in Polen - European...

in Polen

Uw socialezekerheidsrechten

Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie

Uw socialezekerheidsrechten in Polen

Juli 2012 2

De informatie in deze gids is opgesteld en bijgewerkt in nauwe samenwerking met de

nationale correspondenten van het EU-systeem voor informatie over de nationale

socialezekerheidsstelsels MISSOC (Mutual Information System on Social Protection).

Meer informatie over het MISSOC-netwerk is te vinden op:

http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=nl&catId=815.

Deze gids geeft een algemeen overzicht van de regelingen op het gebied van de

sociale zekerheid in de desbetreffende landen. Aanvullende informatie kan worden

verkregen uit andere MISSOC-publicaties, die allemaal op bovengenoemde MISSOC-

webpagina te vinden zijn. U kunt ook contact opnemen met de bevoegde autoriteiten

en instellingen die staan vermeld in de lijst van de bijlage bij deze gids.

De Europese Commissie noch enige namens de Commissie handelende persoon

aanvaardt welke aansprakelijkheid dan ook voor de wijze waarop de informatie in deze

publicatie wordt gebruikt.

© Europese Unie, 2012

Overneming met bronvermelding toegestaan.

http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=nl&catId=815



Juli 2012 3

Inhoudsopgave

Hoofdstuk I: Inleiding, organisatie en financiering ................................................. 4 Inleiding ........................................................................................................ 4 Het sociale zekerheidsstelsel ............................................................................ 4 Financiering ................................................................................................... 5

Hoofdstuk II: Gezondheidszorg ........................................................................... 6 Wie komt in aanmerking voor gezondheidszorg? ................................................. 6 Wat wordt er gedekt? ...................................................................................... 6 Wat moet u doen om gezondheidszorg te verkrijgen? .......................................... 7

Hoofdstuk III: Uitkeringen bij ziekte .................................................................... 8 Wie komt in aanmerking voor een ziekte-uitkering? ............................................ 8 Wat wordt er gedekt? ...................................................................................... 9 Wat moet u doen om een ziekte-uitkering te krijgen? .........................................10

Hoofdstuk IV: Moeder- en vaderschapsuitkeringen ...............................................11 Wie komt in aanmerking voor een moeder- of vaderschapsuitkering? ...................11 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................11 Wat moet u doen om een moeder- of vaderschapsuitkering te krijgen? ................12

Hoofdstuk V: Uitkeringen bij invaliditeit ...............................................................13 Wie komt in aanmerking voor een invaliditeitspensioen? .....................................13 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................14 Wat moet u doen om een invaliditeitspensioen te krijgen? ..................................15

Hoofdstuk VI: Ouderdomspensioenen en -uitkeringen ...........................................16 Wie komt in aanmerking voor een ouderdomspensioen? .....................................16 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................18 Wat moet u doen om een ouderdomsuitkering te krijgen? ...................................19

Hoofdstuk VII: Nabestaandenpensioenen .............................................................20 Wie komt in aanmerking voor een nabestaandenpensioen? .................................20 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................21 Wat moet u doen om een nabestaandenpensioen te krijgen? ...............................21

Hoofdstuk VIII: Uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten ......................23 Wie komt in aanmerking voor uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten?

...................................................................................................................23 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................24 Wat moet u doen om een uitkering i.v.m. een arbeidsongeval en beroepsziekte te

krijgen? ........................................................................................................24 Hoofdstuk IX: Gezinstoelagen ............................................................................25

Wie komt in aanmerking voor een gezinstoelage? ..............................................25 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................25 Wat moet u doen om een gezinstoelage te krijgen? ............................................26

Hoofdstuk X: Werkloosheid ................................................................................27 Wie komt in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering? .................................27 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................27 Wat moet u doen om een werkloosheidsuitkering te krijgen? ...............................28

Hoofdstuk XI: Sociale minima ............................................................................29 Wie komt in aanmerking voor een bijstandsuitkering? ........................................29 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................29 Hoe vraagt u een bijstandsuitkering aan? .........................................................29

Hoofdstuk XII: Langdurige zorg ..........................................................................30 Wie komt in aanmerking voor langdurige zorg? .................................................30 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................30 Wat moet u doen om langdurige zorg te krijgen? ...............................................31

Bijlage : Nuttige adressen en sites ......................................................................32



Juli 2012 4

Hoofdstuk I: Inleiding, organisatie en financiering

Inleiding

In Polen omvat de sociale zekerheid de volgende onderdelen:

ouderdom,

invaliditeitspensioen,

een ziekte- en moederschapsverzekering,

een verzekering tegen arbeidsongevallen en beroepsziekten,

een gezondheidsverzekering.

Daarbij komen een stelsel van gezinsbijslagen, sociale bijstand en

werkloosheidsuitkeringen.

Bijna alle personen die een beroep uitoefenen, d.w.z. werknemers en zelfstandigen en

hun gezinsleden vallen onder het Poolse socialezekerheidsstelsel.

De sociale verzekering kan verplicht of vrijwillig zijn. Alle personen die een beroep

uitoefenen, d.w.z. werknemers, zelfstandigen en landbouwers, zijn verplicht

verzekerd. De verplichting om deze personen bij de sociale verzekering aan te

melden, ligt bij de premiebetalers (werkgevers) of de betrokkenen zelf in geval van

zelfstandigen en geestelijken.

Het sociale zekerheidsstelsel

Het socialezekerheidsstelsel valt onder het algemene kader van het ministerie van

Werkgelegenheid en Sociaal Beleid (Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej) en het

ministerie van Volksgezondheid (Ministerstwo Zdrowia), maar de juridische,

bestuurlijke en financiële organisatie staat los van deze ministeries.

De socialezekerheidsfondsen worden beheerd door de volgende instituten:

Het Instituut voor sociale verzekeringen (Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ZUS) en

de regionale diensten van dit instituut, die verantwoordelijk zijn voor uitkeringen bij

ziekte en moederschap, ouderdomspensioenen en pensioenen bij invaliditeit, voor

nabestaanden en bij arbeidsongevallen en beroepsziekten. Het Instituut voor sociale

verzekeringen int alle socialezekerheidspremies en maakt deze over naar de juiste

organisaties. Tegelijkertijd bestaan er in Polen naast het algemene verplichte

pensioensysteem ook open pensioenfondsen, die worden aangeboden door

particuliere financiële instellingen. Hierop wordt echter strikt toezicht gehouden door

de staat. Verzekerden betalen de premies niet rechtstreeks aan pensioenfondsen,

maar aan ZUS, tezamen met andere socialeverzekeringspremies. ZUS zorgt ervoor

dat de pensioenverzekeringspremie wordt overgemaakt naar het door de verzekerde

gekozen pensioenfonds;

regionale fondsen voor volksgezondheid, die verantwoordelijk zijn voor uitkeringen

in geval van ziekte en moederschap;

gemeentelijke centra voor sociaal beleid, die gezinstoelagen uitkeren;

lokale en regionale werkgelegenheidsbureaus, die werkloosheidsuitkeringen bieden;



Juli 2012 5

het staatsfonds voor de revalidatie van gehandicapten (Państwowy Fundusz

Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, PFRON), dat zich toelegt op de toegang tot

werkgelegenheid en de revalidatie van gehandicapten. Alle revalidatie- en

werkgelegenheidprogramma's, inclusief werk op een sociale werkplaats, worden

gefinancierd uit belastingen die worden afgedragen door werkgevers die niet aan de

gehandicaptenquota voldoen.

In Polen wordt het zorgstelsel in het kader van de ziekteverzekering georganiseerd

door het Nationaal Fonds voor de gezondheid (NFZ) en zijn lokale kantoren. Door

contracten af te sluiten met dienstverleners creëert het NFZ een netwerk van

instellingen die zorgdiensten verrichten. Het financiert de gezondheidszorg en

vergoedt geneesmiddelen uit zijn eigen begroting.

Financiering

De Centrale Instelling voor sociale verzekeringen (Zakład Ubezpieczeń Społecznych -

ZUS) is grotendeels verantwoordelijk voor de inning van de premies voor de sociale

verzekeringen (ouderdomspensioen, invaliditeitspensioen, ziekteverzekering,

ongevallenverzekering en gezondheidsverzekering) van personen die buiten de

landbouw werken, en voor de betaling van de prestaties.

De premies vormen de belangrijkste bron voor de financiering van de prestaties. Het

te betalen percentage is hetzelfde voor alle verzekerden en als volgt vastgesteld:

19,52 % van de berekeningsgrondslag voor het ouderdomspensioen,

8,00 % van de berekeningsgrondslag voor het invaliditeitspensioen,

2,45 % van de berekeningsgrondslag voor de ziekteverzekering,

0,67-3,33 % van de berekeningsgrondslag voor de ongevallenverzekering,

9,00 % voor ziektekostenverzekering,

2,45 % voor het Arbeidsfonds.

De premies voor het ouderdomspensioen worden gelijk over de verzekerden en de

werkgevers verdeeld, d.w.z. dat elk van deze beide groepen 9,76 % van de

berekeningsgrondslag betaalt, wat neerkomt op een totaal van 19,52 %. Premies voor

invaliditeitspensioenen worden betaald door verzekerden (1,5 % van de

berekeningsgrondslag) en werkgevers (6,5 % van de berekeningsgrondslag). De

premies voor de ziekte- en gezondheidsverzekering komen volledig ten laste van de

verzekerden. De premies voor de ongevallenverzekering en het Arbeidsfonds komen

volledig ten laste van de werkgevers.

Het loon, zoals gedefinieerd door de bepalingen betreffende de inkomstenbelasting,

vormt de grondslag voor de berekening van de werknemerspremies.

Er bestaan open pensioenfondsen, die worden aangeboden door particuliere financiële

instellingen en die functioneren in het kader van het algemene en verplichte stelsel

van ouderdomspensioenen voor werknemers. De ZUS boekt een deel van de premies

voor het ouderdomspensioen over naar het open pensioenfonds dat de verzekerde

heeft gekozen. Het gaat daarbij om een derde van de premie, namelijk 2,3 % in 2012,

dat wordt verhoogd naar 2,8 % in 2013, naar 3,1 % in 2014, naar 3,3 % in 2015, en

naar 3,8 % in 2017. Voor verzekerden die geen premie voor een open pensioenfonds

betalen, wordt het totale bedrag van de premie voor het ouderdomspensioen

overgeboekt naar de ZUS, die het ouderdomspensioen, het invaliditeitspensioen en de

prestaties bij ziekte en ongevallen financiert.



Juli 2012 6

Hoofdstuk II: Gezondheidszorg

Wie komt in aanmerking voor gezondheidszorg?

De volgende personen hebben recht op gratis gezondheidszorg op het grondgebied

van Polen:

personen die onder een algemene gezondheidsverzekering vallen (verplicht of

vrijwillig);

andere dan verzekerde personen, die voldoen aan het inkomenscriterium dat bij de

wet op de sociale bijstand is vastgesteld, mits zij Pools staatsburger zijn.

Toegang tot medische zorg bij tijdelijk verblijf in Polen

Rechthebbenden die tijdelijk in Polen verblijven, kunnen dezelfde zorg krijgen als

Poolse burgers. Iedere rechthebbende die tijdelijk in Polen verblijft, heeft recht op

medische zorg op de volgende gebieden:

medische basiszorg,

externe consulten bij specialisten,

ziekenhuisopname,

tandheelkundige zorg,

ziekenvervoer en reddingsacties.

Wat wordt er gedekt?

Het recht op gratis gezondheidszorg geldt wanneer een beroep wordt gedaan op

dienstverleners die een contract met het NFZ hebben afgesloten en daarom verplicht

zijn zulke diensten te verrichten.

Het gaat vooral om artsen die in het kader van de gezondheidsverzekering hun beroep

uitoefenen (artsen, tandartsen), zorginstellingen (ziekenhuizen, eerstehulpdiensten,

poliklinieken, externe consulten, enz.) en particuliere dokterspraktijken (individuele,

gespecialiseerde of groepspraktijken).

Medische basiszorg

Basisgezondheidszorg omvat de onderzoeken en adviezen van een eerstelijnsarts. Om

de oorspronkelijke diagnose te bevestigen, kan de arts de patiënt voor diagnostisch

onderzoek naar een specialist of ziekenhuis doorverwijzen.

Tandheelkundige zorg

Het grootste deel van de kosten van de tandheelkundige zorg van tandartsen die een

contract met het NFZ hebben gesloten, komt ten laste van de begunstigde.

In het kader van het algemene stelsel van de gezondheidsverzekering is gratis

tandheelkundige zorg aan allerlei beperkende voorwaarden gebonden, zoals vermeld

in de beschikking van de minister van Gezondheid. Alle verstrekkingen en middelen

die daarbuiten vallen, komen ten laste van de patiënt.



Juli 2012 7

Intramurale zorg

Tijdens de ziekenhuisopname zijn de procedures, onderzoeken en geneesmiddelen

gratis.

Geneesmiddelen en medische apparatuur

Een begunstigde of rechthebbende heeft het recht geneesmiddelen of medische

apparatuur te ontvangen op grond van een recept dat is voorgeschreven door een arts

die zijn beroep in het kader van de gezondheidsverzekering uitoefent of door een arts

die zijn beroep niet in dat kader uitoefent maar die met het NFZ een contract heeft

gesloten op grond waarvan hij recepten mag voorschrijven.

Op de officiële lijst van geneesmiddelen worden drie categorieën farmaceutische

producten onderscheiden:

basisgeneesmiddelen, waarvoor patiënten een vast bedrag (PLN 3,25 (0,77 EUR) of

PLN 5,00 (1,18 EUR)) betalen. Dit bedrag wordt vastgesteld door de minister van

Volksgezondheid (Minister Zdrowia) en mag niet meer zijn dan 0,5 % van het

minimuminkomen;

speciale aanvullende geneesmiddelen, waarvoor verzekerden 30-50 % van de

kosten betalen;

overige geneesmiddelen, die volledig door de verzekerde wordt betaald.

In ziekenhuizen worden geneesmiddelen gratis verstrekt.

Wat moet u doen om gezondheidszorg te verkrijgen?

Patiënten kunnen zich aanmelden bij een huisarts naar keuze.

Poliklinieken zijn geopend van maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 18.00 uur. Na 18.00

uur op werkdagen, en zaterdagen en zon- en feestdagen wordt 24 uur zorg verleend

door instellingen die daartoe een contract hebben gesloten. Deze zorg omvat externe

consulten en ambulante hulp, ofwel visites aan huis voor patiënten die zich niet

kunnen verplaatsen. Het adres en telefoonnummer van deze instellingen zijn op te

vragen bij de basiszorgklinieken.

Patiënten die een specialist bezoeken, dienen een verwijskaart te hebben van een arts

die zijn beroep binnen het stelsel van de gezondheidsverzekering uitoefent (huisarts).

Geen enkele verwijzing is nodig voor de volgende specialisten: gynaecologen en

verloskundigen, tandartsen, dermatologen, venerologen, oncologen, oogartsen en

psychiaters, en voor de volgende patiënten: Een verwijzing is evenmin vereist voor

personen die lijden aan tuberculose of hiv, oorlogsinvaliden en slachtoffers van

onderdrukking, verslaafden aan alcohol, drugs en psychoactieve stoffen die een

ontwenningskuur volgen. Bij ongevallen, verwondingen, vergiftiging of

levensbedreigende situaties ontvangt een rechthebbende eveneens de nodige

medische zorg zonder verwijzing.

Patiënten die in een ziekenhuis moeten worden behandeld, dienen een verwijskaart

van een arts te hebben.



Juli 2012 8

Hoofdstuk III: Uitkeringen bij ziekte

Wie komt in aanmerking voor een ziekte-uitkering?

De ziekteverzekering biedt een uitkering bij ziekte van een verzekerde of een gezinslid

of bij moederschap.

De volgende prestaties worden betaald door de ziekteverzekering: ziekengeld,

uitkering bij revalidatie, compensatie-uitkering, moederschapsuitkering en

kinderverzorgingstoelagen.

Ziekengeld (Zasiłek chorobowy)

Het ziekengeld is een basisuitkering die door de ziekteverzekering wordt betaald.

Iedere verzekerde die gedurende de looptijd van de ziekteverzekering ziek wordt,

komt vanaf de 34e ziektedag in aanmerking voor deze uitkering (of vanaf de 15e dag

als de werknemer ouder dan 50 is). Verzekerden komen na een aaneengesloten

verzekerde periode van 30 dagen in aanmerking voor het ziekengeld als zij verplicht

zijn verzekerd, of na een aaneengesloten verzekerde periode van 90 dagen als zij

vrijwillig zijn verzekerd.

De volgende personen hebben vanaf de eerste verzekeringsdag recht op ziekengeld:

jonge gediplomeerden van het middelbaar of hoger onderwijs die tegen ziektekosten

zijn verzekerd of binnen 90 dagen na de beëindiging van hun studie of het behalen

van hun diploma een ziekteverzekering hebben afgesloten;

personen die arbeidsongeschikt zijn geworden door een ongeval in het woon-

werkverkeer;

verzekerden die ten minste 10 jaar verplicht tegen ziektekosten zijn verzekerd;

leden van het Huis van Afgevaardigden en de Senaat die binnen 90 dagen na het

neerleggen van hun functie een ziekteverzekering hebben afgesloten.

Het ziekengeld wordt toegekend op basis van een doktersverklaring die de tijdelijke

arbeidsongeschiktheid bevestigt en die afgegeven wordt via het ZLA-formulier van de

ZUS.

Kinderverzorgingstoelage (Zasiłek opiekuńczy)

De kinderverzorgingstoelage wordt betaald aan alle verzekerden die van de

verplichting tot werken zijn vrijgesteld omdat zij moeten zorgen voor een gezond kind

onder de 8 jaar of een ziek kind onder de 14 jaar, of een ander ziek gezinslid. Als

kinderen worden beschouwd: eigen kinderen van een werknemer of zijn/haar

echtgeno(o)t(e); zijn/haar/hun geadopteerde kinderen; en andere kinderen die

worden grootgebracht en onderhouden door de werknemer of zijn/haar

echtgeno(o)t(e). Met “gezinsleden” wordt verstaan: echtgeno(o)t(e), ouders,

schoonouders, grootouders, kleinkinderen, broers en zussen, en kinderen van meer

dan 14 jaar oud, als zij in de zorgperiode deel uitmaken van het huishouden van de

verzekerde.

De moeder en de vader van het kind hebben beide evenveel recht op de toelage, maar

deze wordt slechts aan een van de ouders betaald, en wel aan degene die het verzoek

tot betaling van de toelage voor een bepaalde periode indient. De toelage wordt alleen

uitgekeerd indien er in het gezamenlijke huishouden geen andere personen zijn die



Juli 2012 9

voor het kind of het zieke gezinslid kunnen zorgen. De volgende personen vallen

onder meer niet onder deze andere personen in het gezamenlijke huishouden:

personen die niet in staat zijn arbeid te verrichten, zieken, verstandelijk of lichamelijk

gehandicapten vanwege hun leeftijd, personen die een boerderij beheren of een

economische activiteit buiten de landbouw verrichten, die hun werkuren niet vrij

kunnen inrichten.

Revalidatietoelage (Zasiłek rehabilitacyjny)

De uitkering bij revalidatie wordt toegekend aan verzekerden die geen recht meer

hebben op ziekengeld maar nog steeds arbeidsongeschikt zijn. Zij kan worden

toegekend tijdens de periode die nodig is om opnieuw arbeidsgeschikt te worden, een

periode die evenwel ten hoogste 12 maanden mag duren. Het besluit om deze

uitkering toe te kennen, wordt genomen door de bevoegde sector van de ZUS op

grond van de beoordeling van de door de ZUS erkende arts.

Compensatietoelage (Zasiłek wyrównawczy)

De compensatie-uitkering wordt uitsluitend aan verzekerden in loondienst betaald. Zij

wordt toegekend aan personen van wie het maandloon is verlaagd omdat zij bezig zijn

met beroepsrevalidatie. De noodzaak van deze revalidatie wordt beoordeeld door het

Arbeidsgeneeskundig Centrum van de betreffende regio (woiwodschap) of een door de

ZUS erkende arts.


Ziekengeld

Tijdens de eerste 33 dagen krijgt de werknemer het salaris van zijn werkgever

doorbetaald. De uitkering is verschuldigd voor elke dag dat de arbeidsongeschiktheid

voortduurt, met inbegrip van feestdagen. Zij is gelijk aan een dertigste deel van het

salaris dat haar berekeningsgrondslag vormt. De uitkering wordt tijdens de periode

van arbeidsongeschiktheid betaald tot een maximum van 182 dagen, of tot 270

dagen, indien de arbeidsongeschiktheid te wijten is aan tuberculose of zich voordeed

tijdens zwangerschap.

Het ziekengeld kan ten hoogste 80 % van de berekeningsgrondslag en 70 % van de

berekeningsgrondslag voor de periode van ziekenhuisopname bedragen. Indien de

arbeidsongeschiktheid het gevolg is van een arbeidsongeval of beroepsziekte, indien

zij ontstaat tijdens de zwangerschap of wordt veroorzaakt door de medische

onderzoeken die personen die cellen, weefsels of organen willen doneren, moeten

ondergaan, of door het daadwerkelijk afnemen van cellen, weefsels of organen, is

ziekengeld verschuldigd ter hoogte van 100 % van de berekeningsgrondslag

(eveneens voor de periode van ziekenhuisopname).

Kinderverzorgingstoelage

De kinderverzorgingstoelage wordt uitgekeerd gedurende het verlof dat de betrokkene

heeft opgenomen omdat hij voor het kind moet zorgen. De uitkering is echter ten

hoogste 60 dagen per kalenderjaar verschuldigd indien de zorg wordt verleend aan

een kind onder de 8 jaar of een ziek kind onder de 14 jaar en maximaal 14 dagen per

kalenderjaar in geval van een kind boven de 14 jaar of een ander ziek gezinslid. De

kinderverzorgingstoelage voor de zorg die om diverse redenen wordt verleend aan

kinderen of andere gezinsleden, kan ten hoogste 60 dagen (of 14 dagen) per



Juli 2012 10

kalenderjaar worden uitbetaald, ongeacht het aantal gezinsleden dat zorg nodig heeft.

De toelage bedraagt 80 % van de berekeningsgrondslag. Voor werknemers komt dit

overeen met het gemiddelde maandloon dat zij in de 12 maanden vóór het ontstaan

van de arbeidsongeschiktheid hebben ontvangen.

Revalidatietoelage

De revalidatietoelage bedraagt de eerste 90 dagen maximaal 90 % van de

berekeningsgrondslag, en gedurende de resterende periode 75 % van de

berekeningsgrondslag. Indien de arbeidsongeschiktheid het gevolg is van een

arbeidsongeval of beroepsziekte of indien zij ontstaat tijdens de zwangerschap,

bedraagt deze uitkering 100 % van de berekeningsgrondslag van het ziekengeld.

Compensatietoelage

De compensatie-uitkering is verschuldigd tijdens de periode van beroepsrevalidatie,

die evenwel maximaal 24 maanden mag duren. De uitkering is gelijk aan het verschil

tussen het gemiddelde maandloon in de 12 maanden voorafgaand aan de revalidatie

en het verlaagde maandloon.

Wat moet u doen om een ziekte-uitkering te krijgen?

Een bij het ziekenfonds aangesloten arts bevestigt de arbeidsongeschiktheid vanaf de

eerste ziektedag. Het is mogelijk dat de patiënt opnieuw moet worden onderzocht

door een erkende arts van de socialezekerheidsinstantie.

De verzekerde is wettelijk verplicht een medisch attest aan te vragen en dit binnen

zeven dagen na ontvangst te overleggen aan de premiebetaler. Als niet aan deze

verplichting wordt voldaan, worden het ziekengeld en de zorgtoeslag op de achtste

dag na de ontvangst van het certificaat met 25 % verlaagd.



Juli 2012 11

Hoofdstuk IV: Moeder- en vaderschapsuitkeringen

Wie komt in aanmerking voor een moeder- of vaderschapsuitkering?

De moederschapsuitkering (zasiłek macierzyński) wordt betaald aan alle verzekerden

die gedurende de looptijd van de ziekteverzekering of het zwangerschapsverlof:

het leven schenken aan een kind, of

een kind van minder dan zeven jaar in huis nemen om het op te voeden en een

verzoek tot adoptie van dit kind bij de voogdijrechter indienen, of

een kind van minder dan zeven jaar in huis nemen om het op te voeden in een

pleeggezin.

De vader van het kind kan eveneens aanspraak maken op de moederschapsuitkering,

indien hij is verzekerd en de moeder van het kind ten minste 14 weken

zwangerschapsverlof heeft opgenomen. In dat geval kan de moeder het restant van

haar verlof overdragen aan de vader van het kind die recht heeft op het

zwangerschapsverlof of die een winstgevende activiteit heeft onderbroken om zelf

voor het kind te zorgen. Indien de vader het restant van het zwangerschapsverlof niet

wenst te gebruiken, kan de moeder haar verlof niet inkorten en dient zij deze volledig

te gebruiken.

Indien zij verzekerd zijn, kunnen de vader van het kind of een ander gezinslid

eveneens aanspraak maken op de moederschapsuitkering wanneer:

de moeder van het kind is overleden of het kind heeft verlaten, en/of

deze personen hun werk of andere winstgevende activiteit opgeven om voor het

kind te zorgen.


De zwangerschapsuitkering wordt betaald gedurende het zwangerschapsverlof. De

periode waarin het geld wordt uitgekeerd, hangt af van het aantal kinderen dat in het

gezin is geboren, en is

20 weken als er één kind is geboren,

31 weken als er twee kinderen in één gezin zijn geboren,

33 weken als er drie kinderen in één gezin zijn geboren,

35 weken als er vier kinderen in één gezin zijn geboren,

37 weken als er meer kinderen in één gezin zijn geboren.

Sinds 1 januari 2010 heeft een verzekerde vrouw die is bevallen van een kind,

gedurende de periode die in het Arbeidswetboek is vastgelegd als periode van

aanvullend zwangerschaps- en bevallingsverlof ook recht op de

zwangerschapsuitkering, en wel gedurende:

niet langer dan twee weken als er één kind is geboren, en

niet langer dan drie weken als er meerdere kinderen zijn geboren.



Juli 2012 12

De uitkering bedraagt 100 % van haar berekeningsgrondslag. Voor werkneemsters

komt dit overeen met het gemiddelde maandloon dat zij in de 12 kalendermaanden

vóór het ontstaan van de arbeidsongeschiktheid hebben ontvangen.

Wat moet u doen om een moeder- of vaderschapsuitkering te krijgen?

De moederschapsuitkering wordt door ZUS of door de werkgever betaald en door het

socialezekerheidsfonds gefinancierd.

De moederschapsuitkering wordt verleend op basis van een certificaat waarin de

verwachte geboortedatum wordt vermeld voor de periode voorafgaand aan de

bevalling, en op basis van de geboorteakte voor de periode na de bevalling. Als deze

door ZUS wordt betaald, moet het formulier Z-3 worden ingevuld.



Juli 2012 13

Hoofdstuk V: Uitkeringen bij invaliditeit

Wie komt in aanmerking voor een invaliditeitspensioen?

Het invaliditeitspensioen (renta) biedt een uitkering in geval van inkomstenderving

door invaliditeit (arbeidsongeschiktheid). In dat geval ontvangen de personen die voor

deze verzekering premie betalen, een invaliditeitspensioen ter compensatie van het

loon of de gederfde inkomsten.

De volgende prestaties worden betaald uit het invaliditeitspensioen:

invaliditeitspensioen bij arbeidsongeschiktheid (renta z tytułu niezdolności do

pracy),

toelage voor opleiding (renta szkoleniowa),

nabestaandenpensioen (renta rodzinna).

Het invaliditeitspensioen als gevolg van arbeidsongeschiktheid wordt toegekend aan

personen die vanwege hun gezondheidstoestand geheel of gedeeltelijk ongeschikt zijn

verklaard voor het verrichten van enige winstgevende activiteit. Een persoon wordt

volledig arbeidsongeschikt verklaard indien hij geen enkel soort werk meer kan

verrichten. Hij wordt gedeeltelijk arbeidsongeschikt verklaard, indien hij in aanzienlijke

mate niet langer het werk kan verrichten dat overeenkomt met zijn

beroepskwalificaties.

Het invaliditeitspensioen kan uitsluitend worden toegekend indien er sprake is van

volledige of gedeeltelijke ongeschiktheid voor het verrichten van een winstgevende

activiteit als gevolg van de achteruitgang van lichamelijke of geestelijke vermogens,

en indien de betrokkene na re-integratie zijn arbeidsvermogen niet terugkrijgt. De

arbeidsongeschiktheid wordt voor een periode van ten hoogste 5 jaar beoordeeld,

behalve indien het op grond van de stand van de medische kennis niet te verwachten

is dat deze ongeschiktheid voor het aflopen van deze periode verdwijnt. In dat geval

wordt zij voor een langere periode beoordeeld.

Het invaliditeitspensioen als gevolg van arbeidsongeschiktheid wordt uitgekeerd aan

personen die:

arbeidsongeschikt zijn, en

kunnen aantonen dat zij gedurende het vereiste tijdvak, al dan niet premievrij,

verzekerd zijn geweest, en als

de arbeidsongeschiktheid is ontstaan gedurende perioden die uitdrukkelijk in de wet

zijn vermeld, bijv. gedurende een periode van verzekering, van werk in loondienst,

van werkloosheidsuitkeringen en van socialeverzekeringsuitkeringen (wegens ziekte

of verzorging), of uiterlijk 18 maanden na afloop van deze perioden.

De vereiste premie- en premievrije tijdvakken hangen af van de leeftijd waarop de

verzekerde arbeidsongeschikt is geraakt, en bedragen

1 jaar indien de arbeidsongeschiktheid is ontstaan voordat de verzekerde de leeftijd

van 20 jaar heeft bereikt;



Juli 2012 14

2 jaar indien de arbeidsongeschiktheid tussen het 20e en 22e levensjaar is

ontstaan;


ontstaan;


ontstaan;

5 jaar indien de arbeidsongeschiktheid na het 30e levensjaar is ontstaan.

Voor personen die na hun 30e levensjaar arbeidsongeschikt zijn geraakt, moet het

vereiste tijdvak van 5 jaar liggen in de periode van 10 jaar voordat een

invaliditeitspensioen is aangevraagd, of verstreken zijn voor de dag dat de

arbeidsongeschiktheid is ontstaan.

Toelage voor opleiding (renta szkoleniowa)

Het recht op een toelage voor opleiding wordt verleend aan iedere persoon die voldoet

aan de voorwaarden voor het ontvangen van een invaliditeitspensioen en die een

beoordelingscertificaat heeft ontvangen waaruit blijkt dat het voor hem nuttig is zich

te laten omscholen omdat hij zijn huidige werk niet kan verrichten. Wanneer de

toelage voor opleiding is toegekend, beveelt het pensioenorgaan de betrokkene aan

bij het Arbeidsbureau van de powiat, zodat hij een opleiding kan volgen die hem

voorbereidt op de uitoefening van een nieuwe activiteit. De toelage voor opleiding

wordt gedurende 6 maanden toegekend. Deze periode kan worden verkort of

verlengd.

De periode wordt verkort als de starost (de functionaris die verantwoordelijk is voor

de poviat) de pensioeninstantie op de hoogte stelt van het ontbreken van de

mogelijkheid van omscholing,

wil van omscholing.

De opgegeven periode kan zo lang worden verlengd als nodig is voor omscholing. De

maximale verlenging is niet langer dan 30 maanden. Dit houdt in dat er maximaal 36

maanden een opleiding kan worden gevolgd.


Het invaliditeitspensioen wordt als volgt berekend:

invaliditeitspensioen als gevolg van volledige arbeidsongeschiktheid:

i. 24 % van het basisbedrag;

ii. 1,3 % van de berekeningsgrondslag voor elk jaar van premietijdvakken;

iii. 0,7 % van de berekeningsgrondslag voor elk jaar van premievrije

tijdvakken;

iv. 0,7 % van de berekeningsgrondslag voor elk jaar van de resterende periode

ter aanvulling van de 25 dienstjaren, vanaf de dag dat een

invaliditeitspensioen is aangevraagd tot de dag waarop de begunstigde van

het invaliditeitspensioen de leeftijd van 60 jaar heeft bereikt;

invaliditeitspensioen als gevolg van gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid: 75 % van

het invaliditeitspensioen als gevolg van volledige arbeidsongeschiktheid;

invaliditeitspensioen als gevolg van volledige arbeidsongeschiktheid en onvermogen

om een zelfstandig bestaan te leiden, plus een aanvullende zorgtoelage;



Juli 2012 15

toelage voor opleiding: 75 % van de berekeningsgrondslag van het

invaliditeitspensioen, maar de toelage kan niet lager zijn dan het kleinste

invaliditeitspensioen als gevolg van gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid.

Wat moet u doen om een invaliditeitspensioen te krijgen?

De arbeidsongeschiktheid wordt beoordeeld door een arts die is erkend door de

Socialeverzekeringsinstelling (ZUS), en zijn bevindingen worden genoteerd op een

beoordelingscertificaat. Met behulp van dit certificaat kan het bevoegde

pensioenorgaan een beslissing nemen over de prestaties die afhankelijk zijn van de

beoordeelde arbeidsongeschiktheid.

De betrokkene heeft het recht binnen 14 dagen na de eerste beoordeling bij het

beoordelingsteam van de ZUS beroep aan te tekenen tegen de beoordeling van de

door de ZUS erkende arts. Dit beroep kan worden ingesteld via de bevoegde

organisatie-eenheid van de ZUS naargelang de woonplaats van de betrokkene.



Juli 2012 16

Hoofdstuk VI: Ouderdomspensioenen en -uitkeringen

Wie komt in aanmerking voor een ouderdomspensioen?

De hervorming van het socialeverzekeringsstelsel in Polen in 1999 heeft geleid tot een

differentiëring van de criteria voor het ontvangen van ouderdomspensioen

(emerytura) naargelang de leeftijd van de verzekerden. Er gelden verschillende

bepalingen voor personen die zijn geboren:

vóór 1 januari 1949,

tussen 1 januari 1949 en 31 december 1968,

na 31 december 1968.

Personen geboren vóór 1 januari 1949 hebben recht op ouderdomspensioen vanaf het

moment dat de persoon in kwestie:

de pensioenleeftijd heeft bereikt, 60 jaar voor een vrouw en 65 jaar voor een man;

kan aantonen dat hij/zij gedurende het vereiste tijdvak verzekerd is geweest, 20

jaar voor een vrouw en 25 jaar voor een man.

Met ingang van 1 januari 2013 zal de pensioenleeftijd per leeftijdsgroep geleidelijk om

de drie maanden met één maand worden verhoogd, tot aan de leeftijd van 67 voor

zowel mannen als vrouwen. De eersten die met deze verhoging te maken krijgen, zijn

vrouwen die in 1953 geboren zijn en mannen die in 1949 geboren zijn.

Het recht op ouderdomspensioen kan eveneens worden verkregen na een

verzekeringstijdvak van 15 jaar voor een vrouw en 20 jaar voor een man. Indien het

ouderdomspensioen van deze personen echter lager uitvalt dan het minimumpensioen

dat door de verzekering wordt gegarandeerd, wordt het niet verhoogd tot het niveau

van het minimumpensioen.

Personen geboren vóór 1 januari 1949 hebben recht op vervroegd pensioen krijgen,

indien zij aan de volgende voorwaarden voldoen.

vrouwen moeten de leeftijd van 55 jaar hebben bereikt en kunnen aantonen dat zij

ten minste 30 jaar, al dan niet premievrij, verzekerd zijn geweest, of 20 jaar, al dan

niet premievrij, indien zij volledig arbeidsongeschikt zijn verklaard;

mannen moeten de leeftijd van 60 jaar hebben bereikt en kunnen aantonen dat zij

ten minste 35 jaar, al dan niet premievrij, verzekerd zijn geweest, of als zij volledig

arbeidsongeschikt zijn verklaard, ten minste 25 jaar, al dan niet premievrij,

verzekerd zijn geweest.

Vervroegd pensioen kan eveneens worden toegekend aan vrouwen en mannen die

kunnen aantonen dat zij respectievelijk 20 jaar en 25 jaar verzekerd zijn geweest en

die ten minste 15 jaar (in bepaalde gevallen 10 jaar) onder bijzondere

omstandigheden of in een betrekking van specifieke aard hebben gewerkt. Personen

die aan bovengenoemde voorwaarden voldoen, kunnen met pensioen gaan op de

leeftijd die voor bijzondere beroepscategorieën is vastgesteld in de verordening

betreffende de pensioenleeftijd van werknemers die onder bijzondere omstandigheden

werken of taken van specifieke aard verrichten.



Juli 2012 17

Bepaalde bijzondere categorieën verzekerden, zoals oorlogsinvaliden of militairen,

ambtenaren, docenten, mijnwerkers en spoorwegpersoneel profiteren ook van

gunstiger voorwaarden voor het ontvangen van ouderdomspensioen.

Personen die geboren zijn tussen 1 januari 1949 en 31 december 1968 kunnen onder

dezelfde voorwaarden met vervroegd pensioen gaan als hierboven beschreven, mits

zij:

niet ingeschreven staan bij een open pensioenfonds;

voldoen aan de voorwaarden voor het ontvangen van het ouderdomspensioen, die

golden op 31 december 2008.

Verzekerden geboren na 31 december 1948 die niet vóór 31 december 2008 de

pensioenleeftijd hadden bereikt die nodig is voor het ontvangen van

ouderdomspensioen (wegens werkzaamheden die onder bijzondere omstandigheden

zijn verricht of in een betrekking van specifieke aard, wegens creatieve of artistieke

werkzaamheden), ouderdomspensioen van mijnwerkers, ouderdomspensioen wegens

het verrichten van mijnbouwwerkzaamheden gedurende bepaalde perioden of

ouderdomspensioen van spoorwegpersoneel, kunnen vóór hun 60e levensjaar met

pensioen gaan, als zij vrouw zijn, of vóór hun 65e levensjaar, als zij man zijn, indien

zij op 1 januari 1999 kunnen aantonen dat zij:

enige tijd onder bijzondere omstandigheden hebben gewerkt of werkzaamheden van

specifieke aard hebben verricht waardoor zij vóór hun 60e levensjaar (vrouwen) of

65e levensjaar (mannen) recht hebben op ouderdomspensioen;

ten minste 20 jaar (vrouwen) of 25 jaar (mannen), al dan niet premievrij, verzekerd

zijn geweest.

Sinds 2009 hebben sommige werknemers die vóór 1 januari 1999 en/of na

31 december 2008 onder bijzondere omstandigheden of in een betrekking van

specifieke aard hebben gewerkt, ook recht op het brugpensioen (emerytura

pomostowa). Het brugpensioen kan worden aangevraagd door vrouwen en mannen

die respectievelijk de leeftijd van 55 jaar en 60 jaar hebben bereikt, respectievelijk

minimaal 20 jaar en 25 jaar verzekerd zijn geweest en ten minste 15 jaar onder

bijzondere omstandigheden of in een betrekking van specifieke aard hebben gewerkt.

Het pensioen kan voorts alleen worden toegekend als de arbeidsrelatie is beëindigd.

Het pensioenbedrag wordt op dezelfde wijze berekend als het bedrag van het "nieuwe"

ouderdomspensioen. Ongeacht de feitelijke leeftijd waarop iemand met pensioen gaat,

wordt de gemiddelde levensverwachting voor personen van 60 jaar echter altijd

meegewogen. Het recht op het brugpensioen vervalt op de dag voorafgaand aan de

dag waarop het recht op het ouderdomspensioen is verworven, of de dag voorafgaand

aan de wettelijk vastgestelde leeftijd voor het verplichte pensioen als de persoon in

kwestie geen recht heeft op ouderdomspensioen.

Personen geboren na 31 december 1968 krijgen recht op ouderdomspensioen zodra zij

de leeftijd van 60 jaar, voor vrouwen, of 65 jaar, voor mannen, bereiken. In dat geval

hoeven zij niet kunnen aantonen dat zij gedurende een minimumtijdvak verzekerd zijn

om het recht op pensioen te verkrijgen. Voor deze categorie verzekerden wordt het

ouderdomspensioen vastgesteld door de berekeningsgrondslag te delen door de

gemiddelde levensverwachting voor personen die de leeftijd hebben waarop de

verzekerde besluit met pensioen te gaan.



Juli 2012 18


De hoogte van bovengenoemde ouderdomspensioenen is afhankelijk van:

het bedrag van de berekeningsgrondslag,

het aantal premie- en premievrije tijdvakken die de verzekerde kan aantonen,

het basisbedrag dat van kracht is op de datum dat het recht op pensioen ingaat.

Als berekeningsgrondslag van het ouderdomspensioen wordt de grondslag gebruikt die

krachtens de bepalingen van de Poolse wetgeving van toepassing is op de premies

voor de sociale zekerheid of de ouderdomsverzekering, die zijn betaald gedurende tien

opeenvolgende kalenderjaren in de laatste 20 jaar vóór het jaar waarin toegang tot

het pensioen werd aangevraagd.

De verzekerde kan eveneens de gemiddelde berekeningsgrondslag aangeven voor de

sociale premies die zijn betaald gedurende 20 kalenderjaren die vrij zijn gekozen uit

het gehele tijdvak van verzekering, om zo de berekeningsgrondslag van het

ouderdomspensioen vast te stellen.

Deze berekeningsgrondslag wordt vastgesteld door het afzonderlijke percentage van

de berekeningsgrondslag te vermenigvuldigen met het basisbedrag.

Het basisbedrag is gelijk aan het gemiddelde loon minus de

socialeverzekeringspremies die in het voorafgaande kalenderjaar zijn betaald. Het

basisbedrag wordt op jaarbasis vastgesteld en is geldig vanaf 1 maart van ieder

kalenderjaar t/m de laatste dag van de maand februari van het daaropvolgende

kalenderjaar.

Het ouderdomspensioen bedraagt:

24 % van het basisbedrag dat is vastgesteld zoals hierboven uitgelegd,

1,3 % van de berekeningsgrondslag voor elk jaar van premietijdvakken,

0,7 % van de berekeningsgrondslag voor elk jaar van premievrije tijdvakken, met

inachtneming van specifieke regelgeving.

Het wettelijke minimumpensioen bedraagt PLN 799,18 (189 EUR) en het

maximumbedrag is 100 % van het referentie-inkomen.

Het aantal premievrije tijdvakken dat wordt meegerekend, blijft beperkt tot een derde

van het aantal premietijdvakken.

Voor mensen geboren na 31 december 1968 komt de berekeningsgrondslag van het

pensioen overeen met het bedrag van de premies die de verzekerde heeft betaald tot

het eind van de maand die voorafgaat aan de maand waarin hij voor het eerst recht

heeft op ouderdomspensioen. Dit bedrag omvat de premies voor het

ouderdomspensioen, de jaarlijkse aanpassing en het naar behoren aangepaste

aanvangskapitaal (indien de verzekerde vóór 1 januari 1999 verzekerd was).

De leeftijd van de verzekerde op de dag van zijn pensionering wordt vermeld in jaren

en maanden. De gemiddelde levensverwachting is een statistisch cijfer dat wordt

gebruikt om te bepalen hoeveel maanden een nieuw ouderdomspensioen gemiddeld

zal worden uitgekeerd. Wanneer dit aantal maanden wordt overschreden, heeft dat



Juli 2012 19

geen enkele invloed op het bedrag of het beginsel van de aanpassing van het pensioen

dat in de toekomst wordt uitgekeerd.

Wat moet u doen om een ouderdomsuitkering te krijgen?

Iedere premiebetaler moet binnen zeven dagen na het ontstaan van de

verzekeringsverplichting een verzoek om toelating tot de sociale verzekeringen

indienen (de ondertekening van een arbeidscontract, als hij werknemer is, of het

starten van zijn eigen bedrijf, als hij zelfstandige is). Iedere persoon die verplicht

verzekerd is voor het ouderdoms- en invaliditeitspensioen, moet dit verzoek indienen.

Vrijwillig verzekerde personen kunnen hun verzoek indienen op een tijdstip dat hen

past. De verzoeken om toelating tot de sociale verzekeringen moeten bij de ZUS

worden ingediend via een speciaal formulier, een elektronisch document dat door de

ZUS is aangemaakt en aan de premiebetalers ter beschikking is gesteld, of een

gedrukte versie van goede kwaliteit van dit zelfde document.



Juli 2012 20

Hoofdstuk VII: Nabestaandenpensioenen

Wie komt in aanmerking voor een nabestaandenpensioen?

Het nabestaandenpensioen (renta rodzinna)wordt uitgekeerd aan de gezinsleden van

een overledene die op het moment van overlijden een ouderdoms- of

invaliditeitspensioen wegens arbeidsongeschiktheid genoot, of van een overledene die

aan de voorwaarden voldeed om aanspraak te kunnen maken op een ouderdoms- of

invaliditeitspensioen. Bij de beoordeling van het recht op nabestaandenpensioen wordt

verondersteld dat de overledene volledig arbeidsongeschikt was.

De volgende personen kunnen aanspraak maken op het nabestaandenpensioen:

kinderen, onder wie die van de verzekerde, die van zijn of haar echtgeno(o)t(e) en

adoptiekinderen, die nog geen 16 jaar of, indien zij studeren, nog geen 25 jaar zijn.

Het pensioen wordt ongeacht de leeftijd uitgekeerd aan kinderen die volledig

arbeidsongeschikt zijn verklaard voordat zij 16 jaar of, indien zij nog studeren, 25

jaar zijn;

kleinkinderen, broers en zussen en andere kinderen die door de verzekerde worden

opgevoed en onderhouden voordat zij minderjarig zijn, indien zij:

i. op het moment van overlijden van de werknemer of gepensioneerde ten

minste één jaar bij hem in huis woonde, tenzij dit overlijden door een

ongeval is veroorzaakt; en

ii. geen recht hebben op pensioen indien zij hun ouders overleven, indien hun

ouders niet in staat zijn hen te onderhouden of indien de werknemer,

gepensioneerde of zijn of haar echtgeno(o)t(e) de wettelijke voogden zijn

die door de rechtbank zijn aangewezen;

de weduwe/weduwnaar indien zij/hij op het moment van overlijden van haar/zijn

echtgeno(o)t(e) 50 jaar of ouder of arbeidsongeschikt was. Indien zij/hij deze

leeftijd nog niet heeft bereikt, maar wel ten minste een van de kinderen,

kleinkinderen of broers en zussen onder de 16 jaar opvoedt die aanspraak op het

nabestaandenpensioen van de overledene kunnen maken, heeft zij/hij eveneens

recht op dit pensioen. Indien het kind, de kleinzoon/kleindochter of de broer of zus

van de overledene studeert, kan de weduwe/weduwnaar eveneens aanspraak

maken op het nabestaandenpensioen totdat het kind de leeftijd van 18 jaar bereikt.

Zij/hij kan ook aanspraak maken op dit pensioen indien zij/hij een volledig

arbeidsongeschikt kind verzorgt. De weduwe/weduwnaar die 50 jaar of ouder is of

die arbeidsongeschikt is verklaard binnen 5 jaar na het overlijden van haar/zijn

echtgeno(o)t(e) of nadat zij/hij gestopt is met de verzorging van een kind onder de

16 jaar (18 jaar indien het kind studeert) of een kind dat volledig arbeidsongeschikt

is verklaard, heeft eveneens recht op het nabestaandenpensioen. De gescheiden

persoon of weduwe die op het moment van overlijden van haar echtgenoot niet met

hem in huwelijksgemeenschap leefde, kan op het nabestaandenpensioen aanspraak

maken indien niet alleen wordt voldaan aan de voorwaarden voor de

weduwe/weduwnaar op het moment van overlijden van de echtgeno(o)t(e), maar

de overledene haar ook alimentatie betaalde krachtens een rechterlijke uitspraak of

een schikking die bij een rechtbank is getroffen;

ouders kunnen aanspraak maken op het nabestaandenpensioen indien zij aan

dezelfde voorwaarden voldoen als weduwen/weduwnaars of indien hun overleden

kind in belangrijke mate aan hun onderhoud bijdroeg.



Juli 2012 21

Een weduwe, weduwnaar of kind verliezen het recht op nabestaandenpensioen niet

indien zij (her)trouwen.

Vergoeding voor uitvaartkosten (Zasiłek pogrzebowy)

Een uitkering voor uitvaartkosten wordt toegekend bij overlijden van:

een verzekerde,

een persoon die een ouderdoms- of invaliditeitspensioen ontvangt,

een persoon die op het tijdstip van overlijden dit pensioen niet ontvangt maar die

daarop gezien de vereiste voorwaarden wel aanspraak kan maken,

een gezinslid van een persoon die in de punten 1) en 2) wordt bedoeld.


Het nabestaandenpensioen bedraagt:

voor een rechthebbende: 85 % van het pensioen waarop de overledene aanspraak

kon maken;

voor twee rechthebbenden: 90 % van het pensioen waarop de overledene

aanspraak kon maken;

voor drie of meer rechthebbenden: 95 % van het pensioen waarop de overledene

aanspraak kon maken.

Het wettelijke minimumpensioen bedraagt PLN 799,18 (189 EUR). Alle gezinsleden die

aanspraak op het nabestaandenpensioen kunnen maken, ontvangen een

gecombineerd nabestaandenpensioen, dat zo nodig eerlijk tussen de rechthebbenden

wordt verdeeld.

De uitkering voor de uitvaartkosten wordt in één keer betaald. Zij kan worden

toegekend aan de persoon die de uitvaartkosten heeft voldaan of aan de werkgever,

een centrum voor sociale bijstand, een gemeente, een district (poviat) of een

rechtspersoon van de Kerk of met een godsdienstig karakter, mits zij de

uitvaartkosten hebben voldaan. De uitkering is een vast bedrag van PLN 4 000 (948

EUR). Het recht op deze uitkering vervalt indien zij niet binnen 12 maanden na de

datum van overlijden van de persoon voor wie de uitkering kan worden toegekend,

wordt aangevraagd.

Wat moet u doen om een nabestaandenpensioen te krijgen?

De beslissing om het ouderdoms- of nabestaandenpensioen toe te kennen, wordt

genomen door het bevoegde pensioenorgaan naargelang de woonplaats van de

aanvrager. De procedure voor de toekenning van een pensioen begint met de

indiening van een aanvraag door de betrokkene. In alle gevallen neemt het

pensioenorgaan een beslissing binnen 30 dagen nadat aan de laatste voorwaarde voor

toekenning van het recht op pensioen is voldaan.

Een aanvrager heeft het recht beroep aan te tekenen tegen de beslissing van het

pensioenorgaan. Iedere persoon die het niet eens is met de beslissing van het orgaan,

kan in beroep gaan bij de Arbeids- en Verzekeringsrechtbank van het district in de



Juli 2012 22

maand volgend op de kennisgeving van de beslissing. Dit beroep moet worden

ingesteld via het pensioenorgaan dat de beslissing heeft genomen.



Juli 2012 23

Hoofdstuk VIII: Uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten

Wie komt in aanmerking voor uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten?

De meeste personen die een beroepsactiviteit uitoefenen, moeten een verplichte

verzekering sluiten tegen arbeidsongevallen en beroepsziekten. Zij kunnen zich niet

vrijwillig daartegen verzekeren.

Ziekte-uitkeringen, het invaliditeitspensioen en de vergoedingen bij een

arbeidsongeval of beroepsziekte worden door de ongevallenverzekering betaald.

Uitkeringen bij ziekte

ziekengeld (zasiłek chorobowy) voor een verzekerde die arbeidsongeschikt is

geraakt door een arbeidsongeval of beroepsziekte. Dit geld wordt toegekend

ongeacht het tijdvak van de verzekering tegen arbeidsongevallen, vanaf de eerste

dag dat de verzekerde arbeidsongeschikt is wegens een arbeidsongeval of

beroepsziekte;

uitkering bij revalidatie (świadczenie rehabilitacyjne) voor een verzekerde die,

hoewel hij geen recht meer heeft op ziekengeld, nog steeds arbeidsongeschikt is,

maar van wie de voortgezette behandeling of therapeutische revalidatie doet

vermoeden dat hij weer arbeidsgeschikt zal worden. De verzekerde kan deze

uitkering ten hoogste 12 maanden ontvangen;

compensatie-uitkering (zasiłek wyrównawczy)voor een verzekerde in loondienst van

wie het loon is verlaagd vanwege blijvende of langdurige invaliditeit.

Voor meer informatie over deze uitkeringen, zie het gedeelte over ziekte-uitkeringen.

Invaliditeitspensioen (Renta)

Toelage voor opleiding (renta szkoleniowa)voor een verzekerde die niet langer in

staat is zijn vroegere beroep uit te oefenen als gevolg van een arbeidsongeval of

beroepsziekte en voor wie omscholing nuttig wordt geacht: zie het gedeelte over

nabestaandenpensioenen

Nabestaandenpensioen (renta rodzinna) voor de gezinsleden van een verzekerde of

een persoon die invaliditeitspensioen ontvangt als gevolg van een arbeidsongeval of

beroepsziekte. Meer informatie vindt u in hoofdstuk VII);

Invaliditeitspensioen als gevolg van arbeidsongeschiktheid (renta ztytułu

niezdolnosci do pracy) wordt uitgekeerd aan een verzekerde die arbeidsongeschikt

is geraakt door een arbeidsongeval of beroepsziekte.

Toelagen (Zasiłki)

Vaste vergoeding (jednorazowe odszkodowanie) voor een verzekerde die blijvend of

langdurig invalide is als gevolg van een arbeidsongeval of beroepsziekte;

Vaste vergoeding (jednorazowe odszkodowanie) voor de gezinsleden van een

verzekerde die overleden is als gevolg van een arbeidsongeval of beroepsziekte, of

van een persoon die een invaliditeitspensioen ontvangt als gevolg van een

arbeidsongeval of beroepsziekte;



Juli 2012 24

Dekking van alle kosten van tandheelkundige behandelingen en preventieve

inentingen, naast de verstrekking van orthopedische hulpmiddelen binnen de

grenzen van de wet.


Het invaliditeitspensioen als gevolg van arbeidsongeschiktheid bedraagt:

24 % van het basisbedrag;

1,3 % van de berekeningsgrondslag voor elk jaar van premietijdvakken;

0,7 % van de berekeningsgrondslag voor elk jaar van premietijdvakken;

0,7 % van de berekeningsgrondslag voor elk hypothetisch jaar, d.w.z. de jaren van

de resterende periode ter aanvulling van de 25 jaren van premie- en premievrije

tijdvakken, vanaf de dag dat een invaliditeitspensioen is aangevraagd tot de dag

waarop de begunstigde de leeftijd van 60 jaar bereikt.

Het invaliditeitspensioen als gevolg van arbeidsongeschiktheid en de toelage voor

opleiding wegens een arbeidsongeval of beroepsziekte kunnen niet lager zijn dan:

60 % van de berekeningsgrondslag van het invaliditeitspensioen voor een

gedeeltelijk arbeidsongeschikte persoon;

80 % van de berekeningsgrondslag van het invaliditeitspensioen voor een volledig

arbeidsongeschikte persoon;

100 % van de berekeningsgrondslag van het invaliditeitspensioen voor een persoon

die de toelage voor opleiding ontvangt.

Wat moet u doen om een uitkering i.v.m. een arbeidsongeval en beroepsziekte te krijgen?

Bij een beroepsziekte, een ziekte die is veroorzaakt door een arbeidsongeval of een

ziekte die zich tijdens de zwangerschap voordoet betaalt het Instituut voor sociale

verzekeringen 100 % van het referentie-inkomen. Als het slachtoffer van een

beroepsziekte bij meerdere werkgevers aan het risico is blootgesteld, wordt de toelage

betaald door de laatste werkgever.



Juli 2012 25

Hoofdstuk IX: Gezinstoelagen

Wie komt in aanmerking voor een gezinstoelage?

Gezinsbijslagen kunnen worden aangevraagd door personen die aan de volgende

voorwaarden voldoen:

zij wonen in Polen gedurende de uitkeringsperiode, d.w.z. de periode waarin zij de

bijslagen zullen ontvangen;

hun maandelijks gezinsinkomen mag niet meer bedragen dan PLN 504,00 (119

EUR) per persoon of PLN 583,00 (138 EUR) indien het gezin een gehandicapt kind

opvoedt.


De kinderbijslag (zasiłek rodzinny) en de toeslagen daarop (dodatki) vormen de basis

van de gezinsbijslagen.

Kinderbijslag is verschuldigd vanaf de geboorte van het kind totdat het de leeftijd van

18 jaar bereikt of zijn studie beëindigt, maar niet boven de 21 jaar of 24 jaar indien

het kind studeert en een lichte of ernstige handicap heeft. De kinderbijslag wordt elke

maand uitgekeerd. De toelage wordt eens per maand betaald. Net als bij de

gezinstoelage kunnen bepaalde aanvullingen worden toegekend, waaronder:

een vast aanvullend bedrag bij geboorte (dodatek z tytułu urodzenia dziecka), dat

tot de eerste verjaardag van het kind kan worden uitgekeerd;

de toelage voor kinderopvang thuis die wordt betaald aan een persoon die met

ouderschapsverlof is (dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z

urlopu wychowawczego), op voorwaarde dat hij vlak voor het verkrijgen van het

recht op dit verlof ten minste 6 maanden heeft gewerkt. Deze toeslag kan ten

hoogste 24 maanden worden toegekend, of 36 maanden indien de betrokkene

meerdere kinderen uit één bevalling opvoedt, of 72 maanden indien het kind een

handicap heeft;

een toelage voor het alleen opvoeden van een kind (dodatek z tytułu samotnego

wychowywania dziecka) wordt uitgekeerd aan de alleenstaande moeder of vader

van een kind, aan zijn werkelijke voogd of wettelijke voogd zonder besluit van een

rechtbank tot alimentatie van de tweede ouder van het kind vanwege het overlijden

van die ouder of doordat onbekend is wie de vader van het kind is. Deze toeslag kan

worden toegekend aan een studerende persoon indien zijn beide ouders zijn

overleden. Het bedrag van deze toeslag wordt verhoogd voor een gezin dat een

gehandicapt kind opvoedt of indien het gezinsinkomen per persoon niet hoger

uitvalt dan 50 % van het vastgestelde plafond;

de toelage voor grote gezinnen (dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie

wielodzietnej), die maandelijks wordt uitgekeerd voor het derde kind en elk volgend

kind dat recht heeft op kinderbijslag;

een aanvulling voor opleiding en revalidatie van een gehandicapt kind (dodatek z

tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego)wordt toegekend aan

een kind tot de leeftijd van 16 jaar, mits de handicap wordt aangetoond middels een



Juli 2012 26

officieel attest of een officieel attest waarin een beperkte of ernstige handicap wordt

bevestigd voor kinderen tussen 16 en 24 jaar;

een aanvulling bij het begin van het schooljaar (dodatek z tytułu rozpoczęcia roku

szkolnego), die eens per jaar bij het begin van het schooljaar wordt uitgekeerd;

een aanvulling voor opvoeding van een kind buitenshuis (dodatek z tytułu podjęcia

przez dziecko nauki poza miejscem zamieszkania), waarmee de kosten van

huisvesting en reiskosten naar de school worden vergoed. Deze toeslag wordt 10

maanden per jaar uitbetaald.

De gezinsbijslagen omvatten tevens zorgprestaties, d.w.z. de toelage voor medische

zorg en de uitkering voor verpleegkundige zorg.

Toelage voor medische zorg (Zasiłek pielęgnacyjny)

de rechthebbenden op een toeslag voor medische zorg zijn gehandicapte kinderen

onder de 16 jaar en personen boven de 16 jaar die een ernstige of lichte handicap

hebben als vermeld in een officieel document, indien deze handicap is ingetreden vóór

de leeftijd van 21 jaar. Deze uitkering wordt eveneens toegekend aan personen boven

de 75 jaar die geen aanspraak kunnen maken op een zorguitkering ter aanvulling van

het ouderdoms- of invaliditeitspensioen. Zij is niet inkomensafhankelijk.

Uitkering voor verpleegkundige zorg (Świadczenie pielęgnacyjne)

De uitkering voor verpleegkundige zorg wordt toegekend wanneer een kind zorg nodig

heeft en de betrokkene zijn werk moet opgeven. De prestatie kan worden uitbetaald

aan de moeder, de vader, de werkelijke voogd van het kind of een andere

alimentatieplichtige persoon, indien deze persoon niet werkt of zijn werk of iedere

andere winstgevende activiteit opgeeft om zich te wijden aan de zorg voor een kind:

met een handicap die vermeld staat in een officieel document waarin tevens wordt

aangegeven dat het kind voortdurend of langdurig de zorg of bijstand van een derde

nodig heeft omdat het slechts in zeer beperkte mate zelfstandig kan zijn en dat de

voogd van het kind voortdurend en dagelijks het proces van behandeling, revalidatie

en opvoeding dient te begeleiden; of

met een ernstige handicap die vermeld staat in een officieel document.

Deze uitkering is niet inkomensafhankelijk.

Wat moet u doen om een gezinstoelage te krijgen?

Gezinsbijslagen kunnen worden aangevraagd door:

de ouders,

een van de ouders,

de wettelijke voogd van het kind,

de werkelijke voogd van het kind, d.w.z. de persoon die het kind verzorgt en bij de

rechtbank een verzoek tot adoptie van dit kind heeft ingediend,

iedere meerderjarige persoon die studeert maar niet ten laste van zijn ouders is

omdat zij overleden zijn, of die krachtens een rechterlijke beslissing alimentatie van

zijn ouders ontvangt, op voorwaarde dat de alimentatiebeschikking is gegeven

voordat de studerende persoon meerderjarig werd.



Juli 2012 27

Hoofdstuk X: Werkloosheid

Wie komt in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering?

Er bestaat in Polen een door de overheid geregelde verplichte verzekering tegen

werkloosheid. De verzekering geldt voor werknemers en zelfstandigen. Zelfstandigen

betalen zelf de premies voor het Arbeidsfonds terwijl de premies van de werknemers

voor het Arbeidsfonds volledig door de werkgevers worden betaald. De verzekering

geldt alleen voor personen met een maandinkomen dat ten minste gelijk is aan het

minimumloon.

Een werkloze heeft recht op een uitkering voor elke kalenderdag vanaf de zevende

dag nadat hij zich heeft ingeschreven bij het Arbeidsbureau van het bevoegde district

(powiat):

indien er geen aanbod is van werk, opleidingen, stages, opleidingsstages bij de

werkgever of openbare werken, dat passend is voor deze werkloze, en

indien de werkloze ten minste 365 dagen heeft gewerkt in de 18 maanden voordat

hij zich heeft ingeschreven, en indien hij een salaris heeft genoten dat niet lager is

dan het minimumloon waarover premie aan het Arbeidsfonds moet worden betaald,

of indien hij aan de vereiste voorwaarden heeft voldaan door aan te tonen dat hij op

grond van een ander verzekeringstijdvak aanspraak kan maken op een

werkloosheidsuitkering (zasiłek dla bezrobotnych).

Uitkering bij vervroegd pensioen (Świadczenie przedemerytalne)

De uitkering bij vervroegde uittreding is bedoeld voor personen die ontslagen zijn en

niet voldoen aan de voorwaarden voor uitkering van hun pensioen. Op deze uitkering

kan aanspraak worden gemaakt door personen die de pensioenleeftijd zijn genaderd

en die ontslagen zijn om redenen die te maken hebben met de werkgever. De

uitkering bij vervroegde uittreding kan eveneens worden verkregen door een werkloze

die:

ten minste 6 maanden een werkloosheidsuitkering heeft ontvangen en na het einde

van deze periode als werkloze blijft ingeschreven;

terwijl hij een werkloosheidsuitkering ontving, niet zonder goede reden een aanbod

van passend werk, een andere winstgevende activiteit of gesubsidieerde arbeid of

tewerkstelling in de openbare werken heeft geweigerd;

binnen de wettelijke termijn een uitkering bij vervroegde uittreding heeft

aangevraagd.


Het basisbedrag van de werkloosheidsuitkering bedraagt momenteel PLN 794,20 (188

EUR) per maand gedurende drie maanden, en vervolgens PLN 623,60 (148 EUR). De

werkloze voor wie een verzekeringstijdvak geldt van minder dan 5 jaar, kan aanspraak

maken op een uitkering ter hoogte van 80 % van het basisbedrag. Degene voor wie

een verzekeringstijdvak geldt van ten minste 20 jaar, kan aanspraak maken op een

uitkering ter hoogte van 120 % van het basisbedrag.



Juli 2012 28

De periode dat de werkloze een werkloosheidsuitkering ontvangt, is met name

afhankelijk van het werkloosheidscijfer in de regio waar hij/zij woont. Deze periode

kan 6 of 12 maanden bedragen.

6 maanden in gebieden met een werkloosheidscijfer dat lager is dan 150 % van

het landelijk gemiddelde,

12 maanden in gebieden met een werkloosheidscijfer dat ten minste 150 % van

het nationale gemiddelde bedraagt, of als de verzekerde voldoet aan een

kwalificatieperiode van 20 jaar en meer dan 50 jaar oud is, of als de

echtgeno(o)t(e) van de verzekerde werkloos is, geen recht heeft op een uitkering

en ten minste één kind jonger dan 15 jaar ten laste heeft.

Wat moet u doen om een werkloosheidsuitkering te krijgen?

Aanvragers moeten als werkloze staan geregistreerd bij het arbeidsbureau. Er geldt

een wachttijd van zeven kalenderdagen. Iedere werkloze die ontevreden is over het

toekenningsbesluit in verband met een werkloosheidsuitkering, kan binnen 14 dagen

na kennisgeving van het besluit in beroep gaan bij een rechtbank van tweede aanleg.

De uitkering bij vervroegde uittreding wordt toegekend op grond van het verzoek van

de aanvrager. De aanvraag moet worden ingediend bij de bevoegde afdeling van de

ZUS naargelang de woonplaats van de aanvrager. Er kan beroep worden ingesteld

tegen de beslissing van het pensioenorgaan langs dezelfde weg als voor het

ouderdoms- en invaliditeitspensioen.



Juli 2012 29

Hoofdstuk XI: Sociale minima

Wie komt in aanmerking voor een bijstandsuitkering?

Op grond van de Wet inzake sociale bijstand hebben particulieren en huishoudens

waarvan het inkomen niet hoger uitvalt dan een vastgesteld minimuminkomen, recht

op bepaalde, niet op premie berustende uitkeringen.


De sociale bijstand omvat onder meer uitkeringen, verstrekkingen en maatschappelijk

werk. De sociale bijstand kent de volgende basisprestaties:

de permanente uitkering (zasiłek stały) voor personen die vanwege hun leeftijd of

een handicap volledig arbeidsongeschikt zijn, ter aanvulling van hun inkomen;

de periodieke uitkering (zasiłek okresowy) voor particulieren en huishoudens zonder

inkomen of waarvan het inkomen onder het wettelijke criterium ligt en waarvan de

geldelijke middelen ontoereikend zijn om in hun levensnoodzakelijke behoeften te

voorzien. Particulieren en huishoudens hebben altijd recht prestaties van andere

socialezekerheidsregelingen in geval van een chronische ziekte, een handicap of

werkloosheid het recht op te behouden of te verkrijgen;

een speciale uitkering (zasiłek celowy) en een speciale individuele uitkering, vaste

prestaties die aan particulieren en huishoudens worden toegekend om in specifieke

levensnoodzakelijke behoeften te voorzien;

toelage en lening voor financiële onafhankelijkheid;

bijstand aan pleeggezinnen;

bijstand voor autonomie en voortzetting van onderwijs;

verstrekkingen in geld voor vluchtelingen voor de kosten van levensonderhoud en

uitgaven in verband met het leren van de Poolse taal.

Sociale bijstand biedt ook ondersteuning in de vorm van verstrekkingen, zoals

krediettickets, premies voor ziektekostenverzekering, premies voor sociale

verzekering, de organisatie van een uitvaart en specialistische hulp.

Hoe vraagt u een bijstandsuitkering aan?

Verstrekkingen in geld worden geregeld door centrale en lokale overheidsinstanties, in

samenwerking met organisaties zoals stichtingen, verenigingen, de katholieke kerk,

andere kerken en religieuze groeperingen, vakbonden, werkgevers en natuurlijke en

rechtspersonen. Uitkeringen in geld worden beheerd door en aangevraagd bij Centra

voor sociale bijstand.



Juli 2012 30

Hoofdstuk XII: Langdurige zorg

Wie komt in aanmerking voor langdurige zorg?

Via de ziektekostenverzekering wordt langdurige zorg verleend aan bedlegerige en

chronisch zieke patiënten die weliswaar niet in een ziekenhuis hoeven te worden

opgenomen, maar niet voldoende voor zichzelf kunnen zorgen en 24 uur per dag

professionele, intensieve verpleegkundige en andere zorg nodig hebben en wier

behandeling moet worden voortgezet.

Alle leeftijdsgroepen hebben recht op een uitkering voor langdurige zorg (zowel

kinderen als volwassenen). Het voornaamste criterium voor de verlening van deze

zorg is de gezondheidssituatie die voortvloeit uit de mate van de handicap, de

invaliditeit of de leeftijd.

Het sociaal pensioen (Renta socjalna) wordt uitgekeerd aan volwassenen die volledig

arbeidsongeschikt zijn verklaard vanwege een lichamelijke handicap die is opgetreden:

vóór de leeftijd van 18 jaar, of

tijdens de opleiding in het voortgezet onderwijs of bij een instelling voor hoger

onderwijs vóór de leeftijd van 25 jaar, of

tijdens een doctoraalstudie of postdoctoraal programma (aspirantura).


Langdurige zorg bestaat uit verstrekkingen en uitkeringen in geld die geleidelijk

worden betaald, op grond van wetgeving over een aantal andere risico's (waaronder

verzekering in verband met ouderdom, invaliditeit, nabestaanden en gezondheidszorg)

alsmede op grond van wetgeving inzake sociale bijstand.

Uitkeringen in geld zijn afhankelijk van inkomensniveaus (loon, pensioenen en overige

uitkeringen en toelagen). In de regel kan er niet worden gekozen tussen uitkeringen in

geld en in natura (verstrekkingen). Niettemin kunnen uitkeringen in geld doorgaans

niet worden gecombineerd met de ontvangst van verstrekkingen.

De vormen van financiële ondersteuning die rechtstreeks wordt uitgekeerd aan

personen die langdurige zorg behoeven, zijn:

een toelage voor medische zorg,

een aanvullende uitkering voor medische zorg: een verzekerde komt hiervoor in

aanmerking indien hij/zij volledig arbeidsongeschikt is verklaard en niet zelfstandig

kan wonen (ongeacht leeftijd) en meer dan 75 jaar oud is,

een uitkering voor verpleegkundige zorg.

Personen die langdurige zorg behoeven en zich in een problematische financiële

situatie bevinden, kunnen ook financiële bijstand krijgen binnen het systeem van

maatschappelijke hulp, met name de permanente uitkering, de periodieke uitkering en

de speciale uitkering.



Juli 2012 31

Het sociale pensioen wordt toegekend als vast bedrag ter hoogte van 84 % van het

minimale invaliditeitspensioen.

Wat moet u doen om langdurige zorg te krijgen?

Voor invaliditeitsuitkeringen wordt de situatie beoordeeld door een erkende arts van

het Instituut voor sociale verzekeringen. Voor overige uitkeringen wordt de mate van

invaliditeit beoordeeld door organen van de poviat of voivodship.



Juli 2012 32

Bijlage : Nuttige adressen en sites

Voor socialezekerheidskwesties met betrekking tot meer dan één EU-land kunt u een

contactinstelling zoeken in de organendatabase die wordt bijgehouden door de

Europese Commissie en staat op: http://ec.europa.eu/employment_social/social-

security-directory/welcome.seam?langId=nl.

Voor informatie over uitkeringen bij verzekering in twee of meer lidstaten kunt u

richten tot:

Ministerie van Werkgelegenheid en Sociaal Beleid

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

ul. Nowogrodzka 1/3/5

00-513 Warszawa

http://www.mpips.gov.pl

Ministerie van Volksgezondheid

Ministerstwo Zdrowia

ul. Miodowa 15

00-952 Warszawa

www.mz.gov.pl

Instituut voor Sociale Verzekeringen

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS)

ul. Szamocka 3,5

01-748 Warschau

www.zus.pl

Het Staatsfonds voor de Revalidatie van Gehandicapten

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON)

ul. J. Pawła II 13

00-828 Warszawa

www.pfron.org.pl

Nationaal Fonds voor de Gezondheidszorg

ul. Grójecka 186

02-390 Warszawa

www.nfz.gov.pl
http://ec.europa.eu/employment_social/social-security-directory/welcome.seam?langId=nlhttp://ec.europa.eu/employment_social/social-security-directory/welcome.seam?langId=nlhttp://www.mpips.gov.pl/http://www.mz.gov.pl/http://www.zus.pl/http://www.pfron.org.pl/http://www.nfz.gov.pl/

in Polen - European...

Documents

Transcript of in Polen - European...

Polen. Hoofdstad polen President van POLEN Bronisław Komorowski( vanaf 2010)

In Polen gezien

in Denemarken - Wählen Sie eine Spracheec.europa.eu/employment_social/empl_portal/SSRinEU/Your social... · Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten

Business Guide Polen

in Bulgarije - European Commission | Choose your languageec.europa.eu/employment_social/empl_portal/SSRinEU/Your social... · op het terrein van de gezondheidszorg, zowel voor de

PENGARUH KETINGIAN TERHADAP DIAMETER POLEN LEBAH …

Reisgids Polen

Finland, Hongarije, Letland, Oostenrijk, Polen, Slovenië en Rusland · 2019-08-14 · Finland, Hongarije, Letland, Oostenrijk, Polen, Slovenië en Rusland. Colofon ... met gegevens

Christmas eve presentatie uit Polen

presentatie Polen

Brochure Polen

De nieuwe Polen

Presentatie club van polen

Kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven in Polen - RVO.nl Polen... · 1.1 Economisch klimaat en handelsbetrekkingen Nederland - Polen—5 1.2 Positieve vestigingsfactoren Polen—5

in Duitsland - European Commissionec.europa.eu/employment_social/empl_portal/SSRinEU/Your...Het socialezekerheidsstelsel in Duitsland omvat wettelijk gezien vijf takken: de ziektekostenverzekering,

media.scholieren.net · Web viewSinds 1945 ligt Polen westelijker dan ervoor. Het oostelijke deel van Polen hoorde sindsdien bij de Sovjet-Unie, maar Polen kreeg een oostelijk deel

Satellietfoto POLEN Rijke en bewogen geschiedenis - Centrum van de Wislanen, hoofdstad van Klein- Polen - Hoofdstad van het koninkrijk 1038-1596/1611.

Een geschiedenis van Polen [druk]

Zonder Pilsudski geen Polen - WordPress.com

Annakraktour-Reizen naar Polen