Introductie interactieve beleidsvorming

Les 23 november

Wat? (1)Inspraak (1e generatie burgerparticipatie)

Door de overheid ingerichte processen waarbijburgers en/of organisaties hun mening kunnengeven over te voeren beleid

• Beïnvloeding buiten verkiezingscontext

• Bestuur neemt initiatief

• Focus op beleidsvoorbereiding

• Verantwoordelijkheid blijft bij politiekverkozen organen

Interactieve beleidsvorming (2e generatie)

Het vroegtijdig betrekken van een brede groep actoren bij de beleidsvorming, waarbij op basis van intensieve communicatie, openheid, dialoog en gedeelde “macht” beleidsproblemen in kaart worden gebracht en oplossingen worden verkend.

Wat? (2)

Wat? (3)

• Overheid staat open voor invloed van ‘buitenaf’ delen van macht

• Besturen wordt gezien als een gezamenlijke activiteit van verschillende actoren

• Verbreding en verdieping van participatie– Verbreding: betrekken van meer actoren– Verdieping: het vroeger in de beleidscyclus

betrekken, o.b.v. intensieve (meerzijdige)communicatie, openheid, …

1. Informeren2. Raadplegen/consulteren

3. Adviseren4. Coproduceren/samenwerken5. (Mee)beslissen

Wat? (3)

2 Participatiestijlen: interactief en niet-interactief

Participatieladder Arnstein (‘69)

• GD: art.3, 23, 28, 159-162 en 199-220• OCMW-decreet: art. 207-213 Inwoners zoveel mogelijk betrekken bij beleidGR neemt initiatief om burgers en doelgroepen te

betrekken bij de beleidsvoorbereiding, uitwerking en evaluatie

• Planlastendecreet: art.6Betrekken van lokale belanghebbenden en/of bevoegde

adviesraden bij opmaak SMJP

• Sectorale decreten (vb. sport voor allen: art. 15) Aantonen betrokkenheid sportraad bij opmaak SMJP +

advies over luik sport in het bijzonder

Waarom? Omdat het moet!

Vergroten probleemoplossend

vermogen

Dichten kloof burger en bestuur

Verhogen kwaliteit beleid

Vergroten draagvlakVersnellen

beleidsproces

Verhogen democratische

legitimiteit

Motievenketen interactief beleid – Edelenbos (2000)

Waarom? Omdat het hoort en iets oplevert!

Wanneer?

• Er zijn grote belangen van burgers en/of andere partijen mee gemoeid en het is een politiek en maatschappelijk gevoelig onderwerp.

• Ingewikkeld onderwerp dat geleidelijk ontrafeld moet worden.

• Bij ingrijpen in de directe leefomgeving van burgers.

Hoe?

• Geen adhoc-initiatieven maar inbedding in cultuur/management

“ In Willebroek heeft de dienst samenlevingsopbouw uitdrukkelijk de opdracht om de inspraak- en participatie-initiatieven van alle gemeentelijke diensten te ondersteunen en in het bijzonder dat alle Willebroekenaars kunnen participeren.”

• Instrumenten zijn tijdsgebondenKlassieke instrumenten Nieuwere instrumenten

Adviesraden Wijk- en dorpswerking

hoorzittingen Budgethouderschap voor burgerinitiatieven

Interactieve televisie

Digitaal debat

Burgerjury

Kritische succesfactorenToegankelijkheid o.b.v. mate waarin het systeem eisen stelt aan:

1. Emancipatie

2. Sociaal netwerk

3. Bureaucratische competenties

4. Reflexiviteit

5. Organisatiegraad

Persoonlijke vaardigheden

1. Zelfkennis

2. Zelfkritiek

3. Verdraagzaamheid + rechten van anderen respecteren

4. Communicatieve vaardigheden

5. Voldoende actief en alert zijn

Barrières

• Te impulsief in keuze methode

• Onderwerp leent zich niet tot (interactieve) participatie

• Onvoldoende constructieve relatie tussen bestuur en participanten

• Indruk dat men geen impact heeft

• Participatiemoeheid

• Participatie-elite

De laatste trend: sociale media

1. Vinger aan de pols wat leeft er?2. Afstand verkleinen meer betrokkenheid3. Blik achter de schermen meer begrip

Gevolg: rechtstreekse feedback van en participatie met de burger

De laatste trend: sociale media