IK ZIE, IK ZIE WAT JIJ NIET ZIET I

Universiteit Gent

Faculteit Psychologie en Pedagogische wetenschappen

Academiejaar: 2012-2013

1e examenperiode

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet:

het effect van blinde impressie formatie op discriminatie van visueel

gestigmatiseerde sollicitanten tijdens selectie-interviews

Masterproef neergelegd tot het behalen van de graad van master in de psychologie,

bedrijfspsychologie en personeelsbeleid door Viktorien Banić

Promotor: Prof. dr. Eva Derous

Mede-promotor: Prof. dr. Wouter Duyck

Begeleiding: Alexander Buijsrogge

IK ZIE, IK ZIE WAT JIJ NIET ZIET II

Inhoudstabel

Lijst met tabellen ............................................................................................................ IV

Lijst met figuren ............................................................................................................. IV

Voorwoord ........................................................................................................................ V

Abstract ............................................................................................................................. 1

Inleiding ............................................................................................................................ 2

Het selectie-interview ....................................................................................................... 4

Stigma ............................................................................................................................... 6

Methode .......................................................................................................................... 13

Pilot – job karakteristieken ......................................................................................... 13

Pilot - Aantrekkelijkheid sollicitant ............................................................................ 13

Pilot - Achtergrond van de sollicitant ......................................................................... 14

Participanten ............................................................................................................... 15

Design ......................................................................................................................... 15

Procedure .................................................................................................................... 17

Meetinstrumenten ....................................................................................................... 18

Resultaten ....................................................................................................................... 20

Beschrijvende statistiek .............................................................................................. 20

Hypothesen ................................................................................................................. 20

Discussie ......................................................................................................................... 27

Beperkingen en sterktes .............................................................................................. 30

Theoretische implicaties ............................................................................................. 31

Praktische implicaties ................................................................................................. 32

Conclusie .................................................................................................................... 33

Notities ........................................................................................................................... 34

Referenties ...................................................................................................................... 35

Appendix ........................................................................................................................ 41

Appendix 1 – wijnvlek ............................................................................................... 41

Appendix 2 – gedragsgerichte en situationele interviewtechniek .............................. 42

Appendix 3 - bedrijfs- en functieomschrijving........................................................... 44

Appendix 4 - STAR vragen ........................................................................................ 45

Appendix 5 – cv van de sollicitant ............................................................................. 47

IK ZIE, IK ZIE WAT JIJ NIET ZIET III

Appendix 6 – beoordeling jobgeschiktheid en toekomstige aanwervingsintentie (T1

en T2) .......................................................................................................................... 48

Appendix 7 – zelfbeoordeling .................................................................................... 50

IK ZIE, IK ZIE WAT JIJ NIET ZIET

IV

Lijst met tabellen

Lijst met figuren

Tabel 1. Design van de studie. 19

Tabel 2. Beschrijvende statistiek en correlatiecoëfficiënten. 26

Figuur 1. Illustratie van de acteur met wijnvlek (links) en zonder

wijnvlek (rechts).

20

Figuur 2. Illustratie van een partieel blind selectie-interview (boven)

en een niet blind selectie-interview (beneden).

20 - 21

Figuur 3. Marginaal significante interactie tussen tijd en de

eindbeoordeling van jobgeschiktheid.

28

Figuur 4 Significant interactie effect van blinde rapport building en

de evolutie van de beoordeling van jobgeschiktheid.

29

Figuur 5. Significant interactie effect van blinde rapport building en

de evolutie van de beoordeling van toekomstige

aanwervingsintentie.

29

Figuur 6. Zelfbeoordeling van de interviewer na afloop van het

interview.

30

IK ZIE, IK ZIE WAT JIJ NIET ZIET V

Voorwoord

“The painted bird circled from one end of the flock to the other, vainly

trying to convince its kin that it was one of them. But, dazzled by its

brilliant colors, they flew around it unconvinced. The painted bird

would be forced farther and farther away as it zealously tried to enter

the ranks of the flock.” Jerzy Kosinski, The Painted Bird

Dit was één van de eerste citaten die ik las aan het begin van mijn masterproef.

Na twee jaar intensief werken en lezen over het selectie-interview en visuele stigma’s is

mijn interesse en enthousiasme voor dit onderwerp alleen nog maar toegenomen. Deze

masterproef had echter niet tot stand kunnen komen zonder de hulp en steun van veel

mensen. Als eerste wil ik graag mijn begeleider Alexander Buijsrogge bedanken voor het

enthousiasme, het advies, het structureren waar nodig en bovenal voor de leuke

samenwerking. Vervolgens wil ik graag mijn promotor Eva Derous en co-promotor

Wouter Duyck bedanken die me bijstonden waar nodig. HR Square en Tattooforaweek

wil ik eveneens bedanken voor het mee helpen realiseren en operationaliseren van deze

masterproef. Daarnaast wil ik Anne Vancoillie, mijn thesismaatje, met wie ik lief en leed

heb gedeeld tijdens het schrijven van deze masterproef en Greet Vandendriessche die

mijn thesis ontelbare keren heeft nagelezen en altijd nuttige commentaren gaf bedanken.

Familie, vrienden, kennissen en participanten wil ik ook graag bedanken voor het invullen

van talloze vragenlijsten, het deelnemen aan mijn (pilot) studies, het advies bij het

opstellen van mijn fictief-cv en script, het nalezen van mijn masterproef en voornamelijk

voor het geloof en de steun in mijn kunnen. In het bijzonder wil ik mijn ouders, zus en

broer bedanken om altijd bereikbaar te zijn voor een luisterend oor en omdat ze me

hielpen waar mogelijk. Bedankt iedereen! Deze masterproef had ik echter niet kunnen

realiseren zonder de hulp van een heel belangrijk persoon namelijk mijn vriend Joeri

Bickx. Van harte bedankt Joeri voor het vrijwillig uitvoeren van 207 selectiegesprekken,

ik kan het maar niet genoeg benadrukken, hvala!

Hopelijk geniet u van het lezen van mijn masterproef zoals ik genoten heb van die twee

jaar dat ik eraan gewerkt heb.

Viktorien Banić

IK ZIE, IK ZIE WAT JIJ NIET ZIET I

Abstract

Het huidige onderzoek is een van de eerste die, op basis van een synthese van theorieën

en bevindingen uit de sociale psychologie en de A&O psychologie, een aanpassing aan

de procedure van het selectie-interview voorstelt. Dit onderzoek spitst zich toe op de

kennismakingsprocedure (i.e. rapport building) aangezien die een belangrijke rol speelt

in het tot stand komen van een eindbeoordeling in selectie-interviews. Tevens is die

kennismakingsprocedure aangeduid als een mogelijke bron van discriminatie.

Geïnspireerd door ontwikkelingen in het select