Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

15
Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling Technisch overleg Den Haag 17 mei 2011 Wim Borghols namens projectteam GTS

description

Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling. Technisch overleg Den Haag 17 mei 2011. Wim Borghols namens projectteam GTS. Overzicht presentatie GTS. Overzicht verspreiding rijke gassen in het H-gas netwerk Operationele maatregelen door GTS - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Page 1: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Technisch overlegDen Haag17 mei 2011

Wim Borghols namens projectteam GTS

Page 2: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Overzicht presentatie GTS

Overzicht verspreiding rijke gassen in het H-gas netwerk

Operationele maatregelen door GTS

Overzicht kwaliteitsontwikkeling H-gas komende jaren

Gaskwaliteit signaleringssysteem van GTS voor de markt

Page 3: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Algemeen

GTS is netbeheerder; daadwerkelijke gasstromen zijn gevolg van gedrag van invoeders en afnemers

Informatie m.b.t. te verwachten gassen onder andere via:– www.hoezoandergas.nl– Brief januari 2011– Projectbureau Nieuw Aardgas– Bilaterale gesprekken

LNG frontrunner; Russisch en Noors gas e.d. volgen

Page 4: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

H-gas transportnet

Export Duitsland/Import Noors + Russisch gas

Import kleine velden

Export België + Duitsland

Import Noors gas/kleine velden

Export Verenigd Koninkrijk

Import kleine velden + GATE

Export/Import België

Page 5: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Verspreidingsgebied LNG-Maasvlakte

Maximaal ruim 1 mln m3/hGATE LNG

NB: later ook kans op Noors en

Russisch gas met hogere PE waarden!

Page 6: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Operationele maatregelen GTS (1)

Wat gaat GTS doen1. Daar waar mogelijk rijker gas mengen met armer gas2. AfWobben rijker gas (=mengen met N2)

3. Verhogen ondergrens Wobbe waar mogelijk4. Signaleringssysteem

GTS kan alleen gassen aanpassen door mengen en alleen indien ander gas beschikbaar is. Hoe verder van een bron hoe meer kansen om te mengen.

Mengen:

Page 7: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Operationele maatregelen GTS (2)

Op- en afregelsnelheid van productie of afname aanpassen heeft zeer beperkte invloed op spronggrootte bij overgang naar andere gassoort vanwege de propstroming in de leidingen. Hoe verder van de bron hoe meer de sprongen uitgesmeerd worden.

Niet mengen:

Verhogen van de Wobbe ondergrens zal per aansluiting beoordeeld moeten worden. Wordt meegenomen in de bilaterale gesprekken.

Page 8: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Kwaliteitsontwikkeling H-gas komende jaren

Wettelijk/Contractueel– Wobbe index max. 57,2 MJ/m3(n) net als nu– CEN in opdracht EU bezig met opstellen Europese

specificaties voor H-gas, gereed ca. 2015– Individuele contracten

Operationeel– Wobbe index maximaal 54 MJ/m3(n);

eind 2014 mogelijk naar 55,7 MJ/m3(n) (beslissing medio 2011)

– Waar mogelijk en gewenst zal GTS de minimale Wobbe index verhogen.

– Maximum PE getal tot eind 2012 niet hoger dan 8,7% bij W = 54 MJ/m3(n)

Page 9: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Maximale Wobbe (54) in vergelijking met nu

H-gas: Historische fluctuatie in Wobbe index, 2005-2010

0

2000

4000

6000

8000

10000

48 49 50 51 52 53 54 55

Wobbe index (MJ/m³)

aan

tal

ure

n i

n 5

jar

en(p

er 0

,1 W

i in

terv

al)

IJmond

Rotterdam

Limburg

Eemshaven

Delfzijl

Page 10: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

H-gas: Historische fluctuatie in propaan-equivalent, 2005-2010

0

2000

4000

6000

8000

10000

3 4 5 6 7 8 9

aan

tal u

ren

in 5

jare

n(p

er 0

,1%

PE

inte

rval

)

IJmond

Rotterdam

Limburg

Eemshaven

Delfzijl

LNG PE in vergelijking met nu

propaanequivalent (%)

Gem. LNG1) PE (5,4%)σ1T = 2,1; σ2T = 1,5; σ3T = 1,22)

Max PE (8,7%)

1) Gebaseerd op historische gegevens aanlanding LNG in Europa; zonder afwobben

2) Menging onder ideale omstandigheden

Page 11: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Gaskwaliteit signaleringssysteemGTS stelt informatie beschikbaar aan de markt

Doel: Op twee niveaus partijen informeren over (mogelijk) op korte termijn

aanstaande gaskwaliteitsveranderingen. 1. Maatwerk: per aansluiting de relevante informatie beschikbaar

stellen 2. Nationaal: globaal beeld van Nederland, voor iedereen toegankelijk

Zoveel mogelijk gebruik maken van bestaande infrastructuur (gaschromatografen) en near real-time informatievoorziening (B2B=xml via internet).

Vanaf september zullen ook extra GC’s beschikbaar komen

Systeem is ter informatie. Uiteindelijke sturing van processen middels eigen metingen en eigen apparatuur

Termijn van “vooraankondiging” is afhankelijk van looptijd (afstand tot GC en stroomsnelheid)

Page 12: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Gaskwaliteit signaleringssysteem - Maatwerk

Actuele gassamenstelling van relevante gaschromatografen(GC’s)– Actuele samenstelling van de componenten– Downloaden informatie middels uitbreiding B2B – Per aansluiting bepalen welke upstream GC’s relevant zijn– Voor afnemer relevante parameters door hem zelf te

berekenen aan de hand van deze gegevens– Oplevering begin juli 2011

Indicatie looptijd relevante GC’s per aansluiting– Prioriteit op LNG invoeding– “Modelleren” netwerken– Gebaseerd op actuele flows, geen “simulatie”– Oplevering ca. september 2011

Page 13: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Gaskwaliteit signaleringssysteem - Maatwerk

GC 1 GC 2

EndUser

1EndUser

4EndUser

2

EndUser

3

Flow 1 Flow 6

Flow 2

Flow 3

Flow 5

Flow 4

0 0 0 0

0 = mogelijk stromings-nulpunt

LeidingdeelTijdcomponent 2

LeidingdeelTijdcomponent 4

LeidingdeelTijdcomponent 3

Tak 1 Tak 2

LeidingdeelTijdcomponent 5

LeidingdeelTijdcomponent 6

Gen

Gex

Eex

Gebiedsentry

Gebiedsexit

Eigen exit

Gen

Gex

Gex

Gex

Gen

Eex

LeidingdeelTijdcomponent 1

-100

+40

+80

-200

+80

+100

200

100

2010060

80

Netwerk met 2 mogelijke invoedingen

Page 14: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Gaskwaliteit signaleringssysteem - Nationaal

Opdeling in gebieden

Actuele indicatie van kwaliteitsparameters: PE getal, Wobbe-index, Methaangetal, H/C verhouding

Indicatie van flows tussen de gebieden

Page 15: Inspanning GTS t.a.v. veranderende gassamenstelling

Samenvatting

GTS zal waar mogelijk door menging van H-gassen sprongen in kwaliteit pogen te verkleinen.

Waar mogelijk en gewenst zal GTS de minimale Wobbe index verhogen.

Middels N2 bijmenging zal GTS de maximale Wobbe index

op 54 MJ/m3(n) houden.

Tot eind 2012 maximum PE getal 8,7 bij W=54 MJ/m3(n)

Na 2014 kan maximale Wobbe index toenemen tot 55,7 MJ/m3(n) (beslissing medio 2011).

GTS werkt hard aan het gaskwaliteit signalerings-systeem.