INNOVATIE 3

INNOVATIE 3

Fleur van den Bergh

Klas E

Niels Sprong

08-01-2021

Innovatie 3

2

Opdracht 1 Vraag 1 Geef in je eigen woorden weer wat volgens jou ldquomeervoudige waardecreatierdquo is Noem

enkele voorbeelden en verwijs naar minimaal drie bronnen om je beschrijving te

onderbouwen Gebruik tussen de 100 en 200 woorden voor je antwoord

Tegenwoordig zijn business modellen meer gericht op meervoudige waardecreatie en dus niet op

het zo snel mogelijk behalen van winst (Valentijn 2018) Bij meervoudige waardecreatie wordt er

gekeken naar drie verschillende waarden namelijk economische waarden ecologische waarden

en sociale waarden (Jonker 2014) Dit betekent dat je je tijdens het creeumlren van waarde gaat

focussen op deze drie waarden Volgens Jonker wordt geld meer waard wanneer je je richt op

meervoudige waardecreatie Meervoudige waardecreatie staat in verbinding met MVO

(maatschappelijk verantwoord ondernemen) Door MVO is het besef er gekomen dat je waarde

kunt creeumlren op meerdere manieren dan alleen winst (Jonker 2018) Bij meervoudige

waardecreatie richt je je op de drie Ps People Planet Profit Zo kun je je bijvoorbeeld afvragen

wat jij als bedrijf toevoegt op het gebied van economische ecologische en sociale waarden Zo ben

je heel bewust bezig met het creeumlren van waarde voor jezelf als bedrijf maar ook voor factoren die

buiten je bedrijf staan

Vraag 2 Download het Sustainability Report over 2019 van jouw casebedrijf Beschrijf de

belangrijkste doelstellingen en resultaten van jouw organisatie op het gebied van

duurzaamheid Gebruik tussen de 100 en 200 woorden voor je antwoord

Sinds september 2015 werkt KPN mee aan de Sustainable Development Goals (SDGs) (KPN

2020) Volgens het jaarverslag van KPN (2019) werken ze mee aan drie van de zeventien doelen

KPN werkt aan het verbeteren van de infrastructuur (doel 9) KPN zorgt er voor dat steden en

gemeenschappen verduurzamen (doel 11) en KPN produceert en consumeert verantwoord (doel

12) Dit zijn een aantal van de belangrijkste doelen die KPN stelt Ze zijn belangrijk omdat ze

betrekking hebben op meer dan alleen Nederland De SDGs zijn namelijk afspraken die wereldwijd

zijn gemaakt

KPN probeert met de doelen 9 en 11 de infrastructuur en de efficientie van communicatie te

vergroten Dit doen zij door ervoor te zorgen dat hun netwerken goed snel en veilig werken In

2019 hebben 75 van de huishoudens toegang tot 100Mbps en de downloadsnelheid zit op

68Mbps In 2020 wilt KPN deze aantallen nog verder verhogen Ook wil KPN ervoor zorgen dat

iedereen veilig kan internetten Zo heeft KPN 100 van de malware gevallen die er waren

opgelost binnen 8 uur Als laatst zorgt KPN er ook voor dat mensen energie besparen Zo is er in

2019 30 minder energie verbruikt dan in 2010 KPN wil er voor zorgen dat ze eind 2020 bijna

100 circulaire processen en services

Innovatie 3

3

Vraag 3 Op welke gebieden vind je dat jouw bedrijf bovengemiddeld goed preseert Noem er drie

En op welke gebieden zou je jouw bedrijf adviseren om meer vaart te maken en waarom

Noem er drie Gebruik tussen de 100 en 200 woorden voor je antwoord

Ik vind dat KPN voorloopt op de volgende punten

1 KPN zorgt er voor dat hun netwerken elk jaar nog sneller worden Dit staat ook beschreven

in hun jaarverslag (2019) Op het gebied van internet vind ik dat het erg snel gaat Ook 5G

gaat supersnel In het jaarverslag is te lezen dat ze bijvoorbeeld in het jaar 2018 nog geen

gegevens hadden over 5G en in 2021 willen zij 100 5G-ready zijn Ik vind dat erg

ambitieus met een techniek die nog helemaal niet zo oud is

2 CO2-neutrale autos van personeel Het doel in 2019 was om 19 CO2-neutrale autos te

rijden Dit doel is makkelijk gehaald met 33

3 KPN loopt erg voor met klimaatneutrale opdrachten die zij uitvoeren Het doel was 100 in

2019 en dit doel is behaald In neem aan dat zij hiermee in de toekomst gewoon zo door

blijven gaan

Hier kan KPN op verbeteren

1 Hergebruik en recycling In 2019 was het doel om 77 te hergebruiken en recyclen Dit

doel is niet gehaald

2 Huishoudens die toegang hebben tot internet kan verbeters worden Het doel was om 75-

80 te behalen KPN heeft het doel wel gehaald maar ik vind dat dit beter kan Ze hebben

het met 75 gehaald

3 Het doelpercentage vrouwen dat bij KPN werkt was in 2019 gesteld op 23 Ook dit doel

heeft KPN niet gehaald Eind 2019 was dit 21

Bronnenlijst (opdracht 1)

Jonker J (2014 15 oktober) Nieuwe Business Modellen meer dan geld alleen Geraadpleegd op

10 november 2020 van httpgroenekwestiesnl201410nieuwe-business-modellen-

meer-dan-geld-alleen~text=Bij20meervoudige20waardecreatie20(MWC)

20gaatzo20meer20dan20geld20alleen

Jonker J (2018 6 april) De definitie van waardecreatie Geraadpleegd op 10 november 2020 van

httpswwwmanagementimpactnlartikelde-definitie-van-waardecreatie

KPN (2020) Jaarverslag 2019 Geraadpleegd op 10 november 2020 van

httpsirkpncomdownloadcompanieskoninkpnnvResultsIntegrated_Annual_Report_

2019pdf

Valentijn P (2018 9 april) Leiderschap in de economie van waarde Geraadpleegd op 10

november 2020 van httpswwwessenburghcomblogleiderschap-in-de-economie-van-

waarde

Innovatie 3

4

Opdracht 2 Vraag 1 Schrijf een beschouwing of betoog over de duurzaamheidsagenda van jouw gekozen

onderneming in 2020

bull Kies tussen eacuteeacuten van de twee volgende standpunten

o lsquoMijn bedrijf doet voldoende om sociale ecologische en economische

waarde in balans te brengenrsquo

of

o lsquoMijn bedrijf doet niet voldoende om sociale ecologische en economische


bull Neem duidelijk en weloverwogen stelling door in het betoog minstens 3 voor- en 3

tegenargumenten of 6 verschillende perspectieven te verwerken

bull Zorg voor een heldere concluderende paragraaf

bull Zorg dat je refereert aan de 3 Prsquos en (indien relevant) aan de coronapandemie

bull Onderbouw de argumenten en perspectieven aan de hand van bronnen (bv het

Sustainability Report)

bull Gebruik tussen de 500 en 750 woorden

KPN is een groot en bekend telecombedrijf dat veel invloed uitoefent op de bevolking maar ook op

de aarde Maar hoe bewust is KPN nou eigenlijk bezig In deze beschouwing gaan we kijken hoe

KPN bijdraagt aan het in balans brengen van sociale ecologische en economische waarde

Visie amp doelen van KPN

Allereerst is KPN uitgeroepen tot een van de duurzaamste telecombedrijven bedrijven ter wereld

(KPN zd) KPN ziet elke nieuwe dag als een kans om het beter te doen Ze willen er alles aan

doen om samen met hun netwerk en medewerkers vooruitgang te boeken tussen mens en milieu

KPN zet zich al jaren in voor een betere en duurzame toekomst (KPN zd) Zo hebben zij een

aantal doelen gesteld Eeacuten van deze doelen is om vanaf 2025 vrijwel geen afval meer te

produceren en om tussen de 10 en 20 producten in het bezit hebben met een circulair design Een

ander doel is om vanaf 2025 geen CO2 meer uit te stoten door hun autorsquos Nog een belangrijk doel

dat KPN gesteld heeft is dat zij in 2040 de CO2 uitstoot binnen de gehele keten verminderd willen

hebben met 50 ten opzicht van het jaar 2010 Sinds 2011 gebruikt KPN 100 groene energie en

al vanaf 2015 is KPN helemaal klimaatneutraal bezig op het gebied van elektriciteit (KPN zd)

Stakeholders

KPN werkt samen met verschillende producenten en leveranciers Zonder hen kan KPN niet

bestaan Voordat er een samenwerking plaatst vindt worden de desbetreffende bedrijven

waarmee KPN wil gaan samenwerken helemaal gescreend Dit betekent dat de bedrijven op

verschillende punten door een soort keuring gaan voordat ze mogen samenwerken met KPN KPN

stelt daarom hoge eisen aan bedrijven (KPN zd) Zo zegt KPN dat ze bijvoorbeeld goed naar de

impact van het bedrijf op het milieu kijkt Daarnaast kijken ze ook goed naar de

arbeidsomstandigheden van het personeel Zo brengt KPN hun ambitie in beeld om zo steeds meer

circulair te worden en dat samen met hun stakeholders

Jaarverslagen

In de jaarverslagen van KPN laat het bedrijf zien dat zij heel transparant zijn Ook op de gehele site

van KPN zijn verslagen en rapporten te vinden die betrekking hebben tot het creeumlren van

meervoudige waarde Wanneer je de cijfers bekijkt in bijvoorbeeld het jaarverslag van 2019 kun je

concluderen dat KPN erg goed bezig is met het verbeteren ten opzichte van voorgaande jaren Ook

kun je zeggen dat KPN bijna al hun doelen heeft behaald Wanneer een doel niet behaald is is dit

doel bijna gehaald en dus is er door KPN goed gepresteerd als je de jaarverslagen mag geloven

Innovatie 3

5

Papier

KPN zegt dat zij steeds duurzamer en circulair willen zijn Dat lukt hen in zekere zin zoals

hierboven is te lezen Toacutech stuurt KPN nog steeds facturen op via de post en zeker niet alle post die

KPN verstuurt gaat via e-mail (Beemdboer 2020) Wanneer KPN alles via de mail zou versturen

besparen zij hiermee enorm veel papier (en dus ook bomen) en inkt Dit zou veel beter zijn voor het

milieu en indirect voor de mens

Gezondheidsrisicorsquos

Volgens De Hooge is het nog altijd niet duidelijk wat de effecten op de gezondheid zijn met het

uitrollen van 5G KPN heeft een onderzoek gedaan naar wat mensen denken over de komst van

5G Uit het onderzoek blijkt dat bijna de helft van de respondenten (44) het nog onduidelijk vindt

wat 5G inhoudt (De Hooge 2020) Ook blijkt uit het onderzoek dat 25 van de Nederlanders

ongerust is over de schadelijke effecten Fred Woudenberg (expert risicoperceptie en

risicocommunicatie) zegt dat er nooit 100 bewezen kan worden dat 5G niet schadelijk is Als 5G

schadelijk is voor de gezondheid dan draagt KPN negatief bij aan het creeumlren van waarde voor de

maatschappij

Productie van telefoons

Volgens Setso levert de productie van mobiele telefoons enorm bij aan milieuvervuiling (Setso

zd) Voor de productie van telefoons is energie nodig maar ook grondstoffen KPN biedt naast

andere diensten ook telefoons aan Deze verkopen zij In dit opzicht werkt KPN niet mee aan het

zorgen voor een balans tussen sociale ecologische en economische waarde

Conclusie

Over het algemeen zul je denken dat KPN erg goed op weg is met het creeumlren van een balans

tussen sociale ecologische en economische waarde maar als we gaan kijken naar de kleinere

processen binnen het bedrijf komen we er achter dat er echt nog wel ruimte is voor verbetering


Beemdboer (17 november 2020) Milieu Geraadpleegd op 20 november 2020 van

httpsforumkpncominternet-9milieu-518232

De Hooge H (zd) Nog steeds onduidelijkheid over stralingseffecten van 6g op gezondheid

Geraadpleegd op 20 november 2020 van httpswwwdutchcowboysnl

technologynog-steeds-onduidelijkheid-over- stralingseffecten-van-5g-op-gezondheid



2019pdf

KPN (zd) Duurzaamheid Geraadpleegd op 20 november 2020 van

httpswwwoveronskpnnlkpn-voor- nederlandduurzaamheid

KPN (zd) Onze leveranciers Geraadpleegd op 20 november 2020 van

httpswwwoveronskpnnlkpn-voor- nederlandduurzaamheidleveranciers

KPN (zd) Visie op duurzaamheid Geraadpleegd op 20 november 2020 van

httpswwwoveronskpnnlkpn- voor-nederlandduurzaamheidvisie-op-

duurzaamheid-1

Setso (zd) Mobiele telefoon levert een flinke bijdrage aan milieuvervuiling Geraadpleegd op 20

november 2020 van httpswwwsetsonlmobiele-telefoon-levert-een-flinke-bijdrage-aan-

milieuvervuiling~text=Voor20de20productie20van20eenaangeboden2C20

mee20aan 20de20vervuiling

Innovatie 3

6

Opdracht 3 Vraag 1 Benoem een wicked problem waar het door jou gekozen bedrijf mee te maken heeft en

leg uit waarom dit een wicked problem is Gebruik bronnen in je antwoord Gebruik

hiervoor 200-400 woorden

KPN biedt onder andere internet aan Aan particulieren maar ook aan grote bedrijven Eeacuten van de

verantwoordelijkheden van KPN is om er voor te zorgen dat het internet veiligheid biedt (KPN zd)

Toch lukt het KPN niet altijd om ervoor te zorgen dat er geen hackers via het netwerk bij

belangrijke documenten kunnen komen van hun klanten Steeds vaker gebeurt het dat bedrijven

worden geschept door zogeheten ldquoransomwarerdquo die hackers via het netwerk op belangrijke

documenten zetten (KPN 2020) Ransomware zorgt er voor dat bestanden en documenten

vergrendeld worden totdat je losgeld hebt betaald aan de schuldeisers (Kamp 2020) Andere

termen voor ransomware zijn volgens Kamp cryptoware of gijzelsoftware In het jaar 2019 was

ransomware volgens Europol zelfs de grootste cyberbedrijging (Security 2019)

Voor KPN is dit een wicked problem op meerdere manieren Allereerst sturen de hackers

zogenaamd berichten zoals e-mails onder de naam van KPN (Kamp 2020) Mensen denken dus

dat KPN geld eist van de klant terwijl dit niet het geval is Daarnaast is het een wicked problem

voor KPN omdat KPN er voor moet zorgen dat de netwerken en gegevens van de klant veilig

moeten zijn Er zijn dus toch nog kansen voor hackers om via het netwerk van KPN gegevens te

hacken KPN heeft in beide gevallen hulp nodig van anderen om deze problemen op te kunnen

lossen KPN op zich heeft hier de middelen niet voor

Wel heeft KPN een oplossing om hackers een kleinere kans te geven om geld te verdienen met het

hacken van andermans gegevens KPN zegt dat bedrijven maar ook particulieren hun gegevens

moeten back-uppen Dit zorgt er voor dat je met een beetje geluk de back-up terug kan zetten op

de device zodat je geen losgeld hoeft te betalen (KPN 2017) Ook biedt KPN een gratis

backupconnectiviteit aan midden- en kleinbedrijven (Hulshoff Poll 2020) Dit zorgt er volgens

Hulshoff Pol voor dat bedrijven een extra beveiligingslaag hebben en dat de kans op een

cyberaanval zoals ransomware wordt verkleind eacuten makkelijker te herstellen is

Vraag 2 Waarom is samenwerking met verschillende stakeholders bij wicked problems belangrijk

Gebruik bronnen in je antwoord en gebruik hiervoor 150-300 woorden

Voor het oplossen van wicked problems is het van belang om samen te werken met andere

partijenstakeholders Soms zijn de problemen zo ingewikkeld dat het lijkt alsof ze onoplosbaar

zijn (Afdeling Buitengewone Zaken zd) Dezelfde bron zegt dat voor het oplossen van een wicked

problem er kennis nodig is van verschillende niveaus Daarnaast is het ook belangrijk om kunde

van verschillende niveaus te bezitten Deze kennis en kunde is te vinden bij stakeholders die direct

of indirect betrokken zijn bij de organisatie Omdat een wicked problem vaak een maatschappelijk

probleem is wordt er gevraagd naar gedragsverandering van de mensen en weet je niet welke

consequenties er van de oplossing afhangen (Afdeling Buitengewone Zaken zd)

Volgens het hoorcollege van 23 november 2020 is het zo dat bedrijven een wicked problem

meestal niet in hun eentje op kunnen lossen (Sprong 2020) Volgens diezelfde bron komt dat

doordat een bedrijf op zich meestal niet de middelen het geld of de kennis bezit om het probleem

in zijn eentje op te lossen Zo kunnen de bedrijven elkaar helpen waar het nodig Volgens Sprong is

deze open innovatie strategie met de nadruk op co-creatie dan ook de beste benadering voor

bedrijven om op oplossingen te komen

Innovatie 3

7

Vraag 3 Benoem 6 externe stakeholders van het door jou gekozen bedrijf in relatie tot het wicked

problem

1 Andere telecom bedrijven denk aan Tele2 T-Mobile etc

2 ITC-medewerkers

3 Ontwikkelaars van antivirusprogrammarsquos

4 Bedrijven die harde schijven voor back-ups aanbieden

5 Justitie

6 Programmaontwikkelaars

Vraag 4 Geef per stakeholder aan tot welke sector deze behoort

1 Private sector

2 Private sector

3 Private sectorcivil sector

4 Private sector

5 Public sector


Vraag 5 Beschrijf de kracht van elke stakeholder en beschrijf waarom deze stakeholder

aantrekkelijk is om mee samen te werken voor het door jou gekozen bedrijf Gebruik

bronnen in je antwoord en gebruik tussen de 150-300 per stakeholder om je antwoord te

onderbouwen

1 Andere telecombedrijven

Andere telecombedrijven zoals Tele2 T-Mobile Vodafone etc kunnen voor KPN van belang

zijn bij het oplossen van het probleem Door kennis uit te wisselen rondom het onderwerp

ransomware of rondom het onderwerp hacken kunnen de bedrijven samenwerken om zo

eerder tot een oplossing te komen Zo zegt Tele2 bijvoorbeeld dat zij het erg belangrijk vinden

om veilig te internetten en dat is ook waarom zij een pakket aanbieden zodat iedereen veilig

kan internetten (Tele2 zd) Volgens Tele2 heb je met dit pakket extra beveiliging op

bijvoorbeeld je internetbrowser zodat hackers minder makkelijk bij je persoonlijke gegevens

en documenten kunnen komen De kracht van andere telecombedrijven in combinatie met

KPN zorgt ervoor dat ze samen extra veel kennis en middelen hebben om het probleem te

kunnen oplossen Daarnaast is er door deze stakeholders ook meer geld beschikbaar om

oplossingen te kunnen creeumlren

Innovatie 3

8

2 ICT-medewerkers

Om het hacken van persoonlijke gegevens tegen te gaan is het van belang dat er ICT-

medewerkers worden in gezet Volgens LeonardN kunnen ICT-medewerkers hacken

(LeonardN 2018) Dat betekent dat een medewerker van de ICT erg veel kennis heeft van

computers en dat ze ongeveer zo kunnen denken als een hacker Door ICT-medewerkers in

te zetten kan KPN er voor zorgen dat hun netwerken beter beveiligd worden door het

opsporen van zwakke plekken in het systeem Deze zwakke plekken kunnen dan verholpen

worden zodat er minder kans is op een cyberaanval zoals ransomware op persoonlijke

gegevens ICT-medewerkers zijn voor KPN van belang omdat KPN zonder ICT-medewerkers

geen kennis bezit over netwerken internet malware ect Dus als KPN kan samenwerken

met een aantal goede ICT-medewerkers hebben zij samen nog meer kennis dan voorheen

Zo kan KPN hun middelen en nieuwste technieken ter beschikking stellen voor hun ICT-

medewerkers zodat zij samen het probleem kunnen oplossen of verminderen


Het kan erg interessant zijn voor KPN om samen te werken met bedrijven die

antivirusprogrammarsquos ontwikkelen Deze bedrijven zijn namelijk gespecialiseerd in het

voorkomen van malware waaronder ransomware (Antivirus zd) Volgens diezelfde bron

scannen antivirusprogrammarsquos continu de documenten van je computer om zo te

controleren op virussen Wanneer er dan een virus gedetecteerd is wordt het besmette

bestand direct veiliggesteld zodat de rest van je bestanden niet kunnen beschadigen Ook

zorgt een antivirusprogramma er voor dat virussen worden gefilterd en verwijderd van je

computer Voorbeelden van stakeholders die antivirusprogrammarsquos ontwikkelen en

aanbieden zijn Norton Avast en McAfee Zo biedt Norton verschillende pakketten aan om

je computer en andere devices te voorzien van een antivirusprogramma (Norton zd) Ook

zegt Norton dat er in alle pakketten die ze aanbieden een bescherming zit om ransomware

te detecteren De kracht van deze stakeholder is dat hij veel kennis kan bieden aan KPN over

het opsporen en voorkomen van ransomware Door samen te werken met ontwikkelaars van

antivirusprogrammarsquos kan KPN het probleem gemakkelijker oplossen door de middelen en

kennis van deze stakeholder te nuttigen


KPN heeft zelf niet alle kennis middelen en geld in bezit om het probleem rondom hackers

en ransomware op te lossen Wel denkt KPN erg mee om tot een oplossing te komen Zo is

KPN sowieso al tot de conclusie gekomen dat het back-uppen van je gegevens het risico van

het verloren gaan van gegevens vermindert (KPN 2017) KPN zegt dat je door het back-

uppen van je gegevens meer kans hebt op het in takt blijven van je persoonlijke documenten

en bestanden Wanneer je dan gehackt bent en losgeld moet betalen om weer bij je

gegevens te kunnen kun je in eerste instantie proberen om de back-up terug te zetten op je

computer Als je gegevens er dan nog zijn en de ransomware verdwenen is hoef je het

losgeld niet te betalen Omdat KPN zich zelf niet richt op het aanbieden van harde schijven

kan deze stakeholder van pas komen KPN kan door samen te werken met een bedrijf die

harde schijven voor back-ups aanbiedt ervoor zorgen dat de klanten hun gegevens kunnen

opslaan op een harde schijf door middel van te back-uppen Zo voorkomen ze samen dat

hackers geld verdienen aan het hacken van persoonlijke gegevens Hoe meer mensen hun

gegevens back-uppen hoe minder kans hackers uiteindelijk hebben om mensen te

benadelen met het gijzelen van persoonlijke gegevens of documenten die mensen of

bedrijven op hun computer hebben staan

Innovatie 3

9


Programmaontwikkelaars kunnen aantrekkelijk zijn voor KPN wanneer KPN een programma

wil gaan ontwikkelen dat lijkt op een antivirusprogramma Met de kennis van

programmaontwikkelaars en de technieken en technologieeumln die KPN bezit kan er wellicht

een goede oplossing gecreeumlerd worden voor het probleem Het zou natuurlijk het mooist zijn

als KPN dan ook nog met ontwikkelaars van antivirusprogrammarsquos samen gaat werken Dan

zijn de drie stakeholders samen een nog grotere bron van kennis Daarbij hebben ze dan ook

gelijk de middelen om een programma voor KPN te creeumlren Door deze samenwerking aan

te gaan kunnen er mooie oplossingen worden bedacht Wanneer er dan uiteindelijk

bijvoorbeeld een programma voor KPN is ontwikkeld zullen mensen dit misschien gaan

aanschaffen Als er dan steeds meer mensen zijn die het product gaan aanschaffen zal het

op een gegeven moment bijna nooit meer voorkomen dat mensen losgeld moeten betalen

om weer bij hun eigen gegevens of documenten te kunnen komen

6 Justitie

Justitie kan bijdragen als stakeholder bij het oplossen van het probleem met ransomware

Justitie kan meewerken omdat het hacken van persoonlijke gegevens zonder dat er

toestemming is van de eigenaar van de gegevens wettelijk gezien niet toegestaan is (Veilig

Internettennl) Volgens Veilig Internettennl kun je voor het hacken van een computer

maximaal twee jaar celstraf krijgen of er kan een boete van maximaal euro 21750 opgelegd

worden Ook is het volgens deze bron zo dat je maximaal vier jaar celstraf kunt krijgen

wanneer je de persoonlijke gegevens van een ander dan ook nog eens opslaat verandert of

overneemt op je eigen computer De straf hangt er vanaf hoe oud je bent en het hangt er

vanaf wat je persoonlijke omstandigheden zijn Omdat hacken dus strafbaar is is justitie een

belangrijke stakeholder voor KPN KPN kan met de samenwerking van justitie nagaan wie

de hackers zijn Deze hackers kunnen dan vervolgd worden waardoor er minder inbreuk op

persoonlijke gegevens van particulieren en bedrijven zullen zijn

Innovatie 3

10

Bronnenlijst (opdracht 3) Afdeling Buitengewone Zaken (zd) Wicked problem Geraadpleegd op 25 november 2020 van

httpsafdelingbuitengewonezakennltagwicked-problem_locale=nl

Veilig Internettennl (zd) Is hacken strafbaar Geraadpleegd op 25 november 2020 van

httpsveiliginternettennlthemessituatiehacken-strafbaar

Antivirus (zd) Wat is een antivirus programma Geraadpleegd op 25 november 2020 van

httpswwwantivirusnlantivirus-infoantivirusX76nUM1KhPY

Norton (zd) Profiteer van onze Cyber Deal Bespaar 52 op Norton 360 Deluxe Geraadpleegd

op 25 november 2020 van httpsnlnortoncomps4up_norton360_nav_ns_nd_np_

Reading_tw_nbhtmlnortoncountry=nlampom_sem_cid=hho_sem_synlgglnlenbkw00000

08196411331322797cgoogle647823759586164441348aud-329160963824kwd-

19312841ampnortoncountry=NLampgclid=CjwKCAiAnvj9BRA4EiwAuUMDfy6zvxs6nK_qoqbBug

0_FshAQ_NttKCe4vbjmK2BMeMVV2jY4Ti2mRoCAbwQAvD_BwEampgclsrc=awds

Kamp R (2020 12 februari) Ransomware (gijzel-software) voorkomen en verwijderen

Geraadpleegd op 25 november 2020 van httpswwwconsumentenbondnlveilig-

internettenransomware-cryptoware-gijzelsoftware

Wikipedia (2020 2 mei) Antivirussoftware Geraadpleegd op 25 november 2020 van

httpsnlwikipediaorgwikiAntivirussoftware

LeonardN (2018 3 juni) Kan een ICT-medewerker hacken Geraadpleegd op 25 november 2020

van httpswwwstartpaginanlvcomputers- internetbesturingssystemenvraag648337

ict-medewerker-hacken

Hulshoff Pol F (2020 8 juni) KPN biedt mkbers gratis backupconnectiviteit via 4-g Geraadpleegd

op 25 november 2020 van httpswwwtechzinenlnieuwsinfrastructure442156kpn-

biedt-mkbers-gratis-backupconnectiviteit-via-4g

KPN (2017 17 augustus) Het duivelse dilemma van ransomware Geraadpleegd op 25 november

2020 van httpswwwkpncomzakelijkbloghet-duivelse-dilemma-van-ransomwarehtm

KPN (2020 15 september) Ransomware wat is het en hoe is het te voorkomen Geraadpleegd op

25 november 2020 van httpswwwkpncomzakelijkblogransomware-wat-is-het-en-

hoe-kun-je-het-voorkomenhtm

Security (2019 9 oktober) Ransomware grootste cyberdreiging van 2019 Geraadpleegd op 25

november 2020 van httpswwwsecuritynlposting627125Europol3A+ransomware

+grootste+cyberdreiging+van+2019

Sprong N (2020 23 november) K2 Hoorcollegezaal Geraadpleegd op 25 november 2020 van

httpswebmicrosoftstreamcomvideoe671efbb-7e04-465a-b509-191fe19d6c6d

App=msteamsBotamprefId=f1178072418586815022

KPN (zd) Veilig internetten Geraadpleegd op 25 november 2020 van

httpswwwkpncomserviceinternetveilig-internettenhtm

Tele2 (zd) Veilig internet Geraadpleegd op 25 november van

httpswwwtele2nlthuisinternetveilig-internet

Innovatie 3

11

Opdracht 4 Vraag 1 Geef aan op de schaal hieronder waar jij vindt dat jouw case bedrijf zich bevindt op het

gebied van open innovatie Onderbouw je antwoord en maak daarbij gebruik van de

blogpost ldquo33 Routes to Open Innovationrdquo (Spruijt 2017) Gebruik hiervoor 350 - 600

woorden

Open Innovatie lt--------------KPN--------------------------------------------------------------gt Gesloten innovatie

Ook KPN doet aan open innovatie KPN heeft een bepaald programma en dat heet KPN Ventures

Hub (KPN Ventures zd) Start ups kunnen zich hiervoor aanmelden KPN zegt dat niet elke start

up zich hiervoor kan aanmelden maar alleen technische start ups Wanneer je je hiervoor

aanmeldt als start up kun je je ideeeumln voorleggen aan het KNP New Business team Dit team kijkt

of de ideeeumln en of de oplossingen daadwerkelijk waarde bieden Wanneer er dan een veelbelovend

idee van een start up tussen zit kan het bedrijf er voor kiezen om een samenwerking met KPN aan

te gaan KPN kan het bedrijf dan helpen met het idee nog beter te maken en echt uit te gaan

voeren Dit doen zij door hun kennis van techniek te delen Als het idee dan helemaal af is kan de

start up in samenwerking met KPN gebruik maken van de kanalen en klanten die KPN heeft Zo is

er voor beide partijen een voordeel en kunnen zij samen geld verdienen met bepaalde ideeeumln

Op deze manier werkt KPN met erg veel bedrijven samen De manier waarop KPN te werk gaat is

een combinatie van collaborative engineering en shared facilities Collaborative engineering is een

term die voornamelijk wordt gebruikt in de conventionele productie- en productie-industrie met

een focus op samenwerking tussen twee of meer partners in het volledige proces van ontwerp

engineering en productie met multidisciplinaire teams en integratie van de toeleveringsketen

(Spruijt 2017) KPN zorgt er dus op deze manier voor dat samen met de start up het idee nog

verder wordt uitgewerkt en verbeterd zodat het uiteindelijke product of dienst de markt in

gebracht kan worden Zoals hierboven vermeld is is het ook een vorm van shared facilities Dit is

zo omdat de start up tijdens het ontwikkelen van het idee gebruik kan maken van de faciliteiten

van KPN zoals hun innovatielaboratoria Kortom shared facilities is het delen van faciliteiten zodat

er nieuwe ideeeumln of innovaties kunnen worden bedacht (Spruijt 2017)

KPN werkt zo aan verschillende projecten met drie verschillende themarsquos (KPNzd)

Portfoliovoorbeelden van KPN van projecten zijn Mobile Connect Connected Car en KPN API Store

Ik vind dat KPN erg zijn best doet om startende bedrijven een kans te bieden door middel van open

innovatie Toch vind ik dat er ruimte is voor verbetering aangezien KPN zich met bovenstaand

programma alleen richt op technische bedrijven Ik denk dat KPN nog meer aan open innovatie

kan doen als ze nog meer gaan samenwerken met niet-technische bedrijven Ook denk ik dat dit

nog meer voordelen voor KPN biedt op het gebied van naamsbekendheid en imago maar

uiteindelijk ook op het gebied van winst maken Ik vind dat KPN boven gemiddeld aan open

innovatie doet maar omdat ik denk dat het beter kan zet ik KPN toch niet helemaal aan de kant

van open innovatie

Innovatie 3

12

Vraag 2 In de opdracht van week 3 heb je een maatschappelijk vraagstuk benoemd waar jouw

casebedrijf bij betrokken is Schrijf een advies aan jouw casebedrijf wat jouw plan van

aanpak zou zijn om tot een oplossing te komen Betrek daarin eacuteeacuten of meerdere van de

partnershipstages uit model Venn amp Berg (2014) en neem relevante stakeholders op

Gebruik hiervoor 350 ndash 600 woorden







vergrendeld worden totdat je losgeld hebt betaald aan de schuldeisers (Kamp 2020)

Om dit probleem op te lossen zijn er verschillende stakeholders nodig om mee samen te werken

Allereerst moet er worden gekeken op welk niveau er moet worden samengewerkt met de

stakeholders Volgens Ven amp Berg zijn er vier verschillende partnershipstages (Ven amp Berg 2014) Ik

denk dat het voor KPN een goed idee is om met integratieve benadering samen te werken met de

stakeholders

In opdracht 3 heb ik zes externe stakeholders gekozen die betrokken moeten worden bij het

oplossen van het probleem In deze opdracht heb ik er voor gekozen om er drie uit te kiezen die er

minimaal nodig zijn om een oplossing te bedenken

De stakeholders waarmee KPN minstens samen moet gaan werken om het probleem op te

kunnen lossen zijn

- Andere telecombedrijven (Tele2 T-mobile etc)

- Programmaontwikkelaars

- ITC-medewerkers

Stage 4 (integratieve benadering) is het hoogste niveau van samenwerken (Sprong 2020) Bij

stage 4 is het van belang dat er samen met de stakeholders naar een oplossing wordt gezocht Zo

ontstaat er innovatie door middel van co-creatie Stage 4 hoort bij dit probleem omdat het een erg

complex probleem is waar een passende oplossing voor moet worden ontwikkeld De stakeholders

moeten hiervoor een gemeenschappelijke visie ontwikkelen zodat ze elkaar kunnen helpen

Omdat de stakeholders gelijkwaardige partners zijn kunnen ze gebruik maken van elkaars kennis

en middelen Ook dit is nodig bij het creeumlren van een passende oplossing Door samen te werken

op partnership stage 4 helpen de bedrijven elkaar enorm Ik denk dan ook dat er voor alle

stakeholders voordelen te behalen vallen op verschillende gebieden Denk hierbij ook aan het

behalen van winst maar ook aan het binnenhalen van nieuwe klanten die hun documenten en

gegevens beschermd willen hebben

Innovatie 3

13



Geraadpleegd op 4 december 2020 van httpswwwconsumentenbondnlveilig-


KPN Ventures (zd) Open innovation at KPN Geraadpleegd op 3 december 2020 van

httpskpnventurescomopeninnovation

KPN (zd) KPN OPEN INNOVATION HUB Geraadpleegd op 3 december 2020 van

httpswwwoveronskpnnlkpn-voor-nederlandinnovatiekpn-open-innovation-hub

KPN (zd) Veilig internetten Geraadpleegd op 4 december 2020 van


Sprong N (2020 20 november) K2 Hoorcollegezaal Geraadpleegd op 4 december 2020 van

httpswebmicrosoftstreamcomvideoaa431277-ce9d-4dbc-84dc-a207768183a7

Spruijt J (2017) 33 Routes to Open Innovation Open Innovation - Keynotes Masterclasses amp

Games Retrieved November 30 2020 from httpswwwopeninnovationeu11-10-

201733-routes-to-open-innovation

Venn R amp Berg N (2014) The Gatekeeping Function of Trust in Cross-sector Social

Partnerships Business and Society Review 119(3) 385ndash

416 httpsdoiorg101111basr12038

Innovatie 3

14

Opdracht 5 Vraag 1 Wat is een business ecosysteem Gebruik de slides maar leg in je eigen woorden uit

Gebruik ongeveer 150 woorden

Een business ecosysteem is te vergelijken met een ecosysteem zoals je hem kent vanuit de

biologie alleen dan heeft een business ecosysteem betrekking tot bedrijven In een business

ecosysteem is het zo dat er allemaal verschillende factoren en partijen meespelen die afhankelijk

van elkaar zijn Samen vormen deze een systeem Net als bij een biologisch ecosysteem is het bij

een business ecosysteem ook zo dat de verschillende onderdelen zich aan elkaar moeten blijven

aanpassen Zo ontstaat er een natuurlijke selectie oftewel de sterksten overleven en de

zwakkeren gaan ten onder Binnen het systeem is het zo dat wanneer er een bepaalde gebeurtenis

heeft plaatsgevonden dat de situatie daarna daar vanaf hangt Dit kan in sommige gevallen

positief uitpakken maar het kan ook zo zijn dat het een negatieve impact heeft Samengevat is

een business ecosysteem een systeem waarin verschillende spelers fungeren en zich moeten

aanpassen wanneer dat nodig is om zo hun waardepropositie te kunnen behouden enof

verkrijgen

Vraag 2 Wat is verantwoordelijkheid Gebruik de slides maar leg in je eigen woorden uit Gebruik

ongeveer 150 woorden

Kort omschreven is verantwoordelijkheid het instaan van de manier waarop je te werk gaat (Wij-

Leren zd) Daarbij bestaat er een verantwoordelijkheidsgevoel Dit gevoel houdt in dat je je er van

bewust bent dat je je plicht naar behoren voldoet Volgens Dinther zijn er vier belangrijke condities

op het gebied van verantwoordelijkheid (Dinther 2020) Met de vier condities kun je nagaan hoe

verantwoordelijk een bedrijf is binnen het business ecosysteem Als eerst wordt er gekeken naar

vrijheid Daarbij kijk je naar hoeveel vrijheid een bedrijf heeft Wanneer een bedrijf bijvoorbeeld

bepaalde processen wil gaan veranderen door samen te gaan werken met andere partners

moeten ze er op letten dat ze het kunnen blijven betalen en niet ten onder gaan Kennis is ook een

belangrijke conditie Hierbij gaat het er om hoeveel kennis een bedrijf heeft over onwenselijke

situaties die zich voor kunnen doen binnen het business ecosysteem De derde conditie is

ldquocausaalrdquo Hierbij wordt er gekeken of een bedrijf doorheeft dat de taken die zij uitvoeren een

causaal verband kunnen hebben met andere partijen binnen het business ecosysteem Als laatste

conditie hebben we nog ldquonormrdquo Hierbij is het van belang dat bedrijven verantwoordelijkheid

nemen op het gebied van zich houden aan de normen en het overtreden hiervan Dit heeft ook te

maken met het overtreden van regels en wetten

Innovatie 3

15

Vraag 3 Kies een product of dienst van je gekozen bedrijf Wat is volgens jou de waardepropositie

van dat product of die dienst Hoe ziet het business ecosysteem van dat product of die

dienst er ongeveer uit (dus welke partijen doen allemaal iets om de waarde propositie van

het product of de dienst werkelijkheid te laten worden) Noem minimaal 5 partijen

Gekozen dienst Het aanbieden van telefoons met abonnement De waardepropositie van het

aanbieden van telefoons is dat KPN een telefoon verkoopt met daarbij een passend abonnement

Op de site van KPN kun je precies zien welke telefoon je zou willen aanschaffen en welk

abonnement er bij jouw telefoniegedrag past (KPN zd) Nog een waardepropositie van het

aanbieden van telefoons met een abonnement is dat KPN de focus legt op de nieuwste

smartphonemodellen Zo zorgt KPN er voor dat je altijd gebruik maakt van de nieuwste producten

en software wanneer je een telefoon met abonnement aanschaft bij KPN

1 Leveranciers van grondstoffen voor het produceren van mobiel telefoons

2 Transporteurs die ervoor zorgen dat de telefoons op de juiste locatie geleverd worden

3 Smartphonemerken (denk aan Apple Samsung Huawei etc)

4 Simkaartproducenten

5 Fabrieken die de telefoons produceren

6 Klanten

7 Winkels

Vraag 4 Waar in het business ecosysteem neemt je casebedrijf volgens jou haar ecologische

verantwoordelijkheid Waar neemt zij haar sociale verantwoordelijkheid Gebruik het

triple layered business model canvas (Joyce amp Paquin 2016) om hier over na te denken Je

hoeft niet elk vakje in te vullen maar geef 2 voorbeelden (1 voor elk van de extra BMC

lagen) en laat je inspireren door de canvassen en onderbouw je antwoord Gebruik


KPN neemt ecologische verantwoordelijkheid door zich bezig te houden met het verduurzamen van

hun producten en diensten Daarnaast zorgt KPN er ook voor dat er minder CO2 door hen wordt

uitgestoten (Duurzaam-ondernemen 2019) Volgens diezelfde bron stelt KPN bepaalde doelen om

hiernaartoe te werken Zo is eacuteeacuten van de doelen van KPN om in 2025 circulair te zijn Als laatst

maakt KPN als sinds 2011 gebruik van 100 groene elektriciteit en sinds het jaar 2015 is KPN

helemaal klimaatneutraal bezig (KPN zd) Als we kijken naar het triple layered business model

canvas van Joyce amp Paquin uit 2016 kun je deze activiteiten van KPN plaatsen in het vakje van

ldquoEnvironmental Benefitsrdquo in het Environmental Life Cycle Business Model Canvas Dit vakje omvat

de ecologische waarde die een organisatie creeumlert door het verminderen van hun impact op het

milieu (Joyce amp Paquin 2016)

Allereerst neemt KPN sociale verantwoordelijkheid door voor de privacy van hun klanten te zorgen

(KPN zd) Volgens KPN nemen zij de privacy van hun klanten erg serieus en hecht KPN veel

waarde aan hun klanten Het verantwoordelijk zijn voor de privacy van klanten kan worden

geplaatst in het vakje ldquoEnd-userrdquo van het Social Stakeholder Business Model Canvas Dit vakje gaat

over de manier waarop de waardepropositie tegemoet komt aan de behoeften van de

eindgebruiker wat bijdraagt aan zijn of haar kwaliteit (Joyce amp Paquin 2016) In dit geval is privacy

dus een behoefte van de eindgebruiker Ook neemt KPN sociale verantwoordelijkheid door samen

met hun leveranciers ervoor te zorgen dat ze een gemeenschappelijk succes behalen (KPN zd)

KPN zorgt dus samen met de leveranciers voor het behalen van succes Dit past in het vakje

ldquoSocial Valuerdquo

Innovatie 3

16

Vraag 5 Waar zou je case bedrijf volgens jou nog wat meer verantwoordelijkheid kunnen nemen

Gebruik als je het Triple-layered Business Model Canvas (Joyce amp Paquin 2016) om hier

over na te denken Je hoeft niet elk vakje in te vullen maar geef 2 voorbeelden en laat je

inspireren door de canvassen en onderbouw je antwoord Gebruik ongeveer 300 woorden

Ik vind dat er bij KPN zeker nog ruimte is voor verbetering op het gebied van ecologische

verantwoordelijkheid KPN biedt telefoons aan van verschillende merken (KPN zd) De merken

die KPN onder anderen aanbiedt zijn Apple Samsung OPPO LG Sony en Huawei Wanneer je je

verdiept in de productie van mobiele telefoons kom je er al snel achter dat dit helemaal niet goed

is voor het milieu Het produceren van mobiele telefoons kost namelijk erg veel energie (Milieu

Centraal zd) Volgens diezelfde bron zelfs meer dan dat het oplevert Bij het produceren van

telefoons komt namelijk CO2 vrij Daarnaast biedt KPN altijd de nieuwste modellen telefoons aan

Dit stimuleert consumenten om sneller een nieuwe telefoon te gaan kopen Ook dit is volgens

Milieu Centraal niet goed en ze zeggen dat het beter is om langer te doen met de smartphone die

je nu hebt Als we dan nu kijken naar het Environmental Life Cycle Business Model Canvas kan

KPN meer verantwoordelijkheid nemen op het gebied van ldquoProductionrdquo Ik denk dat KPN

bijvoorbeeld alleen zou kunnen samenwerken met merken die zich meer op de productieprocessen

focussen om zo minder CO2 uit te stoten

Op het gebied van sociale verantwoordelijkheid kan KPN zich ook nog verbeteren Ik denk dat KPN

meer verantwoordelijkheid kan nemen op het gebied van ldquoScale of outreachrdquo Dit denk ik omdat

KPN zich nu heel erg op Nederland focust Wanneer KPN hun producten en diensten gaan

uitbreiden naar het buitenland kan het bedrijf nog veel groter worden Echter is het zelfs zo dat

KPN zich op sommige internationale vlakken terugtrekt Een voorbeeld hiervan is dat KPN sinds 1

augustus 2020 geen gratis wifi-hotspots meer aanbiedt in het buitenland (RTL Nieuws 2020) Ik

denk dat dit niet zo slim was om te doen voor KPN omdat het een nadeel is voor klanten die in het

buitenland zijn Daarom denk ik dat KPN meer verantwoordelijkheid moet nemen op het gebied

van ldquoScale of outreachrdquo in het Social Stakeholder Business Model Canvas

Innovatie 3

17


Duurzaam-ondernemen (2019 16 september) KPN opnieuw in top 3 duurzaamste telecombedrijf

ter wereld (DJSI) Geraadpleegd op 11 december 2020 van httpswwwduurzaam-

ondernemennlkpn- opnieuw-in-top-3-duurzaamste-telecombedrijf-ter-wereld-djsi

Joyce A amp Paquin R L (2016) The triple layered business model canvas A tool to design more

sustainable business models Journal of Cleaner Production 135(Supplement C) 1474ndash

1486

KPN (zd) Kies uit 59 smartphones Geraadpleegd op 11 december 2020 van

httpswwwkpncomshopmobieltelefoonsmeestverkocht=ASC

KPN (zd) KPN is milieubewust Geraadpleegd op 11 december 2020 van

httpswwwoveronskpnnlkpn-voor-nederlandduurzaamheidkpn-is-milieubewust

KPN (zd) Telefoons Geraadpleegd op 9 december 2020 van

httpsshopkpncomzakelijkmobieltelefoons

KPN (zd) Zo gaan we om met de maatschappij deelcode 4 Geraadpleegd op 11 december

2020 van httpswwwoveronskpndownloadsKPN-Deelcode-4pdf

Milieu Centraal (zd) Tips voor gebruik smartphone Geraadpleegd op 11 december 2020 van

httpswwwmilieucentraalnlenergie-besparenapparaten-in-huistips-voor-gebruik-

smartphone~text=De20productie20van20smartphones20kostje20mobiele

20telefoon 20te20doenamptext=Een20smartphone20is20energiezuinig

20indan201020kWh20per2 0jaar

RTL Nieuws (2020 3 juni) KPN stopt met gratis wifi-hotspots voor klanten in het buitenland

Geraadpleegd op 11 december 2020 van httpswwwrtlnieuwsnltechartikel

5141066kpn-stopt-met-gratis-wifi-hotspots-voor-klanten-het-buitenland

Van Dinther D (2020 7 december) K2 HC 5 Innovatie 3 Geraadpleegd op 9 december 2020 van

httpswebmicrosoftstreamcomvideo70ae1b32-9645-46fb-a242-12088c0b6cb0

Wij-Leren (zd) Verantwoordelijkheid Geraadpleegd op 9 december 2020 van

httpswijlerennlverantwoordelijkheidphp~text=Het20dragen20van20verantwo

ordelijkheid20ishebben20allemaal20hun20eigen20verantwoordelijkheid

Innovatie 3

18

Opdracht 6 Vraag 1 Noem een transitie waar jouw casebedrijf het komende decennium waarschijnlijk mee te

maken krijgt en leg uit waarom dat zo is Zijn ze hier goed op voorbereid Leg uit waarom

wel of waarom niet Gebruik ongeveer 200 woorden

Het komende decennium gaat KPN te maken krijgen met het uitrollen van 5G 5G is al in

ontwikkeling maar nog niet beschikbaar Volgens KPN is het 5G-netwerk te gebruiken vanaf 2022

(KPN zd) KPN is niet de enige internetprovider die 5G gaat aanbieden VodafoneZiggo en T-

Mobile bieden namelijk ook al 5G aan (RTL Nieuws 2020) Volgens diezelfde bron kunnen

kleinere internetproviders in principe ook 5G gaan aanbieden Dit omdat de kleinere providers op

het netwerk van de drie grootste providers zitten

KPN zal er mee te maken gaan krijgen dat er steeds meer mensen gebruik willen gaan maken van

het 5G-netwerk dat zij in 2022 gaan aanbieden Toegang hebben tot snel internet is zelfs eacuteeacuten van

de doelstellingen die de Rijksoverheid heeft gesteld voor het jaar 2025 (Rijksoverheid zd) Ik

denk dat KPN hier goed op voorbereid is aangezien er al een aantal jaar wordt geeumlxperimenteerd

en getest met het gebruiken van 5G (Wikipedia 2020) Ook KPN is er dus al een aantal jaar mee

bezig om er voor te zorgen dat het 5G-netwerk straks optimaal te gebruiken is voor iedereen Ik

denk dat KPN zich er goed van bewust is waar ze mee bezig zijn en hoe ze het aanpakken Ook

omdat ze 3G en 4G aanbieden 5G is enkel de opvolger van 4G en daarom zal er niet veel verschil

in zitten in het aanbieden van 5G in vergelijking met voorgaande internetfrequenties Een punt

waarop het zou verschillen kan zijn dat 5G meer gezondheidsrisicorsquos met zich mee zou kunnen

nemen dan bijvoorbeeld 4G (Klomp 2019)

Vraag 2 Leg de 7 functies die vervuld worden in innovatiesystemen uit in je eigen woorden Gebruik

hierbij de slides enof de artikelen van Bergek (2008) en Hekkert (2009) Gebruik


Om het innovatiesysteem te kunnen beiumlnvloeden kun je kijken naar welke verschillende functies

er in dat innovatiesysteem vervuld moeten worden (Van Dinther 2020) Er zijn zeven verschillende

functies (Hekkert 2007)

1 Activiteiten van ondernemers en bedrijven

Zonder ondernemers kan er geen innovatiesysteem bestaan Als er in een innovatiesysteem geen

ondernemers zitten dan kan er geen nieuwe kennis markt of nieuw netwerk ontstaan De

aanwezigheid van ondernemers binnen een innovatiesysteem is dus essentieel en erg voordelig

2 Kennisontwikkeling rond innovatie

Met kennisontwikkeling rond innovatie wordt er onder anderen onderzoek gedaan naar innovaties

om kennis uit te breiden Onderwijsinstanties spelen een grote rol met het ontwikkelen van kennis

3 Kennisuitwisseling en educatie rond innovatie

De kennis moet niet alleen ontwikkeld worden maar ook uitgewisseld worden met de mensen die

de kennis nodig hebben Ook hier spelen onderwijsinstellingen een grote rol Daarnaast werkt de

media hier ook aan mee

4 Richting van de markt bepalen

Voor iedereen die in het innovatiesysteem zit moet het duidelijk zijn wat de richting van de markt

is Als dit niet duidelijk is dan werkt het innovatiesysteem niet optimaal Om de richting te bepalen

moeten er doelen worden gesteld Hierbij kun je denken aan duurzaamheidsdoelen de SDGrsquos

technische doelen etc Zo werken alle partijen dezelfde richting in en werken zij samen om de

bepaalde doelen te behalen

Innovatie 3

19

5 Regels van de markt bepalen

Regels van de markt die zorgen ervoor dat innovaties soms eerder succesvol worden dan wanneer

de regels er niet zouden zijn Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld belastingregels In Nederland

is het zo dat je minder belasting hoeft te betalen wanneer je gebruik maakt van hernieuwbare

energie Hierdoor gaan meer mensen hernieuwbare energie gebruiken en wordt de innovatie

succesvoller dan wanneer de belasting even hoog zou blijven als bij niet-hernieuwbare energie

6 Beschikbaar maken van (financieumlle) middelen

Zonder de benodigde (financieumlle) middelen is het moeilijk om goed te kunnen participeren in een

innovatiesysteem Banken investeerders en subsidies kunnen het mogelijk maken om bepaalde

activiteiten binnen een innovatiesysteem te financieren

7 Acceptatie bevorderen en weerstand wegnemen

Bij deze functie zorg je er voor dat mensen achter je innovatie enof business model staan Zo

wordt het ondersteund door de buitenwereld Je kunt dit stimuleren door bijvoorbeeld reclame te

maken of door positieve persberichten naar buiten te brengen Hierdoor gaan mensen positief

denken over jouw innovatie

Vraag 3 Kies een duurzaam bedrijf dat actief is in een nieuw innovatiesysteem dat bijdraagt aan de

transitie waar je casebedrijf mee te maken krijgt (de transitie uit vraag 1 Als je bv ldquoBPrdquo als

bedrijf zou hebben kies dan een bedrijf als ldquoVestasrdquo (windmolens) of ldquoThe New

Motionrdquo(laadpalen) etc voor deze vraag) Deze duurzame bedrijven en start-ups

beiumlnvloeden bewust of onbewust de functies van het innovatiesysteem rond hun innovatie

Beschrijf kort wat dit duurzame bedrijf doet en beschrijf per functie hoe het duurzame

bedrijf de functies in het nieuwe innovatiesysteem beiumlnvloeden Gebruik ongeveer 500

woorden

Ik heb gekozen voor het bedrijf Novec Dit bedrijf werkt samen met KPN en is verantwoordelijk voor

de 5G masten waarmee KPN de nieuwe internetfrequentie gaat aanbieden (Officieumlle

bekendmakingen zd) De masten zijn namelijk in het bezit van Novec Daarnaast is Novec de

grootste onafhankelijke aanbieder van antenne-opstelpunten in Nederland (Wikipedia 2019)

Novec biedt verschillende diensten aan Ze verhuren en beheren mastruimte voor masten en

antennes van mobiele telecommunicatie radio en televisie (Novec Masten zd) Volgens diezelfde

bron heeft Novec in heel Nederland ongeveer 2000 antenne-opstelpunten in telecommasten

omroepmasten en hoogspanningsmasten Novec zorgt er ook voor dat er geen nieuwe masten

geplaatst hoeven te worden voor het gebruiken van 5G Zodat de masten niet vervangen hoeven te

worden heeft het bedrijf zogeheten ldquoSmall Cellsrdquo aangebracht op de al bestaande masten (Novec

zd) Deze small cells zitten niet alleen hoog in de masten maar worden ook aangebracht in

bijvoorbeeld lantaarnpalen en putdeksels Door dit te doen is het bedrijf duurzaam bezig omdat er

geen masten vervangen hoeven worden Dit scheelt een hoop tijd en uiteindelijk ook geld


Novec is een bedrijf dat meewerkt aan het realiseren van een toegankelijk 5G netwerk voor KPN

Als bedrijf verhuurt Novec masten aan KPN zodat KPN hiermee 5G kan aanbieden aan hun

klanten


Novec ontwikkelt zelf niet zo veel kennis over 5G Het enige wat zij doen is het technische gedeelte

Dus het aanleggen van het 5G-netwerk en de masten die erbij horen


Novec heeft veel verschillende partners waaronder T-Mobile WiFi4ALL ProRail en Radionetwerk

Nederland Novec moet deze partijen en de andere partijen waarmee ze samenwerken op de

hoogte gebracht hebben van alles wat met 5G te maken heeft voordat de partijen klant zijn

geworden bij Novec Novec zelf moet hiervoor ook de nodige kennis verkregen hebben Ik neem

aan dat Novec deze kennis van de ontwikkelaars van 5G heeft verkregen

Innovatie 3

20


Het is belangrijk dat alle partijen in het innovatie systeem in dezelfde richting te werk gaan

Hiervoor zijn er bepaalde doelen gesteld zodat iedereen hier naartoe kan werken Zo heeft Novec

bijvoorbeeld een doel gesteld om na het jaar 2020 het 5G-netwerk te realiseren en vrij te geven

voor gebruikers Ook werkt Novec er aan mee om voor iedereen in Nederland een toegankelijk

netwerk te verzorgen (Novec zd)


Novec heeft met hun klanten in dit geval KPN afspraken gemaakt over bijvoorbeeld wat het gaat

kosten om het 5G-netwerk aan te gaan bieden Hetzelfde geldt voor de verhuur van de masten die

nodig zijn om de innovatie te kunnen realiseren


Voordat de innovatie de markt op kan moet er veel onderzoek gedaan worden Dit kost geld Ook

voor het produceren van de masten is er geld nodig


Rondom de innovatie ldquo5Grdquo is erg veel ophef (geweest) (Ozzy 2020) Volgens Ozzy zijn er erg veel

mensen tegen het aanleggen van 5G omdat het mogelijk gezondheidsrisicorsquos met zich mee zou

brengen Het is voor deze innovatie dus erg belangrijk om acceptatie te bevorderen en om de

weerstand weg te nemen bij de potentieumlle gebruikers van het 5G-netwerk Novec kan hierin een rol

spelen door bijvoorbeeld de voordelen van 5G naar voren te brengen en de (mogelijke) nadelen

onderuit te halen of te bagatelliseren

Innovatie 3

21

Bronnenlijst

Bergek Jacobsson S Carlsson B Lindmark S amp Rickne A (2008) Analyzing the functional

dynamics of technological innovation systems A scheme of analysis Research Policy

37(3) 407ndash429

Hekkert M P Suurs R A A Negro S O Kuhlmann S amp Smits R E H M (2007) Functions of

innovation systems A new approach for analysing technological change Technological

Forecasting and Social Change 74(4) 413ndash432

Klomp C (2019 17 juli) Is 5G schadelijk voor de gezondheid Geraadpleegd op 22 december

2020 van httpswwwadnltechis-5g-schadelijk-voor-de-gezondheid~a09354d4~text=We

20kunnen20gewoon20niet20zeggen20dat20het20onschadelijk20isvoor

20meer20antennes20zal20zorgen

KPN (zd) 5G van KPN het snelste 5G netwerk van Nederland Geraadpleegd op 22 december

2020 van httpswwwkpncomnetwerk5ghtmcampaignid=pss=got=KPN-Mobiel-

KPNc=3+kpn+7C+mob+7C+sbrd+7C+alg+7C+actiecampagne+7C+5Gd=5G-

ready+Product+7C+BMM26Eco=kpn205g20internetf1=kpn+5g+internetf2=eampgcl

id=CjwKCAiAz4b_BRBbEiwA5XlVVnAQEoclUkFdth18wxmehrNl8R18E54UPTThENSjaSxg1R

uHEmQDBhoCQQwQAvD_BwEampgclsrc=awds

Novec (zd) Onafhankelijk deskundig en betrouwbaar Geraadpleegd op 23 december 2020 van

httpsnovecmastencom

Novec (zd) Onze groep Geraadpleegd op 23 december 2020 van

httpsnovecmastencomover-noveconze-groep

Officieumlle bekendmakingen (zd) Update ontwikkelingen zendmast Ilpendam Geraadpleegd op 23

december 2020 van httpszoekofficielebekendmakingennlblg-188925pdf

Ozzy L (2020 12 april) Dit is waarom er zoveel ophef is over een 5g-netwerk Geraadpleegd op

23 december 2020 van httpswwwxgnnlartikeldit-is-waarom-er-zoveel-ophef-is-over-

een-5g-netwerk

Rijksoverheid (zd) Rijksoverheid ondersteunt groei snel internet Geraadpleegd op 22 december

2020 van httpswwwrijksoverheidnlonderwerpentelecommunicatierijksoverheid-

ondersteunt-groei-breedband

RTL Nieuws (2020 29 juli) Vanaf deze week 5G bij alle grote providers zo gebruik je het

Geraadpleegd op 22 december 2020 van httpswwwrtlnieuwsnltech

artikel5173888vanaf-deze-week-5g-bij-alle-grote-providers-zo-gebruik-je-

het~text=Vanaf202820juli20is205Ghier20alvast

20voor20kon20gebruiken

Van Dinther D (2020 14 december) K2 HC 6 Innovatie 3 Geraadpleegd op 22 december 2020

van httpswebmicrosoftstreamcomvideodbb87e3c-84dd-4399-842b-7bfd174325c9

Wikipedia (2019 29 maart) Novec Geraadpleegd op 23 december 2020 van

httpsnlwikipediaorgwikiNOVEC

Wikipedia (2020 28 november) 5G Geraadpleegd op 22 december 2020 van

httpsnlwikipediaorgwiki5G

Innovatie 3

2

Opdracht 1 Vraag 1 Geef in je eigen woorden weer wat volgens jou ldquomeervoudige waardecreatierdquo is Noem

enkele voorbeelden en verwijs naar minimaal drie bronnen om je beschrijving te

onderbouwen Gebruik tussen de 100 en 200 woorden voor je antwoord

Tegenwoordig zijn business modellen meer gericht op meervoudige waardecreatie en dus niet op

het zo snel mogelijk behalen van winst (Valentijn 2018) Bij meervoudige waardecreatie wordt er

gekeken naar drie verschillende waarden namelijk economische waarden ecologische waarden

en sociale waarden (Jonker 2014) Dit betekent dat je je tijdens het creeumlren van waarde gaat

focussen op deze drie waarden Volgens Jonker wordt geld meer waard wanneer je je richt op

meervoudige waardecreatie Meervoudige waardecreatie staat in verbinding met MVO

(maatschappelijk verantwoord ondernemen) Door MVO is het besef er gekomen dat je waarde

kunt creeumlren op meerdere manieren dan alleen winst (Jonker 2018) Bij meervoudige

waardecreatie richt je je op de drie Ps People Planet Profit Zo kun je je bijvoorbeeld afvragen

wat jij als bedrijf toevoegt op het gebied van economische ecologische en sociale waarden Zo ben

je heel bewust bezig met het creeumlren van waarde voor jezelf als bedrijf maar ook voor factoren die

buiten je bedrijf staan

Vraag 2 Download het Sustainability Report over 2019 van jouw casebedrijf Beschrijf de

belangrijkste doelstellingen en resultaten van jouw organisatie op het gebied van

duurzaamheid Gebruik tussen de 100 en 200 woorden voor je antwoord

Sinds september 2015 werkt KPN mee aan de Sustainable Development Goals (SDGs) (KPN

2020) Volgens het jaarverslag van KPN (2019) werken ze mee aan drie van de zeventien doelen

KPN werkt aan het verbeteren van de infrastructuur (doel 9) KPN zorgt er voor dat steden en

gemeenschappen verduurzamen (doel 11) en KPN produceert en consumeert verantwoord (doel

12) Dit zijn een aantal van de belangrijkste doelen die KPN stelt Ze zijn belangrijk omdat ze

betrekking hebben op meer dan alleen Nederland De SDGs zijn namelijk afspraken die wereldwijd

zijn gemaakt

KPN probeert met de doelen 9 en 11 de infrastructuur en de efficientie van communicatie te

vergroten Dit doen zij door ervoor te zorgen dat hun netwerken goed snel en veilig werken In

2019 hebben 75 van de huishoudens toegang tot 100Mbps en de downloadsnelheid zit op

68Mbps In 2020 wilt KPN deze aantallen nog verder verhogen Ook wil KPN ervoor zorgen dat

iedereen veilig kan internetten Zo heeft KPN 100 van de malware gevallen die er waren

opgelost binnen 8 uur Als laatst zorgt KPN er ook voor dat mensen energie besparen Zo is er in

2019 30 minder energie verbruikt dan in 2010 KPN wil er voor zorgen dat ze eind 2020 bijna

100 circulaire processen en services

Innovatie 3

3














blijven gaan






het met 75 gehaald












2019pdf



waarde

Innovatie 3

4


onderneming in 2020




of
























Stakeholders









Jaarverslagen







Innovatie 3

5

Papier














maatschappij






Conclusie












2019pdf







duurzaamheid-1





Innovatie 3

6











































Innovatie 3

7


problem


2 ITC-medewerkers



5 Justitie



1 Private sector

2 Private sector


4 Private sector

5 Public sector





onderbouwen













Innovatie 3

8

2 ICT-medewerkers














































Innovatie 3

9














6 Justitie













Innovatie 3

10










08196411331322797cgoogle647823759586164441348aud-329160963824kwd-





























Innovatie 3

11




woorden
































van open innovatie

Innovatie 3

12

















stakeholders





kunnen lossen zijn



- ITC-medewerkers












Innovatie 3

13



















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

3














blijven gaan






het met 75 gehaald












2019pdf



waarde

Innovatie 3

4


onderneming in 2020




of
























Stakeholders









Jaarverslagen







Innovatie 3

5

Papier














maatschappij






Conclusie












2019pdf







duurzaamheid-1





Innovatie 3

6











































Innovatie 3

7


problem


2 ITC-medewerkers



5 Justitie



1 Private sector

2 Private sector


4 Private sector

5 Public sector





onderbouwen













Innovatie 3

8

2 ICT-medewerkers














































Innovatie 3

9














6 Justitie













Innovatie 3

10










08196411331322797cgoogle647823759586164441348aud-329160963824kwd-





























Innovatie 3

11




woorden
































van open innovatie

Innovatie 3

12

















stakeholders





kunnen lossen zijn



- ITC-medewerkers












Innovatie 3

13



















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

4


onderneming in 2020




of
























Stakeholders









Jaarverslagen







Innovatie 3

5

Papier














maatschappij






Conclusie












2019pdf







duurzaamheid-1





Innovatie 3

6











































Innovatie 3

7


problem


2 ITC-medewerkers



5 Justitie



1 Private sector

2 Private sector


4 Private sector

5 Public sector





onderbouwen













Innovatie 3

8

2 ICT-medewerkers














































Innovatie 3

9














6 Justitie













Innovatie 3

10










08196411331322797cgoogle647823759586164441348aud-329160963824kwd-





























Innovatie 3

11




woorden
































van open innovatie

Innovatie 3

12

















stakeholders





kunnen lossen zijn



- ITC-medewerkers












Innovatie 3

13



















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

5

Papier














maatschappij






Conclusie












2019pdf







duurzaamheid-1





Innovatie 3

6











































Innovatie 3

7


problem


2 ITC-medewerkers



5 Justitie



1 Private sector

2 Private sector


4 Private sector

5 Public sector





onderbouwen













Innovatie 3

8

2 ICT-medewerkers














































Innovatie 3

9














6 Justitie













Innovatie 3

10










08196411331322797cgoogle647823759586164441348aud-329160963824kwd-





























Innovatie 3

11




woorden
































van open innovatie

Innovatie 3

12

















stakeholders





kunnen lossen zijn



- ITC-medewerkers












Innovatie 3

13



















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

6











































Innovatie 3

7


problem


2 ITC-medewerkers



5 Justitie



1 Private sector

2 Private sector


4 Private sector

5 Public sector





onderbouwen













Innovatie 3

8

2 ICT-medewerkers














































Innovatie 3

9














6 Justitie













Innovatie 3

10










08196411331322797cgoogle647823759586164441348aud-329160963824kwd-





























Innovatie 3

11




woorden
































van open innovatie

Innovatie 3

12

















stakeholders





kunnen lossen zijn



- ITC-medewerkers












Innovatie 3

13



















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

7


problem


2 ITC-medewerkers



5 Justitie



1 Private sector

2 Private sector


4 Private sector

5 Public sector





onderbouwen













Innovatie 3

8

2 ICT-medewerkers














































Innovatie 3

9














6 Justitie













Innovatie 3

10










08196411331322797cgoogle647823759586164441348aud-329160963824kwd-





























Innovatie 3

11




woorden
































van open innovatie

Innovatie 3

12

















stakeholders





kunnen lossen zijn



- ITC-medewerkers












Innovatie 3

13



















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

8

2 ICT-medewerkers














































Innovatie 3

9














6 Justitie













Innovatie 3

10










08196411331322797cgoogle647823759586164441348aud-329160963824kwd-





























Innovatie 3

11




woorden
































van open innovatie

Innovatie 3

12

















stakeholders





kunnen lossen zijn



- ITC-medewerkers












Innovatie 3

13



















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

9














6 Justitie













Innovatie 3

10










08196411331322797cgoogle647823759586164441348aud-329160963824kwd-





























Innovatie 3

11




woorden
































van open innovatie

Innovatie 3

12

















stakeholders





kunnen lossen zijn



- ITC-medewerkers












Innovatie 3

13



















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

10










08196411331322797cgoogle647823759586164441348aud-329160963824kwd-





























Innovatie 3

11




woorden
































van open innovatie

Innovatie 3

12

















stakeholders





kunnen lossen zijn



- ITC-medewerkers












Innovatie 3

13



















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

11




woorden
































van open innovatie

Innovatie 3

12

















stakeholders





kunnen lossen zijn



- ITC-medewerkers












Innovatie 3

13



















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

12

















stakeholders





kunnen lossen zijn



- ITC-medewerkers












Innovatie 3

13



















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

13



















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

14














verkrijgen


















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

15

















6 Klanten

7 Winkels



























Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

16



























Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

17







1486






















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

18












































Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

19























woorden

















klanten










Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

20





















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















Innovatie 3

21

Bronnenlijst



37(3) 407ndash429















httpsnovecmastencom







een-5g-netwerk















INNOVATIE 3

Documents

Transcript of INNOVATIE 3