Wat is innovatie in sociaal-cultureel werk? Kunnen we innovatie scherper afbakenen, genuanceerd in schema zetten?

Wat is innovatief als gaat om het realiseren van een duurzame samenleving?

Welk beeld krijgen we wanneer deze inzichten toepassen op onze voorbeeldpraktijken?

Kernvragen voor vandaag

Innovatie in de arena van markt- en productinnovatie

Innovatie in de gemeenschap van samen leven, handelen, creëren

2 grondvormen in het discours over innovatie

Denken over innovatie in termen en opvattingen eigen aan de economische sfeer in functie van efficiëntie, effectiviteit of ‘winst’ tegenover denken over innovatie in termen van sociale innovatie – gedefinieerd als veranderingen in de samenleving die impact hebben op structuren en leefwereld in functie van een algemeen belang

Innovatie als ‘onontkoombare hype’, ‘dwang’, ‘mode’ of ‘maatschappelijke trend’ tegenover innovatie als fundamenteel leerproces voor samenleving en SCvW, als kernopdracht om sociaal weefsel, maatschappelijke structuren en manier van werken van SCvW te vernieuwen

Spanningsvelden waarin we een kritische positie moeten innnemen

Productinnovatie

Technisch-rationeel discours (structurerend, descriptief, planning, output-gedreven)

Markt-logica

Creëren en distribueren

Sociale innovatie

Scheppend/artistiek discours (narratief,

evocerend, organisch, provocerend,

procesgedreven)

Eco-logica: een logica van het samenleven

Co-creëren en woekeren

Incrementele innovatie

Emergent strategies

Transformatieve innovatie

Deliberate strategies

Planmatige single-loop innovatie

Adaptieve single-loop innovatie

Planmatige double-loop innovatie

Adaptieve double-loop innovatie

Vernieuwen met partjes en

beetjes, aanbouwen, verbouwen

Vernieuwing verschijnt, overvalt, gebeurt

Vernieuwen van onze kern,

ons wezen

Weloverwogen vernieuwen,

kiezen, plannen

Sociaal-culturele innovatie en innoveren in het SCvW

Creatief inzoomen op alternatief aanbod, verrassend zijn. “Blitz” vrijwilligers vinden via Facebook. Aftasten van grenzen (alternatieven, werksoorten,

stad/platteland, voedselvoorziening) Bestaande praktijken in vraag stellen. SCvW overstijgend. Genereren van goesting, buiten het normale of standaard

denken. Haaks op SMART. Het multicipleerbare zoeken. Het probleemoplossende zoeken. Holistische, transversale aanpak.

Wat is innovatief in SCvW? Wat we de vorige maal hierover vonden:

Nieuw voor de samenleving (nieuw thema of nieuwe

praktijk of allebei)

+Een meerwaarde voor de

samenleving

(kwestie: wie bepaalt of iets meerwaarde is – bv. inpassen versus maatschappij provoceren?)

Sociaal-culturele innovatie

Spanningsvelden die de positie van organisaties t.a.v innovatie sterk bepalen

Innoveren vanuit een

overlevingsreflex

Resultaat is levensbelangrijk

We zijn elkaars concurrenten

We hebben een business te runnen

Terugplooien op identiteit

Sturing vanuit interne problemen

Innoveren vanuit goesting, ambitie

Successen worden gevierd, mislukkingen zijn

leerprocessen

Samenwerking is dragend

Innovatie is element van organisatieontwikkeling

Identiteit vloeit mee met successen

Sturing vanuit externe opportuniteiten

Innoverend naar een duurzame samenleving

‘Duurzaamheid’ al geruime tijd aan de orde maar hoe ver staan we in realiteit?

Geïnstitutionaliseerd = ingekapseld? Is alles al geprobeerd?

Niche initiatieven of mainstream? Transitiedenken en transitiemanagement

Bedenkingen van een SCWerker

“Sociale innovatie moet sociale obstakels uit de weg ruimen voor duurzame praktijken. De twee uitersten daarbij zijn de 100 % nicheproducten en  de 100 % mainstreamrealisaties. De interessantste projecten zijn diegene die lering trekken uit nicheontwikkelingen en de maatschappelijke voorwaarden creëren om mainstream te worden.”   (Jan Turf)

Niche initiatieven of mainstream?

Systeemverandering voor duurzaamheid kan op 2 manieren:1. Transitiemanagement = nieuwe vorm van

(be)sturen doorheen verschillende domeinen.

2. Transitiebeweging van onderuit = lokale transitie-initiatieven.

Transitiemanagement of transitiebeweging?

Men zoekt het huidig systeem te doorgronden en men grijpt “sturend” in vanuit een gedeelde maatschappelijke agenda voor duurzame ontwikkeling. Het streven naar de uitbouw van een omvattend maatschappelijk kader dat leidt tot duurzame ontwikkeling.

Experimenten zijn de leerschool voor vernieuwing, die helpen paden te exploreren, barrières te detecteren en oplossingen aan te reiken in functie van het strategisch handelen voor een duurzaam streefbeeld op lange termijn.

Transitiemanagement

Bij (een groep) individuen groeit het besef dat zich andere keuzes in het dagelijks leven opdringen om een leefbare toekomst, ook voor onze kinderen, tegemoet te zien.Initiatieven ontwikkelen zich (voedsel, energie, wonen, …), verhogen de individuele en groepsweerbaarheid tegen ongewenste evoluties en inspireren lokale gemeenschappen tot een concrete aanpak voor een duurzame levenskwaliteit.

Lokale transitie-initiatieven

Beide aanpakken zijn complementair maar sociaal-cultureel volwassenenwerk situeert zich eerder aan de kant van ‘transitiebeweging’.

(Provocatieve) probleemstelling: er is al veel geïnstitutionaliseerd transitiemanagement maar is er al genoeg transitiebeweging? Zien we aanzetten van mainstream gedragsverandering? Wat is onze rol?

Sociale innovatie moet sociale obstakels uit de weg ruimen voor duurzame praktijken…

SCvW = transitiebeweging?

Situeer de voorbeeldpraktijken

Situeer de voorbeeldpraktijken