Infosessie metaaldetectieErfgoedcentrum LamotZaterdag 16 januari 2016

Programma09u30-09u45: VerwelkomingDEEL 1

09u45-10u05: Erkenning van metaaldetectoristen10u05-10u25: Toelichting over de Code van Goede Praktijk10u25-10u50: Handhaving kort uitgelegd

10u50-11u20: Pauze11u20-11u35: Vragenronde over deel 1

DEEL 211u35-11u55: Melden van en omgaan met vondsten11u55-12u15: Archeologie en metaaldetectie: archeologisch onderzoek in Peer12u15-12u30: Vragenronde over deel 2

12u30-13u30: Broodjeslunch en netwerkmoment

Erkenning Een erkend

metaaldetectorist Wat betekent een

erkenning? Opvolging en evaluatie Veel gestelde vragen

Een erkend metaaldetectoristEen natuurlijke persoon of rechtspersoon die met behulp van een metaaldetector archeologische artefacten of archeologische sites opspoort

Artefact: een roerend goed dat van algemeen belang is vanwege de archeologische erfgoedwaarde

= roerend (meevoerbaar), vondst, levert kennis op over verleden van mens

Bv. munten, penningen, militaria, sieraden, musketkogels, gebruiksvoorwerpen, …

Een erkend metaaldetectorist

Archeologische site: een onroerend goed dat ondergronds, aan de oppervlakte of onder water aanwezig is, met inbegrip van de archeologische artefacten die er integrerend deel van uitmaken, van algemeen belang vanwege de erfgoedwaarde

= onroerend (vastgoed, terrein), ondergronds of aan de oppervlakte of onder water, inclusief vondsten, levert kennis op over verleden van mens

Bv. Romeinse nederzetting, WOI slagveld, grafheuvel, middeleeuwse abdij, Karolingisch grafveld, …

De aanvraag tot erkenning

In geval van erkenning ontvang je:Besluit van de Administrateur GeneraalLegitimatiebewijs met een uniek erkenningsnummer

Aanvraag indienen

Ontvankelijk-heid

Onvolledig Onontvankelijk

Beoordeling

Besluit niet erkenning

Besluit erkenning+

legitimatiebewijs

Wat betekent een erkenning?Als erkend metaaldetectorist MAG je:

Op zoek naar archeologische sites of artefacten door middel van een metaaldetector

Wat betekent een erkenning?Als erkend metaaldetectorist MOET je: (erkenningsvoorwaarden)

Meerderjarig zijnDe laatste 5 jaar geen misdrijf of inbreuk tegen onroerenderfgoedregelgevingWerken overeenkomst het Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013Niet geschorst zijn of afgelopen jaar erkenning niet ingetrokken zijn

Wat betekent een erkenning?Als erkend metaaldetectorist MOET je:

Alle wijzigingen m.b.t. erkenningsvoorwaarden meedelen aan agentschap (erkennen.subsidieren@onroerenderfgoed.be) Kopie van legitimatiebewijs kunnen voorleggen bij uitvoeren van veldwerkAltijd werken volgens bepalingen van het Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013 en de Code van Goede PraktijkAlle archeologische sites en artefacten melden aan agentschap

Een erkenning aanvragenStand van zaken 2016

Op 12/01/2016: 613 erkende metaaldetectoristen

In de loop van de maand januari ontvangt iedereen een legitimatiebewijs

Opvolging & evaluatieWanneer kan je erkenning geschorst worden? (120 dagen)

Niet naleven Onroerenderfgoeddecreet of Code van Goede PraktijkNiet voldoen aan erkenningsvoorwaardenNiet voldoen aan voorwaarden voor opvolging

Wanneer kan je erkenning ingetrokken worden?Na schorsing (na evaluatie)Op vraag van erkende metaaldetectorist

Opvolging & evaluatieWie kan een evaluatieprocedure opstarten?

Agentschap Onroerend ErfgoedMinisterVlaamse Commissie voor Onroerend Erfgoed

Wie voert de evaluatie uit?Agentschap Onroerend Erfgoed (+ advies VCOE)

Evaluatie van de erkenningWelke acties kan het agentschap ondernemen voor een evaluatie?

Documenten opvragen die betrekking hebben op de erkenningsvoorwaardenVragen om een toelichting te geven

Welke gevolgen kan een evaluatie hebben?Bevestiging erkenningSchorsing en intrekking van de erkenning

Wat betekent een intrekking of schorsing van je erkenning?

Niet langer archeologische artefacten of sites opsporen1 jaar wachten om een nieuwe aanvraag in te dienen

Veel gestelde vragenVanaf wanneer mag je ‘gebruik’ maken van je erkenning?

Vanaf fase 2 van de inwerkingtreding van het archeologiehoofdstuk (ten vroegste op 1 april 2016)Meer info: www.onroerenderfgoed.be

Kan een Nederlandse detectorist die ook in Vlaanderen werkzaam is, een aanvraag indienen?

Ja, je dient dan eerst een Verklaring Omtrent het Gedrag aan te vragen bij de gemeente en deze te bezorgen aan het agentschap. Pas wanneer je over een VOG beschikt kan je een erkenning aanvragen bij het agentschap

Veel gestelde vragenWat is het verschil tussen erkenning en een vergunning?

Vóór de inwerkingtreding van het archeologiehoofdstuk is metaaldetectie enkel toegestaan binnen een vergunde opgraving volgens de oude regelgevingVanaf de inwerkingtreding van het archeologiehoofdstuk kan een metaaldetectorist een erkenning aanvragen volgens de nieuwe regelgeving

Hoe langs is je erkenning geldig?Een erkenning is voor onbepaalde duur, zolang aan de voorwaarden wordt voldaan

Veel gestelde vragenHeb je toestemming van de eigenaar van de grond nodig voor je detecteert?

Ja, je hebt nog steeds toestemming van de eigenaar of pachter van de grond nodigDe eigenaar van de grond is bovendien eigenaar van eventuele vondsten

Code van Goede Praktijk

Code van Goede Praktijk:Wat?

“Code van Goede Praktijk voor de uitvoering van en rapportering over archeologisch vooronderzoek en archeologische opgravingen en het gebruik van metaaldetectoren”

= “Code van Goede Praktijk voor archeologie en metaaldetectie” (CGP)

Goedgekeurd door MB van 11 december 2015Deel 5 CGP = vrijetijdsdetectieDeontologie & technische voorschriften bij

metaaldetectieBindend, niet vrijblijvend!

Code van Goede Praktijk:Wat?

CGP beschrijft hoe metaaldetectie moet gebeuren in Vlaanderen en hoe metaaldetectorist zich gedraagt

Tekstvorm, 3 pagina’s (deel 5)Elke detectorist: kennen & toepassen (erkenning!)www.onroerenderfgoed.beHoofdstukken:

Inleidende bepalingen: toepassingsgebied & doelTechnische bepalingen: gedrag & technische uitvoering detectieRapportering: melding van vondstenBehandeling & bewaring archeologische vondsten

Code van Goede Praktijk:Waarvoor?

ToepassingsgebiedDetecteren naar archeologische vondsten en sites in Vlaanderen: enkel erkende metaaldetectoristen, volgens CGPDetecteren naar andere zaken (bv. ondergrondse leidingen, verloren trouwring of GSM, kleingeld op strand): ook anderenVrijetijdsdetectie: deel 5 CGPDetectie in kader van archeologisch onderzoek (bv. proefsleuven, opgravingen): deel 2 - 3 - 4 CGP

Code van Goede Praktijk:Hoe?

Technische bepalingen:Detecteren verboden op beschermde archeologische sites (controleer voor je begint)Detecteren verboden op terreinen waar archeoloog boringen of proefputten of proefsleuven of opgraving uitvoert, behalve met toestemming van archeoloog en volgens aanwijzingen archeoloog (deel 2, 3, 4 CGP i.p.v. deel 5!)Detecteren verboden na zonsondergang & voor zonsopgang (nacht)Altijd legitimatiebewijs bij + tonen aan Erfgoedinspectie, politie, Onroerend Erfgoed, …

Code van Goede Praktijk:Hoe?

Technische bepalingen:Voorafgaande toestemming van eigenaar of pachter voor terrein betreden en detecterenAfspraken maken met eigenaar over vondsten (terreineigenaar = eigenaar vondsten)Vondsten niet dieper uitgraven dan 30 cm onder maaiveld (ook niet als ploegvoor dieper lijkt)Niet-ontplofte oorlogsmunitie: politieTerrein in goede staat achterlaten (putjes, afval)

Code van Goede Praktijk:Hoe?

Technische bepalingen:Geen vondsten vervalsen, geen valse vondsten als echt laten doorgaanGeen onvolledige of valse informatie melden aan OEElkaar ondersteunen en helpen bij gebruik detector en identificatie vondstenRespect voor auteursrechten en andere rechten bij onderzoeken andermans vondsten

* Menselijke resten: politie** Respect voor plant en dier

Handhaving metaaldetectie

24

AGENTSCHAPINSPECTIE RWO

25

AGENTSCHAPINSPECTIE RWO

Overzicht

Misdrijf

Vaststellen

Sanctionering

Herstelmethodiek

Conclusie

26

AGENTSCHAPINSPECTIE RWO

1. MISDRIJF: strafbaarstelling

Inhoudelijke regel: (art.5.1.2. OED)

“Het is verboden zonder erkenning als metaaldetectorist of in afwijking van de code van goede praktijk met metaaldetectoren archeologische artefacten en archeologische sites op te sporen.”

Strafbaarstelling: (art. 11,2,2, 1ste lid, 10°OED)

“Het gebruiken van metaaldetectoren in strijd met de bepalin-gen van artikel 5.1.2.”

27

AGENTSCHAPINSPECTIE RWO

1. MISDRIJF: bestanddelen

a) Gebruik van een metaaldetector

Zonder erkenning

Met erkenning, maar in afwijking van de CGP

b) Om archeologische artefacten en archeologische sites op te sporen

Mat

erie

elM

oree

l

28

AGENTSCHAPINSPECTIE RWO

1. MISDRIJF: materieel bestanddeel

a) Gebruik van een metaaldetector

Zonder erkenning

Met erkenning, maar in afwijking van de CGP

• Monopolie voor erkende metaaldetectoristen• Keerzijde: handelen conform CGP

Mat

erie

el

29

AGENTSCHAPINSPECTIE RWO

1. MISDRIJF: moreel bestanddeel

b) Om archeologische artefacten en archeologische sites op te sporen

• Situationele context (bv.: plaats gekend voor archeologische vondsten)

• Profiel van de betrokkene• Bewijzen = innerlijke overtuiging van de rechter

Mor

eel

30

AGENTSCHAPINSPECTIE RWO

2. VASTSTELLEN

Gemeentelijke en gewestelijke verbalisanten, politie, IOE

Toegangsrecht:

Tot archeologische sites en OG waar zich archeologische artefacten kunnen bevinden

Machtiging politierechter vereist bij huiszoeking

Proces-verbaal: bijzondere bewijswaarde (tot bewijs van het tegendeel) voor wat de feiten betreft

Administratief stakingsbevel mogelijk (bij externe verbalisanten: bekrachtiging door IOE vereist)

Misdrijf PARKET STRAFRECHTER PV

gevangenisstraf /geldboete

SEPONERING

INSPECTEUR OE

bestuurlijk sepot

bestuurlijke geldboete

3. Sanctionering:

AGENTSCHAPINSPECTIE RWO

5 jaar / 2.400.000 €

Max. 300.000 €

stra

frech

ter

be

stuu

rlijk

32

AGENTSCHAPINSPECTIE RWO

4. Herstelmethodiek Herstelvormen:

Feitelijk herstel: terugkeer naar een originele, goede staat + terugbrengen in de Vlaamse Gemeenschap

Reconstructie Complementaire maatregelen: opwaardering

overblijvende erfgoedwaarden Schadevergoeding: herstel bij financieel

equivalent

Rangorde:Feitelijk herstel reconstructie / compensatievergoeding

Notie integraal herstel Schade 100 % te vergoeden In reële termen, en bij onmogelijkheid in

financiële

Gerechtelijk

Bestuurlijk

33

AGENTSCHAPINSPECTIE RWO

5. Schadeherstel bij archeologie

Doorgaans feitelijk onherstelbaar

herstel bij financieel equivalent

Volledige schadevergoeding

Als compensatie voor kennisverlies Enkel via de rechter De IOE maakt een begroting op Rechter beslist, rechtspraak af te wachten

voor meer invulling

Evt. aangevuld met maatregelen tot voorkoming van verdere schade

Archeologische opgraving van een verstoorde archeologische zone.

34

AGENTSCHAPINSPECTIE RWO

6. Conclusie

Neem geen risico Vraag erkenning Volg de CGP

Melden van en omgaan met metaal-detectie-vondsten

Waar vind je de beschermde archeologische sites?

In beschermde archeologische sites is metaaldetectie verboden (Code van Goede Praktijk)

https://geo.onroerenderfgoed.be/

https://beschermingen.onroerenderfgoed.be/

Het melden van metaaldetectievondsten:algemene principes

Vanaf 1 april een tijdelijke meldingsmodule voor metaaldetectievondsten (≠ toevalsvondsten)

Wat is een toevalsvondst?“Iedereen die, op een ander moment dan bij het

uitvoeren van een archeologisch vooronderzoek, een archeologische opgraving of het gebruik van een metaaldetector, een roerend of onroerend goed vindt waarvan hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat het archeologische erfgoedwaarde heeft, is verplicht daarvan binnen drie dagen aangifte te doen bij het agentschap.”

Niet intentioneel naar gezocht, écht toeval!

Het melden van metaaldetectievondsten:algemene principes

Het inloggen gebeurt met e-ID of tokenAlleen erkende metaaldetectoristen kunnen

inloggenDe metaaldetectorist kan zijn eerder gemelde

vondsten raadplegen en op kaart bekijkenElke nieuwe melding genereert een uniek

vondstnummerVondstnummer wordt met ontvangstbevestiging

per mail verstuurd

Verplicht in te vullen velden:

• Erkenningsnummer• Beschrijving van de archeologische vondst met

metalen component• Locatie van de vondst: naam van de provincie en

gemeente• Locatie op kaart• Datum van de vondst• Bewaarplaats van de vondst met metalen

component

Vrijblijvend in te vullen velden:• Foto van de archeologische vondst • Locatie van de vondst door middel van GPS

gegenereerde coördinaten• Deelgemeente• Beschrijving van het bodemgebruik van de

vindplaats met keuzelijst: akker, weiland, bos, stort, strand

• Andere relevante informatie over de vondst of de vindplaats

Tijdelijke meldingsmodule

Tijdelijke meldingsmodule

Het melden van metaaldetectievondsten: inloggen met e-ID

Het omgaan met metaaldetectievondsten:algemene principes

Vondstnummer bij vondst(en)De vondsten vormen een archeologisch ensemble:

• Als één geheel• In goede staat bewaren• Beschikbaar houden voor wetenschappelijk

onderzoek Of deponeren in erkend onroerenderfgoeddepot

• Wijziging van bewaarplaats of eigenaar of buiten Vlaams Gewest brengen: binnen 30 dagen melden aan het agentschap

Conserveren: raadpleeg een specialist!

Archeologie en metaal-detectie: het onderzoek in Peer

Succesvolle buitenlandse voorbeelden

Metaaldetectie in de beleidsnota:Systematisch monitoren van de meldingen van metaaldetectievondsten mbv CAI

Informatie gebruiken voor het afbakenen van (vastgestelde) archeologische zones en het uitwerken van beschermingsdossiers

Doel: metaaldetectoristen betrekken bij het volledige traject van de waardering van archeologische sites

Voorbeelden van samenwerking

Buitenland:• Denemarken: Danish Museum Law• Engeland en Wales: Portable Antiquieties scheme

Binnenland• Kampenhout• Peer• Odinpin

Voorbeelden van samewerking

Vragen?CAI@rwo.vlaanderen.be

Einde