Ecologisch leven | koken | tuinieren | Nr. 2 | 2016

SEIZOENEN

2 Tweemaandelijks tijdschrift van Velt – 45ste jaargang – maart/april 2016

Colofon

Velt vzw Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren. Verschijnt zes keer per jaar.

RedactieadresUitbreidingstraat 392c 2600 Berchem T +32 (0)3 281 74 75F 03 281 74 76redactie@velt.be www.velt.nu

Hoofdredacteur Jan Vannoppen – jan@velt.be Redactiecoördinator Koen Van den Broeck – koen@velt.beEindredactie Reine De Pelseneer – reine@velt.beLay-out & lay-outconcept Kurt Cornelis – www.sfumato.beAdministratie Karin Holemans – karin.holemans@velt.be Druk Daddy Kate – www.daddykate.be Verzending Boes Mailing Services

RedactieraadSara Adriaensen, Lieven David, Lieven Gekiere, Riet Janssens, Luk Naets, Lies Rottiers, Nadia Tahon, Marc Temmermans, Peter Vande Moortele, Frank Van Keirsbilck, Pepijn Verheyen

Werkten mee aan dit nummerNicole Breuer, Barbara Creemers, Lieven David, Emelie Heller, Frie J. Jacobs, Riet Janssens, Kim Leysen, Geertje Meire, Luk Naets, Dorien Pelckmans, Frank Petit-Jean, Lies Rottiers, Leentje Speybroeck, Nadia Tahon, Janneke Tops, Jan Vannoppen, Jasmien Wildemeersch

Fotografen & illustratorenAikon producties, Nicole Breuer, Heidi de Gier, François De Heel, Milena Dragicevic, Frie J. Jacobs, Stefan Jacobs, Jules, Kim Leysen, Photo Bobil, Lies Rottiers, Skutt, Greet Tijskens

Gedrukt op Cyclus Print, milieuvriendelijk gerecycleerd papier.© Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder de schriftelijke toestemming van Velt vzw.v.u. Leen Laenens, Eikendreef 19, 2390 Westmalle

© Heidi de Gier

Klarien Klingen is een bezige bij. Ze runt een ecologische zelf- oogsttuin, werkt op twee biologische melkveeboerderijen en is bezig met de opstart van een Velt-afdeling in haar buurt. Lees alles over deze eigenzinnige bodemboerin in 'Gretig Groen'. p. 22

ActiviteitenkalenderAfdelingen voeren hun activiteiten voor het maartnummer in vóór 11 april 2016 via www.velt.nu/beweegt. Het gaat om de activiteiten van juni en juli. Onjuiste of onvolledige activiteiten worden niet opgenomen. Op zoek naar de contactpersoon van je afdeling? Surf naar www.velt.nu en klik ‘in je buurt’ of bel +32 (0)3 281 74 75.

Advertenties Tarieven en praktische vereisten op aanvraag bij de redactie en op www.velt.nu/adverteren. De redactie kan beslissen om advertenties niet op te nemen. Voor de inhoud van de advertenties zijn redactie noch Velt verantwoordelijk.

SeizoenenarchiefVelt-leden kunnen nummers van vorige jaargangen van Seizoenen raadplegen op www.velt.nu.

Word lidRegistreer je via www.velt.nu/word-lid • België: stort € 30,00 op rekening BE51 0010 9905 5062 (BIC: GEBABEBB) met vermelding van je e-mailadres (vervang @ door AT)• Nederland: stort € 30,00 op rekening BE51 0010 9905 5062 (BIC: GEBABEBB) onder vermelding van naam + volledig adres. • Andere landen: stort € 35,00 op rekening BE51 0010 9905 5062 van Velt vzw. BIC: GEBABEBB.

Giften (België) Steun Velt in het ijveren voor gezonde voeding en een gezonde leefomgeving. Stort een vrije gift op rekeningnummer BE51 0010 9905 5062 van Velt vzw, met de mededeling ‘gift’. Giften vanaf € 40,00 zijn fiscaal aftrekbaar.

LegatenAls je ecologie belangrijk vindt en ons werk wilt steunen, kun je Velt in je testament opnemen voor een duolegaat. Met een duo- legaat kun je aanzienlijk besparen op successierechten en zo je erfgenamen bevoordelen. Velt geniet dan mee van dit belasting-voordeel. Meer info bij jan.vannoppen@velt.be of bel 03 281 74 75.

←

Volg ons opwww.facebook.com/veltvzw        

www.facebook.com/groups/veltvzw

32 | 2016

Inhoud

5

6

25

30

34

39

10

11

13

22

36

16

21

24

33

40

49

50

51

51

Aardappelen voorkiemen, planten ruilen en het perfecte zaaigootje maken: in de tuin van Mme Zsazsa is de lente begonnen. Laat je door haar inspireren en ga in je eigen moestuin aan de slag.

Wie ecologisch kookt, maakt allicht ook het liefst ecologisch schoon in de keuken. Waarom is een goede hygiëne zo belangrijk en welke producten kun je veilig gebruiken? Je leest het in dit artikel. Test zelf de recepten uit!

Voor Hugo D'Hooghe, voorzitter van de Velt-zadengroep, is zaden telen een passie. Hij is dan ook bijzonder blij met het gloednieuwe Velt-boek Zelf zaden telen. Ontdek een van de meest fascinerende onderwerpen van tuinieren …

6

16

30

Zoom

TuinLentelust in de moestuin

van Mme ZsazsaEen bloeiende border

zonder veel werkZaadwinner Hugo D'hooghe

over het Velt-boek Zelf zaden telenPlantenportret: fraaie blaadjes

6 tips voor instant bloemenweelde in je ecotuin

ConsumenT

Column

samen eCo-aCTief Velt en de Brabantse Milieufederatie:

'Samenwerken doet deugd'Gretig groen:

'Ik kies voor een biodivers leven'Samen eco-actief:

berichten

eCologisCh levenEcologisch schoonmaken

in de keuken

CulinairKaas in de pan

leZers vragen

verbeeldBosgrond

aCTiviTeiTenkalender

ledenvoordelen

uiTgeliChT

ZoekerTjes

CarToon

4 Redactioneel

Mm… moestuin met minder mest!

Net als Mme Zsazsa zijn we met z’n allen weer volop aan de gang met zaaien, poten en misschien zelfs uitplanten. We wensen iedereen ‘groeizaam’ weer toe, weinig on- kruid en (planten)ziektes, en bovenal vruchtbare grond. Het jaar van de bodem is dan wel voorbij, maar voor Velt blijft bodemzorg ‘de grond van de zaak’. Hoe goed zorgen tuiniers voor de levende bodem in hun moestuin? Vaak een beetje té goed, wat dan weer nadelig is. Volgens een studie van de Bodemkundige Dienst van België zijn fosfor, kalium, calcium en magnesium overmatig aanwezig in moestuinbodems. Daarop twitterde het Algemeen Boerensyndicaat een beetje zuur: ‘Gelijk speelveld in Vlaanderen?’ Tja, de landbouw botst tegen almaar strenger wordende bemestingsnormen aan; in hun humusarme akkers spoelen de nutriënten te veel uit naar oppervlakte- en grondwater. Onze stelling is dat levende, humusrijke tuinbodems die nutriënten beter vasthouden en met mondjesmaat vrijgeven. Dat is goed voor het milieu, maar ook voor plant en tuinier, want je kunt produceren met minder bemesting. Dat moeten we dan natuurlijk ook met z’n allen doen. De Velt-vuistregel is duidelijk (zie ook de 2014-editie van het handboek Ecologisch Tuinieren en Seizoenen nr. 1 en 2 van 2015). Veeleisende gewassen zoals kool en pompoen krijgen een laagje compost van maximaal 1 cm. De ‘magere’ teelten als peulvruchten, wortelen en ui krijgen niets. Waar extra stikstof nodig is, kun je grasmaaisel of plantengier gebruiken. Natuurlijk is het ook slim om –permacul-tuurgewijs – de aarde met een mulchlaag te beschermen en te voeden.

Slim omspringen met compost vormt een mooi tweeluik met de centrale bood-schap van de nieuwe Velt-campagne om de Lage Landen tegen 2020 pesticiden- vrij te maken. Boven de grond geen gif, op en onder de grond een beperkte eco-logische bemesting: het is de beste manier om de natuurlijke kringlopen hun werk te laten doen en gezonde groenten te telen. Laten we deze kennis effectief toepassen en uitdragen naar alle tuiniers. Milieu en natuur zullen ons dankbaar zijn. Tuinen beslaan 8 procent van de Vlaamse opper-vlakte, dus daar is wel wat winst te boe-ken (natuurgebied is amper 2,9 procent). In Nederland liggen die cijfers allicht wat anders, maar ook daar is er een ernstig probleem van overbemesting en kunnen (volks)tuintjes een steentje bijdragen.

Maar waar halen we die compost? Dat is een heikel punt. Vroeger was het eenvoudig: je maakte zelf compost, want hij was nergens te koop. Nu is er een ruim aanbod op de markt, maar de kwaliteit is niet dezelfde als die van de homemade compost. Kieskeurig en met mate kopen is de boodschap. Of beter nog: sluit zelf de kringloop in keuken en tuin, en ga aan het composteren!

→ Jan Vannoppen Directeur

Groenten kweken met minder bemesting is perfect mogelijk. Levende, humusrijke bodems

zijn het best voor milieu, plant en tuinier.

5Zoom©

Mile

na D

ragi

cevi

c

Biodiversiteits- hotspot in Brussel

In de botanische tuin 'Jean Massart' in de Brusselse gemeente Oudergem hebben biologen in minder dan een jaar tijd maar liefst 1000 insecten- en spinnensoorten geteld. Volgens entomoloog Patrick Grootaert van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen is de tuin een heuse biodiversiteitshotspot.

De botanische tuin is amper vijf hectare groot, maar hij bevat een grote diversiteit aan inheemse en uitheemse bomen- en andere planten- soorten. Met een grote rijkdom aan insecten tot gevolg! De entomologen ontdekten bij hun inventarisatie heel zeldzame soorten, die pas recent in België waren gevonden of nog maar enkele keren in ons land werden geobserveerd sinds meer dan honderd jaar observaties. Reden genoeg om de botanische tuin goed te beschermen.

De tuin gratis bezoeken kan op dit adres: Waversesteenweg1850, 1160 Oudergem, van maandag tot vrijdag, 9-17 u.

Is jouw tuin ook een biodiversiteits- hotspot waar een veelheid aan kleine diertjes vertoeft? Dankzij

het boekje Beestjes op bezoek van Velt krijg je alvast meer oog voor

wie er leeft in jouw tuin.

Kijk op www.velt.nu/publicaties voor meer info.

Oudergem

Tuin6

Lentelust in de moestuin van Mme Zsazsa

Tekst en illustraties / foto Kim Leysen

Ergens in maart komt er steevast een moment waarop ik denk dat ik nog nooit gelukkiger ben geweest. Daar zijn twee dingen voor nodig. De zon en korte mouwen. Zonnestralen voe-len op mijn blote armen terwijl ik wat sta te schoffelen: meer heb ik echt niet nodig. Op geen later moment in het jaar zal ik nog zo gelukkig zijn tijdens het schoffelen als nu. Dat al het onkruid van de wereld dit zonnige moment uitkiest om te beginnen groeien, zou daar weleens wat mee te maken kunnen hebben. Maar goed, op mijn moment in maart is er geen plaats voor negativiteit. Ik stort me halsoverkop in een nieuw moestuin-jaar en moet me inhouden om niet alles tegelijk te zaaien én ook nog snel de aardappelen te poten. Vriezen, dat doet het toch niet meer dit jaar? Een barbecuetje vanavond?

Kim Leysen, ook wel bekend als Mme Zsazsa, duikt een jaar lang de moes- tuin in om haar beste tuininzichten, tips en verhalen met jullie te delen.

Aardappelen voorkiemen

Eind februari, begin maart verschijnen de eerste pootaardappelen in tuincentra en kwekerijen. Maar misschien kocht je ze al eerder via de Velt-zadenactie. Reken in ieder geval vier tot vijf stuks plantgoed per vierkante meter en leg de aardappelen uit elkaar in een doos met de ogen naar boven gericht. Om ze goed op hun plaats te houden, kun je ze op een laagje wit zand of potgrond leggen. Zet de bakjes in huis in een onverwarmde kamer. Of het er licht of donker is, speelt geen rol, maar zet ze niet in direct zonlicht. Na een tijdje verschijnen er kleine witte scheutjes. Zodra die 1 cm groot zijn, verhuis je de bakjes naar een lichte, frissere plaats. Door het licht en de koude krijg je korte, sterke groene scheuten die beter bestand zijn tegen de kille voor-jaarstemperaturen onder de grond. Begin april zijn de scheuten zowat 3 cm groot en kun je ze planten.

En poten maar!

Bereid de bedden ongeveer een week voor het poten voor. Verwijder alle onkruiden en verdeel wat compost over het bed. Maak de grond los met een woelvork en maak om de 40 cm een gat van 10 cm. Zo kan de aarde wat opwarmen en weet je meteen of je genoeg aardappelen hebt. Heb je er te weinig? Snijd de grote exem-plaren dan in tweeën en let erop dat elk stuk minstens één scheut telt. Doe dit een dag voor het planten, zodat het snij- vlak kan drogen.

Een week na de voorbereiding leg je in elk gat een aardappel. Voorzichtig, want de scheutjes mogen niet breken. Strooi een soeplepel houtasse, vinasse-extract of patentkali in elk gat en maak het dicht. De kalium in deze producten is van belang bij de aanmaak van wortels, bollen en knollen. Hij zorgt voor kleur, stevigheid en een goede bewaarbaarheid. Vroege rassen zijn ongeveer 90 dagen na het poten klaar om geoogst te worden, latere soorten een maand later.

Heb je wat aardappels over, plant ze dan in een emmer met wat potgrond. Zet deze emmers in de serre voor een nog vroegere oogst!

7Tuin

Waarom voorkiemen?

Voorkiemen is heel belangrijk. Je geeft de planten een voorsprong waardoor je ze sneller kunt oogsten. Niet alleen tof voor in de keuken, de aardappelen zijn dan ook minder vatbaar voor de aardappelplaag. Deze schimmel kan snel toeslaan, vooral in natte zomers. Nog een gemakkelijkere manier om af te rekenen met de aardappelplaag is resistente rassen kopen. Deze aardappelrassen zijn dankzij veredeling beter bestand tegen de aardappelplaag. Ze genieten uiteraard de voorkeur en gelukkig kun je jaarlijks kiezen uit het ruime aanbod van de Velt-zadenactie. Ook bij deze rassen laat je de pootaardappelen voorkiemen.

Onkruidvrije bedden Niet alleen de bedden van de aardappelen kun je voorbereiden, ook de andere bed-den kun je al klaarmaken een paar weken voor je zaait. Omdat mulch de zonnestra-len tegenhoudt en er zo voor zorgt dat de aarde geen warmte kan opnemen (en dus ’s nachts weer afgeven – belangrijk als het ’s nachts nog kan vriezen), verwijder ik alle mulch van de bedden waar ik al vroeg wil zaaien. De mulch van bedden voor de wortelgroenten, uien, peulen, koolblaad-jes en bladgewassen verdwijnt in de krui- wagen en als ik wat later het gras maai, zet ik alles samen om in een supercom-posthoop. De bedden voor de kolen en de bladgewassen krijgen een verse laag

Ruil je rijk Vanaf april kun je ongeveer alles buiten zaaien, maar het is een goed idee om toch nog wat binnen te zaaien. Je hebt dan een voorraad plantjes om de lege gaten te vullen die geoogste planten of misluk-kingen achterlaten. Bij mij staan er altijd wat zaaimodules of bakjes in de serre met sla, venkel, bietjes, bloemkool, koolrabi, broccoli, snijbiet, spinazie, courgette of pompoen. Heb ik plantgoed over, dan deel ik het uit of ruil ik het. In april en mei worden er geregeld tuin-ruildagen georganiseerd. Het concept is even eenvoudig als geniaal: je brengt je zaaioverschotten mee naar een afge-sproken plaats en daar stal je alles uit. Ik vertrok vorig jaar naar de ruildag met zestien pakjes oerprei en een baby, en ik kwam terug met twaalf tomatenplanten, drie pompoenplanten, twee komkommer-planten, wat aardbeistekken en een baby.Geniaal, ik zei het al. Je hoeft niet alle mogelijke groentezaden in huis te halen. Je zaait gewoon wat meer van wat je hebt en je ruilt je teveel tegen een veel grotere diversiteit aan groenten dan je ooit zelf zou kunnen zaaien. Komt er nog bij dat zo’n ruildag een erg gezellige bedoening is.

Zet op elk potje wat erin zit, want een komkommer groeide uit tot een meloen en ik haalde de courgettes en de pompoenen door elkaar. Neem ook kleine en grote zakjes mee voor zaden en ander leuks.

compost en de bedden voor de wortelen en uien maak ik los met de woelvork. Daarna hark ik alles en is het wachten geblazen. Deze techniek noemt men ‘een vals zaaibed’. Alle onkruidzaden die het zonlicht zagen tijdens het woelen en har- ken, zullen al snel kiemen. Een dag voor je echt zaait, trek je de onkruiden uit of schoffel je oppervlakkig. Woel de grond niet te veel om, want dan komt er weer ander onkruidzaad boven. Dankzij deze methode start je met een onkruidvrij bed. Dankzij de methode van het valse zaaibed, start je met een onkruidvrij bed.

een Tip →

8 Tuin

Zelfzaden telen

€ 14,95*

Ontdek een van de meest fascinerende onderwerpen van tuinieren: zaad winnen. Dit basisboek wijdt je in in de kunst van het telen, schonen en bewaren van zaden van de meest voorkomende moestuingroenten. Daarmee kun je je eigen oogst opnieuw uitzaaien en zo, jaar na jaar, het wonder van de natuur ten volle beleven en volgen.

Bestel nu al onze nieuwste publicatie!* Velt-ledenprijs: €14,95 (excl. verz.) Boekhandelsprijs: €17,95ISBN: 978-90-6224-543-7 – 144 pagina’sBestel bij je lokale afdeling of via www.velt.nu/publicaties

NIEUW!VOORSLECHTS

Een praktische handleiding

16 Ecologisch leven

Natuurlijk netjesEcologisch schoonmaken in de keukenTekst Nadia Tahon en Luk Naets Foto Aikon producties

In de keuken is er elke dag veel beweging. Het is een ruimte waar je groenten schoonmaakt, afval sorteert, voedsel bewaart, warme én koude bereidingen maakt, afwast en vaak ook nog eet. Een keuken netjes en ordelijk houden doe je in de eerste plaats omwille van de hygiëne, maar het is ook veel prettiger om te koken in een opgeruimde omgeving. En wie ecologisch kookt, maakt allicht ook graag ecologisch schoon. Met 'groene' producten uit de winkel of met zelfgemaakte schoonmaakmiddelen.

Schoon, schoner, schoonst?Als je schoonmaakt, neem je ongewenste stoffen weg. Je maakt groenten schoon, opdat er geen zandkorrels in de soep zouden zitten. Mors je die soep op het aanrecht en reinig je dat niet, dan kunnen micro-organismen zich nestelen en ver-menigvuldigen in de soepvlek. In een niet gereinigde oven zorgt de verbranding van resten voor ongewenste geur en rook en aan een kleverige tafel blijft alles plakken. Rode wijnvlekken maken de tafel lelijk. Redenen genoeg dus om de keuken schoon te houden!

Door te reinigen neem je echter ook goede micro-organismen weg. Een steriele omgeving hoef je dus niet na te streven. De risico’s in een keuken met overwegend biologische, verse en seizoensgebonden groenten, granen en fruit zijn bovendien beperkt. Rauw vlees en dierlijke produc-ten eten en verwerken geeft immers het grootste risico op voedselvergiftigingen. Zijn je groenten biologisch gekweekt, dan vermijd je contaminatie met pesticiden-residu’s. Het Belgische FAVV (Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen) raadt als basishygiëne in de keuken aan om je handen te wassen met zeep, onge-dierte in de keuken te vermijden en alles wat in contact komt met voedsel schoon te houden: het fornuis, de afwasbak, het aanrecht en de vloer. Snijplankjes poets je of spoel je na elke nieuwe snijbeurt, zeker als je hetzelfde plankje gebruikt voor dierlijke en plantaardige producten. Handdoeken en schoteldoeken vervang je regelmatig en een schoteldoek spoel je na elk gebruik goed uit.

Poetsen maarIn een regelmatig onderhouden huis- keuken volstaat het om te reinigen met zeep, water, soda en/of azijn.

• Water verdunt en spoelt losse, kleine, on- gewenste deeltjes weg. Je wast er groenten mee en je kunt er het aanrecht mee schoon- maken als je een bereiding zonder vetten of dierlijke producten hebt klaargemaakt.

• Soda of natriumcarbonaat doet al heel lang dienst als huishoudhulp. Soda wordt verkocht als kristallen. Baking soda of natriumbicarbonaat is een poeder met een mildere werking. Het werkt ook als rijsmiddel. Niet verwarren die twee als je iets lekkers wilt bakken! Je kunt ze wel allebei gebruiken om nagenoeg alles te poetsen, behalve aluminium oppervlak-ken en pannen. Soda ontgeurt, ontstopt en verwijdert vlekken. Gebruik bij voor-keur handschoenen als je met soda werkt.

• Zeep is goed om onbehandelde, poreuze oppervlakken zoals marmer en tegels te reinigen. Kies een natuurlijke zeep op basis van bijvoorbeeld lijnolie of olijfolie. Bij een hoge waterhardheid werkt zeep minder goed. Poets bij voorkeur met regenwater.

• Azijn werkt goed tegen vet en zeepresten en is niet mild voor schimmels en bacteriën. Gebruik azijn bijvoorbeeld voor het ont-kalken van een koffiezetapparaat. Een restje citroensap gebruik je op dezelfde manier als azijn. Met citrusschillen geef je azijn een lekkere geur.

• Ook enkele druppels etherische olie doen je zelfgemaakte schoonmaakmiddel lekker ruiken.

Ecologisch leven 17

Een steriele omgeving hoef je niet na te streven. De risico’s in een keuken met overwegend biologische, verse en seizoensgebonden groenten, granen en fruit zijn beperkt.

18 Ecologisch leven

Reinigen met een ecolabelHoud je het liever bij kant-en-klare schoon- maakmiddelen uit de winkel, dan sta je het best even stil bij de enorme keuze aan poetsmiddelen. Voor elke soort vlek of specifiek poetswerkje is er wel een product. De basis van schoonmaakmiddelen zijn was-actieve stoffen of detergenten. Meest-al zijn die van petrochemische oorsprong. Waterontharders en andere hulpstoffen worden toegevoegd om de werking van detergenten te verbeteren. Aan het deter-gent voegt men tot slot parfum, kleurstof-fen en een bewaarmiddel toe.

Al die stoffen eindigen uiteindelijk in water- lopen en in de zee, waar ze soms heel lang aanwezig blijven omdat ze niet of moeilijk biologisch afbreekbaar zijn en waar ze toxisch zijn voor het waterleven. Beperk de impact van jouw gekochte poetsmiddel door te kiezen voor een ‘groen' product. Gebruik niet te veel schoonmaakmiddelen en doseer zeker niet meer dan op de ver- pakking vermeld staat.

• Het Europese EcolabelPoetsmiddelen met het Europese Ecolabel hebben een kleinere impact dan gangbare producten. Bij de productie zijn een reeks van schadelijke producten verboden. De normen voor biologische afbreekbaar-heid en toxiciteit zijn strenger. Hoewel de milieu-impact lager is dan bij niet gelabel-de producten, zijn de criteria nog beperkt. Het Europese Ecolabel zoekt immers naar een evenwicht tussen milieu-impact, doel- treffendheid en economische belangen. Je vindt alle producten met een ecolabel in een databank via www.ecolabel.be.

• Ecocert greenlifeIn het algemeen hebben producten met een Ecocert greenlife-label op een bewaar- middel na geen synthetische ingrediënten. De plantaardige ingrediënten mogen niet afkomstig zijn van beschermde flora, maar ze moeten niet van biologische landbouw-productie zijn. Bio wordt wel aangemoedigd.

• EcogarantieEcogarantie is een Belgisch label dat voor veel criteria overeenkomt met Ecocert greenlife. Het grote verschil schuilt in de verplichting om ingrediënten van bio-logische landbouw te gebruiken. Poets-middelen met een Ecogarantie-label vind je in bio- en natuurvoedingswinkels.

Wat is synthetische biologie? In de synthetische biologie stimuleert men het genetische materiaal van kleine organismen zoals gisten of algen tot een verhoogde productie van bijvoorbeeld een olie die lijkt op palmolie en die zo kan worden aangewend om detergenten te maken. De algen moeten daarvoor worden gevoed en dat gebeurt nu met Braziliaans suikerriet. Tegenstanders voeren aan dat het alternatief voor een schadelijk exotisch monocultuurproduct zoals palmolie nu louter wordt gezocht bij een andere mono-cultuur in een derdewereldland.

Vooral in de Verenigde Staten kijkt de wetgever uitsluitend naar het eindproduct en niet zozeer naar de wijze waarop het is verkregen, zo lezen we in het januari-nummer van Ethical Consumer.

Wat met Ecover? Ecover is ongetwijfeld het poetsmiddel bij uitstek in vele ecogezinnen. Het bedrijf is de grote pionier op vlak van duurzame poetsmiddelen. In december 2015 lanceerde Ecover een Ecocert-gelabeld gamma in België en Nederland; voor de Zuid-Europese markt is er een aanbod met het Europese Ecolabel. Ecover maakt een punt van in-novatie en voegt daardoor nieuwe elemen-ten toe aan duurzaamheidscriteria. In Seizoenen 2014 rapporteerden we over het plan van Ecover om palmolie te ver- vangen door algenolie afkomstig van synthetische biologie. Na protest in de Verenigde Staten en het Verenigd Konink-rijk belandt de algenolie in de koelkast en daar zit ze nog altijd.

Gebruik niet te veel schoonmaakmiddelen

en doseer zeker niet meer dan op de verpakking

vermeld staat.

Een gedetailleerde overzichtstabel van deze drie keurmerken vind je op: www.bioforumvlaanderen.be/nl/BA_ecolabels

Op die manier kunnen bedrijven hun producten wettelijk ‘natuurlijk’ noemen, ook al zijn ze gemaakt via synthetische biologie. In Europa groeit nu de bezorgd-heid omtrent de overname van de Ame-rikaanse normen in het kader van de TTIP-akkoorden voor een vrije handel met de Verenigde Staten. Bovendien wordt er gevreesd voor het levensnood-zakelijke inkomen van miljoenen boeren in het Zuiden.

Omwille van al deze informatie conclu-deert Ethical Consumer dat de ethische implicaties van synthetische biologie snel moeten worden uitgeklaard door consumentenorganisaties voordat deze technologie een eigen leven gaat leiden. Vanuit Velt houden wij ons aanbevolen.

19Ecologisch leven

Maak het zelf!Zelf je reinigingsmiddelen maken, is niet moeilijk. Houd er wel rekening mee dat wat voor de ene goed werkt, niet noodzakelijk een succes is bij de ander. De recepten die we je hier geven, stel je dus het best zelf op punt, naarge-lang je voorkeuren en wensen. Veel experimenteerplezier!

• OntstopperGiet heet water over een flinke schep soda in de goot-steen. Laat een kwartiertje intrekken en spoel na met water. Is de verstopping hardnekkig? Giet dan over een schep soda een flinke kop azijn en daarna heet water. Laat dit een nacht staan. Zet wel een emmer of pot over het afvoergat, want door de chemische reactie ontstaan er gassen. Je kunt deze mix ook gebruiken als wc-reiniger.

• SchuurmiddelVul een aangekoekte pan of pot met water en een schep soda. Breng het mengsel aan de kook en schuur daarna even op. Ook met een schuursponsje, wat zeep en stevig schrobwerk krijg je aangekoekt voedsel weg.

• Ontgeurmiddel voor de koelkastZet een potje soda in de koelkast en laat het een nacht staan. De soda kun je daarna gebruiken om het toilet te poetsen.

• RuitenpoetsmiddelMeng 1 deel azijn met 2 delen water en een tiental drup-pels essentiële olie of wat citroensap voor een frisse geur.

• AfwasmiddelMeng 1 theelepel baking soda, 100 ml neutrale vloeibare zeep en 1 eetlepel soda. Voeg er 15 druppels essentiële olie aan toe en leng aan met warm water tot 500 ml.

• AllesreinigerMeng een halve kop azijn, een vierde kop baking soda en 2 l water. Giet dit mengsel in een verstuiver.

30 Tuin

'Het is belangrijk dat meer tuiniers zaden winnen'Zaadwinner Hugo D’Hooghe over het Velt-boek Zelf zaden telen

Een standaardwerkHet is op die zadenbeurs op 27 februari dat het boek Zelf zaden telen onlangs werd gelanceerd. ‘Een goede zaak’, vindt Hugo D’Hooghe. Zelf heeft hij zich tot dusver onder meer geïnformeerd via oude zaden-boekjes die hij opsnorde tussen het oud papier. Nu is er een standaardboek dat het allemaal samenvat. Hugo hoopt dat hierdoor almaar meer tuiniers zelf zaden gaan winnen. ‘Er zijn mensen die al tachtig jaar lang hetzelfde boontje of tomatenras van opa Franske kweken. Helaas gebeurt dat vooral op kleine schaal, vaak door erg gedreven tuiniers. Door zelf zaden te telen kun je bepaalde groenten weer helemaal op de kaart zetten. Er zijn stilaan meer winkels waar je biozaden kunt kopen, maar zelf zaad kweken en ruilen is zoveel boeiender.’

PassieIn Groot-Brittannië is zelf zaden winnen al lang populair, weet Hugo. ‘Daar zijn veel gepassioneerde zaadwinners die zelfs deelnemen aan wedstrijden. Wij kun-nen wat leren van de passie en trots van die Britse tuiniers.’ Als voorzitter van de zadenwerkgroep beschikt Hugo zelf over een behoorlijke voorraad eigen zaden én de nodige passie voor de zadenteelt: beide deelt hij graag met anderen. Via zijn zadenbank ‘Zaden voor Iedereen’ deelt hij – zoals de naam al aangeeft – graag uit. Meestal gratis, soms in ruil voor een vrijwillige bijdrage om de kosten te dekken. ‘Ik vraag mensen wel altijd om geschoonde zaden terug te geven, zodat mijn voorraad opnieuw wordt aangevuld.’ Die voorraad bestaat onder andere uit zestig tomatenrassen en enkele paprika-, peper- en bonenrassen.

ZwartmoeskervelMaar Hugo’s grootste trots is zwartmoes-kervel. ‘Daar blaas ik mensen mee van de sokken’, zegt hij vol trots. ‘Deze onbekende en voedzame groente werd al door de Romeinen gekweekt, telkens als ze met hun leger ergens neerstreken. De Romei-nen kweekten in de zomer vooral zeven-blad, maar in de winter kozen ze voor zwartmoeskervel waar ze stamppot en soep van maakten. Hoewel zwartmoes-kervel ooit veel op Texel groeide, kennen de Nederlanders het zelf niet meer. Dat ondervond ik toen ik vorig jaar op een zadenruilbeurs in Nederland was. Op den duur liep iedereen daar rond met een zakje plantgoed of zaden van mijn zwartmoeskervel.’

‘Dat Velt het zadenboek Zelf zaden telen heeft uitgegeven, is een goede zaak. Sinds twee generaties is de kennis om zelf zaden te winnen zo goed als verloren gegaan.’ We zitten aan de keukentafel van Hugo D’Hooghe, voorzitter van de Velt- zadengroep en gepassioneerd zaadwinner. Hij heeft uitgekeken naar het nieuwe boek. ‘Het is belangrijk dat steeds meer tuiniers zaden gaan winnen. Ik hoop daarom dat dankzij dit boek en onze zadenbeurs Reclaim the Seeds de bal aan het rollen zal gaan.’

Wij kunnen wat leren

van de passie en trots van

de Britse tuiniers.

31Tuin

Zaden met een missieMet zijn ‘Zaden voor Iedereen’ ondersteunt Hugo ook tuinprojecten voor minderbedeelden en autistische kinderen, en noodhulpverleners in ontwikkelingslanden. ‘Zo willen wij arme boeren ondersteunen die het hoofd boven water moeten houden, en mee opboksen tegen multinationals als Monsanto. Als voorzitter van de Velt-zadenwerkgroep roept hij iedereen die erover denkt om zelf zaden te telen op om lid te worden van de werkgroep. Die telt nu 230 leden verspreid over België en Nederland. ‘Belangrijk is dat mensen weten dat wij een verzamel- en doorgeefluik zijn voor zaden en dat mensen die zelf zaden winnen een deeltje teruggeven. Zo heb ik een ontzettend goede zaadmaat aan zee. Hij wint zelf zaden van groenten, bloemen, kruiden, bolrammenas, lavendel, Echinacea en aardappelen. Noem maar op! Als iedereen zo zou zijn, dan zou ik elke week honderden zakjes met zaden kunnen vullen.’ (lacht)

Tekst Nicole Breuer Foto’s Nicole Breuer en François De Heel

Probeer het zelf! Bestel het nieuwe Velt-boek Zelf Zaden TelenZelf Zaden Telen is een standaardwerk en een must voor iedereen die aan de slag is, of wil, met zelf zaden telen. Velt-leden betalen 14,95 euro (excl. verzending), boekhandelprijs: 17,95 euro. ISBN: 978-90-6224-543-7, 144 pagina’s. Bestel bij je lokale afdeling of via www.velt.nu/publicaties.

Door zelf zaden te telen kun je bepaalde groenten weer helemaal op de kaart zetten.

Nieuw

52

Tuinier alsde beste!

€ 29,50

Handboek ecologisch tuinieren. Grondig herzien met de nieuwste wetenschappelijke inzichten in verband met bodemleven, bodemzorg, bemesting en ziekten en plagen.

Koop nu je nieuwe exemplaar en je bent weer helemaal mee.Velt-ledenprijs: € 29,50 (excl. verz.) – Boekhandelsprijs: € 43,00ISBN: 978-90-816.128-90 – 700 pagina’sBestel bij je lokale afdeling of via www.velt.nu/publicaties

HETHANDBO

EK

MOESTUINIEREN

Ontdek hét antwoord op al je moestuinvragen

‘Het meest complete naslagwerkvoor de moestuin.’

Laurence Machiels

‘Het Velt-handboek is dé ecologischemoestuinbijbel, zo simpel is het.’

Mme Zsazsa