De praktijk van Zingeving in besluitvorming

in relatie tot innovatie

Ben Verleg9 Januari 2014

Conclusie

1. In het proces van besluitvorming is vaakonvoldoende aandacht voor zingeving.

2. Onduidelijkheden die hieruit voortvloeien komen in deuitvoeringsfase alsnog op tafel met als gevolg stagnatie.

3. Door het proces van besluitvorming te zien als zingeving en dit expliciet te maken, is het voor betrokkenen beter mogelijk zich te verbinden. Dat is nodig om tot resultaat tekomen.

Doel van dit onderdeel

• Inzicht in het belang van zorgvuldige besluitvorming voor de uitvoering

• Bewust omgaan met gebrekkige besluitvorming

Innovatie =

de succesvolle toepassing van nieuwe

producten, diensten, methodieken, of werkwijzen

Innoveert de overheid?

• Innovatiebeleid Nederland is gericht op topsectoren

• De overheid ziet zichzelf niet als topsector

• Veel overheidsorganisaties hebben geen innovatiebeleid voor zichzelf

Dat wil niet zeggen dat er niets gebeurt…

Redenen om te innoveren

• Ambitie om high performance public organization te zijn

• Kenmerk: continu op zoek naar verbetering• Uitgangspunt: de huidige manier van werken is

niet de beste of enige oplossing• Maatschappelijke veranderingen vragen om

meer responsieve overheid en evidence based beleid

• Kortom: zinvol werk doen..

Innovatiefunnel

Ideebrainstorm

PrijsvraagCompetitie

Conceptontwerp

Samenwerking

PublicatieSelectie

BurgerforumOntwikkelen

DesignFeedback

Prototype Testen Toepassen

Finetuning

Procesmodel innovatie publieke organisatie

Kenmerken innovatieproces

• Incrementele besluitvorming

• Horizontalisering

• Hybride

Inhoud

• De rol van besluitvorming• Wat is een goed besluit?• Theoretisch kader

– De aard van het probleem– Sensemaking

• Diagnose• Casusbespreking

Division

Rational

Conscious Unconscious

Organisation

Individual

Duo

Structure

TeamInvisible

UnitTechnical

Visible

Irrational

Emotional

Unstructured

Network

CloudBron: Prof. dr. Erik van de Loo

Cynefin

Bron: Kurtz & Snowden 2003

Interpretatief schema Faciliteit Norm

Zingeving Dominantie Legitimatie

Communicatie Macht Sanctie

Structuur

Interactie

Modaliteit

Bron: Giddens (1984)

Verleden Heden Toekomst

Zingeving

Besluit

Betekenis toekennenZin geven

Zin makenVerwachtingen

Bronnen: Weick (1995)Verleg (2012)

Karakteristieken van zingeving in besluitvorming

• Verantwoordelijkheid• Wat is het probleem• Competenties• Meetbaar• Informatie duidelijk

• Effecten

• Doelen• Beelden• Bevoegdheid• Visie• Positionering• Waardepatronen

Onduidelijkheid over doelen Onzekerheid

over effecten

Onduidelijke beeldenInconsistentevisie

Verschillende waardeoriëntatie

WisselendebevoegdhedenHet probleem

is niet helder

Onvoldoendecapaciteit

Vage verdeling van

verantwoordelijkheid

Conflict overposities

Onduidelijkeinformatie

Onduidelijkemeetinstrumenten

12

3

4

5

67

8

9

10

11

12

Praktijkvoorbeeld: project AFS

• Voorbeeld van een bestuurlijk go-besluit– Besluit tot 1 financieel systeem in Amsterdam

• Analyse vanuit theoretisch perspectief – In kleine groepen een diagnose– Wat valt op? – Is dit een complex vraagstuk of een eenvoudig?– Voldoet het besluit aan alle eisen?

Reflectie

• Timing is geen toeval. • Aandacht voor zingeving is sleutel voor ‘peak

performance’.• Opdracht voor leiding en alle betrokkenen om

zingevingsvragen in de besluitvormingsfase expliciet te maken.

Meer lezen:

Over Sensemaking:K. Weick, Sensemaking in Organizations (1995)

Over Cynefin-model:Kurtz C. en Snowden D. The Dynamics of Strategy, Sensemaking in a Complex-Complicated World (2003)

Over rationele – intuitieve besluitvorming:Daniel Kahneman, Ons feilbare denken (2011)

Over zingeving en besluitvorming:Ben Verleg, Zingeving in besluitvorming (2012)

Contact: info@benverleg.nlwww.benverleg.nl

dank voor de aandacht

Ben Verleg

www.benverleg.nl