INHOUD - NPO Radio 4 · 2020-02-20 · bijvoorbeeld Isang Yun, Unsuk Chin en Huang Ruo. Geweldige...

INHOUD

2 Zestigste seizoen ZaterdagMatinee KEES VLAARDINGERBROEK

4 Seizoen 2020-2021 is er een van superlatieven en gelukwensen SIMONE MEIJER | ROLAND KIEFT

5 Uit de werkplaats van een artistiek leider KEES VLAARDINGERBROEK

9 NTR ZaterdagMatinee op radio en internet11 “Hij schreeuwt, schreeuwt, schreeuwt!”

WILLEM BRULS

16 Op de schouders van reuzen JOEP CHRISTENHUSZ

21 Serie Opera 6 concerten29 Serie RFO & Friends I 5 concerten35 Serie RFO & Friends II 5 concerten41 Serie GOK & Friends 5 concerten47 Serie Oude Muziek 5 concerten55 Serie Hedendaags 4 concerten

60 75 jaar Radio Filharmonisch Orkest en Groot Omroepkoor PAUL JANSSEN

64 60 jaar ZaterdagMatinee: ‘Groter en belangrijker dan ooit’ PAUL JANSSEN

67 Beeldverantwoording en colofon69 Informatie en bestellen72 Chronologisch overzicht77 Bestelformulier79 Word nu Matineevriend of Matineegenoot!

Geachte Matineeliefhebber,

U hebt het overzicht van het zestigste seizoen van de NTR ZaterdagMatinee in handen. Zou mijn voorganger Hans Kerkhoff hebben voorzien dat de Matinee tot zo’n vaste waarde in het Nederlandse concertleven zou uitgroeien, toen hij op 23 september 1961 in Het Concertgebouw het eerste Matineeconcert presenteerde? Op het podium ston-den het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor, die vanaf het begin van essentiële betekenis voor de Matinee waren en zouden blijven. De initia tor achter de serie was de VARA, de sociaaldemocratische omroepvereniging die de wereld van de klassieke muziek toegankelijk wilde maken voor nieuwe doelgroepen. Topkwaliteit in een van de best klinkende concertzalen ter wereld tegen een voor zoveel mogelijk liefhebbers betaalbare prijs. Het is nog steeds een van onze belangrijkste uitgangs-punten. Maar de ambitie was breder: de Nederlandse Publieke Omroep en Kerkhoff stond een eigenzinnige serie voor ogen die inhoudelijk een belangrijke aanvulling zou vormen op wat elders werd geboden. Vandaar de aandacht voor ten onrechte verwaarloosde meesterwerken en (al dan niet Nederlandse) nieuwe muziek. Ook dat is een constante, getuige bijvoorbeeld de grote aandacht voor vrouwelijke componis-ten in de afgelopen seizoenen. Het resultaat: een concertserie die altijd de voorhoede vormt en ook volgens de internationale pers nergens ter wereld haar gelijke kent.

Feest voor iedereen V ieren doe je samen. Letterlijk. Jaap van Zweden dirigeert op 12 december 2020,

de dag waarop hij zijn zestigste verjaardag viert, Wagners Götterdämmerung. Het Groot Omroepkoor en het Radio Filharmonisch Orkest herdenken in 2020 dat zij 75 jaar bestaan. De Matinee onderstreept dit heugelijke feit door twee bijzondere compositieopdrachten te verlenen, aan Peter-Jan Wagemans en aan James MacMillan. Het spreekt vanzelf dat Karina Canellakis, de chef-dirigent van het Radio Filharmonisch, een van die nieuwe werken dirigeert. Daarnaast maakt zij een begin met een nieuwe cyclus, gewijd aan de opera’s van Leoš Janáček. Ook beginnen we dit seizoen met een andere cyclus: in samenwerking met de Nederlandse Bachvereniging vraagt de Matinee aandacht voor vergeten maar

aan grijpende passie-oratoria van tijdgenoten van Bach. Over eigenzinnigheid gesproken: terwijl elders (terecht) veel aandacht is voor de in 1770 geboren Ludwig van Beethoven, ligt het accent in de Matinee op drie andere grote meesters die steeds minder worden uitgevoerd: Anton Webern en Pietro Mascagni – beiden in 1945 gestorven – en Bernd Alois Zimmermann, die in 1970 een eind aan zijn leven maakte. Maar ook Camille Saint- Saëns en Alphons Diepenbrock, die beiden in 1921 overleden, worden niet vergeten. Ten slotte wil ik de organisaties bedanken die het zestigste Matineeseizoen luister bijzetten door ons ruimhartig te ondersteunen. Allereerst natuurlijk NPO Radio 4, zendermanager Simone Meijer en manager content Tim Moen, die altijd nadenken over de vraag hoe de Matinee nog meer mensen kan bereiken, zeker ook via nieuwe media. Maar ook de onvolprezen Vrienden van de Matinee, Gaudeamus, het Amsterdamse Fonds voor de Kunsten, Babs Appels en Het Concertgebouw Amsterdam, die compositieopdrachten verleenden aan achtereenvolgens Peter-Jan Wagemans, Yannis Kyriakides, Robin De Raaff, Alfred Momotenko en Samuel Adams. Samuel Adams? Jawel, de zoon van. Altijd weer zijn er nieuwe talenten te ontdekken in de NTR ZaterdagMatinee! Mede namens het Matineeteam wens ik u een extra bijzonder nieuw Matineeseizoen toe!

Kees Vlaardingerbroek, artistiek leider

Het zestigste Matineeseizoen!

VOORWOORD Programma van de eerste Matinee

2 | n t r z at e r d a g m at i n e e s e i z o e n 2020 - 2021 | 3

De NTR ZaterdagMatinee begon als ‘Matinee op de vrije zaterdag’. De doelstelling was duidelijk: op de pas verworven vrije zaterdagen een uitweg uit het alledaagse bieden. Iedere liefhebber zou moeten kunnen genieten van het mooiste op het terrein van de klassieke muziek. De verpleegkundige, de advocaat en de sjorder in de haven.

Hoewel je stiekem zou willen dat nóg meer mensen zouden ontdekken wat muziek-maken op het hoogste niveau is, is de Matinee toch in haar opzet geslaagd. Een ongekend breed publiek van liefhebbers zit meermalen per jaar of zelfs wekelijks in de zaal – de Matinee is een van de best bezochte concertseries van het land. Ook de registraties van NPO Radio 4, via radiozenders wereldwijd die onze opnames overnemen, en soms in beeld op NPO 2 Extra of internet, worden opvallend goed beluisterd. Tien-duizenden luisteraars per week zijn dat: vele uitverkochte zalen ineens.

De Matinee doet, meer dan ooit, waar zij goed in is: verrassen met muziek waarvan je op voorhand de kwaliteit wellicht niet kende. Ze brengt meesterwerken onder de aandacht die ten onrechte weinig gehoord worden, van een onbekende Mascagni- opera en passiemuziek van de door Bach hooglijk gewaardeerde Reinhard Keiser tot de componisten die het muziekleven van de laatste honderd jaar richting gaven en geven: Webern, Dallapiccola, Stravinsky, Zimmermann, Larcher, Ferneyhough... Nederlanders als Visman, Wagemans en Diepenbrock, naast muziek uit Azië van bijvoorbeeld Isang Yun, Unsuk Chin en Huang Ruo. Geweldige muziek die niet ondergesneeuwd mag raken, hoewel niet ‘mainstream’.

Exact vijfenzeventig jaar geleden ontstonden vele nieuwe omroepensembles, en het Groot Omroepkoor en het Radio Filharmonisch Orkest zijn nog altijd springlevend. Zonder de inzet van deze twee ensembles van internationale allure zou de Matinee onmogelijk op deze voet verder kunnen. Mahler, De Raaff en Wagner op topniveau, een paar weken later MacMillan en Janáček, en daarnaast net zulke spannende optre-dens in andere concertseries - ga er maar aan staan.

De Nederlandse radio bestaat sinds 1919, ruim honderd jaar nu. We kunnen elkaar gelukkig prijzen met alle jubilea. Maar nog meer zijn we gelukkig met u, liefhebbend concertbezoeker en luisteraar. Veel ontdekkingsplezier in het zestigste seizoen van de NTR ZaterdagMatinee!

Simone Meijer Roland Kieftzendermanager NPO Radio 4 directeur Stichting Omroep Muziek

Seizoen 2020-2021 is er een van superlatieven en gelukwensen

Uit de werkplaats van een artistiek leider

VOORWOORD KEES VLAARDINGERBROEK:

Roland Kieft

Simone Meijer

Wat doe je als NTR ZaterdagMatinee in het Beethovenjaar 2020 en het Stravinsky-jaar 2021? Aantekeningen van programmeur Kees Vlaardingerbroek.

De rijkdom van het muzikale erfgoed is onmetelijk. In het zestigste Matineeseizoen aandacht schenken aan álle componisten die – net als de serie – jubileren, is alleen al daarom niet mogelijk. Bewust blijft de muziek van het ‘genie uit Bonn’ buiten beschouwing. Niet omdat ik Beethovens muziek niet bewonder, integendeel, maar simpelweg om-dat zijn muziek in 2020 elders veel te horen zal zijn. Ook aan Stravinsky zal door collega-instellingen flink aandacht worden besteed. Vandaar dat de Matinee juist een lans breekt voor vijf erflaters die door het Beethovengeweld dreigen te worden verdrongen en de laatste decennia sowieso ten onrechte sterk worden verwaarloosd. Hoe vaak staat de muziek van baanbrekende genieën als Webern of Zimmermann in Nederland nog op het programma? De uitspraak van Seneca indachtig dat iedere generatie de erfenis ‘groter en rijker’ dient door te geven, legt de Matinee uiteraard ook verbindingen met het hedendaagse componeren. Wat betekent de muziek van Webern nú voor een vooraanstaand Duits componist als Enno Poppe? Hoe laat Robin de Raaff zich inspireren door het voorbeeld van Bernd Alois Zimmermann? En op welke wijze borduurt Bart Visman voort op de Franse koortraditie van Duruflé en Saint-Saëns? Het zijn maar een paar voorbeelden.

In onderstaande tekst bied ik een kijkje in de keuken van een programmeur. Welke overwegingen heb-ben een doorslaggevende rol gespeeld bij de keuze van de componisten en de werken? Welke lijnen worden gelegd met de klassieke canon? Welke hedendaagse meesters is gevraagd nieuw werk te schrijven en waarom? Ik neem u graag mee door vijf eeuwen muziekgeschiedenis, van Heinrich Isaac tot Alfred Momotenko-Levitsky.

Titiaan: De Allegorie van Prudentie, ca. 1565-1570


Webern, de ‘klassieke’vernieuwer

M ijn favoriete

anekdote: de Nederlandse

componist en pianist Matty Niël (1918-1989) vertrekt tijdens de Tweede Wereldoorlog naar Wenen om bij Anton Webern in de leer te gaan. Niëls doel was “…de uitersten van de toen bruikbare mogelijkheden op muziekgebied, de twaalftoonstechniek, bij de bron te leren kennen.” Webern was bereid Niël als leerling te accepteren. Tijdens de eerste les bleek dat Webern niets wilde zeggen over een werk dat Niël had meegebracht. In plaats daarvan begon “Weberns onderwijs [...] met het analyseren en samenstellen van klassieke thema’s. Op zo’n manier, dat ik niet het gevoel had een leraar, maar een mede-arbeider, een mede-werker naast me te hebben. Een héél jaar lang, week in week uit: klassieke thema’s.” Totdat Niël zijn geduld verloor en Webern onomwonden vroeg of er een echte componist in hem school. Het antwoord: “Vielleicht sind Sie einer.”Uit deze anekdote blijkt zonneklaar dat Webern zichzelf niet zag als revolutionaire ‘beeldenstor-mer’, maar als onderdeel van een grote muzikale traditie. Niël merkt ook op dat Webern zich totaal niet herkend zou hebben in de droog-analytische wijze waarop zijn muziek in de jaren vijftig werd ge-speeld: “Webern is altijd romanticus gebleven.” En inderdaad: wie goed luistert, hoort in deze extreem geconcentreerde muziek soms nog verwijzingen naar Mahler en ontdekt bij nader onderzoek ver-zwegen persoonlijke ervaringen. Aan de verbreiding van en het begrip voor Weberns muziek heeft deze constatering helaas weinig bijgedragen, want hoe-wel Webern verwachtte dat kinderen zijn muziek in de toekomst zouden zingen en begrijpen, is daar niets van terechtgekomen. De Matinee zou de Matinee niet zijn als zij dit seizoen niet een bijzondere middag zou wijden aan de vijfenzeventig jaar geleden per ongeluk door een Amerikaanse soldaat doodgeschoten Oostenrijkse componist. Een fraaie doorsnede uit zijn oeuvre wordt aangevuld met werken van onder anderen Niël en Enno Poppe, die speciaal voor deze Matinee een hommage aan Webern componeerde. De middag

begint met enkele motetten van Heinrich Isaac, de Vlaamse meester uit de renaissance, wiens werken Webern diepgaand bestudeerde.

De tragische Mascagni

N et als Webern overleed de

Italiaanse componist Pietro Mascagni in 1945.

In Nederland wordt zijn naam alleen nog levend gehouden door incidentele uitvoeringen van de eenakter Cavalleria rusticana, zijn eerste en gelijk ook laatste echte ‘wereldhit’. Gefrustreerd door het gebrek aan blijvend succes en door wat hij zag als de teloorgang van de ‘echte’ Italiaanse opera, zocht Mascagni steeds meer steun bij Benito Mussolini. Hoewel veel Italiaanse componisten uit zijn tijd partijlid werden, heeft de wereld Mascagni zijn gedweep met ‘Il Duce’ na de Tweede Wereldoorlog nooit helemaal vergeven. Er is iets tragisch in de wanhopige wijze waarop Mascagni het succes van zijn Cavalleria trachtte te evenaren in zijn latere opera’s, maar daar keer op keer in faalde. Nog eenmaal zou Mascagni een opera componeren die de naam van de componist opnieuw op ieders lippen bracht: Il piccolo Marat uit 1921, de op één na laatste opera van de meester. Maar ook dat succes kon niet voorkomen dat Mas-cagni een kwarteeuw later eenzaam en verbitterd stierf in een afgetrapt Romeins hotel.Ondanks een wat geforceerd aandoend lieto fine zit het tijdens de Franse Revolutie gesitueerde libretto van Il piccolo Marat vol contrastrijke situaties en dramatische effecten die niet onderdoen voor het verismo van Cavalleria rusticana. Zoals gebruikelijk stelt Mascagni de hoogste eisen aan zijn zangers, vooral aan de tenor die de titelrol zingt.

Drie hoogtepunten

uit het oeuvre van

Zimmermann

I n mijn ogen zijn er weinig componisten als

mens én als kunstenaar zo fascinerend als Bernd Alois Zimmermann. Op het eerste gezicht was de Duitser een vat vol

tegenstrijdigheden. “Ein rheinischer Komponist, der durchaus Karnevalist war” (Siegfried Palm) – een componist die zich allesbehalve schaamde voor zijn voorliefde voor ‘Unterhaltungsmusik’. Een compromisloze expressionist die een obsessief gevecht voerde met de vraag welke betekenis de grote Duitse traditie na 1933-1945 nog kon hebben. Een einzelgänger die nergens bij hoorde: bij de traditionalisten, noch bij de avant-garde. Zijn Sinfonie in einem Satz uit 1951, waarvan de ‘Urfassung’ op 19 maart 2019 in de Matinee werd uitgevoerd, trof de luisteraars door haar woest-romantische, soms nog aan Mahler herinnerende gebarentaal en haar bijna psychedelische wil tot expressie.Zimmermann had een bijzondere opvatting van het wezen van de tijd, waarin volgens hem verleden, heden en toekomst als het ware één geheel vor-men. Dit idee van de ‘Kugelgestalt der Zeit’ (bolvor-migheid van de tijd) inspireerde hem in de laatste tien jaar van zijn leven tot zijn ‘pluralistische Kom-positionsmethode’, waarin traditionele elementen (bijvoorbeeld in de vorm van citaten), hedendaagse technieken en experimentele effecten over elkaar heen buitelen. Juist deze ondogmatische werkwijze heeft tal van ‘postmoderne’ componisten ná hem diepgaand beïnvloed. De Matinee herdenkt dit seizoen dat Zimmermann een halve eeuw geleden een eind aan zijn leven maakte. Wij doen dat met hoogtepunten uit Zim-mermanns componeren. Het vroegste werk is het aan zijn vrouw opgedragen Vioolconcert uit 1950. Hierin zijn nog duidelijk echo’s van bewonderde voorgangers als Hindemith, Bartók en Stravins-ky te horen, maar ook invloeden uit de blues en Zuid-Amerikaanse dansmuziek, en gebruikt hij de ‘nieuwe’ twaalftoonstechniek aan het begin van het tweede deel. De obsessie met de dood tekent ook dit vroege werk: het dies irae-motief speelt in dat-zelfde deel een belangrijke rol. Een karakteristiek

bont geheel van de 32-jarige componist. In Photoptosis uit 1968, geïnspireerd door de mono-chrome muuroppervlakken van de Franse schilder Yves Klein, wordt de luisteraar meegezogen in een steeds overweldigender klankwereld die pianissimo begint en in più fortissimo eindigt. Voorafgaand aan de apotheose citeert Zimmermann behalve zichzelf ook Skrjabin, Beethoven, Bach, Wagner en Tsjai-kovski. De oude hymne melodie Veni creator spiritus zorgt voor eenheid. Er is nog hoop! Iedere keer opnieuw inspireerde zijn hoop op een zinvol leven zonder uitzichtloos psychisch lijden Zimmermann tot het componeren van nieuw werk. Maar in zijn laatste compositie, de Ekklesiastische Aktion uit 1970, vervliegt ook die laatste hoop. In dit korte oratorium voor twee sprekers, bas en orkest – op teksten van Dostojevski en uit het Oude Testament – heeft een troostrijk Bach-koraal schijnbaar het laatste woord. Het betreffende koraal, dat Alban Berg al in zijn Vioolconcert citeer-de, heeft als tekst: “Es ist genug, Herr, wenn es dir gefällt, so spanne mich doch aus.” Maar na dit krachtige koraal, gespeeld door drie trompetten en drie trombones, klinken nog twee mokerslagen in het orkest. De wanhoop heeft het laatste woord. De partituur is gedateerd ‘5.8.1970’. Vijf dagen later kwam de dood.

Diepenbrock – voor

fijnproevers?

A lphons Diepenbrock is een van de belang-

rijkste componisten die ons land heeft voort-gebracht. Maar vaak

blijft het bij die constatering, want zelfs zijn belangrijkste werken worden nog maar zelden uitgevoerd. Daar zijn verschillende oorzaken voor aan te wijzen. Diepenbrock stelt zeer hoge eisen aan zijn uitvoerenden – “zijn muziek is zo verdraaid moeilijk!”, aldus dirigent Willem Mengelberg. Veruit het grootste deel van Diepenbrocks oeuvre is vocaal en bestaat uit zettingen van hoogstaande Duitse en Franse poëzie. In een tijd waarin Nederlanders die talen steeds minder beheersen bevordert dat de toegankelijkheid van het oeuvre bepaald niet. Last but not least: het is een kunst voor fijnproevers,

UIT DE WERKPLAATS VAN EEN ARTISTIEK LEIDER

“Webern is altijd romanticus gebleven”


Uitzending op NPO Radio 4De NTR ZaterdagMatinee is een concertserie van de Nederlandse

Publieke Omroep. Ieder concert wordt rechtstreeks uitgezonden op NPO Radio 4 en www.nporadio4.nl. Vanuit de loge, rechts achter het podium, is Hans Haffmans de vaste presentator van de uitzendingen. Vooraf, in de pauze en na afloop van het concert biedt het radioprogramma achtergrondinformatie, interviews met solisten, dirigenten en/of kenners van het repertoire. Zit u zelf in de zaal? Dan kunt u elke uitzending terugluisteren via www.zaterdagmatinee.nl.

Matinee CaféNa afloop van vrijwel elke Zaterdag-Matinee presenteert Haffmans ook

het programma Matinee Café, live vanuit Café Viotta (voorheen Concertgebouwcafé). In dit radioprogramma kijkt hij, met gasten, terug op het voorbije concert.

Programmaboekjes en terugluisterenBij ieder concert biedt een programma-boekje veel informatie over de muziek

en de uitvoerenden. Wie zich vooraf op het programma wil voorbereiden kan enkele dagen vóór het concert het boekje alvast inzien op www.zaterdagmatinee.nl. Enkele dagen na het concert kunt u elke ZaterdagMatinee-uitvoering gedurende drie maanden terugluisteren via www.nporadio4.nl/concerten. Op de zaterdagmiddagen zonder live concert maakt de NTR een keuze uit opvallende ZaterdagMatinee-concerten uit het verleden. De complete uitzendingen (dus inclusief gesprekken) vindt u via ‘uitzending gemist’ terug op www.zaterdagmatinee.nl

Enkele concerten per jaar worden uitgezonden via het digitale tv-kanaal NPO 2 Extra (zie ww.npo2extra.nl).

Groot bereikDoor samenwerking met de European Broadcasting Union is een aanzienlijk

deel van de concerten, al dan niet rechtstreeks, te beluisteren in veel landen in de Europese Unie en daarbuiten. Wist u dat via Radio 4 en de zenders buiten Nederland ieder Matineeconcert tienduizenden luisteraars bereikt?

Extra: interviews en boventitelingVoor u, ons publiek in de zaal, organiseert de omroep NTR met grote regelmaat iets

extra’s. Zo kunt u bij wereldpremières ongeveer drie kwartier vóór aanvang van het concert vaak een gesprek met de componist bijwonen in de Spiegelzaal van het Concertgebouw; dit interview wordt niet via de radio uitgezonden. Een aankondiging vindt u in deze abonnementen-brochure, in de programmaboekjes en op de site van het Concertgebouw. Opera’s en andere grote vocale producties worden in de zaal boventiteld.

Laatste nieuwsVia Facebook, Twitter en Instagram houdt de NTR ZaterdagMatinee u op de

hoogte van het laatste nieuws rond de concerten en uitzendingen. Volg ons, blijf op de hoogte, en praat mee met andere liefhebbers!

Facebook.com/ntrzaterdagmatinee @zaterdagmatinee @ntrzaterdagmatineeDe website www.klassiekmagazine.nl biedt dikwijls extra achtergronden.

vaak van een verstild hymnisch karakter, wars van uiterlijk vertoon en goedkope dramatiek. De histo - rische roman Het grote zwijgen (2011) van Erik Menkveld en de biografie Cécile en Elsa, strijdbare freules (2015) van Elisabeth Leijnse hebben gelukkig de complexe en intrigerende persoonlijkheid die Diepenbrock was bij een groter publiek onder de aandacht gebracht. In de Matinee van 25 februari 2012 maakte de lange tijd onuitvoerbaar geachte Missa in die festo diepe indruk. Ter herinnering aan Diepenbrocks overlijden op 5 april 1921 dirigeert Edo de Waart in de Matinee van 24 april 2021 Im großen Schweigen, het grootste symfonische lied dat Diepenbrock heeft geschreven. Het werk, op tekst van Friedrich Nietzsche, wordt gecombineerd met Das Lied von der Erde van Diepenbrocks grote vriend Gustav Mahler en een nieuw werk van de Russisch-Nederlandse componist Alfred Momotenko-Levitsky, een groot bewonderaar van zowel Mahler als Diepenbrock.

De eersteklas Saint-Saëns

C amille Saint-Saëns, tja, wat doet die net

als Diepenbrock in 1921 overleden componist

eigenlijk in de Matinee? Mijn antwoord is dan: ik reken hem zeker niet tot de absolute grootmeesters, maar heb beduidend meer respect voor hem

dan veel van mijn vakgenoten. Toen hij op 86-jarige leeftijd stierf, was hij al decennia een anachronisme. Maar zo ‘unzeitgemäß’ was hij niet in de eerdere stadia van zijn carrière. De Derde symfonie is een indrukwekkend werkstuk, al heb ik altijd enige moeite met de finale. Net als deze ‘Orgelsymfonie’ is Saint-Saëns’ opera Samson et Dalila nog niet zo lang geleden met veel succes in de Matinee uitgevoerd. Maar mijn favoriete Saint-Saëns is zijn in Nederland ten onrechte zwaar verwaarloosde Mis opus 4, die de Franse meester op 21-jarige leeftijd schreef. Franz Liszt was diep onder de indruk van het werk, niet in de laatste plaats vanwege de monumentale partij voor ‘grand orgue’ in het Kyrie. Léon Roques maakte de versie voor solisten, koor en orgel die klinkt in dezelfde Matinee waarin ook een nieuw werk van Bart Visman voor het eerst te horen zal zijn. Ten onrechte vergeten werk in combinatie met een nieuw stuk, geschreven in opdracht van onze serie: waar klinken spannender programma’s dan in de NTR ZaterdagMatinee?

KEES VLAARDINGERBROEK

‘HET JAAR VAN’ IN 2020-2021Diepenbrock Im großen Schweigen | 24 apr | RFO & FRIENDS 4 | p 39Mascagni Il piccolo Marat | 5 sep | OPERA 1 | p 22Saint-Saëns Mis opus 4 | 17 apr | GOK & FRIENDS 4 | p 45Webern Passacaglia opus 1 | 10 apr | RFO & FRIENDS I 4 | p 33Webern diverse werken | 28 nov | HEDENDAAGS 2 | p 57Zimmermann Eine ekklesiastische Aktion | 20 feb | HEDENDAAGS 3 | p 58Zimmermann Photoptosis | 7 nov | HEDENDAAGS 1 | p 56Zimmermann Vioolconcert | 21 nov | RFO & FRIENDS II 2 | p 37

NTR ZaterdagMatinee op Radio 4 en internet

UIT DE WERKPLAATS VAN EEN ARTISTIEK LEIDER

“Er zijn weinig componisten zo fascinerend als

Bernd Alois Zimmermann”

s e i z o e n 2020 - 2021 | 9| n t r z at e r d a g m at i n e e8

De Operaserie van dit seizoen laat zich bijna lezen als een muziekgeschiedenis. Over het virtuoze belcanto van Porpora en Giacomelli, en de eeuwige strijd tussen zang en drama – van Schumann tot Janáček, Wagner en Dallapiccola, of van Purcell tot Weir.

Weir, Barry en de geest van het muziektheater

In Blond Eckbert van de Schotse componist JUDITH WEIR, een opera uit 1993, kun je met een

beetje goede wil de vocale geschiedenis van de opera terughoren. Het werk, dat verontrustende

orkestrale natuurschilderingen verklankt, maakt een interessante ontwikkeling in zangstijlen door. De drie personages, het echtpaar Eckbert en Berthe en de vreemdeling Walther, komen weliswaar zelf aan het woord, maar veel informatie krijgen we van een vogel als verteller. Indirect dus. Interessant is de rol van die vogel, een partij voor een sopraan. Het beestje begint recitativisch vertellend met allerlei kleurrijke varianten, en dat ontwikkelt zich via een ‘Waldeinsamkeit’ vol natuurlijke vogelgeluiden – de oervorm van het zingen – tot de woordloze coloraturen aan het slot. Volgens Weir vormen de natuur-schilderingen en de zangvariaties van de magische vogel spiegels voor de veranderende gemoedstoestanden van de personages. Zang als innerlijke klankwereld dus.Het zijn de twee uitersten van het muziektheater: enerzijds de spreekzang, de dramatische declamatie en het theatraal recitatief, en anderzijds een ongeremde lyriek en het voluit zingen. Dit is het spanningsveld – of beter: de crisis – waarin opera zich nu al meer dan vierhonderd jaar beweegt. Wort oder Ton? To sing or not to sing? Nooit kan men tot een eensluidende slotsom komen, want exclusieve lyrische schoonheid is geen theater en exclusieve declamatie is amper muziek.Dat Judith Weir, maar ook iemand als GERALD BARRY in zijn nieuw te componeren Salome, in onze tijd nog steeds worstelt met die vraag is geen schande. Elke hedendaagse componist worstelt ermee. En van de oudere componisten zijn alleen diegenen

Gerald Barry

Judith Weir

DE OPERASERIE IN 2020-2021: ITALIË VERSUS EUROPA

“Hij schreeuwt, schreeuwt, schreeuwt!”

De ZaterdagMatinee viert dit jaar haar zestigste seizoen. Maar: vieren doe je samen. Met ú dus. Hoewel we ‘gewoon’ blijven doen waar we goed in zijn – ongekend mooie zaterdagmiddagbelevenissen organiseren – kunt u dit jaar rekenen op enkele extra’s.

Natuurlijk openen we het seizoen op 5 september met een Jubileumconcert: de weinig gehoorde opera Il piccolo Marat van Pietro Mascagni.

Gedurende het hele seizoen zal de NTR op NPO Radio 4, NPO 2 en NPO 2 Extra aandacht besteden aan de lange Matineegeschiedenis. De ZaterdagMatinee opent haar archieven en laat parels horen en zien uit de afgelopen 59 jaar! We organiseren speciale jubileum-rondleidingen, zowel in Het Concertgebouw in Amsterdam als in het Muziekcentrum van de Omroep in Hilversum. Ook daarover krijgt u informatie via de website, social media en de programmaboekjes.Veel mensen, zowel bezoekers als musici, luisteraars en dirigenten, delen hun muzikale herinneringen uit de Matinee met ons – dat alleen al onderstreept het belang van onze concertserie. We zullen op verschillende momenten gedurende en voorafgaande aan het seizoen een oproep doen om ook uw verhaal met ons te delen.

Wilt u uw verhaal nu al delen? Stuur dan vast uw mooiste herinnering naar [email protected] of per post: NTR ZaterdagMatinee / Postbus 125 / 1200 AC Hilversum.

Van dit alles houden we u tenslotte op de hoogte via een speciale Jubileum-nieuwsbrief. U ontvangt in maart bericht hoe u zich hiervoor kunt inschrijven.We begroeten u heel graag in ons jubileumseizoen!

Het zestigste seizoen van úw NTR ZaterdagMatinee


interessant voor ons die vernieuwingen en veranderingen doorvoerden, tegendraads waren, hervormingen bewerkstelligden, kortom, streden met de materie en de geest van het muziektheater. Componisten die braaf binnen de tradities van hun tijd bleven, zijn we vergeten, en dat zijn de meeste.

Genieten van sterzangers:

Porpora en Giacomelli

In de Italiaanse zeventiende eeuw ontwikkelden Monteverdi, Cavalli en anderen het muziek-

drama dat voornamelijk steunde op het recitatief, en emotionele erupties verklankte in sporadische volle zang. Al bij de Venetiaan Cavalli en zijn

Napolitaanse en Romeinse tijdgenoten kreeg dat voluit zingen steeds meer de overhand, niet het minst door de eisen van de sterzangers van die tijd. Het humanistische programma van het muziekdrama leek aan het einde van die zeventiende eeuw verloren te zijn gegaan.Componisten en librettisten bedachten toen echter een kwadratuur van de cirkel. Men wilde de sterzangers, die de zalen vulden, volledig gerieven, en tegelijkertijd een zweem van maatschappelijk belang in stand houden. Daarvoor ontwikkelden de librettisten Apostolo Zeno en vooral Pietro Metastasio de opera seria, waarin een strikte scheiding werd aangebracht tussen het noodzakelijk kwaad – het recitatief met het politieke schaamlapje van een vorstenspiegel – en het uitbundige genot van de schier oneindige da-capo-aria’s, met ampel ruimte voor de nodige coloraturen en fiorituren, al naar gelang de stemming van en de onderlinge verstandhouding tussen de castraatzanger en de sopraan.Metastasio koesterde een paar favorieten onder de vroeg-achttiende-eeuwse barokcomponisten, die de representanten van de galante stijl worden genoemd. NICOLA

PORPORA en Geminiano Giacomelli behoorden daartoe. Hij raakte eveneens bevriend met verschillende zangers, onder wie de beroemde castraat Farinelli. Veel van zijn liedteksten en libretti schreef hij met zowel de componist als de belangrijkste solisten in gedachten.Ook componist Nicola Porpora had natuurlijk veelvuldig contact met zangers, van wie hij enkelen zelfs opleidde. De castraten Farinelli, Caffarelli en Porporino komen allemaal uit zijn school. Porpora belichaamde het echte Italiaanse belcanto van de vroege achttiende eeuw. Het muzikale zwaartepunt lag geheel bij de virtuoze zang met per opera en per personage verschillende aria’s die een staalkaart van allerlei gevoelens ofwel ‘affecten’ uitdrukten. In zijn opera Carlo il Calvo is de aria ‘Quando s’oscuro il cielo’ (Wanneer de hemel betrekt) breed en elegisch van opzet. Daar komt het aan op het treffen van het juiste sentiment en de lange melodieuze lijnen. Het veel snellere ‘Se rea ti vuole il cielo’ (Als de hemel wil dat je een slechterik bent) en het halsbrekende ‘So che tiranno io sono’ (Ik weet dat ik een tiran ben) vereisen niet alleen vocale wendbaarheid, intervalsprongen en vaart, maar vragen ook virtuositeit in de hoogte en in het zo lang mogelijk aanhouden van een noot.Porpora’s tijden stijlgenoot GEMINIANO GIACOMELLI schreef in 1734 de opera Merope. Het is een klassiek opera-seriaverhaal: machtswellusteling Polifonte vermoordt de echtgenoot en de twee kinderen van koningin Merope van Messenië in het oude Griekenland. Eén zoon kan echter ontvluchten. Als deze later als rechtmatige

troonopvolger Epitide – de rol van Farinelli – naar huis terugkeert, erkent de moeder hem niet en wil zij hem laten doden. Maar uiteindelijk raakt ze overtuigd van zijn ware identiteit. Giacomelli levert eveneens een staalkaart aan affecten in zijn opera. Er is het langzame en melancholische ‘Sposa, non mi conosci’ (Je herkent me niet, mijn echtgenoot), wat de smashing hit van Farinelli in deze opera was. Afwisseling van dit affect vormt het korte snelle middendeel van deze da-capo-aria. In het intens vrolijke ‘Quell’usignolo...’ (Die nachtegaal) imiteert een klanknabootsende piccolofluit de nachtegaalzang, maar ook de zangstem met zijn vele kwinkelerende coloraturen moet het effect van vogelzang imiteren. Ook hier vormt die zang, net als bij Judith Weir, een spiegel voor de veranderende gemoedstoestanden van de personages in het verhaal. Zingen is de uitdrukking van een innerlijke wereld. Meteen na de successen van deze opera’s in Italië breidden zij zich als een inktvlek uit over Europa. In haast elke stad ontstond een Italiaans operagezelschap of was er regelmatig een te gast. In de jaren dertig van de achttiende eeuw leverde Porpora een artistieke veldslag met Händel in Londen, waar beiden zwaar concurrerende operahuizen exploiteerden. Händel zette met onder andere de castraat Senesino in op krachtig muziektheater, Porpora op nog virtuozer spektakel van onder andere Farinelli. Op de langere termijn moest Porpora het veld ruimen, maar ook Händel was geestelijk en fysiek uitgeput geraakt door de krachtmeting, die beide operagezelschappen financieel ruïneerde. Händel kreeg zelfs een beroerte, waar hij door lange bronwaterkuren in Aken maar langzaam van herstelde. Zo leidden de exorbitante artistieke en financiële eisen van de castraten en sopranen letterlijk tot een failliet.

Eigen operastijlen: Rameau, Purcell,

Schumann en Wagner

D e Italiaanse opera had zich in de achttiende eeuw overal in Europa genesteld, maar niet

iedereen was daar even gelukkig mee. De Fransen begonnen eind zeventiende eeuw al een eigen nationale operastijl te ontwikkelen –

gericht tegen de Italiaanse smaak. Minder coloraturen en geen castraten was het devies. De lyrische zang werd gebaseerd op eenvoudige Franse melodieën, recitatieven volgden het Franse spraakritme van de klassieke tragedie en de castraat werd vervangen door de zogenaamde haut-contre, een hoge, lichte tenor. Lully en Charpentier vonden daarvoor de tragédie-lyrique uit, waarin al veel balletmuziek voorkwam. Maar dat was nog niet voldoende dans – iets waar Lodewijk XIV zo van hield. JEAN-PHILIPPE RAMEAU vervolmaakte daarom begin achttiende eeuw het opéra-ballet, waarin de dans de boventoon voerde. Les fêtes d’Hébé (1739/1764) van Rameau is het tweede resultaat van die vernieuwingen, na de eersteling Les Indes galantes. Zoals Frankrijk zich afzette tegen de Italiaanse zangkunst, zo deed Engeland dat vervolgens ook. Zoals Frankrijk de Franse tragedie als basis voor de opera nam, zo putten de Britten uit de rijke toneeltraditie die met Shakespeare was begonnen. Zoals Frankrijk een nieuwe vorm had bedacht die de dramatische geloofwaardigheid moest waarborgen, zo kwam HENRY PURCELL, na een nog licht italianiserende Dido and Aeneas in 1683, met een nieuwe vorm: de semi-opera. Letterlijk een toneelstuk met veel zang en dans. Zijn King Arthur uit 1691 is niet alleen muzikaal en vocaal een verwijdering van

Judith WeirBarryPorpora

Jean-Philippe Rameau

Nicola Porpora



de Italiaanse opera, maar ook qua inhoud. Geen klassieke oudheid maar een nationale Engelse mythe van koning Arthur. De eenvoudige zangkunst en de vaak scabreuze koren betekenden niet alleen een motie van afkeuring tegen Italië maar ook jegens de chique Franse hofopera, waar Purcell zich volop door liet inspireren.Duitsland was, samen met wat nu Oostenrijk is, het eerste land dat de Italiaanse opera had geïmporteerd, en langer dan in Frankrijk en Engeland bleef die ook Italiaans, alleen al vanwege het feit dat het land tot ver in de negentiende eeuw geen nationale eenheid kende. Maar in navolging van die twee andere machtige Europese naties wilde de Habsburgse keizer Joseph II in de achttiende eeuw eveneens een nationale Duitstalige opera ontwikkelen, die afstand nam van de Italiaanse culturele overheersing. Dat werd het Singspiel, waarin Mozart en Beethoven belangrijke stappen zetten, en die uiteindelijk leidden tot de Duitse romantische opera. Genoveva van ROBERT SCHUMANN valt niet los te zien van deze ontwikkeling. Net als Purcell met King Arthur deed, kiest hij hier een nationaal (Duits) onderwerp, de sage van de middeleeuwse gravin Genoveva.“Ik kan u nauwelijks zeggen wat voor een genot het is om, in vergelijking met een instrumentale compositie, voor de stem te schrijven. [...] Daarin heb ik geheel nieuwe dingen ontdekt, en ik denk ook al aan een opera,” aldus Schumann. De eerste versie van het libretto, gebaseerd op het sprookje van Ludwig Tieck, was voor Schumann ‘te lyrisch’, te veel op het zingen gericht en te weinig op het drama. Daarop besloot de componist zelf de tekst samen te stellen, waarvoor hij het toneelstuk van Friedrich Hebbel gebruikte. Daar vond hij de psychologische kern van het stuk. Genoveva is een doorgecomponeerd dramatisch werk, waarmee het afstand neemt van de Italiaanse nummeropera met recitatieven en aria’s. In de zangstijl zoekt Schumann naar nieuwe vormen, en de Italiaanse lyriek vervangt hij grotendeels door de begin negentiende eeuw ontwikkelde Liedkunst.Met al die vernieuwingen lukt het Schumann, en vóór hem Weber, Schubert en Mendelssohn, niet om een nieuwe definitieve vorm van de Duits-nationale en romantische opera in het leven te roepen. Daarvoor was een radicalere vernieuwer nodig, die zich weinig tot niets gelegen liet liggen aan tradities, al dan niet uit Italië. Lag RICHARD WAGNER zijn Lohengrin in stijl en geest nog dicht bij Genoveva, wat hij daarna ontwikkelde, onder andere Der Ring des Nibelungen (met als sluitstuk Götterdämmerung), was een definitief afscheid van het lyrische zingen en een volledige toewijding aan het recitatief en een zanglijn die gebaseerd was op de spraakmelodie. Men sprak smalend van ‘Bayreuther geblaf.’

Janáček, en terug naar Italië: Mascagni en

Dallapiccola

H oewel Sint-Petersburg in de achttiende eeuw al volop Italiaanse opera kende,

vormde de nationale Russische en Slavische opera de hekkensluiter van de ontwikkeling van nationale operastijlen. Glinka verkende het

terrein, en Moesorgski baseerde zijn opera’s vervolgens volledig op het Russische spraakritme en het recitatief, met hier en daar koormuziek en een bewerkte volksmelodie als lyrische uitbarsting. De Tsjech LEOŠ JANÁČEK volgde die Slavische tradities. Met Jenůfa schreef hij een volledig doorgecomponeerd werk. Voor zijn vocale stijl deed hij uitvoerig onderzoek naar de Moravische en Boheemse taal, en daarmee

Barry Salome (NP) | 8 mei | HEDENDAAGS 4 | p 59Dallapiccola Il prigioniero | 5 jun | OPERA 6 | p 27Giacomelli Merope (NP) | 6 feb | OUDE MUZIEK 3 | p 50Janáček Jenůfa | 30 jan | OPERA 4 | p 25Mascagni Il piccolo Marat | 5 sep | OPERA 1 | p 22Porpora Carlo il Calvo (NP) | 12 sep | OUDE MUZIEK 1 | p 49Purcell King Arthur | 26 sep | OUDE MUZIEK 2 | p 48Rameau Les fêtes d’Hébé | 27 mrt | OPERA 5 | p 26Schumann Genoveva | 14 nov | OPERA 2 | p 23Wagner Götterdämmerung | 12 dec | OPERA 3 | p 24Weir Blond Eckbert | 5 jun | OPERA 6 | p 27

Robert Schumann

Henry Purcell

Richard Wagner

Pietro Mascagni

Leoš Janáček

Luigi Dallapiccola

creëerde hij zijn eigen vorm van spraakmelodie. Die was weliswaar gebaseerd op het spreekritme, maar lyrischer van aard dan bijvoorbeeld bij Wagner of Moesorgski. Evenmin was de spraakmelodie doorslaggevend voor de muzikale architectuur van het werk, zoals bij Wagner en Moesorgski wel het geval was.Nu zou je denken dat de Italianen zich, in weerwil van alle continentale ontwikkelingen van drie eeuwen, zouden vastbijten in de Italiaanse lyriek. Dat deden ze lange tijd. Toen PIETRO MASCAGNI in 1890 zijn Cavalleria rusticana presenteerde, liep die over van virtuoze zangmelodieën. Toen zo’n dertig jaar later Il piccolo Marat het licht zag, bleek er toch iets drastisch te zijn veranderd. Musicoloog Piero Mioli schreef: “Mascagni streefde een variatie van het oude recitatief na, van het zingen van steeds weer dezelfde noot (als in een oude psalmzetting), woorden, declamatie, schreeuwen en zelfs lachen, met andere woorden een dialoogstijl, het tegenovergestelde van de lichte conversatie zoals Puccini die toepaste [...].” En de componist zelf, over zijn titelheld: “Il piccolo Marat is sterk, hij heeft stalen spieren. De kracht ligt in zijn stem: hij spreekt niet, hij zingt niet: hij schreeuwt, schreeuwt, schreeuwt!”Wie alleen al naar de aardedonkere dissonante openingsakkoorden van Il piccolo Marat luistert, beseft dat we ver verwijderd zijn geraakt van de oude Italiaanse opera. De avant-gardebewegingen in de Europese kunsten hadden eveneens grote invloed in Italië. Zo’n twintig jaar na Mascagni’s opera begon in datzelfde Italië, dat nu stevig onder de plak van Mussolini zat, de componist LUIGI DALLAPICCOLA te schrijven aan Il prigoniero. Hiermee introduceerde hij, op geheel persoonlijke wijze weliswaar, de twaalftoonstechniek in zijn land. Hij combineert de expressiviteit van de dissonant en de structuren van twaalftoonsreeksen met een onmiskenbare Italiaanse melodieënrijkdom en lyriek. Zou hij de crisis in de opera, voor een moment althans, daarmee hebben opgelost?

WILLEM BRULS

OPERA IN 2020-2021


s e i z o e n 2020 - 2021 | 1514 | n t r z at e r d a g m at i n e e

In memoriam Bernd Alois Zimmermann

O ver vergeten meesters gesproken: in 2020 is het vijftig jaar geleden dat de Duitse

avant-gardist Bernd Alois Zimmermann een einde aan zijn leven maakte. De ZaterdagMatinee

wijdt dit seizoen drie concerten aan zijn muziek en vroeg de Nederlandse componist ROBIN DE RAAFF om Zimmermanns werk als uitgangspunt te nemen voor een nieuwe opdrachtcompositie. In Sfera, voor groot orkest, laat De Raaff zich inspireren door Zimmermanns ideeën (vrij naar Augustinus) over een bolvormige tijd, waarin verleden, heden en toekomst zich gelijktijdig ontvouwen. Ook Titiaans beroemde schilderij De Allegorie van Prudentie (zie p. 8) liet De Raaffs verbeelding stromen. De thematiek is dan ook verwant: een jongen, een man en een grijsaard staan op het doek afgebeeld als één wezen.Zimmermanns werk resoneert al even sterk in de muziek van YORK HÖLLER, die in de jaren zestig bij de avant-gardemeester studeerde. Ter ere van Zimmermanns honderdste geboortejaar (2018) schreef Höller zijn Altvioolconcert: een hommage. Rechtstreekse Zimmermann-citaten komen er niet in voor, aldus de Duitse componist, maar op een dieper niveau klinkt in de muziek wel degelijk de geest van zijn leermeester door. Geheel des Zimmermanns is het spel met traditionele vormen als de sonate, de ricercare en het rondo. Of neem het langzame deel, dat zich ontvouwt als een chaconne. Een melancholieke altvioolsolo klinkt als eerbetoon aan een andere belangrijke mentor van Höller: Pierre Boulez, die tijdens het componeerproces overleed.

Twee nieuwe pianoconcerten

E en traditionele vormtaal ligt tevens ten grondslag aan het Pianoconcert van de

componist-dirigent RYAN WIGGLESWORTH. Onder meer een ‘notturno’, een ‘scherzo’ en een barokke

‘gigue’ vormen de blauwdruk voor wat The Guardian jubelend omschreef als Wigglesworths “doeltreffendste orkestpartituur tot nu toe”. Het Britse multitalent komt zijn werk eigenhandig dirigeren met Marc-André Hamelin aan de toetsen.Van Engeland naar Oostenrijk, want ook THOMAS LARCHER schrijft voor komend seizoen een nieuw pianoconcert. Voorlopig blijft het opdrachtwerk van de ZaterdagMatinee nog in nevelen gehuld. “In dit vroege stadium kan ik er nog niets zinnigs over zeggen,” schrijft de componist die in 2019 werd onderscheiden met de prestigieuze Große Österreichische Staatspreis. Bij die gelegenheid mocht Kees Vlaardingerbroek overigens de Laudatio uitspreken. Wie de afgelopen seizoenen Larchers Vioolconcert en zijn Tweede en Derde symfonie hoorde in de Matinee, weet dat dit een werk is om naar uit te kijken.

Fin de siècle revisited I n 2017 maakte de Russisch-Nederlandse componist ALFRED MOMOTENKO-LEVITSKY grote

indruk met zijn koorstuk Na Strastnoj, een companion piece bij Rachmaninovs Vespers. Voor dit seizoen vroeg de ZaterdagMatinee Momotenko-Levitsky opnieuw een commentaarstuk te schrijven, maar nu bij een ánder meesterwerk uit het (vorige) fin de siècle: Mahlers Das Lied von der Erde. “Aanvankelijk dacht ik in de richting van het romantische thema van de zingende aarde,” schrijft hij, “maar in de afgelopen eeuw is de staat van onze planeet dusdanig veranderd dat het moeilijk voorstelbaar is dat ze nog zou zingen.” Earth’s Prayers werd zodoende een “muzikaal gebed, tot redding van een escalerende milieucrisis”. De ondertitel, Before all birds stop to sing, spreekt boekdelen. Tijdens dit concertseizoen klinkt bovendien de Nederlandse première van Momotenko-Levitsky’s Drie geestelijke hymnen.Komisch is een woord dat je zelden hoort met betrekking tot hedendaagse opera. Toch schreef de Ierse componist GERALD BARRY een hilarische drie-akter met The Importance of Being Earnest (2011), waarin hij de tekst van Oscar Wilde’s gelijknamige komedie stevig kortwiekte. De nuffige Lady Bracknell liet hij opdraven als koddige bas. Ook voor zijn nieuwe Wilde-opera Salome zette Barry het mes in de originele theatertekst:

De hyperexpressieve miniaturen van Anton Webern. Het pluralisme van de avant-gardist Bernd Alois Zimmermann. Het lyrische modernisme van Luigi Dallapiccola. Stuk voor stuk zijn het onbetwiste mijlpalen in de twintigste-eeuwse muziek. En toch: het gaat tevens om componisten die in Nederland wat op de achtergrond zijn geraakt in de eenentwintigste-eeuwse concertprogramma’s. In het seizoen 2020-2021 breekt de NTR ZaterdagMatinee een lans voor deze onterecht vergeten vernieuwers. Hun invloed is ook voelbaar in veel van de talloze premièrestukken die zoals elk Matineeseizoen weer op het programma staan. Componeren op de schouders van reuzen.

Robin de Raaff

York Höller

Ryan Wigglesworth

Thomas Larcher

Alfred Momotenko- Levitsky

NIEUWE MUZIEK

Op de schouders van reuzen


“Wanneer je de bloemrijke passages schrapt, wordt het ontzettend grappig,” schrijft Barry. “De tekst krijgt een repetitieve, hypnotiserende kwaliteit die doet denken aan Beckett.” Natuurlijk geeft Barry ook nu zijn eigen draai aan Wilde’s personages: “Mijn Salome gaat niet dansen. Ze typt, en vlak voor het einde laat ik haar kennismaken met Dr. Frankenstein.”

Van Nederlandse bodem P ETER-JAN WAGEMANS is een graag geziene gast in de Matinee. In 2017 nog ging zijn

‘imaginaire ballet’ Pangea in première. NRC Handelsblad sprak van “een exuberant vitalistische wildedans, waarin klank en kleur de hoofdrol spelen.” Ook Carnival of Shades, voor sopraan, koor en groot orkest, baadt in felle klankkleuren, laat Wagemans weten. Voor de teksten van het werk greep hij terug op poëzie van de Amerikaanse schrijver Lucien Zell, die al dertig jaar in Praag woont. “Zijn poëzie heeft een directheid die vergelijkbaar is met de songteksten van Bob Dylan,” aldus Wagemans, die van de weeromstuit een flinke dosis pop- en jazzritmiek door zijn noten roerde.In 2020 bestaat de Gaudeamus Muziekweek 75 jaar. In die driekwart eeuw groeide het festival voor nieuwe muziek uit tot een wereldwijd begrip. Tal van internationaal bekende componisten wonnen de Gaudeamus Prijs: van onze eigen Louis Andriessen tot de Koreaanse Unsuk Chin. Van de Amerikaanse Pauline Oliveros tot de Cypriotisch-Nederlandse YANNIS KYRIAKIDES. In opdracht van het jubilerende festival schrijft Kyriakides een nieuw stuk voor orkest, vier stemmen en elektronica. Op het moment van schrijven zit hij midden in de schetsfase. “Het begin van een compositie is altijd weer een hoogst volatiel proces,” laat hij weten. “Ik begin vaak meerdere ideeën uit te werken, tot ik zie welke het meeste potentieel heeft.” Een eerste idee om aan de slag te gaan met samples uit het rijke Gaudeamusarchief heeft Kyriakides zojuist naar de prullenbak verwezen: “Tijd voor plan B.” “Het moet gaan over alles,” zegt componist BART VISMAN over zijn nieuwe stuk voor het Groot Omroepkoor. “ALLES in vijftien minuten. Dat moet kunnen, als ik maar blijf zoeken.” Momenteel weet Visman nog niet veel: geen titel. Geen tekst. Hoewel: “Nijhoff vind ik prachtig, al hoor ik bij hem eerder liederen met piano dan koor. Ook heb ik een gedicht van de Schotse schrijver Robert Louis Stevenson. To Any Reader heet het, maar dat zal niet de titel worden. Het geeft bovendien te denken over welke taal ik zal kiezen. Ook daar ben ik niet uit. Het tegenkomen van de ‘juiste’ tekst kost vaak meer tijd dan het componeren...”

Young Americans (en een Servische)

M et de beroemde componist (en ZaterdagMatinee-coryfee) John Adams

als vader is het niet vreemd dat ook SAMUEL ADAMS

(1985) de componeerpen oppakte. Met succes: de New York Times roemde onlangs nog zijn “persoonlijke geluid en scherpe verbeeldingskracht”. ‘Intelligent’, ‘zelfverzekerd’ en ‘wonderlijk verleidelijk’ zijn nog enkele adjectieven die over Adams de ronde doen in de Amerikaanse muziekpers.

Adams deed zich de laatste jaren kennen als een uitermate veelzijdig componist, die zich even thuis voelt in traditionele orkestgenres als in multidisciplinaire projecten. Zo legt Adams op het moment van schrijven de laatste hand aan de muziek voor Lyra, een multimediale dansvoorstelling met Post:Ballet en The Living Earth Show. Over zijn ZaterdagMatinee-debuut schijft Adams: “Omdat ik de laatste tijd zo intensief met dans bezig ben geweest, denk ik dat mijn werk voor het Radio Filharmonisch Orkest een zeer fysiek stuk gaat worden.”“Een Canadese componist, woonachtig in New York.” Zo begint de biografie van ZOSHA DI

CASTRI (1985), inmiddels een bekende naam bij alle grote Amerikaanse orkesten. Haar achternaam verraadt ook een Europese afkomst, een Italiaanse om precies te zijn. Di Castri herinnert zich nog goed hoe haar oma haar vroeger vertelde over the old country: “Die verhalen gaven me het gevoel geworteld te zijn in de cultuur van mijn voorouders. Maar tegelijkertijd voelde ik altijd een afstand. Alsof ik naar een herinnering van een herinnering luisterde, of naar een oude, vervagende foto keek.” Precies dat spanningsveld tussen vertrouwde ijkpunten en voortdurende verandering vormt de inzet van Lineage (2013). Di Castri omschrijft haar orkeststuk als “een verzonnen volksmuziek van een imaginair thuisland”. Terwijl een koraalmelodie steeds terugkeert, duiken voortdurend nieuwe ideeën op, als frisse loten aan een zich wijd vertakkende stamboom.De wieg van MILICA DJORDJEVIĆ stond in Belgrado, maar na studies aan het Conservatorium van Straatsburg en het IRCAM in Parijs voelt Djordjević zich vooral Europeaan. Tegenwoordig opereert ze vanuit Berlijn, waar ze tevens studeerde aan de Hochschule für Musik Hanns Eisler. Haar nieuwe premièrewerk (voorlopig nog zonder titel) heeft zijn wortels in een eerder stuk voor dubbel strijkkwartet: Indigo (2017). “Het is een ingrijpende herwerking van hetzelfde materiaal,” schrijft Djordjević. “Heldere klanken, scherp gesneden, bijna kubistisch, die de muziek een opwindende flow geven.”

Goede bekenden K atholiek, componist, Schot. Dat is in het kort de drie-eenheid die JAMES MACMILLAN heet.

Van 2010 tot 2013 was hij vaste gastdirigent van de toenmalige Radio Kamer Filharmonie. Mede om die reden heeft veel van zijn werk in de ZaterdagMatinee geklonken. In 2018 nog stond MacMillans huiveringwekkende orkestwerk Woman of the Apocalypse op het programma. Dit seizoen is MacMillan te gast met een feestelijker werk. In zijn veertiendelige Christmas Oratorio voor solisten, koor en orkest wisselt de componist instrumentale sinfonia’s af met koralen en aria’s op kerstpoëzie van John Donne, John Milton en Robert Southwell. Op het eind klinkt zelfs een Schots wiegelied.Ook de Duitse componist ENNO POPPE is een goede bekende van de ZaterdagMatinee. In 2007 klonk zijn orkestwerk Obst: hectische, microtonale toverlantaarnmuziek die steeds op een andere manier ontspoort, de luisteraar ademloos achterlatend. Dat belooft wat voor Poppes nieuwe werk, dat voorlopig nog toekomstmuziek blijft.De Chinese componist HUANG RUO, in 2015 de eerste composer in residence bij Het Concertgebouw, kennen we van zijn pianoconcert Unscrolled dat datzelfde jaar zijn première beleefde in de ZaterdagMatinee. Zinderende, pulserende orkestraties klonken

Gerald Barry

Peter-Jan Wagemans

Yannis Kyriakides

Bart Visman

Samuel Adams

Zosha Di Castri

Milica Djordjević

James MacMillan

NIEUWE MUZIEK - OP DE SCHOUDERS VAN REUZEN


OPERAOPERA

Pietro Rizzo

Helsinki Baroque Orchestra

OPERA 1 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 5 SEP 2020 Groot Omroepkoor 13.30 UUR Pietro Rizzo dirigent Klaas-Jan de Groot koordirigent Mariella Anita Hartig sopraan Il piccolo Marat Stefano La Colla tenor L’orco John Relyea bas-bariton Principessa di Fleury Maria Riccarda Wesseling mezzosopraan Il soldato / Il capitano Andrea Borghini bariton La spia Jasper Leever bas-bariton Il ladro Tim Kuypers bariton La tigre Alessio Cacciamani bas Il carpentiere Ernesto Petti bariton MASCAGNI Il piccolo Marat boventiteling in de zaal

€ 68 / KORTING € 61

Voor het eerst in de ZaterdagMatinee klinkt Schumanns enige opera Genoveva. Had hij maar meer opera’s durven schrijven…

OPERA 2 Helsinki Baroque Orchestra ZAT 14 NOV 2020 Arnold Schoenberg Chor 13.30 UUR Aapo Häkkinen dirigent Genoveva Carolyn Sampson sopraan Golo Andrew Staples tenor Siegfried Johannes Weisser bariton Margaretha Vesselina Kasarova mezzosopraan Hidulphus Yorck Felix Speer bas Drago Cornelius Uhle bariton

SCHUMANN Genoveva boventiteling in de zaal

€ 68 / KORTING € 61

Succes voor Il piccolo MaratWe kennen hem vooral van Cavalleria rusticana, maar Pietro Mascagni schreef een groot aantal opera’s, die een wisselend succes kenden. Il piccolo Marat ging op 2 mei 1921 met groot succes in première in het Teatro Costanzi in Rome, waarna meteen talloze uitvoeringen elders volgden. Centraal in het verhaal staat de kleine Marat, die eigenlijk een aristocraat is, maar die tijdens de Franse Revolutie – onder het mom een revolutionair te zijn – zijn gevangengenomen moeder bevrijdt en daarbij ook nog een geliefde vindt.

Duisterder en weidser dan Cavalleria rusticanaWas Cavalleria nog een sleutelwerk voor het Italiaanse verismo, Il piccolo Marat is veel donker-der van kleur en trager en weidser van karakter, meer episch dan lyrisch. Toch is het eveneens een opera met pakkende vocale elementen, zoals de veeleisende tenorpartij van de kleine Marat en het grote liefdesduet tussen hem en Mariella. Het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroep-koor voerden deze opera in 1992 al eens uit onder leiding van dirigent Kees Bakels, wat toen bijdroeg aan een herwaardering. Bijna dertig jaar later kunnen we opnieuw getuige zijn van dit zelden uitgevoerde meesterwerk van de vooroorlogse Italiaanse avant-garde. - wb

Middeleeuwse mytheHeel veel geluk had Robert Schumann niet met zijn enige opera Genoveva. Nadat hij in 1850 zelf de première had gedirigeerd in Leipzig, waren de reacties zo negatief dat hij geen tweede opera meer schreef. Met het romantische Duitse muziektheater van Weber en de vroege Wagner én de moderne oratoria van Mendelssohn in zijn achterhoofd had hij zich laten inspireren tot een Duits-nationaal werk. De mythe van de achtste-eeuwse gravin Genoveva die valselijk wordt beschuldigd van overspel behoorde namelijk net als Faust en de Nibelungen tot het collectieve Duitse bewustzijn.

Schumann de vernieuwerDe opera zit vol parels, zoals de dramatische symfonische ouverture die uit een van de beste Schumann-symfonieën afkomstig had kunnen zijn. Daarop volgt een prachtig Bach-achtig koraal dat de opera een archaïsche glans verleent. Het interessantste is echter Schumanns doorgecom-poneerde stijl, waarbij hij de schoonheid van de Liedkunst effectief inzet om dramatische tafere-len te realiseren, zoals een spookscène met een macaber spiegelbeeld. Met Genoveva schaarde Schumann zich, naast Wagner, Liszt en Berlioz, tot de grote vernieuwers van de negentiende-eeuwse muziek. - wb

Jubileumconcert: Mascagni’s epische Il piccolo MaratHet zestigste Matineeseizoen opent met Mascagni. Pietro Rizzi dirigeert niet diens beroemde Cavalleria rusticana, maar het veel latere Il piccolo Marat.

Schumann de vernieuwer: Genoveva


OPERAOPERA

Jaap van Zweden

Karina Canellakis

Jaap van Zweden en de top-cast kennen hun Wagner. Dramatisch en soms gitzwart is de orkestklank in diens Götterdämmerung. Veel ‘symfonischer’ kan een opera nauwelijks worden.

OPERA 3 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 12 DEC 2020 Groot Omroepkoor 15.00- Jaap van Zweden dirigent

CA. 22.10 UUR Simon Halsey koordirigent Brünnhilde Anja Kampe sopraan Siegfried Daniel Frank tenor Hagen Falk Struckmann bas-bariton Gunther Neal Davies bas-bariton Gutrune / 3. Norn Amanda Majeski sopraan Alberich Oliver Zwarg bas-bariton Waltraute / 1. Norn Okka von der Damerau mezzosopraan 2. Norn Stephanie Houtzeel mezzosopraan Woglinde Mercedes Arcuri sopraan Wellgunde Iris van Wijnen mezzosopraan Flosshilde Ramona Zaharia mezzosopraan

WAGNER Götterdämmerung boventiteling in de zaal

€ 80 / KORTING € 70

De chef-dirigent van het Radio Filharmonisch Orkest Karina Canellakis dirigeert met Leoš Janáčeks aangrijpende Jenůfa haar eerste opera in Nederland. Het begin van een langere Janáček-cyclus!

OPERA 4 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 30 JAN 2021 Groot Omroepkoor 13.30 UUR Karina Canellakis dirigent David Cavelius koordirigent Jenůfa Lise Davidsen sopraan Kostelnička Buryjovka Maria Guleghina sopraan Stařenka Buryjovka Stefania Toczyska mezzosopraan Laca Klemeň David Butt Philip tenor Števa Buryja Pavel Petrov tenor Stárek Frederik Bergman bariton Rychtář Tim Riihonen bas Rychtářka Maria Riccarda Wesseling mezzosopraan Karolka Iris van Wijnen mezzosopraan Pastorkyňa / Barena Esther Kuiper mezzosopraan Jano Judith Weusten sopraan

JANÁČEK Jenůfa boventiteling in de zaal

€ 68 / KORTING € 61

Monumentale afsluiting van Der Ring des NibelungenHet is een monument van de negentiende eeuw, Wagners vierde en laatste deel van Der Ring des Nibelungen. Toen dit deel eindelijk klaar was, kon de componist zich serieus met de uitvoering gaan bezighouden, in het speciaal voor deze zestien uur durende tetralogie gebouwde theater in Bayreuth. Die uitvoering vond in 1876 tijdens de eerste Bayreuther Festspiele plaats.

Meesterlijke orkestkleurenWaarschijnlijk kan een opera niet symfonischer worden dan in deze schildering van de ondergang van de goden en de tragisch-utopische opkomst van de mensheid. Het orkest kent slechts super-latieven: de blazers drie- tot vierdubbel bezet, twee keer zestien eerste en tweede violen en zelfs drie stierhoorns. Soms zijn de klanken gitzwart. De centrale held Siegfried sterft aan het slot, op de apotheose van zijn martiale Trauermusik, waarna weduwe Brünnhilde de wereld verlost van zijn vloek en haar man in de dood volgt. Dit Schluß-gesang van Brünnhilde is een tour de force voor een hoog-dramatische sopraan, zeker na de vier uur die eraan voorafgaan. - wb

Het naturalisme van Jenůfa Misschien wel een van de aangrijpendste opera’s is Leoš Janáčeks Jenůfa, maar met zijn naturalistische schildering van het Moravische plattelandsleven wordt het nooit sentimenteel of melodramatisch. Tien jaar, van 1894 tot 1904, werkte de Tsjechische componist aan deze hartenkreet, en het plaveide de weg voor een muziekdramatisch oeuvre dat hij in de tweede helft van zijn leven realiseerde.

Hoofdrollen voor Lise Davidsen en Maria GuleghinaIn 1890 schreef Gabriela Preissová het toneelstuk Haar pleegdochter. Het handelt over de kosteres Buryjovka, die het meisje Jenůfa onder haar hoede heeft. Jenůfa is bezwangerd door haar mooie stiefbroer Števa. Als die weigert met haar te trou-wen, ontspint zich het tragische verhaal. Janáček schreef dan weer obstinaat ritmische, dan weer lyrisch meanderende symfonische muziek, terwijl de Boheemse en Moravische tradities regelmatig door de noten heen sijpelen. De dragende lyrische sopraanrol van Jenůfa (Lise Davidsen) is mee-slepend, maar de karakterrol van de kosteres, een dramatische sopraan (Maria Guleghina), snijdt door merg en been, zeker gezien de dodelijke dilemma’s waarvoor zij zich gesteld ziet. - wb

Jaap van Zwedendirigeert Götterdämmerung

Jenůfa: Karina Canellakis’

eerste opera in Nederland


OPERAOPERA

György Vashegyi Scott Hendricks

Na Vivaldi en Conti in het vorige seizoen zijn György Vashegyi en zijn Hongaarse koor en orkest terug in de Matinee met Rameaus kleurrijke opéra-ballet Les fêtes d’Hébé.

OPERA 5 Purcell Choir ZAT 27 MRT 2021 Orfeo Orchestra 13.30 UUR György Vashegyi dirigent Hébé, Sapho, la Bergère Chantal Santon Jeffery sopraan L’Amour, Églé Katherine Watson sopraan La Naïade, Iphise Olivia Doray sopraan Momus, le Ruisseau, Mercure Reinoud Van Mechelen tenor Alcée, Tyrtée Tassis Christoyannis bariton Hymas, Eurylas David Witczak bariton Le Fleuve Lóránt Najbauer bariton

RAMEAU Les fêtes d’Hébé boventiteling in de zaal

€ 49 / KORTING € 43

Het Matineeseizoen 2020-2021 besluit met een ongewone double bill. Met intense kleuren en lyriek schilderen Judith Weir en Luigi Dallapiccola indringende verhalen.

OPERA 6 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 5 JUN 2021 Groot Omroepkoor 13.30 UUR Franck Ollu dirigent Gijs Leenaars koordirigent WEIR: Eckbert Scott Hendricks bariton Berthe Jasmin Etezadzadeh mezzosopraan Walther / Hugo / old woman Matthew Newlin tenor Bird Helena Koonings sopraan

DALLAPICCOLA:

Il prigioniero Lester Lynch bariton La madre Jasmin Etezadzadeh mezzosopraan Il carceriere / Il grande inquisitore John Daszak tenor 1. Sacerdote Morschi Franz tenor 2. Sacerdote Sam Carl bas

WEIR Blond Eckbert DALLAPICCOLA Il prigioniero boventiteling in de zaal

€ 68 / KORTING € 61

Rameau bepaalde de Franse barok-operaLes fêtes d’Hébé, ou Les talens lyriques, dat is de volledige titel van Rameaus opéra-ballet uit 1739. Letterlijk vertaald: de feesten van Hebe oftewel de lyrische talenten. Rameau was vooral bekend als organist en als schrijver van klavecimbelmuziek en musicologische traktaten. Hij wijdde zich vrij laat in zijn carrière – na zijn vijftigste – aan opera’s en balletten, maar bepaalde met zijn muziekdramatische werken de koers van de Franse opera in de achttiende eeuw.

Dansmuziek en de ‘ideale’ operaDat balletten en dansmuziek een wezenlijk deel van die muziekdrama’s uitmaakten, was een Franse vereiste, wortelend in de voorliefde van Lodewijk XIV voor ballet. De muziek van Hébé bestaat dan ook voor een groot deel uit dans-muziek. Tekst en drama zijn secundair. Ze zijn hier in drie losjes samengestelde ‘entrées’ gecentreerd rond de bepalende bestanddelen van een ideale opera: achtereenvolgens poëzie, muziek en dans. Alle Franse dansvormen komen voorbij: menuet, loure, gavotte, rigaudon enzovoorts, in de meest verrukkelijke instrumentaties, harmonische variaties en pastorale sfeertekeningen, afgewisseld met eenvoudige Franse aria’s, recitatieven en dansante koordelen. Vandaag klinkt Rameaus laatste versie, uit 1764. - wb

Judith Weirs intense Blond EckbertDe Schotse componiste Judith Weir (1954) richt zich in haar oeuvre sterk op vocale muziek. In 1994 ging haar opera Blond Eckbert in première. Diep in het bos leven Eckbert en Berthe. Ze lijken gelukkig, totdat blijkt dat hun enige vriend Walther meer van ze weet dan hen lief is. Suggestieve, vervreemdende klanken, niet noodzakelijkerwijs dissonant, schilderen de natuur waarin dit ongemakkelijke sprookje van de schrijver Ludwig Tieck is gesitueerd. Hoewel Blond Eckbert op een fascinerende wijze de Waldeinsamkeit van de Duitse romantiek laat horen, schildert het werk eigenlijk de onuitgesproken taboes en trauma’s die in elke menselijke relatie een rol spelen. Weir weeft, na een laconieke opening, behendig een steeds dichter en intenser web van klanken en sferen, tot aan een plotse apotheose.

De ‘moderne klassieker’ Il prigionieroIl prigioniero (1948) van Luigi Dallapiccola is in-middels een klassieker van het moderne opera-repertoire. De hoop vormt de rode draad in deze eenakter. Of beter: de vernietiging van de hoop, want de gevangene in het verhaal wordt niet vrijgelaten – wat hij veronderstelt – maar naar de brandstapel gevoerd. Met de traumatische tijd van de nog recente Tweede Wereldoorlog in herinnering schreef Dallapiccola een schrij-nend verhaal waarin wrange dissonanten en de glinsterende hoop van de Italiaanse lyriek elkaar afwisse-len. - wb

De lyrische talenten van Rameau: Les fêtes d’Hébé

Opera’s van Weir en Dallapiccola: trauma’s en vergeefse hoop


Girolamo da Cremona: St Giustina in dispuut met Maximian, Lombardije, ca 1462© Victoria and Albert Museum, London

RFO & FRIENDS I5 CONCERTEN

PRIJS PER CONCERT € 42RFO & FRIENDS I-5 € 49KORTINGSPRIJS € 37/43ABONNEMENT € 190

Karina Canellakischef-dirigent Radio Filharmonisch Orkest

19 sep Kyriakides, Bartók, Stravinsky p 3031 okt Wagemans, Mendelssohn,

Boulanger, Poulenc p 3130 jan Janáček p 2520 mrt Di Castri, Mahler, Brahms/

Schönberg p 3822 mei S. Adams, Larcher, Sibelius p 40

Benjamin Goodsonchef-dirigent Groot Omroepkoor

3 okt Mozart, Schubert p 4231 okt Poulenc p 3116 jan MacMillan p 55


RFO & FRIENDS IRFO & FRIENDS I

Sergey Khachatryan

Pierre-Laurent Aimard

Radio Filharmonisch Orkest & Groot Omroepkoor

Karina Canellakis en Pierre-Laurent Aimard brengen Bartóks Derde pianoconcert tussen een nieuw werk van Yannis Kyriakides en Stravinsky’s altijd enerverende Sacre du printemps.

RFO & FRIENDS I 1 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 19 SEP 2020 Silbersee 14.15 UUR Karina Canellakis dirigent Pierre-Laurent Aimard piano

Kyriakides One Hundred Years (werktitel, wereldpremière - gecomponeerd voor de NTR ZaterdagMatinee in opdracht van Gaudeamus, dat in 2021 haar 75ste jubileum viert, met financiële ondersteuning van het Fonds Podiumkunsten)

Bartók Derde pianoconcert Stravinsky Le sacre du printemps

€ 42 / KORTING € 37

SPIEGELZAAL 13.40-14.05 UUR Frederike Berntsen in gesprek met Yannis Kyriakides

Dit concert zet het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor extra in de schijnwerpers: hier worden de pracht en de kracht van beide 75-jarige omroepensembles gevierd.

RFO & FRIENDS I 2 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 31 OKT 2020 Groot Omroepkoor 14.15 UUR Karina Canellakis dirigent Benjamin Goodson koordirigent Sergey Khachatryan viool Liv Redpath sopraan

WAGEMANS Carnaval of shades (opdrachtwerk NTR ZaterdagMatinee - wereldpremière, met financiële ondersteuning van het Amsterdams Fonds voor de Kunsten en Stichting Vrienden van de Matinee)

MENDELSSOHN Vioolconcert BOULANGER D’un soir triste POULENC Gloria

€ 42 / KORTING € 37

De roemruchte première van de Sacre du printempsDe première van Le sacre du printemps van Stravinsky is de meest iconische clash tussen componist en publiek in de geschiedenis van de twintigste eeuw. Parijse politieagenten probeerden de opgewonden ballettomanen in 1913 tot rust te manen door de lichten in- en uit te schakelen, terwijl de choreograaf Nijinski vanuit de coulissen de dansers wanhopig de complexe maatsoorten toeschreeuwde: odínnadtsat’, dvenádtsat’, trinádtsat’ - élf, twáálf, dértien... De rare bewegingen van de ‘Lolita’s’ (aldus Stravinsky later) op het podium – dat alles was ongehoord!

Pierre-Laurent Aimard speelt BartókIn de slotscène van de Sacre lijken honderd dingen tegelijk te gebeuren. Als je meebladert in de noten van het Derde pianoconcert van Bartók raak je de weg bijna kwijt in het uiterst trage deel, andante religioso, waarin iedere noot essentieel is. In een ongetwijfeld spannend nieuw werk mengt de Cypriotisch-Nederlandse Yannis Kyriakides - hij ontvangt op 12 december de prestigieuze Johan Wagenaar Prijs van de Gemeente Den Haag - de stemmen van Silbersee met die van Karina Canellakis’ Radio Filharmonisch Orkest en elektronica. - os

Sergey Khachatryan speelt MendelssohnKoor en orkest laten tijdens dit jubileumconcert hun licht schijnen over de Franse en Duitse richtingen in de negentiende en twintigste eeuw. De romantische lyriek en vormbeheersing van Mendelssohns Vioolconcert zijn daarbij in goede handen bij violist Sergey Khachatryan, terwijl sopraan Liv Redpath samen met het Groot Omroepkoor de ‘wulpse’ religieuze taal van enfant terrible Poulenc laat stralen.

Wagemans schrijft voor jubileumconcertOnder leiding van chef-dirigent Karina Canellakis verkent het orkest de weelderige duisternis van de te jong gestorven Lili Boulanger. Peter-Jan Wagemans daagt het orkest uit met pop- en jazzinvloeden. Zijn Carnaval of shades kon worden gerealiseerd dankzij een bijdrage van de Stichting Vrienden van de Matinee. Een feestelijk, rijk-geschakeerd jubileumconcert dat de kwaliteiten van koor en orkest optimaal toont. - pj

SPIEGELZAAL 13.40-14.05 UUR

Frederike Berntsen in gesprek met Peter-Jan Wagemans

Karina Canellakis dirigeert de Sacre

Radio Filharmonisch Orkest en Groot Omroepkoor 75 jaar!


RFO & FRIENDS IRFO & FRIENDS I

Verdrongen schoonheid in de nog jonge Sovjet-Unie: Alina Ibragimova en Osmo Vänskä maken zich sterk voor een (nog) onbekend vioolconcert, naast Sjostakovitsj’ geliefde Vijfde symfonie.

RFO & FRIENDS I 3 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 6 MRT 2021 Osmo Vänskä dirigent 14.15 UUR Alina Ibragimova viool

ROSLAVETS Eerste vioolconcert (Nederlandse première) SJOSTAKOVITSJ Vijfde symfonie

€ 42 / KORTING € 37

Pianist Alexander Gavrylyuk, een vaste gast in de NTR ZaterdagMatinee, speelt Schumanns weinig ‘pianoleeuwerige’ Pianoconcert. En kende u Schuberts Zevende al?

RFO & FRIENDS I 4 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 10 APR 2021 Sascha Goetzel dirigent 14.15 UUR Alexander Gavrylyuk piano

WEBERN Passacaglia opus 1 SCHUMANN Pianoconcert SCHUBERT Zevende symfonie D 729 (voltooid door Brian Newbould)

€ 42 / KORTING € 37

Heimelijk protestNa het verbod op zijn opera Lady Macbeth weet Dmitri Sjostakovitsj zich met zijn Vijfde symfonie in 1937 tijdelijk te rehabiliteren. Toch blijft zijn ondertoon dieptragisch. Heimelijk citeert hij zelfs zijn Poesjkin-lied Wedergeboorte: ‘Een kunstbarbaar kan een geniaal schilderij wel bekladden, maar niet vernietigen – na jaren zal het genie weer zichtbaar zijn…’

Alina Ibragimova speelt RoslavetsNikolaj Roslavets, een generatie ouder, is een van de meest eigengereide figuren uit zijn omgeving. Hij weigert simpele ‘proletarische’ muziek te schrij-ven, kiest bovendien – onhandig – partij voor Sta-lins tegenstrever Trotski en wordt op een zijspoor gezet: hij wordt hoofd van de nog prille Radio in Tasjkent, Oezbekistan. Zijn Eerste vioolconcert uit 1925 wordt pas in Gorbatsjovs nadagen terugge-vonden. Ibragimova noemt het “de lastigste muziek die ik ooit heb gespeeld”. Maar hier klinkt Roslavets op z’n best: soms mysterieus als de late Skrjabin, maar ‘apollinischer’, nooit té extatisch. - os

Schumann vraagt samenwerking“Een pianoconcert zonder piano,” vond Liszt. Ook andere tijdgenoten begrepen niet waarom Robert Schumann van zijn enige soloconcert voor klavier geen virtuoos spektakelstuk had gemaakt. Maar veel meer dan op vingervlugge trucjes focust Schumann op de symbiose van solist en orkest, en de soliditeit van de thematische constructie.

Schuberts ‘Onvoltooide’ voltooidTwintig jaar eerder had ook Schubert met zijn Zevende symfonie een orkestraal bouwwerk van ongeziene proporties voor ogen. Maar de partituur loste zijn verwachtingen niet in en de symfonie bleef onafgewerkt. Wat rest: een vierdelige schets, waarvan alleen de trage inleiding en een fragment van het openingsdeel georkestreerd zijn. Aan de hand van aanwijzingen van Schubert hebben heel wat componisten – waaronder Schubert-specialist Brian Newbould – sindsdien hun eigen invulling aan de partituur gegeven. Anton Weberns Passacaglia maakt dit orkestrale drieluik compleet: een ‘opus 1’ dat bij lange na het vroegste werk was van de notoir zelfkritische componist, maar wél het eerste waarmee hij zich aan de wereld wilde tonen. - st

Kunst vs. Sovjetbarbaren: Roslavets en Sjostakovitsj

Spektakel vs. inhoud: Alexander Gavrylyuk speelt Schumann

Alina Ibragimova

Alexander Gavrylyuk Sascha Goetzel


RFO & FRIENDS I

De souplesse van Ravel, de spannende kleurenrijkdom van de Noord-Franse Dutilleux en een nieuw soloconcert. Lahav Shani neemt u mee naar het zuiden.

RFO & FRIENDS I 5 Rotterdams Philharmonisch ZAT 1 MEI 2021 Orkest 14.15 UUR Lahav Shani dirigent Joséphine Olech fluit

DUTILLEUX Tweede symfonie ‘Le double’ ESCAICH Fluitconcert (wereldpremière bij het RPhO) RAVEL Daphnis et Chloé, tweede suite

€ 49 / KORTING € 43

‘De Franse slag’Met de aanstelling van Lahav Shani stak het Rotterdams Philharmonisch Orkest in 2018 zijn nek uit. Inmiddels heeft het publiek de jonge chef-dirigent volledig omarmd. Ook de pers is unaniem lovend over de combinatie. Men hoorde “furieus temperament” in Beethoven en een Sacre die “ver uitstijgt boven het netjes spelen van de noten”. Met twintigste-eeuwse meesterwerken van Dutilleux en Ravel bewijst Shani dat hij ook de ‘Franse slag’ in zich heeft. Hij zal het orkest en de zaal meevoeren in de suggestieve kleuren sfeerwerelden.

Nieuw soloconcert van Escaich Een hoogtepunt wordt ook het nieuwe Fluitconcert dat de Franse componist-organist Thierry Escaich schreef voor de Franse en sinds 2017 eerste fluitiste van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, Joséphine Olech. Na Escaichs altvioolconcert La nuit des chants dat in 2018 tijdens de ZaterdagMatinee in première ging, schreef de Volkskrant al enthousiast over de “heldere opbouw” en de “schemerige opening, opgebouwd rond een ontsporende toonladder”. - pj

Naar Frankrijk met Lahav Shani

Jurk, maker onbekend, Frankrijk of Engeland, 1873© Victoria and Albert Museum, London

RFO & FRIENDS II5 CONCERTEN

PRIJS PER CONCERT € 42RFO & FRIENDS II-1 € 49KORTINGSPRIJS € 37/43ABONNEMENT € 190


RFO & FRIENDS IIRFO & FRIENDS II

Lisa Batiashvili, het Rotterdams Philharmonisch Orkest en zijn vroegere chef Yannick Nézet-Séguin duiken in de laat-romantische Bruckner en Szymanowski.

RFO & FRIENDS II 1 Rotterdams Philharmonisch ZAT 24 OKT 2020 Orkest 14.15 UUR Yannick Nézet-Séguin dirigent Lisa Batiashvili viool

SZYMANOWSKI Eerste vioolconcert BRUCKNER Derde symfonie (originele versie, 1873)

€ 49 / KORTING € 43

Mahlers Vierde symfonie en een hommage vormen de perfecte omgeving van het opzwepende Vioolconcert van Zimmermann. Simone Lamsma is de gedroomde soliste.

RFO & FRIENDS II 2 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 21 NOV 2020 Lawrence Renes dirigent 14.15 UUR Simone Lamsma viool Olga Kulchynska sopraan

DE RAAFF Sfera (opdrachtwerk NTR ZaterdagMatinee met financiële ondersteuning van het Amsterdams Fonds voor de Kunst - wereldpremière)

ZIMMERMANN Vioolconcert MAHLER Vierde symfonie

€ 42 / KORTING € 37


Frederike Berntsen in gesprek met Robin de Raaff

Yannick dirigeert Bruckners ‘Wagnersymfonie’De Derde symfonie, vooral de originele versie die Yannick dirigeert, kun je Bruckners grootste liefdesverklaring aan Richard Wagner noemen. Opvallend zijn de vele Wagner-citaten, de relatief egale, ‘ronde’ orkestratie en generale pauzes die de structuur helder houden. Het meest frappant is wel de balans in het muzikale bouwwerk. Hier wordt duidelijk dat Bruckner al in deze vrij vroege fase in zijn muzikale loopbaan een eigengereid symfonicus was.

Lisa Batiashvili en de sprookjesachtige SzymanowskiAlle vroeg-moderne, post-wagneriaanse harmonie ten spijt is Karol Szymanowski’s eendelige Eerste vioolconcert uit 1916 veel lichtvoetiger van aard, bijna sprookjesachtig en speels. De uitgesproken lyrische partij van de solist reikt tot ijle hoogten, het orkest danst en huppelt eromheen. Het vertelt een verhaal waaruit je geen moment kunt opmaken dat in die dagen een destructieve oorlog woedde en de Poolse componist zijn huis in de Oekraïne had moeten verlaten. Een verhaal om ademloos méé te genieten met het spel van Lisa Batiashvili! - os

Hommage aan Bernd Alois Zimmermann Vijftig jaar geleden overleed de Duitse componist Bernd Alois Zimmermann. Zijn belangwekkende ‘pluralistische klankcomposities’ – waarin de invloed van de naoorlogse avant-garde en de stromingen van voorgaande tijden samenkomen met jazzinvloeden – dreigen steeds meer van het concertpodium te verdwijnen. Vandaar dat de ZaterdagMatinee gedurende dit jubileumseizoen Zimmermann veel aandacht geeft en Robin de Raaff opdracht gaf een hommage aan de Duitse grootmeester te schrijven. In Sfera laat De Raaff de vele invloedssferen van Zimmermann door het orkest reizen.

Simone Lamsma en Mahler IVZimmermann zelf is vertegenwoordigd met zijn jazzy Vioolconcert, dat in handen van Simone Lamsma even lyrisch als opzwepend zal klinken. Al is vooral in het orkest ook de hand van Mahler voelbaar. Zijn Vierde symfonie vormt een stevig uitroepteken bij dit eerbetoon aan een componist die al in de jaren zestig voorvoelde dat de avant-garde meer melo-die, meer herkenning behoefde. Een herontdekking van het pad dat hij koos. - pj

Nézet-Séguin en Batiashvili in romantische sferen

De melodie van Bernd Alois Zimmermann

Yannick Nézet-Séguin Lisa Batiashvili Lawrence RenesSimone Lamsma


RFO & FRIENDS IIRFO & FRIENDS II

Karina Canellakis dirigeert Schönbergs prachtige orkestratie van Brahms’ Eerste pianokwartet. Magdalena Kožená zingt Mahlers Kindertotenlieder.

RFO & FRIENDS II 3 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 20 MRT 2021 Karina Canellakis dirigent 14.15 UUR Magdalena Kožená

mezzosopraan

DI CASTRI Lineage (Nederlandse première) MAHLER Kindertotenlieder BRAHMS/

SCHÖNBERG Pianokwartet

€ 42 / KORTING € 37

Alfred Momotenko-Levitsky schrijft een ‘antwoord’ op Mahlers emotionele Lied von der Erde. Edo de Waart dirigeert bovendien Im grossen Schweigen van Mahlers Nederlandse vriend Diepenbrock.

RFO & FRIENDS II 4 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 24 APR 2021 Edo de Waart dirigent 14.15 UUR Markus Eiche bariton Sasha Cooke alt Andrew Staples tenor

MOMOTENKO- LEVITSKY Earth’s Prayers (opdrachtwerk

NTR ZaterdagMatinee - wereldpremière, mede mogelijk gemaakt door Babs Appels Interieurarchitecteur)

DIEPENBROCK Im großen Schweigen MAHLER Das Lied von der Erde

€ 42 / KORTING € 37


Frederike Berntsen in gesprek met Momotenko-Levitsky

De lange lijnen van BrahmsHet Pianokwartet van Brahms in de orkest -bewerking van Arnold Schönberg stond hoog op het verlanglijstje van Karina Canellakis. Zij noemt het groots bezette en gedetailleerde werk “goed voor een orkest”. Dat de typisch brahmsiaanse melodielijnen ook goed zijn voor de luisteraar, hoeft geen betoog. Met de briljante mezzosopraan Magdalena Kožená in de gelederen vormen Mahlers aangrijpende Kindertotenlieder de perfecte aanvulling op de wereld van Schönberg en Brahms.

De echo’s van Brahms, Mahler en SchönbergCanellakis introduceert ook het werk van de Canadese/New Yorkse Zosha Di Castri bij haar orkest. In de zomer van 2019 dirigeerde zij met veel succes een nieuw werk van deze componiste tijdens de ‘First Night of the Proms’. Voor het eerst opende een werk van een vrouwelijke componist, gedirigeerd door een vrouw, de Londense Proms. The Guardian noemde alleen dat al “een grote sprong voorwaarts”. In Di Castri’s kleurrijke Lineage mengen de echo’s van Brahms, Mahler en Schönberg zich organisch met hedendaagse inzichten. - pj

De vrienden Mahler en DiepenbrockOp 5 april 2021 is het precies honderd jaar geleden dat Alphons Diepenbrock overleed. De Nederlander was een goede vriend van Gustav Mahler. Reden genoeg om de bijzondere band tussen beiden te vieren met twee meesterwerken: Diepenbrocks Im großen Schweigen en Mahlers indringende Das Lied von der Erde.

Earth’s Prayers: onthutsend statementEdo de Waart, in het verleden al verantwoordelijk voor memorabele Mahleruitvoeringen, leidt het orkest bovendien in een wereldpremière van Alfred Momotenko-Levitsky. Met zijn Na Strastnoj schreef deze Russisch-Nederlandse componist in 2017 een “waardig tegenstuk” (de Volkskrant) van Rachmaninovs Vespers. Nu vertelt hij met zijn onthutsende Earth’s Prayers in het verlengde van Mahlers ‘Symphonie für eine Tenor- und eine Altstimme und Orchester’ dat de aarde als we zo doorgaan straks helemaal niet meer zingt. Een aangrijpend statement. - pj

Mahlers Kindertotenlieder door Magdalena Kožená

Edo de Waart: Lieder von der Erde

Karina Canellakis �Magdalena�Kožená

Sasha Cooke

Andrew Staples Edo de Waart


RFO & FRIENDS II

Terwijl anderen de muziek rond de Eerste Wereldoorlog op haar kop zetten, bleef Jean Sibelius de traditie trouw. Kirill Gerstein speelt een nieuw pianoconcert van Thomas Larcher, die op zijn manier ook daarop voortbouwt.

RFO & FRIENDS II 5 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 22 MEI 2021 Karina Canellakis dirigent 14.15 UUR Kirill Gerstein piano

S. ADAMS nieuw werk voor orkest (wereldpremière, voor de NTR ZaterdagMatinee geschreven in opdracht van Het Concert -gebouw Amsterdam)

LARCHER Tweede pianoconcert (opdrachtwerk van o.a. NTR ZaterdagMatinee - Nederlandse première)

SIBELIUS Vijfde symfonie

€ 42 / KORTING € 37


Frederike Berntsen in gesprek met Samuel Adams

Kirill Gerstein speelt LarcherDe Oostenrijker Thomas Larcher, in seizoen 2019-2020 nog composer in residence bij het Concertgebouw, schrijft zijn Tweede pianoconcert voor de Matinee en pianist Kirill Gerstein. Net als in zijn eerder in onze serie gepresenteerde werken zal hij een spel spelen met de Europese muziekgeschiedenis.

Sibelius’ Vijfde symfonie en Samuel AdamsOok de monumentale Vijfde symfonie van Jean Sibelius, een van de favoriete werken van Karina Canellakis, is zo’n mix van diverse invloeden. Naast de Finse cultuur en volksmuziek was de Duits- Russische traditie voor Sibelius een bron om zich aan te laven én zich tegen af te zetten. Hoewel Samuel Adams zijn eigen weg kiest, is hij wel degelijk een zoon van Erasmusprijswinnaar John Adams. Daarom zullen in het werk dat hij voor de Matinee schrijft naast veel Europese invloeden de sporen van de Amerikaanse minimal music zeker aanwezig zijn. - pj

Spel met de traditie: Larcher en Sibelius

Kirill Gerstein

Avondjurk, Liberty & Co, Londen, 1905-1920© Victoria and Albert Museum, London

GOK & FRIENDS5 CONCERTEN

PRIJS PER CONCERT € 42GOK & FRIENDS 5 € 49KORTINGSPRIJS € 37/43ABONNEMENT € 190


GOK & FRIENDSGOK & FRIENDS

Ryan Wigglesworth dirigeert én componeert – dat is al lange tijd geen vanzelfsprekende combinatie meer. Juist door die ‘dubbelfunctie’ is hij een misschien wel ideaal interpreet.

GOK & FRIENDS 1 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 3 OKT 2020 Groot Omroepkoor 14.15 UUR Benjamin Goodson koordirigent Ryan Wigglesworth dirigent Marc-André Hamelin piano Sophie Bevan sopraan Helena Rasker alt Benjamin Hulett tenor Mark Omvlee tenor Henning von Schulman bas

MOZART Kyrie KV 341 R. WIGGLESWORTH Pianoconcert

(Nederlandse première) SCHUBERT Mis in Es D 950

€ 42 / KORTING € 37

Het Russische kerstfeest vindt vanwege de afwijkende kerkkalender pas begin januari plaats, maar op 19 december kunt u de rijkdom ervan alvast meemaken met het internationaal vermaarde Lets Radiokoor en Sigvards Kļava, Tsjaikovski, Rachmaninov en Momotenko-Levitsky.

GOK & FRIENDS 2 Lets Radiokoor ZAT 19 DEC 2020 Sigvards Kļava dirigent 14.15 UUR

SVIRIDOV Gezangen en gebeden (selectie)

TSJAIKOVSKI Negen geestelijke koren (selectie)

MOMOTENKO-

LEVITSKY Drie geestelijke hymnen (Nederlandse première)

RACHMANINOV Koorconcert: In onze gebeden, immer aanwezige Moeder Gods

GRETSJANINOV Vigilie voor de gehele nacht (selectie)

SILVESTROV Twee kerstwiegeliedjes

€ 42 / KORTING € 37

Maak kennis met Wigglesworths Pianoconcert!De componist-dirigent: een combinatie die steeds zeldzamer wordt. Ryan Wigglesworth, die een decennium op de teller heeft staan bij het BBC Symphony Orchestra en ook het Radio Filharmonisch Orkest eerder naar muzikale hoogtepunten leidde, behoort binnen dat selecte kransje tot de groten. Dit seizoen brengt de maestro zijn sfeervolle en zinderende Pianoconcert voor het eerst naar Nederland.

Mozart deelt ‘opstoot’ uitWigglesworths verfijnde orkestratie, gevarieerde textuur en het boeiende spel met motieven wordt gereflecteerd in het werk van twee historische toondichters-met-baton. Schuberts Mis in Es vormt de kroon op zijn rijpe vocale oeuvre en etaleert zijn volmaakte beheersing in het schrijven voor koor in een eindeloze stroom melodische ideeën, rijke harmonieën, indrukwekkend contrapunt en een symfonische constructie die staat als een huis. Niet minder krachtig is de uppercut die Mozart uitdeelt met het Kyrie KV 341: een enigmatische compositie waarvan de ontstaansgeschiedenis en authenticiteit ter discussie staan, maar de uitmuntende kwaliteit zich boven elk debat verheft. - st

De vernieuwers Tsjaikovski en RachmaninovNa bestudering van de intrigerende, vaak meer-stemmige oude Russisch-orthodoxe koormuziek probeerden Tsjaikovski en Rachmaninov de enigszins versleten negentiende-eeuwse traditie wat op te schudden. Ook al hielden zij zich aan het verbod op muziekinstrumenten, de kerkelijke autoriteiten vonden het maar niets. Maar de twee trotseerden de rechtszaken waarmee men trachtte de uitvoering van hun werk in de kerk te voorkomen.

Kleurrijk kerstrepertoireHet koorrepertoire dat sindsdien – rond 1880-1920 – geschreven werd is soepel van ritmiek, spannend qua harmonie, vol van kleuren en beroemd om zijn diepe bassen. Dít is de muziek die wij nu vereenzelvigen met de rijkversierde Russische kerken, waar wierook walmt en als appeltjes ingedroogde oudjes iconen kussen. Terwijl de Sovjet-Unie uiteenviel, borduurden de Oekraïner Silvestrov en zijn Russische collega Sviridov op de ‘romantische’ traditie voort. En Alfred Momotenko-Levitsky? Een Russische ‘geheimtip’ uit Nederland! - os

Wigglesworth dirigeert Mozart, Schubert en Wigglesworth

Een Russische kerst

Ryan Wigglesworth Marc-André Hamelin Lets Radiokoor met Sigvards�Kļava


GOK & FRIENDSGOK & FRIENDS

Kun je na Bachs vermaarde Weihnachts-Oratorium nog wel een kerstoratorium schrijven? De Schot James MacMillan durft het aan.

GOK & FRIENDS 3 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 16 JAN 2021 Groot Omroepkoor 14.15 UUR James MacMillan dirigent Benjamin Goodson koordirigent Mary Bevan sopraan Christopher Maltman bariton

MACMILLAN Christmas Oratorio (opdrachtwerk London

Philharmonic Orchestra, NTR ZaterdagMatinee, Melbourne Symphony Orchestra en New York Philharmonic Orchestra - Nederlandse première)

boventiteling in de zaal

€ 42 / KORTING € 37

Duruflé (maar dan niet het vermaarde Requiem), en een vroeg stuk van Saint-Saëns. Ed Spanjaard en het Groot Omroepkoor brengen ook een werk van de Frans georiënteerde Bart Visman in première.

GOK & FRIENDS 4 Groot Omroepkoor ZAT 17 APR 2021 Ed Spanjaard dirigent 14.15 UUR Matthias Havinga orgel

DURUFLÉ Quatre motets sur des thèmes grégoriens VISMAN To Any Listener (werktitel,

opdrachtwerk NTR ZaterdagMatinee - wereldpremière)

SAINT-SAËNS Mis opus 4

€ 42 / KORTING € 37


Frederike Berntsen in gesprek met Bart Visman

MacMillan en BachMacMillan behoeft eigenlijk geen introductie meer. De Schot, katholiek en componist was enkele jaren vaste gastdirigent van de Radio Kamer Filharmonie en dirigeerde veelvuldig zijn eigen werk tijdens de ZaterdagMatinee. Toch verdient de première van zijn Christmas Oratorio extra aandacht. Het gebeurt immers niet vaak dat een componist zich durft te meten met Bach, onder wiens slagschaduw je niet gemakkelijk uit komt. MacMillan, vooral vanwege zijn vele vocale composities soms ‘de hedendaagse Bach’ genoemd, doet het – mede in opdracht van de Matinee – zonder blikken of blozen.

‘Cadeau’ voor koor en orkestIn het veertiendelige Christmas Oratorio vermengt hij de invloed van de sinfonia’s, koralen en aria’s van Bach met oude Engelse kerstpoëzie van onder anderen John Donne en John Milton, hedendaagse sonoriteiten en Schotse volksmuziek. Een mooi hoogtepunt in het midden van het seizoen en een gedroomd cadeau van de Matinee voor Radio Filharmonisch Orkest en Groot Omroepkoor. - pj

Koorwerk van Duruflé en Saint-SaënsMaurice Duruflé schreef zo veel meer dan zijn zo beroemde Requiem! Een werk als de Quatre motets sur des thèmes grégoriens heeft eenzelfde schijnbare eenvoud. Wat dat aangaat is Duruflé rechtstreeks verbonden met de honderd jaar geleden overleden Camille Saint-Saëns, wiens Mis opus 4 vandaag eindelijk weer de aandacht krijgt die het werk verdient – en dan nog wel in een uitvoering van het Groot Omroepkoor onder leiding van Ed Spanjaard.

Nieuw werk van Bart Visman Dat Bart Visman met een nieuw werk tussen deze Franse grootheden staat, hoeft geen verwondering te wekken. Als er één hedendaagse Nederlandse componist is die zich thuis voelt bij al dat Franse stemmenraffinement, dan is het Visman wel. “Alsof Franse componisten uit de twintigste eeuw hem hadden gecoacht,” schreef Place de l’Opera al over de verbluffende liedcyclus Sables, Oxygène die in 2017 tijdens de ZaterdagMatinee klonk. - pj

MacMillans kerstoratorium

Ed Spanjaard dirigeertFrans koorrepertoire

James MacMillan Mary Bevan

Matthias Havinga Ed Spanjaard


GOK & FRIENDS

Händel heeft voor Thomas Hengelbrock en zijn Balthasar-Neumann-Chor & -Ensemble hoegenaamd geen geheimen meer. Zijn geliefde Israel in Egypt schreef Händel voor Londen – en daar moest men wél even wennen…

GOK & FRIENDS 5 Balthasar-Neumann- ZAT 15 MEI 2021 Chor & -Ensemble 14.15 UUR Thomas Hengelbrock dirigent

HÄNDEL Israel in Egypt boventiteling in de zaal

€ 49 / KORTING € 43

Oratorium voor King’s TheatreDat een van de kroonjuwelen van het Engelse koorrepertoire het resultaat is van een desastreuze première en een radicale renovatie, lijkt haast niet te geloven. Toch is dat in essentie de ontstaansgeschiedenis van Israel in Egypt: een oratorium dat Georg Friedrich Händel schreef voor het Londense King’s Theatre. In een poging de Bijbelvertelling naar trendy muziekdrama te vertalen, vulde Händel een driedelige constructie met indrukwekkende koornummers en een handjevol aria’s.

Complete make-overHet publiek wist het aparte – en resoluut on-Italiaanse – recept niet te smaken en dwong de componist opnieuw achter de schrijftafel. Met flarden bestaande muziek van eigen hand en materiaal van collega’s als Stradella en Kerll gaf Händel de partituur een complete make-over. Bijna twee decennia later kreeg Israel in Egypt – nu een tweeluik met extra aria’s – een nieuwe kans. Met enkele van de meest swingende passages uit het barokrepertoire prijkt deze triomf van koor-schriftuur en retoriek inmiddels op menig Händel-favorietenlijstje. - st

Thomas Hengelbrock dirigeert Israel in Egypt

Thomas Hengelbrock

OUDE MUZIEK5 CONCERTEN

PRIJS PER CONCERT € 49KORTINGSPRIJS € 43ABONNEMENT € 215

Jacob Halder: ontwerp wapenrusting Robert Dudley, Earl of Leicester, Greenwich, 1557-1587© Victoria and Albert Museum, London


OUDE MUZIEKOUDE MUZIEK

Christian Curnyn en zijn Early Opera Company keren terug met ‘de eerste musical in de geschiedenis’: een mengvorm tussen toneel en muziek in Henry Purcells King Arthur.

OUDE MUZIEK 1 Early Opera Company ZAT 26 SEP 2020 Christian Curnyn dirigent

14.15 UUR Lindsay Duncan actrice Lucy Crowe sopraan Anna Dennis sopraan Mark Milhofer tenor Benjamin Hulett tenor Edward Grint bas

PURCELL King Arthur (complete toneelmuziek) boventiteling in de zaal

€ 49 / KORTING € 43

Franco Fagioli en Max Emanuel Cencic – met sterzangers van nu doet George Petrou de opera Carlo il Calvo (Karel de Kale) van Nicola Porpora herleven.

OUDE MUZIEK 2 Armonia Atenea ZAT 17 OKT 2020 George Petrou dirigent 13.00 UUR

Adalgiso Franco Fagioli countertenor Lottario Max Emanuel Cencic

countertenor Giuditta Suzanne Jerosme sopraan Eudige Nian Wang mezzosopraan Berardo Bruno de Sá countertenor

PORPORA Carlo il Calvo (Nederlandse première) boventiteling in de zaal

€ 49 / KORTING € 43

Middeleeuws verhaal verbeeldt zeventiende- eeuws EngelandGeen Holy Grail in Purcells King Arthur, maar wel een muziektheaterwerk vol vroegmiddeleeuwse Saksen en Britten – althans in naam. In deze archaïsche machtsstrijd verbeeldden Purcell en zijn librettist John Dryden een allegorie van de politieke perikelen in hun eigen zeventiende eeuw, tot en met de ‘Glorious Revolution’ van koning-stadhouder Willem III en zijn Queen Mary Stuart. Het vaderland wordt door de sopraan Venus bezongen in de bekende aria ‘Fairest Isle’, die een geheel eigen leven ging leiden.

Scabreus, martiaal, ijzig en lyrischDeze na Dido and Aeneas tweede semi-opera van Purcell is een typisch Engelse mengvorm van toneel en muziek. Vanwege dit, en vanwege de martiale oorlogsliederen, de ijzige bibbermuziek van de genius van de kou, vol chromatische harmonieën, de scabreuze drankfeesten en de lyrische momenten van de belaagde hertogs dochter Emmeline, wordt het ook wel eens de eerste musical in de geschiedenis genoemd. In 1691 ging het werk in Londen met veel succes in première, en Purcell zou daarna nog verschillende semi-opera’s schrijven. Het is een doodzonde dat de componist op 36-jarige leeftijd overleed. - wb

Barokopera voor sterzangersCarlo il Calvo is een dramma per musica van de uit Napels afkomstige componist Nicola Porpora. Het werk, geschreven op een oorspronkelijk libretto van Francesco Silvano, werd in 1738 in Rome voor het eerst uitgevoerd. Daar vierde Porpora triomfen met zijn vele sterzangers.

Tijd voor een herontdekkingKarel de Kale oftewel Karel II was de kleinzoon van Karel de Grote en de zoon van Lodewijk de Vrome en Judith van Beieren. Hij werd als jongeman niet zo genoemd vanwege zijn haardracht, maar omdat hij ‘zonder bezit’ was, dat wil zeggen, zonder een deel van het Karolingische rijk te bezitten. Dat hij uiteindelijk, na de driedeling van het rijk, toch heer-ser van het westelijk deel, West-Francië, werd, had de nodige strijd met broers en halfbroers gekost, onder andere met zijn halfbroer Lotharius. Dit is het verhaal dat in de opera verteld wordt. Recentelijk is een aantal aria’s van Porpora opgenomen, waaronder het prachtig elegische ‘Quando s’oscuro il cielo’ (Wanneer de hemel betrekt) uit Carlo il Calvo, en deze aria’s vormen ruim voldoende aanleiding om zijn opera’s weer integraal uit te voeren. - wb

Purcells King Arthur: The Holy Grail van de Engelse opera

Fagioli en Cencic in Porpora-opera

Christian Curnyn Max Emanuel Cencic Franco FagioliLucy Crowe


OUDE MUZIEK OUDE MUZIEK

Andrea Marcon dirigeerde menige Vivaldi-opera in de Matinee. Nu keren hij en zijn La Cetra terug met Merope, de opera die Vivaldi’s iets jongere tijdgenoot Giacomelli schreef voor de grootste castraten van zijn tijd.

OUDE MUZIEK 3 La Cetra Barockorchester & Vokalensemble Basel ZAT 6 FEB 2021 Andrea Marcon dirigent 13.00 UUR Merope Kristina Hammarström mezzosopraan Epitide Kangmin Justin Kim countertenor Polifonte Emiliano Gonzalez Toro tenor Trasimede Vasilisa Berzhanskaya mezzosopraan Licisco Carlos Mena countertenor Anassandro Carlo Vistoli countertenor Argia Beth Taylor mezzosopraan

GIACOMELLI Merope (Nederlandse première) boventiteling in de zaal

€ 49 / KORTING € 43

Uiterst virtuoze Italiaanse laat-barokIn 1732 schreef de Napolitaanse componist Riccardo Broschi de opera Merope, vooral bedoeld als paradepaardje voor zijn broer, de sopraan-castraatzanger Carlo Broschi, die beter bekend was en is onder de naam Farinelli. Nog geen twee jaar later doet de Noord-Italiaanse componist Geminiano Giacomelli daar nog een schepje bovenop. Ook hij schrijft een vocaal virtuoze Merope, met twéé beroemde castraatzangers in de hoofdrollen: Farinelli én de mezzosopraancastraat Gaetano Majorano, vooral bekend onder de naam Caffarelli. Beiden zouden in die periode ook figureren in de Londense operascene rondom Händel en Porpora.

‘De nachtegaal’ uit Merope stemde de koning goedgemutstGiacomelli, componist van geestelijke muziek, oratoria en opera’s, werd hooglijk gewaardeerd door Benedetto Marcello, wat hem waarschijnlijk de opdracht opleverde om Merope voor het befaamde Teatro San Giovanni Gristostomo in Venetië te schrijven. Toen Farinelli in zijn nadagen aan het Spaanse hof werkzaam was, schijnt hij de aria ‘Quell’usignolo...’ (Die nachtegaal) uit Merope steeds te hebben gezongen om de depressieve koning op te monteren. - wb

Giacomelli’s Merope – opera voor Farinelli en Caffarelli

Andrea Marcon Vasilisa Berzhanskaya

Vesselina Kasarova p 23

Kangmin Justin Kim p 51

Maria Guleghina p25

Sara Mingardo p 54

Robin Johannsen p 54

Falk Struckmann p 24


OUDE MUZIEK

In de NTR ZaterdagMatinee ligt het accent op eigentijdse muziek en op ten onrechte vergeten meesterwerken. Bij mijn aantreden als artistiek lei-der in 2006 ben ik direct begonnen met een aparte serie oude muziek in de Matinee – een ‘oude liefde’ van mijzelf. In samenwerking met de Italiaanse klavecinist en dirigent Andrea Marcon heb ik ieder seizoen aandacht gevraagd voor vergeten opera’s van Antonio Vivaldi, om maar een voorbeeld te noemen. Op die schaal gebeurt dat nergens, ook niet buiten Nederland. Het was een mooi moment toen Pierre Audi in 2019 de Matinee navolgde door het oratorium Juditha triumphans scenisch te bren-gen, negen jaar na de Juditha in concertvorm in de Matinee, onder leiding van Marcon.

De passies van Bach behoren tot de grootste meesterwerken aller tijden. De Matinee zou de Matinee echter niet zijn, wanneer wij niet vooral aandacht voor ten onrechte vergeten passies zou-den vragen. In samenwerking met de Nederlandse Bachvereniging en Jos van Veldhoven kwam het in

het verleden in de Matinee tot memorabele uitvoe-ringen van de Johannes-Passion van Georg Gebel (der Jüngere) en de Brockes-Passion van Telemann. Toen Shunske Sato het stokje overnam, viel op dat hij net als ik structureel meer aandacht wilde vragen voor de muziek van Bachs grootste tijdgenoten. Bach zelf heeft zich diepgaand beziggehouden met de Brockes-Passion van Händel, de Markus-Passion van Reinhard Keiser en een anonieme Lukas-Pas-sion, werken die deel uitmaakten van Bachs eigen muziekcollectie. De komende jaren gaan wij dit magnifieke muzikale erfgoed voor het Nederlandse publiek ontsluiten, te beginnen met de adem-benemende Brockes-Passion uit 1712 van Reinhard Keiser, een van de grootste tijdgenoten van Bach, ook al wordt zijn muziek belachelijk weinig uitge-voerd. Een van de hoogtepunten is voor mij de aria ‘Heil der Welt’, gezongen door de Tochter Zion, een aria met fluitsolo die Bach volgens mij in zijn oren heeft gehad toen hij ‘Aus Liebe’ componeerde.

KEES VLAARDINGERBROEK

Rachel Ruys: Vaas met bloemen, 1700Mauritshuis, Den Haag

Enkele weken voor Pasen brengt de Nederlandse Bachvereniging een ándere Passie in de ZaterdagMatinee. Reinhard Keiser behoorde begin 1700 tot de top, en zijn Brockes-Passion is vol drama en ontroering.

OUDE MUZIEK 4 Nederlandse Bachvereniging ZAT 13 MRT 2021 Shunske Sato dirigent 13.30 UUR Tochter Zion Rachel Redmond sopraan Evangelist Eric Stoklossa tenor Jesus Felix Schwandtke bas

KEISER Brockes-Passion boventiteling in de zaal

€ 49 / KORTING € 43

Via de Bühne naar kerk en concertzaalMet het passie-oratorium – een variant van de geestelijke opera – werd het lijdensverhaal van Christus in de achttiende eeuw van de Bijbel via de Bühne naar het altaar vertaald. Onder de dichters die zich aan een (nieuwe) passietekst waagden, zetelt Barthold Heinrich Brockes op de hoogste troon. Het expressieve Der für die Sünden der Welt gemarterte und sterbende Jesus combineert poëtische parafrases op het evangelie met contemplatieve teksten van eigen vinding.

De Nederlandse BachverenigingDe ‘Brockes-Passion’, gepubliceerd in Hamburg in 1712, genoot onmiddellijk een grote populariteit en inspireerde diverse meesterwerken, waaronder de passies van Bach. Een kolfje naar de hand van de Nederlandse Bachvereniging, die de allereerste zetting van deze tekst op het programma neemt. Componist van dienst is Reinhard Keiser: een van de gerenommeerdste Duitse toondichters van zijn tijd, wiens schitterende palmares als opera-componist weerspiegeld worden in muziek vol drama, emotie en ontroering. - st

Briljant vóór Bach: Reinhard Keisers Brockes-Passion

Shunske Sato

OUDE MUZIEK

Gedeelde passie


OUDE MUZIEK

HEDENDAAGS4 CONCERTEN

PRIJS PER CONCERT € 42KORTINGSPRIJS € 37ABONNEMENT € 145

Roberto Cavalli: jurk, Italië, 2007© Victoria and Albert Museum, London

Schreef Pergolesi zijn vermaarde Stabat Mater op zijn sterfbed, zoals Mozart zijn Requiem? Giulio Prandi en zijn Coro e Orchestra Ghislieri plaatsen deze muziek naast het werk van Pergolesi’s meesterlijke stadsgenoot Alessandro Scarlatti.

OUDE MUZIEK 5 Coro e Orchestra Ghislieri ZAT 29 MEI 2021 Giulio Prandi dirigent 14.15 UUR Robin Johannsen sopraan Sara Mingardo alt

PERGOLESI Stabat Mater A. SCARLATTI Messa di Santa Cecilia

€ 49 / KORTING € 43

Pergolesi’s Stabat Mater: een ‘klassieker’Ondanks zijn korte leven schreef de Napolitaan Giovanni Battista Pergolesi zich met diverse meesterwerken de muziekgeschiedenis in. Zijn toonzetting van het Stabat Mater is een onverwoestbare klassieker en (daarom ook?) voorwerp van menige hardnekkige mythe. Zo zou de componist, in een merkwaardige voorafspiegeling van Mozarts worsteling met zijn Requiem, tot op zijn doodsbed koortsachtig aan de partituur hebben gewerkt. Hoe dan ook genoot het werk dankzij een vleugje operatesk drama, gedurfde harmonieën en een exquise balans tussen weemoed en gelukzaligheid, van meet af aan grote bijval.

Scarlatti’s mis voor de patroonheilige van de muziekTien jaar voor Pergolesi had ook zijn stadsgenoot Alessandro Scarlatti een opmerkelijke bijdrage aan het Stabat Mater-repertoire geleverd. Dat de ster van de Napolitaanse opera ook vaardig was in religieuze genres, wordt wel eens over het hoofd gezien. Een groot deel van dit oeuvre is terra incognita voor uitvoerders en publiek. De Messa di Santa Cecilia, gewijd aan de patroonheilige van de muziek, smaakt naar meer: een opwindende mix van contrapunt in ‘stile antico’ met gloedvolle hoogbarok! - st

Pergolesi en Scarlatti op de grens tussen theater en kerk

Giulio Prandi


HEDENDA AGSHEDENDA AGS

Een schitterende orkestdans tussen Oost en West. Dat is het prikkelende programma onder leiding van voormalig chef-dirigent Markus Stenz.

HEDENDAAGS 1 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 7 NOV 2020 Markus Stenz dirigent 14.15 UUR Tamara Stefanovich piano

HUANG RUO The Butterfly Exchange (opdrachtwerk NTR ZaterdagMatinee en Festival Now! Essen - wereldpremière)

UNSUK CHIN Pianoconcert YUN Fanfare & memorial (Nederlandse première) ZIMMERMANN Photoptosis

€ 42 / KORTING € 37


Frederike Berntsen in gesprek met Huang Ruo

Het Ensemble Modern Orchestra en componist/dirigent Enno Poppe brengen een intrigerend eerbetoon aan de 75 jaar geleden overleden Anton Webern. Met niet toevallig een bijbehorend ‘voor-programma’ van Vox Luminis, dat werk zingt van de vijftiende-eeuwse Zuid- Nederlandse componist Heinrich Isaac.

HEDENDAAGS 2 Vox Luminis ZAT 28 NOV 2020 Lionel Meunier dirigent 13.30 UUR Ensemble Modern Orchestra Enno Poppe dirigent Caroline Melzer sopraan

ISAAC Virgo prudentissima ISAAC motetten WEBERN Variationen für Klavier op.27

- Zwei Lieder op.8 - Fünf Stücke für Orchester op.10 - Vier Lieder op.13 - Sechs Bagatellen für Streichquartett op.9 - Drei Orchesterlieder op. posth. - Variationen für Orchester op.30

FERNEYHOUGH Lawdes Deo (uit Umbrations) NIËL Capriccio voor viool en piano FERNEYHOUGH In nomine a 3 DJORDJEVIĆ nieuw werk

(Nederlandse première) FERNEYHOUGH In nomine a 5 POPPE nieuw werk (wereldpremière)

€ 42 / KORTING € 37

Vervlechting van traditiesBij dit concert wordt een nieuwe compositie van de Chinese componist Huang Ruo geplaatst naast werk van de in Berlijn wonende Koreaanse componiste Unsuk Chin, haar destijds ook naar Berlijn uitgeweken landgenoot Isang Yun en Bernd Alois Zimmermann. Huang Ruo en Chin verenigen in hun werk elementen uit de oosterse en westerse traditie. In die zin gaan zij voort op de weg die de in 1995 overleden Yun insloeg. Hij was de eerste grote componist uit het Oosten die zijn eigen achtergrond wist te combineren met de verworvenheden van de westerse avant-garde.

Spectaculaire PhotoptosisDiezelfde avant-garde schemert ook door in het bij vlagen spectaculaire collagewerk Photoptosis van Zimmermann. Tegelijkertijd is het alsof hij de hele westerse muziekgeschiedenis in zijn eentje wil vertegenwoordigen. Zo spelen onder andere frag-menten uit Beethovens Negende symfonie, Wagners Parsifal, Veni Creator Spiritus en werken van Skrjabin, Bach en Tsjaikovski een belangrijke gastrol in dit meesterwerk uit 1968. - pj

De renaissance van WebernGrote structuren waren bijna onmogelijk, zo ontdekte Anton Webern (1883-1945), als hij de tonale opzet van symfonie en sonate liet voor wat ze waren. Zijn Fünf Stücke duren gezamenlijk slechts vijf minuten. Tegelijkertijd vormde de oude muziek uit de Lage Landen voor hem een inspiratiebron. Aan de Universiteit van Wenen bestuurde hij de muziek van zijn renaissancistische Zuid-Nederlandse collega Heinrich Isaac. Daar ontdekte hij zijn ideaal van absolute schoonheid en meerstemmigheid.

Enno Poppe herschept miniatuurwereldenVox Luminis en het Ensemble Modern Orchestra duiken in die miniatuurwerelden die Webern en Isaac schiepen. Én in het werk van Weberns enige Nederlandse (Limburgse) leerling Matty Niël en de Brit Brian Ferneyhough – die terugwijst naar zijn zestiende-eeuwse landgenoot Christopher Tye. Dirigent Enno Poppe neemt nieuw werk van zichzelf mee. Een reeks spannende instrumentale drama’s waarin alles is samengebald tot een of hooguit enkele minuten. - os

Zimmermann en muziek uit oosterse sferen

Verhalen in miniatuur: de roots van Webern

Markus Stenz Tamara Stefanovich

Ensemble Modern Orchestra


HEDENDA AGSHEDENDA AGS

Zimmermann-specialist Ingo Metzmacher brengt een groots eerbetoon aan de vijftig jaar geleden componist.

HEDENDAAGS 3 Radio Filharmonisch Orkest ZAT 20 FEB 2021 Ingo Metzmacher dirigent 14.15 UUR Tabea Zimmermann altviool Georg Nigl bariton Thomas Thieme spreekstem

BACH/WEBERN Ricercata HÖLLER Altvioolconcert (Nederlandse première) ZIMMERMANN Eine ekklesiastische Aktion

(Ich wandte mich und sah an alles Unrecht, das geschah unter der Sonne)


€ 42 / KORTING € 37

Barbara Hannigan zingt én dirigeert. Joseph Haydn (achttiende eeuw) en Gerald Barry (nu): muziek die blijft verrassen.

HEDENDAAGS 4 Ludwig ZAT 8 MEI 2021 Barbara Hannigan dirigent 14.15 UUR The Princess Barbara Hannigan sopraan The King James Way tenor The Queen Alison Scherzer sopraan A young Syrian Trevor Eliot Bowes bas Soldier Erik Rosenius bas The Prisoner Mathieu Amalric acteur

HAYDN Symfonie nr. 90 BARRY Salome (opdrachtwerk

Los Angeles Philharmonic Association, Gustavo Dudamel, NTR ZaterdagMatinee, Southbank Centre en Radio France - Nederlandse première)

€ 42 / KORTING € 37


ApocalyptischOp 5 augustus 1970 voltooide Bernd Alois Zimmermann zijn Ekklesiastische Aktion Ich wandte mich. Een duister, bijna apocalyptisch werk over het slechtste in de mens, op teksten uit Prediker en fragmenten uit ‘De Grootinquisiteur van Sevilla’ (Dostojevski’s Gebroeders Karamazov ). Het bleek zijn laatste muzikale daad voor zijn dood, vijf dagen later. De kruising tussen opera en oratorium ging in première tijdens de Olympische Spelen van 1972. Even later zou de moord op elf leden van de Israë-lische sportploeg onderstrepen waar Zimmermann het over had.

Zimmermann-specialist Ingo MetzmacherMet zijn voor Tabea Zimmermann geschreven Altvioolconcert herdacht Zimmermanns leerling York Höller in 2018 de honderdste verjaardag van zijn compositiedocent. Beide componisten vonden veel inspiratie in het werk van Anton Webern. Deze etaleerde zijn orkestrale en analytische gaven in zijn arrangement van de Ricercata van dezelfde Bach van wie het koraal Ich habe genug pijnlijk mooi aan het einde van Zimmermanns Ekklesiastische Aktion klinkt. Belangwekkend detail: Zimmermann- specialist Ingo Metzmacher dirigeert. - pj

Ingo Metzmacher dirigeert Zimmermanns zwanenzang

Barbara Hannigan en Ludwig

Ingo Metzmacher Tabea Zimmermann

Barbara Hannigan

‘Speciale effecten’De middle-aged Haydn sleet zijn dagen bij de Esterházy’s, maar zijn faam was inmiddels zó verspreid, dat heel Europa aan hem trok. Tussen zijn verplichtingen aan het hof door leverde hij in 1789 drie symfonieën, het drietal 90, 91 en 92 dat hij heimelijk verkocht aan drie verschillende opdrachtgevers (en hij kwam er – de elektronische snelweg bestond nog niet – nog mee weg ook...). Nadrukkelijk verzocht hij een van de Kapellmeister- op-afstand op z’n minst één keer te repeteren, want er zaten wel wat ‘speciale effecten’ in. Het onverwachte ‘slot’ halverwege de finale van de Negentigste, een zowel dansante als dramatische symfonie vol contrasten en heerlijke een-tweetjes tussen afzonderlijke instrumentgroepen, is inder-daad berucht.

Barbara Hannigan zingt én dirigeertVerrassingen levert ook de Ier Gerald Barry in zijn kleine Oscar Wilde-opera Salome, waarin Salome zeker geen dans van zeven sluiers zal dansen. Levendige muziek als van Barry en Haydn is als goud in handen van Barbara Hannigan (die ook soleert) en de musici van Ludwig. - os


gen, die in de concertzalen niet zo gauw te hooren zijn. De concertzalen zijn nu eenmaal afhankelijk van commerciële resultaten en de radio is dat niet of liever gezegd: behoort dat niet te zijn! Daarom meende Van Raalte in den begintijd al goed te doen onbekende werken uit de klassieke literatuur, verder stiefmoederlijk behandelde werken van mo-derne componisten, voor de microfoon te moeten spelen.”

Belang O ok al is sinds eind

jaren vijftig, en zeker sinds het ontstaan van de ZaterdagMatinee (aanvankelijk Matinee op de vrije zaterdag) in 1961, gelukkig wél publiek bij de concerten aanwezig en heeft men de omroepstudio verruild voor de mooiste concertzalen van de wereld, het idee van Raalte heeft niets aan belang ingeboet. Het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor brengen nog altijd bijzonder geprogrammeerde concerten met vaak onbekende concertante opera-uitvoeringen, Nederlandse en wereldpremières en vormen het krachtig fundament onder de ZaterdagMatinee.Het Groot Omroepkoor en het Radio Filharmonisch Orkest verzorgen daarnaast een aanzienlijk deel

van de andere series met levende muziek op de radio, in de concerten die vanuit Utrecht en Am-sterdam live op NPO Radio 4 worden uitgezonden. Bovendien werken zij mee aan bijzondere uitzen-dingen op radio en televisie, van Podium Witteman, het jaarlijks terugkerende NPO Radio 4 Kerstcon-cert, Pieces of Tomorrow, de lunchconcerten in Hilversum en bij de BankGiro Loterij ZomerConcer-ten in Het Concertgebouw weten koor en orkest muziekliefhebbers van alle leeftijden te bereiken, een publiek dat anders niet zo gemakkelijk naar een concert zou gaan. Daarnaast verzorgde het orkest de muziek in de film De dirigent en speelden het Groot Omroepkoor en het Radio Filharmonisch Orkest de Nations League Anthem in, de herken-ningstune voor de wedstrijden van de UEFA. Koor en orkest ontvingen voor hun omvangrijke rol in het muziekleven in 2017 de prestigieuze Concert-gebouw Prijs.

Groot Omroepkoor M et ruim zestig

vocalisten is het Groot Omroepkoor het enige professioneel opererende koor van deze omvang in Nederland. Al sinds zijn oprichting in 1945 is het Groot Omroepkoor een onmisbare factor in het grote koor-symfonische repertoire in ons land. Het zingt niet alleen de koorpartijen in de opera’s, oratoria en cantates in de concertseries van de Nederlandse Publieke Omroep. Het brengt ook a cappella-concerten in het Amsterdamse Concertgebouw, in TivoliVredenburg en de Utrechtse Jacobikerk. In maart 2020 vindt het vijfde Groot Meezingconcert plaats; tijdens deze heuse happening (met workshops) zingen zo’n

E en mijlpaal. Zo kunnen het Groot Omroep-koor en het Radio Filharmonisch Orkest seizoen 2020-2021 wel noemen. Niet alleen

bestaan beide ensembles maar liefst 75 jaar, ook gaat het koor vol vertrouwen het eerste seizoen in met chef-dirigent Benjamin Goodson, en het orkest het tweede seizoen met Karina Canellakis. Vanzelf-sprekend staat het jubileum van beide gezelschap-pen centraal in de programmering van de NTR ZaterdagMatinee. Deze laatste twee overgebleven radio-ensembles zijn gewoon heel bijzonder, aldus artistiek leider Kees Vlaardingerbroek over de ‘huis-ensembles’ van de NTR ZaterdagMatinee. “Beide gezelschappen zijn gespecialiseerd in een breed repertoire en hebben kennis en kunde plus de liefde voor nieuw repertoire in het bloed zitten, en dat merkt iedereen.”Ook recensenten steken bij herhaling de lof-trompet over koor en orkest. “Maestro Stanislav Kochanovsky laat het Radio Filharmonisch Orkest fijnzinnig spelen. De klanken die hij aan het omroep-orkest ontlokt, vooral in de intieme momenten, hebben zo’n rijke textuur dat je ze bijna fysiek kunt ervaren,” schreef Place de l’Opera na de uitvoering van Tsjaikovski’s Francesca da Rimini in septem-ber 2019. Om te vervolgen: “Het Groot Omroep-koor voegt zich er op onnavolgbare wijze bij, met nagenoeg tekstloze zang, die soms zo subtiel uit de orkestklank opdoemt dat je je oren niet kunt geloven.”Dirigenten worden doorlopend verrast door de kwaliteiten van de ensembles. Karina Canellakis raakte kort voor haar inauguratieconcert in oktober 2019 tijdens een interview voor het Radio 1 Journaal niet uitgepraat over ‘haar’ musici: “Wat echt bij-zonder aan hen is, is hun veelzijdigheid, omdat ze

letterlijk alles kunnen spelen, van Bach tot levende componisten. Bovendien behandelen ze alles met dezelfde ernst, gecombineerd met een volledig open geest, zodat je elk stuk kunt vormen precies zoals jij, de dirigent, zou willen. Dat is zeer zeld-zaam.” En in Nieuwsuur voegde ze eraan toe: “Het is het mooiste als het orkest jou tijdens repetities kan ‘lezen’ zonder dat je veel hoeft te zeggen. Dat je gebaren, blik en ademhaling genoeg zijn. Soms kost het jaren om dit samen te ontwikkelen, maar het Radio Filharmonisch Orkest reageert zo extreem goed en snel op alles, dat ik eigenlijk maar weinig hoef te zeggen.”

Bijzondere functie H et was in juni 1945

dat de Commissie voor de Radio-Omroep de opdracht kreeg om voor Radio Herrijzend Nederland een nieuw en voor alle omroepen beschikbaar orkestapparaat samen te stellen. Er kwamen orkesten voor verschillende genres, waarvan het merendeel door fusies en bezuinigingen inmiddels weer verdwenen is. Alleen het Radio Filharmonisch Orkest en het Groot Omroepkoor hielden al die jaren stand en ontwikkelden zich tot ensembles van topkwaliteit. Al snel was er overeenstemming over de bijzon-dere functie van de radiogezelschappen. De eerste chef-dirigent van het orkest, Albert van Raalte, was er van meet af aan van overtuigd dat een radio-concert iets wezenlijk anders was dan ‘zomaar’ een concert in de zaal. En al in 1946 schreven J.J.F. Stokvis en Levinus van Looi in hun boek Radio Nederland, Een band tusschen den luisteraar en zijn Nederlandschen omroep: “Het radio-concert moet het publiek ook met die werken in aanraking bren-

75 jaar Radio Filharmonisch Orkest en Groot Omroepkoor

ONZE ‘HUISENSEMBLES’

“The Netherlands Radio Choir, rehearsed by Klaas-Jan de Groot, must have channelled some Italian god on this occasion. They sounded superb. The chorus of the Hebrew Slaves, undoubtedly the most famous tune in the opera, was the arresting highlight it ought to be. The (many) other choruses were just as well executed which is telling of the overall level of the performance.” NICOLAS NGUYEN, Bachtrack, 14 april 2019 (Verdi, Nabucco)


twaalf honderd liefhebbers in een vol TivoliVredenburg Mozarts Ave verum en Requiem onder leiding van voormalig chef-dirigent Martin Wright.In de omroepseries zingt het koor dikwijls hedendaags repertoire: vaak opdrachtwerken van Nederlandse componisten zoals Wagemans, Wagenaar, Wante-naar, Visman, Manneke, Momotenko-Levitsky en Roukens en premières van werk van hedendaagse buitenlandse componisten, onder wie MacMil-lan, Unsuk Chin, Adams en Glanert, maar ook al ‘klassieke’ twintigste-eeuwse componisten als Boulez, Stockhausen, Kagel, Ligeti en Messiaen. Op de palmares staan vele opera’s en koorwerken uit de negentiende, twintigste en eenentwintigste eeuw. Uiteraard wordt daarbij samengewerkt met de beste orkesten: in de omroepseries doorgaans met het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van chef-dirigent Karina Canellakis en gastdirigenten als Jaap van Zweden, Markus Stenz, Edo de Waart, James Gaffigan en Vladimir Jurowski. Ook met Het

Koninklijk Concertgebouwor-kest bestaat een lange en zeer gewaardeerde samenwerking. De vele concerten met Bernard Haitink, Riccardo Chailly, Nikolaus Harnoncourt en Mariss Jansons maken deel uit van het collectieve muzikale geheugen van het koor. Een van de historische momenten was de Nederlandse première in 1964 van Benjamin Brittens War Requiem onder leiding van de componist zelf en Bernard Haitink.De eerste officiële chef-dirigent van het Groot Omroepkoor was Kenneth Montgomery. Na hem

waren respectievelijk Robin Gritton, Martin Wright, Simon Halsey, Celso Antunes en Gijs Leenaars chef-dirigent; elk van hen koestert warme herinne-ringen aan zijn tijd bij het koor. In de jaren 2015-2020 was Klaas Stok koorleider van het Groot Omroepkoor. Peter Dijkstra trad in september 2018 aan als eerste gastdirigent. Michael Gläser is vaste

gastdirigent sinds 2010. En met ingang van dit seizoen wordt Benjamin Goodson, die onder andere een geweldige A village Romeo and Juliet (december 2018) van Frederick Delius op zijn naam schreef, de nieuwe chef-dirigent.Ook op cd is het Groot Omroepkoor te horen in een veelzijdig repertoire: er zijn opnamen van werk van onder anderen Kurtág, Mahler, Wagner, Bach, Elgar, Rihm, Poulenc, MacMillan, Jeths, Rachmaninov en Van Gilse.Deze zomer verschijnt een boek over 75 jaar Groot Omroepkoor, geschreven door Oswin Schneeweisz.

Radio Filharmonisch

Orkest

H et Radio Filharmonisch

Orkest wordt sinds seizoen 2019-2020 geleid door

de Amerikaanse chef-dirigent Karina Canellakis. Haar voorgangers waren, na grondlegger Albert van Raalte (1945-1949), Paul van Kempen (1949-1955), Bernard Haitink (1957-1961), Jean Fournet (1961-1978), Willem van Otterloo (1962-1972), Hans Vonk (1978-1979), Sergiu Comissiona (1983-1989), Edo de Waart (1989-2004), Jaap van Zweden (2005-2012) en Markus Stenz (2012-2019). Het orkest werkte bovendien samen met illustere gastdirigenten als Leopold Stokowski, Kirill Kondrashin, Antal Doráti, Charles Dutoit, Mariss Jansons, Michael Tilson Thomas, Gennady Rozhdestvensky, Peter Eötvös, John Adams, Christoph Eschenbach, Vasily Petrenko, Vladimir Jurowski en Valery Gergiev. De Amerikaan James Gaffigan is sinds 2011 vaste gastdirigent, en blijft dat in elk geval tot en met seizoen 2022-2023.Het orkest onderhoudt speciale contacten met dirigenten die een belangrijke rol in zijn geschie-denis hebben gespeeld. Niet voor niets verleende het eretitels aan Jaap van Zweden (honorary chief conductor), Edo de Waart (eredirigent) en Bernard

Haitink, die in december 2012 het beschermheer-schap heeft aanvaard. Haitink, die helemaal aan het begin van zijn carrière chef-dirigent van het Radio Filharmonisch Orkest was, vierde in 2014 en 2019 respectievelijk zijn zestigjarig dirigentenjubileum en zijn afscheid van het podium niet toevallig met ‘zijn’ orkest, beide keren in de ZaterdagMatinee. Bij dat laatste optreden dirigeerde hij werk van Strauss en Bruckner. “Een concert van de buitencategorie,” zo omschreef Trouw deze historische gebeurtenis. “En ja, voorafgaand aan dat tumultueuze en emotionele einde, stond die muziek in het middelpunt van de belangstelling, precies zoals Haitink het wilde. Dat kwam nog altijd door hem, door de manier waarop hij het Radio Filharmonisch Orkest zinderende zachtheid ontlokte in de vijf Strauss-liederen.”Meer dan welk ander Nederlands symfonieorkest speelt het Radio Filharmonisch Orkest muziek van dit moment: niet zelden betreft het premières van muziek die in opdracht van de omroepseries NTR ZaterdagMatinee en AVROTROS Vrijdagconcert is geschreven. Zo speelde het orkest (wereld)premi-ères van componisten als Messiaen, Berio, Boulez, Henze, Carter, Loevendie, De Vries, Wagemans, De Raaff, Jeths, Rijnvos, Adams, Birtwistle, Adès, Francesconi, Glanert, Rihm, Widmann en Raskatov. Op verschillende labels verschenen vanaf de jaren zeventig legendarische grammofoonplaten en cd’s met dirigenten als Stokowski, Doráti, Fournet en De Waart. Met dirigent Mark Wigglesworth realiseerde het orkest een Sjostakovitsj-serie. Met Jaap van Zweden legde het orkest een Bruckner-cyclus vast. Ook alle symfonieën en de opera Simplicius Simplicissimus van Karl Amadeus Hartmann – in

seizoen 2013-2014 uitgevoerd in de NTR Zaterdag-Matinee – zijn op cd verschenen. Onder leiding van James Gaffigan werden de zeven symfonieën van Prokofjev opgenomen. Ook verschenen opnamen van Goebaidoelina, Jeths, Rijnvos, Ketting en Wag-ner. De liveregistratie van Parsifal (onder Jaap van Zweden) werd onderscheiden met de Edison Klassiek 2012. Mede door de registraties voor de Nederlandse Publieke Omroep treedt het Radio Filharmonisch Orkest op voor een live-publiek dat vele malen groter is dan een concertzaal ooit zal kunnen herbergen. Door de bijzondere programmakeuze en het grote publieksbereik is het Radio Filharmonisch Orkest een essentiële schakel in het Nederlandse muziekleven. In 2014 kreeg het orkest hiervoor een Edison Klassiek Oeuvreprijs toegekend.Inge Jongerman schrijft een boek over het 75-jarige Radio Filharmonisch Orkest, dat in de zomermaanden zal verschijnen.

www.grootomroepkoor.nl Vriend worden van het Omroepkoor? Kijk op www.vriendengrootomroepkoor.nl

“Ondanks het blik aan prachtige en waarachtige Wagnerzangers dat de Matinee had opgentrokken, groeiden Jaap van Zweden en het magnifieke Radio Filharmonisch Orkest uit tot de echte sterren van deze bijzondere uitvoering.” PETER VAN DER LINT, Trouw, 4 november 2019 (Wagner, Die Walküre)

Benjamin Goodson

James GaffiganPeter Dijkstra

Karina Canellakis

www.radiofilharmonischorkest.nl Wordt u ook vriend van het Radio Filharmonisch Orkest? Zie www.radiofilharmonischorkest.nl/vrienden-van-het-rfo

75 JAAR RADIO FILHARMONISCH ORKEST EN GROOT OMROEPKOOR


“Ik wil een ander graag laten kennismaken met datgene waarmee ik zelf gelukkig ben. Dat is dus niet van de hoge toren af, maar ‘luister nou eens, probeer het nou eens’.” Met deze instelling begon Hans Kerkhoff zestig seizoenen geleden als programmeur aan de Matinee op de Vrije Zaterdag. En met deze instelling maakte hij van het ‘socialistische’ alternatief dat omroepvereniging VARA in 1961 bood voor het wassen van de auto op de net verworven, zwaar bevochten vrije zaterdag een culturele noodzaak die nog niets aan urgentie heeft verloren. Al is de reden achter deze urgentie in de loop der decennia wel veranderd.Signaleren, ontdekken, restaureren en initiëren. Het zijn taken die de ZaterdagMatinee zich van meet af aan heeft toegeëigend. De serie speelt daarom sinds de eerste concerten een onmisbare rol in de Nederlandse concerten muziekhistorie. Dankzij de creativiteit en de artistieke onafhankelijkheid waarmee Kerkhoff programmeerde, groeide de zaterdagmiddag uit tot een onmisbare aanvulling op de concerten in het Amsterdamse Concertgebouw. Onbekend repertoire, concertante opera’s en vaak

groot bezette Nederlandse en eigentijdse muziek werden de vier pijlers onder het artistieke beleid van Kerkhoff. En die zijn door de jaren heen bij andere roemruchte artistiek leiders als Kees Hillen en Jan Zekveld net zo succesvol gebleken. Ook de huidige artistiek leider Kees Vlaardingerbroek maakt zich al jaren sterk voor de Nederlandse componist, voor grote opdrachten aan internationaal vermaarde componisten, voor de programmering van belangwekkende minder vaak uitgevoerde opera’s, voor ander zelden gehoord werk – ook uit de barok – en voor muzikale zaken die niet onopgemerkt en onbesproken mogen blijven.

Terugtredende overheid

“H et culturele erfgoed staat

onder druk, het aantal Nederlandse orkesten is de afgelopen decennia

gehalveerd,” stipt Vlaardingerbroek een van de zaken aan die anno 2020 niet onbesproken mogen blijven. “Het bewust omgaan met het culturele erfgoed en het zinvol verbreden daarvan is belangrijker dan ooit. Dat heeft alles te maken met een terugtredende overheid en een sterk verminderde culturele educatie. En dat maakt ook de rol en functie van de ZaterdagMatinee groter en belangrijker dan ooit.”Het is duidelijke taal in een tijd waarin de overheid en subsidiegevers entertainment en grote kunst met elkaar verwarren en, net zoals de omroepen die vroeger voor de verschillende zuilen stonden, alles politiseren in termen van hokjesdenken als huidskleur en gender. “En dat is precies waar kunst niet over gaat,” zegt Vlaardingerbroek stellig.

“Kunst verbreedt juist, verbroedert. En het enige

definiërende criterium is kwaliteit. Dat is het voor de ZaterdagMatinee altijd geweest en dat zal het blijven. Juist in de Matinee klinkt veel nieuw werk van vrouwelijke componisten, niet omdat het vrouwen betreft, maar goede componisten.”

Kwaliteit D e kwaliteit van de ZaterdagMatinee

wordt inderdaad allerwegen geroemd. “Die Walküre biedt

vierenhalf uur Wagner op zijn Wagnerst, vol incestueuze liefde, bloedwraak en machtswellustig zielenleed. Crux: je hebt er onder andere zes geweldige Wagnerzangers voor nodig. Dat die door de casting director Christian Carlstedt ook werden gevonden, maakte de middag tot een memorabel topevenement,” zo stond op maandag 4 november 2019 in NRC Next en NRC Handelsblad na een van de vele hoogtepunten van het seizoen 2019-2020, de concertante uitvoering van Die Walküre met het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Jaap van Zweden. En op 30 november 2015 schreef

Joep Stapel in NRC Handelsblad naar aanleiding van de reconstructie van Skrjabins Mysterium door de Rus Alexander Nemtin: “Hoed af voor het lef van de ZaterdagMatinee en de musici om deze buitenissigheid te ontsluiten.” Tegelijkertijd benadrukte De Telegraaf dat “zo’n project in Nederland geen schijn van kans zou maken als er geen ZaterdagMatinee bestond.”

Stichting Vrienden van

de Matinee

“De ZaterdagMatinee ontdekt en schetst

internationale ontwikkelin-gen,” zo vatte Vlaardinger-broek het programma van

de ZaterdagMatinee al eens eenvoudig samen. “Dat betekent ook dat we de ruimte bieden aan jong talent naast gevestigde internationale namen en belangwekkende Nederlandse componisten. Zo voert de concert serie niet alleen uit wat andere series links laten liggen, maar helpt door herne-mingen van belangwekkende hedendaagse werken de geschiedenis ook een handje bij het vormen van een nieuwe canon van meesterwerken.” Voorbeel-den daarvan zijn de Nederlandse première van de opera Babylon van de Oostenrijkse componist Jörg Widmann, die als “één van de hoogtepunten van het Holland Festival 2017” (Nieuwe noten) werd onthaald, of Hamlet van de Australiër Brett Dean, aan het slot van het seizoen 2019-2020.Ook in seizoen 2020-2021 staat er traditiegetrouw weer veel nieuwe muziek op het programma. Nederlandse componisten als Peter-Jan Wagemans, Robin de Raaff en Bart Visman en internationale (aankomende) grootheden als Samuel Adams, de zoon van Erasmusprijswinnaar John Adams, Alfred Momotenko-Levitsky en James MacMillan schrijven ondanks het feit dat het Fonds Podiumkunsten de handen grotendeels heeft afgetrokken van de gecomponeerde ‘serieuze’ muziek nieuwe noten in opdracht van de NTR ZaterdagMatinee. Dat dit kan, heeft alles te maken met een uniek initiatief van de luisteraars en concertbezoekers: de in 2018 opgerichte Stichting Vrienden van de Matinee. “De Stichting Vrienden is in korte tijd heel belangrijk geworden voor de

‘Groter en belangrijker dan ooit’ZESTIGSTE SEIZOEN ZATERDAGMATINEE

af

fic

he N

orb

ert C

roo

ne

nb

erg

MYST E RIUM

RADIO FILHARMONISCH ORKEST

GROOT OMROEPKOOR

VLAAMS RADIO KOOR

MARKUS STENZ DIRIGENT

ALEXEI ZUEV PIANO

MARISOL MONTALVO SOPRAAN

ZA 28 NOV 13.00 UUR CONCERTGEBOUW AMSTERDAM

KAARTEN: € 37,- (CJP ETC. € 32,-) CONCERTGEBOUWLIJN 0900-6718345 (€ 1,- P/G) OF WWW.ZATERDAGMATINEE.NL

een concertserie

van


ZaterdagMatinee,” zegt Vlaardingerbroek. “Zonder de steun van de Vrienden was bijvoorbeeld de opdracht aan Martijn Padding voor het concert in december 2019 ter ere van de tachtigste verjaardag van Louis Andriessen niet mogelijk geweest. En ook voor het seizoen 2020-2021 heeft de Stichting de meeste opdrachten (mede) mogelijk gemaakt. Je kunt heel boos worden over het feit dat het Fonds Podiumkunsten deze zaken nauwelijks meer subsidieert, en dat ben ik ook geworden, maar daarnaast moet je meteen gaan kijken hoe dit op te lossen is. De vrienden zijn in dezen gelukkig een grote nieuwe speler.”

Waardering D e NTR ZaterdagMatinee is zo internationaal een

van de weinige podia waarop onverschrokken nieuw gecomponeerde muziek – vaak in een bezetting die elders niet meer mogelijk is – en onbekende muziek uit vervlogen en recente tijden geprogrammeerd worden naast de bekendere klassieke en twintigste-eeuwse werken. Het aloude doel om met stevige voetnoten niet alleen geschiedenis te schrijven, maar haar ook te herschrijven, heeft daarbij nog niets aan glans en

urgentie verloren. “We zijn er om nieuwsgierige mensen nieuwe muziek te laten ontdekken,” zegt artistiek leider Kees Vlaardingerbroek. “Dat kan muziek zijn die vertelt wat er vandaag de dag speelt, maar ook muziek die lang heeft liggen wachten om werkelijk ontdekt te worden – neem de geweldige productie van A village Romeo and Juliet van Delius, eind 2018, of het fascinerende San Giovanni Battista van de al even intrigerende Alessandro Stradella in februari 2020.”Het lijkt een risico om steeds onbekend werk te programmeren, maar door alle jaren heen is het publiek de serie trouw gebleven en meegegroeid. Zelfs de meest bijzondere, ogenschijnlijk ‘lastige’ programma’s trekken al decennialang, zowel in de zaal alsook op de radio, een omvangrijk en enthousiast publiek. Die constante populariteit mag in een cultureel landschap dat doorlopend verandert en onder druk staat een buitengewone prestatie genoemd worden. “Publieker dan dit wordt het niet,” reageert Vlaardingerbroek op het door de politiek en mogelijke subsidiegevers vaak aangehaalde vermeende elitaire karakter van de serie. “De ZaterdagMatinee is zowel nationaal als internationaal onderscheidend en trekt wekelijks

ZESTIG JAAR ZATERDAGMATINEE

vele tienduizenden luisteraars. En niet alleen de oudere generaties, ook jongeren. De generatie van nu wil kwaliteit en krijgt steeds meer het besef terug dat een land zonder cultuur geen sociaal-menselijke basis heeft. Ook en juist in het stimuleren van dit besef speelt de ZaterdagMatinee na zestig jaar nog steeds een onmisbare rol.”

Omroepensembles

D at de ZaterdagMatinee

dit kan blijven doen, heeft alles te maken met een onmisbare kurk onder de kwaliteit van de concertserie: het in 2020 vijfenzeventig jaar bestaande Groot Omroepkoor en het even oude Radio Filharmonisch Orkest (RFO), de laatste twee overgebleven omroepensembles. Juist in de ZaterdagMatinee komt hun onschatbare waarde tot haar recht: er zijn geen ensembles in Nederland die zo veel risico, avontuur en een veelheid aan groots opgezette spannende nieuwe muziek op het allerhoogste uitvoeringsniveau kunnen brengen. En ook dat valt op. Zo was het een statement van de eerste orde dat Bernard Haitink, die van 1957 tot

1961 chef-dirigent was, voor zijn afscheidsconcert op de Nederlandse podia juist het RFO dirigeerde.

“Dat [Bernard Haitink] juist in de NTR Zaterdag-Matinee met het RFO adieu zei is daarom betekenis vol,” schreef Het Parool opmerkzaam na dit memorabele ZaterdagMatineeconcert van 15 juni 2019. “Het onderstreept zijn gedachten over de kwaliteit, maar zeker ook de kwetsbaarheid van de omroepgezelschappen en van de Matinee als concertserie zonder weerga; uniek op de wereld. Koester dit, leek Haitink te willen zeggen tegen de goede verstaander.”En precies dat is de boodschap die elke zaterdagmiddag weer in nieuwe of oude noten, in opera, koorwerk of symfonie vol vuur vanaf het concertpodium gespeeld, gezongen, gefluisterd en waar nodig geschreeuwd en ingehamerd wordt: koester dit. Opdat de NTR ZaterdagMatinee ook de komende zestig jaar nog zijn zo belangwekkende signalerende, ontdekkende, restaurerende en initiërende rol kan spelen.

PAUL JANSSEN

“Al met al een regelrechte happening, zo’n middag. En dat is nog zwak uitgedrukt.” – FREDERIKE BERNTSEN, Trouw, 27 oktober 2019 (Arthur & Lucas Jussen spelen Kulenty, Bartók en Messiaen)

“Op zaterdag 1 juni 2019 werd de bedwelmende opera [Die Gezeichneten] van Schreker op een onnavolgbare wijze tijdens de NTR ZaterdagMatinee uitgevoerd en als u er niet bij was dan mag u er oprecht spijt van hebben. Zo onvoorstelbaar goed heb ik de partituur nog niet eerder uitgevoerd horen worden. Markus Stenz had er niet alleen affiniteit mee, hij leek er midden in te wonen. Alsof hij het zelf had gecomponeerd.” – BASIA JAWORSKY, Basia con fuoco, juni 2019

“De van drie tot tien uur durende middag/avond vloog voorbij. Eén troost: volgend seizoen is Van Zweden terug voor Wagner in de Matinee, dan met Götterdämmerung.” – MISCHA SPEL, NRC & NRC Next, 4 november 2019 (Wagner Die Walküre)

“Het is deze krant al vaker geschreven: de NTR ZaterdagMatinee is in zijn soort uniek in de wereld. En een belangrijk onderdeel van die uniciteit zijn de opdrachtwerken van Nederlandse componisten. Maar daar dreigt volgens [Kees] Vlaardingerbroek nu de klad in te komen, omdat het Fonds Podiumkunsten nee heeft gezegd tegen zijn aanvragen.” – ERIK VOERMANS, Het Parool, 21 april 2018

HAITINKf

oto S

imo

n van

Bo

xtel af

fic

he N

orb

ert Cro

on

enb

ergINFO: CONCERTGEBOUWLIJN 020 671 83 45 OF ZATERDAGMATINEE.NL

RADIO FILHARMONISCH ORKESTBERNARD HAITINK dirigentCAMILLA TILLING sopraanStrauss OrkestliederenBruckner Vierde symfonie ‘Romantische’

zaterdagmatinee.nl

HET CONCERTGEBOUWAMSTERDAM

15 JUNI 2019 - 14.15 U

DIRIGEERT BRUCKNERS VIERDE

een concertserie

van

UITVERKOCHT!

ZM0201 Affiche 190615 Haitink R2.indd 1 16-05-19 15:41

DE PERS

PRIJZEN: € 66,84 (CJP, PAS 65 EN 2E RANG € 59,64)INFO: CONCERTGEBOUWLIJN 020 671 83 45 OF ZATERDAGMATINEE.NL

RADIO FILHARMONISCH ORKESTGROOT OMROEPKOOR MARKUS STENZ dirigent

af

fic

he N

orb

ert Cro

on

enb

erg

een concertserie

van

zaterdagmatinee.nl

DieGezeichnetenSCHREKER

HET CONCERTGEBOUWAMSTERDAM

ZA 1 JUNI 2019 - 13.00 (!) U

ZM0197 Affiche 010619 (A0 A2) R3.indd 2 26-04-19 09:38


Passe-partout30 CONCERTEN Passe-partout € 677 (u bespaart € 788)

Operaserie6 CONCERTEN abonnement € 365 (u bespaart € 36)losse kaarten € 68 / Opera-3: € 80 / Opera-5: € 49kortingsprijs € 43 / € 61 / € 70

Serie RFO & Friends I5 CONCERTEN abonnement € 190 (u bespaart € 27)losse kaarten € 42 / RFO & Friends I-5: € 49kortingsprijs € 37 / € 43

Serie RFO & Friends II5 CONCERTEN abonnement € 190 (u bespaart € 27)losse kaarten € 42 / RFO & Friends II-1: € 49kortingsprijs € 37 / € 43

Serie GOK & Friends5 CONCERTEN abonnement € 190 (u bespaart € 27)losse kaarten € 42 / Gok & Friends-5 € 49kortingsprijs € 37 / 43

Serie Oude muziek5 CONCERTEN abonnement € 215 (u bespaart € 30)losse kaarten € 49kortingsprijs € 43

Serie Hedendaags4 CONCERTEN abonnement € 145 (u bespaart € 23)losse kaarten € 42kortingsprijs € 37

Toegangsprijzen en bestellenSEIZOEN 2020-2021

colofon

Zoals altijd kunt u ook dit seizoen een passe-partout bestellen voor alle 30 ZaterdagMatinees. Bij een passe-partout komt de gemiddelde toegangsprijs op € 22,57 per Matinee (een korting van ruim 53% ten opzichte van de prijs van 30 losse kaartjes). Abonnementen en passe-partouts zijn niet persoonlijk. U kunt dus heel goed met anderen samen een passe-partout of serie kopen.

Uitgave NPO Radio 4 / Stichting Omroep Muziek

tekstbijdragen Willem Bruls, Joep Christenhusz, Paul Janssen, Sofie Taesredactie Onno Schoonderwoerdscheidingspagina Victoria & Albert Museum, Londenfotografie Astrid Ackermann, Agenturmaterial, Mats Bäcker, Sandór Benkö, Tom Blaton, Marco Borggreve, Simon van Boxtel, Mathias Bothor, Victoria Caddish, Sim Cannety Clarke, Tatjana Dachsel, Janis Deinats, Stephanie Girard, Florence Grandidie, Bergh Fotografie, Benjamin Ealovega, Richard Haughton, Juri Hiensch, Harald Hoffmann, Terry James, Kaupo Kikkas, Mark Kohn, René Knoop, Leander Lammertink, Eduardus Lee, Dana van Leeuwen, Frances Marshall, Phil Poyntner, Olja Radmanovic, Simon van Rompay, Todd Rosenberg, Anna Sanfeliu, Studio 3, Otto van den Toorn, Can Turkylmaz, Gerrit Schreurs, Suzanne Schwietz, Talvi Vaaka, Eva Vermandelalina, Juan Carlos Villaroel, Sarah Wijzenbeek, Julia Wesely, Hans van der Woerd

vormgeving Norbert Croonenbergdruk Muller Visual, Mijdrecht

Fotografen en andere rechthebbenden die menen aan deze uitgave aanspraken te kunnen ontlenen, wordt verzocht contact op te nemen met de uitgeefster.

Copyright 2020 © Stichting Omroep Muziek / NTR ZaterdagMatinee, Hilversum

alle rechten voorbehouden

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt in enige vorm, hetzij door druk, foto kopie, microfilm of enige andere manier, tenzij met uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de uitgeefster.

Feest!

In een seizoen met zoveel ronde getallen – het zestigste seizoen van de ZaterdagMatinee, en het Groot Omroepkoor en het Radio Filharmonisch Orkest die beide in 2020 het vijfenzeventigjarig bestaan vieren – kozen wij als motto op het omslag van deze brochure deze regels uit Les fêtes d’Hébé van Rameau: “laten we de dag die ons bijeenbrengt koesteren, Liefde, laten we altijd samen zijn”.Dertig zaterdagmiddagen per jaar betonen wij onze liefde voor bijzondere muziek, en dertig keer per jaar zijn we gelukkig dat zovelen die liefde delen. Om het feest van het zestigste seizoen extra luister bij te zetten, vroegen wij professor Claire Wilcox, senior curator of fashion van het Victoria and Albert Museum in Londen, uit hun collectie beelden te verzamelen die een feestelijk karakter uitstralen: “In ruim dertig jaar als mode curator, was dit de

eerste keer dat ik gevraagd ben mode aan muziek te linken. Een intrigerend vraagstuk. Kies ik voor stukken die iets zeggen over de stemming van bepaalde muziekstukken, of kies ik voor kleding die de periode van het ontstaan van de composities weerspiegelt? Kies ik voor kleding die past bij de eerste uitvoering van stukken of vertrouw ik op mijn instinct? Uiteindelijk selecteerde ik teveel stuk-ken, om degenen die de muziek het beste kennen te laten beslissen.Het zijn misschien geen kledingstukken voor een gemiddeld ZaterdagMatinee-bezoek, maar wel ‘kunstwerken’ uit vijf eeuwen geschiedenis – als een mooie compagnon van muziek uit evenzovele eeuwen.

Het team van de NTR ZaterdagMatinee


Bestellen en verlengen van passe-partouts en seriesDe serieverkoop voor concertseizoen 2020-2021 gaat op woensdag 26 februari om 10.00 uur van start. De verlengtermijn voor de vaste series is tot en met dinsdag 31 maart.

U kunt series op drie manieren bestellen of verlengen:

ONLINE via www.concertgebouw.nl/series kunt u series bestellen/verlengen met uw persoonlijke account. Hebt u nog geen account, dan kunt u dit aanmaken en meteen de serie(s) van uw keuze bestellen. U kunt betalen met een eenmalige machtiging (incassering in juni 2020) of met uw creditcard of iDEAL. U ontvangt per omgaande een bevestigingsmail. Voor deze service wordt € 2,50 per transactie gerekend, voor papieren kaarten rekent Het Concertgebouw € 1,50 extra.

TELEFONISCH via de Concertgebouw Serielijn (020 - 3059977 dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur van woensdag 26 februari tot en met dinsdag 31 maart) kunt u uw series bestellen / verlengen. Vanaf woensdag 1 april kunt u via de Concert-gebouwlijn 020 - 6718345 dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur series bestellen. U kunt betalen met een eenmalige machtiging (incassering in juni 2020) of met een creditcard. U ontvangt per omgaande een bevestigingsmail. Voor deze service wordt € 4,50 per transactie gerekend, voor papieren kaarten rekent Het Concertgebouw € 3,50 extra.

SCHRIFTELIJK via de bijgesloten bestelbon kunt u series bestellen of verlengen. U kunt betalen met een eenmalige machtiging (incassering in juni 2020). U ontvangt een bevestigingsmail na verwerking. Voor deze service wordt € 10,00 per transactie gerekend.

Bestellen van losse kaartenDe verkoop van losse kaarten voor concertseizoen 2020-2021 start op maandag 1 juni 2020 (Tweede Pinksterdag) om 10.00 uur.U kunt losse kaarten op drie manieren bestellen:

ONLINE via www.concertgebouw.nl TELEFONISCH via de Concertgebouwlijn (020 - 6718345 dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur)

KASSA maandag tot en met vrijdag geopend van 13.00 tot 19.00 uur, zaterdag en zondag van 10.00 tot 19.00 uur. Als er geen avondconcert is sluit de kassa om 17.00 uur.

Belangrijke data woensdag 26 februari 2020 start serieverkoop dinsdag 31 maart 2020 einde verlengtermijn series maandag 1 juni 2020 start verkoop losse kaarten juni 2020 incassering eenmalige machtiging juli 2020 verzending toegangskaarten

ContactUw bestelling of verlenging van concertseries en losse kaarten wordt verwerkt door Het Koninklijk Concertgebouw. Voor vragen over uw bestelling kunt u contact opnemen via:

e-mail [email protected] en [email protected] Concertgebouw Serielijn 020 - 3059977 (dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur van 26 februari tot en met 31 maart 2020) Concertgebouwlijn 020 - 6718345 (dagelijks van 10.00 tot 17.00 uur)

Algemene informatieBEREIKBAARHEID

openbaar vervoer Het Concertgebouw is bereik-baar per tram (lijn 2, 3, 5 en 12) en bus (347, 357 en 397) of via metrolijn 52 (Noord/Zuidlijn) tot station De Pijp en vervolgens met tramlijn 3 of 12.

eigen vervoer In de omgeving van Het Concertge-bouw geldt (behalve op zondag) betaald parkeren. Voor de parkeergarage van Q-Park Museumplein kunt u bij de kassa en de garderobe kortingskaar-ten krijgen. U kunt ook gebruikmaken van P+R Olympisch Stadion of P+R RAI.

Voor verdere details: www.concertgebouw.nl/uw-bezoek/bereikbaarheid

TOEGANG ZALENDe deuren van de Grote en de Kleine Zaal gaan in de regel 40 minuten voor aanvang open, die van de Koorzaal 15 minuten voor aanvang. Als u te laat bent, wordt u bij een passende onderbreking binnengelaten. Tassen, rugzakken en paraplu’s mogen niet mee in de zaal. U dient deze af te geven aan de (gratis) garderobe.

MUZIEK BELEVEN DOET U SAMENMuziek beleven in Het Concertgebouw doet u samen. Veel bezoekers willen optimaal van de muziek genieten door geconcentreerd en in stilte te luisteren. Wij vragen u daar rekening mee te houden.

MINDERVALIDEN / SLECHTHORENDENHet Concertgebouw is rolstoelvriendelijk. Naast de Hoofdentree bevinden zich diverse invalidenpar-keerplaatsen. Het meenemen van hulphonden is toegestaan.Bezoekers met een gehoorbeperking kunnen gebruikmaken van een systeem voor gehoor-ondersteuning. Vraagt u hiernaar bij de garderobe.Voor verdere details: www.concertgebouw.nl/uw-bezoek/speciale-voorzieningen

PROGRAMMAWIJZIGINGENLevende muziek is mensenwerk. Wijzigingen in de aangekondigde programma’s zijn daarom soms onvermijdelijk. De meest actuele informatie vindt u op www.concertgebouw.nl

ALGEMENE BEZOEKERSVOORWAARDENIn het Concertgebouw zijn de Algemene Bezoe-kersvoorwaarden Concertgebouw NV van toepas-sing. Deze zijn te vinden op www.concertgebouw.nl/bezoekersvoorwaarden

TOEGANGSPRIJZEN EN BESTELLEN


OPERA 1 5 SEP 13.30U Jubileumconcert: Mascagni’s epische Il piccolo MaratRadio Filharmonisch Orkest, Groot Omroepkoor, Pietro Rizzo, Anita Hartig, Stefano La Colla, John Relyea e.a. Mascagni Il piccolo Marat P 22

RFO & FRIENDS I 1 19 SEP 14.15UKarina Canellakis dirigeert de SacreRadio Filharmonisch Orkest, Silbersee, Karina Canellakis, Pierre-Laurent AimardKyriakides One Hundred Years (werktitel, WP)Bartók Derde pianoconcertStravinsky Le sacre du printemps P 30

OUDE MUZIEK 1 26 SEP 14.15UPurcells King Arthur: The Holy Grail van de Engelse operaEarly Opera Company, Christian Curnyn, Lindsay Duncan, Lucy Crowe Purcell King Arthur P 48

GOK & FRIENDS 1 3 OKT 14.15UWigglesworth dirigeert Mozart, Schubert en WigglesworthRadio Filharmonisch Orkest, Groot Omroepkoor, Ryan Wigglesworth, Marc-André Hamelin, Sophie Bevan, Helena Rasker, Benjamin Hulett, Mark OmvleeMozart Kyrie KV 341R. Wigglesworth Pianoconcert (NP)Schubert Mis in Es D 950 P 42

OUDE MUZIEK 1 7 OKT 13.00UFagioli en Cencic in Porpora-operaArmonia Atenea, George Petrou, Franco Fagioli, Max Emanuel CencicPorpora Carlo il Calvo (NP) P 49

RFO & FRIENDS II 1 24 OKT 14.15UNézet-Séguin en Batiashvili in romantische sferenRotterdams Philharmonisch Orkest, Yannick Nézet-Séguin, Lisa BatiashviliSzymanowski Eerste vioolconcertBruckner Derde symfonie P 36

RFO & FRIENDS I 2 31 OKT 14.15URadio Filharmonisch Orkest en Groot Omroepkoor: 75 jaar!Radio Filharmonisch Orkest, Groot Omroepkoor, Karina Canellakis, Sergey Khachatryan, Liv RedpathWagemans Carnaval of shades (WP)Mendelssohn VioolconcertBoulanger D’un soir tristePoulenc Gloria P 31

P 31HEDENDAAGS 1 7 NOV 14.15UZimmermann en muziek uit oosterse sferenRadio Filharmonisch Orkest, Markus Stenz, Tamara StefanovichHuang Ruo The Butterfly Exchange voor orkest (WP)Unsuk Chin PianoconcertYun Fanfare & memorial (NP)Zimmermann Photoptosis P 56

OPERA 2 14 NOV 13.30USchumann de vernieuwer: GenovevaHelsinki Baroque Orchestra, Arnold Schoenberg Chor, Aapo Häkkinen, Carolyn Sampson, Andrew Staples, Johannes Weisser, Vesselina Kasarova, e.a.Schumann Genoveva P 23

RFO & FRIENDS II 2 21 NOV 14.15UDe melodie van Bernd Alois ZimmermannRadio Filharmonisch Orkest, Lawrence Renes, Simone LamsmaDe Raaff Sfera (WP)Zimmermann VioolconcertMahler Vierde symfonie P 37

HEDENDAAGS 2 28 NOV 13.30UVerhalen in miniatuur: de roots van WebernVox Luminis, Lionel Meunier, Ensemble Modern Orchestra, Enno Poppe, Caroline MelzerIsaac Virgo prudentissima & motettenWebern Variationen für Klavier - Zwei Lieder - Fünf Stücke - Vier Lieder - Sechs Bagatellen - Drei Orchesterlieder - Variationen für OrchesterFerneyhough Lawdes DeoNiël Capriccio voor viool en pianoFerneyhough In nomine a 3Djordjević nieuw werk (NP)Ferneyhough In nomine a 5Poppe nieuw werk (WP) P 57

OPERA 3 12 DEC 15.00UJaap van Zweden dirigeert GötterdämmerungRadio Filharmonisch Orkest, Groot Omroepkoor, Jaap van Zweden, Anja Kampe, Daniel Frank, Falk Struckmann, e.a.Wagner Götterdämmerung P 24

GOK & FRIENDS 2 19 DEC 14.15U

Een Russische kerstLets Radiokoor, Sigvards KļavaSviridov Gezangen en gebeden (selectie)Tsjaikovski Negen geestelijke koren (selectie)Momotenko-Levitsky Drie geestelijke hymnen (NP)Rachmaninov Koorconcert: In onze gebeden, immer aanwezige Moeder GodsGretsjaninov Vigilie voor de gehele nacht (selectie)Silvestrov Twee kerstwiegeliedjes P 43

GOK & FRIENDS 3 16 JAN 14.15UMacMillans kerstoratoriumRadio Filharmonisch Orkest, Groot Omroepkoor, James MacMillan, Mary Bevan, Christopher MaltmanMacMillan Christmas Oratorio (NP) P 44

Chronologisch overzicht 2020-2021


OPERA 4 30 JAN 13.30UJenůfa: Karina Canellakis’ eerste opera in NederlandRadio Filharmonisch Orkest, Groot Omroepkoor, Karina Canellakis, Lise Davidsen, Maria Guleghina, e.a.Janáček Jenůfa P 25

OUDE MUZIEK 3 6 FEB 13.00UGiacomelli’s Merope – opera voor Farinelli en CaffarelliLa Cetra Barockorchester & Vokalensemble Basel, Andrea Marcon, Kristina Hammarström, Kangmin Justin Kim, e.aGiacomelli Merope (NP) P 51

HEDENDAAGS 3 20 FEB 14.15UIngo Metzmacher dirigeert Zimmermanns zwanenzangRadio Filharmonisch Orkest, Ingo Metzmacher, Tabea Zimmermann, Georg Nigl, Thomas ThiemeBach/Webern RicercataHöller Altvioolconcert (NP)Zimmermann Eine ekklesiastische Aktion (Ich wandte mich und sah an alles Unrecht, das geschah unter der Sonne) P 58

RFO & FRIENDS I 3 6 MRT 14.15UKunst vs. SovjetbarbarenRadio Filharmonisch Orkest, Osmo Vänskä, Alina IbragimovaRoslavets Eerste vioolconcert (NP)Sjostakovitsj Vijfde symfonie P 32

OUDE MUZIEK 4 13 MRT 13.30UBriljant vóór Bach: Reinhard Keisers Brockes-PassionNederlandse Bachvereniging, Shunske Sato, Rachel Redmond, Eric Stoklossa, Felix SchwandtkeKeiser Brockes-Passion P 53

RFO & FRIENDS II 3 20 MRT 14.15UMahlers Kindertotenlieder door Magdalena KoženáRadio Filharmonisch Orkest, Karina Canellakis, Magdalena KoženáDi Castri Lineage (NP)Mahler KindertotenliederBrahms/Schönberg PianokwartetP 38

OPERA 5 27 MRT 13.30UDe lyrische talenten van Rameau: Les fêtes d’HébéPurcell Choir, Orfeo Orchestra, György Vashegyi, Chantal Santon Jeffery, Katherine Watson, Olivia Doray, Reinoud Van Mechelen, e.a.Rameau Les fêtes d’Hébé P 26

RFO & FRIENDS I 4 10 APR 14.15UAlexander Gavrylyuk speelt SchumannRadio Filharmonisch Orkest, Sascha Goetzel, Alexander GavrylyukWebern Passacaglia opus 1Schumann PianoconcertSchubert Zevende symfonie D 729 (voltooid door Brian Newbould) P 33

GOK & FRIENDS 4 17 APR 14.15UEd Spanjaard dirigeert Frans koorrepertoireGroot Omroepkoor, Ed Spanjaard, Matthias HavingaDuruflé Quatre motets sur des thèmes grégoriensVisman nieuw werk (WP)Saint-Saëns Mis opus 4 P 45

RFO & FRIENDS II 4 24 APR 14.15UEdo de Waart: Lieder von der ErdeRadio Filharmonisch Orkest, Edo de Waart, Markus Eiche, Sasha Cooke, Andrew StaplesMomotenko-Levitsky Earth’s Prayers (WP)Diepenbrock Im großen SchweigenMahler Das Lied von der Erde P 39

RFO & FRIENDS I 5 1 MEI 14.15UNaar Frankrijk met Lahav Shani Rotterdams Philharmonisch Orkest, Lahav Shani, Joséphine OlechDutilleux Tweede symfonie ‘Le double’Escaich Fluitconcert (WP)Ravel Daphnis et Chloé, tweede suite P 34

HEDENDAAGS 4 8 MEI 14.15UBarbara Hannigan en LUDWIGLudwig, Barbara Hannigan, James Way, Alison Scherzer, Trevor Eliot Bowes, Erik Rosenius, Mathieu AmalricHaydn Symfonie nr. 90Barry Salome (NP) P 59

GOK & FRIENDS 5 15 MEI 14.15UThomas Hengelbrock dirigeert Israel in EgyptBalthasar-Neumann-Chor & -Ensemble, Thomas HengelbrockHändel Israel in Egypt P 46

RFO & FRIENDS II 5 22 MEI 14.15USpel met de traditie: Larcher en SibeliusRadio Filharmonisch Orkest, Karina Canellakis, Kirill GersteinS. Adams nieuw werk voor orkest (WP)Larcher Tweede pianoconcert (NP)Sibelius Vijfde symfonie P 40

OUDE MUZIEK 5 29 MEI 14.15UPergolesi en Scarlatti op de grens tussen theater en kerkCoro e Orchestra Ghislieri, Giulio Prandi, Robin Johannsen, Sara MingardoPergolesi Stabat MaterA. Scarlatti Messa di Santa Cecilia P 54

OPERA 6 5 JUN 13.30UOpera’s van Weir en Dallapiccola: trauma’s en vergeefse hoopRadio Filharmonisch Orkest, Groot Omroepkoor, Franck Ollu, Scott Hendricks, Jasmin Etezadzadeh, Matthew Newlin, Helena Koonings, Lester Lynch, John DaszakWeir Blond EckbertDallapiccola Il prigioniero P 27

CHRONOLOGISCH OVERZICHT 2020-2021


Bestelformulier voor series en passe-partouts

60H

ET CON

CERTGEBOU

W AM

STERDAM

20|21

Na een prachtig concert van het 60ste seizoen van de NTR ZaterdagMatinee in Het Concertgebouw in Amsterdam kunt u vol sfeer overnachten bij Het Bilderberg Garden Hotel. Het hotel is ideaal gelegen en bevindt zich op slechts 10 minuten lopen van Het Concertgebouw. Onze royale hotelkamers zijn voorzien van luxe voorzieningen, zoals Pure Herbs badproducten en een ligbad of inloopdouche. Kom na het concert genieten in Restaurant De Kersentuin

tijdens een heerlijk diner waarbij u culinaire klassiekers proeft op een moderne manier. ’s Ochtends geniet u van een uitgebreid ontbijtbuffet met onder andere diverse ambachtelijke broden, bijzondere jams van Tlant en vers gesneden fruit. Het Garden Hotel biedt u na een enerverende dag in de hoofdstad graag een relaxed verblijf.

Meer informatie?bilderberg.nl/amsterdam/garden-hotel/

EEN LUXE OVERNACHTING BIJ HET BILDERBERG GARDEN HOTEL

Dijsselhofplantsoen 71077 BJ Amsterdam

+31 (0)20 570 56 [email protected]

GRAFISCHEPARTITUURiets goed op papier zetten is een vak apart

óns vak

Communicatieweg 1 • 3641 SG Mijdrecht • 020 410 61 [email protected] • mullervisual.nl • Volg ons op:

s e i z o e n 2020 - 2021 | 77

voorletters/naam m/v

straat/huisnummer

postcode/woonplaats

telefoon

e-mail

geboortedatum

Bestelt de volgende series

x Passe-partout voor 30 concerten à € 677

x Opera à € 365

x RFO & Friends I à € 190

x RFO & Friends II à € 190

x GOK & Friends à € 190

x Oude Muziek à € 215

x Hedendaags à € 145

Administratiekosten: € 10

Ik verleen een eenmalige machtiging aan Het Concertgebouw N.V. om het totaalbedrag af te schrijven van mijn IBAN-rekening:

datum handtekening

Gelieve in een envelop te zenden aan: Het Concertgebouw N.V. Antwoordnummer 17902 1000 WR Amsterdam (postzegel niet nodig)

s.v.p. invullen met blokletters of bestel online via www.concertgebouw.nl/series

* aankruisen wat van toepassing is

Uw adresgegevens kunnen door de NTR Zaterdag Matinee worden gebruikt om u te informeren over eventuele programmawijzigingen en om u op de hoogte te stellen van activiteiten en speciale aan-biedingen.

deze kolom niet invullen

ordnr.

✁

Is dit een verlenging van uw vorige serie of passe-partout?

ja nee*

ja nee

ja nee

ja nee

ja nee

ja nee

ja nee

Bestelformulier voorseries en passe-partouts

SEIZOEN 2020-2021

Maak een mooi gebaar voor onze jarige ZaterdagMatinee!

VRIENDEN VAN DE MATINEE

“Lang leve de NTR ZaterdagMatinee, die muzikale

projecten werkelijkheid laat worden die nergens anders

mogelijk zouden zijn.”

Het Parool (2018)

In deze brochure vindt u het indrukwekkende programma van het zestigste seizoen van de NTR ZaterdagMatinee. Er staat ons weer een groot aantal bijzondere muzikale ervaringen te wachten. Wat een heerlijk vooruitzicht!

Onze jarige ZaterdagMatinee verdient een mooi gebaar. Als dank voor een prachtig verleden, maar bovenal als investering in een spannende toekomst. Help mee het unieke karakter en de hoge kwaliteit van de ZaterdagMatinee te waarborgen. Met de financiële bijdragen van de Stichting Vrienden van de Matinee – met ondersteuning van u dus – kan de Matinee belangrijke opdrachten blijven verlenen aan componisten, of bijzondere ensembles blijven uitnodigen.

Daarom:Word Vriend (donatie van € 45,- of meer

per jaar) ofWord Genoot (meerjarige donatie van € 100,-

per jaar of meer).

Bent u al Vriend? Overweeg dan Genoot te worden. Bent u al Vriend of Genoot? Maak dan uw buurman of buurvrouw in de Matinee ook Vriend of Genoot. Of neem de Stichting Vrienden van de Matinee op in uw testament.

Meer informatie: www.vriendenvandematinee.nl

U kunt natuurlijk voor deze gelegenheid ook incidenteel bijdragen door geld over te maken op rekening NL95 TRIO 0379 3404 96 t.n.v. Vrienden van de Matinee onder vermelding van 'verjaarscadeau'. Iedere bijdrage is welkom!

De Stichting Vrienden van de Matinee heeft de status van culturele ANBI-stichting, met de daarbij behorende fiscale voordelen. Zie onze website.

s e i z o e n 2020 - 2021 | 79

Na een prachtig concert van het 60ste seizoen van de NTR ZaterdagMatinee in Het Concertgebouw in Amsterdam kunt u vol sfeer overnachten bij Het Bilderberg Garden Hotel. Het hotel is ideaal gelegen en bevindt zich op slechts 10 minuten lopen van Het Concertgebouw. Onze royale hotelkamers zijn voorzien van luxe voorzieningen, zoals Pure Herbs badproducten en een ligbad of inloopdouche. Kom na het concert genieten in Restaurant De Kersentuin

tijdens een heerlijk diner waarbij u culinaire klassiekers proeft op een moderne manier. ’s Ochtends geniet u van een uitgebreid ontbijtbuffet met onder andere diverse ambachtelijke broden, bijzondere jams van Tlant en vers gesneden fruit. Het Garden Hotel biedt u na een enerverende dag in de hoofdstad graag een relaxed verblijf.

Meer informatie?bilderberg.nl/amsterdam/garden-hotel/

EEN LUXE OVERNACHTING BIJ HET BILDERBERG GARDEN HOTEL

Dijsselhofplantsoen 71077 BJ Amsterdam

+31 (0)20 570 56 [email protected]

INHOUD - NPO Radio 4 · 2020-02-20 · bijvoorbeeld Isang Yun, Unsuk Chin en Huang Ruo. Geweldige...

Documents

Transcript of INHOUD - NPO Radio 4 · 2020-02-20 · bijvoorbeeld Isang Yun, Unsuk Chin en Huang Ruo. Geweldige...