in Midden-Nederland - rvo.nl · octrooien aanvragen zijn de bouw, food & agribusiness, transport &...

38
Vernieuwend ondernemen in Midden-Nederland De herkomst van octrooien in beeld

Transcript of in Midden-Nederland - rvo.nl · octrooien aanvragen zijn de bouw, food & agribusiness, transport &...

Vernieuwend ondernemen in Midden-Nederland

De herkomst van octrooien in beeld

*

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

april 2009

Auteurs: Marcel Seip (Octrooicentrum Nederland), Robert van der Poel (Kamer van Koophandel Midden-Nederland)

Ontwerp en opmaak: Pier 19 Grafisch ontwerpers, Utrecht

3

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

Samenvatting

aanleiding, doel en aanpak

octrooicentrum Nederland en de kamer van koophandel Midden-Nederland hebben voor de regio Midden-Nederland onderzoek gedaan naar de herkomst van innovatie op basis van octrooiaanvragen. de regio Midden-Nederland omvat delen van de provincie utrecht, Gelderland (rivierenland) en Zuid-holland (alblasserwaard & vijfheerenlanden). het doel van dit onderzoek is om de herkomst van octrooien in beeld te krijgen in deze regio waarin vooral bedrijven uit de dienstensector domineren. Worden octrooiaanvragen vooral door grote bedrijven in de industrie aangevraagd of vindt er ook veel innovatie plaats door MkB’ers in de dienstensector? ook hebben het octrooicentrum en de kvk onderzocht binnen welke technologie-gebieden bedrijven in Midden-Nederland octrooien aanvragen en waar ze gevestigd zijn. om de onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden zijn octrooidata in de periode 2003-2006 van het octrooicentrum Nederland gekoppeld aan de gegevens van octrooiaanvragers beschikbaar in het handelsregister. 2006 is bij het opstellen van dit rapport het meeste recente cijfermateriaal in verband met de wettelijke geheimhoudingsplicht van 18 maanden die rusten op octrooien.

resultaten

in de periode 2003-2006 hebben 323 unieke bedrijven in totaal 1273 octrooien aangevraagd. 95% van deze bedrijven is in het handelsregister geïdentificeerd. de verdeling van de octrooiaanvragen naar economische activiteit en grootte van de aanvragende bedrijven laat een divers beeld zien. het zijn zeker niet alleen grote industriële bedrijven die octrooien aanvragen. clusters die veel octrooien aanvragen zijn de bouw, food & agribusiness, transport & logistiek en metaal & machine. koploper is het cluster transport en logistiek met 49 unieke bedrijven. in het totaal aantal octrooi- aanvragen scoort dit cluster echter niet hoog. Bijna 11 procent van alle aanvragen in Midden- Nederland is afkomstig van bedrijven in de groothandel. in het cluster bouw zijn in 2003-2006 de meeste octrooien aangevraagd, in totaal 202. vooral door grote bedrijven met meer dan 200 werk-nemers. Maar liefst 30% van de grote bedrijven uit de bouw hebben de afgelopen jaren één of meer octrooien aangevraagd. in de detailhandel en horeca zijn nauwelijks octrooien aangevraagd.

verhoudingsgewijs vragen vooral veel MkB bedrijven (90%) in Midden-Nederland octrooien aan. het is wel zo dat de grote bedrijven (meer dan 200 werknemers) in verhouding veel meer octrooien aanvragen dan kleine bedrijven. Grote bedrijven vragen 35% van de octrooien aan. vooral de food & agribusiness wordt gedomineerd door grote bedrijven. Maar liefst 90% van de octrooiaanvragen uit deze sector komt van bedrijven met meer dan 200 werknemers. dit komt voornamelijk door de aanwezigheid van campina en Sara lee in de regio. alleen in de zakelijke dienstverlening vragen verhoudingsgewijs kleine bedrijven meer octrooien aan dan grote bedrijven. de top drie van bedrijven die de meeste octrooien hebben aangevraagd, zijn campina (94 octrooien, food), Sara lee (58, food) en purac Biochem (40 octrooien, chemie). Belangrijke niet- commerciële instellingen zijn Stichting technische Wetenschappen (99), uMc utrecht (43) en universiteit utrecht (34).kijkend naar de herkomst van octrooiaanvragen is stedelijk gebied utrecht dominant met 43% van het totaal aantal octrooiaanvragen. dit komt vooral door de sterke positie van de gemeente utrecht: één derde van alle octrooiaanvragen van Midden-Nederland komt uit deze gemeente.ook in de regio heuvelrug & vallei is een sterke cluster van vernieuwende bedrijven waar te nemen met 20% van het aantal octrooiaanvragen. dit is vooral te danken aan de gemeente veenendaal die voor bijna de helft van alle octrooiaanvragen binnen deze regio verantwoordelijk is. Gemeenten

4

waar verder veel octrooien zijn aangevraagd zijn Zaltbommel (regio rivierenland door aanwezigheid campina), Woerden (utrecht-West) en Gorinchem (alblasserwaard & vijfheerenlanden).

5% van de octrooiaanvragen in Nederland komt uit de regio Midden-Nederland. omdat in Midden-Nederland ongeveer 9% van alle bedrijven uit Nederland gevestigd zijn zou geconcludeerd kunnen worden dat Midden-Nederland wat betreft octrooiaanvragen zwaar onder het Nederlands gemid-delde scoort. octrooiaanvragen worden echter in Nederland sterk gedomineerd door philips die één derde van alle octrooiaanvragen doet. Zonder philips scoort Midden-Nederland ongeveer 8 % van het totaal in Nederland.ook is onderzocht op welke technologiegebieden de octrooiaanvragen betrekking hebben. in vergelijking met Nederland is Midden-Nederland sterk in werktuigbouw en machines, farmacie en biotechnologie en bouw. in deze gebieden scoort Midden-Nederland boven het Nederlands gemiddelde. Midden-Nederland scoort onder het Nederlands gemiddelde in de technologiegebieden elektriciteit en elektronica, chemie & materialen en industriële processen.

vervolg

het onderzoek heeft voor octrooicentrum Nederland en de kamer van koophandel interessante resultaten opgeleverd. dit onderzoek geeft aanleiding voor een vervolg:• Jaarlijks updaten van het bestand van octrooiaanvragen voor Midden-Nederland. uitbreiding van

het bestand van octrooiaanvragen in 2007 staat gepland voor de zomer van 2009.• octrooicentrum Nederland neemt het initiatief om de mogelijkheden en draagvlak te onderzoeken

om deze studie voor geheel Nederland uit te voeren. • octrooicentrum Nederland neemt het initiatief om ook een studie te initieren van snel groeiende

innovatieve bedrijven aan de hand van octrooidata en economische informatie over meerdere jaren.

o

ct

ro

oie

N iN

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

*

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

1.

2.

3.

5

inhoudsopgave

Samenvatting 3

inhoudsopgave 5

inleiding 6

1.1 aanleiding 61.2 octrooi: een resultaatvorm van innovatie 61.3 doel en onderzoeksvragen 61.4 aanpak en methodiek 71.5 regio Midden-Nederland 8

de herkomst van octrooiaanvragen in de regio Midden-Nederland 9

2.1 inleiding 92.2 clusters Midden-Nederland 92.3 Werknemers 112.4 technologiegebieden 122.5 vergelijking met Nederland 132.6 ruimtelijke clustering 152.7 top 10 bedrijven octrooiaanvragen 172.8 top 5 organisaties octrooiaanvragen 18

conclusies 19

3.1 opvallende uitkomsten 193.2 vervolg 21

Bijlagen 22

1. SBi codes clusters 222. Gebruikte afkortingen 243. technologiegebieden regio Midden-Nederland vergeleken met totaal Nederland 254. technologiegebieden per cluster 265. verdeling octrooiaanvragen en octrooiaanvragende bedrijven per subregio 286. regionale spreiding clusters 30

6

aanleiding

Bedrijven in Nederland die een octrooi willen aanvragen voor Nederland kunnen dit onder andere doen bij octrooicentrum Nederland (ocNl). daarnaast kunnen zij aanvragen doen bij het europees octrooibureau (eoB) of de World intellectual property organization (Wipo).octrooicentrum Nederland bezit toegang tot deze gegevens en zit daarmee op een schat van basisgegevens die iets kan zeggen over het innovatievermogen van het bedrijfsleven in Nederland. octrooicentrum Nederland heeft de ambitie uitgesproken om deze gegevens beter te benutten. kamer van koophandel Midden-Nederland wil meer inzicht in het functioneren van de economie van Midden-Nederland en wil zich ontwikkelen tot het kenniscentrum voor ondernemers in Midden- Nederland. de kamer van koophandel wil beter antwoord op de vraag hoe innovatief het bedrijfs-leven in Midden-Nederland is ten aanzien van de verschillende sectoren in deze regio, zoals de zakelijke dienstverlening, industrie en andere bedrijfstakken.octrooicentrum Nederland en de kamer van koophandel Midden-Nederland hebben de handen in een geslagen om gezamenlijk onderzoek te doen naar de herkomst van octrooiaanvragen in Midden-Nederland.

octrooi: een resultaatvorm van innovatie

Bedrijven en instituten kunnen op vele manieren bezig zijn met innovatie. een bedrijf kan een nieuw product ontwikkelen of op een slimme manier een dienst verbeteren, bijvoorbeeld door het ontwik-kelen van software. Niet alle vormen van innovatie leiden tot octrooiaanvragen. Zo is bijvoorbeeld het ontwikkelen van software, het gebruik van internet (e-business) of een nieuwe marktstrategie in het algemeen niet octrooieerbaar.

op een technologische innovatie die industrieel toepasbaar is kan wél octrooi worden aangevraagd. dit kan een nieuw product zijn maar ook een technologische verbetering van een bestaande werk-wijze of een productieproces.

Bovendien geldt dat het beschermen van een uitvinding niet verplicht is. onderzoek van het cBS (1) laat zien dat bij bijna 25 procent van de innovaties gebruik wordt gemaakt van een intellectueel eigendomsrecht. dit kan een octrooiaanvraag zijn maar het kan ook een vorm van innovatie zijn waar het auteursrecht of het merkenrecht van toepassing is.

Waarom is onderzoek naar octrooiaanvragen dan toch interessant? het is één van de weinige manieren om innovaties vast te leggen en innovativiteit te meten. daarnaast zijn octrooiaanvragen waardevol omdat deze de mate aangeven waarin partijen hun innovatie zowel in commercieel als in technisch opzicht het beschermen waard vinden.

doel en onderzoeksvragen

doel van dit onderzoek is om inzicht te krijgen in de herkomst van innovatie in het gebied dat wordt bestreken door de kamer van koophandel Midden-Nederland. in dit onderzoek zijn de volgende onderzoeksvragen geformuleerd:

1.

1.1

1.2

1.3

inleiding

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

7

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

• Wat voor type bedrijven (branches en clusters) vragen octrooien aan?• hoe groot zijn deze bedrijven qua werkgelegenheid?• Binnen welke technologiegebieden vragen deze bedrijven octrooien aan?• Waar zijn deze bedrijven gevestigd?• Welke bedrijven en organisaties hebben de meeste octrooien aangevraagd?

aanpak en methodiek

Octrooiaanvragen

alle octrooiaanvragen van Nederlandse bedrijven en personen uit de regio Midden-Nederland ingediend bij het Europees Octrooibureau (EOB), de World Intellectal Property Organisation (WIPO) en Octrooicentrum Nederland (OCNL) zijn in beschouwing genomen. aanvragen van Nederlandse bedrijven bij nationale octrooicentra buiten Nederland, bijvoorbeeld bij het United States Patent and Trademark Office (USPTO) of het Deutsches Patent- und Markenamt (DPMA) worden niet in beschouwing genomen. dit aantal is klein ten opzichte van de rest. octrooiaanvragen worden niet alleen gedaan door bedrijven maar ook door particulieren. particulieren worden niet door de kamers van koophandel geregistreerd. derhalve worden octrooi-aanvragen door particulieren buiten beschouwing gelaten. de koppeling vindt plaats op het niveau van de door de kamers van koophandel geregistreerde vestigingen van bedrijven en instituten.

Koppeling met handelsregister

aan de hand van de door de kvk Midden-Nederland aangeleverde postcodetabel is het zoekgebied afgebakend. hierbij is gekeken naar de vestigingsplaats van de aanvrager. dit hoeft niet gelijk te zijn aan de plaats waar de r&d activiteiten daadwerkelijk hebben plaatsgevonden. een bedrijf met een hoofdkantoor in utrecht kan een octrooiaanvraag hebben ingediend, terwijl de activiteiten die heb-ben geleid tot de octrooiaanvraag hebben plaatsgevonden op een vestiging in bijvoorbeeld Zeeland.in dit onderzoek worden alle aanvragen waarbij de vestigingsplaats van de aanvrager valt binnen het werkgebied van de kvk Midden-Nederland beschouwd als aanvragen uit de regio Midden-Nederland. in dit onderzoek zijn de octrooiaanvragen bestudeerd uit de periode 2003-2006, de meest recente periode waarvan de octrooidata beschikbaar is. data van 2007 en 2008 zijn nog niet beschikbaar in verband met wettelijke geheimhoudingsperiode van octrooien van 18 maanden. aan de hand van de naam- en adresinformatie die octrooicentrum Nederland tot zijn beschikking heeft over de aanvragers van octrooien is een koppeling gemaakt met het handelsregister van de kamer van koophandel Midden-Nederland. in het handelsregister zijn gegevens van bedrijven, stichtingen en verenigingen te vinden. het handelsregister bevat naast identificerende gegevens van bedrijven ook additionele data. Zo kent de kvk bij de inschrijving van elk bedrijf een activiteitencode (de Bik-code) toe, gebaseerd op het zwaartepunt van de activiteiten van het bedrijf. de hoofdgebie-den van de Bik-code (of SBi-code) staan vermeld in de bijlage.

ook bevat het handelsregister informatie over het aantal werknemers bij een bedrijf. het handels-register onderscheidt 12 klassen variërend van 0 werknemers (de zogenaamde zzp’ers) tot meer dan 1000 werknemers. deze informatie hoeft echter niet altijd actueel te zijn. dit komt doordat bedrijven niet verplicht zijn deze gegevens op te geven en doordat de gegevens niet ieder jaar worden geactualiseerd.

1.4

8

de koppeling zelf vindt plaats door te koppelen op naam, adres, en woonplaats. hierbij wordt gecorrigeerd voor de juridische structuur van grote bedrijven. een voorbeeld: zuivelproducent campina heeft haar octrooiaanvragen op een holding staan (Bik-code 65342) met 0 werkzame personen. de kernactiviteit van campina is echter niet het voeren van een holding, maar het produceren van zuivel (Bik-code 1551). hierin werken in totaal vele duizenden mensen. om een correct beeld te krijgen van de bedrijfsgrootte en activiteiten van het aanvragende bedrijf worden de octrooiaanvragen derhalve herleid naar een bedrijfsonderdeel waar de kernactiviteiten van het bedrijf plaatsvinden en waar het grootste deel van het personeel actief is. in de analyse zijn uitein-delijk 39 bedrijven die gezamenlijk goed waren voor 79 octrooiaanvragen als holding blijven staan omdat ze niet gekoppeld konden worden aan andere onderdelen van de holding. in de analyse hebben wij deze bedrijven als apart ’cluster’ benoemd.

Nadat de koppeling is gemaakt, kan niet alleen de octrooieeractiviteit per branche en bedrijfsgrootte in kaart worden gebracht, maar kunnen ook de herkomst van de octrooien voor de verschillende technologiegebieden worden bestudeerd.

onderscheid wordt hierbij gemaakt tussen 7 sectoren (technologiegebieden) volgens de Fraunhofer/oSt/iNpi-nomenclatuur (2003):i. elektriciteit en elektronicaii. instrumenteniii. chemie en materialeniv. Farmacie en biotechnologiev. industriële processenvi. Werktuigbouw en machinesvii. consumentenproducten, bouw, mijnbouw

in dit rapport worden de resultaten van een koppeling gegeven. aangezien er nog geen koppe-ling van octrooidata met het volledige Nederlandse handelsregister bestaat kan het beeld wat de octrooieeractiviteit van de regio Midden-Nederland laat zien nog niet vergeleken worden met de rest van Nederland.

regio Midden-Nederland

de regio Midden-Nederland bestrijkt een deel van de provincie utrecht, Gelderland en Zuid-holland. kamer van koophandel Midden-Nederland heeft de regio opgedeeld in vijf subregio’s.• Stedelijk gebied utrecht• utrecht-West• heuvelrug & vallei• rivierenland• alblasserwaard & vijfheerenlanden.

1.5o

ct

ro

oie

N iN

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

9

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

de herkomst van octrooiaanvragen in de regio Midden-Nederland

inleiding

het stimuleren van de regionale economie is één van de kerntaken van de kamer van koophandel. om meer richting te geven aan het stimuleren van de economie heeft de kamer van koophandel Midden-Nederland het Economisch Vizier Midden-Nederland ontwikkeld. het economisch vizier is een economische strategie voor Midden-Nederland voor de middellange termijn. Met het vizier wil de kamer de stuwende kracht van de economie en het vestigingsklimaat versterken.

de kamer van koophandel maakt zich sterk voor noodzakelijke aanpassingen in het economisch vestigingsklimaat in Midden-Nederland. de kamer van koophandel is actief op het gebied van ruimte voor werken en wonen, bereikbaarheid, ondernemerschap, innovatie en arbeidsmarkt.

de komende jaren richt de kamer van koophandel zich vooral op de groei van clusters die sterk vertegenwoordigd zijn in Midden-Nederland. het betreft clusters die een belangrijke dragende functie vervullen voor de regionale economie, ofwel een belangrijke stuwende functie hebben. dat wil zeggen dat in die clusters veel bedrijven zitten die ook producten/diensten leveren buiten de regio.

in het vizier is gekozen voor zeven clusters die de kamer van koophandel ondersteunt.1. transport en logistiek2. Zorg en medtech3. Bouw4. Financiële en adviesdiensten5. Food & agribusiness6. ict en media7. Metaal en maakindustrie

in dit hoofdstuk worden de resultaten van de koppeling gerelateerd aan deze clusters. voor de volledigheid zijn ook de andere clusters zoals chemie en zakelijke diensten in deze analyse mee-genomen. de volledige afbakening van de clusters is gemaakt aan de hand van SBi codes en is opgenomen in bijlage 1.

clusters Midden-Nederland

in de periode 2003-2006 hebben in de regio Midden-Nederland 323 unieke bedrijven in totaal 1273 octrooien aangevraagd. ongeveer 95 procent van deze octrooien konden worden gekoppeld aan bedrijven in het handelsregister. in totaal zijn 300 bedrijven en 1233 octrooien geïdentificeerd. de aanvragen die niet zijn gekoppeld zijn waarschijnlijk ingediend door bedrijven die kort na oprichting zijn opgeheven, failliet zijn gegaan of die zich nooit hebben ingeschreven bij de kamer van koophandel.

2.

2.1

2.2

10

tabel 1 toont dat meeste bedrijven die een octrooi hebben aangevraagd uit de clusters bouw, transport en logistiek, metaal en maakindustrie en zakelijke diensten komen. koploper is verrassend de transport en logistiek met 49 unieke bedrijven. hierbij zitten veel groothandelsondernemingen. op nummer twee staat de metaal- en maakindustrie met 46 bedrijven. een goede derde is de bouw met 45 unieke bedrijven. uit de detailhandel en de horeca komen nauwelijks octrooiaanvragen voort.

in de analyse van het aantal octrooiaanvragen komt in tabel 2.2. een ander beeld naar voren. het cluster bouw scoort het beste (202 aanvragen), maar ook komen de clusters zakelijke diensten (176 aanvragen) en food en agribusiness (174 aanvragen) sterk naar voren. het cluster transport en logistiek heeft juist relatief weinig octrooiaanvragen. in dit cluster zitten geen bedrijven die veel octrooien aanvragen. hetzelfde geldt ook voor de clusters zakelijke diensten en ict en media. Bij de clusters onderwijs, zakelijke diensten, zorg en medtech en food en agribusiness is het

cluster aantal bedrijven aantal octrooien gem. per bedrijf

Bouw 45 202 4,5

Zakelijke diensten 27 176 6,5

Food en agribusiness 11 174 15,8

Metaal en maakindustrie 46 139 3,0

Zorg en medtech 17 91 5,4

chemie 13 85 6,5

transport en logistiek 49 83 1,7

Holdings* 39 79 2,0

overige industrie 15 68 4,5

ict en media 17 48 2,8

Financiële en adviesdiensten 16 41 2,6

onderwijs 2 39 19,5

detailhandel 2 6 3,0

horeca 1 2 2,0

overheid 0 0 -

Nutsbedrijven 0 0 -

Totaal 300 1233 4,1

tabel 2.1

octrooiaanvragende

bedrijven per cluster

2003-2006

Bron: OCNL en KvK

tabel 2.2 octrooiaanvragen

per cluster

Bron: OCNL en KvK

cluster aantal bedrijven aantal octrooien gem. per bedrijf

transport en logistiek 49 83 1,7

Metaal en maakindustrie 46 139 3,0

Bouw 45 202 4,5

Holdings* 39 79 2,0

Zakelijke diensten 27 176 6,5

ict en media 17 48 2,8

Zorg en medtech 17 91 5,4

Financiële en adviesdiensten 16 41 2,6

overige industrie 15 68 4,5

chemie 13 85 6,5

Food en agribusiness 11 174 15,8

onderwijs 2 39 19,5

detailhandel 2 6 3,0

horeca 1 2 2,0

overheid 0 0 -

Nutsbedrijven 0 0 -

Totaal 300 1233 4,1

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

11

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

cluster micro klein middelgroot groot totaal (<10 wp) (10-50 wp) (50-200 wp) (>200 wp)

Metaal en maakindustrie 30% 33% 28% 9% 100%

chemie 54% 15% 8% 23% 100%

Food en agribusiness 27% 27% 9% 36% 100%

Bouw 60% 18% 7% 16% 100%

overige industrie 33% 13% 40% 13% 100%

transport en logistiek 69% 22% 8% 0% 100%

Zakelijke diensten 70% 15% 7% 7% 100%

Financiële en adviesdiensten 94% 0% 0% 6% 100%

holdings 95% 3% 3% 0% 100%

ict en media 65% 6% 12% 18% 100%

detailhandel 100% 0% 0% 0% 100%

horeca 100% 0% 0% 0% 100%

onderwijs 0% 0% 50% 50% 100%

Zorg en medtech 59% 18% 12% 12% 100%

overheid - - - - 100%

Nutsbedrijven - - - - 100%

Totaal 62% 17% 12% 10% 100%

gemiddelde aantal octrooien van de octrooiaanvragende bedrijven juist heel hoog. dit betekent dat bij deze laatste clusters de octrooiaanvragen worden gedomineerd door enkele grote spelers zoals Sara lee (Food, 94x), campina (Food, 58x), universiteit utrecht (onderwijs, 38x) en uMc utrecht (Zorg, 43x).

Werknemers

om de grootte van bedrijven te bepalen, zijn in de studie de bedrijven ook gekoppeld aan de werk-gelegenheidsgegevens uit het handelsregister. in deze paragraaf worden de werknemers gerela-teerd aan het cluster. aangezien het handelsregister geen betrouwbare gegevens biedt over het aantal werknemers moeten deze resultaten als indicatief worden beschouwd.

ruim 60 procent van de octrooiaanvragen komt van bedrijven met minder dan 10 werknemers. vooral in de financiële- en adviesdiensten en zakelijke diensten is een zeer groot deel van de octrooiaanvragen afkomstig van bedrijven kleiner dan 10 werknemers. ongeveer 10% van de octrooiaanvragers zijn bedrijven en instituten met meer dan 200 werknemers. in de food en agribusiness is ruim 35% van de bedrijven groter dan 200 werknemers.

er ontstaat een ander beeld als de octrooiaanvragen worden gerelateerd aan het aantal werknemers. dan komt nog ‘maar’ 31% van de octrooiaanvragen van bedrijven kleiner dan 10 werknemers.en ruim 35% van de octrooiaanvragen komt van bedrijven die groter zijn dan 200 werknemers.

2.3

tabel 2.3

Werkzame personen

octrooiaanvragende

bedrijven per cluster

Bron: OCNL en KvK

12

in de food en agribusiness (89%), chemie (59%), overige industrie (59%) en in de zorg en medtech (45%) vragen de grote bedrijven relatief meer octrooien aan dan kleine bedrijven. in de zakelijke dienstverlening vragen verhoudingsgewijs juist meer kleine bedrijven octrooien aan dan grote bedrijven.

een ander interessante analyse is om te vergelijken naar de mate waarin bedrijven binnen een cluster octrooien aanvragen. Wanneer het totaal aantal bedrijven dat octrooi aanvraagt gedeeld wordt door het totaal aantal bedrijven in de hele regio Midden-Nederland zien we dat slechts weinig MkB bedrijven innovatief zijn. Bij vrijwel alle clusters komt dit bij bedrijven tot 50 werknemers niet boven de 1% uit (vaak 0,1%). Bij de middelgrote bedrijven gebeurt dit al vaker (3,3%), net zoals bij de grote bedrijven (12,7%). uitschieter is de bouw, waar 30% van de bedrijven groter dan 200 werk-nemers in de afgelopen jaren één of meerdere octrooien hebben aangevraagd. ook geldt dit voor de industrie (o.a. food en agribusiness) waar dit ruim 35% is.

technologiegebieden

aan de hand van de Fraunhofer/oSt/iNpi-tabel wordt iedere octrooiaanvraag aan de hand van de ipc-codes (International Patent Classification; zie bijlage 2) waarop de aanvraag betrekking heeft toegekend aan één of meerdere clusters zoals genoemd in de inleiding. voor ieder cluster kan aan de hand van de aanvragen van de bedrijven in deze branche een dergelijk overzicht worden gemaakt. Zo ontstaat een beeld van de technologiegebieden waarin bedrijven die deel uit maken van een bepaalde branche actief zijn. voor een aantal clusters zijn de resultaten niet verrassend.

33 procent van de octrooiaanvragen van bedrijven in de metaal en maakindustrie gaan over werktuig-bouw en machines. de overige aanvragen betreffen vooral bouw, mijnbouw en industriële proces-sen. de aanvragen uit het cluster chemie betreffen voornamelijk innovatie op het gebied van farmacie en biotechnologie. hetzelfde geldt voor de food & agribusiness. de octrooiaanvragen uit de bouw gaan voor bijna de helft over innovaties in de bouw. voor de rest vragen ze voornamelijk octrooien aan op het gebied van werktuigbouw en machines. Bij de overige industrie is bijna 60 procent van de aanvragen op het gebied van transport. dit wordt veroorzaakt door 28 aanvragen van eaton automotive B.v., een industrieel bedrijf in de automotive sector.

tabel 2.4 Werknemers

octrooiaanvragen

Bron: OCNL en KvK

2.4

cluster micro klein middelgroot groot totaal (<10 wp) (10-50 wp) (50-200 wp) (>200 wp)

Metaal en maakindustrie 15% 30% 29% 26% 100%

chemie 21% 7% 13% 59% 100%

Food en agribusiness 2% 7% 1% 89% 100%

Bouw 34% 9% 30% 27% 100%

overige industrie 13% 7% 21% 59% 100%

transport en logistiek 65% 29% 6% 0% 100%

Zakelijke diensten 32% 7% 57% 3% 100%

Financiële en adviesdiensten 93% 0% 0% 7% 100%

Holdings 81% 3% 16% 0% 100%

ict en media 33% 8% 31% 27% 100%

detailhandel 100% 0% 0% 0% 100%

horeca 100% 0% 0% 0% 100%

onderwijs 0% 0% 3% 97% 100%

Zorg en medtech 31% 22% 2% 45% 100%

overheid - - - - -

Nutsbedrijven - - - - -

Gemiddeld 31% 12% 21% 35% 100%

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

13

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

me

taa

l &

ma

ak

ind

us

tr

ie

foo

d &

ag

rib

us

ine

ss

bo

uw

tr

an

sp

or

t &

log

ist

iek

fina

nc

iele e

n

ad

vie

sd

ien

st

en

ict &

me

dia

zo

rg &

me

dt

ec

h

technologieveld

i. elektriciteit en elektronica 10 1 8 4 7 30 2

ii. instrumenten 4 7 6 9 23 21 62

iii. chemie en materialen 1 4 1 8 0 7 6

iv. Farmacie en Biotechnologie 1 37 2 0 1 4 25

v. industriele processen 17 10 9 22 10 12 1

vi. Werktuigbouw en machines 33 1 26 22 26 20 2

vii. consumentenproducten,

bouw, mijnbouw 21 28 49 28 31 3 2

viiii. overig-niet toegedeeld 14 13 0 7 3 3 1

Totaal 100 100 100 100 100 100 100

tabel 2.5 technologiegebieden per

cluster (% van totaal)

Bron: OCNL

de clusters die zich bezighouden met dienstverlening (zakelijke diensten, financiële- en adviesdien-sten en holdings) laten een zeer divers beeld zien. Ze zijn actief op alle gebieden van de technologie. dit komt omdat hier vooral kleine bedrijfjes actief zijn met een grote heterogeniteit aan activiteiten. opvallend is wel dat ze iets actiever octrooien aanvragen met betrekking tot het technologiegebied instrumentatie dan andere clusters (met uitzondering van de zorg). daarnaast valt op dat er veel aanvragen zijn uit de farmacie en biotechnologie vanuit de zakelijke dienstverlening. dit komt door de aanvragen van bedrijven met ontwikkel– en speurwerk als hoofdactiviteit (Bik-code 73) die zich in de nabijheid van de universiteit utrecht hebben gevestigd.

de diversiteit binnen de financiële instellingen, holdings of zakelijke dienstverlening staat in contrast met de sectoren onderwijs en zorg. deze worden vanzelfsprekend gedomineerd door enkele grote instituten zoals de universiteit utrecht en het uMc utrecht. Ze zijn verantwoordelijk voor bijna de helft van de aanvragen in het onderwijs op het gebied van de farmacie en biotechnologie. de overige aanvragen hebben voor een groot deel betrekking op chemie en materialen. Blijkbaar is dit een sterk punt van de universiteit utrecht. hetzelfde geldt voor de aanvragen uit de zorg. het grootste deel van de aanvragen betreft instrumenten, in het bijzonder medische apparatuur. vanwege de kleine aantallen in sommige branches kan soms een vertekend beeld ontstaan. een voorbeeld hiervan betreft de horeca met twee octrooiaanvragen op het gebied van werktuigbouw en machines die beide zijn aangevraagd door een bedrijf met als hoofdactiviteit dienstverlening op het gebied van kunstbeoefening. in beide gevallen heeft de vinding betrekking op de belichting van podia.

in onderstaande tabel zijn voor de zeven clusters de resultaten van de koppeling weergegeven voor de hoofd technologiegebieden. de verdere uitsplitsing van deze technologiegebieden inclusief de resultaten van de overige clusters zijn opgenomen in bijlage 4.

vergelijking met Nederland deze studie is voor het eerst in Nederland uitgevoerd. om die reden is het nog niet mogelijk om de resultaten te vergelijken met andere regio´s in Nederland. een manier om dit toch enigszins te doen is het aantal octrooiaanvragen af te zetten tegen de bedrijvenpopulatie en het aantal octrooi-aanvragen van Midden-Nederland te vergelijken met Nederland. in de regio Midden-Nederland zijn circa 130.000 bedrijven gevestigd. het bedrijvenbestand bevat ongeveer 9% procent van de bedrijven in Nederland. in de regio Midden-Nederland zijn in de periode 2003-2006 1273 octrooien aangevraagd. dit is ongeveer 5% van het totaal aantal octrooiaanvragen

2.5

14

Figuur 2.1

Specialisatie-index

Midden-Nederland

ten opzichte van Nederland

(inclusief philips)

in Nederland. Midden-Nederland zit dus onder het Nederlands gemiddelde. hierbij moet worden vermeld dat ongeveer één derde van de Nederlandse aanvragen afkomstig zijn van philips. Wanneer deze niet worden meegeteld zit komt de regio Midden-Nederland op 8% van het totaal. ter octrooiaanvragen scoort Midden-Nederland, zonder philips, dus net iets onder het gemiddelde.

daarnaast kan worden gekeken in welke technologiegebieden Midden-Nederland excelleert in vergelijking met de rest van Nederland. dit gebeurt aan de hand van de specialisatie-index. een specialisatie-index groter dan 1 geeft aan dat er meer dan gemiddeld aanvragen voor technologieën worden ingediend. een waarde kleiner dan 1 betekent dat juist minder octrooien dan gemiddeld worden aangevraagd in het betreffende technologiegebied. hierbij is zowel gekeken naar de situatie inclusief als exclusief de octrooiaanvragen van philips aangezien philips het beeld van Nederland sterk domineert (een derde van de octrooiaanvragen is afkomstig van philips). de resultaten staan in de figuren 2.1 en 2.2. uitgebreidere resultaten staan in bijlage 3.

Sterke punten van Midden-Nederland zijn:1. Werktuigbouw en machines (o.a. vanwege octrooiaanvragen eaton automotive B.v.)2. Farmacie en biotechnologie (o.a. vanwege aanvragen van campina B.v. en Sara lee B.v.).3. Bouw (vooral vanwege de octrooiaanvragen van J. van Walraven B.v., volker Stevin B.v. en koninklijke BaM Groep N.v.) Natuurlijk zijn deze bedrijven niet alleen verantwoordelijk voor de prestatie van Midden-Nederland in een technologiegebied. het midden- en kleinbedrijf draagt in belangrijke mate bij tot het beeld van de regio.

Zwakke technologiegebieden zijn:1. elektriciteit 2. chemie en materialen 3. industriële processen

dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het feit dat er naar verhouding slechts weinig grote industrie in de regio is.

specialisatie-index midden-nederland t.o.v. nederland (incl. octrooiaanvragen philips)

I. Elektriciteit en electronica

II. Instrumenten

III. Chemie en materialen

IV. Farmacie en BiotechnologieV. Industriële processen

VI. Werktuigbouw en machines

VII. Consumentenproducten,

bouw, mijnbouw

3

2

1

0

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

15

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

Figuur 2.2

Specialisatie-index

Midden-Nederland

ten opzichte van Nederland

(exclusief philips)

2.6

tabel 2.7

octrooiaanvragen en

octrooiaanvragende

bedrijven per regio

Bron: KvK en OCNL

specialisatie-index midden-nederland t.o.v. nederland (excl. octrooiaanvragen philips)

I. Elektriciteit en electronica

II. Instrumenten

III. Chemie en materialen

IV. Farmacie en BiotechnologieV. Industriële processen

VI. Werktuigbouw en machines

VII. Consumentenproducten,

bouw, mijnbouw

1,5

1

0,5

0

ruimtelijke clustering in deze paragraaf wordt ingegaan op de ruimtelijke clustering van octrooiaanvragers. in welke regio zitten de octrooiaanvragende bedrijven en in welke regio worden de meeste octrooien aangevraagd?de bulk van de octrooiaanvragende bedrijven is gevestigd in de regio utrecht. 31% van de bedrij-ven en 44% van de octrooiaanvragen komt uit deze regio. verder is er een sterke clustering waar te nemen in heuvelrug & vallei. Zie tabel 2.7.

Binnen deze regio’s zijn de volgende zaken opvallend:in de regio Stedelijk gebied Utrecht is de gemeente utrecht dominant. 58% van de bedrijven komt uit deze gemeente en op basis van het aantal octrooiaanvragen zelfs 76%. eén derde van alle octrooiaanvragen uit Midden-Nederland komt uit de gemeente utrecht.in de regio Heuvelrug & Vallei neemt veenendaal een zeer sterke plaats in. 43% van de bedrijven en 45% van de octrooiaanvragen van de regio heuvelrug & vallei komt uit deze gemeente.Gerelateerd aan het aantal octrooiaanvragen zijn in de regio Utrecht-West de gemeenten Woerden (27%), de ronde venen (25%) en Montfoort (26%) sterk. als daarentegen gekeken wordt naar het aantal bedrijven is Woerden echter dominant (45%). in de ronde venen (13%) en Montfoort (7%) is dit percentage een stuk lager. in deze laatste twee gemeenten zitten dus relatief weinig bedrijven, maar de bedrijven die er gevestigd zijn vragen veel octrooien aan.in het aantal octrooiaanvragen is in de regio Rivierenland Zaltbommel (39%) dominant. dit wordt verklaard door de aanwezigheid van campina. in de gemeenten Geldermalsen (21%), tiel (17%) en Zaltbommel (14%) zijn de meeste bedrijven gevestigd die een octrooi hebben aangevraagd.tot slot heeft Gorinchem in de regio Alblasserwaard & Vijfheerenlanden Gorinchem de meeste octrooiaanvragende bedrijven. Binnen deze gemeente is ruim de helft (53%) van de octrooi- aanvragende bedrijven binnen deze regio gevestigd. een totaal overzicht van het aantal octrooiaanvragende bedrijven en aantal octrooiaanvragen is opgenomen in bijlage 4.

regio % bedrijven % octrooien

Stedelijk gebied utrecht 30,7% 43,7%

heuvelrug & vallei 24,3% 20,0%

utrecht-West 15,3% 13,0%

rivierenland 22,0% 15,6%

alblasserwaard & vijfheerenlanden 7,7% 7,9%

Totaal 100% 100%

16

in figuur 2.3 en 2.4 is de spreiding van het aantal octrooiaanvragende bedrijven en het aantal octrooiaanvragen voor Midden-Nederland grafisch weergegeven.

Figuur 2.3

Spreiding octrooiaanvragen

Midden-Nederland

2003-2006

Figuur 2.4

Spreiding octrooiaanvragen

bedrijven

Midden-Nederland

2003-2006

100

50

10

12

6

1

totaal octrooien

Midden-Nederland

Bedrijven octrooi

aangevraagd

Midden-Nederland

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

17

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

2.7

als de octrooiaanvragen van Midden-Nederland worden geprojecteerd op de clusters zijn de volgende opvallende zaken waar te nemen. het kaartmateriaal per cluster is opgenomen in bijlage 6.

Financiële- en adviesdiensten. vooral gevestigd in het Stedelijk gebied utrecht, utrecht-West en heuvelrug & vallei (veenendaal). innovation invest heeft de meeste octrooien (6x) aangevraagd binnen dit cluster.

Food en agribusiness. Bij totale octrooiaanvragen zijn twee bedrijven zeer dominant: campina (94x, Zaltbommel) en Sara lee (58x, utrecht).

Metaal en maakindustrie. Gemeente veenendaal springt eruit bij octrooiaanvragende bedrijven. Stenman holland scoort met 28 aanvragen het hoogst binnen dit cluster.

Transport en logistiek. veel octrooiaanvragende bedrijven gevestigd in rivierenland/Gorinchem langs de as a15 en ook in het stedelijk gebied utrecht. Nauwelijks dominante bedrijven die veel octrooien aanvragen. de bedrijven Blastrac en isogroep hebben binnen dit cluster de meeste octrooien aangevraagd, namelijk 7.

ICT en media. Bedrijven zijn voornamelijk gevestigd in het stedelijk gebied utrecht. econcern is een belangrijke octrooiaanvragend bedrijf (14x) in dit cluster.

Bouw. de meeste octrooien worden aangevraagd in het stedelijk gebied utrecht en utrecht-West (Mijdrecht en Woerden). het bedrijf J. van Walraven heeft de meeste octrooien aangevraagd binnen dit cluster (33x).

Zorg en medtech. universitair Medisch centrum is dominant in dit cluster met 43 octrooi- aanvragen.

top 10 bedrijven octrooiaanvragen

op basis van de octrooiaanvragen is een top 10 samen te stellen van bedrijven die in de periode 2003-2006 de meeste octrooien hebben aangevraagd. in onderstaande tabel staan de resultaten weergegeven. campina B.v., producent van zuivelproducten, staat met 94 octrooiaanvragen bovenaan. hun octrooien worden aangevraagd vanuit Zaltbommel. campina wordt gevolgd door Sara lee B.v. Zij hebben in de periode 2003-2006 vanuit hun hoofdkantoor in utrecht 58 octrooi-aanvragen ingediend. Beide bedrijven zijn met hun hoofdactiviteiten te plaatsen in de food & agribusiness. de activiteiten van Sara lee B.v. reiken echter verder dan dit cluster. dit is ook zichtbaar in de octrooiaanvragen die zij indienen. campina en Sara lee worden gevolgd door enkele industriële en bouwbedrijven:

• purac Biochem B.v., een bedrijf uit Gorinchem in de chemie,• eaton automotive B.v., werkzaam in de automotive sector. • J. van Walraven B.v., een handelsonderneming op het gebied van bouw- en

installatiematerialen in Mijdrecht.• Stenman holland B.v., een bedrijf in de metaal- en maakindustrie.

de overige bedrijven in de top 10 staan in tabel 2.8.

18

organisatie # octrooien cluster gemeente

campina B.v. 94 Food en agribusiness Zaltbommel

Sara lee B.v. 58 Food en agribusiness utrecht

purac Biochem B.v. 40 chemie Gorinchem

eaton automotive B.v. 38 overige industrie Montfoort

J. van Walraven B.v. 33 Bouw de ronde venen

Stenman holland B.v. 28 Metaal- en maakindustrie veenendaal

pantarhei Bioscience B.v. 22 Zakelijke diensten Zeist

volker Stevin B.v. 21 Bouw vianen

koninklijke BaM Groep N.v. 19 Bouw Bunnik

isodose control B.v. 18 Zorg en medtech veenendaal

tabel 2.8

top 10 octrooiaanvragende

bedrijven

Midden-Nederland

2003-2006.

Bron: OCNL en KvK

2.8

tabel 2.9

top 5 octrooiaanvragende

organisaties

Midden-Nederland

2003-2006.

Bron: OCNL en KvK

top 5 organisaties octrooiaanvragen

op basis van de octrooiaanvragen is een top 5 samengesteld van niet commerciële organisaties die in de periode 2003-2006 de meeste octrooien hebben aangevraagd. in tabel 2.9 is deze top 5 weer-gegeven inclusief het cluster waartoe ze behoren. alle organisaties blijken gevestigd in utrecht.

Stichting voor de technische Wetenschappen (StW) heeft de meeste octrooien aangevraagd in de periode 2003-2006. StW financiert toepassingsgericht technisch-wetenschappelijk onderzoek. onderzoeksinstituten kunnen bij StW aanvragen indienen voor financiering van projecten en programma´s. hetzelfde geldt voor de nummer 4 op de lijst, Stichting FoM (Fundamenteel onderzoek der Materie). de top 3 wordt verder ingevuld door het universitair Medisch centrum en de universiteit utrecht afkomstig uit de clusters zorg & medtech en onderwijs. het hubrecht laboratorium is gelieerd aan het universitair Medisch centrum.

organisatie # octrooien cluster gemeente

Stichting technische Wetenschappen 99 Zakelijke diensten utrecht

universitair Medisch centrum 43 Zorg en medtech utrecht

universiteit utrecht 34 onderwijs utrecht

Stichting Fund. onderzoek der Materie 7 Zakelijke diensten utrecht

hubrecht laboratorium 3 Zakelijke diensten utrecht

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

19

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

conclusies

opvallende uitkomsten

in de voorgaande paragrafen is ingegaan op de kenmerken van octrooiaanvragen die bedrijven in de periode 2003-2006 hebben ingediend. de volgende vragen zijn beantwoord:• tot welk cluster behoren ze? • hoeveel werknemers hebben deze bedrijven in dienst? • op welk technologiegebied hebben de octrooiaanvragen betrekking?• Waar zijn de octrooiaanvragers gevestigd?• Welke bedrijven/organisaties hebben de meeste octrooien aangevraagd?

op basis van deze analyses is er voor Midden-Nederland een profiel gemaakt. in Midden-Nederland hebben in de periode 2003-2006 300 geïdentificeerde bedrijven in totaal 1233 (geïdentificeerde) octrooien aangevraagd. de octrooiaanvragen komen voornamelijk uit het stedelijk gebied utrecht (43%, vooral utrecht). de clusters bouw, zakelijke diensten, food & agri-business en metaal en maakindustrie zijn verantwoordelijk voor de meeste octrooiaanvragen. van alle bedrijven dat octrooi heeft aangevraagd komt 16% uit de transport en logistiek.voornamelijk kleine bedrijven (minder dan 10 werknemers) vragen octrooien aan. echter, in ver- houding vragen de grotere bedrijven (meer dan 200 werkzame personen) veel meer octrooien aan.uit deze studie blijkt ook dat in verhouding tot het totaal aantal MkB bedrijven slechts weinig MkB bedrijven innovatief zijn (op basis van octrooiaanvragen). van de bedrijven met minder dan 10 werknemers hield in de periode 2003-2006 minder dan 1% zich bezig met het aanvragen van octrooien. de grotere bedrijven vragen in verhouding veel meer octrooien aan, vooral in de bouw en industrie (food en agribusiness). in deze clusters hebben 30% van de bedrijven met meer dan 200 werknemers een octrooi aangevraagd.

de technologiegebieden waarin octrooien worden aangevraagd zijn divers: innovaties in de bouw, werktuigbouw en machines, farmacie en biotechnologie en medische apparatuur. dit is niet alleen voorbehouden aan bedrijven in de industriële clusters. ook bedrijven in de handel of zakelijke dienstverlening doen octrooiaanvragen op het gebied van chemie, industriële processen of werktuigbouw. Stichting voor de technische Wetenschappen is de organisatie die in de periode 2003-2006 de meeste octrooien heeft aangevraagd (99x), gevolgd door campina (94x) en Sara lee (58x).

op basis van eerdere analyses van de kvk Midden-Nederland zijn ook per cluster profielen te maken. onderstaand zijn per cluster de specifieke kenmerken weergegeven.

3.1

3.

Transport en logistiek

• % bedrijven: 16%• % aanvragen: 7%• regio: SG utrecht, rivierenland, alblasserwaard & vijfheerenlanden• technologie: industriële processen (machines landbouw/voeding) (18%)• Werkzame personen: micro (<10 Wp)• Bedrijven met meeste octrooiaanvragen: Blastrac en iSogroep (7)• Bijzonderheid: geen dominante bedrijven

20

Bouw

• % bedrijven: 15% • % aanvragen: 16%• regio: SG utrecht en utrecht-West (Mijdrecht en Woerden)• technologie: innovaties in de bouw (42%)• Werkzame personen: divers• Bedrijf met meeste octrooiaanvragen: J. van Walraven B.v. (33x)

Food en agribusiness

• % bedrijven: 4% • % aanvragen: 14% • regio: utrecht (Sara lee) en Zaltbommel (campina)• technologie: farmacie en biotechnologie (37%)• Werkzame personen: groot (>200 Wp)• Bedrijf met meeste octrooiaanvragen: campina (94)• Bijzonderheid: cluster gedomineerd door twee bedrijven.

Zorg en medtech

• % bedrijven: 6% • % aanvragen: 7% • regio: SG utrecht• technologie: instrumenten (61,5% vooral medische apparatuur)• Werkzame personen: groot (>200 Wp)• organisatie met meeste octrooiaanvragen: uMc utrecht (43)

ICT en media

• % bedrijven: 6% • % aanvragen: 4%• regio: SG utrecht• technologie: elektriciteit en elektronica (30%)• Werkzame personen: divers • Bedrijf met meeste octrooiaanvragen: econcern (14)

Metaal en maakindustrie

• % bedrijven: 15% • % aanvragen: 11%• regio: heuvelrug & vallei (veenendaal), SG utrecht• technologie: werktuigbouw en machines (33%)• Werkzame personen: >10 Wp • Bedrijf met meeste octrooiaanvragen: Stenman holland (28)

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

21

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

Financiële en adviesdiensten

• % bedrijven: 5% • % aanvragen: 3% • regio: SG utrecht, utrecht-West en heuvelrug & vallei (veenendaal)• technologie: divers• Werkzame personen: micro (<10 Wp)• Bedrijf met meeste octrooiaanvragen: innovation invest (6)

vervolg

dit onderzoek vraagt om een vervolg. de belangrijkste vervolgstappen behelzen uitbreiding van de koppeling met meer jaren en meer regio’s zodat conclusies op basis van grotere aantallen en een breder gebied kunnen worden getrokken. de belangrijkste vervolgstappen zijn:

• Jaarlijks updaten van het bestand van octrooiaanvragen voor Midden-Nederland. uitbreiding van het bestand van octrooiaanvragen in 2007 staat gepland voor de zomer van 2009.

• octrooicentrum Nederland neemt het initiatief om de mogelijkheden en draagvlak te onderzoek om deze studie voor geheel Nederland uit te voeren.

• octrooicentrum Nederland neemt het initiatief om ook een studie te initieren van snel groeiende innovatieve bedrijven aan de hand van octrooidata en economische informatie over meerdere jaren.

3.2

22

Bijlagen

SBi codes clusters Metaal en maakindustrie

27 (vervaardiging van metalen), 28 (vervaardiging van producten van metaal), 29 (vervaardiging machines en apparaten) en 30 (vervaardiging kantoormachines en computers), 31 (vervaardiging overige elektrische machines, apparaten en benodigdheden -> elektromotoren, kabels, schakel-inrichtingen, lampen etc.), 32 (vervaardiging audio- video- en telecommunicatie apparatuur), 5143 (groothandel in elektrische apparaten, audio/video/beeld/verlichting)

Chemie

24 (vervaardiging van chemische producten (hier valt ook vervaardiging van farmaceutische producten onder)), ZoNder 244 vervaardiging van farmaceutische producten, 25 (vervaardiging van producten van rubber en kunststof)

Food en agribusiness

01 (landbouw, jacht en dienstverlening voor de landbouw en jacht), en 15 (vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken), 513 (groothandel in voedings- en genotmiddelen), 512 (groothandel in landbouwproducten) 5111 (handelsbemiddeling in o.a. landbouwproducten), 5188 (groothandel in landbouwmachines, -werktuigen en –tractoren)+74873

Bouwen en ontwerpen

45 (Bouwnijverheid), 5153 (Groothandel in hout en bouwmaterialen), 5246 (detailhandel/winkels in ijzerwaren, gereedschappen, verf en bouwmaterialen -> doe-het-zelf artikelen), 20 (houtindustrie), 2812 (vervaardiging van metalen constructie-werken, ramen, deuren en kozijnen, 5113 (handels-bemiddeling in hout, vlakglas, sanitair en bouwmaterialen), 70 (verhuur van en handel in onroerend goed), 742 (architecten-, ingenieurs, en overige technische ontwerp-, teken- en adviesbureaus)

Overige industrie

SBi 17, 18, 19, 20, 21, 23, 26, 34, 35, 36

Transport en logistiek

60 (vervoer over land), 61 (vervoer over water), 62 (vervoer door de lucht), 63 (dienstverlening voor het vervoer (weging, laden, lossen, overslag etc.), 641 post- en koeriersdiensten, 50 (handel in en reparatie van auto’s en motorfietsen; benzineservicestations, 51 (Groothandel en handels-bemiddeling (niet in auto’s en motorfietsen) ZoNder 5146.1 (groothandel in farmaceutische producten) en 5146.2 (groothandel in medische, tandheelkundige, verpleegkundige en laboratorium-producten/instrumenten) en 5153 (Groothandel in hout en bouwmaterialen) en 5143 (groothandel in elektrische apparaten, audio/video/beeld/verlichting)-633

Zakelijke dienstverlening

71 (verhuur van transportmiddelen, machines en werktuigen zonder bedienend personeel en van overige roerende goederen), 72 (computerservice- en informatietechnologiebureaus e.d.), 73 (Speur- en ontwikkelingswerk), 74 (overige zakelijke dienstverlening), Zonder 742 (architecten-, ingenieurs, en overige technische ontwerp-, teken- en adviesbureaus), 518 (groothandel in machines, apparaten en toebehoren ZoNder 5188 (groothandel in landbouwmachines, -werktuigen en –tractoren), 22 (uitgeverijen, drukkerijen en reproductie van opgenomen media), 65 (Financiële instellingen (uitgezonderd verzekeringswezen en pensioenfondsen), 66 (verzekeringswezen en

1.

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

23

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

pensionfondsen), 67 (financiële beurzen, effectenmakelaars, assurantietussenpersonen, administratiekantoren voor aandelen, waarborgfondsen e.d.) + 633

Financiële- en adviesdiensten

65 (Financiële instellingen (uitgezonderd verzekeringswezen en pensioenfondsen), 66 (verzekerings-wezen en pensionfondsen), 67 (financiële beurzen, effectenmakelaars, assurantietussenpersonen, administratiekantoren voor aandelen, waarborgfondsen e.d.); 7031 (bemiddeling bij handel, huur en verhuur van onroerend goed), 721 (hardware consultancy), 741 (rechtskundige dienstverlening, accountants, boekhoudbureau’s, belastingconsulenten, markt- en opinieonderzoekbureaus, econo-mischeadviesbureau’’s enholdings; 7420.1 (architecten en technische ontwerp- en adviesbureaus voor burgerlijke en utiliteitsbouw); 7420.8 (overig technisch ontwerp en advies), 745(uitzendbureaus, uitleenbedrijven, arbeidsbemiddeling, testen, werven en selecteren van personeel), 7487.1 (kredietinformatie en incassobureaus)+633

ICT en media

22 (uitgeverijen, drukkerijen en reproductie van opgenomen media), 30 (vervaardiging van kantoormachines en computers), 3162 (vervaardiging van overige elektrische benodigdheden), 32 (vervaardiging audio- video- en telecommunicatie apparatuur), 332 (vervaardiging van meet-, regel-, en controle apparaten (niet voor de bewaking van industriële processen)), 333 (vervaar-diging van meet-, regel-, en controle apparaten voor de bewaking van industriële processen), 5187.7 (groothandel in meet- en regelapparaten), 5249.4 (winkels in computers), 6420 (telecommunicatie); 7133 (verhuur van computers en kantoormachines), 72 (computerservice- en informatietechnologie-bureaus e.d.), 744 (reclamebureau’s ed), 7481.1 (fotografie), 921 (activiteiten op het gebied van film en video); 922 (radio en televisie); 924 (pers en nieuwsbureau’s), 73102 (technisch speur en ontwik-kelingswerk); 7420.4 (technisch ontwerp en advies voor elektro-, instal.techniek en telematica)

Detailhandel

52 (detailhandel en reparatie van consumentenartikelen (geen auto’s, motorfietsen en brandstoffen) ZoNder 5246 (detailhandel/winkels in ijzerwaren, gereedschappen, verf en bouwmaterialen -> doe-het-zelf artikelen), deze zijn gescheiden in landelijke en niet-landelijke ketens en supermarkten

Horeca en toerisme

55 (horeca) en 92 (cultuur, sport en recreatie)

Onderwijs

803 (tertiair onderwijs), 8022 (secundair beroepsonderwijs en educatie)

Zorg en medtech

85 (Gezondheids- en welzijnszorg); 33 (vervaardiging medische apparaten/instrumenten, ortho- pedische artikelen, precisie- en optische instrumenten en uurwerken), 5146.2 (groothandel in medische, tandheelkundige, verpleegkundige en laboratoriumproducten/instrumenten), 244 (vervaardiging van farmaceutische producten)

Overheid

75 (openbaar bestuur, overheidsdiensten en verplichte sociale verzekeringen)

Nutsbedrijven

40 (productie en distributie van en handel in elektriciteit, aardgas, stroom en warm water), 41 (winning en distributie van water)

24

2. Gebruikte afkortingen

afkorting verklaring

ecla european classification system. classificatie systeem dat door het eoB wordt gebruikt om octrooiaanvragen te classificeren.

eoB europees octrooi Bureau, een regionaal bureau dat de octrooiverlening afhandelt voor de landen aangesloten bij het europees octrooi verdrag (eov)

ipc international patent classification taalonafhankelijk classificatie systeem dat internationaal wordt gebruikt om octrooiaanvragen naar technologiegebied te classificeren.

uSpto united States patents and trademark office, een organisatie voor registratie van ie in de verenigde Staten.

Wipo World intellectual property organisation, onderdeel van de verenigde Naties, gevestigde in Génève, dat zich bezighoudt met ie.

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

25

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

technologiegebieden regio Midden-Nederland vergeleken met totaal Nederland3.

ne

de

rla

nd

(ex

cl. p

hilip

s)

ne

de

rla

nd

(inc

l. ph

ilips)

mid

de

n-

ne

de

rla

nd

TECHNOLOGIEVELD % VAN TOTAAL

I. Elektriciteit en elektronica 8,6 35,2 15,3

1. elektrische apparatuur en productie van elektronica 2,3 5,3 3,0

2. audiovisuele technologie 1,9 10,9 2,7

3. telecommunicatie 1,1 7,2 3,8

4. ict 2,0 8,6 3,6

5. halfgeleiders 1,3 3,2 2,1

II. Instrumenten 15,1 15,5 13,2

6. optica 1,1 4,2 3,5

7. apparatuur voor analyse, meten en besturing 5,5 6,2 5,5

8. Medische apparatuur 7,6 4,6 4,0

9. Nucleaire technologie 0,9 0,5 0,2

III. Chemie en materialen 7,3 9,6 14,1

10. organische chemie 2,8 2,3 3,5

11. Macromoleculaire chemie, polymeren 1,1 2,6 3,9

12. Basischemie 1,7 3,0 4,4

13. oppervlakte behandeling, coating 1,3 0,8 1,1

14. Materialen en matallurgie 0,5 0,9 1,2

IV. Farmacie en Biotechnologie 16,8 7,9 11,8

15. Biotechnologie 4,3 2,0 3,0

16. Farmacie en cosmetica 6,2 3,4 5,0

17. landbouw en voedingsmiddelen 6,3 2,5 3,8

V. Industriële processen 11,0 8,7 12,8

18. overige technologische processen 2,6 2,4 3,5

19. hanteren en drukken 1,7 1,4 1,9

20. Machines v.d. landbouw en voedingsindustrie 4,3 2,8 4,2

21. Bewerken van materialen 1,8 1,7 2,4

22. Milieu en vervuiling 0,6 0,5 0,7

VI. Werktuigbouw en machines 16,2 7,3 10,8

23. Mechanisch gereedschap 0,9 0,9 1,2

24. Machines, pompen, turbines 0,3 0,6 0,9

25. thermische processen en apparaten 2,2 1,2 1,8

26. hydrauliek, pneumatiek, onderdelen, isolatie, opslag van gassen en vloeistoffen 3,5 1,5 2,3

27. transport 9,3 3,0 4,5

28. ruimtevaarttechnologie, wapens 0,0 0,1 0,1

VII. Consumentenproducten, bouw, mijnbouw 17,9 10,8 15,1

29. consumenten producten en -apparatuur 8,1 5,3 6,7

30. Werktuigbouw, bouw en mijnbouw 9,8 5,5 8,4

VIII. Overig - niet toegedeeld 7,1 5,0 6,8

26

4. technologiegebieden per cluster

TECHNOLOGIEVELD % VAN TOTAAL

I. Elektriciteit en elektronica 9,8 17,3 0,6 7,6 1,5 3,8 12,8 7,3 18,7 30,0 41,7 0,0 1,7 2,0 0,0 0,0

1. elektrische apparatuur en productie van elektronica 1,6 16,5 0,0 3,2 1,5 0 1,7 0,0 4,4 2,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

2. audiovisuele technologie 0,8 0,0 0,0 1,3 0 0 4,3 0,0 8,2 4,4 41,7 0,0 0,0 0,9 0,0 0,0

3. telecommunicatie 0,8 0,0 0,0 1,2 0 0 1,9 0,0 2,5 7,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

4. ict 0 0,8 0,6 0,8 0 2,4 2,9 7,3 3,5 15,9 0,0 0,0 0,0 1,1 0,0 0,0

5. halfgeleiders 6,5 0,0 0,0 1,1 0 1,4 2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,7 0,0 0,0 0,0

II. Instrumenten 3,8 3,6 7,1 5,9 4,7 9,2 24,7 23,2 19,9 21,1 8,3 0,0 15,9 61,5 0,0 0,0

6. optica 0 0,0 0,0 1,3 0 0,7 4,6 0,0 0,0 1,5 0,0 0,0 0,0 2,6 0,0 0,0

7. apparatuur voor analyse, meten en besturing 2,2 0,8 1,2 4,5 3,2 5,1 9,6 19,5 1,9 10,0 0,0 0,0 15,9 12,2 0,0 0,0

8. Medische apparatuur 1,6 2,8 5,9 0,0 1,5 3,3 9,2 3,7 18,0 2,2 8,3 0,0 0,0 37,5 0,0 0,0

9. Nucleaire technologie 0 0,0 0,0 0,0 0 0 1,3 0,0 0,0 7,4 0,0 0,0 0,0 9,2 0,0 0,0

III. Chemie en materialen 0,5 13,5 3,8 0,8 1,3 7,9 12,5 0,3 2,5 7,3 0,0 0,0 35,4 5,5 0,0 0,0

10. organische chemie 0 7,8 0,4 0,0 0 0 5,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 20,8 4,4 0,0 0,0

11. Macromoleculaire chemie, polymeren 0 4,4 0,0 0,3 0 2,3 1,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 7,1 0,0 0,0 0,0

12. Basischemie 0,3 0,3 3,4 0,0 0 1 2,4 0,0 0,0 7,3 0,0 0,0 2,6 1,1 0,0 0,0

13. oppervlakte behandeling, coating 0,3 1,0 0,0 0,0 1,3 3,2 2,8 0,3 1,3 0,0 0,0 0,0 3,4 0,0 0,0 0,0

14. Materialen en matallurgie 0 0,0 0,0 0,5 0 1,4 0,3 0,0 1,3 0,0 0,0 0,0 1,5 0,0 0,0 0,0

IV. Farmacie en Biotechnologie 0,8 33,2 36,8 1,6 0 0 24,6 0,8 2,6 4,4 0,0 0,0 46,5 25,0 0,0 0,0

15. Biotechnologie 0 7,3 1,9 0,0 0 0 8,9 0,0 0,0 4,4 0,0 0,0 6,5 16,4 0,0 0,0

16. Farmacie en cosmetica 0,8 4,2 5,9 0,0 0 0 15,3 0,0 0,9 0,0 0,0 0,0 39,4 8,5 0,0 0,0

17. landbouw en voedingsmiddelen 0 21,8 29,1 1,6 0 0 0,4 0,8 1,7 0,0 0,0 0,0 0,6 0,0 0,0 0,0

v. industriële processen 17,1 18,7 10,0 8,7 5 21,5 11,2 9,7 18,6 11,6 0,0 0,0 0,5 0,5 0,0 0,0

18. overige technologische processen 3,9 3,9 2,5 1,5 0,5 0,4 7,7 0,0 1,9 1,6 0,0 0,0 0,0 0,5 0,0 0,0

19. hanteren en drukken 3,7 1,2 2,1 1,1 1,5 1,4 0 6,1 3,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

20. Machines v.d. landbouw en voedingsindustrie 8 0,6 4,5 1,9 0 18 1,4 0,8 11,0 10,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

21. Bewerken van materialen 1,6 12,9 0,3 1,8 3,1 1,8 0,6 2,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,5 0,0 0,0 0,0

22. Milieu en vervuiling 0 0,0 0,6 2,4 0 0 1,4 0,0 1,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

VI. Werktuigbouw en machines 32,9 2,7 1,4 26,4 69,1 22,1 4,5 25,5 8,0 19,6 0,0 100 0,0 2,2 0,0 0,0

23. Mechanisch gereedschap 1,6 1,2 0,6 0,0 0,7 4 0 2,1 4,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

24. Machines, pompen, turbines 0 0,0 0,0 0,0 1 0 0,9 6,9 0,0 2,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

25. thermische processen en apparaten 8,4 0,0 0,8 0,5 0 3,1 0 7,9 3,8 14,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

26. hydrauliek, pneumatiek, onderdelen, isolatie, opslag van gassen en vloeistoffen 6,1 0,8 0,0 11,3 9,3 0,7 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 100 0,0 0,0 0,0 0,0

27. transport 16,8 0,8 0,0 14,6 58,1 14,3 3,5 8,5 0,0 3,0 0,0 0,0 0,0 2,2 0,0 0,0

28. ruimtevaarttechnologie, wapens 0 0,0 0,0 0,0 0 0 0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

VII. Consumentenproducten, bouw, mijnbouw 20,8 8,2 27,5 49,0 12,9 28,2 9,2 30,5 23,1 2,6 50,0 0,0 0,0 2,2 0,0 0,0

29. consumenten producten en -apparatuur 4,3 5,1 25,2 7,0 7,1 17,5 5,5 17,1 7,3 2,6 50,0 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0

30. Werktuigbouw, bouw en mijnbouw 16,5 3,1 2,4 42,0 5,9 10,7 3,7 13,4 15,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,4 0,0 0,0

VIII. Overig - niet toegedeeld 14,2 2,7 12,6 0,0 5,4 7,2 0,6 2,7 6,5 3,3 0,0 0,0 0,0 1,1 0,0 0,0

bo

uw

foo

d &

ag

rib

us

ine

ss

ch

em

ie

me

taa

l &

ma

ak

ind

us

tr

ie

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

27

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

TECHNOLOGIEVELD % VAN TOTAAL

I. Elektriciteit en elektronica 9,8 17,3 0,6 7,6 1,5 3,8 12,8 7,3 18,7 30,0 41,7 0,0 1,7 2,0 0,0 0,0

1. elektrische apparatuur en productie van elektronica 1,6 16,5 0,0 3,2 1,5 0 1,7 0,0 4,4 2,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

2. audiovisuele technologie 0,8 0,0 0,0 1,3 0 0 4,3 0,0 8,2 4,4 41,7 0,0 0,0 0,9 0,0 0,0

3. telecommunicatie 0,8 0,0 0,0 1,2 0 0 1,9 0,0 2,5 7,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

4. ict 0 0,8 0,6 0,8 0 2,4 2,9 7,3 3,5 15,9 0,0 0,0 0,0 1,1 0,0 0,0

5. halfgeleiders 6,5 0,0 0,0 1,1 0 1,4 2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,7 0,0 0,0 0,0

II. Instrumenten 3,8 3,6 7,1 5,9 4,7 9,2 24,7 23,2 19,9 21,1 8,3 0,0 15,9 61,5 0,0 0,0

6. optica 0 0,0 0,0 1,3 0 0,7 4,6 0,0 0,0 1,5 0,0 0,0 0,0 2,6 0,0 0,0

7. apparatuur voor analyse, meten en besturing 2,2 0,8 1,2 4,5 3,2 5,1 9,6 19,5 1,9 10,0 0,0 0,0 15,9 12,2 0,0 0,0

8. Medische apparatuur 1,6 2,8 5,9 0,0 1,5 3,3 9,2 3,7 18,0 2,2 8,3 0,0 0,0 37,5 0,0 0,0

9. Nucleaire technologie 0 0,0 0,0 0,0 0 0 1,3 0,0 0,0 7,4 0,0 0,0 0,0 9,2 0,0 0,0

III. Chemie en materialen 0,5 13,5 3,8 0,8 1,3 7,9 12,5 0,3 2,5 7,3 0,0 0,0 35,4 5,5 0,0 0,0

10. organische chemie 0 7,8 0,4 0,0 0 0 5,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 20,8 4,4 0,0 0,0

11. Macromoleculaire chemie, polymeren 0 4,4 0,0 0,3 0 2,3 1,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 7,1 0,0 0,0 0,0

12. Basischemie 0,3 0,3 3,4 0,0 0 1 2,4 0,0 0,0 7,3 0,0 0,0 2,6 1,1 0,0 0,0

13. oppervlakte behandeling, coating 0,3 1,0 0,0 0,0 1,3 3,2 2,8 0,3 1,3 0,0 0,0 0,0 3,4 0,0 0,0 0,0

14. Materialen en matallurgie 0 0,0 0,0 0,5 0 1,4 0,3 0,0 1,3 0,0 0,0 0,0 1,5 0,0 0,0 0,0

IV. Farmacie en Biotechnologie 0,8 33,2 36,8 1,6 0 0 24,6 0,8 2,6 4,4 0,0 0,0 46,5 25,0 0,0 0,0

15. Biotechnologie 0 7,3 1,9 0,0 0 0 8,9 0,0 0,0 4,4 0,0 0,0 6,5 16,4 0,0 0,0

16. Farmacie en cosmetica 0,8 4,2 5,9 0,0 0 0 15,3 0,0 0,9 0,0 0,0 0,0 39,4 8,5 0,0 0,0

17. landbouw en voedingsmiddelen 0 21,8 29,1 1,6 0 0 0,4 0,8 1,7 0,0 0,0 0,0 0,6 0,0 0,0 0,0

v. industriële processen 17,1 18,7 10,0 8,7 5 21,5 11,2 9,7 18,6 11,6 0,0 0,0 0,5 0,5 0,0 0,0

18. overige technologische processen 3,9 3,9 2,5 1,5 0,5 0,4 7,7 0,0 1,9 1,6 0,0 0,0 0,0 0,5 0,0 0,0

19. hanteren en drukken 3,7 1,2 2,1 1,1 1,5 1,4 0 6,1 3,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

20. Machines v.d. landbouw en voedingsindustrie 8 0,6 4,5 1,9 0 18 1,4 0,8 11,0 10,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

21. Bewerken van materialen 1,6 12,9 0,3 1,8 3,1 1,8 0,6 2,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,5 0,0 0,0 0,0

22. Milieu en vervuiling 0 0,0 0,6 2,4 0 0 1,4 0,0 1,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

VI. Werktuigbouw en machines 32,9 2,7 1,4 26,4 69,1 22,1 4,5 25,5 8,0 19,6 0,0 100 0,0 2,2 0,0 0,0

23. Mechanisch gereedschap 1,6 1,2 0,6 0,0 0,7 4 0 2,1 4,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

24. Machines, pompen, turbines 0 0,0 0,0 0,0 1 0 0,9 6,9 0,0 2,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

25. thermische processen en apparaten 8,4 0,0 0,8 0,5 0 3,1 0 7,9 3,8 14,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

26. hydrauliek, pneumatiek, onderdelen, isolatie, opslag van gassen en vloeistoffen 6,1 0,8 0,0 11,3 9,3 0,7 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 100 0,0 0,0 0,0 0,0

27. transport 16,8 0,8 0,0 14,6 58,1 14,3 3,5 8,5 0,0 3,0 0,0 0,0 0,0 2,2 0,0 0,0

28. ruimtevaarttechnologie, wapens 0 0,0 0,0 0,0 0 0 0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

VII. Consumentenproducten, bouw, mijnbouw 20,8 8,2 27,5 49,0 12,9 28,2 9,2 30,5 23,1 2,6 50,0 0,0 0,0 2,2 0,0 0,0

29. consumenten producten en -apparatuur 4,3 5,1 25,2 7,0 7,1 17,5 5,5 17,1 7,3 2,6 50,0 0,0 0,0 1,8 0,0 0,0

30. Werktuigbouw, bouw en mijnbouw 16,5 3,1 2,4 42,0 5,9 10,7 3,7 13,4 15,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,4 0,0 0,0

VIII. Overig - niet toegedeeld 14,2 2,7 12,6 0,0 5,4 7,2 0,6 2,7 6,5 3,3 0,0 0,0 0,0 1,1 0,0 0,0

nu

ts

be

dr

ijve

n

ov

er

he

id

zo

rg

on

de

rw

ijs

ho

re

ca

de

tailh

an

de

l

ict &

me

dia

ho

ldin

gs

fina

nc

iële

ad

vie

die

ns

te

n

za

ke

lijke

die

ns

te

n

tr

an

sp

or

t &

log

ist

iek

ov

er

ige in

du

st

rie

28

5. verdeling octrooiaanvragen en octrooiaanvragende bedrijven per regio

gemeente # bedrijven % bedrijven

vianen 5 5,4%

Bunnik 5 5,4%

utrecht 54 58,7%

Nieuwegein 16 17,4%

iJsselstein 5 5,4%

houten 7 7,6%

Totaal 92 100,0%

gemeente # bedrijven % bedrijven

Zeist 16 21,9%

Wijk bij duurstede 2 2,7%

veenendaal 31 42,5%

rhenen 3 4,1%

de Bilt 12 16,4%

utrechtse heuvelrug 9 12,3%

Totaal 73 100,0%

gemeente # bedrijven % bedrijven

Woerden 20 43,5%

de ronde venen 6 13,0%

loenen 7 15,2%

Montfoort 3 6,5%

Maarssen 4 8,7%

lopik 3 6,5%

Breukelen 2 4,3%

abcoude 1 2,2%

Totaal 46 100,0%

gemeente # octrooien % octrooien

vianen 32 5,8%

Bunnik 26 4,7%

utrecht 421 75,7%

Nieuwegein 46 8,3%

iJsselstein 12 2,2%

houten 19 3,4%

Totaal 556 100,0%

gemeente # octrooien % octrooien

Zeist 56 22,0%

Wijk bij duurstede 2 0,8%

veenendaal 115 45,3%

rhenen 5 2,0%

de Bilt 41 16,1%

utrechtse heuvelrug 35 13,8%

Totaal 254 100,0%

gemeente # octrooien % octrooien

Woerden 45 27,3%

de ronde venen 41 24,8%

loenen 13 7,9%

Montfoort 42 25,5%

Maarssen 8 4,8%

lopik 5 3,0%

Breukelen 8 4,8%

abcoude 3 1,8%

Totaal 165 100,0%

Stedelijk gebied Urecht

Heuvelrug & Vallei

Utrecht-West

Stedelijk gebied Urecht

Heuvelrug & Vallei

Utrecht-West

1. Octrooiaanvragende bedrijven 2. Octrooiaanvragen

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

29

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

gemeente # bedrijven % bedrijven

Buren 4 6,1%

Zaltbommel 9 13,6%

West Maas en Waal 4 6,1%

Neerijnen 3 4,5%

lingewaal 4 6,1%

Maasdriel 5 7,6%

Geldermalsen 14 21,2%

tiel 11 16,7%

Neder-Betuwe 6 9,1%

druten 1 1,5%

culemborg 5 7,6%

Totaal 66 100,0%

gemeente # bedrijven % bedrijven

Zederik 3 13,0%

leerdam 3 13,0%

Giessenlanden 5 21,7%

Gorinchem 12 52,2%

Totaal 23 100,0%

gemeente # octrooien % octrooien

Buren 6 3,0%

Zaltbommel 77 38,9%

West Maas en Waal 1 0,5%

Neerijnen 4 2,0%

lingewaal 5 2,5%

Maasdriel 15 7,6%

Geldermalsen 15 7,6%

tiel 25 12,6%

Neder-Betuwe 21 10,6%

Geldermalsen 19 9,6%

druten 2 1,0%

culemborg 8 4,0%

Totaal 198 100,0%

gemeente # octrooien % octrooien

Zederik 7 7,0%

leerdam 8 8,0%

Giessenlanden 8 8,0%

Gorinchem 77 77,0%

Totaal 100 100,0%

Rivierenland

Vijfheerenlanden & Alblasserwaard

Rivierenland

Vijfheerenlanden & Alblasserwaard

1. Octrooiaanvragende bedrijven 2. Octrooiaanvragen

30

6. regionale spreiding clusters

Figuur 1

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragen

Midden-Nederland

2003-2006

2

1

6

3

1

totaal octrooiaanvragen

cluster financiële

en adviesdiensten

octrooiaanvragende

bedrijven

Financiële en

adviesdiensten

Figuur 2

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragende

bedrijven

Midden-Nederland

cluster financiële en adviesdiensten

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

31

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

regionale spreiding clusters

Figuur 3

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragen

Midden-Nederland

100

50

10

1

totaal octrooiaanvragen

Food en agribusiness

octrooiaanvragende

bedrijven

Food en agribusiness

Figuur 4

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragende

bedrijven

Midden-Nederland

cluster food en agribusiness

32

Figuur 5

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragen

Midden-Nederland

40

10

5

5

3

1

totaal octrooiaanvragen

Metaal en maakindustrie

Bedrijven octrooi

aangevraagd

Metaal en maakindustrie

Figuur 6

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragende

bedrijven

Midden-Nederland

cluster metaal en maakindustrie

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

33

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

Figuur 7

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragen

Midden-Nederland

Figuur 8

ruimtelijke clustering

bedrijven

octrooiaanvragen

Midden-Nederland

7

4

1

3

2

1

totaal octrooiaanvragen

cluster transport

en logistiek

Bedrijven octrooi

aangevraagd

cluster transport

en logistiek

cluster transport en logistiek

34

Figuur 9

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragen

Midden-Nederland

Figuur 10

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragende

bedrijven

Midden-Nederland

50

25

5

3

1

totaal octrooien

cluster zorg en medtech

totaal octrooi aangevraagd

cluster zorg en medtech

cluster zorg en medtech

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d

35

oc

tr

oo

ice

Nt

ru

M N

ed

er

la

Nd

ka

Me

r v

aN

ko

op

ha

Nd

el

Mid

de

N-N

ed

er

la

Nd

Figuur 11

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragen

Midden-Nederland

Figuur 12

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragende

bedrijven

Midden-Nederland

14

7

1

2

1

aantal octrooiaanvragen

cluster ict en media

octrooiaanvragende

bedrijven

cluster ict en media

cluster ict en media

36

Figuur 13

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragen

Midden-Nederland

Figuur 14

ruimtelijke clustering

octrooiaanvragende

bedrijven

Midden-Nederland

3

2

1

35

15

5

Bedrijven octrooien

aangevraagd

cluster bouw

totaal octrooien

cluster bouw

cluster bouw

oc

tr

oo

ieN

iN M

idd

eN

-Ne

de

rl

aN

d