in Bulgarije - European Commission | Choose your...

in Bulgarije

Uw socialezekerheidsrechten

Werkgelegenheid, sociale zaken en inclusie Uw socialezekerheidsrechten in Bulgarije

Juli 2012 2

De informatie in deze gids is opgesteld en bijgewerkt in nauwe samenwerking met de

nationale correspondenten van het EU-systeem voor informatie over de nationale

socialezekerheidsstelsels MISSOC (Mutual Information System on Social Protection).

Meer informatie over het MISSOC-netwerk is te vinden op:

http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=nl&catId=815.

Deze gids geeft een algemeen overzicht van de regelingen op het gebied van de

sociale zekerheid in de desbetreffende landen. Aanvullende informatie kan worden

verkregen uit andere MISSOC-publicaties, die allemaal op bovengenoemde MISSOC-

webpagina te vinden zijn. U kunt ook contact opnemen met de bevoegde autoriteiten

en instellingen die staan vermeld in de lijst van de bijlage bij deze gids.

De Europese Commissie noch enige namens de Commissie handelende persoon

aanvaardt welke aansprakelijkheid dan ook voor de wijze waarop de informatie in deze

publicatie wordt gebruikt.

© Europese Unie, 2012

Overneming met bronvermelding toegestaan.

http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=nl&catId=815


Juli 2012 3

Inhoudsopgave

Hoofdstuk I: Inleiding, organisatie en financiering ................................................. 4 Inleiding ........................................................................................................ 4 Het sociale zekerheidsstelsel ............................................................................ 4 Financiering ................................................................................................... 5

Hoofdstuk II: Gezondheidszorg ........................................................................... 7 Wie komt in aanmerking voor gezondheidszorg? ................................................. 7 Wat wordt er gedekt? ...................................................................................... 8 Wat moet u doen om gezondheidszorg te verkrijgen? .........................................10

Hoofdstuk III: Uitkeringen bij ziekte ...................................................................11 Wie komt in aanmerking voor een ziekte-uitkering? ...........................................11 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................11 Wat moet u doen om een ziekte-uitkering te krijgen? .........................................11

Hoofdstuk IV: Moeder- en vaderschapsuitkeringen ...............................................13 Wie komt in aanmerking voor een moeder- of vaderschapsuitkering? ...................13 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................14 Wat moet u doen om een moeder- of vaderschapsuitkering te krijgen? ................14

Hoofdstuk V: Uitkeringen bij invaliditeit ...............................................................15 Wie komt in aanmerking voor een invaliditeitspensioen? .....................................15 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................15 Wat moet u doen om een invaliditeitspensioen te krijgen? ..................................16

Hoofdstuk VI: Ouderdomspensioenen en -uitkeringen ...........................................18 Wie komt in aanmerking voor een ouderdomspensioen? .....................................18 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................19 Wat moet u doen om een ouderdomspensioen te krijgen? ...................................19

Hoofdstuk VII: Nabestaandenpensioenen .............................................................21 Wie komt in aanmerking voor een nabestaandenpensioen? .................................21 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................22 Wat moet u doen om een nabestaandenpensioen te krijgen? ...............................22

Hoofdstuk VIII: Uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten ......................23 Wie komt in aanmerking voor uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten?

...................................................................................................................23 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................23 Wat moet u doen om een uitkering i.v.m. een arbeidsongeval en beroepsziekte te

krijgen? ........................................................................................................23 Hoofdstuk IX: Gezinstoelagen ............................................................................25

Wie komt in aanmerking voor een gezinstoelage? ..............................................25 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................25 Wat moet u doen om een gezinstoelage te krijgen? ............................................26

Hoofdstuk X: Werkloosheid ................................................................................27 Wie komt in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering? .................................27 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................27 Wat moet u doen om een werkloosheidsuitkering te krijgen? ...............................28

Hoofdstuk XI: Sociale minima ............................................................................29 Wie komt in aanmerking voor een bijstandsuitkering? ........................................29 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................29 Hoe vraagt u een bijstandsuitkering aan? .........................................................29

Hoofdstuk XII: Langdurige zorg ..........................................................................31 Wie komt in aanmerking voor langdurige zorg? .................................................31 Wat wordt er gedekt? .....................................................................................31 Wat moet u doen om langdurige zorg te krijgen? ...............................................32

Bijlage : Nuttige adressen en sites ......................................................................34


Juli 2012 4

Hoofdstuk I: Inleiding, organisatie en financiering

Inleiding

Het Bulgaarse stelsel van sociale bescherming omvat zowel het klassieke, op premie-

of bijdragebetaling berustende, stelsel van sociale verzekeringen, als de niet op

premie- of bijdragebetaling berustende socialezekerheidsregelingen en sociale

bijstand, waaronder het stelsel van sociale voorzieningen. Het stelsel van sociale

bescherming bevat gerichte programma's voor sociale bijstand en zorg, waaronder

werkgelegenheidsprogramma's voor kansarme groepen, kinderbijslag, enz. De niet op

premie- of bijdragebetaling berustende socialezekerheidsregelingen en de sociale

bijstand worden gefinancierd uit de staatsbegroting. Om te beoordelen of iemand

recht heeft op steun, wordt onder meer onderzoek gedaan naar de

vermogenstoestand. Het stelsel van sociale verzekeringen wordt gefinancierd uit

speciale begrotingen van de socialeverzekeringsfondsen.

Uit de sociale verzekeringen die worden beheerd door het nationaal instituut voor

sociale verzekeringen worden uitkeringen en pensioenen betaald wegens:

tijdelijke arbeidsongeschiktheid,

moederschap,

tijdelijke gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid (andere werkplek),

werkloosheid,

invaliditeit,

ouderdom,

overlijden.

De verplichte ziekteverzekering, alsook het deel van de gezondheidszorg dat uit de

staatsbegroting wordt gefinancierd, voorziet in een basispakket van

gezondheidszorgvoorzieningen die, afhankelijk van de regeling, hetzij uit de begroting

van het nationaal instituut voor volksverzekeringen of uit de staatsbegroting worden

gefinancierd.

De sociale bijstand, zoals gedefinieerd in de nationale wetgeving, omvat uitkeringen in

geld of natura ter aanvulling op of ter vervanging van inkomen tot het niveau dat de

personen of gezinnen die de bijstand ontvangen nodig hebben om in hun

basislevensbehoeften of een incidentele behoefte te kunnen voorzien.

Het sociale zekerheidsstelsel

Het Bulgaarse stelsel van gezondheidszorg omvat zowel regelingen die op premie- of

bijdragebetaling berusten als regelingen die uit de algemene middelen worden

gefinancierd.

De socialeverzekeringsregelingen voorzien in uitkeringen en pensioenen wegens

ziekte, invaliditeit, zwangerschap, beroepsziekten en arbeidsongevallen, ouderdom en

overlijden. Behalve de socialezekerheidsregelingen beschermt ook het stelsel van

sociale bijstand tegen de risico's van armoede. Volgens de Bulgaarse wetgeving vallen

ook gezinstoelagen onder sociale bijstand.


Juli 2012 5

Het ouderdomspensioenstelsel bestaat uit drie pijlers. Sinds 2000 loopt naast een

pensioenregeling die is gebaseerd op het omslagstelsel (eerste pijler) een regeling die

voorziet in een verplichte aanvullende verzekering (tweede pijler). Deze regeling geldt

voor alle personen die verplicht zijn verzekerd voor de volksverzekering en na 31

december 1959 zijn geboren (algemene pensioenregeling) en arbeiders die werken

onder gevaarlijke omstandigheden (beroepspensioenfonds). De derde pijler wordt

gevormd door vrijwillige pensioenverzekeringen, die bij de omzetting van de IBPV-

richtlijn is uitgebreid met bedrijfspensioenregelingen. De regelingen in de tweede en

derde pijler worden beheerd door particuliere verzekeringsmaatschappijen, onder het

toezicht van de Commissie financieel toezicht (Комисия за финансов надзор).

Socialezekerheidsinstellingen en de activiteiten die zij verrichten, zijn onderworpen

aan wettelijke bepalingen, die worden uitgevoerd door het parlement en de

ministerraad in samenwerking met de vertegenwoordigende organisaties van

werknemers en werkgevers en andere organisaties uit het maatschappelijk

middenveld, zoals patiëntenorganisaties, onder toezicht van de rechterlijke macht.

De minister van Arbeid en Sociaal Beleid zorgt voor de uitwerking en uitvoering van

het beleid inzake de sociale verzekeringen, de verplichte en aanvullende

pensioenverzekeringen en de sociale bijstand.

De minister van Volksgezondheid zorgt voor de uitwerking en uitvoering van het beleid

op het terrein van de gezondheidszorg, zowel voor de systemen die op premie- of

bijdragebetaling berusten als voor die welke uit de algemene middelen worden

gefinancierd.

Het nationaal agentschap voor overheidsinkomsten (Националната агенция по

приходите), opgericht in 2005, is verantwoordelijk voor het vaststellen en innen van

zowel belastingen als sociale premies en bijdragen.

Het nationaal instituut voor sociale verzekeringen (Национален осигурителен

институт), opgericht in 1995, organiseert de deelname aan de volksverzekeringen

voor uitkeringen.

Het nationale ziekenfonds (Националната здравноосигурителна каса) is sinds 1999

actief en in juli 2000 begonnen met het contracteren van gezondheidsdiensten.

Het Bureau voor werkgelegenheid (Агенцията по заетостта), opgericht in 1990, voert

proactieve maatregelen uit voor de tewerkstelling van werkzoekenden, ongeacht hun

deelname aan de sociale verzekeringen.

Het Bureau voor sociale bijstand (Агенцията за социално подпомагане) beheert de

verstrekking van financiële steun, sociale zorg en gezinstoelagen.

Het Bureau voor personen met een handicap (Агенция за хората с увреждания),

opgericht in 2005, is belast met de uitvoering van verschillende activiteiten op het

terrein van de maatschappelijke integratie van gehandicapten.

Financiering

Het socialezekerheidsstelsel wordt deels gefinancierd uit premies van werkgevers,

werknemers en zelfstandigen en deels uit de staatsbegroting. De sociale bijstand

wordt helemaal gefinancierd uit de staatsbegroting.


Juli 2012 6

Premies

De sociale premies vormen een percentage van het premie-inkomen. De verschuldigde

premies worden deels door de werkgever en deels door de werknemer betaald, in een

verhouding van 60:40 (uitsluitend voor het "Algemeen fonds voor ziekte en

zwangerschap” en het “Werkloosheidsfonds"). Voor de derde arbeidscategorie

bedraagt de premie voor de pensioenverzekeringen 17,8 % (9,9 % voor de werkgever

en 8,0 % voor de werknemer). Wanneer de werknemer na 31 december 1959 is

geboren, bedraagt de pensioenpremie 12,8 % (7,1 % voor de werkgever en 5,7 %

voor de werknemer). Sinds 1 januari 2009 worden uit de staatsbegroting middelen

aan de pensioenfondsen overgedragen, ter hoogte van 12 % van het totale premie-

inkomen van alle verzekerden voor het betreffende kalenderjaar.

De eigen bijdrage van ambtenaren, rechters, openbare aanklagers, onderzoekers,

gerechtsdeurwaarders, griffiers en militair personeel wordt betaald uit de

staatsbegroting.

Zelfstandigen betalen de volledige verschuldigde premie zelf.

De premies ter verzekering tegen de financiële risico's van arbeidsongevallen en

beroepsziekten verschillen naar gelang van de arbeidsomstandigheden van 0,4 % tot

1,1 % en zijn volledig voor rekening van de werkgever.

De bijdrage aan de post "Gegarandeerde vorderingen" van het fonds voor werknemers

is volledig voor rekening van de werkgever (0,1 % in 2010). In 2012 zijn de

premiebetalingen aan het fonds tijdelijk opgeschort.

Werknemers in de eerste en tweede arbeidscategorie nemen verplicht deel aan het

beroepspensioenfonds voor een verplichte aanvullende pensioenverzekering. Het

premiepercentage voor de eerste arbeidscategorie bedraagt 12 % en voor de tweede

7 %. De premies worden volledig betaald door de werkgever. De werkgever moet ook

nog eens 3 % aan premies aan het pensioenfonds afdragen, opnieuw voor eigen

rekening. Daarnaast moet hij namens de leraren nog eens 4,3 % aan het

pensioenfonds voor leraren afdragen. Voor personen die na 1 januari 1960 zijn

geboren, geldt een lagere bijdrage aan de pensioenfondsen. Het verschil van 5 %

wordt bijgeschreven op een persoonlijke rekening van de verzekerde bij een algemeen

pensioenfonds voor een verplichte aanvullende pensioenverzekering.

Het premie-inkomen bedraagt maximaal BGN 2 000 (1 023 EUR) per maand. De

socialezekerheidsbijdragen zijn verschuldigd over het ontvangen brutomaandloon,

inclusief achterstallig loon dat men nog tegoed heeft. Premies kunnen niet lager zijn

dan het minimumpremie-inkomen dat voor een economische sector of beroepsgroep is

vastgesteld.

Voor personen waarvoor geen minimumpremie-inkomen is vastgesteld, geldt het

nationale minimummaandloon als grondslag voor de verschuldigde premie.

Het minimumpremie-inkomen voor zelfstandigen varieert tussen BGN 420 (215 EUR)

en BGN 550 (282 EUR), afhankelijk van het belastbaar jaarinkomen voor 2010. Voor

zelfstandigen die in 2010 geen winst hebben gemaakt of die in 2011 en 2012 met hun

onderneming zijn begonnen, bedraagt het minimumpremie-inkomen BGN 420 (215

EUR).


Juli 2012 7

Hoofdstuk II: Gezondheidszorg

Wie komt in aanmerking voor gezondheidszorg?

Wanneer u onder een gezondheidszorgregeling valt die uit de staatsbegroting

wordt gefinancierd

1. Bulgaarse staatsburgers;

2. buitenlanders met een vaste woonplaats in Bulgarije.

NB: EU-onderdanen zijn geen buitenlanders in de zin van de Bulgaarse wetgeving. EU-

onderdanen hebben op grond van het Verdrag betreffende de werking van de

Europese Unie dezelfde rechten en plichten als Bulgaarse staatsburgers.

Wanneer u een verplichte ziekteverzekering heeft

Het stelsel van verplichte ziekteverzekering wordt beheerd door het nationale

ziekenfonds. Het fonds biedt een basispakket van gezondheidszorgvoorzieningen op

basis van premieafdrachten voor een verplichte ziekteverzekering.

De volgende personen zijn verplicht verzekerd voor ziektekosten:

1. alle Bulgaarse staatsburgers zonder dubbele nationaliteit;

2. Bulgaarse staatsburgers die tevens staatsburger van een ander land zijn maar hun

vaste woonplaats in Bulgarije hebben;

3. buitenlandse staatsburgers of staatlozen die een vergunning tot permanent of

langdurig verblijf in Bulgarije hebben, tenzij in een internationale overeenkomst

waarbij Bulgarije partij is, anders is bepaald;

4. personen met een vluchtelingen- of humanitaire status of aan wie asiel is

verleend;

5. buitenlandse en doctoraalstudenten die op grond van decreet nr. 103 van 1993

van de ministerraad betreffende "de uitvoering van onderwijsactiviteiten voor

Bulgaren in het buitenland" en decreet nr. 228 van 1997 van de ministerraad

betreffende "de toelating van burgers van de Republiek Macedonië tot de

staatsuniversiteiten van de Republiek Bulgarije" zijn toegelaten tot universiteiten

of wetenschappelijke instellingen in het land;

6. personen die niet vallen onder de punten 1 tot en met 5 en ten aanzien waarvan

de Bulgaarse wetgeving wordt toegepast overeenkomstig de regels voor de

coördinatie van de stelsels van sociale zekerheid.

Personen die in een andere lidstaat voor ziektekosten zijn verzekerd, worden

overeenkomstig de regels voor de coördinatie van de stelsels van sociale zekerheid

niet verplicht verzekerd door het nationale ziekenfonds.

De ziekteverzekeringsrechten van personen die hun verzekeringspremies zelf moeten

betalen, worden opgeschort wanneer zij over een periode van 36 maanden

onmiddellijk voorafgaand aan de maand waarin de gezondheidszorgvoorzieningen zijn

geleverd, meer dan drie maandpremies niet hebben betaald. Zodra de personen die

met hun premiebetaling in verzuim zijn, de premies die over de afgelopen 36

maanden nog zijn verschuldigd, betalen, zijn zij weer verzekerd. Meer in het bijzonder

worden hun ziekteverzekeringsrechten weer hersteld op de dag dat de verschuldigde

premies worden betaald. De kosten van daarvoor geleverde gezondheidszorg worden


Juli 2012 8

niet vergoed. Wanneer de werkgever of iemand anders de verzekeringspremies moet

betalen, leidt verzuim van premiebetaling niet tot verlies van

ziekteverzekeringsrechten.

Wat wordt er gedekt?

Gezondheidszorg uit de staatsbegroting

Het stelsel van gezondheidszorg dat uit de staatsbegroting wordt gefinancierd,

voorziet in de volgende behandelingen voor Bulgaarse staatsburgers en enkele

categorieën van vreemdelingen met een vergunning voor langdurig verblijf:

spoedeisende medische hulp;

verloskundige hulp voor alle vrouwen zonder ziekteverzekering, ongeacht de wijze

van bevallen, overeenkomstig het toepassingsgebied en de procedure als vastgelegd

in een verordening van de minister van Volksgezondheid;

behandeling in een psychiatrisch ziekenhuis;

verstrekking van bloed en bloedproducten;

transplantatie van organen, weefsel en cellen;

verplichte behandeling en/of isolatie;

adviezen en verslagen van deskundigen over de mate van invaliditeit en langdurige

arbeidsongeschiktheid;

betaling van de behandeling van ziekten onder de voorwaarden die zijn vastgesteld

door de minister van Volksgezondheid;

ziekenvervoer onder de voorwaarden die zijn vastgesteld door de minister van

Volksgezondheid.

Verplichte ziekteverzekering

Door de verplichte ziekteverzekering hebben verzekerden gratis toegang tot medische

zorg. De verzekering vergoedt een pakket van gezondheidszorgactiviteiten van een

bepaald type en voor een bepaald bedrag, en biedt verzekerden de keuze om zelf een

zorgverlener te kiezen. Wel moet de zorgverlener een contract hebben gesloten met

een regionaal ziekenfonds.

Dit keuzerecht geldt voor het hele grondgebied van Bulgarije en mag niet om

geografische of administratieve redenen worden beperkt.

Het nationale ziekenfonds betaalt de volgende medische diensten:

1. medische en tandheelkundige zorg voor de preventie van ziekten,

2. medische en tandheelkundige zorg voor de vroegtijdige opsporing van ziekten,

3. extra- en intramurale zorg, waaronder begrepen diagnostiek en therapie,

4. aanvullende behandeling, langdurige behandeling en revalidatie,

5. spoedeisende medische hulp,

6. zwangerschaps-, verloskundige en moederschapszorg,

7. medische zorg krachtens artikel 82, lid 1, sub 2, van de Gezondheidswet,

8. abortussen om medische redenen en bij verkrachting,

9. tandheelkundige zorg,

10. medische zorg bij thuisbehandeling,

11. voorschrijven en verstrekken van toegestane geneesmiddelen voor

thuisbehandeling op het grondgebied van het land,

12. voorschrijven en verstrekken van geneesmiddelen en dieetproducten voor speciale

medische doeleinden,


Juli 2012 9

13. vergroten van de arbeidsgeschiktheid,

14. ziekenvervoer,

15. gezondheidsactiviteiten onder artikel 82, paragraaf 2, punt 3 van de wet op de

gezondheid (intramurale psychiatrische zorg).

De hierboven genoemde medische diensten vormen, met uitzondering van de in de

punten 11, 12 en 15 bedoelde diensten, het basispakket dat door het nationale

ziekenfonds wordt gegarandeerd en uit de begroting van dit fonds wordt gefinancierd.

Dit basispakket wordt vastgesteld op grond van een verordening van de minister van

Volksgezondheid.

Voor het uitvoeren van de zorgactiviteiten waarin deze ministeriële verordening

voorziet, sluit het nationale ziekenfonds met de Bulgaarse orde van geneesheren en

de Bulgaarse orde van tandheelkundigen respectievelijk de nationale

kaderovereenkomst voor geneeskundige activiteiten en de nationale

kaderovereenkomst voor tandheelkundige activiteiten. Deze nationale

kaderovereenkomsten vermelden het volgende:

1. de eisen waaraan medische zorgverleners moeten voldoen, alsook de procedure

voor het sluiten van contracten met medische zorgverleners;

2. het type medische zorg dat deel uitmaakt van het basispakket;

3. de voorwaarden en procedure voor het verlenen van de zorg die in het basispakket

is opgenomen;

4. de kwaliteits- en toegankelijkheidscriteria waaraan de zorg moet voldoen;

5. de informatie- en documentenstroom;

6. de verplichting van partijen tot het verstrekken van informatiediensten en

uitwisselen van informatie;

7. andere kwesties die voor de ziekteverzekering van belang zijn.

De minister van Volksgezondheid vaardigt een verordening uit met een lijst van

ziekten waarvoor thuisbehandeling met geneesmiddelen, medische goederen of

dieetproducten voor speciale medische doeleinden volledig of gedeeltelijk door het

nationale ziekenfonds wordt vergoed. Per vermelde ziekte worden maximaal drie van

de in de verordening genoemde producten volledig of gedeeltelijk door het fonds

vergoed. Het fonds bepaalt samen met de orde van geneesheren, de orde van

tandheelkundigen de producenten en de detaillisten de prijs van de producten. De

hoogte van de vergoeding wordt vermeld in de jaarlijkse nationale

kaderovereenkomst.

Na elk bezoek aan een huisarts, een specialist of een tandarts betaalt de verzekerde

een eigen bijdrage van 1 % van het minimumloon.

Bij ziekenhuisopname betaalt de verzekerde een eigen bijdrage van 2 % van het

minimumloon voor elke dag dat hij/zij in het ziekenhuis is opgenomen, tot een

maximum van tien dagen per jaar. Na de tiende dag is geen eigen bijdrage meer

verschuldigd.

De eigen bijdrage voor extra- en intramurale zorg en tandheelkundige behandeling

geldt niet voor:

personen met een ziekte die staat vermeld in de bijlage bij de nationale

kaderovereenkomst,

minderjarigen en werkloze gezinsleden,

personen die gewond zijn geraakt bij of in verband met de verdediging van het land,

oorlogsveteranen en -invaliden,

arrestanten en gevangenen,


Juli 2012 10

armlastige mensen die overheidssteun ontvangen,

personen zonder inkomen die in een verzorgingstehuis wonen,

personen die beroepshalve in de gezondheidszorg werken,

zwangere vrouwen en jonge moeders tot maximaal 45 dagen na de bevalling,

personen die zwaar invalide zijn en die bovendien aan bepaalde ziekten lijden,

patiënten met een kwaadaardig neoplasma.

Personen waarvan de ziekteverzekeringsrechten zijn beëindigd, betalen de geleverde

zorg zelf.

Wat moet u doen om gezondheidszorg te verkrijgen?

Keuze van een huisarts

Verzekerden mogen zelf hun huisarts (voor primaire extramurale zorg) of tandarts

kiezen, waarbij ze kunnen kiezen uit huisartsen en tandartsen in het hele land.

Verzekerden kunnen elk kalenderjaar, tussen 1 en 30 juni of 1 en 31 december, van

huisarts veranderen. Ingeval van een verhuizing kan dit op elk moment van het jaar.

Tandheelkundige zorg

Verzekerden hebben overal in het land op vertoon van hun verzekeringsgegevens

recht op tandheelkundige zorg bij de tandarts van hun keuze.

Extramurale zorg

Verzekerden die van hun huisarts een verwijskaart ontvangen, hebben toegang tot

gespecialiseerde extramurale zorg. Deze verwijskaart moet binnen dertig

kalenderdagen worden gebruikt. De verzekerde kan op vertoon van de verwijskaart

een specialist kiezen in elk ziekenhuis dat met het regionale ziekenfonds een contract

heeft gesloten.

Intramurale zorg

Artsen en tandartsen kunnen patiënten doorverwijzen naar een instelling voor

intramurale zorg naar keuze, overal in het land. De betreffende

gezondheidszorginstelling (ziekenhuis of ziekenhuisapotheek) moet een contract

hebben gesloten met het regionale ziekenfonds. Vanaf 2011 kunnen patiënten kiezen

uit een team van artsen en verpleegkundigen binnen de instelling.


Juli 2012 11

Hoofdstuk III: Uitkeringen bij ziekte

Wie komt in aanmerking voor een ziekte-uitkering?

Het stelsel van sociale verzekeringen voorziet in uitkeringen en toelagen voor

verzekerde werknemers die tijdelijk arbeidsongeschikt zijn en geen inkomen uit arbeid

hebben.


Verzekerden hebben recht op een uitkering wegens tijdelijke arbeidsongeschiktheid in

geval van

ziekte,

ongevallen, uitgezonderd arbeidsongevallen,

medisch onderzoek wegens ziekte,

plaatsing in quarantaine,

zwangerschap,

moederschap,

toewijzing van een andere werkplek in verband met ziekte,

toewijzing van een andere werkplek in verband met zwangerschap,

behandeling in een sanatorium,

begeleiding van een kind van maximaal drie jaar naar het ziekenhuis,

zorg voor een kind jonger dan 18 jaar,

zorg voor een zieke die boven de 18 jaar is.

De dagelijkse uitkering wegens tijdelijke arbeidsongeschiktheid door ziekte bedraagt

80 % en wegens tijdelijke arbeidsongeschiktheid door een arbeidsongeval of

beroepsziekte maximaal 90 % van het gemiddelde brutoloon of premie-inkomen per

dag (gemiddeld over de laatste 18 maanden waarover premies zijn betaald of

verschuldigd zijn).

Uitkeringen wegens tijdelijke arbeidsongeschiktheid door ziekte in het algemeen, een

arbeidsongeval of een beroepsziekte zijn verschuldigd vanaf de eerste dag van de

ziekte of het ongeval tot het moment dat de verzekerde weer is hersteld dan wel

blijvende invaliditeit wordt vastgesteld.

Tot 31 december 2012 betaalt de werkgever voor de eerste, tweede en derde dag van

de tijdelijke arbeidsongeschiktheid een ziekte-uitkering ter hoogte van 70 % van het

gemiddelde brutoloon van de werknemer. Daarna bedraagt de uitkering 80 % van het

premie-inkomen en wordt de uitkering betaald door het nationaal instituut voor de

sociale verzekeringen.

Wat moet u doen om een ziekte-uitkering te krijgen?

Verlof wegens tijdelijke arbeidsongeschiktheid wordt gemachtigd via een

'ziekteverlofdocument' dat wordt afgegeven door de instantie die verantwoordelijk is


Juli 2012 12

voor het beoordelen van de arbeidsgeschiktheid. Het document wordt afgegeven op de

dag dat de arbeidsongeschiktheid officieel wordt vastgesteld. Het verlof kan echter al

de dag ervoor beginnen, of anders op de dag waarop het ziekteverlofdocument wordt

afgegeven of de dag na het medisch onderzoek. Het ziekteverlofdocument vermeldt de

aard van de arbeidsongeschiktheid, het type behandeling dat eventueel noodzakelijk is

en de duur van het verlof. Het moet aan de werkgever worden overgelegd of hij moet

ervan in kennis worden gesteld onmiddellijk na afgifte, maar in ieder geval niet later

dan twee werkdagen daarna.

De werkgever is verplicht om op vertoon van het ziekteverlofdocument verlof te

geven. Voor de eerste werkdag van de tijdelijke arbeidsongeschiktheid betaalt de

werkgever de verzekerde het gemiddelde brutoloon voor die maand.

Voor de tweede en daaropvolgende dagen van de tijdelijke arbeidsongeschiktheid

ontvangt de verzekerde een uitkering van het nationaal instituut voor sociale

verzekeringen, dat het uitkeringsbedrag op de door hem of haar opgegeven

bankrekening stort.


Juli 2012 13

Hoofdstuk IV: Moeder- en vaderschapsuitkeringen

Wie komt in aanmerking voor een moeder- of vaderschapsuitkering?

Verzekerden hebben recht op een uitkering wegens zwangerschap en bevalling ter

vervanging van hun loon als zij ten minste twaalf maanden voor dit risico zijn

verzekerd.

Zwangerschapsuitkering

Moeders die voor ziekte en zwangerschap zijn verzekerd, hebben recht op een

uitkering wegens zwangerschap en bevalling voor een periode van 410 kalenderdagen,

te beginnen 45 dagen vóór de vermoedelijke datum van de bevalling. Indien de

bevalling eerder gebeurt en daardoor op de werkelijke bevallingsdatum minder dan 45

uitkeringsdagen zijn gebruikt, kan het restant ná de bevalling worden gebruikt.

Een vader die ten minste twaalf maanden bij het "Zieken- en zwangerschapsfonds" is

verzekerd, heeft recht op een wettelijk voorgeschreven vaderschapsuitkering voor een

periode van vijftien kalenderdagen, te beginnen op de geboortedag van zijn kind.

Deze uitkering bedraagt 90 % van het premie-inkomen van de vader, gemiddeld over

de laatste 24 maanden. Wanneer het kind zes maanden oud wordt, kan de vader (of

adoptievader), met de toestemming van de moeder (of adoptiemoeder), eventueel

nog resterende uitkeringsdagen van de 410 waarop de moeder in totaal recht heeft,

gebruiken en ontvangt dan in plaats van de moeder de zwangerschapsuitkering voor

die dagen.

Na afloop van het zwangerschaps- en bevallingsverlof hebben moeders die voor ten

minste twaalf maanden zijn verzekerd voor ziekte en zwangerschap recht op een

uitkering voor het verzorgen van een kind jonger dan twee jaar.

Zwangerschapstoelage voor niet-verzekerde moeders

Zwangere vrouwen waarbij het gemiddelde maandinkomen per gezinslid lager is dan

of gelijk aan een bepaald bedrag, hebben krachtens het Wetboek sociale

verzekeringen en onder de voorwaarde dat zij een vaste woonplaats in Bulgarije

hebben, recht op een eenmalige toelage wanneer zij geen zwangerschaps- en

bevallingsuitkering ontvangen.

Deze toelage wordt elk jaar vastgesteld in de nationale begrotingswet voor het

desbetreffende jaar, maar is nooit lager dan het jaar daarvoor.

Wanneer een zwangere vrouw is verzekerd voor ziekte en zwangerschap maar nog

niet lang genoeg om volgens het Wetboek sociale verzekeringen in aanmerking te

komen voor een zwangerschaps- en bevallingsuitkering, dan is de hoogte van de

eenmalige zwangerschapstoelage evenredig aan het aantal dagen dat is verstreken

sinds het begin van het zwangerschaps- en bevallingsverlof en het aantal dagen dat

ontbreekt voor het vervullen van het wettelijk voorgeschreven tijdvak van

verzekering, maar niet meer dan 45 dagen.

De eenmalige zwangerschapstoelage wordt uitgekeerd 45 dagen vóór de

vermoedelijke datum van bevalling.


Juli 2012 14


De dagelijkse uitkering wegens zwangerschap en bevalling is vastgesteld op 90 % van

het daggemiddelde brutoloon of premie-inkomen over de laatste 24 maanden

waarover premies zijn betaald of verschuldigd zijn. De uitkering kan niet lager zijn dan

het wettelijke minimumloon en niet hoger dan het gemiddelde nettoloon.

De uitkering voor het verzorgen van kinderen jonger dan twee jaar is vastgelegd in de

begrotingswet voor de sociale verzekeringen en bedraagt BGN 240 (123 EUR).

Indien het kind voor adoptie wordt afgestaan of in een kleuterschool geplaatst met

volledige verblijfsvergoeding, wordt de uitkering de volgende dag beëindigd.

Wat moet u doen om een moeder- of vaderschapsuitkering te krijgen?

Om voor deze uitkering in aanmerking te komen, moet het verlof zijn gemachtigd. De

gezondheidsautoriteiten verstrekken daartoe een ziekteverlofdocument. De werkgever

is verplicht om op vertoon van dit document verlof te geven.


Juli 2012 15

Hoofdstuk V: Uitkeringen bij invaliditeit

Wie komt in aanmerking voor een invaliditeitspensioen?

Invaliditeitspensioen

Verzekerden die voor langere tijd of blijvend volledig of gedeeltelijk arbeidsongeschikt

zijn, hebben recht op een invaliditeitspensioen.

Dit recht is onderworpen aan de volgende eisen ten aanzien van het tijdvak van

verzekering:

tot 20 jaar: geen minimumtijdvak van verzekering;

tot 25 jaar: tijdvak van verzekering van één jaar;

tot 30 jaar: tijdvak van verzekering van drie jaar;

ouder dan 30 jaar: tijdvak van verzekering van vijf jaar;

personen die vanaf hun geboorte invalide zijn of invalide zijn geworden voordat hun

beroepsleven begint, hebben na een tijdvak van verzekering van één jaar recht op

een invaliditeitspensioen.

Een invaliditeitspensioen wordt toegekend aan personen die blijvend voor 50 % of een

hoger percentage arbeidsongeschikt zijn. Het pensioenrecht ontstaat op de dag dat de

invaliditeit ontstaat.

Personen die vanaf hun geboorte blind zijn of blind zijn geworden voordat zij de

arbeidsmarkt betreden, ontvangen vanaf de datum van aanvraag een

invaliditeitspensioen. Het pensioen wordt toegekend voor de duur van de invaliditeit.

Invaliditeitsuitkering

Verzekerden hebben recht op een toelage wegens invaliditeit door ziekte wanneer zij

niet het tijdvak van verzekering hebben vervuld dat nodig is voor het ontvangen van

een invaliditeitspensioen.



De hoogte van het pensioen wegens invaliditeit door ziekte wordt berekend door het

inkomen dat als grondslag dient, te vermenigvuldigen met 1,1 % voor elk jaar van

verzekering. Daarnaast wordt de tijd die wordt gerekend als tijdvak van verzekering

vermenigvuldigd met een coëfficiënt die afhankelijk is van de invaliditeitsgraad:

invaliditeitsgraad van meer dan 90 %: 0.9;

invaliditeitsgraad tussen 71 % en 90 %: 0.7;

invaliditeitsgraad tussen 50 % en 70,99 %: 0.5.


Juli 2012 16

Pensioengerechtigden met een arbeidsongeschiktheid van meer dan 90 % die

voortdurend externe hulp nodig hebben, ontvangen een aanvulling op hun pensioen

van 75 % van het sociaal ouderdomspensioen. Deze aanvulling wordt toegevoegd aan

elk pensioen, ongeacht het type. De pensioentoeslag wordt uitgekeerd aan de

pensioengerechtigde zelf, en niet aan de degene die de externe hulp biedt.

Sociaal invaliditeitspensioen

Personen van zestien jaar of ouder die blijvend voor meer dan 71 % arbeidsongeschikt

zijn, hebben recht op een sociaal invaliditeitspensioen.

Voor personen die blijvend voor meer dan 90 % arbeidsongeschikt zijn, bedraagt dit

pensioen 120 % van het sociaal ouderdomspensioen. Personen die blijvend tussen

71 % en 90 % arbeidsongeschikt zijn, ontvangen 110 % van het sociaal

ouderdomspensioen.


De hoogte van de invaliditeitstoelage, die wordt uitgekeerd aan verzekerden die niet

het tijdvak van verzekering hebben vervuld dat nodig is voor het ontvangen van een

invaliditeitspensioen, wordt berekend door de dagelijkse toelage wegens tijdelijke

invaliditeit te vermenigvuldigen met 60.

Net als bij het invaliditeitspensioen geldt ook bij de invaliditeitstoelage dat voor de

duur dat naar het oordeel van de territoriale of nationale raad van medische

deskundigen sprake zal zijn van arbeidsongeschiktheid, een aanvulling voor externe

hulp kan worden gegeven indien de persoon in kwestie in het jaar dat de aanvullende

toelage wordt toegekend nog niet de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt.

Wanneer de persoon binnen de in het deskundigenbesluit vermelde periode van

arbeidsongeschiktheid de pensioengerechtigde leeftijd bereikt, wordt de aanvulling

voor externe hulp levenslang uitgekeerd.

De aanvulling wordt beëindigd wanneer de redenen die recht geven op de aanvulling

niet langer bestaan, bijvoorbeeld bij overlijden van de pensioengerechtigde,

verandering van invaliditeitscategorie, enz.

Wat moet u doen om een invaliditeitspensioen te krijgen?


Het invaliditeitspensioen wordt toegekend op een daartoe strekkende aanvraag bij het

nationaal instituut voor sociale verzekeringen. De aanvraag moet vergezeld gaan van

een besluit van de territoriale of nationale raad van medische deskundigen waarin de

invaliditeitsgraad wordt vastgesteld.


Juli 2012 17


Indien de verzekerde niet het tijdvak van verzekering heeft vervuld om in aanmerking

te komen voor een invaliditeitspensioen, verstrekt het nationaal instituut voor sociale

verzekeringen op aanvraag een invaliditeitstoelage. De aanvraag moet vergezeld gaan

van:

een overzicht van de verzekeringsloopbaan en de tijdvakken van arbeid tot de

datum van de invaliditeit;

bewijsstukken over het brutoloon of -inkomen waarover verzekeringspremies zijn

betaald;

het besluit van de territoriale of nationale raad van medische deskundigen.


Juli 2012 18

Hoofdstuk VI: Ouderdomspensioenen en -uitkeringen

Wie komt in aanmerking voor een ouderdomspensioen?

Het algemeen ouderdomspensioen kan worden aangevraagd zodra de

pensioengerechtigde leeftijd is bereikt en over een bepaald aantal jaren premie is

betaald.

Mannen hebben recht op een ouderdomspensioen vanaf de leeftijd van 63 jaar en 4

maanden en indien de totale duur van de tijdvakken van verzekering 37 jaar en 4

maanden is;

vrouwen hebben recht op een ouderdomspensioen vanaf de leeftijd van 60 jaar en 4

maanden en indien de totale duur van de tijdvakken van verzekering 34 jaar en 4

maanden is;

personen waarvan de totale duur van de tijdvakken van verzekering onvoldoende is,

hebben recht op een pensioen zodra zij 65 jaar en 4 maanden oud zijn en de som

van de tijdvakken van verzekering 15 jaar is.

Met ingang van 31 december 2011 stijgt het vereiste tijdvak van verzekering elk

kalenderjaar met vier maanden, totdat het tijdvak van verzekering dat moet zijn

vervuld voor mannen 40 jaar en voor vrouwen 37 jaar bedraagt. Met ingang van 31

december 2011 stijgt de pensioengerechtigde leeftijd elk kalenderjaar met 4

maanden, totdat de pensioengerechtigde leeftijd voor mannen 65 jaar en voor

vrouwen 63 jaar is. Met ingang van 31 december 2011 stijgt ook de

pensioengerechtigde leeftijd voor personen die niet het vereiste tijdvak van

verzekering hebben vervuld elk kalenderjaar met 4 maanden, totdat de

pensioengerechtigde leeftijd voor deze groep 67 jaar is.

Voor werknemers en werkgevers is het tijdvak van verzekering de tijd gedurende

welke zij voltijds hebben gewerkt, overeenkomstig de wettelijke arbeidsuren, indien

over de ontvangen beloning premies zijn betaald of verschuldigd zijn, welke beloning

niet lager mag zijn dan het minimumpremie-inkomen. Het tijdvak van verzekering

wordt berekend in uren, dagen, maanden en jaren. Voor deeltijdwerkers wordt het

tijdvak van verzekering berekend door het aantal gewerkte uren te delen door de

wettelijke arbeidsuren.

De verzekeringswetgeving voorziet in de mogelijkheid om sommige tijdvakken

waarvoor geen premies zijn betaald toch als tijdvak van verzekering aan te merken.

Premievrije tijdvakken die in aanmerking worden genomen, zijn perioden van betaald

en onbetaald verlof voor het verzorgen van een klein kind, betaald en onbetaald verlof

wegens tijdelijke arbeidsongeschiktheid, betaald en onbetaald verlof wegens

zwangerschap en bevalling, onbetaald verlof van maximaal dertig werkdagen per

kalenderjaar en de periode dat iemand een werkloosheidsuitkering heeft ontvangen.

De verzekeringswetgeving voorziet in de mogelijkheid om onder specifieke

voorwaarden tijdvakken van verzekering te kopen.


Juli 2012 19

Sociaal ouderdomspensioen

Aan personen van zeventig jaar of ouder met een jaarinkomen per gezinslid van

minder dan het gegarandeerde minimuminkomen (BGN 65 (33 EUR)) kan een sociaal

ouderdomspensioen worden toegekend. Het sociaal ouderdomspensioen is een

pensioen dat niet is gekoppeld aan het arbeidsverleden. Dit pensioen wordt toegekend

aan personen die geen recht hebben op een ouderdomspensioen omdat zij niet het

vereiste tijdvak van verzekering hebben vervuld. Het wordt niet uit het

verzekeringsfonds maar uit de staatsbegroting betaald. Het sociaal

ouderdomspensioen is een vorm van sociale bijstand die wordt omschreven als een

pensioenuitkering, omdat het regelmatig (maandelijks) wordt uitgekeerd. Aangezien

het om een vorm van sociale bijstand gaat wordt het sociaal ouderdomspensioen

beheerd door het Bureau voor sociale bijstand.


De berekeningsgrondslag voor het wettelijk ouderdomspensioen wordt bepaald door

het nationaal premie-inkomen per maand (gemiddeld over de twaalf kalendermaanden

voorafgaande aan de toekenning van het pensioen) te vermenigvuldigen met de

individuele coëfficiënt van de verzekerde, die wordt berekend op basis van zijn of haar

gemiddelde premie-inkomen per maand.

Vervolgens wordt de berekeningsgrondslag vermenigvuldigd met 1,1 % voor elk jaar

van verzekering en een evenredig percentage voor elke aanvullende maand van

verzekering. Verder wordt de berekeningsgrondslag nog vermenigvuldigd met 4 %

voor elk verzekeringsjaar voor mannen en vrouwen die een tijdvak van verzekering

van respectievelijk 37 en 4 maanden en 34 jaar en 4 maanden hebben vervuld maar

desondanks na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd zijn blijven

doorwerken en geen pensioen hebben ontvangen.

Voor het ouderdomspensioen geldt een minimum- en een maximumbedrag. Het

minimumbedrag wordt vastgesteld bij de begrotingswet voor de sociale verzekeringen

en bedraagt BGN 145 (74 EUR). Het maximumbedrag (voor alle pensioenen) is

vastgesteld op 35 % van het maximumpremie-inkomen voor het voorafgaande jaar.

Het maximumpremie-inkomen bedroeg in 2011 BGN 2 000 (1 023 EUR). Bijgevolg is

het maximumpensioen voor 2012 BGN 700 (358 EUR).

Alle pensioenen die tot 31 december van het voorafgaande jaar zijn toegekend,

worden jaarlijks op 1 juli aangepast op basis van een beschikking van de Raad van

Toezicht van het nationaal instituut voor sociale zekerheid met een percentage dat

gelijk is aan de consumentenprijsindex voor het laatste voorafgaande kalenderjaar.

Als gevolg van budgettaire beperkingen zijn de pensioenen sinds 1 juli 2009 niet

aangepast.

De regeling voor het aanvullende ouderdomspensioen is gebaseerd op het spaargeld

dat op de persoonlijke rekening staat.

Wat moet u doen om een ouderdomspensioen te krijgen?

Voor het ontvangen van een pensioen moet de verzekerde een aanvraag indienen bij

de regionale afdeling van het nationaal instituut voor sociale verzekeringen. De

aanvraag moet vergezeld gaan van:


Juli 2012 20

een overzicht van de tijdvakken van arbeid en/of de verzekeringsloopbaan en/of

een verklaring over de duur van de diensttijd; of

een verklaring over het brutoloon of -inkomen waarover verzekeringspremies zijn

betaald voor drie opeenvolgende jaren uit wat op 1 januari 1997 de laatste vijftien

verzekeringsjaren waren, naar keuze van de aanvrager, of het premie-inkomen voor

de periode tussen 1 januari 1997 en de pensionering van de aanvrager.

Wanneer de aanvraag binnen zes maanden na beëindiging van de verzekering bij het

nationaal instituut voor sociale verzekeringen wordt ingediend, treedt het pensioen in

werking op de datum van beëindiging van de verzekering. Wanneer de aanvraag later

wordt ingediend, treedt het pensioen in werking op de datum van de aanvraag.

Na de aanvraag wordt binnen een maand een minimumpensioen toegekend. Het

werkelijke pensioen wordt in een later stadium berekend en toegekend.

Sociaal ouderdomspensioen

Documenten die voor de toekenning van een sociaal ouderdomspensioen moeten

worden overgelegd:

de aanvraag voor een sociaal ouderdomspensioen, gebaseerd op een door het

nationaal instituut voor sociale verzekeringen goedgekeurd model;

een verklaring over familiaire status en vermogen;

een verklaring over het jaarinkomen van gezinsleden voor de periode van twaalf

maanden onmiddellijk voorafgaand aan de datum van aanvraag.

Bij het vaststellen van het jaarinkomen van gezinsleden worden tot de gezinsleden

gerekend de echtgeno(o)te, ongehuwde kinderen tot achttien jaar en gehandicapte

kinderen ouder dan achttien jaar die geen andere inkomsten hebben en niet gehuwd

zijn.

Een sociaal ouderdomspensioen wordt toegekend voor het leven. Het recht op een

sociaal ouderdomspensioen eindigt bij overlijden van de rechthebbende.


Juli 2012 21

Hoofdstuk VII: Nabestaandenpensioenen

Wie komt in aanmerking voor een nabestaandenpensioen?

Het recht op een nabestaandenpensioen komt toe aan de kinderen, de langstlevende

echtgenoot en de ouders van de overleden verzekerde.

De kinderen hebben recht op een nabestaandenpensioen totdat zij 18 jaar worden.

Studerende kinderen behouden dit recht zolang zij studeren, maar niet langer dan tot

hun 26ste levensjaar. Kinderen van de overleden verzekerde die vóór hun 18de

levensjaar gehandicapt raken, hebben eveneens tot hun 26ste levensjaar recht op een

nabestaandenpensioen.

De langstlevende echtgenoot heeft recht op een nabestaandenpensioen. Voor mannen

en vrouwen ontstaat dit recht 5 jaar vroeger dan de leeftijd waarop zij recht hebben

op een ouderdomspensioen, respectievelijk 63 jaar en 4 maanden en 60 jaar en 4

maanden of vóór die leeftijd indien hij of zij arbeidsongeschikt is geraakt.

Ouders hebben recht op een nabestaandenpensioen bij het overlijden van hun

kinderen indien zij de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt.

Ouderdoms- en invaliditeitspensioen voor nabestaanden

Bij het overlijden van de verzekerde krijgen de erfgenamen een pensioen dat gelijk is

aan het individueel invaliditeitspensioen (d.w.z. pensioen wegens ziekte,

arbeidsongeval of beroepsziekte) dat de overledene had ontvangen als hij of zij voor

meer dan 90 % arbeidsongeschikt was geweest.

Wanneer de overledene op grond van vervulde tijdvakken van verzekering en leeftijd

pensioengerechtigd was, ontvangen de erfgenamen een nabestaandenpensioen op

basis van het pensioen waarop de overledene recht had op grond van vervulde

tijdvakken van verzekering of, als dit voor hen gunstiger is, leeftijd.

Bij overlijden van een pensioengerechtigde die een pensioen ontving wegens

invaliditeit door ziekte, dan wel een persoonlijk pensioen waarvan de hoogte was

berekend op basis van vervulde tijdvakken van verzekering en leeftijd, wordt het

nabestaandenpensioen berekend aan de hand van de hieronder genoemde

percentages, afhankelijk van het type pensioen van de overledene.

Nabestaandentoelage

Gepensioneerden waarvan de echtgenoot is overleden, hebben recht op een

pensioentoeslag, de zogeheten nabestaandentoelage. De nabestaandentoelage wordt

uitsluitend betaald als aanvulling op een ander pensioen: personen die niet al om

andere redenen recht hebben op een pensioen, hebben geen recht op deze aanvulling.

Om in aanmerking te komen voor een nabestaandentoelage moet de langstlevende

echtgenoot aan verscheidene voorwaarden voldoen:

hij of zij ontvangt een persoonlijk of nabestaandenpensioen, ongeacht het type;

hij of zij is na het overlijden van de echtgenoot niet opnieuw getrouwd (bij hertrouw

wordt de toelage op de huwelijksdatum gestopt);

hij of zij ontvangt geen nabestaandenpensioen vanwege de overleden echtgenoot.


Juli 2012 22

De toelage bedraagt een percentage van het pensioen van de overleden echtgenoot

en is bedoeld als financiële ondersteuning van de langstlevende echtgenoot. De

pensioengerechtigde heeft recht op een aanvulling ter hoogte van 20 % van het

pensioen van de overleden echtgenoot (dit percentage loopt op tot 40 in 2015). Bij de

berekening van deze aanvulling worden eventuele aanvullingen op het pensioen van

de overleden echtgenoot buiten beschouwing gelaten. Indien de overleden echtgenoot

nooit een pensioen heeft ontvangen, wordt de aanvulling berekend op basis van het

pensioen, of het totaal van de pensioenen, waarop de overledene recht zou hebben

gehad.


Het nabestaandenpensioen wordt berekend als een percentage van het persoonlijk

pensioen dat aan de overleden verzekerde was verschuldigd. Deze bedraagt voor

1. één erfgenaam: 50 %;

2. twee erfgenamen: 75 %;

3. drie of meer erfgenamen: 100 %.

Bij overlijden van beide ouders (of adoptieouders) hebben de kinderen recht op een

nabestaandenpensioen dat wordt berekend op basis van het totaal van de pensioenen

van de overleden ouders.

Wat moet u doen om een nabestaandenpensioen te krijgen?

Het nabestaandenpensioen wordt toegekend op aanvraag bij de bevoegde regionale

afdeling van het nationaal instituut voor sociale verzekeringen. De aanvraag moet

vergezeld gaan van de volgende documenten:

verklaring van erfgenaam;

verklaring van de school waaruit blijkt dat de kinderen onderwijs blijven volgen;

beschikking van een deskundige voor kinderen die gehandicapt zijn geraakt vóór de

leeftijd van 18 jaar, of vóór de leeftijd van 26 jaar als de handicap ontstond

gedurende een opleiding of de militaire dienst;

beschikking van een deskundige voor langstlevende echtgenoten die de vereiste

leeftijd hebben bereikt en die arbeidsongeschikt zijn;

verklaring waaruit blijkt dat de kinderen niet geadopteerd zijn en verklaring dat de

overleden echtgenoot niet is hertrouwd;

verklaring voor de ouders waaruit blijkt dat zij niet een persoonlijk pensioen

ontvangen en dat zij niet uit de ouderlijke macht zijn ontzet en een bewijsstuk dat

zij de ouders zijn;

door de desbetreffende militaire eenheid uitgegeven of bekrachtigd docment waaruit

blijkt dat het overlijden plaatsvond tijdens de militaire dienst – voor de ouders van

de persoon die tijdens de militaire dienst overleed;bewijsstukken betreffende de

tijdvakken van arbeid en verzekeringsloopbaan van de overledene.


Juli 2012 23

Hoofdstuk VIII: Uitkeringen bij arbeidsongevallen en beroepsziekten

Wie komt in aanmerking voor uitkeringen bij arbeidsongevallen en

beroepsziekten?

Iedereen met een arbeidscontract, een dienstcontract, een samenwerkings- of

managementovereenkomst of die een gekozen positie bekleedt, is verplicht verzekerd

voor ongevallen op het werk en beroepsziekten onder het Fonds voor

arbeidsongevallen en beroepsziekten. Dit fonds dekt het risico op invaliditeit,

overlijden en tijdelijke arbeidsongeschiktheid wegens ziekte, arbeidsongevallen en

beroepsziekten.

De premie bedraagt een percentage van het maandelijkse premie-inkomen van de

verzekerde.


Ongeacht het tijdvak van verzekering heeft elke verzekerde recht op een

vergoeding voor spoedeisende medisch hulp (onderzoek en behandeling),

vergoeding van de kosten van behandeling in een sanatorium,

uitkering bij tijdelijke arbeidsongeschiktheid door een arbeidsongeval of

beroepsziekte,

vergoeding van de kosten van preventief onderzoek en preventieve behandeling,

alsook van revalidatiekosten,

pensioen bij invaliditeit door een arbeidsongeval of beroepsziekte,

vergoeding voor technische hulpmiddelen in verband met invaliditeit.

De dagelijkse uitkering wegens tijdelijke arbeidsongeschiktheid door een

arbeidsongeval of beroepsziekte bedraagt 90 % van het gemiddelde brutoloon of

premie-inkomen per dag, gemiddeld over de laatste 18 maanden waarover premies

zijn betaald of verschuldigd zijn. De uitkering is verschuldigd vanaf de dag dat de

arbeidsongeschiktheid ontstaat tot het moment van herstel of van vaststelling van het

recht op een invaliditeitspensioen. Wanneer de tijdelijke arbeidsongeschiktheid

ontstaat binnen dertig kalenderdagen na beëindiging van de arbeidsovereenkomst of

verzekering, wordt de uitkering betaald voor de duur van de arbeidsongeschiktheid,

maar niet langer dan dertig kalenderdagen.

Wat moet u doen om een uitkering i.v.m. een arbeidsongeval en

beroepsziekte te krijgen?

Om aanspraak te kunnen maken op een uitkering moet voor verlof wegens tijdelijke

arbeidsongeschiktheid toestemming zijn gegeven middels een ziekteverlofdocument.

Dit document wordt afgegeven op de dag dat de arbeidsongeschiktheid officieel wordt

vastgesteld. Het verlof kan echter al de dag ervoor beginnen, of anders op de dag dat

het ziekteverlofdocument wordt afgegeven of de dag na het medisch onderzoek. Het


Juli 2012 24

ziekteverlofdocument vermeldt de aard van de arbeidsongeschiktheid, het type

behandeling dat eventueel noodzakelijk is en de duur van het verlof.

Het ziekteverlofdocument moet aan de werkgever worden overgelegd of hij moet

ervan in kennis worden gesteld onmiddellijk na afgifte, maar in ieder geval niet later

dan twee werkdagen daarna. De werkgever kan het verlof niet weigeren en is verplicht

de verzekerde werknemer de eerste werkdag van zijn of haar tijdelijke

arbeidsongeschiktheid het gemiddelde bruto dagloon te betalen.

Voor de tweede en daaropvolgende dagen van de tijdelijke arbeidsongeschiktheid

ontvangt de werknemer zijn uitkering van het nationaal instituut voor sociale

verzekeringen, dat het uitkeringsbedrag op de door hem of haar opgegeven

bankrekening stort.

Tot het einde van 2012 betaalt de werkgever voor de eerste, tweede en derde dag van

de tijdelijke arbeidsongeschiktheid 70 % van het gemiddelde brutoloon. Vanaf de

vierde dag betaalt het nationaal instituut voor sociale verzekeringen de uitkering, te

weten, 90 % van het gemiddelde brutoloon.


Juli 2012 25

Hoofdstuk IX: Gezinstoelagen

Wie komt in aanmerking voor een gezinstoelage?

Voor de toepassing van de coördinatieverordeningen van de EU worden ook enkele

van de zwangerschapsuitkeringen tot de gezinstoelagen gerekend.

Gezinstoelagen zijn uitkeringen in geld of natura die zijn bedoeld als financiële

ondersteuning voor zwangerschap, bevalling en het verzorgen van kinderen. Het

betreft eenmalige of maandelijkse uitkeringen.

De volgende bevolkingsgroepen hebben recht op een gezinstoelage:

zwangere vrouwen die Bulgaarse staatsburger zijn;

gezinnen van Bulgaarse staatsburgers – voor kinderen die in Bulgarije worden

grootgebracht;

gezinnen waarin een van de ouders een Bulgaarse staatsburger is – voor kinderen

met het Bulgaarse staatsburgerschap die in Bulgarije worden grootgebracht;

gezinnen van familieleden of adoptiegezinnen – voor kinderen die krachtens de wet

op de kinderbescherming bij deze gezinnen zijn geplaatst;

zwangere vrouwen – vreemdelingen en gezinnen van vreemdelingen met een vaste

woonplaats in Bulgarije die hun kinderen in Bulgarije grootbrengen, indien het recht

op een dergelijke uitkering is vastgelegd in een andere wet of een internationaal

verdrag waarbij Bulgarije partij is.

Om in aanmerking te komen voor een gezinstoelage mag het maandinkomen per

gezinslid (gemiddeld over de laatste twaalf maanden) niet hoger zijn dan het bedrag

dat te dien einde is gespecificeerd in de nationale begrotingswet voor het

desbetreffende jaar (BGN 350 (179 EUR)). Een onderzoek naar de vermogenstoestand

wordt alleen gedaan voor het beoordelen van het recht op de maandelijkse toelage

voor kinderen die nog niet het middelbaar onderwijs hebben voltooid en nog geen 20

jaar zijn, de specifieke toelage voor het verzorgen van kinderen jonger dan één jaar

en de specifieke toelage voor kinderen op de eerste klas van de lagere school.


De gezinstoelagen omvatten:

een uitkering ineens bij zwangerschap,

een uitkering ineens bij bevalling,

een uitkering ineens voor het verzorgen van tweelingen jonger dan één jaar,

een uitkering ineens voor het verzorgen van een kind jonger dan één jaar voor

moeders die een voltijdsstudie aan een universiteit volgen,

een maandelijkse toelage voor kinderen tot de voltooiing van het middelbaar

onderwijs, maar niet langer dan tot hun 20ste levensjaar,

een maandelijkse toelage voor het verzorgen van kinderen jonger dan één jaar,

een specifieke toelage voor kinderen in de eerste klas van de lagere school,

gratis binnenlands vervoer per trein of bus voor moeders met veel kinderen,

een maandelijkse toelage voor kinderen jonger dan 18 jaar die blijvend invalide zijn.


Juli 2012 26

Wat moet u doen om een gezinstoelage te krijgen?

Gezinstoelagen voor kinderen worden toegekend door de Directoraten voor sociale

bijstand, op aanvraag via een door het ministerie van Arbeid en Sociaal Beleid

goedgekeurd formulier. De aanvraag moet worden ingediend door de moeder of een

andere wettige vertegenwoordiger van het kind.

Een aanvraag voor een uitkering ineens wegens bevalling moet vergezeld gaan van:

een origineel geboortebewijs van het kind waarvoor om bijstand wordt gevraagd;

een kopie van de geboorteakte van alle kinderen van de moeder.

Het recht op de bedoelde uitkering ontstaat bij de geboorte van het kind, tenzij het

kind in een gespecialiseerde inrichting voor kinderen is geplaatst. De uitkering kan

worden aangevraagd binnen drie jaar, te rekenen vanaf de laatste dag van de maand

waarin het kind is geboren.

Een aanvraag voor een gezinstoelage voor kinderen jonger dan 18 jaar moet

vergezeld gaan van:

een verklaring betreffende het brutogezinsinkomen per maand voor de zes

kalendermaanden voorafgaande aan de maand waarin de aanvraag wordt ingediend

(voor werknemers met een arbeidsovereenkomst of ambtenaren). In de verklaring

moeten ook eventuele inkomsten uit pensioen, uitkeringen en beurzen zijn

gespecificeerd;

een officiële verklaring van de school dat het kind is ingeschreven als leerling en de

lessen regelmatig bijwoont.

Een aanvraag voor een maandelijkse toelage voor kinderen jonger dan één jaar moet

vergezeld gaan van:

een verklaring betreffende het brutogezinsinkomen per maand voor de zes

kalendermaanden voorafgaande aan de maand waarin de aanvraag wordt

ingediend;

een kopie van de geboorteakte van het kind.

http://www.biberonbg.com/files/ednokratna_pomosht.pdf

http://www.biberonbg.com/files/mesechni_pomoshti_na_neosigurena_maika.pdf


Juli 2012 27

Hoofdstuk X: Werkloosheid

Wie komt in aanmerking voor een werkloosheidsuitkering?

Iedereen waarvoor de werkgever premie betaalt, is verzekerd tegen het risico van

werkloosheid. De werkgever is verplicht premie te betalen vanaf de datum van

ontvangst van de arbeids-, management- of beheersovereenkomst.

Personen die in de vijftien maanden voorafgaande aan de beëindiging van hun

werkloosheidsverzekering voor ten minste negen maanden premie hebben afgedragen

aan het Werkloosheidsfonds, hebben recht op een werkloosheidsuitkering als:

zij als werkloze bij het Arbeidsbureau staan ingeschreven;

geen ouderdoms- of beroepspensioen voor vervroegde uittreding aan hen is

toegekend;

zij geen dienstbetrekking hebben.


Verzekerden hebben recht op:

informatie over vacatures,

hulp bij het vinden van een geschikte baan,

een werkloosheidsuitkering en toelagen.

Een werkloosheidsuitkering wordt betaald van vier tot maximaal twaalf maanden,

afhankelijk van de totale duur van de tijdvakken van verzekering van de werkloze, als

volgt.

Verzekeringsduur tot 3 jaar: 4 maanden,

verzekeringsduur van 3 - 5 jaar: 6 maanden,




verzekeringsduur van meer dan 25 jaar: 12 maanden.

De dagelijkse werkloosheidsuitkering bedraagt 60 % van het daggemiddelde loon of

premie-inkomen waarover werkloosheidspremies zijn afgedragen of verschuldigd zijn,

gemiddeld over de 24 kalendermaanden voorafgaande aan de maand waarin de

verzekering is beëindigd. De uitkering is niet lager dan een vastgesteld

minimumbedrag. Het minimumbedrag van de werkloosheidsuitkering wordt elk jaar

vastgesteld bij de begrotingswet voor de sociale verzekeringen (BGN 7,20 (3,68 EUR))

per dag.

Werklozen die zelf ontslag hebben genomen of wegens ongepast gedrag zijn

ontslagen, ontvangen vier maanden de minimumwerkloosheidsuitkering.


Juli 2012 28

Wat moet u doen om een werkloosheidsuitkering te krijgen?

De werkloosheidsuitkering wordt toegekend op aanvraag bij de regionale afdeling van

het nationaal instituut voor sociale verzekeringen. De aanvraag moet persoonlijk

worden ingediend op basis van het vaste of huidige woonadres. Wanneer de aanvraag

binnen drie maanden na beëindiging van de verzekering wordt ingediend, wordt de

uitkering betaald vanaf de datum van beëindiging van de verzekering. Wanneer de

aanvraag om onaanvaardbare redenen later wordt ingediend, wordt de uitkering

betaald voor de gespecificeerde periode met aftrek van de tijd dat de aanvraag te laat

is ingediend.

Het bedrag van de werkloosheidsuitkering worden door het nationaal instituut voor

sociale verzekeringen gestort op de bankrekening die de begunstigde heeft

opgegeven.


Juli 2012 29

Hoofdstuk XI: Sociale minima

Wie komt in aanmerking voor een bijstandsuitkering?

Bijstandsuitkeringen in geld of natura verschaffen individuele personen en gezinnen

een inkomen dan wel een aanvulling op hun inkomen om in basislevensbehoeften of

incidentele behoeften te kunnen voorzien. Bijstandsuitkeringen worden verstrekt aan

personen die alle mogelijkheden hebben uitgeput om zelf in hun behoeften te voorzien

en ook niet voor hulp terecht kunnen bij familieleden.

Personen of gezinnen waarvan het inkomen over de voorgaande maand lager is dan

een vooraf vastgesteld, gedifferentieerd minimuminkomen, hebben recht op een

maandelijkse uitkering.


De ministerraad bepaalt de hoogte van het gegarandeerd minimuminkomen per

maand, dat vervolgens als grondslag dient voor het berekenen van de

bijstandsuitkering. Het gegarandeerd minimuminkomen bedraagt BGN 65 (33 EUR).

Personen en gezinnen met een laag inkomen hebben recht op een maandelijkse

bijstandsuitkering, gerichte bijstandsuitkeringen voor het dekken van de kosten van

specifieke behoeften in verband met reizen, slechte gezondheid, medische

behandeling in het buitenland, huisvesting, enz., of een bijstandsuitkering ineens om

te kunnen voldoen aan buitengewone behoeften.

Daarnaast ontvangen personen en gezinnen waarvan het inkomen onder een bepaald

niveau ligt, van november tot en met maart een verwarmingstoelage. De hoogte van

de maandelijkse verwarmingstoelage wordt vastgesteld door de minister van Arbeid

en Sociaal Beleid.

Hoe vraagt u een bijstandsuitkering aan?

Bijstandsuitkeringen worden toegekend op aanvraag door armlastigen of hun

gevolmachtigde. Bij de beoordeling van de aanvraag wordt rekening gehouden met:

het inkomen van de aanvrager of van zijn/haar gezin;

het persoonlijk vermogen van de aanvrager;

de burgerlijke status van de aanvrager;

de gezondheid van de aanvrager;

eventuele arbeids- en/of onderwijsactiviteiten;

de leeftijd;

andere omstandigheden

Over bijstandsuitkeringen worden geen belastingen geheven.

Werklozen in de werkende leeftijd die een maandelijkse toelage ontvangen en niet

deelnemen aan een tewerkstellingsprogramma, zijn verplicht om veertien dagen lang,


Juli 2012 30

vier uur per dag, gemeenschapswerk te verrichten in het kader van gemeentelijke

programma's voor sociale diensten, milieubescherming, nieuwbouwprojecten en

afvalverwerking en andere programma's ten behoeve van de lokale gemeenschap.


Juli 2012 31

Hoofdstuk XII: Langdurige zorg

Wie komt in aanmerking voor langdurige zorg?

Langdurige zorg is nodig wanneer een persoon door ziekte of invaliditeit niet in staat is

tot het uitvoeren van algemene dagelijkse levensverrichtingen en de invaliditeit

waarschijnlijk over een langere periode zal voortduren. Bij ouderen wordt dit meestal

veroorzaakt doordat ze steeds zwakker worden vanwege hun leeftijd of door de

chronische nasleep van een acute aandoening zoals een beroerte of een val, of

ernstige artritis. Langdurige zorg kan ook nodig zijn als iemand een mentale

aandoening heeft. De meest gebruikelijke stoornis bij ouderen is de ziekte van

Alzheimer.

Langdurige zorg valt in Bulgarije onder de sociale bijstand. Het

socialezekerheidsstelsel, dat berust op het beginsel dat de deelnemers zich door het

betalen van een premie of bijdrage beschermen tegen een reeks van sociale risico's,

biedt momenteel geen bescherming voor personen die langdurige zorg behoeven.


Langdurige zorg wordt verstrekt in het kader van een van de volgende

staatsprogramma's.

De pensioentoeslag voor externe hulp wordt verstrekt aan pensioengerechtigden die

voor meer dan 90 % arbeidsongeschikt zijn en voortdurend externe hulp nodig

hebben. De toeslag bedraagt 75 % van het sociaal ouderdomspensioen.

Het nationale programma "Hulpverleners voor gehandicapten" voorziet in zorg in

een gezinsomgeving voor ernstig zieke gehandicapten. Het programma is mede

bedoeld om werklozen aan een baan te helpen als persoonlijke of maatschappelijke

hulpverlener. Persoonlijke hulpverleners helpen gezinnen waarvan een van de leden

gehandicapt is en op grond daarvan voortdurende zorg nodig heeft.

Maatschappelijke hulpverleners helpen gehandicapte, ernstig ziekte of eenzame

mensen met het uitvoeren van algemene dagelijkse verrichtingen, het invullen van

hun vrije tijd en het uitvoeren van activiteiten gericht op sociale inclusie. Het

programma wordt gefinancierd uit de algemene middelen.

Via het programma "persoonlijke assistent", dat wordt uitgevoerd door het Bureau

voor sociale bijstand en de gemeenten, wordt de sociale inclusie van gehandicapten

en personen met een ernstige ziekte bevorderd door het bieden van permanente

zorg, waardoor deze mensen in staat zijn om algemene dagelijkse

levensverrichtingen uit te voeren. Het programma wordt gefinancierd met middelen

uit het Europees Sociaal Fonds.

Het programma voor maatschappelijk werk en thuishulp financiert op aanvraag

projecten van gemeenten en ngo's. Het programma wordt gefinancierd met

middelen uit het Europees Sociaal Fonds.

Gespecialiseerde instellingen voor sociale diensten, die ressorteren onder het

Bureau voor sociale bijstand, verlenen sociale diensten in een soort

pensiontehuizen, dus buiten de gezinsomgeving. Daartoe behoren tehuizen voor

respectievelijk kinderen, gehandicapte volwassenen en bejaarden, inrichtingen voor

sociaal-educatieve begeleiding en tehuizen voor tijdelijke huisvesting.


Juli 2012 32

Een persoonlijke hulpverlener verzorgt ouderen en ernstig gehandicapte kinderen die

de hele dag zorg behoeven. Mogelijke begunstigden zijn:

personen die voortdurend zorg behoeven omdat zij blijvend voor minstens 90 %

invalide zijn en die recht hebben op externe hulp;

kinderen waarvan het vermogen tot sociale aanpassing met minimaal 50 % is

verminderd en die recht hebben op externe hulp;

personen die zijn ontslagen uit een gespecialiseerde inrichting voor gehandicapten.

Een maatschappelijke hulpverlener kan in deeltijd werken. De door hem verleende

dienst is uitsluitend bedoeld voor middelzware gevallen, waarbij de hulpverlener de

hulpbehoevende persoon begeleidt voor socialisatieactiviteiten of naar een

revalidatiecentrum of werkplek brengt. Mogelijke begunstigden zijn:

personen die blijvend voor minstens 90 % invalide zijn en ten aanzien waarvan is

vastgesteld dat zij externe hulp nodig hebben;

kinderen waarvan het vermogen tot sociale aanpassing met minimaal 50 % is

verminderd en die recht hebben op externe hulp;

ernstig zieke en eenzame mensen die zich niet zelf kunnen verzorgen;

personen die zijn ontslagen uit een gespecialiseerde inrichting voor gehandicapten.

Personen die in aanmerking komen voor zowel de hulp van een maatschappelijke

hulpverlener als die van een persoonlijke hulpverlener, moeten uit een van de twee

kiezen.

Iemand die thuishulp verleent, heeft geen bijzondere kwalificatie nodig en verricht

algemene zorgtaken.

Wat moet u doen om langdurige zorg te krijgen?

Toeslag voor externe hulp

Of iemand voldoet aan de criteria voor toeslag voor externe hulp wordt beoordeeld

door de regionale of nationale raad van medische deskundigen. De raad vaardigt een

besluit uit waarin staat dat de persoon in kwestie niet in staat is om voor zichzelf te

zorgen en hulp nodig heeft. Een aanvraag voor genoemde toeslag moet vergezeld

gaan van:

het aanvraagformulier,

het besluit van de territoriale of nationale raad van medische deskundigen, met

daarin alle noodzakelijke gegevens over de medische toestand van de persoon, de

mate van arbeidsongeschiktheid en de periode dat recht op deze toeslag bestaat;

het besluit van de medische commissie van de regionale afdeling van het nationaal

instituut voor sociale verzekeringen.

Sociale diensten, verstrekt binnen de gemeenschap

Om gebruik te kunnen maken van sociale diensten moet een schriftelijke aanvraag

worden ingediend bij:

de directeur van het Directoraat voor sociale bijstand – voor sociale diensten die zijn

gedelegeerd door de staat;

de burgemeester van de gemeente – voor sociale diensten die worden verleend

door de gemeente;


Juli 2012 33

het bestuurslichaam – wanneer de dienstverlener als natuurlijk persoon staat

ingeschreven volgens het vennootschapsrecht of een rechtspersoon is.


Juli 2012 34

Bijlage : Nuttige adressen en sites

Voor een gedetailleerde tabel betreffende socialeverzekeringsregelingen in Bulgarije

en andere lidstaten, zie de webpagina van het MISSOC-netwerk:

Voor socialezekerheidskwesties met betrekking tot meer dan één EU-land kunt u een

contactinstelling zoeken in de organendatabase die wordt bijgehouden door de

Europese Commissie en staat op: http://ec.europa.eu/employment_social/social-

security-directory/welcome.seam?langId=nl

NATIONAAL AGENTSCHAP VOOR OVERHEIDSINKOMSTEN

52, Kniaz Dondukov, Blvd.

1000 Sofia, Bulgarije

tel. (+359 2) 9859 3037

E-mail: [email protected]

http://www.nra.bg

NATIONAAL INSTITUUT VOOR SOCIALE VERZEKERINGEN

1303 Sofia

62-64 Alexander Stamboliiski Blvd.

tel. (+359 2) 926 10 10


http://www.noi.bg

NATIONAAL ZIEKENFONDS

1407 Sofia

1 Krichim Street

Informatie voor burgers: tel. (+359) (0) 800 14 800 - nationale telefoonlijn

http://www.nhif.bg

MINISTERIE VAN ARBEID EN SOCIAAL BELEID

Sofia 1051

2 Triaditsa Street

tel. (+359 2) 8119 443; fax: (+359 2) 988 44 05; 986 13 18


http://www.mlsp.government.bg

COMMISSIE FINANCIEEL TOEZICHT

1303 Sofia

33 Shar Planina Street

Telefoniste: (+359 2) 94 04 999

Perscentrum: (+359 2) 94 04 582; fax: (+359 2) 829 43 24


http://www.fsc.bg

http://www.missoc.org/

http://ec.europa.eu/employment_social/social-security-directory/welcome.seam?langId=nl

http://ec.europa.eu/employment_social/social-security-directory/welcome.seam?langId=nl

mailto:[email protected]




http://www.noi.bg/

http://www.nhif.bg/


http://www.mlsp.government.bg/


http://www.fsc.bg/

in Bulgarije - European Commission | Choose your...

Documents

Transcript of in Bulgarije - European Commission | Choose your...