Mei 2018

Innovatie in logistiek

Van kans naar realiteit

2

Inleiding

2

Inhoud

Management summary 3

1. Innovatie raakt de logistieke sector in het hart 4

2. De impact en kans van innovatie op de logistieke sector 5

3. Conclusies en aanbevelingen 13

Appendix 1. Onderzoeksverantwoording 16

Appendix 2. Gebruikte artikelen 19

Colofon 20

3

Management summaryInnovatie is van alle tijden. Voor een onderneming betekent innovatie niet zelden het verschil tussen een

succesvol bedrijf of het einde van het bedrijf. Daarom moet iedere ondernemer serieus nadenken over

de impact en toepasbaarheid van innovatie op zijn of haar bedrijf. Ook logistieke bedrijven kunnen niet

om innovatie heen; zij worden sterk uitgedaagd om inefficiëntie, CO2-uitstoot en kosten te verlagen.

Dit rapport laat zien hoe ondernemers uit de sector Transport en Logistiek een zestal innovatiethema’s in hun sector

beoordelen op impact (de invloed van deze innovatie op de bedrijven in de sector) en kans (de daadwerkelijke toepassing

van deze innovatie door de bedrijven binnen de komende drie jaar). Ondernemers zijn gevraagd naar hun mening over

blockchain, truck platooning, business intelligence, digitale platforms, verduurzaming en robotisering. Bijgaand onze vier

belangrijkste conclusies:

1. Het thema business intelligence (koppelen en inzichtelijk maken van datastromen) scoort het hoogst op impact en hoog

op kans. In onze ogen een terechte en zeer welkome ontwikkeling. Business intelligence is de volgende stap in de

digitale transformatie van de sector en vergroot zijn innovatiekracht. Wij adviseren logistieke ondernemers aandacht te

geven aan het onderwerp business intelligence binnen hun bedrijf. Ze moeten hierbij de samenwerking aangaan met

hun opdrachtgevers en met externe partijen die hen kunnen helpen.

2. Het thema verduurzaming staat hoog op de agenda van ondernemers in de sector; met hoge scores op impact en kans.

Duurzaamheid wordt gezien als ‘license to operate’ en biedt mogelijkheden om de samenwerking met opdrachtgevers

verder te intensiveren. Gezien de vele innovaties op het gebied van alternatieve brandstoffen en de aandacht voor

thema’s als emissievrije stadsdistributie en bouwlogistiek zijn de hoge scores in onze ogen niet verrassend.

3. Het thema truck platooning scoort het laagst van alle zes de innovatiethema’s; zowel op impact als op kans. Een in onze

ogen verrassend lage score. Truck platooning krijgt al meerdere jaren veel aandacht in de vakpers en truckproducenten

zijn er actief mee bezig. Diverse pilots laten positieve resultaten zien op gebied van brandstofbesparingen en emissie-

verlaging. Waarom dan toch deze lage scores? Ten eerste: de pilots in 2016 hebben een beperkt vervolg gehad. Ten tweede

heeft de sector wellicht weinig vertrouwen in de slagkracht van de overheid om wet- en regelgeving en infrastructuur

aan te passen die nodig is om truck platooning mogelijk te maken. De overheid mag nadrukkelijker aangeven hoe zij

deze uitdaging denkt aan te gaan.

4. Voor alle zes innovaties die wij aan de logistieke ondernemers hebben voorgelegd, geldt dat de impactscores hoger

uitvallen dan de kansscores. Met andere woorden: de innovatie wordt serieus genomen, maar de praktische toepasbaarheid

ervan minder. Een reden kan zijn dat innovaties vaak uit andere sectoren (tech, maakindustrie) komen en de voortgang

lastig te volgen is voor logistieke ondernemers. Wij adviseren alert te zijn op ontwikkelingen die de kans vergroten dat een

innovatie ‘van buiten’ binnen de sector ingezet gaat worden. Blockchain is een goed voorbeeld. Deze technologie heeft met

name potentie voor bedrijven die met veel partners werken. Er zijn op dit moment nog relatief weinig concrete projecten in

de sector, maar er gaat een versnelling optreden. Logistieke bedrijven moeten hierop voorbereid zijn.

1. Innovatie raakt de logistieke sector in het hart

4

Innovatie is bepalend voor de toekomst Innovatie is van alle tijden. Stoomkracht en mechanisatie, elektrificatie

en massaproductie, automatisering en internet. Stuk voor stuk waren

dit, in hun eigen tijdperk, ontwikkelingen die het bedrijfsleven op hun

kop hebben gezet. Momenteel brengen digitalisering en technologie de

wereld in rap tempo naar een volgende fase; door velen al de “vierde

industriële revolutie” genoemd.

De impact van innovatie op logistieke bedrijvenIn de sector Transport en Logistiek ging het tot voor kort vooral over

het aantrekken van nieuwe volumes bij nieuwe klantgroepen, het

aangaan van samenwerkingsverbanden of het optimaliseren van

bestaande interne logistieke processen. Tegenwoordig dringen

digitalisering en technologie de bedrijven in de sector met steeds

grotere snelheid binnen. Van big data tot 3D-printing, en van Internet of

Things tot bezorging met drones. De toekomstbestendigheid van het

logistieke bedrijf ligt anno 2018 bij het vermogen tot innovatie.

Wat vinden de ondernemers zelf?Technologische innovatie en digitalisering hebben de potentie om bestaande bedrijfsvoeringen en logistieke ketens

op hun kop te zetten. Maar niet elke innovatie heeft een gelijkwaardige impact op de sector. Dat geldt ook voor het

moment waarop een innovatie de sector serieus gaat beïnvloeden. Bedrijven moeten afwegen in hoeverre zij de

deuren van hun bedrijf voor een innovatie openzetten en wanneer.

Wij hebben ondernemers in de sector Transport en Logistiek in april 2018 naar hun opvattingen over een zestal

innovaties gevraagd. 88 ondernemers uit de sector hebben deelgenomen aan ons marktonderzoek.

Wij hebben hen twee vragen gesteld:

1. Hoe groot acht u de impact van een bepaalde innovatie op bedrijven in de sector Transport en Logistiek? Hier

konden zij kiezen uit een waardering tussen 0 (geen impact) en 7 (hoogste impact).

2. Hoe groot acht u de kans dat deze innovatie binnen drie jaar algemeen wordt toegepast door bedrijven in de

sector Transport en Logistiek? Opnieuw konden zij een wegingscijfer geven tussen de 0 (geen kans) en 7

(grootste kans).

Ook hebben de deelnemers aan de enquête antwoord gegeven op een aantal door ons geformuleerde stellingen.

In hoofdstuk 2 bespreken we de zes innovaties en de mening van de ondernemers. Ook geven wij onze visie op

het belang van de verschillende innovaties. In hoofdstuk 3 geven wij een aantal aanbevelingen aan logistieke

bedrijven hoe om te gaan met de verschillende innovaties. Onze onderzoeksverantwoording staat in appendix 1.

5

2. De impact en kans van innovatie op de logistieke sector

Wij hebben bedrijven gevraagd naar hun mening over de impact en de praktische toepasbaarheid van een zestal innovaties: blockchain, truck platooning, business intelligence, digitale platforms, verduurzaming en robotisering. In figuur 1 zijn de gemiddelde antwoorden van de deelnemers opgenomen. Hoe hoger de score, hoe groter de veronderstelde impact van de betreffende innovatie op de sector of hoe hoger de kans op een snelle toepassing van de betreffende innovatie wordt verwacht. Zoals uit de figuur blijkt, schatten ondernemers de impact van en kans op verduurzaming en business intelligence het hoogst in.

Figuur 1. Impact en kans innovaties

1

2

3

4

5

6

1 2 3 4 5 6

Kleine kans Grote kans

Grot

e im

pact

Figuur 2. Impact en kans blockchain

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 3. Impact en kans truck platooning

1

2

4

5

6

7

1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 4. Impact en kans business intelligence

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 5. Impact en kans digitale platforms

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 7. Impact en kans robotisering

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 6. Impact en kans verduurzaming

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Business intelligenceBlockchain

Platooning

VerduurzamingRobotisering

Platforms

3

00

De resultaten van de enquête zijn weergegeven in een heatmap waarbij er is gekeken naar de kans en impact. Een heatmap is een handig middel om in één oogopslag een duidelijk beeld te krijgen hoe de deelnemers de kans en impact per innovatiethema beoordelen. De kans en impact wordt verder gevisualiseerd door gebruik te maken van kleuren. Linksonder bevindt zich het groene gebied met kleine kans en kleine impact, en rechtsboven het rode gebied met grote kans en grote impact. Hoe hoger de score op beide assen, hoe belangrijker het thema voor de ondernemers blijkbaar is.

6

De resultaten per innovatie en onze visie worden hieronder besproken.

1. BlockchainEen blockchain (een ketting van blokken in het Nederlands) is

een systeem dat gebruikt kan worden om gegevens vast te

leggen. Dit kunnen bijvoorbeeld overschrijvingen zijn zoals

die bij een reguliere bank mogelijk zijn, maar kan ook

eigendomsaktes, afspraken, persoonlijke berichten of

andere gegevens bevatten. Het is een geautomatiseerd

grootboek van transacties, vastgelegd in een vooraf over-

eengekomen contract. Als de ene partij een transactie

registreert (het lossen van een container) start automatisch de volgende transactie (de financiële afwikkeling). De

potentie van blockchain voor de logistieke sector komt voort uit het feit dat vertrouwen, veiligheid en transparantie

verankerd is in de technologie op basis van vooraf overeengekomen afspraken. Transacties kunnen hierdoor sneller en

met minder kans op fouten en fraude worden uitgevoerd.

Blockchain-initiatieven in de sector Transport en Logistiek beperken zich vooralsnog vooral tot verkenningen naar de

mogelijkheden van de technologie. Concrete toepassingen voor de sector zijn tot op heden in aantal beperkt en op

initiatief van de grote bedrijven. Dit kan komen door de complexiteit van de achterliggende technologie. Maersk is

met IBM een joint venture gestart met als doel vrachtvervoer realtime te monitoren en de digitale communicatie

tussen ketenpartijen te verbeteren door middel van blockchaintechnologie. Goederen en scheepsinformatie, van

fabrikant tot logistiek dienstverlener, worden via een blockchainplatform verwerkt en vervolgens via een digitaal

dashboard inzichtelijk gemaakt.

Een ander bedrijf dat blockchain succesvol heeft weten toe te passen is Koopman Logistics. Door gebruik te maken

van blockchain is Koopman Logistics in staat om de logistieke processen van het vervoer en opslag van nieuwe en

gebruikte auto’s te digitaliseren. Denk daarbij aan de vrachtbrief, douaneprocessen, facturatie en betalingen. De

gemeente Rotterdam is in samenwerking met het havenbedrijf Rotterdam op zoek naar blockchaintoepassingen

voor de logistieke sector. Het initiatief BlockLab is een kenniscentrum waar theoretische blockchaintoepassingen in

de praktijk worden uitgewerkt. Ook ABN AMRO heeft een aantal blockchainpilots lopen, onder meer in commercieel

vastgoed en de clearing van derdengeldtransacties. In januari 2018 heeft ABN AMRO een eerste landbouw-

grondstoffentransactie via blockchaintechnologie afgewikkeld.

Deelnemers aan de enquête geven gemiddeld een score

van 4,9 uit 7 op de vraag hoe groot de impact van block-

chaintechnologie op de transport- en logistieksector wordt.

64% geeft een score van 5 of hoger. Van de deelnemers

beoordeelt 11,3 % de impact zelfs met een 7 (hoogste

impact). De voordelen van blockchain zoals ketentrans-

parantie en efficiënte data-uitwisseling worden ook door

de deelnemers erkend. 80% is het er gedeeltelijk of geheel

mee eens dat blockchain transparantie en vertrouwen

creëert waardoor data-uitwisseling in de keten toeneemt.

De kans dat blockchaintechnologie binnen drie jaar

gevolgen heeft voor bedrijven in de sector wordt echter

lager geschat. Deelnemers geven gemiddeld een score

van 3,9 op deze vraag. 32% geeft een 5 of hoger. Terwijl

35% een 3 of lager geeft. Het vooralsnog beperkte aantal

concrete toepassingen van de blockchaintechnologie kan

Figuur 1. Impact en kans innovaties

0

1

2

3

4

5

6

1 2 3 4 5 6

Kleine kans Grote kans

Grot

e im

pact

Figuur 2. Impact en kans blockchain

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 3. Impact en kans truck platooning

1

2

4

5

6

7

1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 4. Impact en kans business intelligence

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 5. Impact en kans digitale platforms

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 7. Impact en kans robotisering

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 6. Impact en kans verduurzaming

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Business IntelligenceBlockchain

Patooning

VerduurzamingRobotisering

Platforms

3

00

7

een verklaring zijn voor het feit dat de impact hoger wordt geschat dan de kans. Ook is het mogelijk dat de

deelnemers het tijdsbestek van drie jaar te kort vinden.

Onze visie wijkt af van de enquêteresultaten. Wij denken eveneens dat blockchain belangrijk is maar dat de praktische

toepassing daarvan in de sector veel sneller zal gaan dan dat nu uit de enquête blijkt. Digitalisering en uniforme data-

uitwisseling leiden tot optimalisatie van het logistieke proces. Hiermee is blockchaintechnologie van grote toegevoegde

waarde voor de sector. Over de vraag of blockchaintechnologie ‘vertrouwde tussenpartijen’1 in de sector overbodig

maken zijn de meningen verdeeld. 46% is het hier gedeeltelijk of geheel mee eens.

1 Expediteurs worden regelmatig genoemd als een mogelijk kwetsbare groep met betrekking tot de impact van blockchain. Immers, zij regelen namens hun opdrachtgevers veel taken op het gebied van documentenverkeer. De blockchain technologie kan het verdienmodel van de expediteur aantasten.

2. Truck platooningTruck platooning is volgens vele publicaties een veel-

belovende innovatie voor het langeafstandsvervoer. Bij

truck platooning zijn vrachtwagens elektronisch met elkaar

verbonden en rijden ze op korte afstand van elkaar. Alleen

de voorste truck is bemand door een chauffeur die de

snelheid en route bepaalt. Acties als remmen, gas geven

en sturen worden automatisch gevolgd door de volgende

trucks. Truck platooning zorgt voor een betere doorstroming

van het verkeer. Bijkomende voordelen zijn minder brandstof-

verbruik en een lagere CO2-uitstoot. Brandstof- en CO2-

besparingen kunnen volgens lector logistiek Walther Ploos

van Amstel en supermarktconcern Albert Heijn oplopen tot

10 procent.

Samen met truckfabrikant MAN brengt logistiek dienstverlener DB Schenker truck platooning sinds april in de

praktijk. In een gezamenlijk project rijdt een konvooi, bestaande uit twee vrachtwagens, tussen DB Schenker-

distributiecentra in München en Neurenberg. De volledig beladen vrachtwagens leggen een afstand van ongeveer

125 kilometer af. In deze experimentele fase zijn beide vrachtwagens nog bemand door een chauffeur.

Truck platooning biedt ook voordelen op het gebied de inzetbaarheid van chauffeurs. De chauffeur in de volgende

vrachtwagen hoeft zich niet langer te concentreren op het rijden maar kan bijvoorbeeld administratieve taken

uitvoeren. Ook is het denkbaar dat chauffeurs elkaar afwisselen op lange ritten en op die manier effectiever

kunnen werken. Vooralsnog is truck platooning alleen mogelijk met vrachtwagens van hetzelfde merk. Het

consortium Ensemble waarbij zes Europese vrachtwagenfabrikanten (DAF, Daimler, Iveco, MAN, Scania en Volvo

Renault) en TNO zijn aangesloten onderzoekt de mogelijkheden voor truck platooning met vrachtwagens van

verschillende merken.

Om truck platooning op grote schaal succesvol uit te rollen moeten wetgeving, juridische aansprakelijkheid en

verzekering in orde zijn. Op dit moment gaat de praktische toepasbaarheid sneller dan de benodigde aanpassingen van

bestaande infrastructuur en regelgeving.

8

Gemiddeld geven de deelnemers aan de enquête een

score van 4,1 uit 7 op de vraag hoe groot de impact van

truck platooning is op de sector. 49% geeft een score van

5 of hoger. De kans dat truck platooning binnen drie jaar

gevolgen gaat hebben voor bedrijven in de sector wordt

aanzienlijk lager geschat met een gemiddelde score van

2,6. Van de deelnemers geeft 17% een 5 of hoger. 72%

geeft een 3 of lager. Dit is de laagste score die deelnemers

geven van de zes innovatiethema’s. Dat vinden wij opmerkelijk.

Volgens TNO is de techniek namelijk voldoende ontwikkeld

en veilig genoeg om truck platooning te testen op de

openbare weg. Een aantal succesvolle pilots hebben in

2016 plaatsgevonden, met positieve reacties van zowel

deelnemende partijen als overheid. Dit heeft echter nog niet

geleid tot een versnelling van de toepassing. Ook adequate

wet- en regelgeving laat nog op zich wachten. Dat is een

mogelijke verklaring voor de lage score. Het geloof is er nog

Figuur 1. Impact en kans innovaties

0

1

2

3

4

5

6

1 2 3 4 5 6

Kleine kans Grote kans

Grot

e im

pact

Figuur 2. Impact en kans blockchain

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 3. Impact en kans truck platooning

1

2

4

5

6

7

1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 4. Impact en kans business intelligence

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 5. Impact en kans digitale platforms

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 7. Impact en kans robotisering

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 6. Impact en kans verduurzaming

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kansKl

eine

impa

ct

Grot

e im

pact

Business IntelligenceBlockchain

Patooning

VerduurzamingRobotisering

Platforms

3

00

niet bij bedrijven dat de overheid de wetgeving voortvarend gaat aanpassen. Dit wordt bevestigd door het antwoord op

de stelling of truck platooning binnen drie jaar werkelijkheid op de Nederlandse snelwegen zal zijn; slechts 33% is het

hier gedeeltelijk of geheel mee eens. Over de vraag of truck platooning uitkomst biedt voor het chauffeurstekort bestaat

onder de deelnemers verdeeldheid. 50% is het hier gedeeltelijk of geheel mee eens.

Wij denken dat truck platooning op snelwegen een innovatie is die daadwerkelijk toegepast gaat worden. Zodra wet- en

regelgeving niet langer een remmende factor is kan invoering van truck platooning snel werkelijkheid worden. Het is

verstandig om als transportbedrijf de mogelijkheden en ontwikkeling van truck platooning nauwkeurig te volgen om hier

tijdig op te kunnen inspelen.

3. Business intelligenceAnno 2018 beschikken alle bedrijven over grote hoeveel-

heden data. Logistieke bedrijven hebben een overvloed aan

operationele informatie tot hun beschikking uit transport-

planning, warehousemanagementsystemen, boordcomputers,

etcetera. Met deze informatie over onder andere leveringen,

doorlooptijden en transport-routes kunnen ondernemingen

hun logistieke processen optimaliseren. De uitdaging is om

deze data uit verschillende bronnen bij elkaar te brengen in

één systeem. Business intelligence (BI) helpt bedrijven om

de beschikbare informatie inzichtelijk te maken om processen en dienstverlening, individueel of samen met

opdrachtgevers, te verbeteren.

Motion10 en UC Group helpen logistieke bedrijven om slimmer en efficiënter te werken met behulp van BI.

Financiële en operationele data worden overzichtelijk weergegeven in BI-dashboards die de basis vormen voor

nadere analyse. Heineken maakt gebruik van BI om voorraadniveaus van materialen in zijn brouwerijen beter

te sturen. Dit biedt voordelen bij het bepalen van voorraadniveaus van materialen en het optimaal benutten

van capaciteit. Een ander voorbeeld is de Simacan control tower die Albert Heijn gebruikt in zijn dagelijkse

thuisbelevering via Albert.nl. De data zijn afkomstig uit drie interne bronnen. Hier worden realtime open data aan

toegevoegd. De actuele aankomsttijden van de bestelbussen worden continu doorgerekend wat leidt tot betere

communicatie met consumenten en betere planningsbeslissingen.

9

Van de zes innovaties die we in dit onderzoek aan de deel-

nemers hebben voorgelegd wordt BI beschouwd als de

innovatie met de hoogste impact op de sector. Gemiddeld

geven de deelnemers een score van 5,2 uit 7 op de vraag

hoe groot de impact van BI is op de efficiëntie van logistieke

processen. Maar liefst 74% van de ondernemers geeft een

score van 5 of hoger. De kans dat bedrijven in de sector

binnen drie jaar BI grootschalig inzetten scoort met 4,3 uit 7,

de hoogste kans van de zes innovatiethema’s. 51% van de

deelnemers geeft op deze vraag een score van 5 of hoger.

Naar onze mening verdient BI absoluut aandacht, aangezien

dit de toepasbaarheid én waarde van data verhoogt. In een

wereld waarin velen data als het nieuwe goud zien, zullen

opdrachtgevers en logistiek dienstverleners elkaar steeds

weer uitdagen om processen te optimaliseren. In onze ogen

gaat BI een steeds belangrijkere rol spelen. Dit wordt volgens

ons bevestigd door de antwoorden op de stellingen. 33% is

Figuur 1. Impact en kans innovaties

1

2

3

4

5

6

1 2 3 4 5 6

Kleine kans Grote kans

Grot

e im

pact

Figuur 2. Impact en kans blockchain

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 3. Impact en kans truck platooning

1

2

4

5

6

7

1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 4. Impact en kans business intelligence

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 5. Impact en kans digitale platforms

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 7. Impact en kans robotisering

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 6. Impact en kans verduurzaming

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Business intelligenceBlockchain

Platooning

VerduurzamingRobotisering

Platforms

3

00

het eens met onze stelling dat BI de ketensamenwerking tussen verladers en logistiek dienstverleners gaat intensiveren;

en 42% is het hier gedeeltelijk mee eens. Bedrijven met meer dan 100 ondernemers en bedrijven met minder dan 100

werknemers antwoorden niet verschillend op deze stelling.

Met de stelling dat de sector te weinig medewerkers heeft met specifieke BI-vaardigheden is bijna 80% het gedeeltelijk

of geheel eens. Ondernemers moeten extra aandacht geven aan het aantrekken en opleiden van mensen met specifieke

interesse en vaardigheden op het gebied van data-analyse.

4. Digitale platformsIn de logistieke sector kan nog altijd een stuk efficiënter te

werk gaan. Distributiecentra die niet optimaal gebruikt worden,

vrachtwagens die vol naar de bouwplaats rijden en leeg terug

en halflege bestelbusjes die onze online gekochte pakketjes

bezorgen en veel kilometers maken vanwege de hoge retour-

percentages. Uit onderzoek van Connekt uit 2017 blijkt dat de beladingsgraad van bestelbusjes slechts 33,5% is. Het

efficiënter inzetten van bestaande maar onbenutte capaciteit is één van de belangrijke uitdagingen voor logistieke

bedrijven en hun opdrachtgevers. We weten vaak simpelweg niet dát het er is, waar het beschikbaar is en voor hoe

lang. Technologie kan uitkomst bieden. Er zijn steeds meer start-ups die beschikbare maar niet bekende logistieke

capaciteit door middel van digitale platforms zichtbaar maken.

Een Nederlands voorbeeld is Stockspots, dat door de logistieke vakpers ook wel de Airbnb voor warehousing wordt

genoemd. Via Stockspots kan tijdelijke warehousecapaciteit ingekocht worden. Shypple is een Nederlandse online

expediteur waar bedrijven rechtstreeks hun vracht kunnen boeken. En onlangs heeft Quicargo geld uit de markt

gehaald voor buitenlandse expansie. Ook de grote logistieke spelers digitaliseren hun capaciteit. Zo ontwikkelde

Gefco (een grote Franse logistieke dienstverlener) een app waarmee autodealers het internationale transport van

hun auto’s kunnen regelen. Kuehne+Nagel gaat het logistieke platform van Transporeon Group gebruiken voor de

uitwisseling van transportdata met zijn externe vervoerders.

Digitale platforms zijn in de toekomst ook op andere manieren te gebruiken. Werknemers van logistieke bedrijven kunnen beter

ingezet worden via een digitaal platform. Bedrijven kunnen in piekperiodes makkelijker extra, geschoold personeel aannemen

op tijdelijke basis. Doordat de piekperiode niet bij alle bedrijven op hetzelfde moment valt, kunnen bedrijven elkaars personeel

gebruiken. Wanneer er in de toekomst door vergrijzing minder personeel beschikbaar is, is dit een goede oplossing.

10

Gemiddeld geven de deelnemers aan de enquête een

score van 4,4 uit 7 op de vraag hoe groot de impact van

digitale platformtechnologie is op het optimaal inzetten van

bestaande logistieke capaciteit; 52% van de deelnemers

geeft een score van 5 of hoger. De inschatting van de kans

dat logistieke bedrijven binnen drie jaar grootschalig gebruik

gaan maken van digitale platforms om capaciteit uit te

wisselen scoort met een gemiddelde van 3,7 uit 7 lager.

Slechts 32% van de deelnemers geeft op deze vraag een

score van 5 of hoger. Dit kan te maken hebben met het

feit dat er nu nog slechts sprake is van een klein aantal

platforms. Onze visie is dat de achterliggende technologie

niet zo ingewikkeld is en het opdrachtgevers op eenvoudige

wijze toegang kan geven tot een netwerk aan flexibele

capaciteit. Uiteraard moet de kwaliteit van de aangeboden

capaciteit wel zorgvuldig worden getoetst door de

gebruikers.

Figuur 1. Impact en kans innovaties

0

1

2

3

4

5

6

1 2 3 4 5 6

Kleine kans Grote kans

Grot

e im

pact

Figuur 2. Impact en kans blockchain

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 3. Impact en kans truck platooning

1

2

4

5

6

7

1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 4. Impact en kans business intelligence

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 5. Impact en kans digitale platforms

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 7. Impact en kans robotisering

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 6. Impact en kans verduurzaming

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Business IntelligenceBlockchain

Patooning

VerduurzamingRobotisering

Platforms

3

00

Over de stelling dat digitale platforms de nieuwe concurrenten voor bedrijven in de sector Transport en Logistiek zijn,

blijken de meningen verdeeld. Zo’n 25% is neutraal, 35% is het (gedeeltelijk) oneens, en 48% is het (gedeeltelijk) eens.

Er zijn geen grote verschillen tussen de grotere en kleinere logistiekbedrijven. Verdeeld zijn de deelnemers ook over

de stelling dat de toegevoegde waarde van externe digitale platforms beperkt is en geen bedreiging vormt voor de

klantrelatie. 44% is het (gedeeltelijk) eens, zo’n 32% is neutraal en 32% is het (gedeeltelijk) oneens.

Naar onze mening is deze platformtechnologie kansrijk gezien de maatschappelijke druk om efficiënter gebruik te

maken van bestaande vervoerscapaciteit en de krapte aan vervoerscapaciteit die de huidige markt ervaart. Denk hierbij

aan de grote ambities die we in Europa hebben op het gebied van klimaatbehoud en verlaging van de CO2-uitstoot.

5. VerduurzamingDe sector Transport en Logistiek zorgt voor veel

CO2-uitstoot. De logistieke sector in Nederland is verant-

woordelijk voor 13% van de totale CO2-uitstoot van huis-

houdens en sectoren, zo stelt het CBS. Verduurzaming

van transportmiddelen (elektrisch, LNG of hybride) is een

gedeelte van de oplossing. Dit wordt ook noodzaak,

want door milieuzones mogen in een groot aantal steden

vrachtwagens met een dieselmotor al niet meer de

binnenstad in. Brancheorganisatie TLN verwacht dat het

mogelijk is om in 2025 de bevoorrading van grotere

binnensteden volledig met emissievrije vrachtwagens

uit te voeren.

Ook samenwerking en nieuwe logistieke concepten zijn oplossingen die de sector verduurzamen. Een voorbeeld

is efficiëntere stadslogistiek, zoals het verzamelen van de producten buiten de stadskern. Dit beperkt het aantal

ritten in de binnenstad en biedt kansen voor elektrisch vervoer door middel van kleinere voertuigen. Een mooi

voorbeeld hiervan is de bouw van appartementencomplex De Trip in de stad Utrecht waarbij gebruik gemaakt

is van een bouwhub buiten de stad. Het benodigde materiaal voor de bouw werd daar verzameld en ook het

personeel vertrok vanaf dit punt naar de bouwplaats. Dit resulteerde volgens TNO in 69% minder ritten naar de

bouwplaats en 68% minder CO2-uitstoot. Leveranciers bespaarden per rit 81 minuten doordat zij minder lang

hoefden te wachten.

11

Logistiek dienstverlener CB is een samenwerking gestart met stadsdistributeur City Hub waarbij City Hub goederen

aan de rand van stad verzamelt en met kleine elektrische voertuigen in de binnenstad levert. Ook onderzoek in de

deelwijk De Oude Pijp in Amsterdam laat zien dat efficiëntere logistiek nodig is om de leefkwaliteit van steden te

verbeteren. In deze wijk worden per week 10.000 leveringen gedaan door bestelbusjes en vrachtwagens. Dit zorgt

voor een enorme verkeers- en milieudruk op de wijk.

Deelnemers aan onze enquête zien het belang van verduur-

zaming van de sector in. Alleen business intelligence wordt

beschouwd als een innovatie met nóg meer impact op de

sector. Verduurzaming scoort even hoog als blockchain. De

impact van verduurzaming op de sector schatten de deel-

nemers gemiddeld in op 4,9 uit 7; 66% van de deelnemers

geeft op deze vraag een score van 5 of hoger. Gemiddeld

schatten deelnemers de kans dat verduurzaming binnen

twee jaar gevolgen gaat hebben voor de sector in met een

score van 4,4 uit 7. 52% van de deelnemers geeft een

score van 5 of hoger. Er is hier voor een periode van twee

jaar gekozen, omdat verduurzaming al verder gevorderd is

dan de andere innovatiethema’s.

Dit past bij onze eigen visie dat verduurzaming al een groot

effect heeft en dit thema aan belang blijft winnen binnen de

sector; zeker gezien de steeds strenger wordende wettelijke

regels op dit gebied. Interessante constatering is dat 53%

Figuur 1. Impact en kans innovaties

0

1

2

3

4

5

6

1 2 3 4 5 6

Kleine kans Grote kans

Grot

e im

pact

Figuur 2. Impact en kans blockchain

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 3. Impact en kans truck platooning

1

2

4

5

6

7

1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 4. Impact en kans business intelligence

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 5. Impact en kans digitale platforms

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 7. Impact en kans robotisering

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 6. Impact en kans verduurzaming

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Business IntelligenceBlockchain

Patooning

VerduurzamingRobotisering

Platforms

3

00

van de deelnemers verduurzaming ook als essentieel ziet om te kunnen overleven in de sector. En 28% is het

gedeeltelijk met deze stelling eens. De logistieke bedrijven met meer dan 100 werknemers zijn hier nog wat meer van

overtuigd dan de kleinere bedrijven; 86% van deze deelnemers is het gedeeltelijk of geheel eens met deze stelling.

79% van de deelnemers van bedrijven met minder dan 100 werknemers is het hier gedeeltelijk of geheel mee eens.

Iets minder ondernemers zijn van mening dat verduurzaming de ketensamenwerking tussen partners in de sector

intensiveert. 73% van de deelnemers is het hier gedeeltelijk of geheel mee eens.

Wij denken dat ketensamenwerking op het gebied van verduurzaming essentieel is om de sector te verder te

verduurzamen. Alle partijen moeten hun bijdrage aan verduurzaming leveren. Er moet sprake zijn van een gedeeld

belang die de route naar verduurzaming mogelijk maakt. Wanneer één schakel binnen de sector niet de noodzaak inziet,

blijft namelijk de gehele keten achter. Deze visie hebben wij onlangs in ons rapport over stadsdistributie toegelicht.

6. RobotiseringRobotisering kan het logistieke proces in distributiecentra

verder automatiseren en efficiënter maken. Robots worden

bijvoorbeeld ingezet voor order picking; zij maken minder

fouten bij dit fysiek zware werk en kunnen orders sneller

bij elkaar zoeken. Robotisering biedt voordelen bij de

verwerking van sterk groeiende e-commerce volumes.

Hierover schreven wij al eerder. Zeker in piekperioden,

waarvan er steeds meer zijn in een jaar, kan het een

uitkomst zijn. Distributiecentra hebben moeite om aan

geschikt personeel te komen om de grote fluctuaties op te vangen. Volgens het CBS gaf in het eerste kwartaal

van 2018 17,4% van de opslagbedrijven aan een personeelstekort te hebben.

12

Robots kunnen ook op andere wijze het personeel ondersteunen, bijvoorbeeld door ‘follow-me carts’ die de

werknemers volgen. Daardoor hoeven de werknemers geen karren meer te duwen of dozen te dragen. DHL maakt

hier gebruik van. Daarnaast kunnen robots in distributiecentra ook de verpakking en opslag van producten voor hun

rekening nemen. De productiviteitsverhogende inzet van robots wordt steeds vaker praktijk. Supermarktketen Plus

laat bijvoorbeeld een nieuw, volledig geautomatiseerd distributiecentrum bouwen in Tiel. En concurrent Jumbo laat

een geautomatiseerd distributiecentrum bouwen in Nieuwegein. Robotisering is ook niet geheel nieuw. Logistiek

dienstverlener Rotra heeft al sinds 2005 een samenwerking met fietsfabrikant Gazelle waarbij de distributie van de

fietsen van Gazelle vanuit een volledig geautomatiseerd magazijn gebeurt.

Deelnemers aan de enquête geven de impact van robotisering

op de sector een gemiddelde score van 4,6 uit 7; 57% van

de deelnemers verwacht een grote impact van robotisering

(een score van 5 of hoger). Deelnemers zijn wat sceptischer

als het aankomt op de kans dat robotisering binnen

afzienbare tijd effect gaat hebben op de sector. Gemiddeld

geven zij een score van 3,9 voor de kans dat robotisering

de sector binnen drie jaar blijvend verandert; 31% van de

deelnemers schat de kans dat dit gebeurt op 5 of hoger.

De impact schatten zij dus een stuk hoger in dan de kans

dat dit daadwerkelijk op middellange termijn gaat gebeuren.

Robotisering is duur, waardoor wij verwachten dat grote

bedrijven hier eerder de keuze voor maken. Ook loont robo-

tisering voor hen eerder. Opvallend genoeg schatten kleinere

ondernemers (minder dan 100 werknemers) de kans en

impact van robotisering juist groter in dan grote bedrijven

(met meer dan 100 werknemers). Onze visie is dat robo-

Figuur 1. Impact en kans innovaties

0

1

2

3

4

5

6

1 2 3 4 5 6

Kleine kans Grote kans

Grot

e im

pact

Figuur 2. Impact en kans blockchain

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 3. Impact en kans truck platooning

1

2

4

5

6

7

1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Figuur 4. Impact en kans business intelligence

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 5. Impact en kans digitale platforms

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 7. Impact en kans robotisering

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Figuur 6. Impact en kans verduurzaming

0

1

2

3

4

5

6

7

0 1 2 3 4 5 6 7

Kleine kans Grote kans

Klei

ne im

pact

Grot

e im

pact

Business IntelligenceBlockchain

Patooning

VerduurzamingRobotisering

Platforms

3

00

tisering de logistieke afhandelingen in distributiecentra zeker gaat beïnvloeden. Het aantal pilots is sterk groeiende.

33% van de ondernemers is het eens of gedeeltelijk eens met de stelling dat opdrachtgevers zullen eisen dat robotisering

ingezet wordt in distributiecentra. Dit percentage is nog beperkt, maar deze trend is wel zichtbaar. Door de webshops

worden steeds kortere levertijden aan de consument beloofd. Wel zien ondernemers de rol van de werknemer in een

distributiecentrum veranderen. 82% van de ondernemers is het eens of gedeeltelijk eens met de stelling dat medewerkers

zich door robotisering met complexere werkzaamheden en maatwerk kunnen bezighouden. Vooral kleinere bedrijven

zijn het eens met deze stelling.

Overige innovatiesZoals we in de inleiding van dit rapport aangaven, hebben wij bewust gekozen voor een afbakening tot zes typen innovatie.

Uiteraard zijn er andere relevante innovaties te bedenken die we niet hebben benoemd maar wel een impact kunnen

hebben op de sector. Wij hebben de deelnemers aan de enquête hiernaar gevraagd. De antwoorden die we terugkregen

zijn zeer divers. Een aantal deelnemers verwacht dat technieken als virtual reality en artificial intelligence een rol gaan

spelen in de sector. Internet of Things (IoT) wordt het meest genoemd. Dit is niet verwonderlijk. IoT heeft een

essentiële rol in het proces van digitalisering, connectiviteit en het beschikbaar stellen van realtime data. Door gebruik

te maken van IoT kunnen voorwerpen zelfstandig met elkaar communiceren en gegevens uitwisselen via internet.

Onze verwachting is dat bedrijven steeds vaker IoT-oplossingen gaan toepassen in hun organisatie om processen en

dienstverlening te optimaliseren. Zo is het Havenbedrijf Rotterdam met IBM een samenwerking gestart om de haven

te digitaliseren. Sensoren op kademuren, meerpalen en wegen sturen op continue gegevens als waterstanden, zout-

gehalte, windsnelheid, zicht en stroming naar een dashboard waarin deze data worden samengevoegd en verwerkt.

De vervoersstromen worden hierdoor efficiënter te managen en veiliger.

13

3. Conclusies en aanbevelingen Innovatie bepaalt onze toekomst. Dat geldt zeker voor logistieke bedrijven. Zij worden geconfronteerd met innovaties die hun verdienmodel en bedrijfsvoering nu of in de nabije toekomst beïnvloeden.

Voor ons een reden om in deze publicatie de focus te leggen op een zestal innovatiethema’s waarvan wij denken dat deze

de komende periode extra aandacht moeten krijgen van ondernemers. Tevens hebben wij een aantal stellingen en vragen

voorgelegd aan direct betrokkenen uit de sector. Wij hebben hen gevraagd naar de impact van de innovatie op de sector

en de kans dat deze innovatie daadwerkelijk binnen afzienbare tijd wordt ingezet door bedrijven uit de sector. Door deze te

combineren en te visualiseren in een heatmap hebben we de relevantie van de zes innovaties inzichtelijk gemaakt.

Wij vonden het opmerkelijk dat de deelnemers de impact van de innovaties op de sector groter inschatten dan de kans

dat ze binnen afzienbare termijn binnen de bedrijven in de sector toegepast gaan worden of concrete gevolgen gaan

hebben. Twijfelen de deelnemers aan de succesvolle doorbraak van de achterliggende technologie, of heeft het met de

traditionele cultuur van de sector te maken? Belangrijk is dat ondernemers de ontwikkelingen van de diverse innovaties

met aandacht volgen. Doordat ondernemers de kans op spoedige toepasbaarheid of bedrijfseffect laag inschatten,

zien zij minder urgentie om zich daarin te verdiepen. Maar wat als binnen een jaar blijkt dat de kans op een innovatie

aanzienlijk toeneemt? Dan kan dat grote gevolgen hebben voor een bedrijf als het daar niet op heeft ingespeeld.

Hieronder zijn de belangrijkste conclusies per innovatie aangegeven inclusief aanbevelingen aan logistieke bedrijven hoe

met deze innovaties om te gaan.

1. Blockchain scoort hoog op impact en lager op kans

Impact: score 4,9; 64% geeft score van 5 of hoger. Kans: score 3,9; 32% geeft score van 5 of hoger.

Conclusie

In deze fase komen met name de grote bedrijven (Havenbedrijf Rotterdam, IBM en Maersk) als koplopers in het nieuws met

blockchainproeven. De middelgrote bedrijven blijven aan de zijlijn staan en wachten af wanneer het voor hen interessant

wordt. De voortgang wordt met interesse gevolgd, maar leidt nu nog niet tot een veelheid aan nieuwe initiatieven.

Aanbeveling

Blijf alert op ontwikkelingen met betrekking tot blockchain. Immers, de impact wordt hoog ingeschat. Als blockchain een

bewezen technologie blijkt, en het aantal toepassingen snel gaat stijgen, kan dit grote gevolgen hebben voor de rol en

betekenis van een groot aantal bedrijven uit de sector. Zoals gezegd, vooral het verdienmodel van expediteurs kan

geraakt worden.

2. Truck platooning scoort vrij hoog op impact maar erg laag op kans

Impact: score 4,1; 49% geeft score van 5 of hoger. Kans: score 2,9; 17% geeft score van 5 of hoger.

Conclusie

Dit vinden wij een opmerkelijke uitslag. Er wordt veel geschreven over truck platooning en vrijwel alle Europese truck-

fabrikanten zijn actief betrokken. Pilots geven aan dat er grote voordelen te behalen zijn op gebied van efficiëntie en

uitstootvermindering. Wellicht is het vertrouwen in de overheid voor wat betreft het verkeerswettelijk mogelijk maken

van truck platooning op de snelwegen bij de enquête-deelnemers beperkt.

14

Aanbeveling

Het profiel van het logistieke bedrijf is bepalend voor de mate waarin men het management de ontwikkelingen van

truck platooning moet volgen. Deze technologie is interessant voor met name transportbedrijven die zich specifiek

toeleggen op nationaal vervoer voor grotere opdrachtgevers over langere afstand. Daarnaast mag de overheid

nadrukkelijker aangeven hoe zij de aapassing van wet- en regelgeving denkt aan te gaan.

3. Business intelligence scoort als hoogste van de zes innovatie thema’s op impact; ook kans scoort relatief hoog

Impact: score 5,2; 74% geeft score van 5 of hoger. Kans: score 4,3; 51% geeft score van 5 of hoger.

Conclusie

De uitslag is in onze ogen een bevestiging van de digitale transitie die bedrijven in de sector doormaken. Op strategisch

niveau (ketensamenwerking, vaardigheden personeel) wordt aandacht gegeven aan de waarde van data. Bedrijven realiseren

zich dat ze de echte waarde van informatie pas kunnen verzilveren na een grondige analyse. Business intelligence leidt

tot meer efficiëntie.

Aanbeveling

Aan alle bedrijven in de sector doen we de oproep om met BI aan de slag te gaan. Dit is naar onze overtuiging cruciaal

voor de continuïteit van elke onderneming. Opdrachtgevers en hun logistiek dienstverleners zullen steeds vaker met

elkaar op basis van cijfers het gesprek willen aangaan hoe ze hun performance verder kunnen verbeteren.

4. Digitale platforms scoort vrij hoog op impact en vrij laag op kans

Impact: score 4,4; 52% geeft score van 5 of hoger. Kans: score 3,7; 32% geeft score van 5 of hoger.

Conclusie

De deelnemers aan de enquête zien de toegevoegde waarde van digitale platforms. Zij erkennen de kracht van het

delen van informatie tussen twee partijen die elkaar niet kennen, maar wel interessant zijn voor elkaar. Een relatief hoge

score op impact suggereert dat de deelnemers digitale platforms zien als een nieuwe vorm van concurrentie. De lagere

score met betrekking tot de kans kan te maken hebben met het feit dat er nu nog relatief weinig logistieke platforms zijn..

Aanbeveling

Het aantal bestaande logistieke platforms is gering, maar ze zijn wel succesvol. Zij bieden een eenvoudige en direct

toegankelijke tool aan bedrijven die capaciteit zoeken en aanbieden. De pure transportbedrijven en ook een aantal

logistieke dienstverleners (public warehouses) moeten de afweging maken in hoeverre het voor hen interessant en

wellicht ook noodzakelijk is om onderdeel te zijn van een platform.

5. Verduurzaming scoort hoog op impact en vrij hoog op kans

Impact: score 4,9; 66% geeft score van 5 of hoger. Kans: score 4,4; 52% geeft score van 5 of hoger.

Conclusie

Veel deelnemers zien dat verduurzaming essentieel is voor de continuïteit van hun bedrijf. Het heeft hiermee een

duidelijk strategische waarde gekregen. Verduurzaming biedt ook kans de ketensamenwerking te intensiveren.

15

Zowel opdrachtgevers als hun logistieke partners hebben dit onderwerp anno 2018 hoog op hun agenda staan.

Aanbeveling

De huidige tijd van voorspoed vraagt om versnelling van de verduurzamingstransitie. We moeten slimmer met capaciteit

omgaan en gebruik maken van nieuwe technologie om de uitstoot van CO2 en NOx te verlagen. De verantwoordelijkheid

én motivatie ligt bij iedere ondernemer afzonderlijk en bij de ketens waar het bedrijf deel van uitmaakt. Ondernemers

dienen een plan te hebben hoe zij de komende jaren de transitie naar een duurzaam bedrijf maken.

6. Robotisering scoort hoog op impact en lager op kans

Impact: score 4,6; 57% geeft score van 5 of hoger. Kans: score 3,9; 31% geeft score van 5 of hoger. Conclusie

Robotisering heeft zijn intrede in de sector definitief gedaan. De sterke groei van Internet of Things zal de inzet van robots

stimuleren. Voor logistieke ondernemers is het de vraag wanneer, en in welke mate zij robotisering gaan toepassen in hun

logistieke proces. De snelheid van technologische innovatie is lastig in te schatten en een eenmaal ingericht distributie-

centrum kan niet eenvoudig worden aangepast. Deze uitdaging kan de lagere kans-score verklaren. Naar onze mening

gaat de balans tussen ‘man&machine’ in de toekomst verder uitslaan naar meer automatisering en minder mensen.

Aanbeveling

Logistiek blijft een sector waar het naast efficiëntie ook draait om de kosten. Zodra robotisering leidt tot verhoging van

de efficiëntie én verlaging van de kosten nemen opdrachtgevers dit mee in hun keuze voor hun logistieke partner. Hier

moeten logistieke bedrijven op inspelen.

Appendix 1: OnderzoeksverantwoordingWij hebben een onderzoek gedaan onder een aantal direct betrokkenen uit de sector Transport en Logistiek. Een weergave van het profiel van de deelnemers vindt u hieronder. Ook de stellingen en vragen, inclusief de antwoorden hierop zijn weergegeven.

In dit rapport is er gebruik gemaakt van twee soorten heatmaps. In de overkoepelende heatmap van hoofdstuk 2 zijn

alle 6 de innovatiethema’s weergegeven. Hierbij zijn we uitgegaan van de gemiddelde uitslag van de kans en impact per

innovatie. In de heatmaps per innovatiethema zijn alle individuele scores op impact en kans per deelnemer opgenomen.

Voor deze heatmap hebben we een schaal gebruikt van 0 tot 7. Op de x-as wordt de kans weergegeven op een schaal van

0 tot 7 waarbij 0 de kleinste kans en 7 de grootste kans weergeeft. Op de y-as wordt impact weergegeven waarbij 0 de

kleinste en 7 de grootste impact weergeeft. De grootte van de bollen staat in relatie met het aantal deelnemers dat

een specifiek antwoord heeft gegeven. Dus hoe groter de bol hoe meer deelnemers heeft gekozen voor dat specifieke

antwoord. De kans en impact worden verder gevisualiseerd door gebruikt te maken van kleuren. Linksonder bevindt

zich het groene gebied, kleine kans en kleine impact, en rechtsboven het rode gebied, grote kans en grote impact. Als

bijvoorbeeld de innovatiethema’s rechtsboven clusteren in het rode gebied kun je concluderen dat dit belangrijke thema’s

zijn voor de bedrijven in de sector Transport en Logistiek.

Aantal deelnemers

0-5 20-50

5-10 50-100

10-20 100 of meer

Expediteur Transportbedrijf

Logistiek dienstverlener Overig

Algemeen directeur Supply chain manager

Financieel directeur Overig

Bedrijf FunctieAantalwerk-

nemers

30

0

5

10

15

20

25

35

Aan

tal

7

28

35

18 19

55

Antwoorden deelnemers impact en kans blockchain

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Kans

Impact

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

Blockchaintechnologie creëert transparantie en vertrouwen. Deze technologie zal data-uitwisseling in de keten vergroten.

Blockchaintechnologie maakt ‘vertrouwde tussenpartijen’ (bv expediteurs) in de sector Transport en Logistiek overbodig.

513

38

32 1616

16

16

16

37 20

12 4

12

17

4123

79

2414

11 22 3

35

14

25

842

13

1

0 1 2 3 4 5 6 7

Antwoorden deelnemers impact en kans truck platooning

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Kans

Impact

Truck platooning is binnen 3 jaar mogelijk op de Nederlandse snelwegen.

Truck platooning biedt uitkomst voor het chauffeurstekort.

5 2 3

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

22 13 9

9 5 418 9 9

7 5 2

32 21 11

17 107

12 7 5

15 10 58 5 3

36 21 15

30

0

5

10

15

20

25

35

Aan

tal

0 1 2 3 4 5 6 7

Opzet enquêteEnquêteresultaten en verdeling van de deelnemers

16

Aantal deelnemers

0-5 20-50

5-10 50-100

10-20 100 of meer

Expediteur Transportbedrijf

Logistiek dienstverlener Overig

Algemeen directeur Supply chain manager

Financieel directeur Overig

Bedrijf FunctieAantalwerk-

nemers

30

0

5

10

15

20

25

35

Aan

tal

7

28

35

18 19

55

Antwoorden deelnemers impact en kans blockchain

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Kans

Impact

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

Blockchaintechnologie creëert transparantie en vertrouwen. Deze technologie zal data-uitwisseling in de keten vergroten.

Blockchaintechnologie maakt ‘vertrouwde tussenpartijen’ (bv expediteurs) in de sector Transport en Logistiek overbodig.

513

38

32 1616

16

16

16

37 20

12 4

12

17

4123

79

2414

11 22 3

35

14

25

842

13

1

0 1 2 3 4 5 6 7

Antwoorden deelnemers impact en kans truck platooning

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Kans

Impact

Truck platooning is binnen 3 jaar mogelijk op de Nederlandse snelwegen.

Truck platooning biedt uitkomst voor het chauffeurstekort.

5 2 3

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

22 13 9

9 5 418 9 9

7 5 2

32 21 11

17 107

12 7 5

15 10 58 5 3

36 21 15

30

0

5

10

15

20

25

35

Aan

tal

0 1 2 3 4 5 6 7

30

0

5

10

15

20

25

35

0

5

10

15

20

25

30

35

Aan

tal

Antwoorden deelnemers impact en kans blockchain

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Blockchaintechnologie creëert transparantie en vertrouwen. Deze technologie zal data-uitwisseling in de keten vergroten

Blockchaintechnologie maakt ‘vertrouwde tussenpartijen’ (bv expediteurs) in de sector Transport en Logistiek overbodig

Antwoorden deelnemers impact en digitale platforms

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Digitale platforms zijn nieuwe concurrenten voor bedrijven in Transport en Logistiek.

De toegevoegde waarde van externe digitale platforms is beperkt en vormt geen bedreiging voor mijn klantrelatie.

Antwoorden deelnemers impact en kans verduurzaming

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Verduurzaming is essentieel voor een bedrijf in de sector Transport en Logistiek om te overleven.

Verduurzaming gaat de ketensamenwerking tussen verschillende partners in de sector Transport en Logistiek intensiveren.

0 1 2 3 4 5 6 7

Antwoorden deelnemers impact en kans business intelligence

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Kans

Impact

Het toepassen van business intelligence stelt andere eisen aan de vaardigheden van werknemers. Bedrijven in de sector Transport en Logistiek hebben te weinig medewerkers met deze vaardigheden.

Kans

Impact

0 1 2 3 4 5 6 7

Aan

tal

Kans

Impact

Business intelligence gaat de ketensamenwerking tussen verladers en logistiek dienstverleners intensiveren.

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

29 17 12

38 23 15

19 12 7

112

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

36

34

3 411 16 10

22

23

1318

1 2 1

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.34

7 16

9

22

210

5

13

5 6

4

9

23 11

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.20

11 10

19

28

7

15

17

10 5

4 6

9

11

4

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.47 26

1 55

2 3

2125

853

169

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

28

36 22

173

11 11

14

5

32

16

62

30

0

5

10

15

20

25

35

Aan

tal

0 1 2 3 4 5 6 7

17

30

0

5

10

15

20

25

35

0

5

10

15

20

25

30

35

Aan

tal

Antwoorden deelnemers impact en kans blockchain

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Blockchaintechnologie creëert transparantie en vertrouwen. Deze technologie zal data-uitwisseling in de keten vergroten

Blockchaintechnologie maakt ‘vertrouwde tussenpartijen’ (bv expediteurs) in de sector Transport en Logistiek overbodig

Antwoorden deelnemers impact en digitale platforms

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Digitale platforms zijn nieuwe concurrenten voor bedrijven in Transport en Logistiek.

De toegevoegde waarde van externe digitale platforms is beperkt en vormt geen bedreiging voor mijn klantrelatie.

Antwoorden deelnemers impact en kans verduurzaming

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Verduurzaming is essentieel voor een bedrijf in de sector Transport en Logistiek om te overleven.

Verduurzaming gaat de ketensamenwerking tussen verschillende partners in de sector Transport en Logistiek intensiveren.

0 1 2 3 4 5 6 7

Antwoorden deelnemers impact en kans business intelligence

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Kans

Impact

Het toepassen van business intelligence stelt andere eisen aan de vaardigheden van werknemers. Bedrijven in de sector Transport en Logistiek hebben te weinig medewerkers met deze vaardigheden.

Kans

Impact

0 1 2 3 4 5 6 7

Aan

tal

Kans

Impact

Business intelligence gaat de ketensamenwerking tussen verladers en logistiek dienstverleners intensiveren.

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

29 17 12

38 23 15

19 12 7

112

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

36

34

3 411 16 10

22

23

1318

1 2 1

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.34

7 16

9

22

210

5

13

5 6

4

9

23 11

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.20

11 10

19

28

7

15

17

10 5

4 6

9

11

4

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.47 26

1 55

2 3

2125

853

169

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

28

36 22

173

11 11

14

5

32

16

62

30

0

5

10

15

20

25

35

Aan

tal

0 1 2 3 4 5 6 7

0

5

10

15

20

25

30

35

0 1 2 3 4 5 6 7

Aan

tal

Antwoorden deelnemers impact en kans robotisering

Oneens Gedeeltelijk oneens Neutraal Gedeeltelijk eens Eens

Kans

Impact

Warehouse-medewerkers kunnen zich door de komst van robotisering richten op meer complexe werkzaamheden en maatwerkhandelingen.

313 15

52

31

61

8

Opdrachtgevers zullen eisen dat robotisering ingezet wordt in warehouses.

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

2613

14

32

3

15

19

2 7

10 11

1 7

3

13

Totaal < 100 werkn.

> 100 werkn.

21

51 20

18

Appendix 2: Gebruikte artikelenhttps://www.supplychainmagazine.nl/logistiek-dienstverleners-lanceren-eigen-apps-en-start-ups/

https://www.topsectorlogistiek.nl/wp-content/uploads/2017/05/20170516-Gebruikers-en-inzet-van-bestelautos-in-

Netherland.pdf

https://info.atkearney.com/5/956/uploads/accelerating-into-uncertainty.pdf

http://www.logistiek.nl/warehousing/nieuws/2017/06/het-kon-niet-uitblijven-airbnb-voor-warehousing-101156615

www.milieuzones.nl

https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2018/07/lagere-co2-uitstoot-in-het-vierde-kwartaal-2017

https://www.supplychainmagazine.nl/wp-content/uploads/2018/02/Maturity-Matrix-European-Supply-Chain-

Startups-SCM-2018.pdf

https://www.tno.nl/nl/over-tno/nieuws/2017/10/truck-platooning-techniek-klaar-voor-de-openbare-weg/

http://www.logistiek.nl/supply-chain/nieuws/2018/01/maersk-en-ibm-realiseren-joint-venture-blockchain-platform-101161871

http://www.logistiek.nl/supply-chain/nieuws/2018/04/blockchain-primeur-voor-koopman-logistics-101163015

https://www.portofrotterdam.com/nl/nieuws-en-persberichten/havenbedrijf-en-gemeente-rotterdam-starten-

fieldlab-voor-blockchain

https://www.supplychainmagazine.nl/ah-popelt-om-te-starten-met-platooning/

https://www.logistics-newsfeed.com/top-story-1/

https://www.dbschenker.com/global/about/press/platooning-in-logistics-applications-509572

https://www.tno.nl/en/about-tno/news/2018/2/multi-brand-truck-platooning-will-become-a-reality-in-europe-thanks-

to-the-eu-co-funded-ensemble-project/

https://www.connekt.nl/nieuws/rapport-gebruikers-en-inzet-bestelautos-nederland-is-gepubliceerd/

https://www.portofrotterdam.com/nl/nieuws-en-persberichten/havenbedrijf-rotterdam-en-ibm-bouwen-slimme-

connected-haven-van-de-toekomst

https://rotra.eu/nl/over-ons/nieuws/koninklijke-rotra-en-koninklijke-gazelle-continueren-samenwerking/

https://insights.abnamro.nl/2017/12/logistiek-in-de-knel-door-online-decemberrecord/

https://insights.abnamro.nl/2018/02/logistiek-moet-nu-kansen-grijpen-om-voor-te-sorteren-op-schone-stadsdistributie/

19

ColofonDit rapport is een uitgave van ABN AMRO

Auteurs

Bart Banning, ABN AMRO

Madeline Buijs, ABN AMRO

Bram van Amerongen, ABN AMRO

Commercieel contact

Bart Banning, Sector Banker Transport en Logistiek

E-mail: bart.banning@nl.abnamro.com

Redactiebureau

Mr. Writer

Opmaak

Kollerie Reklame-advies & Promoties

Fotoverantwoording

Shutterstock

Distributie

https://insights.abnamro.nl/

DisclaimerDe in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op door ABN AMRO betrouwbaar geachte gegevens en informatie. Noch ABN AMRO, noch functionarissen van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor in deze publicatie eventueel aanwezige onjuistheden. De weergegeven opvattingen en prognoses houden niet meer in dan onze eigen visie en kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. Het gebruik van tekst en/of cijfers uit deze publicatie is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld.

©ABN AMRO, mei 2018

Deze publicatie is alleen bedoeld voor eigen gebruik. Verveelvoudiging en/of openbaarmaking van deze publicatie is niet toegestaan, behalve indien hiervoor schriftelijk toestemming is gekregen van ABN AMRO Bank. Teksten zijn afgesloten op 1 mei 2018.

20

abnamro.nl