrijpen van het verleden en het begrijpen van mijn leven. Het is voor mij een middel om te spreken en tot een gesprek te komen. Alles wat ik vind is geoorloofd om te gebruiken of te hergebruiken. Op inhoudelijk gebied, heb ik veel uit de gesprekken met Bert gehaald. Ik kreeg geen kans om te zeggen: ”Dat doe ik morgen wel”. Bijna elke dag hebben we over mijn eigen project gesproken en hield ik een projectmap bij. Sinds het begin van mijn stage was ik bezig met het vinden van familie via het internet, dit gedeelte noemde ik ‘Tracing Family’. Het waren leuke bevindingen, maar het bleef bij een weergave van waar mijn familie zich bevindt.

Infographic

Page 28: Internship paper 2

In het begin van mijn stage begon ik met de vraagstelling: ‘Staat mijn vader nog steeds achter de keus die hij toen heeft gemaakt?’. Daarmee bedoel ik de keus van zijn komst naar Nederland. Bij deze vraagstelling heb ik een voorwoord, Wie ben ik?, geschreven. Ik dacht dat het ging om mijn identiteit, mijn vragen, welke uiteindelijk herleid worden naar de komst van mijn vader naar Nederland, maar gedurende mijn stage was ik niet in staat om met één zin te beschrijven waar het om ging. Titels zoals: ‘Je suis François Hollande’ (op zijn Nederlands gezegd ‘Ik ben Frans Holland’) zijn er genoemd. Het heeft tot 26 juni 2012 geduurd en toen kwam ik met de volgende kromme zin bij Bert: “Is de taal als gebrek, de tegenspoed in het heden en de keuzes van mijn ouders in het verleden de drijfveer tot het verlangen naar en de tweestrijd in mijn identiteit?”. Met het ontleden van deze zin en dankzij de vragen van Bert, kwamen we tot de essentie van mijn project. Voornamelijk na het overlijden van mijn oom en oma is er een leegte ontstaan, doordat ik geleidelijker aan minder Frans ben gaan spreken. Met dit project probeer ik de leegte die is ontstaan door het gemis aan communicatie in te vullen. En ik zal dit doen door gebruik te maken van herinneringen, van voorwerpen uit het verleden en door mijzelf gemaakte foto’s en video’s van plaatsen en personen die mij verbinden met dit verleden en met mijn oma. Wat zal leiden uiteindelijk tot een gesprek met mémé, mijn oma. Het gehele proces om te komen tot mijn focus, heb ik veel uitgehaald. Tast alles wat je tegenkomt af, maar blijf de rode draad in je ideeontwikkeling volgen, neem mee wat je gevonden hebt en uiteindelijk zal het een vorm/beschrijving krijgen. De focuspunten eruit halen, denk je deze gevonden te hebben, bevraag ze. Door vragen te stellen kom je tot antwoorden. Omdat ik nog niet ben begonnen aan het selecteren en editen van mijn beelden, omdat het project langer zal duren dan mijn stageperiode, zal Bert mij na de stageperiode blijven begeleiden. Met de selectie en edit, bepaal je het verhaal, de gelaagdheid van het concept en de eindvorm. Tijdens mijn stage heb ik meegekregen hoe Bert hiermee is omgegaan, door een vorm te bedenken, waarbij het aan de toeschouwers was om te selecteren en editen. Maar om tot het uitgeven van een boek te komen, kan zo’n anderhalf tot twee jaar aan voorafgaan. Ten eerste ga je samen met een vormgever om de tafel zitten om te kijken naar de best werkende boekvorm. Met een proefdruk hiervan ga je een uitgever benaderen, deze zal dan kijken naar de mogelijkheden en welke afname er moet zijn, voordat de kosten te overzien zijn. Om dit te kunnen bepalen is samenwerking nodig met diverse musea, boekhandels en de uitgeverij. Als initiatiefnemer zul je verantwoordelijk zijn voor de communicatie tussen alle deelnemende partijen. Bij dit proces was ik zelf niet aanwezig, maar wil je het weten, vraag ernaar. Ik had het geluk dat Bert bij elke uitleg de tijd ervoor nam om het mij te vertellen. Naast de gesprekken over hoe alles in elkaar steekt, hebben we ook gesprekken gehad over de documentaire fotografie op zich. De ‘nieuwe’ documentaire fotografie, is volgens Bert allang achterhaald. Alles is geoorloofd om te gebruiken, om tot de antwoorden te komen die ik zoek. En daarmee zou ik mezelf kunnen zien als kunstenaar en niet zozeer als documentair fotograaf. De documentaire fotografie is het vertellen van een verhaal, dat berust op feiten. Het is aan de maker om zijn stempel hierop te drukken aan de hand van foto’s. Maar het gebruik van documenten, voorwerpen, nieuwe technieken sijpelen de documentaire fotografie binnen. Er zijn al langere tijd discussies over de documentaire fotografie, waarbij men het niet altijd eens is over de definitie van de documentaire fotografie. Wat voor mij documentaire fotografie is, is het kunnen werken met persoonlijke verhalen, een eigen insteek om door middel van onderzoek tot antwoorden te komen binnen een verhaal en dit te kunnen delen met anderen. Met het gebruik van eigen gemaakt beeld, archiefbeeld, documenten en voorwerpen. Het kan een mening, persoonlijk verhaal, confrontatie en provocatie zijn. En zo zie ik de documentaire fotografie, waarbinnen ik mijn plaats probeer in te nemen.

27

Page 29: Internship paper 2

Tips op een rijtje:

Voorafgaand aan je stage:- Houd bij welke fotografen je interesseren met welk werk.- Weet goed te verwoorden, waarom je bij diegene stage wil lopen, wat je wilt leren en welke verwachtingen zowel jij als je stageverlener hebben.

Tijdens stage:- Weet wat er speelt binnen de fotografie, welke ontwikkelen etc. - Fotografeer altijd mee, liever teveel materiaal dan te weinig.- Bezoek openingen van tentoonstellingen, liefst met stageverlener, mogelijkheid tot introduceren aan andere fotografen.

handigheid eigen project- Stel een planning op met vaste data, gebruik het als leidraad, vink het af of vul het aan.- Aan je planning stel je een begroting op, inzicht in de kosten en hoe wil je dit gaan financieren.- Noteer elke gedachte op papier, laat niks in je hoofd ronddwalen en denken dat je het wel kan onthouden, maak ruimte. Bovendien geef je elk idee/gedachte vorm. - Hou een projectmap bij, niet alles digitaal, maar ook dat je het fysiek in handen kunt hebben. - Tast alles af, maar blijf de rode draad in je ideeontwikkeling volgen, neem mee wat je gevonden hebt, waar uiteindelijk een vorm/beschrijving uit zal komen.- Bevraag continu wat je gevonden hebt, door vragen te stellen kom je tot antwoorden.- Bespreek het werk altijd met anderen, laat ze vragen stellen, zo kom je tot nieuwe inzichten of antwoorden. - Gebruik verwante fotografen als inspiratiebron, wees niet bang dat het al eens gedaan is, jouw aanpak is uniek.

Binnen het beroepsveld:- Verzamel de juiste mensen om je heen, voor eventuele samenwerking- Ontwikkel je goodwill, dit is nodig voor je benadering naar opdrachtgevers en je onderwerpen toe. - Doe onderzoek naar verschillende subsidiegevers met hun statuten, waardoor je een aanvraag zo weet te formuleren dat deze voldoet aan de gestelde eisen, maar geen schade aan je project toebrengt.- Weet waar je werk komt te hangen, welke namen eraan verbonden zijn, wees niet gretig om het te kunnen tonen, een muur kan schade aan je werk toebrengen.- Vermijd verkoop vanaf een beeldscherm, elk beeldscherm geeft een andere weergave van het beeld, tenzij in goed overleg met de koper de risico’s kenbaar zijn gemaakt.

Studio:- Handigheid ColorChecker passport, om vanuit de juiste situatie te fotograferen en te controleren d.m.v. Photoshop. - Werken in het juiste kleurprofiel, gecontroleerd met ColorChecker passport, kun je beelden eenvoudig omzetten, mits deze in gelijke situatie zijn gefotografeerd. - Voor gelijke belichting, zorg voor gelijke afstanden, gelijke hoogte van het licht vanaf de camera. - Elimineer afvallicht en/of daglicht, om de gehele belichting onder controle te kunnen hebben.

Page 30: Internship paper 2

Samenvatting Logboek

Ik had niet op een beter moment kunnen stage lopen bij Bert. In de korte tijd dat ik stage heb gelopen, heb ik bijna elk aspect van het vak meegekregen. Van studiowerk tot op locatie, van stagiaire tot productie assistent bij een grote productie voor Albert Hein, de verdwijning van het openbaar analoog werken tot de verandering binnen het beroepsveld. Mijn allereerste stagedag begon ik in Purmerend bij ‘de Verbeelding’, waar ik gelijk het proces van afdrukken tot aan de lijstenmakerij meekreeg. Naast de informatie die ik meekreeg door het te zien en/of te doen, vertelde Bert mij ook veel. Hij heeft altijd de tijd genomen om misschien de simpelste dingen aan mij uit te leggen of gewoon te benoemen. Bij het omgaan met het analoog, kom ik net kijken, maar Bert legde mij de eerste dag uit dat wanneer je film vervoert en deze de mogelijkheid heeft om op elkaar te verschuiven, er elektriciteit vrijkomt, met als gevolg dat er op je vlakfilm blauw/paarse krassen/punten kunnen ontstaan. In de begin periode van de stage waren we bezig voor een campagne van ISBW en het afdrukken van beelden uit ‘Travelogs’ voor een komende expositie bij Piet Hein Eek, waarvoor ik een flink aantal dagen in de doka heb gezeten. Echter kreeg Bert later het teleurstellende nieuws te horen, dat de galerie die bij Piet Hein Eek is aangesloten vertrok en de tien verschillende tentoonstellingen niet meer plaats zouden gaan vinden en dan baal je flink, aangezien de voorbereidingen al ruimschoots een jaar aan de gang waren. Na eerst samen in de doka te hebben gewerkt, vertrouwde Bert mij de doka toe en kon ik mijn eigen gang gaan, soms voor Bert, maar vaak voor mijn eigen project dat parallel aan mijn stageperiode liep. Ik merkte geleidelijk aan, dat ik beter kon inschatten welke belichtingstijden voor een negatief nodig waren, om na mijn eerste afdruk erop te reflecteren en dit te verbeteren, met als uitkomst het sneller kunnen werken en het minder hoeven te gebruiken van het kostbare papier. Maar voornamelijk heb ik mijn eigen manier kunnen ontwikkelen in het werken in de doka. Precisie, structureel zijn en geduld hebben zijn belangrijke eigenschappen voor het werken in de doka, er is namelijk veel ruimte om de fout in te gaan. Met het werken in de doka wil ik na mijn stageperiode door blijven gaan en ik hoop dat ik in de loop van volgend studiejaar ruimte weet te vinden voor het creëren van mijn eigen doka en werkplaats. De belangrijkste benodigdheden heb ik al, alleen de ruimte nog niet. Tijdens het proces van afdrukken op barietpapier moet er rekening mee worden gehouden dat deze donkerder droogt, pas na het drogen kun je de juist gebruikte instellingen bepalen en hou bij voor welke foto je welke instellingen hebt gebruikt. Daarnaast heb ik de techniek van het stippen geleerd, wat geduld en precisie vergt.

29

Page 31: Internship paper 2

Maar mijn stage beperkte zich niet alleen tot in de studio, een groot aantal keren hebben wij op locatie gefotografeerd, waarbij ik heel Nederland heb afgereisd. De locaties waren ons nog niet bekend en Bert zorgde dan ook dat hij ruim van tevoren aanwezig was. Voor ‘Opperdoes’ van Albert Hein hebben we een locatie check uitgevoerd, waardoor het vooraf duidelijk was wat ons te wachten stond en dat het in het plaatje pastte dat de klant voor ogen had. Bij het project voor Hof Witlof, waarbij kinderen onder leiding van gepensioneerde boeren groente verbouwen, hadden we de achtergrond wel met ons mee, maar de statieven stonden nog in de studio. Na eerst te kijken wat er op locatie aanwezig was, besloten we om bij een plaatselijke bouwmarkt latten te halen, waar we een geïmproviseerde houten frame van hadden gemaakt. Het vergde creativiteit, oplossingen, maar het werkte wel. In Wageningen waar Bert een portret moest maken ging alles heel snel. Van binnenkomst tot we weer buiten stonden heeft ongeveer een half uurtje in beslag genomen. Plaatsbepaling, instellingen camera (4 bij 5inch), gebruik van alleen daglicht, polaroid proefdrukken, vier foto’s gemaakt, opbergen en weg waren we. Bert vertelde dat dit ongeveer zijn zelfde werkwijze was tijdens het fotograferen van ‘Domestic Landscapes’, waar nog wel aan voorafging het contact leggen met de mensen. Een totaal andere manier van werken was tijdens ‘Opperdoes’ en ‘Hollandse Helden’ voor Albert Hein. Hier wordt alles tot in de puntjes geregeld voorafgaand aan het fotograferen, de preproductie. Veel gesprekken en onderhandelingen gingen hieraan vooraf totdat Bert de klus op zich kon nemen. Maar gedurende het fotograferen was er altijd iemand van het reclamebureau aanwezig, TBWA\, die er ook continu wat over te zeggen had. Nu was Paul artdirector vanuit TBWA\, maar tijdens het fotograferen van ‘Opperdoes’ stond de klant als het ware in de nek van Bert te hijgen. Met het digitaal fotograferen, kun je natuurlijk gelijk vanaf het beeldscherm meekijken en dit deden ze dan ook, waardoor er tijdens het fotograferen van alles werd geroepen. Je vrijheid als fotograaf wordt beperkt zodra er meerdere mensen inspraak willen hebben. Je moet hiermee om weten te gaan, het naar jouw hand weten te zetten, maar de klant laten denken dat ze inspraak behouden, het moet niet achteraf zijn dat de klant ontevreden is of dat jij als fotograaf niet tevreden bent met het ontstane beeld. Voor mij was dit een mooie kans om zo’n grote productie mee te mogen maken. Het is veel werk, vooral zoals Bert dit in zijn totaal op zich heeft genomen, maar des te meer meegekregen van het proces. De voorbereidingen (preproductie), omgang met mensen/klanten, goodwill opbouwen, productie, inspelen op onvoorzienbare omstandigheden, voorzorgsmaatregelen (meer fotograferen dan gevraagd werd), postproductie, niks totaal uit handen geven (controleren) en de klant tevreden weten te houden.

Page 32: Internship paper 2

Gedurende mijn stage ben ik wel tot het besef gekomen niet in opdracht te willen werken. De productie van Albert Hein vond ik geweldig om te mogen doen, maar ik was hier dan ook de productie assistent en niet de fotograaf. Ik ben geen studiofotograaf, noch iemand die een beeld wil vormgeven dat op papier al is getekend. In de loop van het jaar, besef ik dat ik fotografeer om te kunnen vertellen en te begrijpen. Gedurende mijn stage ben ik meer en meer over mijzelf te weten gekomen, dankzij de persoonlijke gesprekken met Bert. Daarin werden onderwerpen zoals angsten, mijn beperkingen, mijn verlies en verdriet besproken, wat leidde tot mijn essentie van beeld maken. Het werken in opdracht zou voor mij betekenen dat ik hiermee mijn projecten zou financieren, maar ik wil mij 100% focussen op mijn eigen werk en een baan vinden die ten voordele van mijn projecten is. Misschien dat er ooit iets op mijn pad komt dat mij aanspreekt als opdracht, dat sluit ik niet uit. Daarnaast hebben verschillende fotografen mij verteld, dat er geen werk meer is. Naast dat Bert mij hierop al had geattendeerd, sprak ik tijdens de opening van Dutch Doc Awards Ad van Denderen. Ad vroeg mij wat ik hierna zou gaan doen, waarop ik antwoordde in de duisternis te gaan zitten, zoekend naar het lichtpunt. Iedereen die ik spreek zegt het: “er is geen brood meer mee te verdienen” of “500 fotografen komen elk jaar met diploma op zak van school, maar er zijn slechts 25 banen beschikbaar”. Een mooi vooruitzicht dus, maar inventief worden op dit gebied is dus van belang en ik heb mijn toekomst, kijkend op financiering van mijn projecten, al gedeeltelijk uitgestippeld, plannen die vorm moeten krijgen in de aanloop naar het afstuderen. Op diezelfde opening van Dutch Doc Award heb ik mij voorgesteld aan Bertien van Manen en een tijdje staan praten met Raoul Kramer, die ik kende van mijn minor webdocumentaire. We kwamen in het gesprek uit op mijn werk, waar ik nu mee bezig ben en dat ik het laat doorlopen tot aan mijn afstuderen. Een fijn gesprek en Raoul bood aan, dat als ik met bepaalde vragen zit omtrent mijn project, ik hem altijd mag contacteren. Dat was mooi meegenomen en ik heb dan ook zijn adres opgeslagen, netwerken! Zo heb ik mij gedurende mijn stage o.a. kunnen voorstellen aan Erik Kessels, Hans van der Meer, Witho Worms en Hans Aarsman. Fotograferen is één, maar het selecteren en editen van je beelden bepaalt uiteindelijk het verhaal dat je wilt vertellen. Het moet naar derden duidelijk zijn wat er wordt verteld, anders gaan ze aan de haal met het verhaal. Ik heb geleerd, dat je altijd met anderen je werk moet bespreken. Laat ze vragen stellen over het werk en vaak kom je tot nieuwe inzichten of iets wat je over het hoofd had gezien. Ook als het gaat om de vormgeving, komt het over zoals jij het wilt, zo niet dan heb je nog de mogelijkheid om het te veranderen. Als je kiest om je werk aan de muur te presenteren, moet je wel onderzoek hebben gedaan naar waar het komt te hangen, wie daar komen en welke namen eraan verbonden zijn. Om dit mee te krijgen ben ik naar Foam, Tropenmuseum, Nederlands Fotomuseum en Huis Marseille geweest. En soms tref je werk van fotografen aan dat verdacht veel lijkt op het werk waar jij nu mee bezig bent. En dat had ik ook bij het werk van Chino Otsuka, waarbij één citaat alles omschreef voor mij op dat moment: “If, again I have a change to meet, there is so much I want to ask and so much I want to tell”. Op de dag dat ik dat werk zag, had ik ‘s morgens een doorbraak in mijn eigen project, waarbij veel duidelijk was geworden voor mij, dankzij één kromme zin die ik had opgeschreven en Bert de juiste vragen wist te stellen. Pijnlijk was het, maar tegelijkertijd een hele opluchting en het vinden van het werk van Chino Otsuka hoefde niet te betekenen dat mijn project al een keer gedaan is, want mijn visie is als geen ander. Gebruik juist verwante fotografen als inspiratiebron. En zo heeft Bert een verwantschap met Johannes Pääsuke. Maar wat Bert doet is uniek, omdat zijn visie/insteek anders is, maar qua beeld en aanpak staat hij er dus niet alleen voor. Dit vertelde Bert ook gedurende een lezing die hij hield in het Kunstbedrijf Arnhem. Het kunnen uitleggen aan derden waar jemotivatie vandaan komt en hoe dit tot het werk heeft geleid is van belang. Kun jij het niet goed verwoorden, dan zullen mensen er al gauw alsnog een eigen invulling aan geven. Van mezelf weet ik, dat, wanneer het op spraak of schrijven aankomt, het heel gebrekkig overkomt. Ik ben slecht in het verwoorden/uitleggen van wat ik bedoel en dat zorgt soms voor vervelende situaties, waarbij inderdaad mensen iets anders maken van wat ik bedoel te zeggen. Bert heeft mij geleerd elke31

Page 33: Internship paper 2

Dutch Doc Award 2012

gedachte op papier te zetten, geef het een plaats en maak ruimte in je hoofd. En staat het op pa-pier, herschrijf het, zodat uiteindelijk de juiste vertaling van mijn bedoeling over zal blijven. Ik wil echter vanaf begin volgend studiejaar hulp zoeken voor het kunnen verwoorden van wat ik wil vertellen; in de loop der jaren heb ik dit meegezeuld en ik verwacht dan ook niet dat het 1,2,3 is opgelost. En hiermee bedoel ik dat ik meer over mezelf te weten ben gekomen tijdens mijn stage, maar ook dat ik moet erkennen dat ik het niet in mijn eentje kan oplossen of blijven omzeilen.

Page 34: Internship paper 2

33

Page 35: Internship paper 2

Op 6 Juni begonnen we met het maken van reproducties van zijn verzamelde objecten gedurende Domestic Landscapes, maar alsnog ging dit niet geheel vlekkeloos. We gingen te werk met ColorChecker passport, maar liepen hier tegen software problemen op. Nadat ze bij MacCare het probleem hadden gevonden, konden we hiermee aan de slag. Althans dat dachten we, want al gauw stuitten we op het volgende probleem: de vervorming en onscherpte in het beeld. We gingen dus richting Nivo-Schweitzer om objectieven te kunnen vergelijken en te proberen. Nadat we het verkeerde advies van een medewerker hadden gekregen, konden we er na het weekend weer naar terug. Nu wel met de juiste uitleg en objectief, 50mm F 1.4 macrolens van Canon. Het bleek uiteindelijk ook dat we ColorChecker passport verkeerd hanteerden, er waren ongeveer drie weken verstreken, voordat we het daadwerkelijk deden zoals het hoorde. Maar juist door fouten te maken, heb ik veel geleerd over het digitaal werken. Welke waardes er verleend zijn aan de kleuren om tot het juiste kleurprofiel te komen. het gebruik van objectieven, Photoshop en belichting. Is de belichting niet juist, waardoor de waarde van het wit niet 242 is, moet je vanuit de opstelling van het licht tot de juiste waardes komen. En het elimineren van afvallicht, reflectie, je moet inventief zijn, oplossingen bedenken met de middelen die je tot je beschikking hebt. Toen we voor de derde keer begonnen aan het fotograferen van de objecten, hebben we de gehele studio verduisterd, een nieuwe opstelling gemaakt, waarbij de camera verstelbaar was, met meetlint gewerkt om te komen tot gelijkmatig kunstlicht. En dan wanneer er eindelijk een beeld op het scherm verschijnt, wat qua scherptediepte en belichting klopt, dan wordt je daar toch wel heel blij van. Geduld wordt beloond. En dan komt het eind van mijn stage in zicht, met een opening van Kunstcentrum Korenbeurs, waar het werk van Bert Teunissen te bewonderen was, met als doel verkoop van de beelden. Het was dan ook opgezet door vier curatoren, waarbij Johan Deumens samenwerkt met Bert. Het was bij Foam waar ik Hans van der Meer, Hans Aarsman en Erik Kessels zelf heb kunnen spreken, al was het om mij kort voor te stellen. Bij de opening van Dutch Doc Award, leverde het mij een contactpersoon op, die bereid is om naar mijn werk te kijken, vanwege een gedeelde interesse. En dit moet ik zien te onderhouden, welke mensen je kunnen helpen tot het maken van je werk.

Page 36: Internship paper 2

Conclusie

Terugkijkend op mijn stageperiode, ben ik erachter gekomen dat ik te weinig wist van technische aspecten tot wat er daadwerkelijk allemaal bij komt kijken. Mijn verwachting van mijn stage was in eerste instantie het meehelpen aan de werkzaamheden, niet wetende dat deze verwachting vrij karig zou zijn. Mijn stage was namelijk ver boven verwachting. Een betere stageverlener dan Bert Teunissen had ik mij niet kunnen wensen. Ik ben zowel qua fotografiestudent als persoon gegroeid. Het betekent wel dat ik een aantal persoonlijke kwesties moet aanpakken om bepaalde obstakels te overwinnen, waar ik verwacht profijt van te hebben. Ik heb deel mogen nemen aan zowel het commerciële aspect van het vak als de autonome kant van het vak, waarbij zelfstudie nog steeds van toepassing is, want de fotografie blijft in ontwikkeling. Ik durf naar het ‘zwarte gat’ te kijken, waar men over spreekt, wetende dat ik een plan moet opstellen. Het benaderen van de juiste mensen om de vaardigheden waar ik niet over beschik in samenwerkingsverband te kunnen waarmaken. En over de drempel durven stappen tot het benaderen van mijn onderwerp. Ik heb geleerd om dingen aan te kaarten en de confrontaties aan te gaan, wetende dat het antwoord misschien niet datgene is wat ik wil horen. Continu je eigen idee/project te bevragen, om de focuspunten te kunnen herkennen en uiteindelijk deze ook te erkennen. Ik draaide bijvoorbeeld heel lang om een onderwerp heen, waar uiteindelijk mijn focus lag in mijn eigen project. Bewuster gaan fotograferen en alles wat ik vind mag ik gebruiken. Door ervaringen, struikelblokken, enzovoort je werk meer diepgang te geven, in plaats van het aan de oppervlakte te laten van iets wat mooi had kunnen zijn, tot een gelaagde inhoud te komen. Echte teleurstellingen heb ik gelukkig niet gehad; misschien had ik meer willen werken met Photoshop, maar bedenk me wel dat je door zelfstudie daarin het meeste leert. Heb ik vragen, zal ik bij de juiste persoon moeten aankloppen en ik zal mij bewerking van foto’s eigen moeten maken. Mijn vereiste 40 dagen heb ik ruim gehaald, maar daarmee sta je dan net met beide benen in het beroepsveld, een langere tijdsduur van de stage had fijn geweest. Zelf ben ik aantal dagen langer doorgegaan, maar uiteindelijk stond voor ons beiden de vakantie voor de deur. Wat ik aan mijn stage heb overgehouden is kennis over de ontwikkelingen binnen de fotografie, inzicht in hetberoepsveld, opzetten van eigen project, samenwerking, geduld, systematisch werken, zelfkennis en een adres waar ik altijd naar terug kan keren.

35

Page 37: Internship paper 2

Bert Teunissen - On the road

Page 38: Internship paper 2

Leàh Drouilletcontact: [email protected]

2012 AKV| St. Joost Breda