Inhoudsopgave · Mama Mia, gratis ijsjes! De Italianen zijn onder andere beroemd vanwege het...
20
Transcript of Inhoudsopgave · Mama Mia, gratis ijsjes! De Italianen zijn onder andere beroemd vanwege het...
2
Inhoudsopgave – Liduina, Bemmel – augustus 2020
U kunt in dit nummer o.a. lezen over: op pagina:
Column Michel Hodes: Van lockdown naar starting-up 3
Welzijn 4
Waarom gebruiken we toch zo graag: “Vroeger was alles beter”? 5 - 6
Oude schaduwen (gedicht) 6
Seniorenpastoraat: Vakantieherinneringen 7 – 8
Zomer (gedicht) 8
Phishing 9
De Bemmelse Paardendagen 10
Nationale Herdenking 15 augustus 11
Mama Mia, gratis ijsjes! 12
Gezondheidshoekje 13
De jaren ’50 14-16
Colofon
Coördinatie:
Liduina, Bemmel: Rieky Otten, Dorrie van Meurs, Elisabeth Sohl
St. Jozef, Lent: Ria Besselink, Jan Huijbers
Sancta Maria, Huissen: Helma Verhoef, Henk Wolters
St. Jozef, Gendt: Peggy Joosten
Communicatie algemeen: Elisabeth Sohl
Eindredactie: Helma Verhoef
Omslagfoto: Helma Verhoef
Inleveren kopij:
Wanneer: t/m 8e van de maand
Waar: Liduina, Bemmel: ideeënbus recreatiezaal
St. Jozef, Lent: receptie
Sancta Maria, Huissen: bus Op de Hoogte
St. Jozef, Gendt: receptie
Of per email naar:
3
Van lockdown naar starting-up Mooi toch, dat Engels in onze taal.
Of denkt u: dat kan mij gestolen worden! Persoonlijk maakt het mij niet zo veel uit en er is voor beide iets te zeggen.
Het Nederlands mag zeker niet verdwijnen, maar de taal is altijd al onderhevig geweest aan veranderingen en veel woorden die wij nu als Nederlands woord kennen, komen uit
een andere taal, dus……..
Of het nu ”lockdown“ of “op slot“ is, of dat het “weer opstarten“ of “starting-up“ is, het is aan u.
Het feit dat er veel versoepelingen zijn aangekondigd, die het leven weer iets mooier maken, verandert er niet door.
Er kan weer meer genoten worden van de mooie dingen van het leven, zoals elkaar in het echt zien en elkaar in de ogen kijken.
Dat hebben wij gemist! Het resultaat van de lockdown is wel, dat wij met z’n allen in staat zijn geweest om het
virus in een relatief korte tijd terug te dringen. Met de kennis van toen en nu denk ik dat het succesvol is geweest.
Maar het heeft ook diepe wonden achtergelaten. Diepe wonden bij u als cliënt, maar zeer zeker ook bij een deel van onze medewerkers.
Zeker zij die “aan het front” hebben gestaan op die afdelingen waar het virus heeft huisgehouden.
De impact op hen is enorm. Hen wil ik hier dan ook bedanken en een enorme pluim geven.
Dankzij hun professionaliteit hebben die afdelingen het snel onder controle gekregen en heeft het geen grote uitbraak tot gevolg gehad: het is relatief klein gebleven.
Alles overziend zijn wij er als RijnWaal Zorggroep redelijk doorheen gekomen. Maar…… wat staat ons nog te wachten?
Wij zien dat er op dit moment wereldwijd het grootste aantal besmettingen per dag bijkomt.
In Europa loopt het gelukkig terug. Ondanks dat de president van Brazilië, Bolsenaro, een atletisch figuur zou hebben, maar
met zijn grootspraak wel besmet is, prefereer ik onze aanpak met een succesvol resultaat (tot nu toe).
Dan maar liever een wat “minder atletisch” figuur als Rutte, dan een blaaskaak met alle gevolgen van dien!
Ik wens u allen een fijne “starting-up”!
Met vriendelijke groet,
Michel Hodes
Voorzitter Raad van Bestuur
4
Welzijn
De dagbesteding is weer opgestart.
We starten met bezoekers die dicht bij ons wonen en onze locaties ‘eenvoudig’ zelf kunnen bereiken, mogelijk met onze hulp of gebracht kunnen worden door een mantelzorger.
We starten met de bewoners die het ’t meest nodig hebben.
Voor de overige bezoekers blijven we Welzijn OpMaat bieden.
Zie ook hieronder.
We starten met maximaal 6 deelnemers, mits deze 1,5 meter afstand van elkaar kunnen
houden.
Zijn er bezoekers in “schrijnende situaties” die wat verder weg wonen, dan gaan we
hierover in overleg.
De deelnemers van buitenaf worden in eigen ruimten begeleid.
De deelnemers kunnen dus niet vrij het verpleeg- of verzorgingshuis in.
Individuele begeleiding en Welzijn OpMaat
De individuele begeleiding is vanaf 1 juni weer opgestart.
Mensen met de juiste indicatie kunnen weer thuis bezocht worden.
Daarnaast blijft er ruimte om maatwerk-dagbesteding te bieden voor bezoekers die nog
niet kunnen starten aan de dagbesteding in groepsverband.
De telefonische ondersteuning, de huisbezoeken OpMaat, beeldbellen, ganggym en allerlei
andere gang-activiteiten, de welzijnsboekjes, de videokanalen, de balkonquizzen, het ondersteuningsteam Angeren, het glascontact en allerlei andere projecten die de afgelopen
weken zijn ontwikkeld, zijn voorbeelden van maatwerk-dagbesteding.
Groepsbegeleiding intramurale bewoners
De afgelopen weken is een voorzichtige start gemaakt met het groepsgewijs begeleiden
van intramurale bewoners.
Op een aantal plaatsen werd al met bewoners groepsgewijs gegeten, bewogen en andere
zaken ondernomen binnen de regels.
Hier gaan we, ook weer OpMaat, mee verder.
Binnenkort wordt voorzichtig gestart met gezamenlijk eten in het restaurant.
5
Waarom gebruiken we toch zo graag: “Vroeger was
alles beter”? We voelen ons machteloos over de huidige situatie waardoor we met een soort roze bril
naar het verleden kijken. Dat is in deze tijd misschien wel deels terecht, maar onbewust gaan we het verleden toch verheerlijken.
Uiteraard zijn we niet allemaal even negatief over de huidige samenleving.
Er is ook een groot deel van de bevolking dat tevreden is. Dat betekent niet dat zij geen roze bril dragen als ze terugkijken naar het verleden.
Over de jaren vervagen en veranderen onze herinneringen waardoor sommige momenten er rooskleuriger uitzien dan dat ze werkelijk waren.
Uit de overvloed van uitspraken over vroeger zijn 5 beweringen gekozen die je misschien
wel herkent.
Misschien gebruik jij als melancholische opa of oma er soms wel eentje, of herken je er eentje die jouw vader altijd zei.
1. Vroeger was alles beter, toen was een sandwich nog gewoon een boterham
Er zijn veel hippe, nieuwe namen voor dingen die eigenlijk gewoon
heel normaal zijn. Vroeger bestond een sandwich al, toen heette het alleen een boterham.
Typische Nederlandse namen voor voedsel en voorwerpen worden steeds meer vervangen door Engelse termen. Zonde toch?
2. Vroeger, toen een Twix gewoon nog Raider heette.
Oorspronkelijk heette de reep Raider toen hij in 1968 werd ingevoerd in Groot-
Brittannië. De reep werd oorspronkelijk geproduceerd in Nederland.
In 1979 veranderde de naam in Twix, omdat het werd ingevoerd in de Verenigde Staten.
De naam was afgeleid van “twin” en “biscuits”: tweelingkoekje. Een leuk weetje: in 2015 werd er een gelimiteerde versie van Twix verkocht onder de
oude naam Raider.
3. Vroeger was alles beter. Toen kreeg je tenminste nog van een cent wisselgeld terug.
Als je contant betaalt, mogen winkeliers in Nederland het totaalbedrag afronden op 0 of 5 eurocent.
De munten van 1 en 2 eurocent blijven een wettig betaalmiddel. Je kunt nog steeds hiermee afrekenen.
De winkelier hoeft je alleen geen munten van 1 en 2 cent terug te geven.
Vroeger bestonden er nog halve centen (tot 1948), dus van een cent kon je nog een
halve cent wisselgeld krijgen.
6
4. Vroeger, toen de kratten pils nog van hout waren en we door moesten drinken
om de kachel aan te houden.
Een uitspraak die niet persé de lading “vroeger was alles beter” heeft, maar wel aangeeft dat het toen duidelijk een andere tijd was.
Dingen en mensen veranderen nu eenmaal door de jaren heen. Bierkratten zijn tegenwoordig van plastic. De houten kratjes bestaan echter nog wel: diverse kloosters die bier brouwen
gebruiken deze kratjes nog steeds.
5. Vroeger was alles beter, dat zeiden ze vroeger ook al.
Elke generatie heeft weer andere dingen waarvan ze beweren dat het vroeger allemaal beter was.
Deze uitspraak vat eigenlijk de reden waarom we het allemaal zeggen goed samen.
Iedereen zegt het steeds en elke generatie neemt het weer over.
Oude schaduwen Ik heb nog een collectie heel oude schaduwen
Sommige half vergaan en kwetsbaar
Een paar nog uit de 18e eeuw.
Kinderschaduwen uit Antwerpen
De schaduw van een rode lelie
Een meeuwenschaduw uit Den Helder.
En uit de tijd van Koningin Emma
Gerafeld maar nog goed herkenbaar
Schaduwen van grijze dames.
De schaduw van een boom in Frankrijk
Een vleermuisschaduw uit Zuid-Limburg
Een grote vliegtuigschaduw uit de oorlog.
Vergeten schaduwen in een lade
Voel maar, koel als tafelzijde
Sommige zo fijn als spinrag.
Je moet ze weer netjes opvouwen
Zorgen dat ze niet scheuren
En ze beschermen tegen het licht.
Rudy Kousbroek
7
Seniorenpastoraat: Vakantieherinneringen
Een van de mooie dingen bij het ouder worden is het kunnen terugkijken op wat het leven je heeft gebracht.
De mooie ervaringen maar ook de herinneringen aan wat in het leven pijn deed door verlies of mislukkingen.
En het doet goed met leeftijdsgenoten gelijke ervaringen te delen, waardoor het leven van vandaag de dag in een
breder perspectief komt te staan. Het stemt tot dankbaarheid bij wat eraan positiefs is bereikt
en hedendaagse beperkingen kunnen dan misschien wat worden gerelativeerd.
En het kunnen vertellen over de pijnervaringen heeft hier een eigen plaats.
Het echte leven is nu eenmaal getekend met mooie en verdrietige ervaringen.
Waar niets gebeurt aan tegenslag, hoe dan ook, daar leeft niemand.
Een en ander blijkt bij de herdenking van 75 jaar bevrijding. De waarde van de verhalen van hen die het nog van dichtbij hebben meegemaakt.
En anderen die zich de verhalen van hun ouders herinneren, of het nu gaat over de bombardementen, de evacuatie, het Manneneiland of de wederopbouw met alle
beperkingen die er ook toen nog waren. Persoonlijke verhalen laten zien welke impact dit heeft gehad of soms nog heeft op het
leven nu. Deelnemers van vertelkringen binnen en buiten zorgcentra kunnen daar mooie voorbeelden
van geven.
Vakantietijd Dit jaar zitten we door de beperkingen van de coronacrisis in een bijzondere
vakantieperiode. Buitenlandse reizen worden met andere ogen bekeken en de aandacht voor vakantie in
eigen land krijgt alle ruimte. Voor ouderen was de vakantietijd vóór de coronacrisis soms een spannende tijd.
Kinderen en kleinkinderen waren vaak in het buitenland. En menig opa en opa hoorde ik zeggen: “Ik ben blij als iedereen weer veilig en gezond
thuis is”. Deze specifieke zorg zal dit jaar wel een stuk minder zijn. En deze zorg in vroeger jaren valt volledig weg bij alle ellende die de coronacrisis
veroorzaakt(e) voor ouderen en hun geliefden, met name in verzorgings- en verpleeghuizen. Gelukkig dat er nu weer wat meer bezoekruimte is gekomen, maar de
geleden pijn wis je niet zomaar uit.
Vakantieherinneringen Bij het terugkijken op wat het leven ons heeft gebracht zijn vakantieherinneringen heel
waardevol. De tijd dat op vakantie gaan nog niet voor iedereen was weggelegd.
De mogelijkheden die later ontstonden met vakanties op campings in Nederland, vakanties in Duitsland, Frankrijk, Italië en ander Europese landen en geleidelijk steeds verder:
Noord- en Zuid-Amerika en Azië. De nodige plak- en fotoboeken met vakantieherinneringen getuigen ervan.
De tijden van weleer staan misschien in groot contrast met wat er vandaag nog aan mogelijkheden zijn.
Het is dan zeer de moeite waard eens terug te denken aan wat we in betere tijden hebben meegemaakt. Het loont de moeite om dat weer voor de dag te halen.
Teruggaan in de tijd, misschien vele jaren geleden.
8
Vakantie met ouders, broers, zussen, vakantie met vrienden en vriendinnen.
Vakantie met eigen man of vrouw met de kinderen in binnen- en buitenland. Terugdenken aan wat samen vakantie houden zo goed deed.
Terugkijken op wat we toen zo mooi vonden. De natuur, de mensen in andere landen met een eigen cultuur, de verbazing over wat zo
anders was dan we thuis gewend waren. De ervaringen met reisgenoten in een bus, de contacten die dan soms gelegd werden. Natuurlijk zullen dan de minder prettige ervaringen niet ontbreken of wat er toen tegenviel.
Wat we destijds bij thuiskomst wel vertelden of juist niet. Het moest al heel erg bont zijn voor je vertelde dat je vakantie was mislukt.
Zo terugkijken en de herinneringen weer boven laten komen is dan een mooie tijdvulling en het geeft ook een gevoel van dankbaarheid voor wat je hebt mogen meemaken.
En in deze coronatijd mag je dat misschien wel rangschikken onder “Tel ook je zegeningen”.
Seniorenpastor John Rademakers
Zomer
De zon schijnt
De hemel bloeit
Mensen kijken omhoog en gaan op hun tenen staan
Klimmen op elkaars schouders
En plukken God
‘God is mooi’ zeggen ze ‘mooier dan ooit’
Ze zetten hem in vazen
Op hun tafels voor hun ramen
En God bloeit en geurt een middag en een avond
Dan leggen ze hem tussen de bladzijden van een schrift
Onder een ijzeren gewicht
Voor later, in de winter
Als er niemand is
Toon Tellegen (‘Gewone Gedichten’)
9
Phishing
Phishing is een term die gebruikt wordt voor e-mails, brieven of berichten via de telefoon
die afkomstig lijken te zijn van betrouwbare instanties (bijvoorbeeld een bank), maar in
werkelijkheid afkomstig zijn van verdachte personen, die uw gegevens willen hebben.
Meestal zijn dit e-mails of bestanden die u niet verwacht of afkomstig zijn van mensen die
u niet kent. Let u dan goed op: ongewenste personen die uw gegevens willen hebben
gebruiken soms de naam of het logo van een betrouwbare organisatie (bank, politie,
overheid e.a.). Met behulp van deze mails proberen oplichters vertrouwelijke gegevens
(zoals pincodes, wachtwoorden) van u te achterhalen of verzoeken zij u geld over te maken
naar hun rekening. Zij kunnen al toegang tot uw gegevens krijgen als u een link in de
e-mail opent of op een site klikt. Met uw persoonlijke gegevens kunnen de oplichters
aankopen doen onder uw naam.
Hoe herken ik phishing-mails?
In phishing mails wordt om persoonlijke gegevens van u gevraagd of wordt u gevraagd op
een link of een site te klikken. De afzender van de mail vraagt u de gegevens af te geven. Een betrouwbaar bedrijf of instantie doet dat niet via de mail. Vaak wordt om een directe,
snelle afhandeling gevraagd. De aanhef van de mails zijn vaak onpersoonlijk en de afzender onduidelijk of onbekend (dit is echter niet altijd het geval). Ook kan de mail
geschreven zijn in gebrekkig Nederlands. Let daar op!
Indien u twijfels heeft, is het verstandig niet te reageren maar eerst te controleren bij de
betreffende instantie of het klopt. Zoek dan zélf de gegevens van de instantie of het bedrijf op en ga niet af op de verstrekte informatie en klik niet op de meegestuurde link. Bel niet
naar het door hen genoemde telefoonnummer.
Wat moet ik doen bij het ontvangen van een phishing mail?
Het lijkt het meest verstandig de mail direct (en ongeopend) te verwijderen. Mocht u de mail toch geopend hebben, dan is het raadzaam de in de mail genoemde link niet te
openen (aan te klikken) en de mail alsnog te verwijderen. Vanzelfsprekend gaat u niet in op het verzoek persoonlijke gegevens prijs te geven. Na verwijderen kunt u, indien de afzender bekend is, contact opnemen met het betreffende bedrijf of de instantie en hen op
de hoogte stellen van het feit dat er oplichters actief zijn die uit naam van hen mails versturen. Banken hebben een eigen afdeling die fraude onderzoekt. Stuur zo nodig
verdacht e-mails door naar de fraudeafdeling van uw bank.
10
In april is bekend geworden dat alle evenementen tot
1 september 2020 geen doorgang zullen vinden.
Dat betekent dat onze activiteiten in augustus, de
Kortebaandraverij en de Ponymarkt, niet door kunnen
gaan.
Wij begrijpen deze beslissing en snappen dat er nu
keuzes gemaakt moeten worden.
Gezondheid en overleven, zowel op persoonlijk als
zakelijk vlak, zijn het belangrijkste en hebben de
hoogste prioriteit.
Geen activiteiten, dat zal een vreemd gevoel geven op
de dagen waarop normaal gesproken de activiteiten
zouden plaatsvinden.
Maar, het is nu even niet anders.
Wij gaan ons nu richten op de activiteiten in 2021.
Wij zien iedereen graag in goede gezondheid volgend
jaar op de Buitenzorg Kortebaandraverij en de
Ponymarkt.
Stichting Ponymarktcommissie Bemmel
11
Nationale Herdenking 15 augustus Op 15 augustus 1970 vond er voor de eerste keer in Den Haag een als eenmalig bedoelde
herdenking plaats van de capitulatie van Japan en het einde van de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië.
Omdat er behoefte bleek dit te herhalen leidde dit op 25 maart 1980 tot de oprichting van
de Stichting Herdenking 15 Augustus 1945 door 24 Indische organisaties.
Bij het Indisch Monument in Den Haag worden sinds 1988 alle slachtoffers van de Japanse
bezetting in Nederlands-Indië en de directe gevolgen daarvan herdacht.
De Melati, de Indische Jasmijn, is het herdenkingssymbool dat u kunt dragen op 15 augustus.
Als symbool van respect, betrokkenheid en medeleven. Om de jaarlijkse Herdenkingsbijeenkomst op 15 augustus meer tot leven te brengen
binnen de Indische gemeenschap (en daarbuiten), is het idee ontstaan om de Herdenking een eigen identiteit te geven. Dit in de vorm van een herkenbaar symbool dat mensen graag dragen op de Herdenking,
net zoals het nu gebeurt met de herdenking op 4 mei (de fakkel). Men voelt zich dan meer verbonden met de boodschap, met elkaar en met het Indisch
erfgoed.
Het symbool heeft een link met het Indische, zonder te anekdotisch of sentimenteel te worden.
Er is gezocht naar een combinatie van gevoel – herinnering, (h)erkenning – en kracht – trots op de eigen afkomst en
identiteit. Het ontwerp moest daarbij ook een jongere generatie kunnen
aanspreken. Gekozen is voor een symbool in de vorm van een witte bloem:
de Melati, de Indische Jasmijn.
Waarom een witte bloem? Een bloem staat voor gevoel, groei en ontwikkeling, voor
tederheid en vergankelijkheid. Een enkele witte bloem verwijst symbolisch naar het familielid dat er niet meer is.
Witte bloemen staan voor onschuld en puurheid, maar ook voor verdriet en gemis. Zoals de geur een lang vergeten herinnering oproept, zo staat de afbeelding van deze
bloem symbool voor het niet-vergeten.
12
Mama Mia, gratis ijsjes! De Italianen zijn onder andere beroemd vanwege het heerlijke ijs dat zij maken.
Als de zon weer begint te schijnen, doen de ijssalons goede zaken. Niet alleen in Italië zijn goede ijssalons of gelateria te vinden.
Ook in Nederland en in andere landen over de gehele wereld is het Italiaanse ijs in trek. Vanaf halverwege de negentiende eeuw hebben de Italianen ervoor gezorgd, dat ijs
wereldwijd bekend werd.
Italianen zochten al vroeg hun geluk buiten de grenzen.
Tot aan de Eerste Wereldoorlog verkochten zij hun ijs in Duitsland en Centraal Europa.
Daarna verlegden zij hun werkterrein naar Nederland.
Maar het duurde even voordat de Nederlanders warm liepen voor de koude lekkernij.
Het is ongelooflijk, maar Nederlanders moesten ooit weinig hebben van ijs. Na de Eerste Wereldoorlog (1914–1918) kwamen de eerste Italiaanse ijsverkopers naar
Nederland. Daar bleken zij hun zoete product niet te kunnen slijten.
“Wat de boer niet kent, dat vreet ‘ie niet’, ging letterlijk op. Uiteindelijk besloten zij gratis hun ijs uit te delen. Dat hielp!
De zuinige Nederlanders konden het gebaar waarderen en ontdekten zo dat ijs toch wel erg lekker was.
Veel grondstoffen waren na de Eerste Wereldoorlog in Nederland op rantsoen.
De concurrentie was hevig en de prijzen waren laag. Om kosten te besparen gingen in diverse steden banketbakkers ertoe over zich te
verenigen in zogenaamde “ijscompagnieën”. Zij kochten de ingrediënten gezamenlijk in en het ijs werd op een centrale plaats vervaardigd.
Op die manier konden de toegewezen rantsoenen beter worden benut. De eerste ijscompagnie werd in 1916 opgericht in Utrecht.
Andere steden volgden. De ijsverkopers werden ijscomannen bij wie je een ijsco (afkorting van ijscompagnie)
kocht.
De IJscoman!
O’ kijk! Daar komt de ijscoman aan De ijscoman van de buurt Die iedere dag geregeld komt
Zolang de zomer duurt Hij heeft lekkere wafels
Van drie, van vijf, van tien En verder grote bekers
Met slagroom bovendien Heel langzaam komt hij nader
Hij trekt eens aan de bel En roept dan: “ijs met slagroom”
Dat lusten jullie wel!
13
Gezondheidshoekje
Koortslip Snel van uw koortslip af!
Een koortslip (jeukende lipblaasjes) ontstaat door besmetting met het herpes simplex virus dat, als u er eenmaal mee besmet bent,
levenslang in uw lichaam aanwezig blijft.
Veel mensen dragen het virus echter bij zich zonder dat het actief wordt. Onder invloed van zonlicht, koorts en verminderde weerstand kan het virus
actief worden. Symptomen zijn een jeukende, gezwollen huid en koortsblaasjes die gevuld
zijn met helder vocht. Na een aantal dagen drogen de blaasjes in en ontstaan er korstjes.
Was uw handen na aanraking van de koortslip. Gebruik een zonbeschermingsmiddel voor uw lippen, als u gevoelig bent voor het virus.
Spoel de blaasjes met water en dep ze met een schone tissue droog. Een koortslipcrème, mits direct aangebracht bij de eerste signalen, kan het
genezingsproces versnellen en de uitbraak van blaasjes verminderen.
Enkele tips voor een lang leven Lang leven: wie wil dat nu niet?
Wij geven u enkele tips die u alvast een klein beetje op weg kunnen helpen naar de 100 kaarsjes op de taart.
Elke keer als iemand 100 jaar wordt, luidt steevast de vraag: wat is
uw geheim? Vaak zijn het grappige reacties die dan volgen.
Dus tijd om wat dingen op een rijtje te zetten!
Voeding: eet vooral groenten, bonen en noten. In de zogeheten blauwe zones, gebieden in de wereld waar mensen gemiddeld het oudst worden,
eten mensen ook veel verschillende groenten en bonen. Zo is ook het geheim van Leslie Brown, 114 jaar, het eten van een zoete aardappel. Elke dag. Volgens de 110-jarige Erna Zahn is het ook belangrijk om nooit je ontbijt over te slaan.
Plezierig werken: mensen die plezier hebben in hun werk en dus bereid zijn om er
helemaal voor te gaan, leven langer dan mensen die zich de hele dag zitten te vervelen.Zorg dus voor voldoende afleiding en leuke dingen in uw leven.
Relax: mensen die ontspannen zijn, hebben een gemakkelijker leven en minder last van
stress. Dus zoek afleiding of lees een boek.
Vrienden, buren en collega’s: hebt u goede vrienden of kunt u goed met uw buren opschieten?
Dan zit u helemaal goed! Mensen met goede sociale contacten leven aanzienlijk langer.
14
De jaren ‘50
De jaren vijftig van de twintigste eeuw waren de afgelopen decennia weinig populair. Deze periode werd gezien als een saaie tijd van hard werken en weinig veranderingen. De
maatschappij was strak georganiseerd en het gezag van de overheid en het eigen kerkgenootschap was nog onaantastbaar.
Veel gezinnen leefden in bittere armoede, de oorlogsjaren nog vers in het geheugen en de portemonnee nog even leeg. Een tijd van burgerlijkheid en een benepen moraal aan de ene
kant, maar ook een tijd van knusheid en saamhorigheid aan de andere kant. De moraal was streng en de jeugd van de weeromstuit opstandig, toch moesten ze zich conformeren
aan die tijd, anders lagen ze eruit! Huiselijke gezelligheid stond hoog in het vaandel. Het gezin was in die tijd ook werkelijk de hoeksteen van de samenleving. De kinderen werden
opgevoed onder het motto: rust, reinheid en regelmaat.
Tussen 1945 en 1950 werd er massaal getrouwd in
Nederland. En de pasgetrouwde stelletjes wilden ook graag kinderen. Het gevolg was een enorme
geboortegolf: de babyboom (tussen 1946 en 1954 werden twee miljoen kinderen geboren). In de jaren
vijftig bloeide het instituut verloving volop, het was in die tijd dat er niet veel geld was dè gelegenheid om dankbaar de cadeaus in ontvangst te nemen voor de uitzet.
Het leven was begrijpelijk en duidelijk maar ook benauwend. Een tijd waarin de handen uit de mouwen werden gestoken om een betere toekomst op te bouwen. De meeste mensen
hadden de oorlog meegemaakt en kenden de ellende van de depressie uit de jaren dertig. Men wilde nu vaste grond onder de voeten krijgen en zekerheid hebben. Het was een tijd
van orde, regelmaat en discipline. Willem Drees was een bepalend gezicht voor de Nederlandse politiek in de jaren vijftig.
Wederopbouw
De eerste vijftien jaren na de Tweede Wereldoorlog gold als de periode van wederopbouw. Die werd met kracht ter hand genomen, mede dankzij de Amerikaanse Marshallhulp en de
gezamenlijke inspanning van overheid, het bedrijfsleven en de gewone burger. In hoog tempo werd er gebouwd, vooral flats, een nieuw fenomeen. In de loop van de jaren vijftig
maakte Nederland kennis met het verschijnsel welvaart. Nog jaren na het einde van de Tweede Wereldoorlog heerste er schaarste in het hele land.
Veel artikelen die in de eerste levensbehoeften moesten voorzien waren nog op de bon. Pas in 1952 werd bijvoorbeeld de rantsoenering van de koffie opgeheven. Vanaf dat jaar ging
het bergopwaarts met de economie. Het reëel nationaal inkomen per hoofd van de bevolking steeg mee. In enkele jaren
tijd werd er een graad van bestaanszekerheid en een zekere mate van weelde bereikt, die tot dan toe niet voor mogelijk was gehouden.
De term welvaartsstaat dekt twee begrippen: een vangnetsysteem van sociale
verzekeringsregelingen en de aanzienlijke inkomensstijging van grote groepen van de bevolking boven het gemiddelde niveau. Het calvinistische Nederland zag zich rijk worden.
Men begon er in te geloven dat het van nu af aan voor iedereen materieel steeds beter zou gaan. Met keihard werken was het in relatief korte tijd gelukt om er bovenop te komen.
Eind jaren vijftig stond Nederland in de top tien van de rijkste landen.
Een verzorgingsstaat
Met de welvaart steeg ook het opleidingsniveau. In 1950 hadden de meeste Nederlanders
alleen basisonderwijs gehad. Van de 15-jarigen volgde veertig procent volledig
dagonderwijs, van de 18-jarigen ruim tien procent. Slechts drie procent van de jongeren
ging naar de universiteit, die nog een bolwerk was van de ‘betere kringen’. Niet meer dan
één procent van de studenten kwam uit een arbeidersgezin.
15
Het besef groeide dat dit allemaal veel te weinig was. Doordat het productieproces snel
ingewikkelder werd, waren er steeds meer goed opgeleide mensen nodig. In een moderne
maatschappij moesten alle talenten worden benut. Kinderen uit de middengroepen en de
arbeidersklasse moesten alle kansen krijgen. De overheid deed van alles om meer jongeren
naar het middelbaar en hoger onderwijs te krijgen. Het school- en collegegeld werd
verlaagd en de studiebeurzen en de kinderbijslag voor
niet-werkende kinderen gingen omhoog. Dat werkte,
tussen 1950 en 1970 verdrievoudigde de deelname aan
het voortgezet onderwijs. Het aantal studenten aan de
universiteiten verviervoudigde; het aandeel van
arbeiderskinderen liep op tot elf procent.
Ook de sociale zekerheid werd fors uitgebreid. De Algemene Ouderdomswet (AOW) uit 1956 gaf alle 65-plussers recht op een uitkering. In
1963 volgde de Algemene Bijstandswet, die iedereen in geval van nood recht gaf op een uitkering.
Nederland werd een verzorgingsstaat: een staat die zorgt voor een minimuminkomen en minimumvoorzieningen voor alle burgers. Financiële hulp van de overheid was een recht
geworden. Armen waren niet langer afhankelijk van de steun van kerken en andere traditionele gezagsdragers. Ze werden nu ‘sociaal zwakkeren’ genoemd.
In de jaren vijftig was de woningnood hoog. Ging je trouwen, dan duurde het een aantal jaren voordat je een woning kreeg toegewezen. De enige oplossing was inwoning bij vader
en moeder of opa en oma. In 1950 zaten er 200.000 mensen opgesloten in 45.000 éénkamerwoningen. Niet alleen in de grote steden, maar ook op het platteland was het
minstens zo erg. De eerste flats werden in moordend tempo uit de grond gestampt. Een eigen douche, een
eigen voordeur en tegels in de keuken. Wat een luxe !! Met de grootschalige woningbouw in de jaren ‘50 was de woningnood nog niet opgelost, dus werd er daarna flink
doorgebouwd.
Honderdduizenden bewoners van het platteland ruilden hun oude dorpswoning in voor een huis in de stad. De ton
maakte plaats voor het watercloset, waterleiding verdrong de regentonnen, de bromfiets veroverde de wegen en natuurlijk….
De Auto !! Het waren er 140.000 in 1950 en 220.000 in 1954. Het elektriciteitsverbruik was in 1955 meer dan verdubbeld ten
opzichte van 1940. Vele duizenden kilometers weg werden aangelegd, het platteland werd niet alleen ontsloten maar ook
herverkaveld. Grote gebieden, waar tot dan toe met handkracht en paardenkrachten was gewerkt, kwamen door mechanisatie en intensivering snel tot
ontwikkeling.
De agrarische sector werd rond het midden van de jaren vijftig geconfronteerd met een
groot personeelstekort. De boer kocht daarom een landbouwtrekker om de paarden te vervangen, de melkmachine vergrootte de productiviteit per man in de melkhouderij en
combines werden op grote schaal toegepast in de akkerbouw.
In de industrie konden door nieuwe werk- en organisatievormen heel veel onervaren en
ongeschoolde arbeidskrachten tegen redelijke lonen aan het werk. Nederland in de jaren vijftig: geschrobde stoepjes, kraakheldere gesteven gordijntjes,
keurig geharkte voortuintjes en …… geen rondslingerend afval. Kom daar nu maar eens om! Fietsers stopten nog keurig voor rood en automobilisten hielden zich nog aan de voorrangsregels. Klassiek rollenpatroon: de man verdiende de kost, de vrouw deed het
huishouden en zorgde voor de vaak talrijke kinderen. Binnen in huis was het niet veel anders. Maandag was wasdag, op vrijdag of zaterdag gingen we in bad, meestal in een
zinken teil en werden we flink schoongegeboend voor het weekend. Pinda’s pellen op een krant en gezelschapsspelletjes. Zondags naar de kerk, soms ook nog naar het lof. Op
bezoek bij oma en opa of ooms en tantes.
16
Het was hard werken in die tijd, zes dagen per week, van een vrije zaterdag was in de
jaren vijftig nog geen sprake! De man, die de hele week van huis was, genoot op zondagochtend onder het genot van een kop koffie en het stoppen van een pijp uitgebreid
van de krant, terwijl zijn vrouw met een berg verstelwerk tegenover hem aan tafel zat. Vaak werd op zondag door pa en ma het huishoudboekje doorgenomen.
Het oudste meisje in een gezin moest al vroeg meehelpen in het huishouden. Dit gebeurde niet altijd zonder morren maar … tegensputteren had geen zin; zo hoorde het en zo gebeurde het.
In de eerste jaren werd de was nog met de hand gedaan in grote ketels werd het water gekookt, de was erin en roeren,
met de hand uitwringen etc. Later kwam de wringer, wat al een hoop werk scheelde, en uiteindelijk de wasmachine en
de centrifuge.
Met een ijzeren strijkbout, die steeds op het vuur verwarmd
moest worden, werd de was gestreken, soms gebruikte men
wel drie van die bouten zodat men niet hoefde te wachten
tot die ene bout weer warm was. De kolenkachel verwarmde
alleen één kamer, de huiskamer, onder in de kachel zat een zeef die vol kwam te zitten met
sintels. Deze zeef moest er uitgehaald worden en de sintels verwijderd. Meestal werd er
flink mee geschud zodat het gruis werd en dat strooide men vaak op het tuinpad.
De komst van de stofzuiger, elektrisch licht, de geiser en de douche maakten het
huishouden doen een stuk lichter en aangenamer voor de huisvrouw. In de jaren ‘50 waren mensen van 65 op en versleten, mede door het harde werken en de vaak moeilijke
levensomstandigheden.
Jongeren
Een van de meest opvallende ontwikkelingen van na de oorlog is het ontstaan van een aparte jongerencultuur. Voor die tijd stonden jongeren voortdurend onder toezicht van
volwassenen, ook in hun vrije tijd. Zij pasten zich snel aan en waren vroeg ‘oud’. Kijk maar naar vergeelde foto’s van pasgetrouwde mannen: hoewel meestal niet ouder dan een jaar of 25, zien ze er streng en zorgelijk uit. Ze lijken wel dubbel zo oud.
In de jaren vijftig begon dat te veranderen, het eerst bij de arbeidersjeugd. Werkende jongeren ontwikkelden een eigen leefstijl die botste met de normen en waarden van de
gezagsdragers.
De meisjes waren zwaar opgemaakt en droegen hoog opgetoupeerd
haar, strakke truitjes en wijde rokken met een petticoat.
In 1955 schreef de journalist Jan Vrijman een serie artikelen over
deze jongeren, die hij nozems noemde (‘Nederlands Onderdaan Zonder Enige Moraal’). De term sloeg in als een bom en werd
daarna lang gebruikt voor alle vormen van afwijkend jongerengedrag.
De nozems leefden, aldus Vrijman, ‘zonder zich te bekommeren om burgerlijk gedoe als vast werk, een gezin of de toekomst’. Ze gingen naar het café, de snackbar, de bioscoop of
de dancing. Ze reden rond op brommers en dansten op rock & roll muziek. Aan hun uiterlijk besteedden ook de jongens veel aandacht. Naar het voorbeeld van helden als
James Dean en Elvis Presley hadden ze met veel brillantine opgekamde kuiven en droegen ze leren jacks, spijkerbroeken, laarzen en T-shirts, een kledingstuk dat in 1950 was
geïntroduceerd door de filmster Marlon Brando. Seksualiteit, een onderwerp dat bij volwassenen taboe was, speelde een grote rol. De ‘vetkuiven’ hadden het altijd over
‘lekkere wijven’ en ‘naar bed gaan met vrouwen’. Of ze ‘het’ ook ‘deden’ is een andere verhaal: uit angst voor een zwangerschap lieten veel meisjes dat niet toe.
Bron: www.seniorplaza.nl/historie
17
Telefoonnummers Liduina, Bemmel - 1
Verzorgingshuis Liduina te Bemmel
(0481) 47 06 00
Huisartsengroepspraktijk De Teselaar (Teselaar 6)
Spoedhulp
(0481) 46 12 33
(0481) 46 30 45
Huisartsenpraktijk De Schaapskamp (Vossenhol 6) Spoedhulp
(0481) 46 12 89 (0481) 46 12 89,
optie 1
Huisartsenpraktijk A.D. Hiddink (Vossenhol 14) Spoedhulp
(0481) 45 00 20 (0481) 45 00 11
Huisartsenpraktijk M.B.M. Peters (Hank 26)
Spoedhulp
(0481) 45 21 15
(0481) 46 30 66
Huisartsenposten in regio Arnhem voor Spoed
Huisartsenpost Arnhem-Noord Wagnerlaan 55, Arnhem (naast de Spoedeisende Hulp in Rijnstate)
Dagelijks van 17.00 tot 08.00 uur Weekenden en feestdagen 24 uur per dag
Huisartsenpost Arnhem-Zuid
Mr. D.U. Stikkerstraat 122, Arnhem Dagelijks van 17.00 tot 23.00 uur
Weekenden en feestdagen van 08.00 tot 23.00 uur
Huisartsenpost Zevenaar Hunneveldweg 14B, Zevenaar
Dagelijks van 17.00 tot 23.00 uur Weekenden en feestdag van 08.00 tot 23.00 uur
0900 15 98 (026) 389 96 96
Vertrouwensarts: H.J. Schers (024) 309 45 00
BENU Apotheek Teselaar (Teselaar 6a) Open iedere werkdag van 08.30 tot 17.30 uur
Zaterdag van 10.00 tot 12.00 uur
(0481) 45 07 02
Zuider Apotheek Bemmel: Deken Dr. Mulderstraat 2/E
Open iedere werkdag van 08.00 tot 18.00 uur
(0481) 45 44 60
Parochiesecretariaat De Levensbron (R.K. Kerk) Spoedeisende Pastorale hulp
(0481) 45 13 71 06 30 05 17 77
Geestelijk Verzorger Theo de Zwart (0481) 75 17 74
06 58 08 43 17
18
Telefoonnummers Liduina, Bemmel - 2
Seniorenpastoraat en Vertrouwenspersoon: Drs. John Rademakers
(0481) 48 15 97 06 49 40 89 65
Parochiesecretariaat De Levensbron (R.K. Kerk) Spoedeisende Pastorale hulp
(0481) 45 13 71 06 30 05 17 77
Protestantse Gemeente Bemmel: Ds. G. Boer 06 42 84 02 96
Regiotaxi: (1 uur van tevoren bellen!!)
0900 – 734 46 82
Klantenservicebureau RijnWaal Zorggroep (0481) 47 06 60
Centrale Cliëntenraad RijnWaal Zorggroep Ambtelijk secretaris CCR: Elisabeth Sohl
Bereikbaar op maandag t/m donderdag
(0481) 75 07 46
Participatiepunt: Cultureel Centrum de Kinkel, van Ambestraat 1, Bemmel
(088) 255 25 20
Kapsalon Berty
Open: dinsdag-donderdag-vrijdag-zaterdag van 09.00 tot 12.30 uur
en woensdag van 09.00 tot 16.00 uur
(0481) 47 12 02
Redactie Op de Hoogte Rieky Otten
Dorrie van Meurs
(0481) 46 31 49
(0481) 46 27 89
OPLOSSING PUZZEL juli 2020
De puzzel van juli 2020 is gewonnen door:
in Sancta Maria, Huissen: Geen goede oplossing ontvangen!
in Liduina, Bemmel:
mevrouw C. Kok / kamer 12
in St. Jozef, Lent: Geen goede oplossing ontvangen!
in St. Jozef, Gendt: de heer Bert Rikken, appartement 101
Proficiat en u ontvangt binnenkort uw prijs!
19
PUZZEL augustus 2020
Naam:………………………………………………………………………………
Kamer/appartement:…………………………………………………………
De oplossing kunt u t/m 8 augustus 2020 inleveren bij: Sancta Maria, Huissen: in de bus van “Op de Hoogte” in de ontmoetingsruimte
Liduina, Bemmel: in de ideeënbus in de recreatiezaal St. Jozef, Lent: afgeven bij de receptie
St. Jozef, Gendt: afgeven bij de receptie
20
