Inhoud college 4

ContainmentContainment KoreaKorea SuezSuez

Historiografie Koude oorlog

Orthodox of traditioneelOrthodox of traditioneel RevisionistischRevisionistisch PostrevisionistischPostrevisionistisch Na de ineenstorting van Sovjet-UnieNa de ineenstorting van Sovjet-Unie

Drie visies

Teheran, 28-11/1-12-1943

Invasie Franse noordkustInvasie Franse noordkust Afspraken over naoorlogs DuitslandAfspraken over naoorlogs Duitsland Geen indamming SU op de BalkanGeen indamming SU op de Balkan Uitbreiding Polen ten koste van DuitslandUitbreiding Polen ten koste van Duitsland

Jalta, 1/11-2-1945

Poolse grenzenPoolse grenzen Naoorlogse politiek DuitslandNaoorlogse politiek Duitsland

o.a. demilitarisatie, bezettingszones, o.a. demilitarisatie, bezettingszones, reparatiesreparaties

Stalin: verkiezingen in Oost-EuropaStalin: verkiezingen in Oost-Europa Overeenstemming VNOvereenstemming VN Principeakkoord ver Sovjetdeelname aan Principeakkoord ver Sovjetdeelname aan

oorlog Japan – in ruil gebieden Verre Oosten oorlog Japan – in ruil gebieden Verre Oosten

Truman

Potsdam 17-7/2-8-1945 Oder Neisse westgrens Polen, vijfmiljoen Duitsers Oder Neisse westgrens Polen, vijfmiljoen Duitsers

eruit. Oosten land van Polen naar USSReruit. Oosten land van Polen naar USSR Stalin wil: betere doorgang straten, militaire basis Stalin wil: betere doorgang straten, militaire basis

Bosporus, deel Italiaanse koloniën in Afrika, 20 Bosporus, deel Italiaanse koloniën in Afrika, 20 miljard dollar herstelbetalingen (10 naar USSR)miljard dollar herstelbetalingen (10 naar USSR)

Westen blokkeert herstelbetalingen en restWesten blokkeert herstelbetalingen en rest Stalin blokkeert vrije verkiezingenStalin blokkeert vrije verkiezingen Einde Roosevelts “Four Policemen”Einde Roosevelts “Four Policemen”

1921 curzon na Pools-Russische oorlog

1939 Aanpassing voordeel USSR

Na WOII

1950 Polen naar westen opgeschoven

Kissinger Stalin heeft de gevolgen van zijn Oost-Stalin heeft de gevolgen van zijn Oost-

Europapolitiek onderschatEuropapolitiek onderschat VS kiezen voor Westerse eenheid ipv verder VS kiezen voor Westerse eenheid ipv verder

onderhandelen met Stalinonderhandelen met Stalin Churchill had gelijk: een politieke overeenkomst Churchill had gelijk: een politieke overeenkomst

was mogelijk op hoogtepunt macht VSwas mogelijk op hoogtepunt macht VS VS in principe tegen “verdeling”VS in principe tegen “verdeling” VS onderschatten eigen positieVS onderschatten eigen positie Terugtrekken VS legers verzwakt de Terugtrekken VS legers verzwakt de

Amerikaanse onderhandelingspositieAmerikaanse onderhandelingspositie Communistische dreiging in Europa: Italië en Communistische dreiging in Europa: Italië en

FrankrijkFrankrijk

Trumans containment Stalin is net als Tsaren expansionistischStalin is net als Tsaren expansionistisch Overal Sovjet-Unie indammenOveral Sovjet-Unie indammen Sovjetunie gaat op den duur aan zijn eigen Sovjetunie gaat op den duur aan zijn eigen

interne tegenstellingen ten onderinterne tegenstellingen ten onder Oplossing van Koude Oorlog is dus de Oplossing van Koude Oorlog is dus de

instorting van Sovjet systeeminstorting van Sovjet systeem Dus geen onderhandelingen, geen Dus geen onderhandelingen, geen

RealpolitikRealpolitik

Kritiek op containment

Van realisten, Walter LippmannVan realisten, Walter Lippmann Containment leidt tot psychologische en Containment leidt tot psychologische en

geopolitieke overextentiegeopolitieke overextentie "case by case” dan principes"case by case” dan principes Herstel Balance of Power in Europa – SU uit Herstel Balance of Power in Europa – SU uit

centrum Europa ipv indammencentrum Europa ipv indammen

Kritiek op containment

Van “New radicals”, Henry WallaceVan “New radicals”, Henry Wallace VS heeft niet moreel recht om in te dammen of VS heeft niet moreel recht om in te dammen of

te interveniërente interveniëren SU niet expansionistisch maar bangSU niet expansionistisch maar bang SU invloedssfeer in Oost-Europa is legitiemSU invloedssfeer in Oost-Europa is legitiem Accepteren invloedsfeer (op morele gronden)Accepteren invloedsfeer (op morele gronden)

Kritiek op containment

Van ChurchillVan Churchill Onderhandelen op basis van kracht, dus Onderhandelen op basis van kracht, dus

gedurende Amerikaanse atoommonopolie, wil gedurende Amerikaanse atoommonopolie, wil ook invloedssferen regeling ook invloedssferen regeling

Opmerkelijk: New Radicals en realisten Opmerkelijk: New Radicals en realisten accepteren beide invloedsferen (uit andere accepteren beide invloedsferen (uit andere overwegingen)overwegingen)

Kritiek Kissinger Erkent problemen overextensie (Vietnam)Erkent problemen overextensie (Vietnam) VS voeren passieve politiek terwijl ze op VS voeren passieve politiek terwijl ze op

hoogtepunt macht zijn (atoombom)hoogtepunt macht zijn (atoombom) Door moralistische van containment geen Door moralistische van containment geen

wederzijdse concessie meer mogelijkwederzijdse concessie meer mogelijk- > Koude oorlog conflict kon in Am visie alleen > Koude oorlog conflict kon in Am visie alleen

worden opgelost door de instorting van het worden opgelost door de instorting van het SovjetsysteemSovjetsysteem

- > geen diplomatie nodig, geen ruimte - > geen diplomatie nodig, geen ruimte Realpolitik Realpolitik

Voorgeschiedenis Korea Eeuwenlang slagveld China, mongolen, Japan, MantsjoerijeEeuwenlang slagveld China, mongolen, Japan, Mantsjoerije Na 1870 onafhankelijk, Hermieten Yi dynastieNa 1870 onafhankelijk, Hermieten Yi dynastie 1910 Japanse annexatie1910 Japanse annexatie 1945 Japanse capitulatie, Yalta 4 power trustee, China, VK, 1945 Japanse capitulatie, Yalta 4 power trustee, China, VK,

VS, USSRVS, USSR 1945 USSR Noorden, VS Zuiden, grens 38 breedtegraad1945 USSR Noorden, VS Zuiden, grens 38 breedtegraad 1948 Zuiden Republiek Korea, Noorden Dem 1948 Zuiden Republiek Korea, Noorden Dem

VolksrepubliekVolksrepubliek Beide claimen heel Korea, 1948 grensconflictenBeide claimen heel Korea, 1948 grensconflicten Jan 1950 Acheson noemt Korea en Taiwan niet in interview Jan 1950 Acheson noemt Korea en Taiwan niet in interview

(Japan wel)(Japan wel)25 juni 1950 NoordKorea valt Zuiden aan25 juni 1950 NoordKorea valt Zuiden aan

VN strijdkrachten AustraliaAustralia 2282 2282 BelgiumBelgium 900 900 CanadaCanada 6146 6146 ColombiaColombia 1068 1068 EthopiaEthopia 1271 1271 FranceFrance 1119 1119 GreeceGreece 1263 1263 HollandHolland 819 819 LuxembourgLuxembourg 44 44 New ZealandNew Zealand 1385 1385 PhilippinesPhilippines 1496 1496 South AfricaSouth Africa 826 826

South KoreaSouth Korea 590.911 590.911 ThailandThailand 1204 1204

TurkeyTurkey 5453 5453 United KingdomUnited Kingdom 14198 14198

UUSA 302.483 SA 302.483

Verloop van de oorlog juni 1950 juni 1950 NoNoord Korea valt aan en verovert bijna ord Korea valt aan en verovert bijna

geheel Zuid Korea tot zuiden van Pusangeheel Zuid Korea tot zuiden van Pusan 7 juni 1950 VN resolutie tegenaanval, SU afwezig, 7 juni 1950 VN resolutie tegenaanval, SU afwezig,

2 2 sept/oct 1950 sept/oct 1950 UN troops UN troops tegenaanval succesvol tegenaanval succesvol tot aantot aan Chinese Chinese grens bij grens bij Yalu RivYalu Riviier. er.

3 3 dec1950-jan1951 dec1950-jan1951 China China helpt helpt NoNoord-Korea en ord-Korea en dwingt VN troepen terug Zuid-Koreadwingt VN troepen terug Zuid-Korea

4 4 jan1951 – april 1951jan1951 – april 1951 VS/VN tegenaanval, China VS/VN tegenaanval, China en Noord-Korea terug naar 38 en Noord-Korea terug naar 38

5 5 juli 1951-1953 wapenstilstand onderhandelingen, juli 1951-1953 wapenstilstand onderhandelingen, 38th parallel38th parallel

Korea en VN Russische lid van Veiligheidsraad was afwezig, Russische lid van Veiligheidsraad was afwezig,

maakte bezwaar tegen boycot China, Taiwan maakte bezwaar tegen boycot China, Taiwan representeert China in VRrepresenteert China in VR

Veiligheidsraadresolutie terug naar 38 breedtegraad, Veiligheidsraadresolutie terug naar 38 breedtegraad, 27 juni 195127 juni 1951

Truman praat niet in termen van geopolitiek maar Truman praat niet in termen van geopolitiek maar van rule of law, dus principevan rule of law, dus principe

Daardoor geen duidelijk oorlogsdoel door ontbreken Daardoor geen duidelijk oorlogsdoel door ontbreken van machtspolitiek, gaat om status quo ante: gevolg van machtspolitiek, gaat om status quo ante: gevolg eindeloze reeks oorlogen kan de prijs zijneindeloze reeks oorlogen kan de prijs zijn

Containment: 2 onjuiste premissen De uitdagingen voor de VS zouden net zo De uitdagingen voor de VS zouden net zo

duidelijk zijn als gedurende WO IIduidelijk zijn als gedurende WO II Communisten zouden passief wachten op Communisten zouden passief wachten op

de desintegratie van hun rijk, zoals de desintegratie van hun rijk, zoals containment theorie voorspeldecontainment theorie voorspelde

Korea: dubbel misverstand

Communisten konden zich niet voorstellen Communisten konden zich niet voorstellen dat VS belangen geraakt werden, nu dat VS belangen geraakt werden, nu grootste gedeelte van Azigrootste gedeelte van Aziëë in in communistische handen wascommunistische handen was

Communisten onderschatten dat VS de zaak Communisten onderschatten dat VS de zaak niet vanuit geopolitiek maar vanuit principe niet vanuit geopolitiek maar vanuit principe bekijkt: overal moet communistische bekijkt: overal moet communistische agressie worden tegengegaanagressie worden tegengegaan

Probleem VS Stalin wilde daar helemaal geen oorlogStalin wilde daar helemaal geen oorlog Mao Tse-Tung vreesde dat indien hij VS niet Mao Tse-Tung vreesde dat indien hij VS niet

stopte in Korea, hij VS zou moeten bevechten op stopte in Korea, hij VS zou moeten bevechten op Chinees gebiedChinees gebied

VS laten zich leiden door principes: een universele VS laten zich leiden door principes: een universele oorlog in plaats van een oorlog met beperkte oorlog in plaats van een oorlog met beperkte doelendoelen

Na VS militair succes had VS een bufferzone Na VS militair succes had VS een bufferzone moeten voorstellen van 100 miles, dan was China moeten voorstellen van 100 miles, dan was China gerust geweest. Gebeurt niet, had veel slachtoffers gerust geweest. Gebeurt niet, had veel slachtoffers kunnen voorkomen kunnen voorkomen

Suez crisis

Einde van de status van grote Einde van de status van grote mogendheid van Frankrijk en VKmogendheid van Frankrijk en VK

Suez kanaal 1859 163 km lang, 8 meter diep, 22 meter breed1859 163 km lang, 8 meter diep, 22 meter breed Verbinding Middellandse Zee en Rode ZeeVerbinding Middellandse Zee en Rode Zee Geen sluizen, zeedieren Rode Zee in Middell. zeeGeen sluizen, zeedieren Rode Zee in Middell. zee Doorvaart duurt ongeveer 15 uurDoorvaart duurt ongeveer 15 uur Drukstbesvaren kanaal ter wereld, olietankers tot Drukstbesvaren kanaal ter wereld, olietankers tot

370000 ton370000 ton Opbrengst toltarieven naar Egyptische schatkistOpbrengst toltarieven naar Egyptische schatkist Tot 1956 80 % aandelen in Britse en Franse handenTot 1956 80 % aandelen in Britse en Franse handen 1956 nationaliseert Nasser Suez kanaal1956 nationaliseert Nasser Suez kanaal

Frans-Britse Suez beleid is onhandig Breuk met eerdere poging om kanaal regiem te Breuk met eerdere poging om kanaal regiem te

internationalisereninternationaliseren VK en Frankrijk zochten steun bij IsraVK en Frankrijk zochten steun bij Israëël waardoor l waardoor

hun claim op grote mogendheid status <hun claim op grote mogendheid status < IsraIsraëël was koloniaal instrument verloor dus moreel l was koloniaal instrument verloor dus moreel

voordeel boven Nasser’s weigering vrede voordeel boven Nasser’s weigering vrede accepterenaccepteren

VK positie in Irak en JordaniVK positie in Irak en Jordaniëë verzwakt verzwakt

Problemen Amerikaanse opstelling

1. Eisenhower vindt dat er geen vrede kan zijn 1. Eisenhower vindt dat er geen vrede kan zijn zonder recht, VS is onpartijdige morele arbiter van zonder recht, VS is onpartijdige morele arbiter van gedrag van staten los van nationale belangen of gedrag van staten los van nationale belangen of geopolitiekgeopolitiek

2. Enige goede reden voor oorlog is zelfverdediging2. Enige goede reden voor oorlog is zelfverdediging 3. 3. VS streeft ernaar leider te worden van Derde VS streeft ernaar leider te worden van Derde

Wereld: niet geloofwaardig volgens Kissinger.Wereld: niet geloofwaardig volgens Kissinger.

Gevolgen Suez crisis o.m. Eisenhower doctrine: Midden Oosten krijgt economische Eisenhower doctrine: Midden Oosten krijgt economische

hulp, militaire hulp, bescherming tegen communistische hulp, militaire hulp, bescherming tegen communistische agressieagressie

VS vitale belangen zijn wereldwijd, elk vrij land in de wereld VS vitale belangen zijn wereldwijd, elk vrij land in de wereld beschermen: leidt tot Libanon (1958) (1983) en beschermen: leidt tot Libanon (1958) (1983) en VietnammoerasVietnammoeras

Geopolitieke overextensionGeopolitieke overextension Chroetsjov vindt VS zwak. Zie ook Hongaarse opstand 1956, Chroetsjov vindt VS zwak. Zie ook Hongaarse opstand 1956,

Berlijn crisis 1958. Mede daarom Cuba missile crisis 1962Berlijn crisis 1958. Mede daarom Cuba missile crisis 1962 Frankrijk eigen kernwapen, Europa als instrument om Franse Frankrijk eigen kernwapen, Europa als instrument om Franse

machtsverval <machtsverval <