Informatiebehoeften van patiënten met kanker

Etmaal van de Communicatie7 februari 2008

Julia van WeertJesse JansenGert-Jan de BruijnJessika OuwerkerkSandra van DulmenJozien Bensing

Aanleiding

73.000 nieuwe diagnoses kanker per jaar

In 2010 is kanker doodsoorzaak nummer één

Effectieve informatie leidt tot Therapietrouw Zelfzorg Tevredenheid Omgaan met ziekte en behandeling Angst

Communicatie in het stress-coping model

Need to know and understand

Need tofeel knownand under-

stood

Instrumentele communicatie

Affectieve communicatie

probleemgeorienteerde

coping

emotionelecoping

patiënt patiënt

arts

stress

gezondheid

Theoretische achtergronden

1. Stress-coping model van Bensing & Verhaak (2004)• Instrumentele behoeften• Affectieve behoeften

2. Model van Miller (1995; 1996)• Monitors• Blunters

3. Stress-coping theorie van Lazarus & Folkman (1988) Impact of Event• Intrusion• Avoidance

Vraagstellingen

1. In hoeverre sluit de huidige informatievoorziening ter voorbereiding op chemotherapie aan op de behoeften van patiënten met kanker?

2. Welke factoren zijn van invloed op de informatiebehoeften van patiënten met kanker?

Instrumentele behoeften

Affectieve behoeften

Emotionele coping

Probleem-georiënteerde coping

IntrusionAvoidance

MonitoringBlunting

St ress

gezondheid

Conceptueel model

Sample• 10 ziekenhuizen

• Steekproef n=588

• 202 vrouwen (67%)

• Gem. leeftijd: 55.3

• respons n=349 (59%)

• 141 laag opgeleid (47%)

• Range 21-84 jaar

Meetinstrumenten

QUOTE-chemo (Quality Of care Through the patients’ Eyes) (Sixma & Delnoij, 2005) Belang Ervaring

Threatening Medical Situation Inventory (TMSI); Nederlandse versie MBBS (Ong et al., 1999) Monitoring gedrag Blunting gedrag

Impact of Event Scale (Brom & Kleber, 1985; Van der Ploeg et al., 2004) Intrusion Avoidance

Ontwikkeling QUOTE-chemo

Basis: QUOTE-communicatie Literatuurstudie Focusgroepen Vragenlijst 69 items Indeling in 7 categorieën volgens Rutten et al. (2005) Confirmatieve factoranalyse

Confirmatieve factoranalyse

CFI m.b.v. Structural Equation Modeling (AMOS Software)

Acceptabele tot goede fit: CFI > .95 NFI > .90

RMSEA < .08 Factorladingen tussen .38 - .83; p < .02

7 categorieën QUOTE-chemo

INSTRUMENTEEL AFFECTIEFCategorie Cronb

ach’s alpha

Categorie Cronbach’s alpha

I1.

Informatie over de werking van chemotherapie

.895 A1.

Interpersoonlijke communicatie

.850

I2.

Informatie over omgaan met bijwerkingen

.855 A2.

Emotionele steun van verpleegkundige

.720

I3.

Informatie over de prognose

.764 A3.

Omgaan (‘coping’) met de ziekte

.836

PROCES

I4.

Medische systeem informatie

.804

Verbeterscores per categorie

0,7

0,66

0,53

0,35

0,34

0,34

0,24

0 0,2 0,4 0,6 0,8

interpersoonlijk

prognose

bijwerkingen

coping

systeem

werking

steun

Affectief

Multivariate regressie-analyse

socio-demografische achtergrondgegevens

Medische achtergrondgegevens

Informatiezoekstijl (monitor)

Kankergerelateerde stressreacties (intrusion, avoidance)

Relatie Monitoring - Informatiebehoeften

INSTRUMENTEEL AFFECTIEFCategorie ß Categorie ß

I1

Informatie over de werking van chemotherapie

.215***

A1.

Interpersoonlijke communicatie

n.s.

I2

Informatie over omgaan met bijwerkingen

.131* A2.

Emotionele steun van verpleegkundige

n.s.

I3

Informatie over de prognose

.134* A3.

Omgaan (‘coping’) met de ziekte

n.s.

PROCES

I4

Medische systeem informatie

n.s.

Relatie Intrusion - Informatiebehoeften

INSTRUMENTEEL AFFECTIEFCategorie ß Categorie ß

I1

Informatie over de werking van chemotherapie

.198** A1

Interpersoonlijke communicatie

n.s.

I2

Informatie over omgaan met bijwerkingen

n.s. (p=.06)

A2

Emotionele steun van verpleegkundige

.179*

I3

Informatie over de prognose

.228** A3

Omgaan (‘coping’) met de ziekte

.244**

PROCES

I4

Medische systeem informatie

n.s.

Overige relaties

Vrouwen: Meer behoefte aan bespreken coping (ß =.174**) Meer behoefte aan emotionele steun (ß =.126*)

Ouderen: Minder behoefte aan bespreken coping (ß =-.141*)

Hoger opgeleiden: Minder behoefte info werking chemotherapie (ß =-.142*) Minder behoefte info prognose (ß =-.228**)

Conclusie

Monitoring hangt samen met instrumentele informatiebehoeften

Intrusion hangt samen met zowel instrumentele als affectieve informatiebehoeften

Geslacht en leeftijd hangen samen met affectieve informatiebehoeften (maar niet met allemaal)

Ergo….

Informatievoorziening moet individueel afgestemd worden

Met name checken copingstijl

Meer informatie:

j.c.m.vanweert@uva.nlj.jansen@nivel.nl