In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

34
 Analyse stedenbouwkundige ruimte p 1 / 67    I  N   D  E   M A A  T   E  e  n  a  n a  l  y  s  e P   i   e   t   e   r   G   r   a   a   f   f   1   2    /    2   0   1   1   

description

Vergelijkend onderzoek naar de eigenschappen en inrichtingsmogelijkheden van het stempel van Pendrecht.

Transcript of In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

Page 1: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 1/34

 “ I N  D E

  MA

G1   2    /    2   

0   1   

Page 2: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 2/34

Analyse stedenbouwkundige maat

p 2 / 67

Door vergelijk

duiding wordt

mogelijkheden

Stap 4 p63 Sta

Dit is een analyse van de ruimtelijke

stedenbouwkundige eigenschappen

van het stempel van Pendrecht

Stap 1 p5 Stap 2 p15 Stap 3 p21

Keuzematrix als

gereedschap voor de

inrichting van het

binnenterrein

Ontw

Pend

van

Vergelijkende ana-

lyse van de maten

van de footprint van

het stempel.

Locatiebezoek aan een

selectie van geanaly-

seerde projecten.

Uitgebreide analyse en

vergelijking van de

bezochte locaties.

Page 3: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 3/34

Analyse stedenbouwkundige maat

p 4 / 67

STAP 1:

Vergelijkende a

van de footprin

Aanleiding Cr

De transformatie van het

collectieve groen aan de

binnenkant van het stempel

van een ongebruikt grasveld

tot een openbaar gebied

waaraan woningen ontsloten

zullen worden en dat de

ambitie heeft ruimte voor

ontmoeting te faciliteren,

vraagt om beter begrip van

de stedenbouwkundige en

ruimtelijke eigenschappen

van dit terrein.

Over wat voor maat hebben

we het? Wat kan er in zo’n

gebied plaatsvinden? Is er

ruimte voor extra bebouwing,hoe is de bezonning, kan het

een verblijfsruimte zijn of is

het daarvoor te groot of te

klein?

Het vergelijken van de foot-

print van het stempel met

een hele rits andere plekken

biedt een eerste begrip van de

mogelijkheden van deze plek.

Het e

voor

ken lo

ken zi

mee is

ontst

schaa

voor

Naast

werd

eigen

stede

hofje

nieuw

Naast

werdein bin

haald

het ge

kwame

deze s

CASUS PENDRECHT:

Ingestorte idealen, zoeken naar

heruitvinding van de wooneenheid

Stam-Beese De Jonge Graaff

De stedenbouwkundig

ontwerpster van de wijk

Pendrecht, Lotte Stam-

Beese, ontwikkelde de

wooneenheid als manier

om een democratische

spreiding en daarmee

menging van verschillende

doelgroepen te bewerk-

stelligen. Zij combineerde

eengezinswoningen met

flats en ouderenwoningen

in één stempel, waardoor

er geen buurtjes voor

grote gezinnen en andere

buurtjes voor senioren

zouden komen, maar deze

verdeling overal in de wijkgelijk was.

Zij organiseerde deze

verschillende woonvormen

rondom collectief groen

en stelde zich voor dat

senioren op de kinderen

van de jonge moeders

zouden passen terwijl die

een halfje wit voor de

senioren zou meenemen.

In 1962 concludeerden de

sociologen Heimans & De Jonge

echter dat de wooneenheid,

zoals Lotte Stam-Beese die

had bedacht, als zodanig hele-

maal niet functioneerde. Op de

maquette was zo’n stempel nog

wel herkenbaar als eenheid,

maar in het dagelijks gebruik

ervaren de bewoners dat niet.

Zij ervaren hun omgeving vanu-

it hun dagelijkse routes. Dus

het identieke flatgebouw aan de

overkant van de straat, dat tot

de volgende, gespiegelde woon-

eenheid behoort, ervaren ze als

onderdeel van hun buurt en

niet de seniorenwoningen ofappartementen aan de achter-

kant van hun flat.

Daar komt bij dat de collectieve

groenzones voor geen van de

bewoners binnen een denkbare

route valt. Het functioneert

daarom enkel als kijkgroen en

faciliteert geen ontmoeting.

Dat het jammer is dat die

gedachte van Stam-Beese in

de werkelijkheid niet blijkt

te functioneren, blijkt uit

recente onderzoeken die het

belang van ongelijke netwer-

ken aantonen. In een buurt

zoals Pendrecht waarin de

sociale problematiek hoog is

(geweest), is het van belang

dat kansarmen in contact

kunnen komen met kansrijken

en zich op die manier toegang

tot hulpbronnen kunnen

verschaffen. Dat is het idee.

Kansarm en kansrijk zijn in

veel gevallen appartementen

en eengezinswoningen. Hetcreëren van dure nieuwbouw

schroeft het wijkgemiddelde

omhoog, maar faciliteert nog

geen uitwisseling. Voorstel

is om de bestaande bebou-

wing te herorienteren nu juist

rond dat collectieve groen

en daarvan een hof te maken

waar zowel gezinnen als flat-

bewoners hun entree hebben.

Page 4: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 4/34

Analyse stedenbouwkundige maat

p 6 / 67

R’dam - Justus van Effen R’dam - De Hofdame R’dam - Schiemond

R’dam - Wallisblok

R’dam - SimonsterreinRotterdam - Pendrecht

R’dam - Katendrecht

R’dam - Spangen - Le Medi

R’dam - Schiegevangenis

DH -

DH -

DH -

Page 5: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 5/34

Analyse stedenbouwkundige maat

p 8 / 67

Delft - Schutterstraat

Delft - Beestenmarkt

Delft - Korvezeestraat

A’dam - Kneppelweg

A’dam - Kuilsenhofweg

A’dam - Venserpolder

A’dam - Geuzenveld

A’dam - Osdorp Midden

A’dam - AKBARBLOKKEN

IJburg - Lumièrestraat

IJburg - P Schuitemahof

IJburg - Mattenbiesstraat

IJbu

IJbur

IJbu

Page 6: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 6/34

Analyse stedenbouwkundige maat

p 10 / 67

Leiden - Meermanshof

Leiden - Hekkensteeg

Leiden - Oranjegracht

Haarlem - Teylers hofje

Leiden - Stadsoase

Haarlem - Spaarnoogstr.

Amsterdam - Begijnhof

Amsterdam - Zaanhof

Den Bosch - Haverleij

R’dam - Oud-Charlois

Groningen - Beijum

Barcelona - Bouwblok

Duis

Duis

Fran

Page 7: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 7/34

Den Haag Erasmusgaarde

Analyse stedenbouwkundige maat

p 12 / 67

Amsterdam - Bijlmermeer Amsteram - Het Funen

Amsterdam - GWL-terrein

Amsterdam - Plan Zuid

Leusden - Eurowoningen

Amsterdam - Java-eiland

Amsterdam - Zeeburg

Utre

UT -

Ypen

Rotterdam - Pendrecht

Page 8: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 8/34

Analyse stedenbouwkundige maat

p 14 / 67

STAP 2:

Locatiebezoek a

de geanalyseer

Aanleiding Cri

Het vergelijken van foot-prints is een eerste stap,

maar leert ons nog weinig

over hoe een ruimte aanvoelt,

hoe deze functioneert en wat

nu precies de criteria zijn die

ervoor zorgen dat een locatie

werkt zoals deze werkt.

Voor bezoe

naar p

van de

situat

Op de

goed t

nader

indelin

en sfe

Er is e

zamel

waarb

collec

zijn b

met de

zijde a

Deze v

links)

werkin

  O  p  e  n  b  a

  a  r

  b  i  n  n  e  n  t

  e  r  r  e  i  n

  C  o  l  l  e  c  t  i  e  f

  b  i  n  n  e  n  t  e

  r  r  e  i  n

Entrees

binnenkant blok

Entrees

buitenkant blok

Page 9: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 9/34

Rotterdam - Pendrecht

Analyse stedenbouwkundige maat

p 16 / 67

Wateringse Veld - Miamihof

Wateringse Veld - Dallashof

Wateringse Veld - Baltimorehof

A’dam - IJburg - Oeverzeggestra

A’dam - IJburg - Oeverzeggestra

A’dam - IJburg - MattenbiesstraaRotterdam - Spangen - Le Medi

Rotterdam - Spangen - Wallisblok

Page 10: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 10/34

Delft - Poptahof - Akropolishof

Analyse stedenbouwkundige maat

p 18 / 67

A’dam - Bijlmer Oost - Kneppelweg

A’dam - Bijlmer Oost - Kuilsenhofweg

A’dam - Kolenkitbuurt - Akbarstraat

Amsterdam - Begijnhof

Amsterdam - ZaanhofDen Haag - Schrijnwerkersgaarde

Den Haag - Otterradecomplex

Amsterdam - IJburg - Lumièrestr

Page 11: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 11/34

Analyse stedenbouwkundige maat

p 20 / 67

monofunctioneel multifunctioneel

    p    r    i    v    a    a    t

    c    o    l    l    e    c    t    i    e    f

    o    p    e    n    b    a    a    r

STAP 3:

Uitgebreide ana

van de bezocht

Aanleiding Cr

Om meer grip te krijgen op deaspecten die meespelen in het

bepalen van sfeer en werking

van een hof of binnengebied

leek het verstandig om van

Pendrecht en 15 van de

bezochte locaties een reeks

gegevens en observaties op

een eenduidige manier in beeld

te brengen en zodoende met

elkaar te kunnen vergelijken.

Daartmet ei

aanta

de fun

heid v

maar

vrijer

gevoe

heeft

hangt

meetb

Teven

verde

de en

monof

funtio

van pr

openb

locat

zeker

het ka

 

l d b k d

Page 12: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 12/34

Analyse stedenbouwkundige maat

p 22 / 67

PENDRECHT

ROTTERDAM

>>>><<<<

BESTAANDE

SITUATIE<<

Een combinatie vangrondgebonden en

gestapelde woningen,

rondom een groene

ruimte. Deze lege ruimte

is vanuit maar een paar

woningen direct bereik-

baar en wordt daarom

niet gebruikt. Het voelt

aan als een verboden

terrein, een barrière.

A l t d b k di t

Page 13: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 13/34

Analyse stedenbouwkundige maat

p 24 / 67

ENTREE

BINNEN

OPENBA

BINNEN

 

Analysestedenbouwkundigemaat

Page 14: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 14/34

Analyse stedenbouwkundige maat

p 26 / 67

DEN HAAG<

<WATERING-

SE VELD<<

DALLASHOF

FARO>2009

Grondgebonden eengezinswo-

ningen zijn geplaatst rondom

een hof. De bebouwing vormt

een dubbele ring met daartus-

sen achtertuintjes en schuur-

tjes. Parkeren geschiedt buiten

het hof. Het hof is openbaar,

maar zeer rustig. Het voelt

veiilg, maar niet levendig.

Suburbaan. Midden in het hof is

een vrijstaande woning gereali-

seerd die als baken fungeert.

Collectieve identiteit voor de

woonconsument.

 

Analysestedenbouwkundigemaat

Page 15: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 15/34

Analyse stedenbouwkundige maat

p 28 / 67

AMSTERDAM

IJBURG>3C

<<J. BUIJS

ARCHITECT-

EN>>2006

Het hof is vrij geplaatst in de

omgeving en is slechts vanuit

één ingang bereikbaar. Onder

het hof ligt een half verdiepte

parkeergarage. Wie het hof be-

treedt voelt zich onmiskenbaar

te gast. Hoewel het in principe

een openbare ruimte is, kent het

een beslotenheid die de vrij-

moedigheid aanwakkert de fiets

niet op slot te zetten, mede

door de ligging aan de rand

van het ijland. De ruimte ziet

er goed verzorgd uit.

 

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 16: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 16/34

y g

p 30 / 67

AMSTERDAM

IJBURG>3B

<<ATELIER

DUTCH>>>

<<<<2006

In dit hof binnen het steden-

bouwkundig plan van Thijs

Asselbergs is ervoor gekozen

het parkeren in het hof te situ-

eren en de bergingen onder-

gronds. Daarnaast beschikt

elke woning over een voortuin

van 5 meter diep aan het hof.

Dit maakt dat de vierkante

meters van het hof intensief

gebruikt worden. Dit geeft een

zekere levendigheid en stimu-

leert ontmoeting, maar het hof

voelt hierdoor ook erg vol aan.

 

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 17: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 17/34

p 32 / 67

<<<AMERS

FOORT>>>

>>>>>WEL

TEVREDEN<

INBO>2008

Weltevreden is een nieuwbouw-

cluster in het centrum van

amersfoort. Een combinatie

van portiekontsloten apparte-

menten, eengezinswoningen en

drive-inwoningen is gegroepeerd

rondom een half verdiepte par-

keerkelder. Auto’s kunnen op

het dek (laden/lossen), maar

er niet parkeren. Twee stijg-

punten verbinden de parkeer-

kelder met het dek. Dit dek is

met zorg ingericht en voelt aan

als een volwaardig maaiveld.

 

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 18: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 18/34

p 34 / 67

LEIDEN>>>

MEERMANS-

HOF<ANTH.

VAN BREEDT

VELD>1680

Een historisch hofje in het

centrum van Leiden. Om er te

komen ga je een deur door,

waarachter plaats is om fietsen

te stallen. De ondiepe woningen

hebben geen voortuintjes,

maar eigenen zich de collec-

tieve ruimte met een vanzelf-

sprekendheid toe. Hoewel men

niet overal mag lopen, ervaar

je de ruimte als een geheel.

Het binnenlopen over de lange

as maakt dat je de ruimte snel

afleest en aanvoelt.

 

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 19: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 19/34

p 36 / 67

LEIDEN>>>

CENTRUM <

>>HEKKEN

STEEG<<<

>>>>1986

Dit vlakbij het Meermanshof

gelegen pleintje heeft vrijwel

dezelfde afmetingen als het

oude meermanshof, maar een

andere architectuur en een

geheel andere ontsluiting. Hier

lopen de paden enkel langs

de randen en is het centrale

groen afgeschermd door lage

hekjes. Bewoners eigen zich

de straat minder makkelijk toe

omdat je toch het gevoel houdt

van een doorgaande route. Ook

De architectuur is heterogener.

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 20: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 20/34

p 38 / 67

ENTREE

BUITENK

OPENBA

BINNEN

 

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 21: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 21/34

p 40 / 67

DEN HAAG>

>SCHRIJN-

WERKERS-

GAARDE<<

JAREN>‘50

Aan het hof zijn geen woningen

ontsloten, wel is het mogel-

ijk de trappenhuizen aan de

achterkant van de blokken te

verlaten. In de ruimte is een

aantal elementen opgenomen,

waaronder wat bankjes, speel-

toestellen en groen. De gebou-

wen hebben weinig binding met

het hof, maar dat maakt wel

dat het hof als ruimte puur en

evenwichtig aanvoelt. De ver-

houdingen zijn prettig, het is

bovendien redelijk beschut.

 

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 22: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 22/34

p 42 / 67

ROTTERDAM

SCHIEMOND

<<SIBAJAK-

STRAAT>>>

JAREN>‘80

Dit cluster sociale woningbouw

uit de jaren ‘80 grenst aan de

rivier. Het hof is open aan de

kant van de kade, maar door

de hoge bebouwing aan die kant

ervaart men het toch als hof

met de rivier als ingekaderd

decor. Het hof is omzoomd met

achtertuintjes en schuurtjes

wat een weinig aantrekkelijk

beeld oplevert. Toch lijkt het

wel te werken, mogelijk mede

door de ligging aan de rand

van de wijk.

 

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 23: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 23/34

p 44 / 67

AMSTERDAM

>>BIJLMER

OOST KNEP-

PELWEG >>

KLEIN<’70

Een terrein met potentie.

Er zijn pogingen gedaan metenkele middelen een gemeen-

schappelijke tuin in te richten,

waarin weelderige beschutting,

aanzetten tot moestuintjes en

een zitgelegenheid een plaats

kunnen hebben. Verloedering

ligt echter op de loer. Niet om-

dat de tuin een doorgangszone

is, maar vermoedelijk omdat

mensen te weinig behoefte heb-

ben aan gebruik hiervan naast

hun private buitenruimten.

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 24: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 24/34

p 46 / 67

ENTREE

BINNEN

COLLEC

BINNEN

 

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 25: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 25/34

p 48 / 67

DEN HAAG>

ZUID-WEST<

OTTERRADE

COMPLEX <

>>>>1960

Het otterradecomplex in Den

Haag heeft veel problemengekend en is recentelijk groot-

schalig opgeknapt. Sindsdien

is het binnenterrein enkel toe-

gankelijk voor bewoners. Op de

dagelijkse route komt echter

ook de bewoner hier niet, deze

werpt er vanaf de galerij een

blik op. Door de ingreep maar

met name door het proces is de

betrokkenheid van bewoners

zeer versterkt. Het hof is nu

een besloten collectief domein.

 

Analyse stedenbouwkundige maat

ROTTERDAM

Page 26: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 26/34

p 50 / 67

ROTTERDAM

SPANGEN >

>> LE MEDI

<GEURST &

SCH.>2008

Een op leefstijlen gemotiveerd

project waarin een mediteranestijl is gehanteerd.

Het cluster bevat overwegend

grondgebonden woningen waar-

bij ook het parkeren intern is

opgelost. Op het zorgvuldig in-

gerichte centrale plein echter

komt men geen auto’s tegen.

Hier is het beschut zitten,

praten en een beetje spelen.

Er zijn bankjes, een fontein en

een watergoot. ‘s Avonds en op

zondag gaat het hek op slot.

 

Analyse stedenbouwkundige maat

ROTTERDAM

Page 27: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 27/34

p 52 / 67

ROTTERDAM

HOFDAME <

< KLUNDER

ARCHITECT-

EN >>2007

Een tien lagen hoog bouwblok

midden in Rotterdam. Het hofdient voornamelijk als licht-

koker en als route tussen de

verschillende entrees en stijg-

punten. Doordat het gedeeld

wordt door 231 huishoudens

functioneert het bijna als

binnenstedelijke buitenruimte,

daardoor ook zeer esthetisch

en formeel. De galerijen zijn

ook aan de binnenzijde van het

blok gesitueerd waardoor men

de binding met het groen houdt.

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 28: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 28/34

p 54 / 67

ENTREE

BUITENK

COLLEC

BINNEN

 

Analyse stedenbouwkundige maat

ROTTERDAM

Page 29: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 29/34

p 56 / 67

ROTTERDAM

SPANGEN <

<<<WALLIS

BLOK>HULS

HOF > 2007

De bewoners van het wallisblok

hebben de aanwezige woningenals collectief verdeeld en

verbouwd en ervoor gekozen

de binnentuin niet te verkave-

len maar samen te voegen tot

collectief domein. Dit gecom-

bineerd met de grote glas-

vlakken in de achtergevel

maakt dat je je een binnen-

dringer voelt. Er ontstaan

steeds meer stukjes achtertuin

als buffer tussen privé en

collectief.

 

Analyse stedenbouwkundige maat

AMSTERDAM

Page 30: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 30/34

p 58 / 67

AMSTERDAM

AKBARBLOK

>>EVERS &

SARLMYN <

>>>> 1952

De akbarblokken zijn vanwege

hun architectonische kwaliteitbehouden en recent gerestau-

reerd door villanova architect-

en. Het binnenterrein is enkel

voor de bewoners toegankelijk

en monumentaal ingericht, wat

ook de woningen een zekere al-

lure meegeeft. Op het binnen-

terrein staat een kapelletje.

Het terrein dient voornamelijk

als hoogwaardig zichtgroen.

Het vergt veel onderhoud maar

geeft wel een positieve impuls.

 

Analyse stedenbouwkundige maat

STADSOASE

Page 31: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 31/34

p 60 / 67

STADSOASE

>>LEIDEN<

CENTRAAL>

WONEN<<<

<<< >1986

De Stadsoase in Leiden kent

een mix van 1 of 2 persoons-huishoudens, gezinnen en

woongroepen. Vanaf de eerste

verdieping steken trappen de

collectieve tuin in, wat de be-

trokkenheid van de bewoners

hiermee versterkt. De tuin is

door middel van een muurtje

afgescheiden van een straat.

Hierdoor heeft het de nodige

beslotenheid, maar heeft men

tegelijkertijd de beschikking

over een achterom.

Analyse stedenbouwkundige maat

Om te komen tot een indeling van STAP 4 K

Page 32: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 32/34

p 62 / 67

diepte

IJburg blok 3c 36

Rotterdam Hofdame 40

Leiden hekkensteeg 47

Leiden meermanshof 53

Rotterdam Le Medi 53

IJburg blok 3b 55Leiden Stadsoase 60

Pendrecht bestaand 75

Rotterdam Wallisblok 75

Amersfoort weltevreden 108

Den Haag otterrade 110

DH schrijnwerkersgaarde 120

Rotterdam Schiemond 120

DH - Wateringse Veld 128

Amsterdam Akbarblok 130

Bijlmer Kneppelweg 140

Om te komen tot een indeling van

het gebied is een zestal samen-

hangende criteria te benoemen.

1 Dieptemaat 2 Toegang 3 Parkeren 4 Parkeerdek 5 r

Grofweg te onderscheiden

in: <50, 50-100, en >100De breedtemaat is 30m. De

diepte bepaalt mede of dit

als een eenheid met sterke

sociale controle of als

een schakeling van ruimtes

zal worden ervaren. Ook

de diversiteit aan gebruik

(evt. multifunctionaliteit)

hangt hiermee samen.

Openbaar, semi-openbaar of

collectief. Dit wordt bepaalddoor de functies die plaats

moeten hebben. Een kleinere

ruimte zal eerder als collectief

aanvoelen, maar veelal wordt

de keuze tussen openbaar of

collectief gemaakt van uit de

motivatie van beheerbaarheid.

Ook de bebouwing en manier van

ontsluiting speelt een rol.

toegang

Amersfoort weltevreden openbaar

DH - Wateringse Veld openbaar

DH schrijnwerkersgaarde openbaar

Pendrecht bestaand openbaar

Rotterdam Schiemond openbaar

Bijlmer Kneppelweg openbaar

Leiden hekkensteeg openbaarIJburg blok 3b openbaar

IJburg blok 3c openbaar

Leiden meermanshof semi-openb

Rotterdam Le Medi semi-openb

Leiden Stadsoase collectief

Rotterdam Wallisblok collectief

Rotterdam Hofdame collectief

Den Haag otterrade collectief

Amsterdam Akbarblok collectief

In, onder of buiten het ‘hof’.

De positionering van parkerendrukt een stempel op zowel

beleving als het functioneren

van de ruimte. De route van

eetkamer naar auto wordt

door velen dagelijks gelopen.

Bij de auto kan men buren

ontmoeten, maar auto’s op

het terrein maken voetballen

voor kinderen onmogelijk.

parkeren

IJburg blok 3b in

Den Haag otterrade deels in

Amersfoort weltevreden onder

IJburg blok 3c onder

Rotterdam Hofdame onder

DH - Wateringse Veld buiten

DH schrijnwerkersgaarde buiten

Pendrecht bestaand buiten

Rotterdam Schiemond buiten

Bijlmer Kneppelweg buiten

Leiden hekkensteeg buiten

Leiden meermanshof buiten

Rotterdam Le Medi buiten

Leiden Stadsoase buiten

Rotterdam Wallisblok buiten

Amsterdam Akbarblok buiten

Indien het parkeren onder het

hof plaatsvindt, zoals dit inPendrecht het voornemen is,

wordt de relatie tussen het

parkeren en het bovenliggende

gebied van belang. Dit kunnen

twee gescheiden werelden

zijn, wat voor de kwaliteit van

het binnenterrein vaak positief

uitwerkt, maar de parkeer-

kelder tot obligate verkeers-

ruimte reduceert, terwijl

een zeer open relatie tussen

parkeren en buitenlucht van

het binnenterrein vaak een

dek maakt dat in hoogstede-

lijke context nog wel kwaliteit

heeft, maar elders al snel

kwetsbaar is. Een compromis

hiertussen blijkt mogelijk.

Daarbij gaat het om een soort

filtering van de relatie tussen

beneden en boven: wel licht en

lucht, maar weinig zicht.

Deze keuze heeft directe

invloed op de indeling en

routing door het binnen-

terrein omdat het verhoogde,

vaste elementen zijn.

Een o

het mDit is

funct

gedac

bepal

de wo

De ro

van d

daarm

ruimte

toege

Pendr

Rotter

Leiden

Rotter

Leiden

RotterAmster

Amersf

DH - W

DH sc

Rotter

Bijlme

Leiden

IJburg

IJburg

Den Ha

STAP 4: Keuzem

schap voor de

binnenterrein

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 33: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 33/34

Dieptemaat > 100 m

Den Haag - Otterrade

Dieptemaat < 50 m

IJburg - blok 3a

Dieptemaat 50-100 m

Rotterdam - Le Medi

p 64 / 67

Parkeren in het hof

IJburg - Blok 3B

Parkeren onder het hof

IJburg - Blok 3c

Parkeren buiten het hof

Bijlmer - Kneppelweg

Parkeerdek - 2e maaiveld

Amersfoort - Weltevreden

Parkeerdek - zeer open

Delft - poptahof

Parkeerdek - filter

DH, Steenhuis Bukman

toegang: collectief

Rotterdam - Wallisblok

Toegang: openbaar

DH - Wateringse Veld

Toegang: semi-openbaar

Leiden - Meermanshof

Rout

Leide

Rout

Rott

Rout

Leide

Analyse stedenbouwkundige maat

Page 34: In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat

5/11/2018 In de maat - analyse van een stedenbouwkundige maat - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/in-de-maat-analyse-van-een-stedenbouwkundige-maat 34/34

Parkeerdek - 2e maaiveld

Amersfoort - Weltevreden

Parkeerdek - zeer open

Delft - poptahof

Parkeerdek - filter

DH, Steenhuis Bukman

Routing: langs de ra

Leiden - Hekkensteeg

Routing: open ruimte

Rotterdam - Pendrec

Routing: door het m

Leiden - meermansho

Dieptemaat > 100 m

Den Haag - Otterrade

Dieptemaat < 50 m

IJburg - blok 3a

Dieptemaat 50-100 m

Rotterdam - Le Medi

Parkeren in het hof

IJburg - Blok 3B

Parkeren onder het hof

IJburg - Blok 3c

Parkeren buiten het hof

Bijlmer - Kneppelweg

toegang: collectief

Rotterdam - Wallisblok

Toegang: openbaar

DH - Wateringse Veld

Toegang: semi-openbaar

Leiden - Meermanshof

p 66 / 67

1 Dieptemaat:Het binnenterrein moet de

mogelijkheid bieden voor de

bewoners om met een zekerebeslotenheid te verblijven en

elkaar ongedwongen en vanuit

keuzevrijheid te ontmoeten.

Dit is een gevoelige balans.

Het bezoek aan IJburg, het

meermanshof en Le Medi (waar

het aantal woningen in het com-

plex vrijwel gelijk is aan die

in het stempel van pendrecht)

leerden dat ca. 53 meter voor

dit doel een prettige maat is.

2 Toegang:In veel voorbeelden bleek

dat de stedenbouwkundige

inpassing van het gebied vaakal voldoende aanleiding was om

het terrein als semi-openbaar

te doen aanvoelen. De stap

naar collectief heeft conse-

quenties voor het gebruik, de

bereikbaarheid van de woningen

en bijvoorbeeld plaatsing van

de brievenbussen. Uitdaging is

het terrein functioneel open-

baar te maken en toch te laten

ervaren als collectief domein.

3 Parkeren:Het parkeren van de auto kan

fungeren als manier om elkaar

als buren te ontmoeten in dedagelijkse gang van en naar

het werk of een andere bezig-

heid. Door het parkeren niet

buiten het hof te situeren,

maakt het hof onderdeel uit

van deze route en stimuleert

ontmoeting. Parkeren onder 

het hof heeft daarbij echter

de voorkeur om andere functies

niet in de weg te zitten.

4 Parkeerdek:Een binnenterrein dat als

een geheel aanvoelt heeft de

meeste verblijfskwaliteit, datkwam uit de analyses naar

voren. Perkjes en gazonnetjes

werken daarbij amper als

barrière, terwijl hekjes en

grote gaten dat wel doen. Het

filteren van deze gaten biedt

het beste van beide werelden:

een dek dat als maaiveld aan-

voelt en een rijkelijk van licht

en lucht voorzien parkeren.

5 RoUit de

dat w

het mbesta

geeft

huis a

grens

gebied

een a

maakt

openb

Boven

van h

wat s

Afweging van de ver-

schillende criteria voor

de casus pendrecht-

zuid. Aan de hand van

stedenbouwkundige en

sociale doelstellingen

kunnen beslissingen

worden genomen voor

welke variant uit de

matrix wordt gekozen.

De geanalyseerde

projecten bieden meer

inzicht van de zachtere

aspecten die meewegen

in de keuze voor bepaal-

de variabelen en van de

onderlinge samenhang

tussen die verschillende

aspecten.