Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en...

59
Informatieronde VBL Informatieronde VBL voor clubbestuurders voor clubbestuurders en leidinggevende en leidinggevende vrijwilligers vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr. Marleen Denef Mr. Griet Vanden Abeele Advocaten te Leuven

Transcript of Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en...

Page 1: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

Informatieronde VBLInformatieronde VBLvoor clubbestuurders en voor clubbestuurders en

leidinggevende vrijwilligersleidinggevende vrijwilligers

* VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid* Vrijwilligerswet

Prof. Dr. Marleen Denef Mr. Griet Vanden Abeele

Advocaten te Leuven

Page 2: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

I. VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid

Page 3: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

De oprichting van een VZWDe oprichting van een VZW

Page 4: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Oprichting van een VZW (1)Oprichting van een VZW (1) Minstens 3 stichtende leden

(natuurlijke personen of rechtspersonen)

Statuten

- grondwet van de VZW

- authentieke of onderhandse akte

- minimuminhoud: artikel 2 V&S-wet

Page 5: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Oprichting van een VZW (2)Oprichting van een VZW (2)

- checklist bij nazicht:

naam: VZW ‘stichting X’

volledig adres zetel + gerechtelijk arrondissement

RvB < AV

datum AV

bijeenroepingstermijn AV

procedure statutenwijziging, doelwijziging, ontbinding

Page 6: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Oprichting van een VZW (3)Oprichting van een VZW (3)

Akten betreffende benoeming bestuurders

In voorkomend geval: akten betreffende benoeming van personen gemachtigd om de VZW te vertegenwoordigen

Rechtspersoonlijkheid: neerlegging ter griffie Kh.

Page 7: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

OpenbaarmakingsverplichtingenOpenbaarmakingsverplichtingen

Page 8: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Openbaarmaking: wettelijk kaderOpenbaarmaking: wettelijk kaderde ‘papierslag’de ‘papierslag’

K.B. 26 juni 2003K.B. 26 juni 2003

WijzigingsK.B. 12 juli 2004WijzigingsK.B. 12 juli 2004

WijzigingsK.B. 31 mei 2005WijzigingsK.B. 31 mei 2005

Min. v. Just.: 4 oktober 2004Min. v. Just.: 4 oktober 2004 + 2 juni 2005 + 2 juni 2005

Page 9: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Sleutel = verenigingsdossierSleutel = verenigingsdossier Transparantie en controle Artikel 26novies V&S-wet (=verplichte literatuur)

– 1° de statuten van de vereniging;– 2° de akten ivm benoeming of ontslag van bestuurders,

dagelijks bestuur, vertegenwoordigers en commissarissen;– 3° een kopie van het register van de leden;– 4° alle beslissingen ivm nietigheid, ontbinding en vereffening;– 5° de jaarrekening van de vereniging (cfr. artikel 17);– 6° de wijzigingen in de in 1°, 2°, 4° en 5° bedoelde

informatie;– 7° de gecoördineerde tekst van de statuten na de wijzigingen

ervan.

Page 10: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Openbaarmaking:Openbaarmaking:termijnen en sancties (1) ?termijnen en sancties (1) ?

Termijnen (artt. 26 en 17 V&S-wet)?Wijzigingen ledenlijst: 1 maand

– Oude VZW: ná ‘verjaardag’ publicatie statuten– Nieuwe VZW: ná ‘verjaardag’ neerlegging statuten

Overige formaliteiten ? – Geen termijnen, doch uitvoering van belang voor

‘tegenwerpelijkheid’ aan derden ! Maw: zolang wijziging niet gepubliceerd, moeten derden te

goeder trouw er geen rekening mee houden !

Page 11: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Openbaarmaking:Openbaarmaking:termijnen en sancties (2) ?termijnen en sancties (2) ?

Neerlegging jaarrekening: – Boekhouding: onderscheid kleine/groteVZW ?

‘groot’ = min. 2 v.d. drempels v. toepassing:– 5 FTE werknemers

– 250.000 euro (andere dan uitzond.) ontvangsten, excl.BTW

– 1.000.000 euro balanstotaal ‘klein’ = kasboekhouding (K.B. 26/06/2003) ‘groot’ = dubbel boekhouding (K.B. 19/12/2003) Uitzondering = ‘gelijkwaardige’ regels krachtens andere

reglementering (bv. Besluit Vl.Reg. 31/05/2002 inzake sport ?) Zie recent advies C.B.N.

Page 12: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Openbaarmaking:Openbaarmaking:termijnen en sancties (3) ?termijnen en sancties (3) ?– Termijnen ivm jaarrekening:

Binnen 6 maanden ná afsluiting boekjaar: ter goedkeuring aan AV (samen met begroting)

Binnen 1 maand ná goedkeuring neerlegging:– grote: NBB – Balanscentrale

– Kleine: ter griffie Kh. (termijn minder expliciet)

– Sancties bij niet-neerlegging: Ontbinding (igv 3 opeenvolg. jaren: art. 18, 4°) Bestuursaansprakelijkheid ?

Page 13: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

BestuursaansprakelijkheidBestuursaansprakelijkheid

Page 14: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

BestuursaansprakelijkheidBestuursaansprakelijkheid

Aansprakelijkheid bestuurders ?• Intern:

- contract van lastgeving- quasi-immuniteit uitvoeringsagent

• Extern:- principieel niet persoonlijk gebonden- uitzonderlijk wel aansprakelijk:

niet-naleving wettelijke bepaling (bv. Sabam, RSZ...)

niet-naleving zorgvuldigheidsplicht (bv. kennelijk onredelijke verderzetting verlieslatende activiteit)

Page 15: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.a.v. Aansprakelijkheid bestuurder t.a.v. VZW: intern (1)VZW: intern (1)

1. Contractuele aansprakelijkheid

Bestuurders als “lasthebbers” van de VZW/AV Contractuele verplichtingen van de bestuurders Klassieke voorbeelden van contractuele fouten Belang van de “gekarakteriseerde” fout: marginale toetsing Aandachtspunten:

- belang van individueel voorbehoud

- vermijden van vriendendienst-mandaten

- relevantie (on)bezoldigd mandaat

2. Buitencontractuele aansprakelijkheid: louter theoretisch

Page 16: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.a.v. Aansprakelijkheid bestuurder t.a.v. VZW: intern (2)VZW: intern (2)

3. Kwijting

Recht op kwijting ? Impliciete kwijting ? Bevrijdend t.a.v. VZW op contractueel vlak Met “kennis van zaken”

4. De praktijk?

Page 17: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.a.v. Aansprakelijkheid bestuurder t.a.v. derden: extern (1)derden: extern (1)

1. Algemeen

Derden ?

- medecontractanten- leden ?- vrijwilligers

Aard van de aansprakelijkheid ?

- nooit contractueel: art. 14 V&S-wet- steeds delictueel

Page 18: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden: extern (2)derden: extern (2)

2. Buitencontractuele (delictuele) aansprakelijkheid

Art. 14 V&S-wet

- VZW is aansprakelijk voor de misgrepen die kunnen toegeschreven worden hetzij aan haar aangestelden, hetzij aan de organen waardoor haar wil wordt uitgevoerd

- bestuurders zijn aansprakelijk “voor de misgrepen bedreven in hun beheer” (cfr. art. 1382 B.W.: fout – schade – oorzakelijk verband)

Nut dubbele vordering tegen VZW en/of bestuurders ? Recuperatiekansen verhogen

Geen verlies bestuursAH omdat eerst VZW werd aangesproken

Ontslag nemen zal aansprakelijkheid niet doen verdwijnen

Page 19: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden: extern (3)derden: extern (3)

3. Bestuursaansprakelijkheid : illustraties ?

3.1. Fout door niet-naleving wettelijke verplichting die rust op de bestuurder zelf:– Auteurswetgeving ?

Cass. 25/05/1972 en Antp 16/10/1995

– Wet 13 april 1965: betaling loon ? (overmacht/schulduitsluiting)

Page 20: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden (4 - overheid als schuldeiser)derden (4 - overheid als schuldeiser)

– Doorstorting bedrijfsvoorheffing en BTW: ? Vóór Progr.Wet 20/07/2006

– Uiteenlopende rechtspraak– Rb. Turnhout 14/06/2002 vs. Antp 12/11/2004

Sinds Progr.Wet 20/07/2006– Voor “grote” VZW’s wettelijke bepalingen

(! Kan rechtspraak “kleine” VZW’s beïnvloeden !)– Art. 442quater WIB 1992 en art. 93undecies C W.B.T.W.– Hoofdelijke aansprakelijkheid (dagelijks) bestuurders igv:

• Herhaalde niet-betaling: 2 x binnen 1 jaar (indien trimesterschuld)3 x binnen 1 jaar (indien maandelijkse schuld)

• Mits regularisatietermijn van 1 maand na kennisgeving door ontvanger (bewarende maatregelen toegelaten)

Page 21: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden (5 - overheid als schuldeiser)derden (5 - overheid als schuldeiser)

• Geen aansprakelijkheid indien procedure gerechtelijk akkoord, faillissement of gerechtelijke ontbinding werd gelanceerd

(! Voor VZW’s kan enkel een gerechtelijke ontbinding worden gelanceerd – wetgeving op gerechtelijke akkoord en faillissement niet van toepassing op VZW’s !)

– RSZ: communicatieplicht (Progr.W.20/07/2006)• Art. 40ter RSZ-wet (voor ‘grote’ VZW’s)

• Vanaf RSZ-schuld 2 kwartalen binnen 1 jaar

• Plicht tot melding openstaande vorderingen van de VZW op klanten en derden

• Indien niet of onjuist: hoofdelijke aansprakelijkheid bestuur

Page 22: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden (6 - particuliere schuldeisers)derden (6 - particuliere schuldeisers)

3.2. Fout door schending alg. zorgvuldigheidsplicht:– Fout bestuurder bemoeilijkt nakoming contractuele

verbintenis VZW (Bxl 09/10/1987)– Bestuurder zet kennelijk onredelijk verlieslatende

activiteit verder (Gent 31/10/1996 vs. Gent 27/10/1995)– Zeer feitelijke aangelegenheid, met zeer uiteenlopende

rechtspraak (terughoudende toetsing/ a priori beoordeling)

– Impact openbaarmakingsverplichting jaarrekening (art. 26novies) ?

Page 23: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid bestuurder Aansprakelijkheid bestuurder t.o.v. derden: extern (7)t.o.v. derden: extern (7)

Ondoeltreffend verweer bestuurders– Irrelevantie van ideële doelstelling VZW

en van gebrek aan kennis/ervaring– Geen rechtsverwerking door eerst VZW

aan te spreken– Kwijting speelt niet t.a.v. derden– Delegatie van bevoegdheid pleit niet

noodzakelijk vrij (vgl. art. 1994 B.W.)

Page 24: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Enkele recente ontwikkelingen Enkele recente ontwikkelingen in het strafrechtin het strafrecht

1. Artikel 492bis S.W.: “misbruik van verenigingsgoederen”

Het principe

“Met gevangenisstraf van een maand tot vijf jaar en met een geldboete van honderd frank tot vijhonderduizend frank worden gestraft de bestuurders, in feite of in rechte, van burgerlijke en handelsvennootschappen, alsook van verenigingen zonder winstoogmerk, die met bedrieglijk opzet en voor persoonlijke rechtstreekse of indirecte doeleinden gebruik hebben gemaakt van de goederen of van het krediet van de rechtspersoon, hoewel zij wisten dat zulks op betekenisvolle wijze in het nadeel was van de vermogensbelangen van de rechtspersoon en van die van zijn schuldeisers of vennoten”

De praktische toepassing ?

Page 25: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Het functioneren van de organen:Het functioneren van de organen:Raad van Bestuur en Algemene Raad van Bestuur en Algemene

VergaderingVergadering

Page 26: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Algemene Vergadering (1)Algemene Vergadering (1)

Samenstelling:

- minstens 3 werkende leden

- werkende leden: alle rechten en plichten door V&S-wet en statuten toegekend aan de leden

- werkende leden versus toegetreden leden

Page 27: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Algemene Vergadering (2)Algemene Vergadering (2) Bevoegdheden (art. 4 V&S-wet):

- wijziging statuten

- benoeming en afzetting bestuurders

- benoeming en afzetting commissarissen + bepalen bezoldiging

- kwijting bestuurders en commissarissen

- goedkeuring begroting en jaarrekening

- ontbinding VZW

- uitsluiting lid

- omzetting VZW in VSO

- alle gevallen bepaald in statuten

Page 28: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Algemene Vergadering (3)Algemene Vergadering (3)

Vergaderingen:

- minstens 1x per jaar

- in principe geen aanwezigheidsquorum

- in principe volstaat gewone meerderheid

- staking van stemmen

- 1 man – 1 stem

- recht op vertegenwoordiging

- opstellen van notulen

Page 29: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Raad van Bestuur (1)Raad van Bestuur (1) Samenstelling (artikel 13, eerste lid V&S-wet)

1. minstens 3 (uitz. als slechts 3 leden) natuurlijke personen of rechtspersonen

2. minstens 1 minder dan aantal leden (probl. bij politieke/paritaire samenstelling)

“Keuze” samenstelling = AV (art. 4 V&S-wet) Bekendmaking samenstelling (art. 9 + 26novies V&S-wet) Statuut bestuurder?

- al dan niet bezoldigd- nooit bestuurder-werknemer- bijdrageplicht RSZ-zelfstandigen: volgens fiscale

hoofd-/bijberoepcriteria als RPB (indien VenB altijd)

Bevoegdheid RvB: “residuaire”

Page 30: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Raad van Bestuur (2)Raad van Bestuur (2)

Collegiale werking- streven naar consensus is de regel, stemmen de uitzondering!

- meerderheidsbeginsel (tenzij statutair anders bepaald): geldig aanwezigheidsquorum (beraadslaging) geldigheid van eventuele stemming (beslissing)

- “staking van stemmen”: besluit verworpen of doorslag vd stem

- wetgever is vergeten de mogelijkheid van 1-hoofdig bestuur uit te

schakelen

- mandaat intuitu personae (volmacht in beginsel uitgesloten, tenzij

statutair voorzien)

- uitz.: delegatie van bevoegdheid: statutair of bij volmacht

Page 31: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Raad van Bestuur (3)Raad van Bestuur (3)

Geen belangenconflictenregeling

Mogelijkheid tot “schriftelijke” besluitvorming? Ja, mits unaniem en mits “beraadslaging”

Notulering

- ja, verplicht (zie art. 10 V&S-wet)

- modaliteiten: wie, wat, hoe naar

Page 32: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Vertegenwoordiging v/d VZWVertegenwoordiging v/d VZW

Art. 13, lid 3-5 V&S-wet

- RvB als “college”- 1 of meer personen, al dan niet bestuurder of lid- alleen of gezamenlijk handelend

Vertegenwdgsysteem met hoofddoelstelling = bescherming van derden-contractanten

Bevoegdheidsbeperkingen en taakverdelingen: niet tegenwerpelijk aan derden (dubbelzinnige wettekst)

Informatielast derden vermindert: enkel tellen

Page 33: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

Vragen staat vrij !Vragen staat vrij !

Page 34: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

II. VrijwilligerswerkII. Vrijwilligerswerk

Page 35: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Wet betreffende de rechten van Wet betreffende de rechten van vrijwilligersvrijwilligers

Wettelijke Basis:

- Wet betreffende de rechten van vrijwilligers d.d. 3 juli 2005 (B.S. 29 augustus 2005)

- Gewijzigd door: * Artikel 136-140 van de Wet houdende diverse bepalingen d.d. 27 december 2005 (B.S. 30 december 2005)* Wet van 7 maart 2006 tot wijziging van de wet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van vrijwilligers en van de wet van 27 december 2005 houdende diverse bepalingen (B.S. 13 april 2006)* Wet van 19 juli 2006 tot wijziging van de wet van 3 juli 2005 betreffende de rechten van vrijwilligers (B.S. 11 augustus 2006)

Page 36: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Wet betreffende de rechten van Wet betreffende de rechten van vrijwilligersvrijwilligers

Uitvoeringsbesluiten- Het K.B van 28 juli 2006 tot wijziging van de artikelen 45, 46 en

48 van het K.B. van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering en tot invoering van een artikel 45bis in hetzelfde besluit (B.S. 24 augustus 2006).

- Het K.B. van 5 augustus 2006 tot wijziging van het K.B. van 23 mei 2001 tot instelling van een algemeen reglement betreffende de

inkomensgarantie voor ouderen (B.S. 4 september 2006). - Het M.B. van 31 juli 2006 tot wijziging van artikel 18 van het ministerieel

besluit van 26 november 1991 houdende de toepassingsregelen van de

werkloosheidsreglementering (B.S. 24 augustus 2006).

Page 37: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Wet betreffende de rechten Wet betreffende de rechten van vrijwilligers van vrijwilligers

Historiek – regeling versrpeid over verschillende richtlijnen/wetteksten, m.n.:

a. aansprakelijkheid: artikel 1382-1383 B.W. + Cass. 5 juni 2003.

b. verzekering: verspreid over regionale regelgeving (vaak i.v.m. erkenning/subsidies), vb. Decreet d.d. 13 juli 2001 (B.S. 14 september 2001).

c. onkostenvergoedingen: Circ. RH. 241/509.803 d.d. 5 maart 1999 + bijzondere regelingen sportsector.

d. uitkeringsgerechigden: diverse richtlijnen en interpretaties RVA, OCMW, enz …

e. Informatieplicht: niet gereglementeerd.

Page 38: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Toepassingsgebied van de wet –Toepassingsgebied van de wet –Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (1)Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (1)

(1) Ratione materiae

1. Onbezoldigde activiteit (geen ‘lichte bezoldiging’ ontvangen):

vb. Artiesten die een vergoeding ontvangen voor een éénmalige artistieke prestatie (artikel 182 programmawet d.d. 24 december 2002 (B.S. 31 december 2002), uitgevoerd bij K.B. d.d. 3 juli 2005 (B.S. 19 juli 2005)), m.n. max € 100,- per dag en € 2.000,- per jaar.

vb. Vrijwilligers van de brandweer en de civiele bescherming (artikel 38, 12° WIB: geïndexeerd max. 3.640 € (aj. 2007).

2. Onverplichte activiteit – contractuele rechtsverhouding mogelijk.

Page 39: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Toepassingsgebied van de wet Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (2)Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (2)

3. Activiteit ten behoeve van één of meer personen, andere dan degene die de activiteit verricht, van een groep of organisatie of van de samenleving als geheel.

vb. Zelfhulpgroepenvb. Mantelzorg?vb. Sport-en artistieke prestaties?

4. Die ingericht wordt door een organisatie anders dan het familie- of privé-verband van degene die de activiteit verricht.

5. Die niet door dezelfde persoon en voor dezelfde organisatie wordt verricht in het kader van een arbeidsovereenkomst, een dienstencontract of een statutaire aanstelling (wel voor andere activiteiten?).

Page 40: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Toepassingsgebied van de wet Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (3)Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (3)

(2) Ratione personae:

(i) vrijwilliger:

- natuurlijke persoon

- onbezoldigde bestuurder ?

Page 41: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Toepassingsgebied van de wet Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (4)Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (4)

Onbezoldigde bestuurder- vrijwilligerOnbezoldigde bestuurder- vrijwilliger

= Niet expliciet uitgesloten van de Vrijwilligerswet -= Niet expliciet uitgesloten van de Vrijwilligerswet -> toepassing definitie vrijwilligers op bestuurders> toepassing definitie vrijwilligers op bestuurders

>< Bestuurder zonder activiteit als vrijwilliger>< Bestuurder zonder activiteit als vrijwilliger

Bestuursaansprakelijkheid: afbakening functies Bestuursaansprakelijkheid: afbakening functies

bestuurder >< functies vrijwilligerbestuurder >< functies vrijwilliger

Page 42: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Toepassingsgebied van de wet Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (5)Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (5)

(ii) de organisatie van het vrijwilligerswerk

- VZW- feitelijke vereniging (m.n. elke vereniging zonder

rechtspersoonlijkheid van twee of meer personen die in onderling overleg een activiteit organiseren met het oog op de verwezenlijking van een onbaatzuchtige doelstelling, met uitsluiting van enige winstverdeling onder haar leden en bestuurders, en die een rechtstreekse controle uitoefenen op de werking van de vereniging.)

- publiekrechtelijke rechtspersonen- VSO ?

Quid fiscaal statuut (vgl. Circulaire RH. 241/509.803 d.d. 5 maart 1999)

Page 43: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Toepassingsgebied van de wet Toepassingsgebied van de wet Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (6)Artikel 2 en 3 Vrijwilligerswet (6)

(3) Ratione loci:

- Vrijwilligerswerk verricht op het Belgisch Grondgebied- Vrijwilligerswerk verricht buiten het Belgisch Grondgebied maar

vanuit België wordt georganiseerd op voorwaarde dat de vrijwilliger in België zijn hoofdverblijfplaats heeft.

Page 44: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk

Vijf luiken:

1. Aansprakelijkheid van de vrijwilliger

2. Verplichte Verzekering

3. Informatieplicht

4. Onkostenvergoedingen

5. Sociale bepalingen m.b.t. het vrijwilligerswerk

Page 45: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid (1)Aansprakelijkheid (1)

Artikel 5 Vrijwilligerswet:

- Beperkt toepassingsgebied van de aanspakelijkheidsregeling:

1. privaatrechtelijke en publierechtelijke rechtspersonen zonder winstoogmerk;

2. feitelijke verenigingen met minstens één arbeider of één bediende;

3. feitelijke verenigingen die een afdeling vormen van organisaties zoals bedoeld onder 1 of 2.

Page 46: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid (2)Aansprakelijkheid (2)

- Vrijwilligersorganisatie aansprakelijk voor de occasionele lichte fout van de vrijwilliger; niet voor bedrog, zware fout, of herhaalde lichte fout.

- Vrijwilliger alleen persoonlijk aansprakelijk in geval van bedrog, zware fout of herhaalde lichte fout.

- Contractuele bedingen in het nadeel van de vrijwilliger niet mogelijk.

Page 47: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid (3)Aansprakelijkheid (3)

Opmerkingen:

1.Blijkbaar ook voor aansprakelijkheid op basis van contractuele fout van de vrijwilliger.

2. Contractuele regeling noodzakelijk bij niet-gestructureerde organisaties -> noodzaak informatienota/vrijwilligerscontract.

Page 48: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Aansprakelijkheid (4)Aansprakelijkheid (4)

Implementatie-en toepassingsproblemen:

1. Gezamenlijke organisatie van een activiteit door meerdere organisaties, welke organisatie aansprakelijk ?

2. Feitelijke verenigingen: wie is de ‘verantwoordelijke’ van de vereniging die aansprakelijk kan worden gesteld ?

Page 49: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Informatieplicht (1)Informatieplicht (1)

- Verplicht mee te delen informatie (artikel 4 Vrijwilligerswet): 1. Sociale doelstelling en juridisch statuut organisatie (RP) of

verantwoordelijke (FV)

2. Mededeling van verplichte verzekering

3. Mededeling van gedekte risico’s andere dan de risico’s waarvoor een verzekering verplicht is

4. Informatie over de onkostenvergoedingen

5. Meedelen dat het beroepsgeheim (artikel 458 S.W.) van toepassing is.

Page 50: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Informatieplicht (2)Informatieplicht (2)

Implementatie-en toepassingsproblemen:

- Bewijslast bij de organisatie -> toch overmaken nota/opstellen contract?

- Quid met de last-minute vrijwilliger of toevallige vrijwilliger?

- Quid met het begrip ‘verantwoordelijke’ van een feitelijke vereniging?

Page 51: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Onkostenvergoedingen (1)Onkostenvergoedingen (1)

Onkostenvergoeding als vrijwilliger

- Twee cumulatieve grenzen: € 24,79 per dag, en € 991,57 per jaar (vgl. Circulaire RH. 241/509.803 d.d. 5 maart 1999)

- Geïndexeerd (2006): € 27, 92 per dag, en € 1.116, 71 per jaar- Cumulatieve grenzen- indien >, bewijs mogelijk dat het om een reële onkostenvergoeding

gaat - Ook: forfaitaire waardering mogelijk zoals voor de rijksambtenaren

(K.B. 26 maart 1965)- Bij K.B. kunnen hogere bedragen worden voorzien voor specifieke

categoriëen van vrijwilligers.

Page 52: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Onkostenvergoedingen (2)Onkostenvergoedingen (2)

Bij overschrijding onkostenvergoedingen: verlies hoedanigheid vrijwilliger

Grenzen ‘per vrijwilliger’, niet ‘per activiteit als vrijwilliger’.

Opmaken fiscale fiches niet verplicht indien deze wettelijke bepalingen worden gerespecteerd.

Page 53: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Onkostenvergoedingen (3)Onkostenvergoedingen (3)

Implementatie-en toepassingsproblemen:

1. Verlies van hoedanigheid van vrijwilliger indien deze méér ontvangt dan de onkostenvergoedingen voorzien bij wet = mogelijk discriminerend voor wat aansprakelijkheid betreft.

2. Quid bestaande regelingen in specifieke sectoren (vb. Sport), nu geregeld via fiscale circulaires?

Page 54: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Sociaal Recht (1)Sociaal Recht (1)

1. Werkloze :

- voorafgaandelijke aangifte bij RVA- Indien geen reactie binnen 2 weken: vrijwilligerswerk

met behoud van uitkering wordt geacht aanvaard te zijn- Weigering mogelijk indien: (i) geen vrijwilligerswerk,

(ii) geen activiteit die in het verenigingsleven gewoonlijk wordt uitgeoefend gelet op aard, omvang en frequentie, (iii) beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt daalt

Page 55: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Sociaal Recht (2)Sociaal Recht (2)

2. Bruggepensioneerde en halftijds bruggepensioneerde:

- Idem werklozen - Bij K.B. kunnen bijzondere bepalingen worden voorzien (cfr. bestaande

regeling met betrekking tot niet winstgevende organisaties die erkend zijn als culturele,sociale of humanitaire organisatie of vereniging met een bijzonder openbaar nut)

3. Arbeidsongeschikten:

vrijwilligerswerk wordt niet beschouwd als werkzaamheid, voor zover de activiteiten verenigbaar zijn met de algemene gezondheidstoestand van de arbeidsongeschikte (toestemming nodig van adviserend geneesheer)

Page 56: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Sociaal Recht (3)Sociaal Recht (3)

4. Gepensioneerde: - Geen meldingsplicht- Heeft in principe geen invloed op de

toegelaten maximale bijverdienste voor gepensioneerden

Page 57: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Sociaal Recht (4)Sociaal Recht (4)

5. Leefloon: ontvangst van vrijwilligersvergoeding is verenigbaar met het recht op leefloon, onder de voorwaarden uit te werken bij K.B. (nu: werkbereidheid)

6. Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden: idem

7. Gewaarborgd inkomen bejaarden: idem

Page 58: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

M. Denef & G. Vanden Abeele

Sociaal Recht (5)Sociaal Recht (5)

8. Gezinsbijslag:

-vergoedingen voor vrijwilligerswerk zijn geen inkomen (van belang voor studenten onder de 25 j.)

- kind dat vrijwilliger is: geen verlies recht op kinderbijslag.

Page 59: Informatieronde VBL voor clubbestuurders en leidinggevende vrijwilligers * VZW-rechtspersoon en bestuursaansprakelijkheid * Vrijwilligerswet Prof. Dr.

Vragen staat vrij !Vragen staat vrij !