Inspireren & informeren:Ambtenaren bereiden zich voor op 3 D’s

Decentralisaties bieden óók kansen

Samen op zoek naar de vraag achter de vraag

achter de voordeur

Praktisch leren van anderen

De gevels van de huizen in het 3D Dorp zijn gemaakt door leerlingen van

het speciaal onderwijs, onder leiding van Emil van der Wijst. De Eindho-

venaar geeft via zijn bedrijf Decofiti vaak schilder- en graffiti-workshops

aan groepen, van basisschoolleerlingen tot huisvrouwen. Maar voor

jongeren met autistische aandoeningen of ADHD’ers heeft hij een zwak.

“Ze zijn direct, recht voor z’n raap, en daar hou ik van.”

Voor de gespoten gevels op het 3D-congres maakten vijf scholen elk twee

panelen. In vier weken bespoten de scholieren de witte lakens tot echte

gevels. Dat deden ze natuurlijk buiten, want verf spuiten mag vanwege

de gassen die vrijkomen niet binnen. Van der Wijst ontwikkelde een

lesbrief voor het project. “Met pictogrammen heb ik het hele proces in

stappen beschreven. Met plaatjes kunnen deze leerlingen veel beter uit

de voeten dan met teksten.”

Alle leerlingen waarmee Emil van der Wijst werkte, hebben een per-

soonsgebonden budget. Hij maakt zich zorgen over de decentralisaties.

“Het PGB verdwijnt, maar ik ben bang dat er niks beters voor in de plaats

komt. En als dat klopt is dat voor deze jongeren slecht nieuws.”

Leerlingen speciaal onderwijs schilderden 3D Dorp

Inhoudsopgave03 Voorwoord: de inspiratie opnieuw beleven

04 Verwachtingen en hoop

06 Inspiratiesessie: decentralisaties bieden óók kansen

16 De Decentralisaties Dag in tweets

18 Wat zeg je tegen een mens van vlees en bloed?

22 Uit de presentaties (1)

24 Fotoverslag

26 Rondetafelgesprekken: praktisch leren van anderen

29 Marceline Schopman: “Soms zie je in een andere stad

dat het verrassend eenvoudig kan zijn”

30 Uit de presentaties (2)

32 Cliënt in het echt en bewindslieden in de finale

34 En, kwamen de verwachtingen uit?

36 Ook raadsleden bereiden zich voor op de 3 D’s

38 Wethouders: ‘We willen duidelijkheid en dóórgaan’

ColofonConcept en redactie:

Maters & Hermsen Journalistiek, Leiden

Art direction & opmaak:

Pankra, Den Haag

Fotografie:

Marc de Haan en Arno Massee, Leiden

In opdracht van het Ministerie van BZK en de VNG

In het hele land zijn gemeenten voortvarend aan de slag om de

decentralisaties op het gebied van zorg, jeugd en werk te laten slagen.

Er zit veel positieve energie bij gemeenten! Er wordt enthousiast en

proactief gewerkt met de implementatie van de 3 Decentralisaties.

De Decentralisaties Dag in Den Bosch was bedoeld om even terug te gaan

naar de praktijk en een kijkje te nemen achter de voordeur in uw gemeente.

En vervolgens om goede voorbeelden te delen met collega’s, en inspiratie op

te doen om zo de omvangrijke operatie te ondersteunen.

In nauwe samenwerking tussen het Rijk en de VNG is deze Decentralisaties

Dag georganiseerd. Het programma is ontworpen met alle betrokken

ministeries, de VNG en individuele gemeenten. Uiteindelijk lieten meer

dan 1000 beleidsambtenaren, 250 gemeenteraadsleden en 150 wethouders

zich inspireren in verschillende programmaonderdelen. In deze uitgave

kunt u terug zien hoe dat er uit zag.

Uit de vele positieve reacties die we die dag hebben gehoord blijkt dat

veel deelnemers het een nuttige dag hebben gevonden. Daar zijn wij blij

mee. Want ook wij weten dat de invoering van de decentralisaties geen

makkelijke opgave is. We hopen daarom dat dit digitale magazine helpt

om de inspiratie en de energie van De Decentralisaties Dag opnieuw te

beleven en verder te verspreiden, ook bij uw collega’s die niet in Den Bosch

aanwezig waren.

Wij wensen u de komende maanden veel succes met de verdere invoering

van de decentralisaties.

Karin Sleeking (Vereniging Nederlandse Gemeenten)

Laurette Spoelman (ministerie van Binnenlandse Zaken en

Koninkrijksrelaties)

De inspiratie opnieuw beleven

Ronald Plasterk Martin van Rijn Jetta Klijnsma Fred Teeven Annemarie Jorritsma

Op woensdag 28 mei vond De Decentralisaties Dag plaats in ’s-Hertogenbosch. Een dag vol inspiratie en informatie die gemeenten

helpt om de drie decentralisaties zo goed mogelijk in te voeren.

Wethouders-programma

Raadsleden-programma

Ambtenaren-programma

Er waren deze dag drie speciale programma’s opgesteld één voor ambtenaren één voor wethouders en één voor raadsleden.

Bedankt voor uw aanwezigheid

3

“Ik ga ervan uit dat ik vandaag veel informatie krijg.

Op het gebied van werk en inkomen werken we al samen

met Zutphen. In Lochem hebben we te maken met ver-

grijzing, we krimpen net wel of net niet en we zijn een

werkgeversgemeente: we hebben meer banen dan we

met onze eigen beroepsbevolking kunnen vullen. Ik wil

dus graag informatie over alle pijlers, want alle onderwer-

pen komen in onze gemeente voorbij.”

“Ik ben sinds begin dit jaar projectleider op het gebied

van Actieve burgers. Eerder hield ik me ook al bezig met

de decentralisaties. Ik merk vooral dat het lastig is om

verbindingen te leggen tussen de drie pijlers. Ik hoop

op antwoorden over hoe dat kan lukken. En ik denk

dat ik kennis kan uitwisselen met mensen uit andere

gemeenten. Verder wil ik er graag achter komen hoe je

burgers kunt activeren.”

Radboud Ammerlaan

fractievoorzitter CDA Lochem

Hicham Hamiddane beleidsmedewerker/projectleider

gemeente Tiel

Mirrin Middelhuis studeert Public

Administration in Leiden en Health,

Economics, Policy & Law in Rotterdam

“Ik doe onderzoek naar de verandering van het Wmo. Ik kijk naar

de transitie van de verzorgingsstaat naar de enabling state, oftewel

participatiesamenleving. Daarvoor houd ik een case-study in twee

gemeenten. Ik verwacht veel inspiratie op te doen tijdens de rond-

etafelgesprekken. Wat zijn de struikelblokken in veel gemeenten?

Zal er meer worden gerekend op burgerkracht, verandert de rol van

de overheid?”

Verwachtingen en hoopWat verwacht u van vandaag? Wat hoopt u? We peilden de

meningen ’s morgens bij binnenkomst.

4 5

“Ik werk sinds een maand bij de gemeente

Den Bosch via de Startersbeurs. Ik weet niet zo

goed wat ik verwacht. Ik hóóp dat ik vandaag

duidelijkheid krijg over de decentralisatie van

jeugdzorg. Vanuit mijn studie Orthopedago-

giek ben ik daar ook op werk bij betrokken.”

Véronique Wils doet werkervaring

op bij gemeente Den Bosch

“Gisteren hebben we de portefeuilles verdeeld en ik

heb de decentralisaties in de mijne gekregen. Dit is

de eerste keer dat ik in de raad zit. Ik wil me dus zo

goed mogelijk voorbereiden door veel te lezen en

congressen als deze te bezoeken. Ik ga er eigenlijk

blanco in, en hoop naar een aanvaardbaar niveau te

worden getild.”

Math de Loo raadslid GroenLinks

gemeente Sittard-Geleen

“Met mijn bedrijf ondersteun ik gemeentelijke transi-

ties. Wij richten ons nu op de informatievoorziening

voor de burger en ontwikkelen hiervoor een digitale

kenniskring. Ik hoop meer duidelijkheid te krijgen over

waar de burger nu precies aan toe is. Er is tot nu toe

veel versnipperde kennis, het is belangrijk om die uit te

wisselen. Over zes maanden moet al dat nieuwe beleid

immers uitgevoerd gaan worden.”

Jan-Willem Hulstein directeur Hulstein TransitieSZ

Monique Neyzen communicatiead-viseur

gemeente Voorst

“Ik ben speciaal ingehuurd om de communicatie over de

decentralisaties uit te voeren. Hier hoop ik kennis op te

doen uit andere gemeenten waar ik gebruik van kan maken.

Er is al heel veel; we moeten het wiel niet steeds opnieuw

uitvinden. Wij zijn een kleine gemeente en willen optimaal

gebruikmaken van goede ontwerpen uit andere gemeenten,

terwijl we tegelijkertijd een eigen beleid blijven voeren.”

5

‘Hoe meer men zich begrenst, des te vindingrijker men wordt.’ Vanaf de keukentafel in congrescentrum 1931 leidt presentator Marceline

Schopman de inspiratiesessie op het congres in. Ze citeert de Deense filosoof Søren Kierkegaard en geeft daarmee ‘de grootste decentralisatie

ooit’ een kader mee; gemeenten krijgen vanaf volgend jaar heel veel extra taken en extra geld om ze uit te voeren, al is dat fors minder dan nu voor de optelsom aan taken op het gebied van zorg, jeugd en werk

beschikbaar is. Vindingrijkheid is gewenst, kortom.

Decentralisaties bieden óók kansen, tonen voorbeelden

in inspiratiesessie aan

6

Jos van der Lans: “Kans om klaagzang over verzorgingsstaat te beëindigen.”

Haar eerste keukengast in cultuurpsycholoog en oud

Eerste-Kamerlid Jos van der Lans, die ook haar co-presenta-

tor is tijdens de keukensessie. Schopman presenteert Van

der Lans als een optimist. Dat laat hij zich geen twee keer

zeggen. Want naast al het gemor dat is te lezen en te horen

over de decentralisaties, “is er nu een kans om eindelijk

iets aan de bureaucratie te doen waarmee de verzorgings-

staat gepaard gaat”, stelt hij. “Er komt met de decentrali-

saties een einde aan de klaagzang waarmee we de verzor-

gingsstaat al dertig jaar begeleiden”, noemt hij als kans.

Om die kansen te benutten, dient de ‘tragiek van het thee-

zakje’ te worden vermeden. “Een eerste kop thee van een

nieuw zakje smaakt heerlijk, maar na tien keer gebruik

blijft er een slap bakkie van over.” De tragiek trof onder

meer de term ‘Burgerkracht’, een theezakje dat in eerste

instantie mensen zelf aan het stuur zette om voorzienin-

gen en budgetten te benutten, maar die een paar bakkies

verder toch weer professionals liet bedenken wat goed was

voor de mensen. Nee, zegt Van der Lans: bij de komende

decentralisaties moet je de kracht van mensen organise-

ren, en de ‘oude’ verzorgingsstaat stelde juist de proble-

men centraal.

Bruishuis Malburgen noemde Van der Lans als mooi

voorbeeld om mensen eigenaar te maken van de voorzie-

ningen in hun wijk. Vorig jaar nam daar een groep van

vijftig bewoners, verenigd in BewonersBedrijf Malburgen,

het over van een woningcorporatie. Het Bruishuis is een

oud verzorgingshuis met 135 kamers en werkplekken in

de Arnhemse wijk Malburgen. Zo is Burgerkracht bedoeld,

vindt Van der Lans.

JOS VAN DER LANS: “PROFESSIONALS LOSLATEN EN HUN CREATIVITEIT LATEN GEBRUIKEN.”

Om goede ideeën in praktijk te brengen, zijn ‘lastige crea-

tieven’ nodig, ondernemers die dwars door de kokers van

overheid en instellingen heen gaan om voor elkaar te krijgen

wat ze in het hoofd hebben. “Veel professionals hebben

creativiteit en ondernemerschap in zich, we hebben ze alleen

opgesloten in regels.” De kans dat de decentralisaties slagen,

wordt groter als de voorwaarden worden geschapen om de

professionals ‘los te laten.’

Zijn de gemeenten op tijd klaar voor wat ze vanaf 1 januari

2015 gaan doen? Van der Lans, diplomatiek: “Ze zijn er goed

mee bezig, maar er is nu nog een hoge mate van onzeker-

heid.”

6 7

Philip Idenburg: “Transformatie belangrijker dan transitie”

Logisch dat aandacht van Rijk en gemeenten nu vooral

ligt bij de transitie, de verandering die nodig is om te

zorgen dat regels, wetten en budgetten veranderen zodat

de decentralisaties daadwerkelijk op 1 januari volgend jaar

van start kunnen gaan. Maar het gaat er uiteindelijk om

een transformatie tot stand te brengen, betoogt keuken-

tafelgast futuroloog Philip Idenburg. De transformatie

slaagt als in de verschillende domeinen een nieuw lokaal

samenspel ontstaat, met een nieuwe cultuur, nieuwe

verhoudingen en werkwijzen. Met zijn organisatie Be-

Bright beschreef Idenburg in opdracht van BZK meerdere

toekomstscenario’s over gemeenten van de toekomst,

compleet met de kansen en risico’s. Idenburg beschreef

de ontwikkelingen van de afgelopen dertig jaar. Vanaf de

centraal gestuurde verzorgingsstaat waar de overheid top-

down het aanbod bepaalt, naar het systeem van markt-

werking waar de overheid handhaaft en toezicht houdt.

De transformatie is geslaagd als de overheid zich straks

weet te verbinden en samen met burgers de samenleving

duurzaam verbetert.

Op de vraag waarom het twintig jaar geleden níet lukte om

de burger centraal te stellen, terwijl de noodzaak daarvan

toen ook werd betoogd, antwoordde Idenburg dat de maat-

schappelijke organisaties er toen niet in slaagden om de

omslag te maken. “Ze bleven doen wat ze altijd al deden.”

PHILIP IDENBURG: “TRANSFORMATIE SLAAGT ALS OVERHEID BURGERS WEET TE VERBINDEN.”

Op de vraag hoe je zorgt dat bij de komende decentralisaties

de burger daadwerkelijk aan de knoppen komt te zitten, ant-

woordde Idenburg dat daarvoor dialoog noodzakelijk is. En

instituties die kijken naar wat maatschappelijk nodig is, en

niet louter naar wat het beste is voor hun organisatie. In het

rapport ‘Trends en ontwikkelingen voor de gemeenten van

de toekomst’ beschrijft Idenburg het als volgt: ‘Wederzijdse

afhankelijkheid, vertrouwen en een gedeeld perspectief

om tot sociale vernieuwing te komen zijn de basis van een

eco-systeem. Gemeenten en instellingen moeten voorkomen

dat zaken als verlies van controle en focus op kostenbeheer-

sing de boventoon gaan voeren, waardoor zij in de loopgra-

ven belanden in plaats van juist samen de toekomst vorm te

geven.’ Het hele rapport is hier te lezen.

8 9

In de gemeente Noordenveld,

een verzameling van 26 dorpen

in het noorden van Drenthe, zijn

Noordenveldwerkers het aan-

spreekpunt voor welzijn, wonen en

zorg in de fusiegemeente. Bijzonder

is dat de gemeente de Wmo-dienst-

verlening langs de meetlat van de

lean-methode legde. De Scania-fa-

briek in Zwolle inspireerde de

Noordenvelders om de methode

voor procesoptimalisatie toe te

passen. “We hebben alle processen

doorgelopen en alles geschrapt wat

onnodig was”, vertelt Greta Hoving

trots. Die trots is niet zomaar: de

‘voorraad’ van 80 Wmo-aanvragen

nam door de nieuwe werkwijze af

naar een beheersbare twaalf aanvra-

gen. Afhandeling van een aanvraag

lukt binnen veertien dagen, terwijl

zes weken de maximale termijn

is. De tevredenheid van de klan-

ten ging omhoog van een dikke 6

naar een dikke 7 en het benodigde

budget daalde met 10%. Vanwege

het succes met de behandeling van

Wmo-aanvragen, werkt het Cen-

trum voor jeugd en gezin inmiddels

volgens dezelfde methode. “En dat

loopt als een tierelier”, lacht Hoving.

WIJEindhoven is in de Brabantse

stad het instrument om vorm te

geven aan de kanteling van het

sociale domein. Kwartiermaker

Rene Kerkwijk vertelde over de

wijkteams in de stad, die zowel

de arme als de rijkere wijken be-

dient. De organisatie rekent af

met het ‘syndroom van Florence

Nightingale’, door Kerkwijk ge-

formuleerd als “Iemand heeft een

probleem en ik ga helpen.” Want

die reflex past niet in de bedoeling

van de decentralisaties. WIJEind-

hoven-medewerkers kijken wat

mensen nog zelf kunnen, wat hun

netwerk, omgeving en vrijwilli-

gers kunnen betekenen. Voor wat

daarna overblijft komt de profes-

sional in beeld, doorgaans de man

of vrouw van het WIJteam. Over

burgerbetrokkenheid gesproken:

“Als we professionals aannemen,

zitten altijd burgers in de sollici-

tatiecommissie. Ik zou niet anders

meer willen. De laatste vraag in de

sollicitatiecommissie is altijd voor

hem of haar. ‘Zou je deze sollictiant

binnen laten?’, is die vraag. Als het

antwoord ‘nee’ is, nemen we de

sollicitant doorgaans niet aan.”

Inspiratie uit Noordenveld, Eindhoven, Zaanstad: ‘gewoon’ aan de slag

Zaanstad is ‘gewoon’ begonnen met

het werken in tien sociale wijk-

teams. ‘Werkende weg leren en

delen’ is daar de strategie geworden

om de decentralisaties tot een goed

einde te brengen, vertelt directeur

Sociaal Domein Duco Stuurman

van de gemeente. Al eerder expe-

rimenteerde Zaanstad met een

‘hoofdaannemer Wmo’ in een aan-

tal wijken. Die aanpak geldt nu voor

alle tien wijken. De hoofdaannemer

is het herkenbare aanspreekpunt

en de eindverantwoordelijke voor

de ondersteuning. Of het niet ge-

vaarlijk is om ondersteuning in

handen te geven van een externe

organisatie, wil Jos van der Lans

weten. Stuurman: “Zonder gevaar

gebeurt niks. Maar we selecteren

organisaties met visie en compe-

tente teamleiders. Er zijn organisa-

ties die het meteen goed doen, en er

zijn er die het minder doen. Met die

laatste gaan we het gesprek aan, om

nog tijdens het contract van twee

jaar verbeteringen te kunnen laten

doorvoeren.”

Greta Hoving, Rene Kerkwijk en Duco Stuurman schuiven aan de keukentafel. Hun gemeenten, respectievelijk Noordenveld,

Eindhoven en Zaanstad, gingen ‘gewoon’ aan de slag in de geest van de decentralisaties. Drie inspirerende voorbeelden.

9

Inspirerende voorbeelden uit het land aan de keukentafel. Vanaf links presentator

Marceline Schopman, Greta Hoving uit Noordenveld, Rene Kerkwijk uit Eindhoven,

Duco Stuurman uit Zaanstad en presentator Jos van der Lans.

Inspirerende voorbeelden uit het land aan de keukentafel. Vanaf links presentator

Marceline Schopman, Greta Hoving uit Noordenveld, Rene Kerkwijk uit Eindhoven,

Duco Stuurman uit Zaanstad en presentator Jos van der Lans.

Emile de Roy: Persoonlijke zorg zonder overhead

Over inspirerende voorbeelden gesproken: de

laatste keukentafelgast Emile de Roy van Zuy-

dewijn startte in 2005 zijn eigen kleinschalige

thuiszorgorganisatie, om meer persoonlijke aan-

dacht te kunnen schenken aan de mensen bij wie

hij werkte. Inmiddels bestaat zijn organisatie uit

240 wijkverpleeghulpen en poetshulpen, die in

vijf zelfstandige teams werken. Ze zijn allemaal

student en kosten daardoor minder dan grote

organisaties. Wat ook helpt: er is nauwelijks

overhead. Als overleg nodig is, gebeurt dat op

de studentenkamer van een medewerker. Maar

vergaderen is niet vaak nodig: een beveiligd,

facebook-achtig computerprogramma zorgt voor

de informatie-uitwisseling tussen de Emile-col-

lega’s. Zij leveren alle zorg die de Wmo biedt,

ontschot en wel.

12

RISICOMANAGER ROBERT ’T HART (NAAST HET PODIUM) KRIJGT BIJNA Z’N DOOS BOSSCHE BOLLEN.

“ALLE DILEMMA’S HEB IK VOORBIJ ZIE KOMEN.”

Winnaar van het ochtendprogramma was Robert ’t Hart, van

het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement. “Ik wist

de meeste vragen vrij zeker”, zegt hij. “Vanuit mijn vak hou ik

de actualiteit goed bij, en alle dilemma’s, vragen en risico’s uit

de vragen heb ik in de krant voorbij zien komen de afgelopen

jaren.”

QuizEen decentralisatiesquiz was het laatste onderdeel van de inspiratiesessie.

Meerkeuzevragen leidden de zaal in sneltreinvaart door de werkterreinen waarop de decentralisaties betrekking hebben. Een korte afvalrace leverde ’s morgens en ’s middags elk één winnaar op, die een doos authentieke Bossche bollen kreeg.

BELEIDSMEDEWERKER ROB HENDRIX UIT NUTH: “SPECIALIST VAN ALLE DECENTRALISATIES?

ONMOGELIJK!”

’s Middags won Rob Hendrix, beleidsmedewerker bij de

gemeente Nuth: “Ik dé decentralisatie-expert? Van alle drie de

onderdelen tegelijk, dat is natuurlijk onmogelijk. Ik houd me

voornamelijk bezig met de participatiewet. Het is leuk om te

zien dat andere gemeenten met dezelfde vraagstukken bezig

zijn en verschillenden oplossingen ontwikkelen. Daar haal ik

inspiratie uit.”

Om de vragen nog eens rustig door te nemen, zelf of met collega’s,

staan op de volgende pagina’s de vragen afgedrukt.

13

Vraag 1. Are you tokkie to me?

Door de decentralisaties krijgen gemeenten er vele

klanten bij. En nou heb je kleine klanten, grote

klanten en hele grote klanten. In het sociale domein

spanden de De Tokkies de kroon. En daar deden ze

zelf ook niet besmuikt over. Hun naam is synoniem

geworden voor Extreem Problematische Huurders.

Wie ontfermde zich over deze familie om vervolgens

de handen ervan af te trekken toen de mediabelang-

stelling afnam?

a. Emile Ratelbandb. Maurice de Hond

Vraag 2. Tokkiedorp

We blijven nog even bij de Tokkies. Veel gemeentes

denken namelijk na over de oprichting van kleine

wijkjes aan de stadsrand met robuuste woningen

voor onaangepaste huurders. En op veel plekken zijn

er al zulke plekken verrezen. In de regionale pers

wordt dit vaak een “Tokkie-dorp” genoemd. Maar dat

is niet de echte naam voor dit fenomeen. Hoe luidt de

echte naam?

a. Lubbers-kampementenb. Skaeve Huse

Vraag 3. Decentralisatie revisited

Het is niet voor het eerst dat er wordt gedecentrali-

seerd in het sociale domein. Voor de invoering van

de Wmo was er nog een omvangrijke decentralisa-

tie-operatie. Welke?

a. 1986, het kabinet Lubbers IIb. 1995, het paarse kabinet Kok

Vraag 4. Waar was het ook alweer?

Commotie in komkommertijd vorig jaar. Een Neder-

landse wethouder presenteerde plannen die langdurig

werkelozen zouden verplichten om zorg te leveren aan

ouderen en andere hulpbehoevenden. Maar waar was

dat ook alweer?

a. Arnhemb. Deventer

Vraag 5. Participatiesamenleving

In zijn eerste troonrede vertelde koning Willem

Alexander dat “de klassieke verzorgingsstaat langzaam

maar zeker veranderd in een participatiesamenleving.”

Hij was echter niet de eerste hoogwaardigheidsbe-

kleder die dit signaleerde. Wie gebruikte die de term

Participatiesamenleving als eerste, in toespraak voor

zijn partijcongres?

a. Wim Kok b. Jan-Peter Balkenende

Vraag 6. Blade Babe

Topatleet Marlou van Rhijn, houdster van wereldre-

cords hardlopen op de 100 en 200 meter, won zilver

en goud in London. Maar wie financierde de blades

waarop deze babe haar wereldrecords liep? Oftewel:

wie financierde haar protheses?

a. Een commerciële sponsor b. De gemeente Purmerend

Vraag 7. Huiselijk?

Een mooie kans bij de decentralisatie van de Jeugdwet

en Wmo is dat gemeenten een grotere rol kunnen spe-

len bij de terugdringing van huiselijk geweld. Hoeveel

mensen boven de 18 hebben in Nederland te maken

gehad met huiselijk geweld.

a. Meer dan 1 op de 3b. Minder dan 1 op de 3

14

Vraag 8. Participatiewethouder

Staatssecretaris Jetta Klijnsma heeft de Participatiewet

in haar portefeuille en is zelf een rolmodel. Ze heeft een

lichte handicap, want ze is geboren met spastische be-

nen. Het stond een maatschappelijke carrière geenszins

in de weg. Wat voor bijzondere facilitaire voorziening

maakte dat mogelijk toen ze wethouder was in Den

Haag?

a. Een werkkamer op de begane grond in het Haag-se stadhuis terwijl de rest van het college op deelfde zetelde.

b. Een privé-fietschauffeur die voorop fietste op een tandem en Jetta overal naar toe bracht

Vraag 9. gokken!

Keukentafel

De keukentafel is een gevleugeld begrip aan het worden

bij de decentralisaties in het sociale domein. Aan de

keukentafel kun je als gemeente-ambtenaar bespreken

wat voor ondersteuning er nou wel en niet nodig is.

Annemarie Jorritsma hield in april in NRC nog een

vurig pleidooi voor méér keukentafel. Maar wat kost een

beetje keukentafel? Zoals deze: de Torsby uit een bekend

Zweeds woonwarenhuis? Let op: incl. btw.

Antwoorden

1. a.

2. b. Skaeve Huse zijn een Deens fenomeen. De robuuste huizen zijn

‘bijzondere huizen voor bijzondere mensen’, zoals het daar heet. Vaak

worden ze gebouwd van zeecontainers. De Lubbers-kampen refereren

aan een idee van de toenmalige premier voor militaristische kampen

waar criminele jongeren in het gareel moesten worden gebracht.

3. a. 1986, de Welzijnswet van Elco Brinkman

4. b

5. a. Wim Kok introduceerde de term op het PvdA-congres van 28

september 1991. Balkenende wordt ook genoemd als uitvinder, maar

gebruikte de term pas in 2005.

6. a. prothesefabrikant Otto Bock. De blades van Marlou kosten dui-

zenden euro’s per stuk en ze heeft er vier. Overigens: veel gemeentes

hebben wél apart beleid geschreven om vanuit Wmo-gelden speciale

sportprotheses aan te schaffen. Juist omdat sport de participatie

bevordert

7. a (45%)

8. b

9. €123,14

Presentator Marceline Schopman is ervaren

presentator, debatleider en dagvoorzitter. Eerder

presenteerde ze radio- en televisieprogramma’s

voor verschillende omroepen. Naast haar podium-

werk is Schopman raadslid en vice-voorzitter van

de PvdA-fractie in de gemeenteraad van Haarlem.

Meer informatie op haar website of op haar profiel

Co-presentator Jos van der Lans is onder veel

meer cultuurpsycholoog, publicist en oud-Eerste

Kamerlid voor Groen Links. Zie ook zijn site.

Philip Idenburg is onder meer marketingstrateeg

en trendwatcher. Hij richtte in 2007 BeBright op,

dat zichzelf ‘innovatiefabriek’ noemt. BeBright

werkt aan projecten in onder meer de zorgsector.

Emile de Roy van Zuydewijn richtte in 2006 de

thuiszorgorganisatie Emile.nu op. Zijn organisatie

bestaat nu uit ongeveer veertig wijkverpleeghul-

pen en poetshulpen die in vijf zelfstandige teams

werken. Alle medewerkers zijn student, die samen

met ‘hun’ patiënt afspreken welke hulp wanneer

nodig is. Ook de afwezigheid van overhead maakt

Emile bijzonder.

PROFIELEN

De Decentralisaties Dag in tweets

#DDD2014

Ingrid van Dillen @ingridvandillen  #DDD2014 Pas op voor incidentenpolitiek, volg niet de pers, maar de burger, anders gaan we straks vanzelf weer centralise-ren @irahelsloot

Marianne vd Watering @NLmarianneGenoten van “De Decentralisaties Dag” http://kiesmarianne.blogspot.nl/2014/05/raadsledenprogram-ma-ddd2014.html … #DDD2014

Bart van Oort @BartvanOort87  Ik heb mij laten inspireren vandaag. Wat heeft de professional nodig vd regisseren-de gemeente? #DDD2014

Leo Stehouwer @leostehouwer  Weer wat geleerd: professionaliteit geeft geen beter product. Politiek moet te-genwicht bieden aan de professional. #DDD2014

Ilse Woerden @IlseWoerden  Complimenten! @VNGjeugdzorg: Even pauze op het dorpsplein van #DDD2014, gebouwd door leerlingen speciaal onder-wijs

Roel van Driel @Roel3L#DDD2014 Nog een laatste foto. 3D is meer dan alleen decentralisaties.. er was ook een 3D printer.

Han Vonk @hanvonk  Samenwerking tussen organisaties gaat slecht door autonomie van bestuurders die dat belangrijker vinden ipv efficiënter werken #ddd2014

Anne-Marie Backx @AnneMarieBackx  @emileNU #zorgheld en #cowboy Wat gaaf om te horen hoe jongeren slim zorg aan huis bieden. #DDD2014

16 17

De Decentralisaties Dag in tweets

HelgaDulfer @HelgaDulfer  #DDD2014 Vraag aan @mjrijn ‘Wat gaat rijk nog doen om draagvlak burger te vergroten’ antwoord: Relatie burger/gem. beslissend voor succes.

Bart Evers @eversbart  In krachttoerbus met gemeenten over burgerkracht en 3D met @BiancaVerkuij-le van coöperatie Schaijk. #DDD2014

Saskia ter Kuile @saskiaterkuile  Top voorbeeld uit #LoonopZand ontwik-keling zorgneutrale en energieneutrale wijk ‘hou de professionele zorg uit de wijk’ #DDD2014

ZOGMH Petra v Buren @ZOGMH  #ggz client PDD NOS en verslaving aan het woord over haar verleden op de decentralisaties dag! RESPECT! Clientin-breng =belangrijk! #DDD2014

Mike van der Werff @mikevdwerff55  #ddd2014 Kunnen we stoppen met het woord ‘keukentafelgesprek’?Gisteren hoorde ik ‘keukentafelgespreksverslag’. Het moet niet gekker worden!

Roel van Driel @Roel3L  #DDD2014 Decentralisaties: op 1 januari is het niet afgelopen, dan begint het pas - aldus Ronald Plasterk

Debbie Bruijn @DBBruijn  Toch nog aardig wat gemeenten die zich afvragen hoe je erachter komt waar je multiprobleemgezinnen wonen #DDD2014

Eric de Rijk @EricdeRijk #Verantwoordingsdebat Rutte: Plasterk is hier niet; hij is bij de Decentralisatiesdag in Den Bosch vanuit zijn rol als coördine-rend minister

Emile @EmileDijkstra  Kijken of we tijdens de borrel de kantel-gedachte kunnen voortzetten. #DDD2014 #grapje

Freek Selen @FreekSelenDat was na 12 uur een geslaagde #de-centralisaties dag #DDD2014 Iedereen die een bijdrage heeft geleverd; bedankt!

16 17

Wat zeg je tegen een mens van vlees en bloed?

In het 3D Dorp gebeurt achter elke voordeur iets. Acteurs spelen de praktijk na, aanwezigen mogen de acteurs bijsturen in hun rol.

Beleid maken is al lastig, maar wat zég je nou als je tegenover een mens van vlees en bloed zit? Het 3D-congres biedt een

net-echt kijkje aan de keukentafel.

18

Acteurs Renate van der Veen en Joost

Koning van Het Consulaat beloven een

kijkje achter de voordeur. Interessant

voor de pakweg 30 aanwezigen, want

geen van hen komt in zijn of haar werk

achter de voordeur.

De eerste scène schetst de situatie in

het huis van weduwnaar De Bruijn.

Dochter Agnes treft vader gevallen op

de grond aan met een kapotte bril. En

midden op de dag zit vader in kamerjas.

Agnes is een doortastend en kordaat

type, een beetje bazig misschien. Vader

speelt niks aan de hand, maar niet echt

overtuigd.

In de volgende scène komt maatschap-

pelijk werkster Trudie een kijkje ne-

men. Ze schiet opvallend haastig in de

hulpmiddelenmodus, waarbij hulp in

de huishouding en een rollator voor va-

der De Bruijn ‘in de aanbieding’ komen.

Dat valt de aanwezigen op. Ze manen

Trudie in een volgende scène om de tijd

te nemen en er achter te komen wat

vader mankeert, hoe het met hem gaat

en waar ze hem écht mee zou kunnen

helpen. “Zoek de vraag achter de vraag”,

is de opdracht die ze meekrijgt.

In volgende scènes komen de hulpmid-

delen iets later, maar de ietwat aandrin-

gende maatschappelijk werkster en de

misschien juist daardoor afhoudende

weduwnaar schieten niet erg op samen.

En de ruimte die hij van de zaal krijgt

om zijn verhaal te vertellen, gebruikt

hij gretig om zijn dwaalspoor te vervol-

maken. De cases die aan de orde komen

zijn gebaseerd op echte voorvallen uit

de praktijk, maar de mensen van Het

Consulaat rekken de ruimte natuurlijk

wel een beetje op.

De goede raad aan het eind van de case

luidt dat het belangrijk is om elkaars

‘kaders’ of intenties boven water te

krijgen. Dat lukt hier noch de maat-

schappelijk werkster, noch de vader.

Terwijl vader doodsbang is dat de

zorgprofessional hem uit z’n vertrouw-

de huis zal willen zetten, wil frontline

professional Trudie concrete resultaten

behalen bij de man, want daarop wordt

ze afgerekend. Zonder elkaars kaders te

doorgronden, zonder te weten wat ie-

mand echt drijft, is het erg moeilijk om

resultaten te behalen. Vandaar dat Het

Consulaat trainingen houdt volgens de

KAR-methode: eerst de kaders te weten

komen, dan actie, ten slotte resultaat.

En daarbij helpt het op je op te stellen

als een OEN: open, enthousiast en

nieuwsgierig.

Zoek de vraag achter de vraag achter de voordeur

“Waarom wil je zo graag een

rollator geven?” De vraag

hangt al een tijdje in de lucht

bij de case die acteurs van

Het Consulaat naspelen. In

het kort: maatschappelijk

werkster Trudie komt over de

vloer bij weduwnaar De Bruijn

van 69 jaar. Dochter Agnes,

gescheiden moeder van drie

kinderen, heeft een Wmo-

aanvraag gedaan en Trudie

komt poolshoogte nemen.

19

Iedereen lacht opgelucht, het is allemaal maar spel na-

tuurlijk. Maar ook gebaseerd op een echte situatie, vertelt

presentator Pim Bouman van Het Consulaat in een andere

case. In de hoek van de kamer staat een plantje. “Netjes

hè,” zegt actrice Dianne Krijnen.“Tja, dit komt ook bij nette

gezinnen voor.”

De casus in het kort: gezin De Vries bestaat uit ouders Jo-

han en Loes, dochter Alice van 17 en een zoon van 14. Alice

heeft PDD-NOS, is verslaafd aan drugs en snijdt zichzelf.

In de volgende scene gaat de huisarts op bezoek na een

belletje van een bezorgde dame uit de buurt: vader is weg-

gelopen en Alice is er ook vandoor gegaan. Volgens de zaal

moet er een gezinsplan gemaakt worden: “Niet praten over,

maar mét het kind.” “Veiligheid eerst!” zegt een ander. Niet

meteen in oplossingen denken, maar eerst het netwerk van

het gezin inventariseren krijgt ‘de huisarts’ – zojuist nog

Alices vader - als laatste tip mee. “Zelfredzaamheid is erg

belangrijk.”

De scene begint. De huisarts vraagt netjes of hij aanteke-

ningen mag maken en moeder begint met vertellen. Uit

haar emotionele relaas komt naar voren dat ze zich geen

raad meer weet. “Nou mevrouw,” zegt de huisarts, “ik denk

dat ze toch het beste naar een instelling kan.”

Gelach vanuit de zaal. “Doet hij het niet goed?” vraagt Bou-

man. Te zakelijk, vindt de een. Maar wel volgens het boekje,

zegt een ander. De kritiek van het publiek: beiden moeten

beter luisteren, er werd te snel op oplossingen overgegaan

zonder naar eigen kracht te kijken, en de huisarts nam te

“Tja, dit komt ook bij nette gezinnen voor.”

Een driftige vader pakt zijn tas in. Zijn dochter steelt en bedriegt, zo kan het toch niet langer? Woest stormt hij de deur uit. Nog voordat de deur echt dicht is, draait de acteur zich weer om: “Wat een ellende hè, dames en heren?”

snel de regie over. Van Bouman mag

het wel wat specifieker. De zaal moet de

volgende vraag van de huisarts formu-

leren. “Hij moet haar emotie de ruimte

geven, en haar behandelen als mens in

plaats van instantie.”

Poging twee. Moeder gaat uitgebreid

een potje zitten huilen. De huisarts lijkt

niet veel vooruitgang te boeken. Is Alice

überhaupt wel veilig? “Moeten we de

politie bellen?” vraagt Bouman. “Hoe-

veel tijd heb ik nog?” zegt de huisarts.

“Dit is slechts een oefening, maar voor

veel mensen is dit de realiteit”, besluit

Bouman. “Beleid klinkt vaak goed, maar

wat zeg je nu écht in deze situatie?” “Ik

heb alle trainingen gedaan hoor!” zegt

de huisarts. Ook hier het advies voor de

ambtenaren: het is belangrijk te kijken

naar elkaars intenties. De huisarts heeft

maar beperkt de tijd, en de moeder is

heel vergevingsgezind en wil het liefst

geen instelling. Maar wat is het beste

voor Alice?

20

21

UIT DE PRESENTATIES

Zijn raad en ambtenaren partners of tegenpolen bij het

vormgeven van de decentralisaties? Die vraag staat centraal

in de presentatie ‘Hoe vertel ik het de raad’ onder leiding

van Marian De Kleermaeker en oud-gemeenteraadslid en

oud-wethouder van de gemeente Den Bosch Bart Eigeman.

Hoe zien ambtenaren de gemeenteraad? De vraag van Eige-

man levert een vat vol meningen op. Betrokken en ongedul-

dig, controlerend, opportunistisch zijn enkele van de kwa-

lificaties. Scoren voor de bühne met een kennisachterstand.

Zorgt voor ééééindeloos gezeur, vindt iemand anders.

Toch hebben raad en ambtenaren elkaar nodig. Bijvoorbeeld

omdat raadsleden beter weten wat leeft in de gemeente, als

het goed is. De kunst is, vindt Eigeman, om de raad niet aan

te spreken als de ‘arena met verschillen’, kenmerk van de

Hoe vertel ik het de Raad?gemeenteraad als verzameling ‘ikken’. Het gaat erom de raad

ook te benaderen in de rol van assemblee, als de raad van

‘wij’, aldus Eigeman.

Voorbeeld uit een gemeente: een gesprek met een raadslid

kreeg een positieve draai toen bleek dat ook zij moeder was

van een puberdochter; zo bleek dat ambtenaar en politicus

overlappende drijfveren hebben.

Dat raadsleden te weinig kennis hebben, bestreed Eigeman.

“Het probleem zit juist in de waarde doe wordt toegekend

aan specifieke kennis. We hebben een ‘lekendemocratie’:

burgers kiezen andere burgers in de gemeenteraad. De raad

zorgt voor verbinding van gemeente met de maatschappij, en

bestaat niet uit specialisten.”

22

Huiselijk geweld en kindermishandeling vergeten onderwerp?

Wordt huiselijk geweld vergeten bij de decentralisaties? Het

zou niet moeten, betoogt Gertrude van Driesten van de VNG

die er een presentatie over geeft. Immers: al in de inspiratie-

sessie bleek dat 45% van de mensen boven de 18 jaar met het

fenomeen te maken heeft. Concreet: in elke schoolklas zit

wel een kind dat is betrokken bij kindermishandeling. Tel er

het stijgende aantal vechtscheidingen bij op en het plaatje is

duidelijk: aandacht voor huiselijk geweld is meer dan nodig

in de decentralisaties. Toch, vertelt Van Driesten, is het knok-

ken om het op de agenda te krijgen. En of het aan de zaaltjes

ligt waar ze haar presentatie geeft of niet; ook tijdens het

3D-congres puilt ‘haar’ presentatieruimte niet uit.

Geen vernederende behandelingDe formele regels zijn duidelijk: de basis is artikel 247 van

het burgerlijk wetboek, waarin onder meer staat dat ouders

of verzorgers ‘in de verzorging en opvoeding van het kind (…)

geen geestelijk of lichamelijk geweld of enige andere verne-

derende behandeling (...)’ toepassen. In Amsterdam Zuidoost

is die regel niet altijd makkelijk uit te leggen, omdat er onder

de mensen van 130 nationaliteiten die er samenwonen

ook mensen zijn die het heel gewoon vinden om af en toe

een kind een knal te geven, merkte een aanwezige op. “Wij

bieden daarom cursussen Triple P aan , om positief opvoeden

aan te leren”, vertelt ze.

Van Driesten toonde voorbeelden van plannen van aanpak in

regio’s die actief met beleid bezig zijn. Ze drukte de aanwe-

zigen op het hart aan het werk te gaan met formuleren van

preventiedoelen, risicogezinnen in beeld te brengen en

acties te plannen. Wie er niet meteen uitkomt, kan terecht

op regiobijeenkomsten die de VNG organiseert op 3 juli en

op 11, 18 en 25 september. De precieze data en locaties zijn te

vinden op de site van het congres- en studiecentrum van de

VNG.

23

24 25

24 25

Rondetafelgesprekken: praktisch leren van anderen

Toegang tot zorg: hoe gaan we het doen? En hoe zorgen we dat de juiste dingen op de juiste manier gaan? Om zoveel mogelijk verschillende

invalshoeken aan bod te laten komen, waren er rondetafelgesprekken. Doel: informatie uitwisselen en inspiratie opdoen.

Op elke tafel liggen instructies klaar.

Na een kort welkomstwoord volgt het

startsignaal. De sessie duurt slechts

een uur, dus er is geen tijd te verliezen.

Sommige tafels beginnen al een voor-

stelrondje vóór de officiële opening –

iedereen is nieuwsgierig en wil zo snel

mogelijk starten. Binnen een minuut

heeft elke tafel een voorzitter uit zijn

midden gekozen. Tien minuten later

heeft iedereen zich kort voorgesteld aan

zijn tafelgenoten en kan er overgegaan

worden op het inhoudelijke gedeelte:

de organisatie van toegang tot de zorg

en ondersteuning in de gemeente.

Iedere deelnemer vult antwoorden

op vier korte vragen in: Hoe wordt de

toegang in uw gemeente vormgegeven?

Wat gaat er goed bij de organisatie van

toegang in uw gemeente? Waar ziet u

een mogelijkheid voor verbetering? En

welke positieve tip of mogelijk valkuil

wilt u delen met uw tafelgenoten? Kor-

te, heldere vragen, die de gesprekken

tussen beleidsmakers, freelancers voor

de gemeente, raadsleden, projectlei-

ders van grote én kleine gemeenten en

provincieambtenaren meteen op gang

brengen.

Vormen van toegangAan elke tafel komen verschillende

manieren van toegang aan bod. In de

ene gemeente gebeurt het met behulp

van indicatiestellingen en een digitale

hulpwijzer, een andere regio maakt

gebruik van een centrale jeugddienst,

een sociaal wijkteam of een centraal

loket. Al die verschillende beleidsvor-

men geven stof tot nadenken. Wat gaat

er goed? Wat kan er beter? Het delen

van kennis leidt tot inspiratie voor het

eigen beleid. Sommige mensen horen

dingen waar ze nooit aan gedacht heb-

ben, andere herkennen het eigen beleid

in dat van een ander.

Een greep uit de aanbevelingen:

Bepaal de rol van de gemeente

Faciliteert of regisseert een gemeente?

Of doet zij allebei? Bepaal eerst de rol

van de gemeente, daarna kun je pas

inrichten hoe je die rol wilt invullen.

Inventariseer “Niet alles is nieuw”, merkt een van

de deelnemers terecht op. “Sommige

gemeenten hebben helemaal geen weet

van wat er allemaal al gebeurt. Eigen

kracht kun je soms al veel vinden in de

wijk: instellingen als kerken of andere

netwerken zetten zich al op allerlei

manieren in voor probleemgezinnen.

Alleen als je weet wat er al gebeurt, kun

je bepalen wat nog ontbreekt.”

Soms loopt de zorg via verschillende

kanalen. Dat kan effectiever, vindt een

andere deelnemer. Zijn tip: maak een

financiële kaart van wat er wordt be-

steed in uw gemeente. “Vanaf volgend

jaar moeten we het als gemeente gaan

betalen, dan moet je ook weten wat er

precies nodig is. Sommige gemeenten

weten dat nog niet eens.”

Wissel uit Een veelgenoemde valkuil voor

toegang: versnippering. Waar begint

toegang nou? Informatie-uitwisseling

is belangrijk. Zowel bij hulpverleners

onderling, als tussen gemeente en

burger. De burger moet weten waar

hij terecht kan, en wijkteams kunnen

gebaat zijn bij makkelijkere toegang tot

dossiers van andere instellingen. Digi-

taliseren zou een rol kunnen spelen bij

het beter ontsluiten van kennis voor

zorgverleners en burgeres.

Samenwerking van gemeenten en

instelling wordt ook genoemd. Volgens

een van de deelnemers zorgt het voor

27

een sterke positie bij de inkoop van zorg. “Maar we

hadden het over toegang”, wijst een voorzitter hem

terecht. Terug naar de verbeterpunten.

ProbeerHet belang van pilots wordt aan een andere tafel

benadrukt. Hulpverleners moeten over de grenzen

van hun eigen organisatie leren kijken, “uit hun

koker” gehaald worden. De leden van een soci-

aal wijkteam bijvoorbeeld, nemen allemaal hun

eigen denkwijze mee, maar hebben straks ook een

centraal aanspreekpunt nodig om hun dezelfde

richting uit te sturen. Gevaar is wel dat hierdoor

nieuwe bureaucratische barrières ontstaan. Dat

merk je pas in de praktijk.

Ook op het gebied van lean werken valt er nog

winst te boeken voor veel gemeenten: alles wat

geen toegevoegde waarde heeft, kan uit het proces.

Een minder bureaucratisch proces zorgt voor een

kortere behandeltermijn.

Drijf niet te ver van de burger“We hebben het nu wel over hoe we onze organi-

saties willen inrichten, maar we moeten niet uit

het oog verliezen voor wie we het doen. Het gaat

om de burgers”, stelt een voorzitter. “In tijden van

onzekerheid en verandering hebben organisaties

de neiging zich naar binnen te keren. Maar het is

ook de bedoeling om de burger te blijven informe-

ren en ondersteunen.”

Alle tips werden aan het eind van het uur verzameld

en worden nog verspreid.

28

“Soms zie je in een andere stad dat het verrassend eenvoudig kan zijn”

U kent haar misschien nog wel als omroepster bij de VARA: Marceline Schopman. Zij presenteert de 3D Inspiratiesessie tijdens De Decentralisaties Dag. Wat veel mensen niet weten, is dat zij tevens raadslid en vice-fractievoorzitter van de PvdA in Haarlem is. Wat heeft zij als raadslid van deze dag opgestoken?

“Veel mensen in veel gemeenten zijn heel vindingrijk en daar gaan we vandaag meer over horen.” zo opende je de inspiratiesessie. Wat heeft jou geïnspireerd?“De mensen die ik hier spreek geven een nieuwe kijk op de de-centralisaties. Ik heb vooral bewondering voor de mensen die het niet bij plannen houden, maar gewoon gaan dóen. Bijvoor-beeld het initiatief in Eindhoven met de wijkteams. Ik heb deze dag meteen aangegrepen om een afspraak te maken: binnenkort gaan we met de gemeenteraad op bezoek. Je kunt als raad wel met zijn allen in je eigen zaaltje blijven zitten en dingen beden-ken, maar soms zie je in een andere stad dat het verrassend een-voudig kan zijn.”

Welk idee wil je meenemen naar Haarlem?“Dat vind ik lastig. Niet elk initiatief zou overal even goed wer-ken, het hangt af van de situatie. Ik heb veel bewondering voor de thuiszorgondernemer Emile de Roy van Zuydewijn. Hij is nog zo jong, maar heeft al veel bereikt. Hij motiveert mensen in zijn omgeving. Het succes van zijn initiatief laat zien dat het belangrijk is om open te blijven staan voor nieuwe ideeën. Hij is ook het lichtend voorbeeld dat de decentralisaties niet alleen bezuinigingen zijn, maar juist een kans om mooie dingen te ontwikkelen en proberen. Protocollen worden minder bureau-cratisch, regiogemeenten geen meer samenwerken. Het biedt mogelijkheden om vooruit te gaan.”

Je ben presentatrice én raadslid, een waardevolle combinatie?“Veel mensen zijn op dit soort congressen, maar ook in hun da-gelijks werk, alleen maar bezig met zenden. Maar als iedereen aan het zenden is, wie ontvangt er dan nog? Ik zie het als mijn functie als presentator, maar óók als raadslid, om juist heen en weer te blijven gaan tussen zender en ontvanger. Dat geldt voor een gast en publiek, maar ook in vergaderingen. Het moet een gesprek zijn.”

Hoe kunt u een goed PGB-beleid invoeren dat precies past

bij uw gemeente? In deze presentatie wordt duidelijk wat

de vier hoofdpunten zijn van het maken van beleid: ver-

nieuwen, verkennen, verlangen en vormgeven.

Om te vernieuwen moet je eerst verkennen wat er al is, be-

denk vervolgens wat u zélf raakt en waarom en ga dan pas

naar het vormgeven. “Wij blijven heel erg hangen in het

vormgeven, maar de verhalen aan de keukentafel zouden

ons juist moeten inspireren” vertelt de presentatrice wijs.

Koffietijd en praktijkHaar collega vertelt hoe zij dat doen in hun Limburgse ge-

meente. Hij vergelijkt het met een kaars: het beleid is de

basis, maar dat brandt voor de mensen in de gemeente. De

mensen geven licht, warmte en inspiratie. “Mijn medewer-

kers worstelen met beleidsnota’s en instroom. Laatst vroeg

een van mijn medewerkers: mag ik koffie gaan drinken

met mensen in de wijk? Dat deed zij bij haar vorige baan

ook. Ik heb haar toen gevraagd of ik mee mocht.” Conclu-

sie: heb het niet alleen over procedures, verordeningen en

deadlines, maar heb het over mensen. “Bijvoorbeeld over

mijn buurman, die thuiszorg nodig heeft maar óók van-

uit zijn eigen kracht werkt. Door mooie verhalen te delen,

krijg je inzicht. Laten we van notatijd, koffietijd maken.”

Dat klinkt mooi vindt het publiek, maar hoe vertaalt het

zich naar de praktijk? “Ik heb het idee dat u vraag zich heel

erg richt op het vormgevingsaspect”, zegt …. Maar daarmee

laat het publiek zich niet wegsturen: “Verplaatst u de dead-

lines voor die nota’s dan?”

“Nee”. “Maar hoe lost u het dan op?”

Uiteindelijk volgt er toch een praktische aanbeveling: “We

zorgen dat er weinig dichtgeregeld is. Het hoeft niet af te

zijn, we moeten 1 januari weten waar te beginnen. Maar

als je geen jarenlange contracten afsluit of je vastlegt bij

de usual suspects – de grote zorgaanbieders – dan is er nog

ruimte voor aanpassing aan de burger ná 1 januari.”

“Het PGB-beleid en trekkingskracht”

De decentralisaties vragen veel van gemeenten. BZK is

samen met gemeenten op zoek gegaan naar de nieuwe

taken, struikelblokken en oplossingen voor gemeenten. Drie

afgevaardigden van het BZK vertellen over hun onderzoek

en vragen naar de mening van het publiek.

Bij binnenkomst krijgt iedereen een post-it en de vraag:

Waar is de gemeente voor in de toekomst? De antwoorden

worden op een bord geplakt en kort bekeken: structuur,

dialoog, de burger… “Misschien is het de invloed van de dag,

maar vanochtend stond er op geen enkel blaadje ‘burger’,”

grapt een van de presentatoren.

Hij legt het verband met hun onderzoek uit: “Wij onderzoe-

ken de veranderende verhouding tussen Rijk en gemeenten,

en de veranderende relaties tussen gemeente, Rijk, burger

en de buurtgemeenschap.” Het BZK meet trends, en bouwt

op basis daarvan enkele scenario’s voor de toekomst. Trends

zijn maatschappelijke veranderingen waar de overheid

geen directe invloed op heeft, bijvoorbeeld vergrijzing. Het

onderzoek is te vinden op www.gemeentenvandetoekomst.

nl/item/trendsenontwikkelingen .

Het is tijd voor inbreng van het publiek. Er worden stellin-

gen voorgelegd en deelnemers moeten links of rechts van

de streep in het midden van de kamer gaan staan, respectie-

velijk ‘eens’ en ‘oneens’. De eerste stelling luidt: ‘De decen-

tralisaties maken zorg beter’. Het merendeel is het met deze

stelling eens. “Zorg komt dichter bij de burger.” Toch is een

enkeling kritisch: “In essentie blijft het een bezuiniging.”

Snel door naar de volgende stelling: In 2020 zal de maat-

schappij door zelfredzaamheid wezenlijk veranderd zijn.

Het merendeel van de kamer is het ermee oneens: “Zelfred-

zaamheid is nu meer onder aandacht van de gemeente, maar

dat betekent niet dat het nu meer is. Ik denk dat de gemeen-

ten een beweging volgen die al langer aan de gang is.”

En dan de afsluitende stelling: Onzekerheid staat in de weg

van decentralisaties.

De kamer is verdeeld. Onzekerheid, ja, die voelen ze alle-

maal. “Maar het is een productieve onzekerheid. Het dwingt

ons om kritisch te kijken naar ons beleid en goed na te

denken over hoe nu verder.”

“De gemeente van de toekomst – de uitdagingen van nu”

31

Cliënt in het echt en bewindslieden in de finale

“Vanmiddag ben ik bij ‘mijn’ casus gaan kijken”, vertelt ze.

Ik voelde me vereerd om mijn eigen verhaal te zien. Grappig,

want de acteurs zeiden dat ze vereerd waren om mij te zien.”

Op het podium vertelt Ellis haar verhaal nog eens. “Ik kom uit

een goed-functionerend gezin, maar mijn ouders groeiden

steeds verder uit elkaar. Door mijn PDD-NOS was ik erg

sfeergevoelig. Ik werd agressief, ging drugs gebruiken om

stoer te doen en uit onmacht over mijn situatie. Ik kwam

steeds minder thuis.”

Het was voor hulpverleners moeilijk om met haar in gesprek

te gaan. “Ik had mezelf afgesloten.” Uiteindelijk is Ellis uit

huis geplaatst. Ze verhuisde naar een instelling voor begeleid

wonen. Ze is zelf afgekickt, is net verhuisd naar een eigen

appartement en heeft nu een baan als leidinggevende.

Wat zij vindt van de drie decentralisaties? “Ik ben er zelf niet

zoveel mee bezig, maar het is belangrijk dat mensen niet aan

hun lot overgelaten worden.”

Ook haar moeder vertelt wat zij belangrijk vindt aan zorg:

“Vraag mensen wat en hoe ze het zelf willen. Laat ze meeden-

ken.”

Voordat Ruben Maes de bewindslieden op het podium roept,

wil hij Ellis een cadeautje meegeven uit de op het podium

gebouwde keuken. “Dat heb ik niet met de organisatie

overlegd”, roept Maes olijk. “Niet de ijskast, die is geleend”,

kreunt één van de organisatoren achter in de zaal zachtjes.

Maar Ellis is zeer bescheiden: ze kiest een flesje wijn. Maes

geeft haar een tweede fles mee voor haar moeder.

Het laatste uur van het programma is de finale. Na een rondje ervaringen van deelnemers aan het congres introduceert presentator Ruben Maes een verrassing: een echte cliënt uit een van de besproken casussen is vandaag aanwezig. Ellis, in de case Alice genoemd, is bij het congres

samen met haar moeder.

32

Dan is het tijd om de bewindslieden op het podium te roe-

pen. “Zo hoort dat”, zegt Maes: “de burgemeester heeft het

congres vanochtend geopend, ministers komen het afslui-

ten.” VNG-voorzitter Annemarie Jorritsma, minister van BZK

Ronald Plasterk, staatssecretaris van volksgezondheid Martin

van Rijn en directeur-generaal van Participatie en Inkomens-

waarborg Bernard ter Haar verschijnen. De laatste vervangt

staatssecretaris Jetta Klijnsma. Staatssecretaris Fred Teeven

van Veiligheid en Justitie zou er ook zijn “maar die moet naar

de Tweede Kamer voor zijn zoveelste motie van wantrou-

wen”, zette Annemarie Jorritsma de toon.

De bewindslieden beantwoorden vragen die in de loop van de

dag ingezonden zijn door aanwezigen op het congres. Ieder

mocht zelf een te beantwoorden vraag kiezen uit drie vragen.

Martin van Rijn bijt het spits af:

‘Wat gaat het Rijk nog doen om draagvlak te krijgen bij

burgers voor de decentralisaties?’

Een beetje een vreemde vraag, vindt hij. Want het Rijk gaat

daar niets voor doen. “Gemeenten moeten het Rijk durven

loslaten. Het draagvlak hangt af van de relatie tussen burger

en gemeente. De wettelijke regels zijn nu grotendeels af,

maar vertrouwen moet in de praktijk worden gevestigd.

De dienstbare gemeenten moet mensen blijven spreken,

knelpunten verbeteren en maatwerk leveren. De praktijk

zal leren waar we aan toe zijn met het draagvlak.”.

Dan minister Ronald Plasterk:

‘Wat wilt u doen met het advies van de Algemene Rekenka-

mer voor een time-outmoment?’

Hij voelt niks voor zo’n moment “Het is goed om de vinger

aan de pols te houden, maar laten we geen cliffhanger

creëren. We moeten voortdurend in de gaten houden hoe

de decentralisaties plaatsvinden, niet op één moment in het

najaar. En op 1 januari is het natuurlijk niet klaar, dan gaat

het pas beginnen.”

Bernhard ter Haar, die staatssecretaris Klijnsma vervangt,

kiest voor ‘Hoe kunnen gemeenten werkgevers zo ver krij-

gen om de nieuwe doelgroep aan werk te krijgen?’

“Bedrijven hebben beloofd 100.000 banen te creëren voor

de doelgroep”, legt hij uit. “dus dat gaan ze doen. Gemeen-

ten nemen 25.000 banen voor hun rekening.”

In de zaal ontstaat enig rumoer. Annemarie Jorritsma haakt

in: “Veel gemeenten zijn al lang bezig bedrijven te mobili-

seren. De wil is er. Ik zie ie wil vooral bij het MKB, maar de

quota zijn bedoeld voor het grootbedrijf.”

Zelf sluit ze de rij. Ze kiest voor de vraag ‘Krijgen gemeenten

voldoende beleidsvrijheid om samenhang in het sociaal

domein tot stand te brengen?’

“De wetgeving is bijna afgerond, op een enkel terrein na dat

nog ter beoordeling bij de Eerste Kamer ligt. In de wetten

zit voldoende beleidsvrijheid. Maar het is niet de bedoeling

dat alle gemeenten de modelverordening van de VNG over-

schrijven. Maak ‘m specifiek, beschrijf met de verordening

wat lokaal speelt, wat specifiek is voor de gemeente die hem

schrijft.”

Na de finale voor het dagprogramma schuiven de bewinds-

lieden door naar de programma’s voor raadsleden en wet-

houders. De beleidsambtenaren vertrekken na een borrel

weer naar huis.

33

“Het was een leerzame, verhelderende dag. Een concrete afspraak heb ik ook gemaakt: samen met een collega uit de gemeente Bronkhorst willen we zorgondernemer Emile uit-nodigen om bij ons te komen vertellen hoe hij zijn zorgbedrijf heeft opgezet. Wij hebben hogeschool Saxion in de regio, hier zou ook zo’n bedrijf uit de grond moeten kunnen komen.Het viel me wel op dat veel gemeenten zelf het wiel aan het uitvinden zijn. Ze zouden elkaar in de regio meer moeten op-zoeken. En ik hoop dat de VNG de kennis die wordt opgedaan bundelt in een expertisecentrum of zo. Want het is onnodig als iedereen hetzelfde aan het doen is.”

“Ik vond het een hartstikke mooie dag. Ik ben vol energie en geïnspireerd weggegaan bij het congres. Ik was onder de indruk van het verhaal van Philip Idenburg in de inspiratie-sessie, waar hij vertelde over de veranderingen van verzor-gingsstaat naar het systeem van marktwerking die moet eindigen bij een systeem waar overheid en burgers samen waarde creëren. Dat verhaal zag ik als praktijkverhaal terug in de Krachttoerbus. Ik was bij een presentatie over onder meer burgers die een zorgcoöperatie oprichten. En ik heb een afspraak gemaakt met een collega uit Venlo om te praten over de vormgeving van burgerparticipatie.”

Radboud Ammerlaan

fractievoorzitter CDA Lochem

Hicham Hamiddane beleidsmedewerker/projectleider

gemeente Tiel

Mirrin Middelhuis studeert Public

Administration in Leiden en Health,

Economics, Policy & Law in Rotterdam

“Ik ben echt positief verrast en heb heel veel dingen gezien die ik kan gebruiken voor mijn onderzoek. Wat me vooral opviel, zijn de verschillen tussen gemeenten. Bij de casus bleek dat veel beleidsmedewerkers een ander beeld hebben van hoe ze zo’n gesprek zouden willen aangaan. Veel gemeenten zitten nog in het vormgevingsproces en vullen het anders in. Het is goed dat er beleidsvrijheid is, maar er moet gewaakt worden voor kwaliteitsverschillen. Goede controle is belangrijk, zodat niemand buiten de boot valt. Het was goed om te zien bij dit congres dat zoveel mensen ermee bezig zijn en willen leren van elkaars best practices.”

En kwamen je verwachtingen uit?Aan het eind van de dag spraken we de mensen weer die we ‘s ochtends naar hun verwachtingen vroegen. Wat viel op,

wat viel mee, wat viel tegen?

34

“Het ochtendgedeelte vond ik teleurstellend. De sessie in de grote zaal duurde lang en had voor mij geen toegevoeg-de waarde. Een presentatie over hoe de buurt te betrekken leverde geen tips op, maar alleen voorbeelden over hoe het nu gaat. En een presentatie over kindermishandeling had voor mij een interessant onderwerp, maar in de presenta-tie hoorde ik geen nieuws. Het middagdeel maakte mijn teleurstelling over de ochtend goed. Ik was bij de casus van Alice, en ik vond het interessant om te zien hoe collega’s naar de jeugdzorgpraktijk kijken. De sessies aan de ronde tafels waren héél praktisch en concreet, daar heb ik veel van opgestoken. Bijvoorbeeld van een kleine gemeente die zo veel mogelijk zelf oplost zonder door te verwijzen.”

“Vanmorgen wilde ik graag bijgespijkerd worden. Daar is deze dag aardig in geslaagd. Het is me duidelijk geworden dat we niet meer moeten aarzelen en doorgaan met de wets-voorbereidingen. Het is ook belangrijk om ons te focussen op de langere termijn. Hoe willen we dat het eruitziet in 2018? We moeten ons niet blindstaren op het beleid afraf-felen, maar juist in zicht blijven houden waar we het voor doen. Met name de casussen vond ik echt verhelderend. We moeten meerdimensionaal tegen de problematiek aankijken en het netwerk van de cliënt zo breed mogelijk als vangnet inzetten.”

“De gemeenten zijn met hun neus op de feiten gedrukt. Tijdens het panel van bewindslieden bleek dat er nog veel onduidelijk is voor gemeenten, bijvoorbeeld ten aanzien van de AWBZ en de zorg die ze moeten gaan leveren. Het beleid is er wel, maar hoe gaan we het vormgeven? Goede oplossingen kun je niet één op één vertalen. Gemeenten moeten maat-werk leveren. Het is in ieder geval duidelijk geworden dat er geen uitstel komt. Er is een aantal koplopergemeenten, zoals Zaanstad, dat al drie jaar bezig is, maar sommige gemeenten zijn nog aan het aftasten. En er zijn nog maar zes maanden! De urgentie is voor hen vandaag wel duidelijk geworden. Één minpunt: er was zoveel aanbod bij de presentaties, maar het was door tijdsnood onmogelijk om alles te zien.”

“De presentaties kwamen helaas wat minder uit de verf omdat er te weinig tijd was, maar de rondetafelgesprekken vond ik érg interessant. Zo hoorde ik dat enkele gemeenten een afspraak hebben gemaakt om geen politiek te bedrijven over de decentralisaties in de raad. Ik weet niet of dat mogelijk is, maar ik ga het wel aankaarten in mijn gemeente. De decen-tralisaties zijn een politiek gevoelig en complex proces, maar als de wethouders zich lerend opstellen hebben de burgers er meer aan dan wanneer partijen gaan struikelen over eventuele fouten en daar stemmen mee proberen te winnen.”

Véronique Wils doet werkervaring op bij gemeente Den Bosch

Math de Loo raadslid GroenLinks

gemeente Sittard-GeleenJan-Willem Hulstein

directeur Hulstein TransitieSZ

Monique Neyzen communicatieadviseur

gemeente Voorst

35

Tijdens De Decentralisaties Dag volgden raadsleden in de avonduren hun eigen programma. Maar liefst 250 volksvertegenwoordigers

hadden op 28 mei de weg naar Den Bosch gevonden. Heikele onderwerpen: de information overload, regionale samenwerking

én lastige gesprekken bij de slager.

De gemeenteraadsleden waren verdeeld over 26 ronde tafels.

Daar spraken zij met elkaar en ook, eventjes, met topbe-

stuurders van de VNG en bewindslieden. Zo raadde minister

Plasterk de raadsleden aan om zich niet blind te staren op 1

januari 2015. “Dan begint het pas.” Hij bereidde de raadsleden

voor op een overgangsfase die jaren kan duren. “Het Rijk

moeten leren loslaten, maar we moeten niet zeggen: hier

heb je de hele handel, bekijk het maar. We moeten ook, in

goede samenspraak, een vinger aan de pols houden.” Als iets

duidelijk werd, dan is het wel dat raadsleden er niet alleen

voor staan. Namens de VNG verzekerde Annemarie Jorritsma

er alles aan te doen om raadsleden ‘snel op vlieghoogte’ te

brengen. Staatssecretaris Van Rijn pleitte voor een platform

waar raadsleden best practices kunnen delen. Jantine Kriens,

voorzitter van de directieraad van de VNG, beloofde de

beschikbare media en instrumenten nog eens kritisch tegen

het licht te houden.

Détente rond 3D’sEn zoals er saamhorigheid neerdaalde vanuit het ‘gevende’

Rijk naar de ‘ontvangende’ gemeente, zo klonk ook herhaal-

delijk een pleidooi voor harmonie tussen gemeentebestuur

en gemeenteraad. Spreker Frank Rozenberg, als raadslid voor

een lokale partij in Voorburg net benoemd tot wethouder,

riep op tot een politiek détente rond

de 3D’s. “Ga geen robbertjes politiek

uitvechten. Er zullen fouten worden

gemaakt. Die schrijnende situaties ko-

men. Hoe ga je daarmee om? Bent u olie

op het vuur of pakt u het samen met el-

kaar verantwoordelijk op?” Ook andere

sprekers sloten zich bij die boodschap

aan. Daarnaast was een vaak benoemde

kwestie de information overload die op

raadsleden afkomt. Raadslid Marieke

Witzel uit de gemeente West Maas

en Waal gaf haar collega’s nuttige tips

Ook raadsleden bereiden zich voor op de 3 D’s

36

en relativeerde. “Vooral tegen nieuwe

raadsleden wil ik zeggen: gun jezelf de

tijd. Neem het jezelf niet kwalijk dat je

het niet allemaal weet.”

Put dempenEen opvallend geluid liet hoogleraar Ira

Helsloot horen. De expert in veilig-

heidsdenken waarschuwde voor over-

reacties na incidenten. “Na elk incident

hebben we de neiging om te zeggen: dit

nooit weer. ‘Die put gaan we dempen!’

Maar de wereld is een gatenkaas van

putten waar kalveren in verdrinken.

Het dempen van die ene put is zinloos.”

Helsloot kreeg veel bijval van het pu-

bliek. Een raadslid vanuit de zaal: “We

moeten er aan wennen dat het af en toe

‘Enschede’ is.”

‘Rolzuiver’Tenslotte was er veel aandacht voor

het fenomeen rolzuiverheid. Want het

gevaar voor een raadslid schuilt erin

dat hij de komende tijd op verkeerde

stoelen gaat zitten. Een humoristische

simulatie van ‘moeilijke gesprekken

bij de slager’ versterkte dat idee. In

toneelstukjes rond het fictieve raadslid

Jack bootsten ‘verander-acteurs’ van

Het Consulaat na hoe raadsleden wél

en niet kunnen reageren op lastige

vragen van burgers. Jack: “De zaak met

het PGB zit zo, dat het geld nu gere-al-

loceerd wordt voor andere doeleinden.”

Bezorgde moeder: “Gerealloceerd? U

bent er toch voor ons? Ik heb op u ge-

stemd!” Raadsleden in de zaal konden

suggesties doen voor verbetering die

vervolgens live werden uitgespeeld.

Spelenderwijs kwamen de deelnemers

erachter wat werkt en wat minder goed

werkt. Zo bleek de genoemde rolzuiver-

heid belangrijk. Een raadslid moet niet

op de stoel van de wethouder, ambtenaar

of hulpverlener gaan zitten.

36 37

Wethouders: ‘We willen duidelijkheid en dóórgaan’

Zo’n 150 wethouders – van Bellingwolde tot Brunssum – schuiven aan bij het 3D Diner waar ze met elkaar ervaringen uitwisselen

over de decentralisaties. Tussen de gangen door spreken bewinds-lieden om daarna aan tafel verder te discussiëren.

De tiende stoel aan elke ronde tafel is gereser-

veerd: bewindslieden en Kim Putters, directeur

van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) bren-

gen de avond roulerend door om zoveel mogelijk

wethouders te spreken.

Plasterk trapt af. “Dit is het grootste verandertra-

ject in het binnenlands bestuur van de afgelopen

decennia. U bent bestuurder, maar ook onderdeel

van het democratisch proces. Hoe gaat u de raads-

leden erbij betrekken?” Zowel de minister als de

wethouders beseffen dat de raad in korte tijd veel

informatie tot zich moeten nemen en het drukke

maanden worden. Volgens staatssecretaris Van

Rijn is een rustige landing van de decentralisaties

mogelijk, als we allemaal ‘normaal blijven doen’.

AannamesHet SCP bestudeert de sociale staat van Neder-

land. Putters: “Het gaat goed met veel Neder-

landers, maar bij 6 à 7 procent stapelen de

problemen zich op, zoals bij bijstandsmoeders en

niet-Westerse allochtonen.” Putters waarschuwt:

“Onder het beleid liggen veel aannames. Zijn

mantelzorgers inderdaad bereid om zorg te ver-

lenen? En kunnen mensen op verschillende ter-

reinen echt meer zelf doen? Er zijn ook mensen

die niet kunnen participeren.” Ook vraagt Putters

zich af of de gemeente weet wat burgers willen.

“Het lokale bestuur moet meer doen, maar niet

voor de burgers denken. Voor je het weet ga je

voor mensen bepalen wat participatie is, terwijl

je juist oproept tot zelfredzaamheid.” Putters

vraagt de wethouders of ze voldoende kennis in

huis hebben. “Laat ons weten wat u nodig van de

landelijke kennisinstituten.”

Aan tafel praat Putters verder over de keukenta-

felgesprekken. “Elke gemeente moet daar zijn

eigen weg in vinden, want elke politieke partij

zal de rol van de overheid anders zien. Streef je

als gemeente een bevoogdende rol na, of moeten

mensen een appel doen op hun buren?” De wet-

38 39

houders merken dat raadsleden door de

bomen het bos niet meer zien. Wethou-

der Evers uit Onderbanken: “We ne-

men ze zelf niet genoeg bij de hand. Als

er een regionaal overleg gepland staat

over de Participatiewet, dan moet je

vóóraf om tafel gaan met de raden om

de kaders af te spreken. Nu informeren

we de raad pas na afloop.”

Aan tafel veel wethouders uit klei-

ne gemeenten. Allemaal kunnen ze

nauwelijks iets zelf doen, omdat het

ontbreekt aan expertise en mankracht.

Kleine gemeenten moeten de handen

ineen slaan. Putters voorspelt dat het de

komende jaren veel interessanter wordt

om bij een gemeente te werken dan in

Den Haag. “De tv staat bij jullie.”

Medicijn “Desespereer niet, ga vrolijk door.”

Staatssecretaris Klijnsma spreekt. “Er

mag best eens iets misgaan. Aan het

einde van de rit zijn mensen beter af

met het concrete van de gemeente dan

met het abstracte van de rijksoverheid.”

Ze roept de wethouders op om ook aan-

dacht te schenken aan mensen met een

psychische of psychiatrische aandoe-

ning. “Zij komen moeilijk aan de bak,

terwijl werk voor hen vaak écht een

medicijn is. Werk is de beste zorg.”

Aan tafel gaat het gesprek verder. Wet-

houder Balk uit Waalre vindt het een

goede zaak dat er op dit moment zoveel

zaken tegelijkertijd gebeuren, zoals

de ontwikkeling naar passend onder-

wijs. “Als je vanuit je vroegere jeugd in

aanraking komt met mensen met een

beperking, is het later ook vanzelfspre-

kender om iemand met een beperking

aan te nemen.”

Best practicesAnnemarie Jorritsma sluit de avond af.

“Om te voorkomen dat elke gemeente

opnieuw het wiel moet uitvinden,

willen we de best practices toegankelijk

maken. Dé methode is: ga met elkaar

in gesprek. Ook beleidsambtenaren

hebben behoefte om ervaringen uit

te wisselen. Bij raadsleden proef ik de

grootste onzekerheid. Mensen, denk

om die Raad! Betrek zowel de coali-

tie als de oppositie bij het proces. De

verschillen tussen politieke partijen

komen later wel tot uiting.”

Plasterk, tot slot: “We hebben overwo-

gen om een toetsmoment in te bouwen,

maar gemeenten willen weten waar ze

aan toe zijn. Het is beter om nu door te

gaan. Wel wordt er in samenspraak met

de VNG een transitiecommissie aan-

gesteld.” Tot slot roept de minister de

wethouders op om de ruimte te zoeken.

“Heeft u toch veel last van regeltjes,

zoek dan de marge op. Ga er relaxed

mee om.”

38 39

Ronald Plasterk Martin van Rijn Jetta Klijnsma Fred Teeven Annemarie Jorritsma

Op woensdag 28 mei vond De Decentralisaties Dag plaats in ’s-Hertogenbosch. Een dag vol inspiratie en informatie die gemeenten

helpt om de drie decentralisaties zo goed mogelijk in te voeren.

Wethouders-programma

Raadsleden-programma

Ambtenaren-programma

Er waren deze dag drie speciale programma’s opgesteld één voor ambtenaren één voor wethouders en één voor raadsleden.

Bedankt voor uw aanwezigheid