PLAN C presenteert... iMadeiMade maakt van Vlaanderen wereldwijd de eerste proeftuin van snelle, lokale productie op maat.

Digitale revolutie in de fysieke wereldEr is een nieuwe industriële revolutie op komst, die de vorige drie samenvoegt en omverwerpt. We staan aan de drempel van een nieuwe maatschappij, die tegelijk duurzamer en socialer is. De stijgende grondstoffenschaarste en druk op onze planeet dwingen ons om te zoeken naar slimme oplossingen: een

technologische omwenteling die tegelijk een grote ecologische en een sociale impact heeft.

De nieuwe digitale revolutie zal onze fysieke wereld grondig door elkaar schudden. Vandaag staat de technologie klaar waarmee je met één druk op de

knop van een digitaal ontwerp een fysiek voorwerp maakt. De technologie heeft verschillende namen: rapid manufacturing of snelle, lokale productie op maat, additieve fabricage, digitale productie. Ook de technieken variëren. De bekendste is 3D printing: een printer brengt laag voor laag het materiaal aan.

iMade, proeftuin in VlaanderenVlaanderen in Actie stimuleert de groei naar een innovatieve, duurzame en effi ciënt bestuurde regio, gekenmerkt door een hoge mate van welzijn. Het project iMade, bedacht en ontwikkeld door PLAN C, kan hierbij een doorbraak betekenen. Het maakt van Vlaanderen wereldwijd de eerste proeftuin van snelle, lokale productie op maat.

Zoals bij de meeste technologieën kunnen de toepassingen vele kanten uit.

De keuzes in een vroege fase bepalen dikwijls het verdere groeipad.

Daarom wil project iMade nu al het verschil maken door technologische innovatie versneld te laten doorbreken en te koppelen aan sociale vernieuwing en duurzaam materialenbeheer.

iMade bouwt een nieuwe innovatieve én duurzame sector uit, die kansen creëert voor Vlaanderen. Het streeft ernaar een

sterke infrastructuur op te bouwen voor nieuwe bedrijfsmodellen, die deze nieuwe duurzame technologie integreren in lokale dienstencentra. Zo ontstaat een vruchtbare combinatie van innovatie met nieuwe jobs en groene economie.

De beoogde doorbraakinnovatie zal van Vlaanderen een voorloper en topregio maken in de sector van de rapid manufacturing.

Niet alleen de productie, maar ook de consumptie verandert

1. Van massa- naar maatproductieEr is een toenemende vraag en aanbod van niche- of maatproducten. Met rapid manufacturing reageren producenten snel en accuraat op vragen uit de wereldwijde markt. Een fysieke levering van het product is steeds minder noodzakelijk en wenselijk. Met één klik verspreiden innovatieve ontwerpers hun ‘producten’ over de hele wereld. Dat creëert enorme kansen voor de creatieve industrie.

2. Lokale productie met korte ketensDe 3D technologie verlaagt de kosten voor de productie, het transport en de transactie tussen producent en consument. De lokale productie genereert tewerkstelling en komt tegemoet aan de stijgende vraag van consumenten naar een duurzame economie, met een rationeel grondstoffenverbruik en minimale belasting van het milieu.

3. Hoogwaardig gesloten kringlopenAdditieve technologieën zijn een stap voorwaarts naar het hoogwaardig sluiten van productie- en consumptiekringlopen. Een duurzaam materialenbeheer heeft niet alleen voordelen voor het milieu, maar vermindert eveneens de afhankelijkheid van externe leveranciers. Vlaanderen voert immers negentig procent van zijn grondstoffen in. Daarnaast stimuleren innovaties in materialenbeheer de economie.

4. De prosumentElke gebruiker kan via fl exibele ontwerpsoftware het ontwerp aanpassen aan zijn of haar behoeften. Ook modulaire aanpas-singen van bestaande producten zijn mogelijk. Hierdoor stijgt niet alleen de waarde, maar ook de levenscyclus van een product. De aangeboorde creativiteit en inventiviteit zullen een nieuwe markt creëren.

De uitbouw van een structureel netwerk voor rapid manufacturing in Vlaanderen speelt in op vier belangrijke maat-schappelijke tendensen.

Naar een groene, lokale economie

Van proeftuin tot systeeminnovatie

De fabriek van de toekomst

Consumenten hechten steeds meer belang aan een groene economie, met minder afval en verspilling van grondstoffen, minder energieverbruik, minder uitstoot van broeikasgassen en meer kwaliteit, duurzaamheid en verantwoordelijkheid voor het milieu. De lokale en snelle productie van maatartikelen komt

daaraan tegemoet, met duurzame productieprocessen, rationeel materiaal-gebruik, hoogwaardige kringlopen en kleinschalige productie.

De snelle, lokale productie creëert niet alleen méér lokale werkgelegenheid, maar ook een meer gevarieerde

werkgelegenheid. De nieuwe lokale kringloopeconomie is immers diverser dan de huidige traditionele economie.

Er komen meer verschillende soorten jobs beschikbaar, voor zowel hoger als lager geschoolde werknemers, onder andere in de sociale economie.

In Vlaanderen zijn er heel wat onder-zoeksprojecten naar rapid manufacturing die op het punt staan om de uitwisseling met de markt op te zoeken.

Daarnaast huisvest Vlaanderen enkele belangrijke wereldspelers in de technologie van de rapid manufacturing. De grote uitdaging is om die krachten met elkaar te verbinden in een netwerk van lokale productie-entiteiten in heel Vlaanderen, onder andere via de sector van de sociale economie.

Het netwerk van dienstencentra maakt het mogelijk dat de ‘producenten’ via een gemeenschappelijke infrastructuur hun verschillende diensten aanbieden: van nieuwe creaties op maat tot het leveren van reserveonderdelen of herstellingen. Kwaliteitsbewaking van de productnormen en materiaalbeheer staan daarbij centraal.

De ontwikkeling van een infrastructuur van dienstencentra is een cruciale factor om te komen tot een systeeminnovatie:

een fundamentele verandering van het systeem die ons op weg helpt naar een meer duurzame en ecologische maat-schappij. Door de onderlinge samenwer-king en uitwisseling van informatie vormen de afzonderlijke experimenten van de proeftuin één groot project. Het netwerk werkt als een hefboom, die de waarde van de experimenten optilt. Een belangrijk element daarvoor is het opzetten van een softwareplatform om 3D designs te delen, te distribueren en te verkopen op een veilige en vlotte manier.

In de fabriek van de toekomst zijn ontwerp en productie losgekoppeld. Een producent kan een machine, gebruiksvoorwerp of onderdeel op één plaats ontwerpen en voor een klant op een andere plaats laten produceren. Vanuit zijn lokale ontwerpcentrum

bereikt de producent klanten in de hele wereld – zonder transport van goederen, want er is een wereldwijde markt voor originele productdesigns. In het logistieke model van de toekomst is het klantenbereik maximaal en het transport minimaal.

Dankzij al deze troeven kan rapid manufacturing een echte systeeminnovatie naar een duurzamere economie teweegbrengen: niet alleen in de industrie, maar ook in dienstverlening, logistiek, werkorganisatie en consump-tiegewoonten.

www.iMade.be

PLAN C & iMade

www.plan-c.eu • www.iMade.be • www.vlaandereninactie.be

PLAN C is het Vlaams transitienetwerk voor duurzaam materialenbeheer. Het is een netwerk van mensen en organisaties die streven naar een meer duurzaam materialenbeheer. Kortom: hoe kunnen we drastisch anders produceren en consumeren? Hiertoe ontwikkelde PLAN C een toekomstvisie die ze omzet in concrete experimenten.

Zo werd in 2009 een eerste aanzet gegeven om een visie rond “lokale productie op maat” te ontwikkelen. PLAN C lanceerde, toen samen met een consortium van bedrijven, de eerste ideeën over iMade. Sedert begin 2011 heeft PLAN C de vast wil iMade te lanceren als een ViA-door-braakproject. De nieuwe impuls kwam er met de steun van OVAM en in samenwerking met EWI. De eerste nieuwe stap is de presentatie van iMade op de ViA-Ronde Tafel rond “duurzaam materialenbeheer” van 6 juni 2011. PLAN C is vastberaden iMade om te zetten in concrete experimenten.