ING Economisch Bureau Kwaliteit digitale infrastructuur loopt … · Huawei en Ericsson wordt...

Digitale infrastructuur in de regio / oktober 2015 ING Economisch Bureau 1

ING Economisch Bureau

Kwaliteit digitale infrastructuur

loopt uiteen tussen provincies

Oktober 2015


Inhoud

Digitale infrastructuur belangrijk voor economie Noord-Holland heeft beste digitale Infrastructuur Mobiel internet steeds belangrijker

Colofon

3 4 5

Buitengebieden in Oost-Nederland missen goede digitale infrastructuur

Midden-Nederland in top digitale infrastructuur

West-Nederland het sterkst verbonden

Zuid-Nederland niet in digitale kopgroep

Pieken en dalen in noordelijke digitale Infrastructuur

6 7 8 9 10 11


Digitale infrastructuur belangrijk voor economie De regionale economie wordt steeds digitaler De digitalisering van de economie is geen ver toekomst-

beeld, maar een steeds sterker wordende realiteit. ICT is

verweven met alle geledingen van de economie. Producten

en diensten worden online aangeboden, gekocht en afge-

rekend, waarbij ook ondersteunende communicatie meer

en meer online verloopt. Mobiele ICT-apparaten zijn voor

consumenten gemeengoed, maar ook op de werkvloer niet

meer weg te denken, bijvoorbeeld in de zorg en de afvalver-

werking. Automatisering en robotisering van processen en

taken groeit verder. Software vormt het hart van steeds

meer bedrijven. De hoeveelheid data neemt door de digita-

lisering enorme proporties aan. Alle activiteiten stoelen op

een digitale infrastructuur die gegevensuitwisseling moge-

lijk maakt. Het gaat hier om de netwerken van masten en

kabels, rekenkracht en daarnaast opslag en verwerking van

data. Wereldzeeën, wegen en spoorlijnen zijn voor de eco-

nomie bepalende netwerken. Het zwaartepunt verschuift

echter meer en meer naar de digitale infrastructuur. Hoe-

wel afstand minder van belang lijkt in een digitale econo-

mie, is de kwaliteit van de regionale digitale infrastructuur

wel degelijk van invloed op de economische prestaties. Dit

maakt regionale verschillen in infrastructuur relevant.

Hoe profiteert de economie van een betere digitale

infrastructuur? De digitale infrastructuur is op twee manieren van invloed

op de economie: direct, op de korte termijn, door de ver-

vaardiging en de aanleg van de digitale infrastructuur

(kabels, masten, datacenters). En indirect, op de (middel)

lange termijn, door productiviteitsgroei dankzij sneller, mo-

bieler werken en door toenemende innovatie zoals het ont-

staan van hele nieuwe business modellen en bedrijven.

Hoewel de relevantie van internet, digitalisering en soft-

ware in alle sectoren toeneemt, zijn het vooral dienstverle-

nende bedrijven die niet zonder een goede digitale infra-

structuur kunnen. Het percentage van het personeel dat

bijvoorbeeld internet gebruikt ligt in de financiële dienstver-

lening en ICT op bijna 100%. Deze sectoren bieden ook het

vaakst de gelegenheid om te telewerken. In 2014 bood

bijna zeven op de tien bedrijven hun personeel op afstand

toegang tot e-mail, bestanden, intranet en softwaresys-

temen.

Internet meest gebruikt in dienstverlening Percentage personeel dat werkt met internet

Bron: CBS

Meer banen en meer economische groei Uit verschillende onderzoeken geanalyseerd door de

Europese Commissie blijkt dat de invoering van snel

internet (breedband) een positieve impact heeft op de

economische groei. Ook de werkgelegenheid stijgt.

Voor iedere € 1 miljard geïnvesteerd in breedband wor-

den gemiddeld 9320 banen gecreëerd. Een studie uit

2009 concludeert dat een 10% hogere breedbandpene-

tratie een positief effect heeft gehad op het BBP van

0,9% tot 1,5%.

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Financiële diensten

Informatie & communicatie

Specialistische zakelijke diensten

Onroerend goed

Overige zakelijke diensten

Zorg

Handel

Bouw

Vervoer

Industrie

Horeca


Noord-Holland heeft beste digitale infrastructuur Digitale infrastructuur loopt sterk uiteen binnen

Nederland Nederland staat bekend om de in Europees en op wereldni-

veau goede digitale infrastructuur, bijvoorbeeld door een

hoog aandeel breedbandaansluitingen. Maar wat zijn de

verschillen binnen Nederland? Om de regionale infrastruc-

tuur van provincies te kunnen vergelijken heeft het ING

Economisch Bureau gekeken naar een viertal factoren, te

weten de dekking van snel vast en snel mobiel internet, het

aantal wifinetwerken en de omvang van datacenters (zie

kader). De beschikbaarheid van snel vast en mobiel inter-

net vormt de kern van de digitale infrastructuur. Datacen-

ters zijn ook zo’n essentieel element, door data-

opslagcapaciteit en rekenkracht te bieden aan bedrijven en

organisaties. Wifinetwerken ten slotte zijn een weerslag

van het fijnmazige digitale netwerk dat beschikbaar is. De

resulterende index geeft een beeld van de digitale infra-

structuur in de provincies. Ten opzichte van Nederland als

totaal scoren vijf provincies hoger en zeven provincies lager

dan het gemiddelde van 100.

Noord-Holland koploper, Groningen in achtervolging Noord-Holland is de absolute koploper. Zo herbergt de pro-

vincie veruit het meeste datacentervloeroppervlak, ruim

60%, van het totaal en heeft het een zeer hoge 4G-dekking

voor snel internet. De eerste achtervolgende groep wordt

aangevoerd door Groningen, dat ook zeer goed scoort op

datacentervloeroppervlak. Utrecht zit ook in die groep,

vooral dankzij de grote beschikbaarheid van snel internet.

Flevoland, Zuid-Holland en Overijssel vormen de midden

moot. Noord-Brabant, Drenthe, Zeeland en Limburg vor-

men de groep hier achter. Friesland en Gelderland sluiten

de rij. Naast de beperkte aanwezigheid van datacenters in

deze twee provincies, is het vooral de relatief lage dekking

van zowel vast als mobiel snel internet die voor deze positie

zorgt.

Ver boven het gemiddelde

Boven het gemiddelde

Gemiddeld

Onder het gemiddelde

Ver onder het gemiddelde

Grote verschillen in digitale infrastructuur Waarde digitale infrastructuur index, Nederland = 100

Digitale Infrastructuur Index

De index is opgebouwd uit vier elementen:

1. Datacenters — Vloeroppervlak van datacenters

met meerdere klanten (multitenant) per 1000

huishoudens en bedrijfsvestigingen.

2. Dekking snel mobiel internet — Aandeel huishou-

dens en bedrijfsvestigingen met toegang tot 4G

met downloadsnelheid van minimaal 30 Mbps.

3. Dekking snel vast internet — Aandeel huishou-

dens en bedrijfsvestigingen met toegang tot vast

internet van minimaal 30 Mbps.

4. Wifi —Aantal wifinetwerken per 1000 huishoudens

en bedrijfsvestigingen.

Van de elementen zijn indices geconstrueerd, die na

weging tot een totaal index leiden, met het gemiddel-

de voor Nederland als geheel op 100.

Bronnen: 1. Dutch Datacenter Association / Pb7; 2 en 3. Stratix;

4. Wigle

157

70

90

115

79

71

100

106

101

83

77

77


Mobiel internet steeds belangrijker

Belang mobiel internet groeit Snel mobiel internet wordt belangrijker. In de eerste plaats

omdat meer en meer onderweg gebruik gemaakt wordt

van werkapplicaties via de cloud. Daarnaast gaat het vaker

om data-intensiever internetverkeer zoals videogesprek-

ken. De toenemende snelheid van mobiel internet maakt

het ook meer en meer een alternatief voor vaste verbindin-

gen, al zijn de kosten van mobiel dataverkeer nu vaak nog

een obstakel. Vooral voor de buitengebieden waar het aan-

leggen van een kabelinfrastructuur commercieel niet haal-

baar is, vormt de volgende generatie mobiel internet (5G)

een grote belofte. Om die buitengebieden aan te sluiten

zijn natuurlijk wel voldoende masten nodig. Voor het huidi-

ge 4G-netwerk staan van de vier aanbieders zo’n 12.000

masten verspreid over heel Nederland.

Utrecht en Noord-Holland sterkst afhankelijk van internet Een goede digitale infrastructuur is voor elke regio van be-

lang. In Utrecht en Noord-Holland is het aandeel personen

dat in de top 3 internetafhankelijke sectoren werkt het

grootst. Voor deze sterk dienstverlenende economieën is

de beschikking over een goede digitale infrastructuur nog

belangrijker. De voortgaande digitalisering van de econo-

mie maakt dat de sterkste groei in internetgebruik buiten

deze sectoren plaats zal vinden. Voor de overige provincies

wordt de kwaliteit van de digitale infrastructuur dus steeds

relevanter.

Nederland als datacenter land

Nederland en dan met name Amsterdam behoort tot

de top vier Europese datacenter vestigingsplekken. In

totaal telt Nederland meer dan 200 datacenters voor

meerdere gebruikers (multitenant) met ruimte voor

115.000 server racks en 363 MW aan stroomcapaciteit.

Tot de diensten van een datacenter behoren:

Faciliteiten als ruimte, stroom, koeling en net-

werkverbindingen (co-location);

opslagcapaciteit;

rekenkracht;

backup-faciliteiten, en

ondersteuning op afstand en in het

datacentrum

Datacenters vestigen zich waar potentiële klanten zit-

ten. De afstand tot een datacenter wordt relevanter

naarmate er meer data uitgewisseld wordt tussen da-

tabases en bedrijfssystemen. Aan de andere kant is

connectiviteit, de afstand van een datacenter tot inter-

netknooppunten zoals AMS-IX ook van belang. Gronin-

gen en Noord-Holland herbergen hierdoor een boven-

gemiddeld aantal datacenters.

Provincie Aandeel werkzame personen in

sectoren dienstverlening

Utrecht 22,8%

Noord-Holland 22,0%

Flevoland 15,1%

Zuid-Holland 14,8%

Noord-Brabant 13,1%

Gelderland 13,0%

Groningen 11,0%

Friesland 10,9%

Overijssel 10,2%

Drenthe 10,1%

Limburg 9,8%

Zeeland 8,0%

Bron: CBS


Pieken en dalen in noordelijke digitale infrastructuur

Groningen

Groningen groot digitaal broeinest Na Noord-Holland heeft Groningen de beste digitale infra-

structuur van ons land en bovendien met Google en 5G

twee extra troeven. Naast de 18.300 m2 voor Groningse

multitenant datacenters is er in Eemshaven een Google

datacenter in aanbouw. Het eerste datahotel (oppervlakte:

acht voetbalvelden, hoogte: halve Martinitoren) is eind

2016 operationeel. In dit gebouw passen alle Nederlandse

multitenant datacenters. De ruime beschikbaarheid van

grond, energie en een hoog opgeleide bevolking plus de

aanlanding van een trans-Atlantische glasvezelkabel waren

belangrijke vestigingsplaatsfactoren.

De verschillen binnen de provincie zijn echter groot. In de

buitengebieden klagen agrariërs en scholen over trage in-

ternetverbindingen, terwijl de stad Groningen in 2014 is

uitgeroepen tot beste wifi-stad van Nederland voor toeris-

ten en vaak bovenaan staat op lijstjes met succesvolle star-

tende internetbedrijven. Aan de achterstand van de rurale

gebieden wordt gewerkt. Troefkaart is hier 5G, het mobiele

netwerk dat 4G gaat opvolgen en dat door KPN, TNO,

Huawei en Ericsson wordt ontwikkeld in Loppersum, het

eerste plattelandsgebied ter wereld waar getest wordt.

Doel is om bedrijven te lokken die producten gaan ontwik-

kelen met 5G ondersteuning, zoals lifi (netwerken via led

verlichting), zelfrijdende auto’s, virtual reality en dienstver-

lenende robots.

Friesland

Friesland in digitale achterhoede Friesland presteert met een tiende plaats op de digitale

infrastructuur index ondermaats. De provincie heeft veruit

het minste oppervlakte aan multitenant datacenters: al-

leen in Leeuwarden is 425 m2 beschikbaar. Zuidwest-

Friesland is met vier 4G-masten per 10.000 inwoners de

regio met de laagste dichtheid van Nederland, alleen Dren-

the scoort nog lager met de dekking van 4G. Er is wel een

inhaalslag gaande, maar in Zuidoost-Friesland (+83%) is

deze aanzienlijk groter dan in het noorden (+40%) en het

zuidwesten (+20%). Ook met de dekking van snel vast inter-

net en het aantal wifinetwerken blijft Friesland ruim achter

bij de nationale gemiddelden. Bovendien is de provincie

hekkensluiter op de ranglijst van beschikbaarheid van glas-

vezel op basisscholen (28%, versus 62% in Groningen en

65% in Drenthe). In het in mei gepresenteerde coalitieak-

koord wordt de versnelde uitrol van breedband of glasvezel

internet op het platteland genoemd. Dankzij tientallen bur-

gerinitiatieven weet de coöperatieve vereniging Fryslân

Ring in hoog tempo de witte vlekken in te vullen, waarbij de

provincie de helft van de aanlegkosten subsidieert. Ook

voor de sterk vertegenwoordigde en steeds data-

intensievere agrarische sector is deze operatie een must.

Drenthe

Digitale infrastructuur Drenthe in 2019 op orde Op drie van de vier pijlers van de digitale infrastructuur in-

dex doet de provincie Drenthe het slechter dan gemiddeld.

Alleen het aantal wifinetwerken ligt iets boven het nationa-

le niveau. Met 165.000 netwerken op 211.000 huishoudens

(en 37.000 bedrijven) is Drenthe 4e van de twaalf provin-

cies, ruim achter Utrecht, Zuid- en Noord-Holland. De dek-

king van snel mobiel internet is daarentegen het laagst van

alle provincies. In Noord- en Zuidwest-Drenthe valt het ge-

meten naar aantal inwoners mee, met een gelijkwaardig

niveau als bijvoorbeeld Utrecht. Zuidoost-Drenthe kent ech-

ter een klein aantal 4G masten in verhouding tot het aantal

inwoners en landoppervlak. Ook de groei van het aantal 4G

masten in 2014 was hier met ruim 22% relatief laag. Posi-

tief is dat Emmen eind 2013 de hoogste downloadsnelheid

had van de top 25 Nederlandse gemeenten. Omdat ook in

Drenthe goed vertegenwoordigde sectoren als landbouw,

recreatie en zorg een toenemende datacapaciteit gebrui-

ken, staat digitale ontsluiting van alle Drentse huishoudens

en bedrijven in 2019 in het coalitieakkoord bovenaan de

agenda.

Gemeente Downloadsnelheid

Emmen 28,2 Mb/s

Maastricht 28,1 Mb/s

Amersfoort 27,6 Mb/s

Bron: Breedbandwinkel.nl

Emmen gemeente met snelste internet Top 3 gemeenten Nederland


Veel kleine bedrijfsterreinen in Overijssel nog

zonder snel vast internet Aandeel bedrijven en bedrijfsterreinen naar situatie

snel internet

Buitengebieden in Oost-Nederland missen goede digitale infrastructuur

Overijssel

Overijsselse digitale infrastructuur in middenmoot De digitale infrastructuur van Overijssel staat in de midden-

moot van de ranglijst van provincies. Snel mobiel internet is

voor 89% van de huishoudens en 85% van de bedrijfsvesti-

gingen bereikbaar. Het aantal 4G masten groeit ondertus-

sen, waardoor de dekking verbetert. In Zuidwest-Overijssel

nam het aantal masten de afgelopen negen maanden met

120% toe, in Twente met bijna driekwart en in Noord-

Overijssel was dat ongeveer tweederde. Snel vast internet

is voor 95% van de huishoudens beschikbaar en er is in

Overijssel relatief veel glasvezel. Het aantal adressen waar

geen snelle verbindingen beschikbaar zijn, mobiel of vast,

ligt in Overijssel daarentegen het hoogste van alle provin-

cies: 2,3% van de huishoudens en 4,6% van de bedrijfsves-

tigingen. Op 135 van de ruim 290 bedrijventerreinen in

Overijssel ligt wel een breedbandstructuur. De terreinen die

niet zijn aangesloten zijn vaak kleinere parken, met gemid-

deld tien bedrijven.

De provincie zet met name voor particulieren in op de aan-

leg van breedband in de buitengebieden door een subsidie-

regeling. Overijssel neemt qua datacenter vloeroppervlak

een vierde positie in. De 5% van het totaal die binnen de

provinciegrenzen te vinden is, lijkt weinig, maar dat is wel

ruim 13% van het totaal buiten Noord-Holland. In Overijs-

sel zijn datacenters te vinden in Deventer, Enschede, Hen-

gelo, Markelo en Zwolle. In Enschede is ook de NDIX te vin-

den, de Nederlands-Duitse internet exchange.

Bron: Oost NV

Gelderland

Gelderland werkt actief aan verbetering digitale

infrastructuur Gelderland haalt vlak achter Friesland de laagste score op

de digitale infrastructuur index. Er zijn weinig datacenters

te vinden, waardoor de provincie maar 1% van alle vierkan-

te meters aan datacentervloeroppervlak binnen de grenzen

heeft. Ook de dekking van snel internet blijft achter bij het

landelijke gemiddelde. Ongeveer 112.000 Gelderse huis-

houdens en 26.000 bedrijfsvestigingen hebben geen toe-

gang tot snel mobiel internet. Dit komt voor een deel om-

dat nog aan het landelijke 4G-netwerk gebouwd wordt en

veel aanbieders begonnen zijn in de Randstad. Het aantal

4G masten is de afgelopen maanden wel sterk gestegen. In

de Achterhoek was sprake van een verdubbeling, op de

Veluwe een stijging met twee derde.

Snel vast internet, kabel of glasvezel, is op 11% van de Gel-

derse adressen niet aanwezig. Gelderland kent wel relatief

veel glasvezelaansluitingen, maar vooral in de buitengebie-

den is internet vaak traag. De provincie stimuleert de aan-

leg van breedband in die gebieden. Samen met tien Ach-

terhoekse gemeenten wordt de Glasvezel Achterhoek BV

opgericht om daar waar geen marktpartijen actief zijn,

glasvezel aan te leggen. Snel internet is prettig voor parti-

culieren, maar ook voor steeds meer bedrijven essentieel,

bijvoorbeeld om precisielandbouw te kunnen bedrijven.

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Bedrijfsterreinen Bedrijven

Snel vast internet

Plannen voor snel vast internet

Geen snel vast internet


0% 20% 40% 60%

Friesland

Drenthe

Zeeland

Gelderland

Limburg

Utrecht

Flevoland

Overijssel

Groningen

Noord-Brabant

Zuid-Holland

Noord-Holland

Midden-Nederland in top digitale infrastructuur Utrecht

Digitale infrastructuur Utrecht past bij

kenniseconomie De hoge positie van Utrecht op de digitale infrastructuur

ranglijst sluit prima aan bij de kenniseconomie die de pro-

vincie bij uitstek is. Utrecht kent bijvoorbeeld het hoogste

aantal wifinetwerken geholpen door een relatief jonge be-

volking en de aanwezigheid van veel dienstverlenende be-

drijven. De provincie kent daarnaast een bovengemiddelde

dekking van vast en mobiel internet. Zo kan maar liefst

98% van de huishoudens en bedrijfsvestigingen beschikken

over snel mobiel internet via de bijna 1.000 in Utrecht ge-

plaatste 4G-masten. Amersfoort behoort tot de top drie

gemeenten (van de 25) met het snelste internet. De ge-

meente Utrecht presteert met een achttiende plaats een

stuk minder. Marktpartijen worden gestimuleerd om de

nieuwste vormen van breedbandinfrastructuur aan te leg-

gen. Op veel plekken in Utrecht, ook buiten de binnenstad,

is overigens ook een goed publiek wifinetwerk.

Flevoland

Veel glasvezel, maar nog niet overal snel internet in

Flevoland De digitale infrastructuur van Flevoland springt er niet uit,

maar blijft ook niet achter bij de rest van het land. Een posi-

tief effect van de wijdverspreide nieuwbouw in de provincie

is dat met ruim 70% een groot deel van de huishoudens

toegang heeft tot glasvezel internet. Dit percentage ligt ver

bovengemiddeld en hoger dan in de Randstad. Des te op-

vallender is dat totaal gezien toch een kleiner deel huishou-

dens en bedrijven toegang heeft tot snel internet dan in

andere provincies. Flevoland is door de nabijheid van Am-

sterdam en de ruimte wel een geschikte vestigingslocatie

voor data centers, wat ook wel blijkt uit de landelijk derde

positie op dit gebied.

De provincie heeft in het coalitieakkoord (2015-2019) de

ambitie opgenomen om ook de landelijke gebieden te ont-

sluiten met snel internet. Dit zou de digitale infrastructuur

van de provincie naar een hoger niveau kunnen tillen. In

dat kader zijn er in bijvoorbeeld de Noordoostpolder initia-

tieven genomen om snel (draadloos) internet voor wonin-

gen en bedrijven via zendmasten en radiofrequenties be-

schikbaar te maken. Alles staat en valt echter met de be-

langstelling die ervoor bestaat. Juist de kansen van snel

internet zouden in Flevoland meer onder de aandacht

moeten komen.

Utrecht knooppunt van wegen, maar niet van de digitale snelweg

Waar de gemeente Utrecht qua (spoor)wegen een

knooppunt vormt voor Nederland, is dat voor internet-

verkeer veel minder het geval. Het wereldwijde ka-

rakter van het internet zorgt er voor dat de knooppun-

ten meer aan de grenzen liggen. Het aantal datacen-

ters voor meerdere klanten is beperkt, waardoor

Utrecht maar 3% van het vloeroppervlak herbergt.

Utrecht 3%

Utrecht heeft weinig multitenant datacenters Percentage van totale vloeroppervlak Nederland

Bron: Dutch Datacenter Association / Pb7


West-Nederland het sterkst verbonden

Noord-Holland

Internethub Amsterdam zorgt voor hoogste score Noord-Holland Noord-Holland scoort landelijk het hoogst op digitale infra-

structuur en fungeert als backbone voor het landelijke net-

werk. Dit is vooral te danken aan de data-portfunctie van

Amsterdam dat met ‘AMS-IX’ één van de grootste internet-

knooppunten ter wereld vormt (zie box). Dit is ook een be-

langrijke reden dat bekende internetbedrijven als Facebook,

Linkedin en Netflix in Amsterdam een vestiging hebben. De

rest van de provincie – waaronder bijvoorbeeld het media-

cluster in Hilversum - profiteert mee van de hoofdstedelijke

‘internethub’. Ook de noordelijke helft van de provincie lift

mee. Zo bevindt zich in Alkmaar een datascience center en

heeft Microsoft op bedrijvenpark Agriport A7 in Midden-

meer een groot datacenter met gebruik van restwarmte en

staat een tweede datacenter gepland. Op het de dekking

van 4G moet Noord-Holland Zuid-Holland en Utrecht voor

laten gaan. Dit komt doordat de provincie ook minder

dichtbevolkte regio’s kent, waar het aantal 4G-masten be-

duidend lager ligt dan gemiddeld . Hierdoor kunnen minder

huishoudens gebruik maken van snel mobiel internet (86%

vs. 92%).

Zuid-Holland

Zuid-Hollandse digitale infrastructuur kan nog ver-der vooruit De Zuid-Hollandse digitale infrastructuur scoort in onze

analyse licht bovengemiddeld. Zuid-Holland blinkt als

dichtstbevolkte provincie van Nederland uit met de dekking

van snel mobiel internet (98%). Ook hebben vrijwel alle

huishoudens en bedrijven toegang tot snel vast internet.

Een minder aspect in de infrastructuur is het aantal data-

centers in Zuid-Holland. Hoewel ook Rotterdam als ‘hub’

wordt gezien en zich bijvoorbeeld in de voormalige Van

Nelle fabriek een snel groeiend datacenter bevindt, leunt de

provincie voor diensten als data-opslag en hosting deels op

de netwerkkracht van de regio Amsterdam. Bedrijven heb-

ben natuurlijk ook eigen datacenters, maar voor de kwali-

teit van het digitale netwerk zou het gunstig zijn als zich

meer datacenters in Zuid-Holland vestigen. Dit is bijvoor-

beeld relevant voor Den Haag dat zich als stad van inter-

netveiligheid profileert. In de regio Rotterdam speelt de

digitale infrastructuur een groeiende rol. Hoewel medewer-

kers in de sterk vertegenwoordigde industrie en transport

minder afhankelijk zijn van internet voor hun werk dan in

de zakelijke dienstverlening, vindt hier snelle digitalisering

plaats. Zo zijn de nieuwe containerterminals op de Tweede

Maasvlakte in hoge mate gerobotiseerd en is connectiviteit

en real time data analyse ook steeds vaker onderdeel van

logistieke processen.

‘AMS-IX’ belangrijke motor achter Noord-

Hollandse digitale infrastructuur

AMS-IX (Amsterdam internet exchange) is een non-

profit organisatie gericht op het verbeteren van de inter-

netkwaliteit. De organisatie is in 1994 opgericht en ver-

bindt met eigen infrastructuur van datacenters inmid-

dels zo’n 750 binnenlandse en buitenlandse bedrijven,

wat de kwaliteit (lees vooral snelheid) van het netwerk

verhoogt en nieuwe bedrijven aantrekt. Op drukke mo-

menten wordt meer dan 3 terabit tegelijk door het net-

werk gepompt. Met AMS-IX is Amsterdam uitgegroeid

tot data mainport van Nederland.


Noord-Brabant

Noord-Brabant heeft oog voor economisch en

maatschappelijk belang van internet Qua digitale infrastructuur blijft Noord-Brabant vooralsnog

achter bij de Randstad. Dit komt vooral omdat er naar ver-

houding minder datacenters zijn en ook het aantal wifinet-

werken per huishouden lager ligt. Dat KPN eerder dit jaar

zijn eerste (state-of-the-art) datacentrum in de regio open-

de op de High Tech Campus is een opsteker. ASML is een

van de partijen die hier zijn data heeft staan, een teken dat

goede infrastructuur in de nabijheid belangrijk is voor high-

tech bedrijvigheid. Daarnaast kan digitale infrastructuur

ook bijdragen aan betaalbare, toekomstbestendige zorg en

ondersteunt het de sociale cohesie. In de Digitale Agenda

van Brabant onderkent de provincie dit economische én

maatschappelijke belang. Als onderdeel daarvan heeft de

provincie onder andere 50 miljoen euro in een fonds geïn-

vesteerd om in ‘witte vlekken’ 50.000 extra breedbandaan-

sluitingen te realiseren voor bedrijven en huishoudens.

Zeeland

Zeeland: toerist kan niet meer zonder wifi De score van Zeeland op de index is lager door het beperk-

te datacenteroppervlak en aantal wifinetwerken per huis-

houden. In de provinciale Digitale Agenda is er aandacht

voor goed (draadloos) internet als randvoorwaarde voor de

toeristische sector. Op de camping wordt internet steeds

meer een basisbehoefte. Gratis publieke wifi is er daarnaast

op ruim 100 toeristische plekken in Zeeland. Wifi op het

Zuid-Nederland niet in digitale kopgroep

Zuid-Nederland kent minder werkgelegenheid in

internet-afhankelijke dienstverlening Percentage werkzame personen in ICT, financiële– en

specialistische zakelijke diensten

Noordoost-Brabant

Midden-Limburg

Midden-Brabant

West-Brabant

Zeeuwsch-Vlaanderen

Zeeuwse Eilanden

Zuid-Limburg

Nederland

Zuidoost-Brabant

15,8%

8,2%

12,1%

6,7%

12,3%

11,7%

15,1%

11,3%

Noord-Limburg

8,5%

6,9%

strand is er echter nog lang niet altijd. Voor wie echt niet

zonder kan: de 3G dekking op de Zeeuwse stranden is vol-

gens mobiele aanbieders doorgaans prima. Ook om preci-

sie-landbouw te kunnen bedrijven zijn communicatievoor-

zieningen een randvoorwaarde, bijvoorbeeld in de akker-

bouw. Ten slotte helpt de digitale infrastructuur de goede-

renstromen in de Zeeuwse havens in goede banen te lei-

den. De ambitie van minister Kamp om ook in buitengebie-

den snel draadloos internet te realiseren kan Zeeuwse bur-

gers en bedrijven helpen de score van Zeeland te verbete-

ren.

Limburg

Minder wifi-netwerken in Limburg door vergrijzing De dekking van snel mobiel internet is in Limburg lager dan

landelijk. Desondanks hoeft de provincie op dat vlak alleen

de Randstad provincies en Noord-Brabant voor zich te dul-

den. Er wordt door telecom-aanbieders stevig gebouwd

aan verdere 4G dekking in Limburg. Alle drie de Limburgse

regio’s kennen een sterke groei van het aantal 4G masten.

Op het aantal wifinetwerken per adres scoort Limburg het

laagst van alle provincies. Het relatief grote aantal ouderen

verklaart dit voor een deel. Zij zijn minder vaak aangesloten

op het net en minder vaak online actief. In 2013 had lande-

lijk 15% van de 65-75 jarigen bijvoorbeeld geen internet.

Ook op zakelijk vlak ligt de internetbehoefte in Limburg

gemiddeld lager dan landelijk. Het zijn vooral werknemers

in de financiële en zakelijke diensten die veel internetten op

werk en die sectoren zijn in alle Limburgse regio’s minder

sterk aanwezig (zie figuur).

Voor het in Maastricht gevestigde Vodafone is de digitale

infrastructuur de core-business. Momenteel is het bedrijf

bezig met het uitrollen van zijn eigen 4G+ netwerk, waarbij

eerst de grote steden, dan de middelgrote steden en dan

de rest van Nederland worden gedekt. Die heeft er mede

voor gezorgd dat er in heel Nederland momenteel ruim

38.000 GSM, UMTS en LTE masten staan. Om Maastrichte-

naren van bereik en mobiel internet te voorzien zijn bijna

350 masten nodig.

Bron: CBS


Meer weten?

Kijk op ing.nl/kennis en volg ons op Twitter

Of neem contact op met:

Disclaimer De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van de analist(en) en geen enkel deel van de beloning van de analist(en) was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het opnemen van specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten die aan deze publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de vereisten zoals gesteld door hun nationale toezichthouders aan de uit oefening van hun vak. Deze publicatie is opgesteld namens ING Bank N.V., gevestigd te Amsterdam en slechts bedoeld ter informatie van haar cliënten. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Deze publicatie is geen beleggingsaanbeveling noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Deze publicatie is louter informatief en mag niet worden beschouwd als advies. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijk zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar visie in dit rapport heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in dit rapport kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. ING Bank N.V. noch één of meer van haar directeuren of werknemers aanvaardt enige aansprakelijkheid voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend uit het gebruik van (de inhoud van) deze publicatie alsmede voor druk- en zetfouten in deze publicatie. Auteurs-recht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. In Nederland is ING Bank N.V. gere-gistreerd bij en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. De tekst is afgesloten op 15 oktober 2015.

Ferdinand Nijboer Regio-econoom Overijssel, Gelderland en Utrecht

06 5185 2971

Henk van den Brink Regio-econoom Groningen, Friesland en Drenthe

06 1930 3153

Rico Luman Regio-econoom Noord- en Zuid-Holland en Flevoland

06 83 64 89 54

Thijs Geijer Regio-econoom Zeeland, Noord-Brabant en Limburg

06 13 37 97 43

http://www.ing.nl/kennis

http://www.twitter.com/INGnl_Economie

ING Economisch Bureau Kwaliteit digitale infrastructuur loopt … · Huawei en Ericsson wordt...

Documents

Transcript of ING Economisch Bureau Kwaliteit digitale infrastructuur loopt … · Huawei en Ericsson wordt...