INFOBLAD2006/2

ANTWERPSE VERENIGING

BODEM GROTONDERZOEKEN

2 – Infoblad Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek, 2006/2

Bestuur van deAntwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek

Zetel: Gerarduslei 35, 2180 Ekeren

Voorzitter: Eugène Warmenbol, Van Elewyckstraat 36, 1050 Brussel02 640 81 48 - ewarmenb@ulb.ac.be

Secretaris: Marc Hendrickx, Kipdorp 37/21, 2000 Antwerpen03 237 63 63 - marc.hendrickx@fulladsl.be

Penningmeester: Pieter Oomen, Hoornstraat 12, 2000 Antwerpen03 234 20 72 - pieter.oomen@pandora.be

Leden: Stefaan Grieten, Gratiekapelstraat 24, 2000 Antwerpen0497 452 802 - stefaan.grieten@skynet.beAnne-Mie Havermans , Gerarduslei 35, 2180 Ekeren03 665 02 19 - annemie.havermans@scarlet.bePetra Maclot, Korte Brilstraat 7, 2000 Antwerpen03 234 20 99Wim Strecker, Lamorinièrestraat 201, 2018 Antwerpen03 239 43 57 - wim@strecker.be

LIDGELD: € 20 per jaar – Rekeningnummer 320-0740973-60

Leden ontvangen per jaar tweemaal het BULLETIN en viermaal het INFOBLAD.Zij hebben toegang tot alle activiteiten, rondleidingen en voordrachten. Dezeworden steeds aangekondigd in het Infoblad en via de website.Nog voorradige Bulletins zijn te koop bij de penningmeester.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk,fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaandelijke schriftelijke toela-ting van de uitgever.

Lay-out: Wim Strecker, Antwerpen – info@strecker.beVerantwoordelijke uitgever: Marc Hendrickx; Kipdorp 37/21, 2000 Antwerpen.

Infoblad Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek, 2006/2 – 3

AGENDAMaandag 5 juni 2006, 20 uur – Voordracht‘Ghespeelt op d’Oude Kamer’: podia en speelzalen van de Antwerpserederijkers (1615-1664), met bijzondere aandacht voor het Spanjepand,door Timothy De Paepe

Locatie: Venusstraat 19, 2000 Antwerpen

4 – Infoblad Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek, 2006/2

Antwoord van de StadZoals bekend nam AVBG samen met een aantal andere verenigingen het initiatief omhet stadsbestuur er op te wijzen dat het toekomstig MAS-project volledig abstractiemaakt van de nog aanwezige fundamenten van het 16de-eeuwse Hanzehuis, en dezeresten in het MAS-concept hoogstens via een computerprogramma 'tot leven' wekt.Hieronder drukken we het antwoord van de stad af...

Infoblad Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek, 2006/2 – 5

6 – Infoblad Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek, 2006/2

Duitsers in Luiks Antwerpen!

In het Infoblad 2006/1 publiceerden we een klaarblijkelijk vervalste fotovan de Antwerpse Grote Markt. Zoals vermeld vonden we de foto in decollectie van het stadsarchief, en droeg ze het opschrift: Einzug dedeutschen Truppen in Antwerpen am 9. Oktober 1914.We vroegen ons toen af welke gebouwen afgebeeld werden op de plaatsvan het 'Huwelijksbootje', het bekende hoekhuis van de Braderij- en deZilversmidstraat.Welnu, ons lid Serge Migom vond de oplossing: het gaat om de vierrechtse traveeën van de voorbouw van het Prinsbisschoppelijk Paleis vanLuik! Met dank aan Serge...Op het internet surfend vonden we dan ook een afbeelding van dit ge-bouw (ironisch genoeg wéér een gefingeerde voorstelling, alleen ditmaalzonder bedoeling te willen vervalsen: het betreft een 'urbanistischetoekomstvisie" van de geplande uitbreiding van het paleis) (bron: http://www.buildingsagency.bedetailfoto_nl.cfm?realisatie=70&foto=07_LIEGE_A.jpg)

Luik, Justitiepaleis: het project van de uitbreidingen (foto 13) - © Regie der Gebouwen

Infoblad Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek, 2006/2 – 7

Boven: detail uit ‘Einzug ... 1914’. Onder: Panorama van de Grote Markt vanuit het westen. (Foto’s SAA)

Terzijde: we vonden in de losse foto's van het stadsarchief nog een intri-gerend gezicht van de Grote Markt. Bij de AVBG-bestuursleden was erwel wat onenigheid over de vraag waar de fotograaf zich bevond tijdenshet nemen van de foto. U zult het met ons eens zijn dat het antwoordniet zo evident is...

MARC HENDRICKX

8 – Infoblad Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek, 2006/2

Vondst in het ReepkenReepkenReepkenReepkenReepken, Kipdorp 35

Al een flink tijdje geleden merkten we tijdens een rondgang in de stadrestauratiewerken op in het pand Kipdorp 35. Het betreft een smal pandje(amper twee traveeën breed) van drie bouwlagen en een dakverdieping,aan de gevel enigszins verbouwd maar voor de rest vrij intact qua inde-ling, met oorspronkelijk wellicht een voor- en een achterhuis.

Het pand, met de huisnaam Reepken, moet in de 16de eeuw deel uitge-maakt hebben van een ruimer complex, getuige de vermelding in 1558van een huyse genaempt St. Dimphe (mogelijk de voorganger van Kip-dorp 33), met plaetse stallinge ende noch een huys dair neffens voir aentstraete geheeten tReepken f° et omn. pts. gestaen ende gelegen neffenseen int Kipdorp alhier aende noortzijde van dyer (...)

Wat er ook van zij, een eerste, voorlopig bezoek leverde echter al eenzeer merkwaardige vondst op: een kamer waarvan zowel de kinderbalkenals de moer- en strijkbalken na afname van de plafondbepleistering ble-ken gedecoreerd te zijn met zwarte arabesken op een okeren achter-grond.

De kamer bevindt zich achteraan het pand, op de huidige eerste verdie-ping, en bleek op het eerste gezicht de enige te zijn waar de vroegereplafondafwerking bewaard bleef. Verder onderzoek volgt nog, maar wepubliceren hier toch al een impressie van het motief op de kinderbalken.

MARC HENDRICKX

Tekening van een kinderbalkmotiefje

Infoblad Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek, 2006/2 – 9

Herontdekking van een poortje

In het pand gelegen in de Gratiekapelstraat op nummer 24 vinden sindsenkele jaren verbouwingswerken plaats, met oog voor bouwhistorischwaardevolle onderdelen. Dat heeft al menige verrassende vondst opgele-verd - alhoewel: leden van AVBG weten maar al te goed dat zowat elkgebouw in de historische binnenstad nooit kan beschouwd worden als(bouw)historisch waardeloos. Het is dus integendeel bijna verrassend datzo'n pand geen historische elementen meer zou bevatten, tenminste voorwie met hart voor monumenten en voldoende kennis van zaken tewerkgaat. Binnen afzienbare tijd gaat de vereniging een Bulletin wijden aanhet huis en de vele ontdekkingen die er al zijn gedaan, zoals een balkmet laatmiddeleeuwse schildering, sporen van muurschilderingen en vroegbehangpapier. De meest spectaculaire vondst dateert alweer van enkele

10 – Infoblad Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek, 2006/2

(SA029047 - Foto SAA)

Infoblad Antwerpse Vereniging voor Bodem- en Grotonderzoek, 2006/2 – 11

Hernieuwing lidmaatschap – Lidmaatschapsbijdragen

Tijdens de controle van de binnengekomen lidgelden viel ons opdat enkele leden bij vergetelheid hun bijdrage nog niet betaalden.Is het mogelijk even na te gaan of u de bijdrage van 2006 (20 euro)op rekening 320-0740973-60 al stortte?

Met beste dank!

jaren terug, toen bij de verwijdering van een vals plafond in de gang eenprachtig laat-18de-eeuws bovenlicht tevoorschijn kwam, inclusief hetoorspronkelijke glas. Aan de straatkant is er nog niets van te zien, maarhopelijk kan deze zomer de vrijlegging eindelijk van start gaan.Over dit bovenlicht en het prachtige laatclassicistische poortje waarvanhet deel uitmaakt, bestaan enkele iconografische bronnen. Zowel in hetStadsarchief als in het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimoniumbestaat een foto van deze structuur, en verder heeft de Antwerpsemodernistische architect Paul Smekens (1890-1983) een nauwkeurigeopmeting uitgevoerd van poort en bovenlicht, die hij publiceerde in zijnboek Oude poortjes in Antwerpen (1951). Hij voegde er als onderschrifttoe: "Dit mooie poortje werd enkele jaren geleden zonder meer doorvandalenhanden gesloopt". Smekens verwees naar de verbouwing van1949, die het pand inderdaad lelijk heeft toegetakeld. Het was al van bijde herontdekking van het bovenlicht duidelijk dat tenminste het boven-licht bewaard was, en enkel dichtgemetseld. Pas enkele weken geleden isechter gebleken dat ook belangrijke fragmenten van de deuromlijstingzelf nog in de muur zitten, zij het beschadigd door vandalenhanden;alles wat buiten het muuroppervlak van 1949 uitstak, is inderdaad weg-gekapt. Hoe zwaar deze schade is, zal de nabije toekomst uitwijzen.Alleszins wordt deze herontdekking geïntegreerd in de verbouwings-plannen, en zal het poortje opnieuw te zien zijn in zijn gevandaliseerdeglorie.

STEFAAN GRIETEN

Verantwoordelijke uitgever:Marc Hendrickx, Kipdorp 37/21, 2000 Antwerpen