Rechten (IE) gelden per land Rechten van Intellectueel Eigendom kunnen per land verschillen. Het kan dus zijn dat producten niet zomaar verhandeld mogen worden van het ene naar het andere land. Octrooicentrum Nederland (OCNL), onderdeel van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl), helpt u om hier meer helderheid in te krijgen.

Import en intellectueel eigendomGaat u producten importeren dan mag u ze misschien niet importeren zonder toestemming van een ander. Onderzoek daarom altijd of er in Nederland een IE-recht op het betreffende product rust. Een technisch innovatief onderdeel van een product kan beschermd zijn met een octrooi. De vormgeving van het product of de verpakking ervan met modelrecht en/of auteursrecht. De naam met merkrecht. Ook op bijbehorende teksten, zoals de gebruikshandleiding, kan auteursrecht rusten. Als dat zo is dan hoeft dit niet meteen te betekenen dat u de import moet stoppen. Misschien kunt u samenwerken met die ander en een licentie krijgen. Belangrijk is dat u toestemming van de rechthebbende krijgt om het product te importeren.Wilt u het te importeren product zelf beschermen in ons land, dan kan dat alleen wanneer het voldoet aan bepaalde vereisten. Voor een octrooi moet de techniek bijvoorbeeld wereldwijd nieuw en

inventief zijn. Misschien is het mogelijk een nieuwe merknaam te bedenken en te registreren. Kijk voordat u gaat importeren of een recht gaat registreren in de gratis online databanken. Octrooicentrum Nederland kan u hiermee helpen.

Export en intellectueel eigendomEr zijn twee manieren van export: (1) u kunt uw product of dienst exporteren en (2) u kunt uw intellectueel eigendom in licentie geven aan partijen in andere landen. Overweeg bij export van producten of diensten of het zinvol is om deze producten te beschermen in de landen waarheen u wilt exporteren. Aan het uitbreiden van bescherming van IE rechten naar andere landen zijn wel eisen gesteld. Het uitbreiden van octrooibescherming of modelbescherming naar andere landen kan bijvoorbeeld alleen voor rechten die u nog niet langer dan een jaar geleden heeft aangevraagd. Een merkbescherming uitbreiden naar andere landen kan later ook nog, behalve wanneer een soortgelijk merk er al door anderen is geregistreerd voor dezelfde toepassing. Het kan ook zijn dat u uw producten helemaal niet naar bepaalde landen mag exporteren omdat u anders inbreuk pleegt op rechten van anderen. Onderzoek dus bij exportplannen altijd eerst de nationale IE registers.

Internationaal ondernemen en intellectueel eigendom

U besluit uw afzetmarkt te vergroten en gaat internationaal ondernemen? Er is echter geen vrij verkeer van goederen en diensten als er sprake is van Intellectueel Eigendom (zoals merk-, model-, auteurs- en octrooirecht). Intellectueel eigendomsrechten zijn rechten die per land verschillen. Voordat u internationaal gaat ondernemen, is het zinvol om u hierin te verdiepen. Deze factsheet geeft u een overzicht van de belangrijkste aandachtspunten bij IE en internationaal ondernemen.

In opdracht van het ministerie van Economische Zaken

Een andere mogelijkheid is om uw intellectueel eigendom in licentie te geven aan bedrijven die in andere landen al een markt hebben. Mogelijk vormen uw rechten een mooie aanvulling op de rechten van een partij die de lokale markt al kent. Zo verdient u geld aan markten die u zelf niet kunt of wilt bewerken. Overweegt u deze strategie? Bescherm dan op tijd uw IE in de landen waar u licenties wilt verlenen. Overweeg in dit geval ook om octrooien in de Databank Octrooilicenties op te laten nemen. Octrooicentrum Nederland helpt u hier graag bij.

LandenkeuzeBij het uitbreiden van bescherming naar andere landen spelen 4 factoren een rol:1. Uw bedrijfsstrategie: welk belang hecht u aan dat land?2. Economisch: wat is de marktomvang en wat zijn de kosten en baten

van bescherming in dat land?3. Concurrent: waar zijn uw belangrijkste concurrenten gevestigd?4. Juridisch: kunt u voor een acceptabel budget in vrij korte tijd een

rechtszaak winnen?

Omdat er sprake is van nationale wetgeving kunnen de kosten voor beschermen en handhaven per land (sterk) uiteen lopen.

Internationaal samen innoveren en intellectueel eigendom

Bij internationaal samen innoveren heeft u te maken met meerdere rechtssystemen. Dit maakt het samenwerken (nog) ingewikkelder. U wilt graag van tevoren weten waar u aan toe bent. Naast het maken van goede afspraken over de inbreng van intellectueel eigendom en de verdeling van kosten en opbrengsten is het ook belangrijk om af te spreken welke rechter bevoegd is om over eventuele conflicten te oordelen. Kijk daarvoor in de Octrooiwijzer Samenwerking van Octrooicentrum Nederland.

DouaneHeeft u het vermoeden dat er producten het land binnen komen die inbreuk maken op een van uw geldende rechten? Dan kunt u aan de douane vragen om dat in de gaten te houden en u te berichten wanneer ze die producten aantreffen. U moet dan wel binnen twee weken een juridische procedure starten, anders worden de producten alsnog doorgelaten. Meer informatie hierover kunt u vinden via www.belastingdienst.nl/douane.

Bescherming voor heel EuropaMerken en modelrechten kunt u in een keer voor de gehele Europese Unie registreren. Bij octrooien kan dat niet. Die kunt u wel Europees aanvragen maar als het octrooi is verleend, valt het uiteen in nationale rechten. Het unitair octrooi, één octrooi voor de meeste Europese landen, laat nog even op zich wachten.

Europese uitputtingMet een IE recht kunt u iemand tegenhouden producten te verhandelen of te produceren in de landen waar u een recht heeft. Maar is uw product eenmaal ergens op de Europese markt door u in de handel gebracht? Dan mogen die producten daarna binnen Europa vrij verhandeld worden. Ook naar landen waar u IE-rechten heeft. Dit heet Europese uitputting. Uitputting geldt voor alle rechten van intellectueel eigendom. Heeft u als rechthebbende de producten bijvoorbeeld op de Spaanse markt tegen een lager bedrag verkocht dan op de Nederlandse markt? Heeft u een IE-recht in Nederland? Dan mag een derde die producten uit Spanje toch doorverkopen in Nederland zonder dat u daar iets tegen kan doen. Bedenk dus goed wat prijsdifferentiatie tussen verschillende landen voor risico’s oplevert. Controleer op inbreuk en maak goede afspraken met licentienemers.

Meer informatieHet Ministerie van Economische Zaken ondersteunt ondernemers bij:

Internationaal ondernemen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (www.rvo.nl), landen bureaus, Europese subsidieprogramma’s

Intellectueel eigendomOctrooicentrum Nederland, onderdeel van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (www.RVO.nl/octrooien), Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom (www.boip.int), De Europese Commissie ondersteunt ondernemers via European IPR Helpdesk (www.iprhelpdesk.eu), Organisatie voor de Harmonisatie van de Interne Markt OHIM (www.oami.europa.eu)

Starten met exporterenKamer van Koophandel

Dit is een publicatie van:Rijksdienst voor Ondernemend NederlandPrinses Beatrixlaan 2 I 2595 AL Den HaagPostbus 93144 I 2509 AC Den Haag

Publicatienummer: RVO-045/1401/FS-INNO | November 2014Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van Economische Zaken.