Welkom bij de workshop InnovatieImpuls Onderwijs: oplossingen voor samenwerkend innoveren  

Dé  Onderwijsdagen  2013  -­‐  WTC  Ro9erdam  

Twi9er  mee  met  @IIOnderwijs  en  #OWD13  

!    Impuls  voor  innovaCevraagstukken  op  scholen  

 !    5  Experimenten  op  150  scholen    

!    Slimmer  werken,  een  efficiëntere            onderwijsorganisaCe,  funcCe-­‐          differenCaCe  en  inzet  ICT  

 !    Netwerk  van  onderwijsvernieuwers  

2  Experimentscholen  delen  hun  ervaringen  en  lessen  over  oplossingen  voor  samenwerkend  innoveren    Leerdoel:  Ervaren  hoe  je  het  onderwijs  op  de  school  op  een  efficiëntere  manier  kunt  organiseren  door  het  inze9en  van  onderwijsondersteunende  medewerkers  en  ICT.  

School  1:  Regius  College  Schoolleider:  Stan  Poppe  Experiment:  Videolessen  

School  2:  Goese  Lyceum,  Pontes  Scholengroep  Schoolleider:  Leo  de  Kraker  Experiment:  onderwijsteams  

Lex van den Nieuwenhuizen Bovenschools projectleider IIO  

Doelstellingen inzet PAL-student

•  Verhoging‘arbeidsproducCviteit’van  de  docent  

èn………………  

•  Rolmodel  •  Als  student  gekozen  voor  een  exacte  studie  

•  Kennis  maken  met  het  onderwijs  •  Studenten  met  een  exacte  opleiding  interesseren  voor  het  docentschap  

•  Professionalisering  •  E-­‐learning  

•  Vakvernieuwing  •  Brengt  actuele  kennis  binnen  de  school  

•  Verbeteren  aansluiCng  VO-­‐HO  

PAL-student: Tycho Bismeijer

•  Bachelor  KunstmaCge  IntelligenCe  VU  •  Master  ArCficial  Intelligence  VU  

•  MoCvaCe  •  Kennismaking  met  VO  •  Ervaring  opdoen  met  kennis  overdragen  

•  Begonnen  met:  •  RoboCca  •  Digitale  technieken  

Werkzaamheden Tycho

•  Incidentele  acCviteiten  •  Workshop  roboCca  Cjdens  bètafesCval  in  de  brugklas  •  Proefles  roboCca  Cjdens  open  dag  •  AssistenCe  bij  examentraining  wiskunde  en  natuurkunde  

periode   module   docent   E-­‐klas  

1   Digitale  technieken   NLT   5  Havo  

RoboCca   NLT   5  Vwo  

2   Lego  League   Techniek   E-­‐klas   1  HV  

3   Meten  aan  melkwegstelsel   NLT   E-­‐klas     4  HV  

RoboCca   NLT   5  Havo  

4   Lego  League   Techniek   1  HV  

Lego  Dacta   Techniek   1  HV  

Crocodile  Physics   Techniek   1  HV  

NLT robotica (5 Havo en 5 Vwo): ervaringen Tycho

“Ik  heb  Ron  geassisteerd  met  het  helpen  van  de  leerlingen.    Bij  het  leren  programmeren  gaat  er  snel  iets  mis  of  kom  je  snel  vast  te  zi9en,  daarom  moet  je  wel  met  z'n  tweeën  zijn  voor  een  grote  groep.”    “Ook  heb  ik  af  en  toe  uitleg  gegeven,  technische  ondersteuning  gegeven  en  de  opdrachten  nagekeken.”  

Voorbeelden van taken van een PAL-student

•  Technische  ondersteuning  •  In  de  voorbereiding  •  Tijdens  de  lessen  •  Assisteren  in  de  begeleiding  van  de  leerlingen  •  Opdrachten  nakijken,  feedback  geven  •  Evalueren  en  aanpassen  

Aanstelling aan de school

•  Schaal  5  •  Ne9o  /  bruto  0,10  je  154  euro  •  Reiskostenvergoeding  •  Voor  student  uit  Amsterdam  ongeveer  20  euro  per  maand  

•  Aanstelling  voor  1  of  2  jaar  •  Koppelen  aan  docent  of  docenten  •  10  uur  in  taakbeleid  

Ervaringen Frits Vloemans

“Door  de  PAL-­‐student  heb  ik  meer  ruimte  gekregen  om  dingen  voor  te  bereiden.”    “Als  hij  lesgeej  zit  ik  vaak  in  de  klas  en  andersom.  Dat  biedt  ons  de  mogelijkheid  op  elkaar  te  reflecteren  en  elkaar  feedback  te  geven.”  

Ervaringen Frits Vloemans

“Bovendien  brengt  de  student  soms  bijzonder  lesmateriaal,  YouTube  video’s  en  animaCes  in  waarmee  op  de  universiteit  wordt  gewerkt.      Leerlingen  vinden  het  geweldig  en  daardoor  blijj  de  stof  ook  weer  beter  hangen.  Het  sluit  prima  aan  met  hoe  ik  in  de  les  bezig  ben.      De  samenwerking  met  de  PAL-­‐student  geej  me  meer  vrijheid  en  mogelijkheden  om  me  verder  op  het  vak  te  oriënteren.      Op  allerlei  manieren  ervaar  ik  het  als  leerzaam!”  

E-klas & PAL-student: de opbrengsten

•  Meer  individuele  aandacht  en  mogelijkheid  tot  differenCaCe  •  Extra  steun  •  Extra  uitdaging  •  Citaat  van  leerling:    

“Eindelijk  kan  ik  op  mijn  niveau  over  een  onderwerp  praten  en  het  is  niet  de  docent.”  

E-klas & PAL-student: opbrengsten werkdrukverlaging

PAL  ondersteunt  docent  •  Voorbereiding  van  lessenserie  •  PAL  test  lesmateriaal  •  Ontdekt  mogelijke  verrijking    •  Door  zijn  actuele  kennis  op  dit  onderwerp  

•  In  de  les  bv.  bij  complexe  groepen  •  Kleine  vakken  •  PAL  en  docent  staan  op  samengestelde  groep    •  Voorbeeld  (combiklas  4,5,6  vwo)    

E-klas & PAL-student: opbrengsten functiedifferentiatie

•  Inze9en  waar  ze  goed  in  zijn  •  Extra  steun  •  Extra  uitdaging  •  Centrale  instrucCe  •  CorrecCe  werk  •  Feedback  op  huiswerk    

•  Mogelijkheid  deskundigheid  docent  effecCef  inze9en  

E-klas & PAL-student: opbrengsten professionaliteit

•  Docenten  laten  zich  inspireren  en  doen  vaardigheden  op  •  Actuele  kennis  bij  lesstof  •  ICT  en  technische  vaardigheden  •  Bijv.  programmeren  voor  docenten  techniek  onderbouw    

•  Vaardigheid  in  werken  met  ELO  

E-klas & PAL-student: opbrengsten arbeidsproductiviteit

•  Een  mogelijke  werkwijze:  •  2  Lesgroepen  •  Bij  iedere  lesgroep  een  PAL  •  1  Docent  voor  2  groepen  •  Leerlingen  houden  dezelfde  onderwijsCjd  

•  Verschillende  invulling:  •  Beide  lesgroepen  dezelfde  E-­‐klas  •  2  Lesgroepen  verschillende  E-­‐klassen  •  1  Lesgroep  E-­‐klas,  1  lesgroep  andere  module  

E-klas & PAL-student: succesformule?

•  Inze9en  op  deskundigheid  •  Koppelen  aan  vaste  docent  •  Kan  met  periode  wel  wisselen  •  Gespreid  acCviteitenpakket  voor  bijvoorbeeld  een  schooljaar    •  Voor  ongeveer  één  schooljaar  aan  de  school  binden  •  SCmuleer  student  iniCaCef  te  nemen  

Onderwijsteams: de achtergrond

•  Het  Experiment  Onderwijsteams  beoogt  een  alternaCef  te  bieden  om  het  dreigend  tekort  aan  leraren  op  een  verantwoorde  wijze  het  hoofd  te  kunnen  bieden  door  de  inzet  van  leerondersteuners  en  het  werken  en  leren  in  ict-­‐rijke  leeromgevingen.    

•  Kernpunt  daarbij  is  tevens  dat  de  werkdruk  van  leraren  verminderd  wordt  en  tegelijkerCjd  een  kwaliteitsimpuls  in  het  onderwijsleerproces  wordt  gerealiseerd.    

Onderwijsteams: de praktijk op het Goese Lyceum

•  Basis-­‐  en  kaderberoepsgerichte  leerweg  •  Start  in  2004  met  een  ander  concept  •  Twee  leerroutes  :  PRO-­‐lijn            (scenario  2)  

                                                           @(S)COOL      (scenario  4)  •  Leerpleinen  (40  –  60  leerlingen)  •  Werken  in  teams  –  kernteamvoorzi9ers  •  Docenten,  ondersteuners  (OA  1  –  OA  2)  •  Verdieping  CO-­‐Teaching  (Sem.Ortho  Zld)  

Het Goese Lyceum: rolverdeling

•  Co-­‐teaching  

•  Docent  -­‐  kennis  aandragen  en  "les  geven”  en  verantwoordelijk  voor  het  curriculum  

•  Onderwijsassistent  I  -­‐  begeleiden  van  kleine  groepjes  bij  het  zelfstandig  leren/werken  

•  Onderwijsassistent  II  -­‐  administraCeve  ondersteuning  van  het  team  en  controle  van  de  voortgang  van  leerlingen  

Het Goese Lyceum: aandachtspunten

•  Je  hebt  al  een  bepaalde  bezevng  aan  docenten  en  die  is  niet  zomaar  weg.  Je  zal  alCjd  met  een  geleidelijke  invoering  rekening  moeten  houden  en  kan  je  niet  alCjd  doen  wat  je  vanuit  het  "ideale"  plaatje  zou  willen.  

•  Ook  goed  nadenken  hoe  je  op  basis  van  leerlingaantallen  de  bezevng  invult.  Dit  is  niet  alCjd  even  eenvoudig,  alleen  al  omdat  je  pas  laat  weet  wat  de  leerlingaantallen  zijn.  

Het Goese Lyceum: scholing

•  Scholing  is  goed  gelopen  en  loopt  nog  steeds  goed  

•  FuncCebouwwerk  ten  grondslag  aan  de  scholingsvragen    •  Is  een  conCnu  proces  en  gericht  op  de  groei  van    

onderwijsassistenten  naar  een  onderwijsbevoegdheid,  voor  die  onderwijsassistenten  /  ondersteuners  die  de  kwaliteiten  hebben  

Het Goese Lyceum: waar liepen we tegenaan?

•  Start:  begeleiding  vanuit  APS  om  zelf  leercontent  te  maken  die  de  onderwijsassistent  kan  gebruiken  om  bijvoorbeeld  instrucCe  te  herhalen  voor  individuele  leerling  of  groepje  leerlingen  

•  Het  team  had  dit  niet  op  de  voorgrond  staan.  De  taal  die  gesproken  werd  door  de  APS-­‐er  was  voor  dit  team  op  dat  moment  een  brug  te  ver  

•  De  focus  werd  verlegd  richCng  keuze  voor  device/laptop  en  wie  daar  eigenaar  van  zou  worden  (school,  leerling  zelf?)  

Het Goese Lyceum: knelpunten

Na  keuze  en  aanschaf  bleken  verrassende  problemen  op  te  doemen:    •   Devices  gingen  veel  en  snel  kapot  (bv.  scherm  gebroken  wanneer  een  leerling  zijn  snelbinders  om  zijn  tas  deed)  

•   Overschavng  van  vaardigheden  van  leerlingen  die  de  devices  gebruikten    •  Spelletjes,  social  media  -­‐>  goed    •  Opzoeken,  informaCe  vergaren  en  verwerken  -­‐>  niet  goed  

•   Weinig  kennis  docenten  over  wat  wel/niet  kon  met  de  devices/Windows  8  

Het Goese Lyceum: knelpunten

•  Ontbreken  van  nodige  sojware  (SharePoint)  •  Docenten  die  uit  gebruikersgemak  voor  hun  oude  vertrouwde  

desktop  kozen  voor  bv.  het  invoeren  van  absenten  in  Magister  (voorbeeldgedrag)  

•  Weinig  kennisdeling  door  docenten    •  Tijdgebrek,  onwetendheid,  schaamte?  

•  Weinig  bruikbare  content  met  minimale  Cjdsinvestering  door  docenten  •  Methodes  en  andere  informaCebronnen  immers  gemakkelijker  

•  Na  evaluaCe  eind  vorig  schooljaar  gericht  acCe  ondernomen  •  In  het  vullen  van  devices  met  passende  sojware  •  Bescherming  devices  en      •  Scholing  voor  docenten  (incompany)    

Het Goese Lyceum: hoe nu verder?

Nu  is  het  team  klaar  voor  de  volgende  stap:  Onderwijsondersteuners  gericht  inze9en  voor  re-­‐teaching  met  behulp  van  ICT  

Het Goese Lyceum: aandachtspunten

•  Belangrijkste:    Func;oneer  als  schoolleiding  ook  als  team  

•  Voorbeeldgedrag!  Vraag  niet  van  je  collega's  wat  je  zelf  als  team  niet  kunt  waarmaken.  SituaConeel  leiderschap  leiding  

•  Laat  je  ontwikkeling  volgen,  ondersteunen,  inspireren  door  externen.  Vraag  van  hen  ook  een  bijdrage  in  het  grote  geheel  bij  studiedagen.  

•  Feedback  en  kriCek!  •  Leer!  •  Verantwoorden!    •  Reflecteer  (iedereen!)  

Ben je geïnteresseerd en wil je zelf aan de slag?  IIO  kan  ervaringen  bieden  over  AnCciperen  op  lerarentekort  en  krimp,  slimmere  werkwijzen,  inzet  van  ICT,    herinrichCng  van  de  onderwijsorganisaCe  en  samenwerking  in  leernetwerken  in  de  regio    IIO  op  Maat  biedt  maatwerkondersteuning  voor  scholen  en  regio’s  Van  een  impuls  tot  begeleiding  van  een  experiment  op  jouw  school    Contact  Kom  met  ons  praten  over  de  mogelijkheden  in  de  IIO-­‐zaal  of  neem  contact  met  ons  op      MarCne  Maes,  mm@kl.nl  of  06-­‐57930691  Henny  Steenbergen,  h.steenbergen@caop.nl  of  06-­‐22719813    Kijk  op  de  website:  www.innovaCeimpulsonderwijs.nl      Meld  je  aan  voor  de  nieuwsbrief  en  volg  ons  op  Twi9er  (@IIOnderwijs)