Inkomstenbronnen 2018

49%

11%

17%

7%

16%

Totaalinkomsten € 57,9 miljard

gemeentefonds specifieke uitkeringen

gemeentelijke heffingen en belastingen onttrekkingen reserves

overige middelen

Actuele zaken

1. Financieel beeld:

- Brede koppeling; hoe lopen we de trap op?

- Bredere blik

2. Actuele discussies sociaal domein

3. Herziening Financiële Verhoudingen- Aanpassing verdeling

- Vereenvoudiging uitkeringsstelsel

Financieel beeld

Per 2018 is er een nieuwe trap

Financieel beeld: maart 2018

2018 2019 2020 2021 2022 Totaal

Basispad

(sept circ. ‘17) 805 445 445 394 465 2.554

Startnota 320 618 694 543 705 2.880

Accres 1.124 1.063 1.139 937 1.170 5.433

Dit was het beeld

Vervolgens

En

Tot aan

Brede blik Meeste gemeenten financieel gezond

Wel enige nuanceringPositief exploitatiesaldo Over 2017 ca. 200 mln euro positief

Vooral door hogere inkomsten uit grondexploitatiePer saldo 800 mln euro positief

Maar: Op de rest legden gemeenten toe

Actuele discussies sociaal domein

• Voldoende middelen voor Jeugd/Wmo• Gezamenlijk onderzoeken gedaan naar volumegroei

jeugd en achtergronden daarbij

• Compensatie gevolgen GGZ-akkoord in Wmo• Kosten gemeenten extramuralisering van de GGZ

(zorgmarktadvies): hogere kosten voor RIBW’s, woonbegeleiding en individuele begeleiding

Volumegroei jeugd

0,6

0,7

0,8

0,9

1

1,1

1,2

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020

Volumegat

Efficiencykorting

Vóór decentralisatie Na

Proces Voorjaarsnota

• Tot half maart discussie binnen ministeries

• Na half maart tot eind mei overleggen met Ministerie van Financiën

• 26 april Voorjaarsnota in Ministerraad (eerste ronde)

• Voorjaarsnota uiterlijk 1 juni naar de Tweede Kamer

Voor gemeenten nog belangrijk moment:

• BOFv 2 april

• Eventueel Overhedenoverleg

Herziening Financiële Verhoudingen2 percelen

Aanleiding verdeling middelen sociaal domein

In 2015:

• Cijfers gebaseerd op 2012 en 2013

• Cijfers gebaseerd op situaties die nu niet meer bestaan

• Veel aannames, veel discrepanties

Conclusie: verdeling IUSD is niet goed

Aanleiding “oud gemeentefonds”

Verdeelmaatstaven

Aandachtspunten:

• Eenvoudiger en globaler

• Inkomstenverevening

• Centrumfunctie maatstaven

• Beleidsvrijheid

Uitgangspunten huidige verdeling GF

• Verdeling is kosten georiënteerd

Hoe dan?

VNG-advies:

• Starten met regressieanalyse op gemeentelijke uitgaven

• Géén uitspraak over andere methodiek in de toekomst

Aandachtspunten:

• Korte tijdspad

• Mogelijk aparte oplossing voor “uitschieters”

Regressieanalyse op gemeentelijke uitgaven

Vrij besteedbare middelen van gemeenten

• Algemene uitkering

• OZB capaciteit

• Overige eigen middelen (OEM):

Overige belastingen

Winst grondexploitatie

Rente

Rendement aandelenbezit (oa BNG)

Jeugd

OOV

Werk en inkomen

Bestuur en alg. onderst.

Educatie

Maartschappelijke

ondersteuning

Cultuur en ontspanning

Infrastructuur en

gebiedsontwikkeling

€ 0,0

€ 2,0

€ 4,0

€ 6,0

€ 8,0

€ 10,0

€ 12,0

€ 14,0

€ 16,0

€ 18,0

€ 20,0

Algemene uitkering

Jeugd

OOV

Werk en inkomen

Bestuur en alg. onderst.

Educatie

Maartschappelijke

ondersteuning

Cultuur en ontspanning

Infrastructuur en

gebiedsontwikkeling

€ 0,0

€ 2,0

€ 4,0

€ 6,0

€ 8,0

€ 10,0

€ 12,0

€ 14,0

€ 16,0

€ 18,0

€ 20,0

Algemene uitkering

Ozb

Oem

OZB:

80% van de WOZ waarde woningen en 70% WOZ waarde niet-woningen tegen gemiddeld rekentarief.

OEM:

In 1997: -5,4% van de uitgavenijkpunten

Daarna nooit meer naar gekeken en ook geen rekening meer mee gehouden.

Heel scheve verdeling over gemeenten

PlanningWanneer? Wat?

Voorjaar 2018 Kwalitatief onderzoek naar discrepanties (AEF)

September – november 2018 Onderzoek naar onderzoeksmethoden (SEO)

Januari 2019 Vaststellen onderzoeksmethode

t/m maart 2019 Voorbereiden kwantitatief onderzoek (offerteaanvraag, aanbesteden, beoordelen offertes en bezwaarperiode)

Eind maart 2019 Start kwantitatief onderzoek

Voorjaar 2019 Bestuurlijke keuzes (over specifieke aandachtspunten)

Januari 2020 Afronding kwantitatief onderzoek

Januari – maart 2020 Advisering door VNG en ROB

Begin mei 2020 Besluitvorming aanpassing verdeling in BOFv (incl. ingroeipad)

Mei 2020 Bekendmaking nieuwe verdeling in meicirculaire

Januari 2021 Invoering nieuwe verdeelmodellen sociaal domein

Vereenvoudiging uitkeringsstelsel

• Van oudsher twee uitkeringen• Algemene uitkering

• Specifieke uitkering

• Vanaf 2008 tussenvorm om decentralisatie te stimuleren • decentralisatie-uitkering

2714 maart 2019 BZK-VNG Commissie FIN

Voorwaarden Verdeling Begroting Index

Algemene uitkering

Geen: vrij besteedbaar. Wel zijn er wettelijke taken.

Eén objectief verdeelmodel over alle gemeenten

Fonds Accres

Specifieke uitkering

Bestedings-voorwaarden en financiële verantwoording

Toe te kennen aan alle gemeenten, enkele gemeenten of één gemeente

Departe-ment (met wettelijke basis)

Loon- en prijs ontwik-keling

Decentrali-satie-uitkering

Geen: vrij besteedbaar; wel steeds vaker in combinatie met convenant

Toe te kennen aan alle gemeenten, enkele gemeenten of één gemeente

Fonds Accres

Rijk ziet als aanleiding:

• Fvw kent geen passend middel om samen opgaven op te pakken, zoals beoogd in IBP en regeerakkoord.

• AU en DU beleidsvrijheid medeoverheden, geen rol

vakminister

• SU stevige rol vakminister; geen beleidsvrijheid

medeoverheden

• In praktijk pragmatische oplossing gevonden

• DU met convenant

• Maar, oplossing komt steeds meer onder druk te staan

En knelpunten bij huidig gebruik DU

1. Kritiek vanuit Rvs en ARK▪ RvS: Onterechte inperking bestedingsvrijheid

▪ ARK: Minister kan Tweede Kamer niet informeren

2. Bestuursrechtelijke uitspraak HHT 2018▪ Fondsbeheerders verantwoordelijk

3. Vernieuwing comptabiliteitswet 2018 ▪ meer aandacht voor doelmatigheid en doeltreffendheid

4. Werkwijze accres▪ Generieke verdeling accres ondanks DU’s voor specifieke gemeenten

▪ Incidentele middelen in DU genereren structureel accres