IJsseldelta Toeristische gids 2013-2014

Ge

ne

mu

ide

n |

Gra

fho

rst

| Has

selt

| ‘S

-He

ere

nb

roe

k | I

Jsse

lmu

ide

n |

Kam

pe

n

Kam

pe

reila

nd

| K

amp

erv

ee

n |

Kam

pe

rze

ed

ijk |

Man

dje

swaa

rd

Mas

ten

bro

ek

| Wils

um

| Z

alk

| Zw

arts

luis

| Z

wo

lle

Ontdek onze IJsseldelta;Nederland in het kleinDe mooiste watersportgebieden, vier Hanzesteden boordevol cultuurhistorie èn de afwisselende natuur van het Nationaal Landschap IJsseldelta binnen een straal van 30 kilometer!

2013-2014

IJsseldeltaOverijssel www.vvvijsseldelta.nl

Ontdek vele extra’s met Layar

ijsseldelta @ijsseldelta

3

Ontdek onze IJsseldelta; Nederland in het klein

Van harte welkom in de IJsseldelta. Voor je ligt het ‘IJs-seldelta magazine’, boordevol toeristische- en recreatieve mogelijkheden in de verrassende IJsseldelta. Een regio die zich kenmerkt door maar liefst drie karakteristieke Hanzeste-den (Hasselt, Kampen en Zwolle), uitgebreide mogelijkhe-den op het gebied van pleziervaren en een uniek polder- en deltalandschap. Wat ons betreft is de IJsseldelta een beetje ‘Nederland in het klein’, maar we nodigen je van harte uit dit zelf te beoordelen.

In dit magazine helpen wij je al vast een eindje op weg. Hier lees je wat het gebied zo bijzonder maakt en waarom het Nederland in het klein genoemd wordt. We geven je een impressie van de culturele en culinaire mogelijkheden in het gebied en vertellen waarom je de IJsseldelta zou moeten ontdekken vanaf het water. Ook hebben we voor je een selectie gemaakt van het beste dat het Nationaal Landschap IJsseldelta te bieden heeft.

Vanaf pagina 32 vind je toeristische informatie per gemeen-te, zo weet je wat er te ontdekken valt in Genemuiden, Has-selt, Kampen, Zwartsluis en Zwolle, maar ook kleine kernen als Zalk en Mastenbroek blijven niet onderbelicht.

Omdat de ondernemers de regio maken, vormen hun verhalen de basis van de informatie die je leest. We sluiten af met de adresgegevens van de VVV-agentschappen, een korte kennismaking met onze buurregio’s en aanbiedingen die we je niet willen onthouden. We blijven immers Neder-landers, nietwaar?

Veel plezier tijdens je ontdekkingsreis! Vertel ons en ande-ren vooral hoe je de IJsseldelta hebt beleefd.

Vo

orw

oo

rd

Deze gids bied je naast lees– en kijkplezier ook veel inter-actieve mogelijkheden. Installeer de applicatie Layar op

je smartphone en ontdek extra tips, weetjes en voordeeltjes. Je vindt deze bij dit logo.

Daarnaast verwijzen we je op een aantal plaatsen naar het complete aanbod van de IJsseldelta op www.vvvijsseldelta.nl. Want niet alles wat de IJsseldelta te bieden heeft laat zich stoppen in één gids.

Lars van Egmond, Merkleider IJsseldelta

4 5

ColofonDe IJsseldeltagids is tot stand gekomen door een samenwerking van IJsseldelta Marketing en Nationaal Landschap IJsseldelta.

Copyright MarketingOost, IJsseldelta Marketing Grafisch ontwerp BeeldprikkelsOplage 60.000 exemplarenFotografie IJsseldelta Marketing, Nationaal Landschap IJsseldelta, Ingeborg Lukkien, Ron Greve, Greg TheulingsCartografie Anyway Productions

Mede mogelijk gemaakt door Provincie Overijssel.

Inhoudsopgave

3

5

6

8

10

14

16

18

Voorwoord

Inhoudsopgave & Colofon

Plattegrond IJsseldelta

Nederland in het klein

Hét pleziervaargebied

Vier Hanzesteden binnen handbereik

Ontdek onze IJsseldelta per fiets

Evenementen in de IJsseldelta

Ontdek het pure landleven

(H)eerlijk IJsseldelta

In de IJsseldelta

Op stap in de Hanzesteden van de IJsseldelta

Doe mee en win!

Genemuiden

Grafhorst

Hasselt

’s-Heerenbroek

IJsselmuiden

Kampen

Kampereiland en Mandjeswaard

Kamperveen

Kamperzeedijk

Mastenbroek

Wilsum

Zalk

Zwartsluis

Vouw je eigen molen & bootje

Zwolle

Overijsseltrips

Vechtdal & WaterReijk

Salland & Hanzesteden

Rondom de IJsseldelta

VVV-agentschappen IJsseldelta

Informatiepunten Nationaal Landschap IJsseldelta

20

22

24

28

30

32

38

40

46

48

52

68

74

76

78

84

88

94

102

118

119

Inh

ou

dso

pg

ave

&

Co

lofo

n

104

120

121

122

123

76

Platte

gro

nd

IJsseld

elta P

latt

eg

ron

d

IJss

eld

elt

a

8 9

IJsseldelta

Historische steden, eeuwenoude waterwegen en unieke polders, dat is wat de IJsseldelta te bieden heeft. De IJsseldelta ligt aan de monding van de IJssel. Het bijzondere gebied wordt omringd door de drie Hanzesteden Zwolle, Kampen en Hasselt, tapijtstad Genemuiden en watersportparadijs Zwartsluis. In het midden van de IJsseldelta ligt Nationaal Landschap IJsseldelta met daarin één van de oudste polders van Nederland.

Nederland in het klein

IJsselfront (skyline) van Hanzestad Kampen

Ne

de

rland

in h

et kle

in

Het pleziervaargebied van ons land Het water staat centraal in de IJsseldelta en dat is nooit anders geweest. De IJsseldelta telt, naast het Zwarte Water, Zwarte Meer, Ketelmeer en de IJssel, ontelbaar veel weteringen, uiterwaarden en slootjes. Een paradijs voor de watersporter dus. Op het water kun je genieten van rust, ruimte, natuur én eeuwenoude havensteden. Een unieke combinatie in ons land.

Tegen de tijd dat het donker wordt leg je aan in één van de vele havens en geniet je van een wijntje in Hasselt, een culinaire verrassing in Zwolle of overnachting in Kampen.

Eén gebied, drie dynamische HanzestedenVanaf de twaalfde eeuw ontstond in Duitsland het Hanze-verbond. Doel van het Hanzeverbond was het beschermen en uitbreiden van de handel in producten als zout, granen, vis, hout, wijn, bier en dierenhuiden. In de IJsseldelta vind je maar liefst drie Hanzesteden. De (culturele) rijkdom die het Hanzeverbond met zich meebracht is hier nog goed zicht-baar en de dynamiek is vandaag de dag nog goed voelbaar. De steden vertellen verhalen over arbeid, handel en lange zeereizen. De imposante historische gebouwen, havens en verdedigingswerken maken de Hanzesteden tot prachtige ‘levende’ openlucht musea, die tot de verbeelding spreken.

Fietsend en wandelend door het Nationaal Landschap De IJsseldelta omsluit één van 20 Nationale Landschappen die ons land telt. Nationaal Landschap IJsseldelta bestaat onder andere uit één van de oudste polders van ons land: de polder Mastenbroek. Het unieke landschap onderscheidt zich door de grote mate van openheid, de oudste rationele, geometrische verkaveling en het reliëf in het landschap in de vorm van huisterpen en kreekruggen. Het gebied leent zich uitstekend om in te fietsen en te wandelen. Bekijk vanaf de oude zeedijken de polders en geniet van de bijzondere flora en fauna die de IJsseldelta rijk is.

Nederland in het klein De regio IJsseldelta is niet onder één noemer te vangen vanwege het gevarieerde karakter van het gebied. De rijke historie, de karakteristieke (Hanze)steden en dorpen, het cultuurhistorische landschap en de vele monumenten en kerken die de IJsseldelta bezit, zijn unieke historische kernkwaliteiten. Hiernaast bevat de IJsseldelta bijzondere natuurwaarden die zich kenmerken door de grote openheid en het rustieke karakter.

Waar je voorkeur ook naar uitgaat, de IJsseldelta heeft het mooiste dat ons land te bieden heeft. Fiets en wandel door het uitgestrekte landschap, vaar over de mooiste rivieren, bewonder en beleef de historische binnensteden, proef de heerlijke streekproducten, ontdek de vele verhalen die het gebied te vertellen heeft en vertel ze door. Kortom, ontdek onze IJsseldelta; Nederland in het klein.

Meer informatie over de IJsseldelta vind je in deze gids,

op www.vvvijsseldelta.nl en op facebook.com/ijsseldelta.

10 11

De IJsseldelta heeft een typisch Hollands landschap en dat betekent naast polders en karakteristieke steden en dorpen, water, water en nog eens water. Het gebied is uitstekend per boot te ontdekken.

Wat dit vaargebied bijzonder maakt is de unieke combinatie van stad en water. Ieder stadje heeft namelijk een haven vlak bij het centrum. Je loopt zo van de wal de stad in om te genieten van culinaire en culturele verrassingen. Je vaart als het ware van stadskern naar stadskern.

Varen tussen stadjes en Hanzesteden Hasselt heeft een beschermd stadscentrum met veel grach-tenpanden. Je kunt er op verschilende plekken liggen met de boot, zowel aan de kade als in de jachthaven. Zwartsluis ligt aan het kruispunt Meppelerdiep en Zwarte Water, De ligging is ideeal om naar één of meerder nachten verder te varen naar het Waterreijk, het IJsselmeer of frielsland.

Genemuiden heeft een passantenhaven die het bezoeken zeker waard is. Hier kun je kiezen of je over de Goot en het Ganzendiep of over het Zwarte Meer en het Ketelmeer naar Kampen vaart. Hanzestad Kampen is een heerlijke stad om in rond te lopen en heeft meer dan vijfhonderd (!) monu-menten. Naast musea, leuke winkels en een stadswande-ling heeft de oude, rijke ijsselstad het beroemdste varende zeilschip van Oost-Nederland in huis: de Kamper Kogge.

Vogels spotten op het Zwarte Meer De IJssel, het Zwarte Water, Zwarte Meer en Ketelmeer vor-men de watergrens rondom de IJsseldelta. Een bijzonder vaargebied is het Zwarte Meer, ontstaan bij het inpolderen van de Noordoostpolder. Het meer nodigt uit om even op adem te komen en te gluren naar de bonte verzame-ling vogels op het Vogeleiland. Op dit onbewoonde eiland brengen meer dan zestig verschillende vogelsoorten hun jongen groot.

Hét pleziervaargebied Aan boord en aan wal in de IJsseldelta

Stel je voor: je vaart op het Ketelmeer, de zon weerkaatst in het water en de dauw trekt lang-zaam op uit de weilanden. Aan boord heerst een serene rust en de boeg glijdt sierlijk door het water. In de verte zie een kerktoren, een brug en historische gebouwen. Even van boord om dit stadje te verkennen!

Hé

t ple

ziervaarg

eb

ied

RTL vaart in de IJsseldeltaBekijk hier met je smartphone of tablet de opnames die RTL Vaart heeft gemaakt van de IJsseldelta.

Voor meer informatie over varen? Kijk op www.vvvijsseldelta.nl

Vaartip: De IJsseldelta Havenkaart Met de water- en scheur vaste water-wegenkaart van de IJsseldelta heb je alle praktische informa-tie voor de waterrecreant in het vaargebied bij de hand. Op de ene zijde vind je de ruim twintig (jacht)havens in het gebied en tips voor aan wal, op de andere zijde vind je specifieke vaarinformatie.

De Havenkaart is verkrijgbaar bij de VVV-agentschappen. Kijk voor de adressen achterin dit magazine.

Hé

t p

lezi

erv

aarg

eb

ied

12 13

Rondje IJsseldeltaBevaar de IJssel, het Zwarte Meer en hetZwarte Water voor een rondje IJsseldelta.Je start in Zwolle en vaart via het ZwarteWater naar collega-Hanzestad Hasselt.Van daaruit vaar je verder naar hetgezellige Zwartsluis en komt u vervolgensin tapijtstad Genemuiden terecht. Via hetZwarte Meer en het Ganzendiep kom je bij de IJssel uit en doemt de indrukwek-kende skyline van Kampen op. Na een bezoekje aan deze Hanzestad vaar je via de IJssel weer terug naar de hoofdstad van Overijssel: Zwolle.

Hé

t ple

ziervaarg

eb

ied

WSV De Buitenhaven

Ondiep water: zwemgebied

Zwarte Meer

Café en Cafetaria d’Olde Soldaat

De Weijsberg

Korenmolen De Zwaluw

Kolk: zwemgebied

Afslag naar de rivier de Vecht

Theetuin Stadsland B&B

Haven

Café-Restaurant “De Oase”

Salonboot “Veerman van Kampen

5

6

7

8

1

2

3

4

9

10

11

12

Hé

t p

lezi

erv

aarg

eb

ied

14 15

Levende openluchtmusea De Hanzesteden waren en zijn belangrijke centra van handel en cultuur. Vandaag de dag zijn ze geliefd bij een breed publiek door hun historische karakter, plaatselijke specialiteiten en bijzondere winkelaanbod. De drie steden in de IJsseldelta vertellen verhalen over noeste arbeid, visserij en lange reizen over zee.

Waan je terug in die tijd met de Thea Beckman stads-wandeling door Kampen of neem een kijkje bij de Kamper Koggewerf. Wist je dat er in 2012 in de IJssel bij Kampen een puntgave Hanze Kogge (houten handelsschip) uit de eerste helft van de 15e eeuw is gevonden? Het schip verloor de strijd met het water. Het Stedelijk Museum in Kampen heeft hierover een permanente expositie ingericht. Ook Hasselt en Zwolle zijn ware openluchtmusea. De imposante historische gebouwen, havens, kades, grachten en verdedigingswerken maken alle drie de steden historisch erfgoed die het bezoeken meer dan waard zijn.

Vier Hanzesteden binnen handbereik Kampen, Hasselt, Zwolle, Hattem

De Hanze was in de middeleeuwen een verbond van steden en kooplieden. De roemrijke geschiedenis van het Hanzeverbond heeft haar sporen ruimschoots achtergelaten en de Hanze-steden omgetoverd tot karakteristieke toeristische trekpleister. In de IJsseldelta liggen maar liefst drie van deze Hanzesteden op steenworp afstand van elkaar: het pittoreske Hasselt, Kampen met haar spectaculaire IJsselfront en Zwolle, het culinaire en culturele hart van het Oosten.

Vie

r Han

zeste

de

n

bin

ne

n h

and

be

reik

Een dagje fun- of cultuurshoppen in een historisch decor Geen zin in een geschiedenisles? Geen punt. De Hanze-steden in (en buiten) de IJsseldelta hebben genoeg te bieden voor alle leeftijden. Wat te denken van een dagje funshoppen in Zwolle met haar enorme winkelaanbod. Of Kampen met één van de langste winkelstraat van Nederland. Bezoek één van de vele musea of leun lekker achterover in één van de bioscopen of theaters in Kampen of Zwolle.

Picknick in één van de 33 (!) parken in Zwolle of kies uit het enorme culinaire aanbod in de IJsseldelta. We durven gerust te stellen dat je gerechten uit alle windstreken van de wereld zult vinden. In de IJsseldelta worden het hele jaar verschillen-de culturele activiteiten, festivals en nautische evenementen georganiseerd. Voor een actueel overzicht kun je terecht op vvvijsseldelta.nl.

Hattem; de vierde Hanzestad bij de IJssdeldelta Hoewel Hattem officieel niet binnen de IJsseldelta ligt, is het prachtige Hanzestadje slechts ‘een brug’ verwijderd van Zwolle. De prachtige historische binnenstad, rivieroevers, ha-ventjes en bossen nodigen uit tot een bezoek aan deze stad aan de rand van de Veluwe.

Hanzesteden app Download hier met je smartphone of tablet de Hanzesteden app voor tips in de 7 Hanzesteden langs de IJssel waaronder Hasselt, Kampen en Zwolle.

Voor meer informatie over Hanzesteden in de IJsseldelta kijk op www.vvvijsseldelta.nl

“In de IJsseldelta worden het hele jaar verschillende culturele activiteiten, festivals en nautische evenementen georganiseerd.”

16 17

De routebeschrijving gaat uit van vertrekpunt Spoorkade in Kampen, maar je kunt natuurlijk bij elk gewenst knooppunt in de route starten. De route leid je het eerste deel door een waterrijk gebied. Je fietst van Hanzestad Kampen, richting Wilsum, waarna u via Veecaten richting Zwolle koerst. Langs het Westerveldse bos fiets je vervolgens richting Brinkhoek en Bruggenhoek. Hierna wordt koers

gezet richting Hasselt. Nabij Hasselt volg je de knooppunten richting Mastenbroek. Na een mooi stukje route langs de oudste polder van Nederland ga je via Kamperzeedijk, Grafhorst en IJsselmuiden, weer terug richting Kampen. De route kan ook iets ingekort worden. Je fietst dan door Mastenbroek rechtstreeks richting IJsselmuiden.

Ontdek onze IJsseldelta per fietsWind in de haren en trappen op die pedalen!

Historische steden, prachtige polders en eeuwenoude waterwegen. De IJsseldelta leent zich met haar afwisselende landschap uitstekend voor een fietstocht. We hebben een prachtige route voor je samengesteld. Maar je kunt natuurlijk zelf ook een route uitstippelen met het fietsknooppuntennetwerk dat in de hele IJsseldelta is aangelegd.

On

tde

k on

ze

IJsseld

elta p

er fi

ets

Vertrek vanaf knooppunt 41 (Spoorkade, Kampen) en volg de bordjes naar knooppunt 42 (Wilsumersteeg, Wilsum) gedurende 4.4 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 3 gedurende 5.3 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 2 (Zalkerdijk, Zwolle) gedurende 1.4 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 5 (Twistvlietpad, Zwolle) gedurende 2.7 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 63 (Hasselterdijk, Zwolle) gedurende 1.2 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 64 (Bachlaan, Zwolle) gedurende 0.3 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 67 (Bergkloosterweg, Zwolle) gedurende 7.5 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 47 (Maatgravendijk, Zwolle) gedurende 1.3 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 69 (De Doornweg, Zwolle) gedurende 2.9 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 68 (Havezatheweg, Zwolle) gedurende 1.0 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 60 (Gennerdijk, Hasselt) gedurende 1.7 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 31 (Stenendijk, Hasselt) gedurende 3.1 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 38 (Hoogstraat, Hasselt) gedurende 2.2 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 37 (Zwartewaterweg, Hasselt) gedurende 0.6 km.


Volg de bordjes naar knooppunt 29 (Nieuwe Wetering, Mastenbroek) gedurende 2.2 km.


Volg de bordjes naar knooppunt 28 (Dijkersteeg, Kampen) gedurende 4.3 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 12 (Kamperzeedijk, Grafhorst) gedurende 0.5 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 45 (Dorpsweg, IJsselmuiden) gedurende 5.5 km.

Volg de bordjes naar knooppunt 41 (Spoorkade, Kampen) gedurende 1.1 km.

U bent nu bij uw eindbestemming knooppunt 41 (Spoorkade, Kampen).

1. 0,0km

2. 4.4km

3. 9.6km

4. 11,0km

5. 13,7km

6. 15,0km

7. 15,3km

8. 22.8km

9. 24.1km

10. 27,0km

11. 28,0km

12. 29,7km

13. 32,8km

14. 35,0km

15. 35,6km

16. 35,7km

17. 57,9km

18. 43,9km

19. 48,2km

20. 48,8km

21. 54,2km

22. 55,3km

Routebeschrijving route +/- 55 km

Plan uw eigen route via www.routeyou.com

On

tde

k o

nze

IJ

sse

lde

lta

pe

r fi

ets

18 19

Eve

ne

me

nte

nin

de

IJsseld

elta

Het hele jaar door kun je leuke dingen doen in de IJsseldelta. Grootschalige maar ook oergezellige kleine evenementjes vind je in onze kernen. Kom ook genieten!

Bevrijdingsfestival Zwolle

Mei

Museumweekend IJsseldelta

April

Evenementen in de IJsseldelta

Juli

Kamper ui(t)dagen

Juni

Halve Marathon Zwolle

Augustus

Euifeest in Hasselt

September

Genemusiment

IJsseldelta Marathon

Oktober

November

Sinterklaasintochten in

de IJsseldelta

December

Kerst in oud kampen

Kijk voor de actuele evenementenkalender

van de IJsseldelta op www.vvvijsseldelta.nlof scan de QR-code

20 21

Ontdek hetpure landleven in Nationaal Landschap IJsseldelta

De wind in je haren, de zon op je gezicht. De geur van vers gemaaid gras prikkelt je zintuigen. Je fietst door de uitgestrekte graslanden van de IJsseldelta. Vergezichten lopen tot aan de horizon. Af en toe onderbroken door een monumentale terpboerderij die boven de polder uittorent. Kreken verdelen de kavels van elkaar, afgewisseld door kaarsrechte weteringen en slingerende dijkweggetjes. Welkom in de oudste polder van Nederland.

On

tde

k he

t p

ure

land

leve

n

Nationaal Landschap IJsseldelta Adembenemende vergezichten, eeuwen-oude polderverkaveling en karakteris-tieke boerderijen op terpen, dat zijn de drie kenmerken die dit gebied hebben gemaakt tot Nationaal Landschap IJssel-delta. Een gebied waarin wonen, werken en recreëren hand in hand gaan.

De IJsseldelta werd in 2005 door het Rijk erkend als Nationaal Landschap. Ons land telt 20 Nationale Landschappen waarin zich een unieke combinatie van agrarisch gebied, natuur en cultuurhistorie bevindt. Nationaal Landschap IJsseldelta bestaat uit de Polder Mastenbroek, Kampereiland, de Mandjeswaard, Polder de Pieper en de Zuiderzeepolder. De dorpjes ‘s-Heerenbroek, Wilsum, Kamperzeedijk, Grafhorst en Zalk liggen binnen dit gebied. Het strekt zich uit over delen van de gemeenten Kampen, Zwarewaterland en Zwolle.

Varen, fietsen en wandelenHet gebied biedt bijzonder veel moge-lijkheden om te fietsen, wandelen en te varen. Wist je dat de IJsseldelta aan alle kanten omsloten wordt door water? Bij Kampen vind je de IJssel, bij Hasselt het Zwarte Water en bij Zwartsluis het Ketel-meer.

Daarnaast zijn er talloze kanalen en sloten om bijvoorbeeld op te kanoën. Geniet ook van de prachtige fietsroutes langs het water. Het fietsknooppunten netwerk voert je langs ongerepte natuur rivieren, rietvelden en weidevogels. Of wandel over de kronkelende dijkjes.

Geschiedenis van de oude grondJe zou kunnen zeggen dat je de Nederlandse geschiedenis in het klein kunt terugvinden in het landschap van de IJsseldelta, haar steden en dorpen. Het eeuwenoude gevecht met het water, polder-landschappen, de Gouden Eeuw, het deltagebied, de verzuiling en zelfs een paar heuse molens. Bekijk de polders vanaf de oude zeedijken en geniet van de bijzondere flora, fauna en verhalen die de IJsseldelta rijk is.

“authentieke natuurgebieden, rietvelden en rivieren ”

Meer informatie over Nationaal Landschap IJsseldelta vind je op nlijsseldelta.nlAlles over de toeristische en recreatieve mogelijkheden van het gebied vind je op vvvijsseldelta.nl

On

tde

k h

et

pu

re la

nd

leve

n

22 23

De IJsseldelta staat bekend om haar water, Hanzesteden en natuurschoon in en om het Natio-naal Landschap, een uitstekende voedingsbodem voor het streekmerk (H)eerlijk IJsseldelta. Het streekmerk is een initiatief van diverse agrarische ondernemers die gespecialiseerd zijn in (h)eerlijke duurzame producten.

(H)eerlijk IJsseldelta Het beste komt van ons eigen land

(H)e

erlijk

IJsseld

elta

Lekker vers van eigen land(H)eerlijk IJsseldelta staat voor kwalitatief hoogwaardige producten uit de eigen regio die op duurzame wijze worden geproduceerd. Geen chemische stofjes of kunstmatige toevoeging dus. Helemaal van nu. Je kunt hierbij denken aan tomaten, komkommers, aardbeien, aardappelen, uien, zuivelproducten, boerderijwijn en meer. Je koopt de producten rechtsreeks bij de producent of bij een van de karakteristieke boerderijwinkels.

Je vindt (h)eerlijke boerderijwinkels in de IJsseldelta o.a. bij De Vreugdehoeve in Zwolle, Het Boerendiekhuus in Genemuiden, Rechterveld in Kampen en De Moestuin van aardbeijenkwekerij Kalter in IJsselmuiden.

Voor alle adressen en openingtijden kijk je op www.heerlijkijsseldelta.nl

Actief (H)eerlijk IJsseldelta Geniet van de weidsheid en authenticiteit van het Natio-naal Landschap! Stap op de fiets en ontdek de regio via het knooppuntensysteem of ga mee op weidevogelsafari, met

de speciale safaribus ga je op zoek naar de weidevogels zo-als jonge grutto’s of kieviten. Bij Polderzicht in Mastenbroek kun je de uitkijkpost speuren naar weidevogels en het boe-renleven ontdekken. Liever het water op? Er is een speciaal kanoroutenetwerk opgezet met diverse overstapplaatsen. Of stap terug in de tijd aan boord van een échte trekschuit.

(H)eerlijk IJsseldelta tips: Op zoek naar een origineel cadeau? De (H)eerlijk IJsseldelta streekproductenmand is o.a. verkrijgbaar bij Kalter Aardbijen in IJsselmuiden. Voor alle verkoopadressen van streekproducten kijk je op www.heerlijkijsseldelta.nl.

Doe je ook mee met het samenstellen van ons IJsseldelta kookboek? Streekproducten lenen zich hier uiteraard uitstekend voor. Stuur je IJsseldelta recept op naar [email protected] en wie weet haalt jouw recept het kookboek! Uiteraard wordt hierbij dan je naam vermeld.

Gastvrij onthaal in (H)eerlijk IJsseldelta Alle deelnemers van (H)eerlijk IJsseldelta ontvangen u gastvrij en geven u graag een rond-leiding. Wilt u één van de bedrijven bezoeken?

Bekijk de mo-gelijkheden op

heerlijkijsseldelta.nl. Dat kan direct hier met uw smartphone of tablet.

(H)e

erl

ijkIJ

sse

lde

lta

24 25

Een initiatief van recreatieve ondernemers ‘in de IJsseldelta’

NIEUW: De IJsseldelta Dijkentocht

Ondernemers ‘in de IJsseldelta’ zijn voornemens in de zomer van 2013 een route en kaart te ontwikkelen voor een IJsseldelta Dijkentocht. Houdt www.indeijsseldelta.nl in de gaten voor actuele informatie over deze bijzondere route die u dwars door de unieke flora en fauna van de IJsseldelta brengt.

28. Zuivelboerderij Erf 1

29. Vogelkijkhut fam. Vos

30. Streekwinkel ’t Rechterveld en uitkijkhut

31. Campereilander Kaas (alleen op afspraak)

32. Zorgappartementen Pieperhorizon

33. Ontmoetingscentrum Ons Erf

Voor meer informatie en reserveringen ga naar www.indeijsseldelta.nl

26 27

Voor meer informatie en reserveringen ga naar www.indeijsseldelta.nl

28 29

Door op stap te gaan met een stadsgids leer je verhalen van een stad kennen die voor het blote oog verborgen blijven. De gids vertelt je allemaal interessante historische feitjes over Zwolle en Kampen. Stap voor stap verken je de steden en kom je op plekken waar je anders nooit zou komen. Of je nu kiest voor een culinaire, culturele of historische invalshoek, je maakt op unieke wijze kennis met het sfeervolle decor van onze Hanzesteden.

Op stap in de Hanzesteden

van de IJsseldelta

Programma A Stadswandeling Kampen De twee uur durende wandeling leidt langs vele bijzondere en culturele bezienswaardigheden, zoals de St. Nicolaas-kerk, het Gotische Huis en de drie nog aanwezige stads-poorten.

Je ziet karakteristieke panden, verschillende monumenten en de ‘Fresco’s van de kleine middenstand’. Kampen ken-merkt zich door het grote aantal imposante kerken. Tijdens de stadswandeling kun je kiezen voor een bezichtiging van de Buitenkerk of de St. Nicolaaskerk, ook wel Bovenkerk genoemd.

De wandeling door de sfeervolle stad Kampen geeft je een goede indruk van de bijzondere geschiedenis van de stad. Een echte aanrader voor cultuur en historie liefhebbers.

Programma B Ontdek Kampen 10.00 uur Bij lunchroom ‘t Trappetje word je van harte wel-kom geheten met twee kopjes koffie/thee en een gebakje. 10.30 uur Je krijgt een stadswandeling door Kampen onder leiding van een gids. Zie programma A voor de omschrijving. 12.30 uur Lunch bij Lunchroom ’t Trappetje. 14.00 uur Op eigen gelegenheid breng je na de lunch een bezoek aan het Ikonenmuseum van de Alexander stichting voor Russisch-orthodoxe kunst. Het museum is gevestigd in een historisch klooster. Er zijn tien zalen ingericht met circa 170 ikonen, uit o.a. Rusland en Griekenland, van de 16de tot de 19de eeuw. Mede door zijn omvang en uitzonderlijke collectie is het Ikonenmuseum uniek in Nederland.

Vanaf 26 maart t/m 31 augustus 2013 is er internationale ikonententoonstelling ‘Russische Ikonostase’. Hiervoor geldt een toeslag van € 2,00 per persoon.

Op

stap in

de

Han

zeste

de

n

van d

e IJsse

lde

lta

Programma C Historische stadswandeling Zwolle ‘Tour de Hanze’ Tijdens de historische stadswandeling vertelt de gids over de geschie-denis van Zwolle en je bezoekt daarbij plekken en gebouwen waar je de geur van het verleden opsnuift. De wandeltour voert langs de Onze Lieve Vrouwe Basiliek met Peperbustoren en de enige nog overgebleven stadspoort van Zwolle, de ruim 600 jaar oude Sassenpoort waar tijdens de Middeleeuwen nog pek en veren naar beneden kwamen. De ervaren stadsgids vertelt onderweg over de Hanze, talloze gevels en bouwstijlen. Tevens kun je een groot aantal monumenten als de Schepenzaal en de Grote- of St. Michaëlskerk van binnen bezichtigen (indien beschikbaar). De tijdsduur van dit programma is ± 2 uur.

Programma D Wijnwandeling Zwolle Een ervaren stadsgids neemt je mee op pad en laat je de mooiste en bij-zondere plekjes van de binnenstad zien. Zwolle is een dynamische Han-zestad met binnen de stadsgrachten vele unieke monumenten, musea, historische gevels, kunstwerken en karakteristieke panden. Ook culinair gezien is het goed toeven in Zwolle. Al met al redenen genoeg om voor deze wijnwandeling te kiezen! Eerst wandelen door de Zwolse histo-rische binnenstad en vervolgens genieten van een kleine wijnproeverij in combinatie met een kaasplankje of paté. Een vinoloog vertelt je alles over de kunst van het wijn proeven, hoe wijnen worden geproduceerd en wanneer een wijn het beste tot zijn recht komt. Kortom: een verruk-kelijke combinatie van cultuur snuiven en wijn proeven! De tijdsduur van dit programma is ± 2,5 uur.

PrijzenProgramma A € 6,50 p.p.Programma B € 29,95 p.p.Programma C€ 6,00 p.p. Programma D € 19,95 p.p.

Minimum deelname Programma A 10 personen. Programma B 20 personen. Programma C 10 personen. Programma D 12 personen.

Inclusief Programma A - VVV stadsgids. - Entree voor één van de kerken.Programma B - Twee keer koffie/thee met gebak. - VVV stadsgids. - Lunch. - Entree Ikonenmuseum (excl. tentoonstelling).Programma C - VVV stadsgids. - Entree.Programma D - VVV stadsgids. - Entree. - Wijnproeverij met hapjes.

Boek jouw stadswandeling via: MarketingOost, afd. Overijsseltrips

Postbus 1155, 8001 BD Zwolle www.overijsseltrips.nlTelefoon: 038-4222299 Email: [email protected]

Op

sta

p in

de

Han

zest

ed

en

van

de

IJss

eld

elt

a

3130

Herfstactie

#IkbenHanze fotoactie (Instagram en Facebook) Fotografeer de Hanzesteden Zwolle, Kampen, Hasselt of Hattem zoals jij ze ziet en doe mee met de online #ikben-hanze fotoactie. Fotografeer jezelf als onderdeel van de ka-rakteristieke Hanzesteden in de IJsseldelta en deel de foto’s via Instagram en Facebook. Krijg jij de meeste likes dan win je een professionele spiegelreflexcamera!

Voor meer informatie en actievoorwaarden zie facebook.com/ikbenhanze Looptijd: okt, nov

Winteractie

#GekopIJsseldelta receptenwedstrijd (Pinterest en Facebook) Ben jij ook zo’n kookgek? Deel je lekkerste streekrecept en bemachtig een plekje in het eerste kook-creatie kookboek dat via sociale media vorm krijgt. Overtuig de jury online met tekst, beeld en geluid. Gebruik je ingrediënten van het streekmerk IJsseldelta, dan heb je uiteraard een streepje voor. De winnaar wint een kookworkshop bij driesterrenres-taurant de Librije in Zwolle.

Voor meer informatie en actievoorwaarden zie facebook.com/gekopijsseldeltaLooptijd: jan, feb

Voorjaarsactie 2014

Stapel #GekopIJsseldelta fotoactie (Twitter en Facebook) In de lente heb je zin om naar buiten te gaan, om nieuwe dingen te proberen en anderen te ontmoeten. Een uitge-lezen moment om het Nationaal Landschap IJsseldelta te ontdekken. Te voet, per fiets of op het water. En als je daar dan toch bent, leg dan jouw lentekriebels in het polderland-schap vast of omschrijf ze in 140 tekens en deel ze met ons op Facebook of Twitter. Wat je kunt winnen? Wat dacht je van een cursus koe-knuffelen?

Voor meer informatie en actievoorwaarden zie facebook.com/gekopijsseldeltaLooptijd: april, mei, juni.

Do

e m

ee

en

win

! Do

e m

ee

en

win

!

Word ook online IJsseldelta ambassadeur

www.vvvijsseldelta.nl

[email protected]

facebook.com/ijsseldelta

twitter.com/ijsseldelta

youtube.com/ijsseldelta

pinterest.com/ijsseldelta

E

Doe mee en win!

32 33

De geschiedenis van GenemuidenDe stad Genemuiden zoals die er nu ligt, kent een lange geschiedenis. Ergens in de grijze geschiedenis streken de eerste bewoners neer in het moerassige gebied. In het jaar 500 na Chr. is er sprake van de nederzetting Gelmuda. Genemuiden heeft waarschijnlijk de naam te danken aan de loop van het Zwarte Water, ‘de mond van Genne’. Die naam komt terug in oude kaarten en documenten.

GroeiOok ‘Gelmuda’ bloeide gestaag tot een aanzienlijk dorp en kreeg in 1275 van Jan van Nassau, elect van Utrecht, leenman van Oversticht, stadsrechten. Genemuiden stond in het teken van de visserij en de visrechten breidden zich dan ook snel uit. Als Genemuiden dan ook nog in 1347 het veerrecht krijgt, ontwikkeld het zich tot een grote vissersplaats.

InnovatiefDoor de verzilting van de Zuiderzee, neemt de visserij in Genemuiden rond 1625 af. De aandacht verlegde zich naar de verwerking van riet en biezen. Daarom is aan het eind van de 17e eeuw niet meer de visserij, maar de hooi-, riet-, en biezenhandel de belangrijkste bron van inkomsten. Deze biezenhandel kwam na 1800 pas goed in bloei en de Genemuider matten (blokmatten) kwamen tot stand. Een heuse eigen uitvinding. Deze matten groeiden uit tot een belangrijk exportartikel..

MoeilijkDe natuur was in vroegere tijden een onvoorspelbare factor. Ook groeide door het gebrek aan goede techniek, een ramp snel uit tot grote omvang. Branden en overstromingen kunnen in een adem genoemd worden met Genemuiden.

Genemuiden

Ge

ne

mu

ide

n

VeerpontDe veerpont tussen Genemuiden en Zwartsluis is nog volop in bedrijf. De veerpont hoort bij Genemuiden als de tapijtindustrie en het diepe geloof van veel inwoners. Veel bezoekers van het stadje komen via de pont het Zwarte Water over. Maar het pontje heeft een geschie-denis. Op 8 maart 1922 vond bij Genemuiden een veer ramp plaats op de rivier het Zwarte Water. Tijdens een hevig noodweer zonk de pont. Elf mensen, onder wie de burgemeester en zijn vrouw, verloren hierbij het leven.

Door oorlog en hooibergbranden, brandde Genemuiden meerdere malen voor een groot deel af. Een ramp voor de bevolking die weer opnieuw moest beginnen. En voordat, rond 1866, de binnenhaven werd afgesloten, vonden er ook grote overstromingen plaats, zoals de laatste in 1825, welke 22 mensenlevens eiste.

CrisisDe technische ontwikkelingen zorgden in Genemuiden voor een ongekende economische opleving. Crisistijden zorgden echter voor grote neergang. Na 1900 was er bijna vijftien jaar sprake van ongekende welvaart. Hooi, riet en biezen werden dagelijks verwerkt tot vele producten. In de jaren twintig begon echter de dip en die zette na de crisis op Wallstreet in 1929 pas goed door. De hele biezenindustrie lag op z`n gat en er was

alleen nog wat werk in de kokos over. In 1934 werkten in totaal nog maar dertig mannen in de Genemuider industrie.

TapijtIn de stad ontstaat na de Tweede Wereldoorlog een geheel nieuwe industrie. Geïmporteerde kokosgarens werden omgezet tot kokosmatten. Dit ontwikkelt zich zo goed, dat er rond de jaren 50 maar liefst 39 kokosfabrieken waren gevestigd in Genemuiden. Door de technische ontwikkelingen bij te houden, is de industrie in Genemuiden in staat gebleken om centrum van de tapijtindustrie te worden. Steeds meer mensen vonden werk in de tapijtindustrie. Tegenwoordig komt 60% van de tapijtproductie over heel Nederland uit Genemuiden.

De kracht van Genemuiden is gelegen in ‘doorzetten na tegenslag’. Ook verloren de inwoners van Genemuiden nooit de hoop op betere tijden. Die karaktertrekken zien we nog steeds terug. Genemuiden is de stad met de meeste ondernemers per hoofd van de bevolking. Veel inwoners beginnen een eigen onderneming. Dat is terug te zien in de toonaangevende bedrijven die in Genemuiden gevestigd zijn. Ook de middenstand kent vele unieke en originele winkels. Genemuiden blijft zoals het was, levend en bruisend.

Wist je dat...

“Door oorlog en hooibergbranden, brandde Genemuiden meerdere malen voor een groot deel af. ”

Ge

ne

mu

ide

n

3534

Het tapijtmuseumGenemuiden is dé tapijtstad bij uitstek. Maar liefst 60 pro-cent van de totale Nederlandse productie van kamerbreed tapijt is afkomstig uit Genemuiden. Het is dan ook logisch dat Genemuiden een Tapijtmuseum bezit, waar de boei-ende geschiedenis is vastgelegd. De geschiedenis van tapijt gaat vele eeuwen terug.

De collectie van het Tapijtmuseum bestaat onder andere uit een permanente tentoonstelling van alle soorten vloerbe-dekking door de eeuwen heen, houten weefgetouwen en hulpmiddelen voor het maken van biezenmatten. Ook zijn er diverse soorten biezenmatten, bijzondere weefgetouwen en een fotocollectie. Naast afwisselende tentoonstellingen is er één permanente tentoonstelling te zien: ‘Van klei tot kamerbreed tapijt’.

Het tapijtmuseum vind je aan de Klaas Benninkstraat 2a, Genemuiden. T. 038-3855923 www.tapijtmuseum.nl

Galerie de DiekGalerie de Diek is midden in Genemuiden gevestigd, in een karakteristiek voormalig woonhuis. Sinds 2009 etaleert Marinus Burgmeijer hier zijn werk. Meteen bij binnenkomst is duidelijk dat hij een voorliefde heeft voor de natuur van de IJsseldelta.

Hij noemt zichzelf een wildlife-artist. Al op jonge leeftijd nam hij potlood en penseel ter hand om opgedane indruk-ken vast te leggen. Burgmeijer streeft naar een schilderij dat door de toeschouwer begrepen kan worden zonder tus-senkomst van een kunsttheoreticus. Over elk schilderij kan hij warm vertellen en de perspectieven in zijn schilderijen kiest hij bewust.

Om realistisch te kunnen werken maakt hij veldschetsen in de natuur. Niet om een reproductie van de natuur te maken, maar een vertaling van zijn waarneming. Het vergt een grote kennis van het onderwerp. Een plant of vogel moet op dàt moment in dàt jaargetijde passen. Dat is voor Burgmeijer het verschil tussen een plaatjesmaker en een wildlife-art schilder. Voor de liefhebber van het landschap van de IJsseldelta een must om een kijkje te nemen!

Galerie de Diek is te vinden aan de MG Simondsstraat 1, Genemuiden. T. 038-3856393. www,marinus-burgmeijer.nl

Theedrinken bij Zorgboerderij de PieperhoeveTot 2000 was boerderij de Pieperhoeve, gevestigd aan de Slaperdijk, een melkveehouderij. Sinds de eeuwwisseling heeft de Pieperhoeve de bedrijfsvoering aangepast en is overgestapt op zoogkoeien en schapen. Vanaf mei 2004 werd de boerderij officieel benoemd tot erkend zorgboer-derij.

Drie dochters van de oprichters begeleiden de zorgvragers op de boerderij. Zorgvragers zijn mensen die het leuk vin-den om op de boerderij te zijn, omdat ze van dieren

houden en omdat ze graag buiten zijn. De zorg wordt ge-boden vanuit een christelijke levensovertuiging. ‘Onze visie is vanuit ons christen zijn: uit liefde omgaan met elkaar, respect hebben voor elkaar, open en eerlijk communiceren met elkaar en iedereen gelijkwaardig behandelen.’ De zorg-boerderij heeft ook een theeschenkerij die op gezette tijden open is voor fietsers en wandelaars.

Zorgboerderij de Pieperhoeve kun je vinden aan de Slaper-dijkweg 1, Genemuiden. T. 038-3376682.www.pieperhoeve.nl

Ge

ne

mu

ide

n

Wist je dat...

Verboden te roken in de AchterwegGrote branden hebben Genemuiden meerdere malen geteisterd. Al in 1625 en 1698 waren er grote branden. In 1698 verbrandde bijna de hele stad. Tachtig hui-zen, eenenvijftig schuren en enige pakhuizen werden verwoest. Ook in 1740 was er een grote brand, en sindsdien gold er op de openbare weg in Genemuiden een rookverbod.

De meest recente stadsbranden vonden plaats in 1868 en 1882. Ook toen werd de stad grotendeels verwoest. Door de catastrofes zijn er in het eeuwenoude stadje bijna geen gebouwen te vinden die ouder zijn dan 125 jaar. Tijdens de brand van 1868 ging ook het hele stadsarchief verloren. Op de Achterweg bevinden zich traditioneel veel hooibergen tussen de woonbebou-wing. Het rookverbod is daar nu nog steeds van kracht en daarmee uniek in Nederland.

Ge

ne

mu

ide

n

36 37

Ge

ne

mu

ide

n

PetroleumkeldersNa de vele branden van Genemuiden zijn de petrole-umkelders ontstaan. Om nieuwe branden te voorko-men werd het de bevolking verboden petroleum vanuit huis te verkopen en op voorraad te hebben. Vandaag de dag zijn de petroleumkelders nog te bezichtigen. Voor meer informatie: VVV-agentschap Genemuiden

OudheidkamerWie meer wil weten over de geschiedenis van Genemuiden kan een bezoekje brengen aan de Oudheidkamer. Een aantal historische stijlkamers, waaronder een authentiek winkeltje en een tim-merwerkplaats, voert je terug naar het verleden.

De vaste collectie bestaat onder meer uit kleder-drachten, archeologische vondsten en curiosa. Regelmatig worden er wisselexposities georgani-seerd. Ook voor informatie over historie, genealo-gie en het plaatselijke dialect kun je aankloppen bij de Oudheidkamer. Meer informatie vind je op de website van de Stichting Vrienden van OudGenemuiden.

KasteelDat de stád Genemuiden ooit een kasteel ‘had’, is bui-ten de regio nauwelijks bekend. Binnen het historische centrum probeert de plaatselijke oudheidkamer de herinnering aan het roemruchte én rumoerige verleden van ”Het Blockhuys” levend te houden. Want met de afbraak ervan, ging Genemuiden een aantal eeuwen grauwe vergetelheid tegemoet.

WaterputtenDe waterputten zijn stukjes verborgen geschiedenis, weggestopt onder vloeren in het oude Genemuiden. Kleine openingen bieden zicht op diepe gemetselde schachten die er letterlijk sinds mensenheugenis zitten. Een van de putten kwam afgelopen jaar bij een verbou-wing tot verrassing van de eigenares onder de vloer tevoorschijn. Interessant om te zien is hoe de eigena-ren de putten hebben bewaard of zelfs middels een glastegel permanent in het zicht houden. De putten zijn verlicht, zodat u het metselwerk en het spiegelende water enkele meters in de diepte goed te zien krijgt.

Stadswandeling, fietsrouteWandelend of fietsend Genemuiden en omgeving verkennen? Loop eens binnen bij het VVV-agentschap voor wandelen fietsroutes.

KunstrouteOntdek de kunstroute van Genemuiden. In dertig winkels in het centrum zijn werken van plaatselijke kunstenaars te bewonderen. Voor meer informatie: VVV-agentschap Genemuiden.

HorecaCafé / cafetaria d’ olde Soldoat Oosterbrugstraat 9 – 11 Genemuiden 038-3854116 www.doldesoldoat.nl

Restaurant De Biezen Langestraat 16Genemuiden 038-3859110 www.restaurantdebiezen.nl

Overnachten

Weidevogelhuus / Boerendiekhuus Cellemuiden 16Genemuiden 038-3856826 www.boerendiekhuus.nl

VermaakStedelijk Museum / Oudheidkamer Genemuiden Hoek 27Genemuiden 038-3855472 www.oudgenemuiden.nl

Stoomgemaal Mastenbroek Genemuiden en bezoekerscentrum Kamperzeedijk 5Genemuiden 038-3446525 www.stoomgemaal.nl

Tapijtmuseum Klaas Benninkstraat 2aGenemuiden 038-3855923 www.tapijtmuseum.nl

WinkelsWereldwinkel GenemuidenVVV-agentschap Nijstad 32Genemuiden 038-3857044 www.wereldwinkelgenemuiden.nl Rabobank Genemuiden Julianastraat 1Genemuiden 038-3853838 www.rabobank.nl/genemuiden

AdressenGenemuiden

Ge

ne

mu

ide

n

Voor een totaaloverzicht van alle toeristische- recreatieve ondernemers in de IJsseldelta scan deze code of ga naar


3938

Geschiedenis van een natuurrijk stadjeMidden in Nationaal Landschap IJsseldelta ligt, onder de rook van Kampen, het voormalige vissersdorp Grafhorst. Sinds 1333 bezit Grafhorst stadsrechten, maar het wordt in de volksmond liefkozend aangeduid als dorp. Grafhorst,

met zijn 1000 inwoners, kent een prachtige ligging aan het Ganzendiep en is een goede uitvalsbasis voor het verken-nen van de omliggende natuur. Dat dit populair is blijkt uit de vele recreatiemogelijkheden langs het water. Gelukkig is dat nu zo, want hoe klein Grafhorst ook is, het heeft grote rampen gekend. Zo werd het dorp diverse keren geteisterd door grote overstromingen. In diezelfde periode verwoeste een enorme brand bijna heel Grafhorst. Van de zestig woningen, bleven er drie over. Volgens de overlevering hebben ook de Vikingen Grafhorst aangedaan.

Visserij Tot laat in de 20e eeuw was Grafhorst een echt vissers-dorp. Eeuwenlang was dit de grootste inkomstenbron. In de bloeiperiode van de visserij, net voor de afsluiting van de Zuiderzee in 1932, telde Grafhorst zelfs 33 eigen vissers-schepen met de registratieletters GT. De laatste beroepsvisser van Grafhorst beëindigde in 1946 zijn visserij in de voormalige Zuiderzee. Daarna was het afgelopen met de bedrijvigheid in de haven en in 1950 werd die dan ook gedempt. Naast visserij was veeteelt in Grafhorst een hoofdmiddel van bestaan. Dat is het nu nog steeds.

Grafhorst

Grafh

orst

Wist je dat...

BiestemarktTraditioneel wordt in Grafhorst sinds 1864 in oktober de “biestemarkt” (beestenmarkt) gehouden, een dorpsfeest annex veemarkt. Het vee is inmiddels al jaren niet meer te bekennen, maar het traditionele feest wordt nog steeds gevierd. Grafhorsters en oud-Grafhorsters ko-men dan bij elkaar om paling en krentenbrood te eten. De Grafhorsterraad besloot op 3 augustus 1864 om de enige jaren daarvoor gesloten veemarkt te heropenen. In dat jaar wordt de najaarsmarkt voor het eerst op de eerste dinsdag in oktober gehouden. De huidige ‘biestemarkt’ te Grafhorst is vooral een warenmarkt en familiereünie.

Gra

fho

rst

Vakantiewoning aan het Ganzendiep Water, varen, vissen, fietsen en natuur? Dat kan allemaal in de buurt van vakantiewoning “aan het Ganzendiep” bij de boerderij van Piet van der Steege. Deze vakantiewoning is een aanrader voor gezinnen, een vissersgezelschap, vaarliefhebbers en ouderen. De accommodatie is direct ge-legen aan het Ganzendiep. Van hier uit is ook het prachtige natuurgebied het Zwartemeer bereikbaar. Met de boot of jacht is het mogelijk om Kampen, Genemuiden, Hasselt en andere plaatsen vanaf het water direct benaderen. Vanuit de woonkamer van de vakantiewoning is het uitzicht zeer de moeite waard. Je kijkt namelijk uit op Hanzestad Kampen met zijn monumentale kerken en gebouwen.

Vakantiehuis “Aan het Ganzendiep” is te vinden aan Kerk-straat 53, Grafhorst. T. 038 331 53 95

Sigarenfabriek Van ‘t VeenVerstopt in een oude schuur in Grafhorst worden nog op de traditionele manier sigaren vervaardigd. Deels machinaal, maar Van ‘t Veen Junior rolt de sigaren ook nog met de hand. Alle sigaren worden volgens traditioneel recept gefa-briceerd uit 100% zuivere tabak. Net als in het nabijgelegen Kampen heeft dus ook Grafhorst een heuse sigarentraditie.

Sigarenfabriek Van ’t Veen is gevestigd aan de Grafhorster-weg 22A , Grafhorst. T. 038 332 6627

40 41

Een stad met een beschermd stadsgezicht en meer dan 70 monumenten in het historisch centrum, gelegen aan het Zwarte Water. Opgravingen hebben uitgewezen dat in een deel van Hasselt al rond 1000 v. Chr. mensen aanwe-zig waren. Of deze daar permanent woonden is niet zeker maar wel aannemelijk. Het water, de nabije natuur en de cultuur maken Hasselt aantrekkelijk voor zowel wonen als recreatie. In de directe omgeving kun je volop genieten van de natuurgebieden langs de oevers van het Zwartewater en de Vecht. Wim Zwitser, inwoner van Hasselt en actief binnen de Stichting Promotie Hanzestad Hasselt, komt oorspronkelijk

uit het westen van het land. Hij woont inmiddels al 40 jaar in Hasselt en is nog altijd verliefd op het pittoreske stadje: “Hasselt is een uniek stukje Nederland met alle cultuur en monumenten en dan op zo’n korte afstand van het water, de bossen en de unieke uiterwaarden van de IJssel en het Zwarte Water. Hasselt is een schat van een stad en een stad met een schat.”

Hanzestadwandeling door HasseltDe Hanze stadswandeling heeft een lengte van ongeveer 3 kilometer en laat je de sporen zien uit het rijke Hanzeverle-den van Hasselt. Deze bijzondere wandeling kun je kopen bij de VVV-agentschap en het TIP in Hasselt. De wandeling start op de Markt.

Oude Stadhuis Het Oude Stadhuis heeft een centrale plaats in Hasselt. Dit laatgotische gebouw uit de 15e-16e eeuw onderging in 1998 een grootscheepse restauratie. Het is tevens een be-zoekerscentrum waar zich - voor de liefhebbers - een ver-zameling schilderijen en oude wapens bevindt, waaronder één van de grootste collecties haakbussen ter wereld! Ook zijn er exposities te zien. Een bezoek aan de St. Stephanus-kerk, de patroonheilige van de kerk en de stad, is eveneens de moeite waard. De laatgotische hallenkerk stamt uit het midden van de 15e eeuw. Tegenwoordig worden er nog regelmatig orgelconcerten gehouden omdat de kerk in het bezit is van een orgel van Rudolf Knol uit 1806.

Het oude Stadhuis vind je aan Markt 1, Hasselt. www.historischevereniginghasselt.

Hanzestad Hasselt

Hasselt met zijn grachtenpanden en historische geveltjes is een oude Hanze- en vestingstad. Hoog boven alles uit torent de St. Stephanuskerk uit 1497, die door het weidse landschap al van ver is te zien. Rond 1252 kreeg Hasselt stadsrechten van de bisschop van Utrecht. Door de lig-ging aan een knooppunt van landen waterwegen werd Hasselt een belangrijk handelscentrum. Sporen van de welvaart die de Hanze met zich meebracht, vinden we nog steeds terug.

Han

zestad

Hasse

lt

Kalkovens De Kalkovens horen bij een rijk stukje historie van Neder-land. In deze ovens werd uit schelpen kalk gewonnen en gebruikt voor de huizenbouw. In Hasselt behoorde het tot de oudste industriële bedrijfstak. Nederland is al een tijd niet meer afhankelijk van deze vorm van kalkwinning, omdat nu woningen met cement gebouwd worden. In 1990 sloot deze laatste nog brandende kalkbranderij van West-Europa haar poorten.

De Kalkovens zijn nu een industrieel monument en je kunt er zien hoe het schelpkalkbranden vroeger in zijn werk ging. De Kalkovens bestaan uit twee gerestaureerde ovens. Daar-naast staat een leshuis waar een permanente tentoonstel-ling van de originele gebruiksvoorwerpen en vondsten die tijdens het baggeren van de grachten van Hasselt tevoor-schijn kwamen. In het documentatiecentrum neem je een duik in de wereld van de Kalkovens. Oude schoolplaten, fo-to’s en filmmateriaal vertellen het verhaal over het schelpen-vissen en het productieproces van schelpkalk. De Kalkovens zijn het hele jaar geopend maar let op de openingsdagen. In juli en augustus dagelijks geopend (behalve zondag) van 12.00 – 15.30 uur. Tijdens de ochtenduren in de zomer is bezichtiging alleen mogelijk op afspraak. Overige maanden geopend op afspraak (behalve zondag).

Je vindt de Kalkovens aan Kalkhovenwegje 3, Hasselt. www.sphh.nl/kalkovens

Korenmolen de Zwaluw Net buiten Hasselt staat aan de rand van de oudste stenen zeewering van Nederland de mooie historische Korenmo-len de Zwaluw. De huidige molen dateert van 1867 maar al rond 1500 was er sprake van dat hier een molen stond. In de loop der eeuwen is de molen in handen van verschil-lende eigenaars geweest. Tot 1955 werd er koren gemalen voor bakkers. Hierna is nog geëxperimenteerd met de molen voor het opwekken van elektriciteit met windkracht. Hier bleek de molen te zwak voor. Uiteindelijk is de molen in 1996 overgedragen aan een stichting die de molen heeft gerestaureerd. De molen is elke zaterdag open voor bezoekers. Er wordt dan uitleg gegeven over het molenaarsvak. Maar het kan ook zijn dat de blauwe vlag buiten hangt. Dan mag je ge-woon binnen stappen. Korenmolen de Zwaluw is ook een trouwlocatie en het kan afgehuurd worden voor speciale gelegenheden.

De Zwaluw staat aan de Stenendijk 8, Hasselt.

VeldschuurGescheiden door het water maar met uitzicht op Hasselt ligt in een oase van rust De Veldschuur. De Veldschuur is een in 2005 herbouwde historische Staphorster boeren-veldschuur en herbergt een educatief informatiecentrum voor natuur, cultuur, historie en archeologie uit de regio. De Veldschuur valt op in het landschap door de grote letters Bid en Werk op het rieten schuine dak.

In het infocentrum werken Staatsbosbeheer en de stichting “Vrienden van de Oldematen” samen. Het grote gebied van de Oldematen is bijna weer geheel ingericht als natuur-gebied waar verdwenen planten en dieren in alle rust het voormalige landbouwgebied opnieuw in bezit nemen. Het uitgestrekte veengebied werd oorspronkelijk vanuit het Zwartewaterklooster in de 13e eeuw ontgonnen door kleine groepen boeren die het gebied langzaam in bezit namen en zich een weg baanden van west naar oost door het moerassige gebied.

De Veldschuur is gevestigd aan Wijkweg 2, Rouveen (vlak bij Hasselt).

Han

zest

adH

asse

lt

Grachtengordel:

Baangracht, Heerengracht, Prinsengracht en Brouwersgracht. Veel bezoekers zijn verbaasd in Hasselt een ‘klein Amsterdam’ aan te treffen. De grachten met hun bruggen, kades en sluizen zijn opmerkelijk gaaf bewaard gebleven.

Ook heeft Hasselt een Kalverstraat die vermoedelijk ouder is dan de Kalverstraat in Amsterdam. Zeker is dat beide straten gebruikt werden als marktplaats voor het verandelen van vee.

42 43

Wist je dat...

Bedevaartsoord De Heilige StedeHasselt was in de late Middeleeuwen een religieus centrum. Vooral de aanwezigheid van het Ma-riaconvent was belangrijk en het heiligdom De Heilige Stede was befaamd en heeft nog steeds een niet onbelangrijke, regionale functie binnen de Nederlandse Katholieke geloofsgemeen-schap. De huidige R.K. Kerk aan het Eiland werd in 1933 gebouwd op de plaats waar zich in de middeleeuwen, rond 1390, het bedevaartsoord ‘De Heilige Stede’ bevond. Het was een heilige plaats waarvan oudsher diverse pelgrims kwamen op die plek te bezoeken. Het stond namelijk bekend als een plek waar diverse wonderen zijn gebeurd. Let op de spreuk boven de ingang: Miserorum et Afflictorum Asylon (Toevluchtsoord voor Ongelukkigen en Bedroefden).

GPS-wandeling door de Hasselter natuur Het waterrijke natuurgebied Olde Maten bij Hasselt is sinds 1 juni 2011 te bewandelen met behulp van GPS. Een ‘Abeltje’ (zo heet de GPS apparatuur) is te leen bij De Veldschuur in Rouveen. Kinde-ren en volwassenen kunnen zo speurenderwijs kennis maken met de boeiende flora en fauna. Waterschap Groot Salland heeft samen met Staatsbosbeheer en de stichting Vrienden van de Olde-maten de educatieve GPS-route van 2,7 kilometer ontwikkeld die de bezoeker laat kennismaken met de natuur en de taken van het waterschap. Een kleine handcom-puter wijst de weg. Onderweg krijgt de bezoeker allerlei informa-tie, uitdagende opdrachten en ook filmpjes te zien. In De Veldschuur, op school en/of thuis kan die informatie worden aangevuld.

Han

zestad

Hasse

lt

Vechten voor de natuurVoormalig hoofdconducteur der Nederlandse Spoorwegen, maar vooral gepassioneerd vrijetijdshistoricus Paul Radema-ker (1937) woont midden in het oude hart van de Zwartewa-terstad Hasselt.

Paul Rademaker is een natuurmens. Graag staat hij met zijn laarzen in de modder. Die liefde voor zijn omgeving leidde ertoe dat hij aan de wieg stond van de natuurwacht IJs-seldelta, de voorloper van de huidige natuurvereniging met dezelfde naam. Het ging in die tijd niet goed met de natuur in de delta. Kunstmest, pesticiden en ruilverkaveling trokken een zware wissel op het milieu. De kolken, restanten van vroegere dijkdoorbraken, werden gebruikt als afvalbelt. Toen er in het midden van de jaren zeventig plannen waren om aan de monding van de IJssel op de Vossewaard een kern-centrale te bouwen, was de natuurwacht één van de

eersten om zich te verzetten. Paul Rademaker stond daarbij vooraan, onder meer door mee te werken aan de publica-tie van Het Rode Boekje, een pamflet waarin de bezwaren tegen de kerncentrale werden opgesomd. De centrale bij Kampen is er nooit gekomen.

Pauls grote passie is de wordingsgeschiedenis van het land-schap. Hij leest de topografische kaarten als een spannend verhaal. Zo kent de polder Mastenbroek een heel opvallen-de en regelmatige kavelstructuur, ontstaan nadat het gebied in 1364 door de rechthebbenden is verdeeld en geculti-veerd. Maar wat Paul het meest interesseert, zijn de stukjes op de kaart die afwijken van dat grote patroon. Want juist die plekken wijzen hem de weg naar het verhaal dat aan de verdeling voorafging, naar de plaatsen van eerdere mense-lijke activiteit in het gebied. Voor Paul is het landschap van de IJsseldelta een boek dat nooit verveelt.

Kievitsbloem Hasselt is gelegen aan het Zwarte water, de toegangspoort tot het merengebied in Noordwest-Overijssel, het IJssel-meer en de IJssel. Het Zwarte Water had vroeger een open verbinding met de Zuiderzee. De eerste inwoners vestigden zich op de hoger gelegen zandruggen aan de rivierzijde. De oudste gedeelten van Hasselt zijn nog duidelijk herkenbaar door hun hogere ligging (Hoogstraat, Markt, Ridderstraat en Eiland). Langs de oevers van het Zwartewater vind je mooie natuurgebieden waar eind april en begin mei de zeldzame kievitsbloem bloeit. Ongeveer tachtig procent van de Ne-derlandse kievitsbloemen staat bij het Zwarte Water en de Vecht.

Door haar zeldzaamheid is de kievitsbloem wettelijk be-schermd. In België is de plant in het wild uitgestorven.

De bloem heeft paars (soms wit) geblokte bloemblaadjes.De planten doen er acht jaren over om in bloei te komen. Van oudsher kwam de kievitsbloem voor in gebieden met klei-op-veen en dan vooral de gebieden die ‘s winters onder water stonden. De plant kan erg slecht tegen aanpassingen aan het grondwaterpeil en is op de meeste plaatsen al voor de Tweede Wereldoorlog uitgestorven.

Ook kennen de natuurgebieden bij Hasselt een grote vo-gelpopulatie. Zo leven hier bijvoorbeeld aalscholver, grutto, tureluur, gans, watersnip en koekoek. Staatsbosbeheer or-ganiseert ieder jaar vaartochten naar de kievitsbloemvelden. Tijdens de vaartocht kun je ook genieten van de vele vogels.

Wil je de kievitsbloemvelden bezoeken? Neem dan contact op met TIP Hasselt T. (038) 477 32 09.

Het landschap vertelt

Landschaptype en flora en fauna

Han

zest

adH

asse

lt

4544

Even ten zuiden van Hasselt, bij de molen De Zwaluw, ligt de Stenendijk. Het is een zware gemetselde borstwering, die je eerder bij een vesting zou verwachten dan bij een waterkering. Toch heeft het een met het ander te maken. Stadsmuren, bolwerken en dijken hebben alle als doel de vijand tegen te houden. Die vijand kan bestaan uit kanon-nen en soldaten, maar ook uit storm en beukende gol-ven. Niet voor niets wordt een dijk ook wel een ‘zeeburg’ genoemd.

StenendijkVoor het maken van een dijk kon allerlei materiaal worden gebruikt. Vaste grond was het beste, bij voorkeur klei of zand. Maar ook andere materialen werden aangewend, zoals zeegras (wier), zwerfkeien, zware palen en vlechtmatten van wilgentenen. Opvallend is het verschil in metselwerk in de bijna één kilometer lange muur. Iedereen die grond had langs de dijk moest ook de zeewering onderhouden en elke landei-genaar gebruikte daarvoor de stenen die hij voorhanden had. Aan de buitenkant van steden gebruikte men dikwijls bak-steen, bijvoorbeeld bij een waterpoort. Aan de zijde van open water werden de poorten en muren vaak als stormvloedke-ring gebruikt. Dat zie je bijvoorbeeld nog in Harderwijk en Kampen. Ook de Stenendijk in Hasselt heeft een militaire oorsprong. De stad was in de 17de en 18de eeuw namelijk als

vesting een schakel in de verdedigingslinie van de oostelijke Nederlanden, tussen Zwartsluis en Zwolle in.

Gevolgen in beeldMaar of zo’n zware gemetselde muur nu zoveel beter tegen storm en hoogwater bestand was dan een aarden dijk is niet zeker. Bij de watersnood van 1825 braken zowel de Stenendijk als de andere verdedigingswerken door. Op een later uitgegeven gravure zijn de gevolgen in beeld gebracht: overstroomd land, dobberende huisraad, mensen in doods-nood. En machteloze gebarende Hasselters op de kant. Ze kunnen niets meer uitrichten. Een vrouw die het niet kan aanzien loopt huilend weg.

NatuurrampDe watersnood van 1825 was de grootste natuurramp in het 19de eeuwse Nederland, qua omvang te vergelijken met dé ramp van 1953. Vooral Overijssel en Friesland wer-den getroffen. Doordat het water overal vandaan kwam, raakte ook vele omwonenden van Hasselt in een isolement. Toch konden alle bewoners van Hasselterdijk en het begin van de Dedemsvaart worden gered, zij het op het nippertje. Hasselt was één van de weinige plaatsen waar in 1825 geen slachtoffers zijn gevallen. Misschien heeft de Stenendijk daar toch bij geholpen.

De Stenendijk breekt! (Hasselt 1825)

Wist je dat...

W.G. van der Hulst festival Sinds 2002 wordt in Hasselt elke twee jaar het ‘W.G. van der Hulstfestival’ gehouden in de laatste dagen van het jaar. Hoewel de kinderliteratuur daar centraal staat, zet heel cultureel Hasselt zijn beste beentje voor met muziek, theater en uitbeelding van de jaren ‘50. Hoog-tepunt is de Oudejaarslezing. W.G. van der Hulst (1869-1963) was een bekenden Nederlandse schrijver van kinderboeken, schoolboeken en (kinder)bijbels. Een

bezoekje aan dit festival is zeker de moeite waard in de donkerste dagen van het jaar. zie voor data onze evenementenkalender.

Kiliaen van Rensselaer De naam Van Rensselaer is tegenwoordig nog steeds een zeer bekende naam in New York en behoort daar tot de high society. Zij stammen allen af van Kiliaen van Rensselaer, in 1586 geboren in Hasselt. Door zijn op latere leeftijd veroverde fortuin investeerde hij in een patroonschap in de Nieuwe Wereld, 200 kilometer van Nieuw Amsterdam, het latere New York en stichtte hier de Rensselaerwijck. Hierdoor werd tot diep in de 19e eeuw in het achterland van New York Nederlands gesproken. De Historische vereniging Hasselt heeft een wandelroute door de stad, de Kiliaen van Rensselaerwandeling, aan hem opgedragen.

Han

zestad

Hasse

lt

Overnachten

De Molenwaard Jachthaven en kamperenVan Nahuysweg 151Hasselt038-4771651www.molenwaard.nl

Bed & Breakfast Het P(l)akhuisHoogstraat 16Hasselt038-4774837www.hetplakhuis.nl

Jachthaven

Jachthaven De MolenwaardVan Nahuysweg 151Hasselt038-4771651www.molenwaard.nl

Vermaak

Oude Stadhuis HasseltTIP toeristisch informatiepuntMarkt 1 Hasselt038-4773209

KalkovensKalkovenwegje 3Hasselt038-4772063

Korenmolen De ZwaluwStenendijk 7Hasselt038-4773663

Winkels

VivàntVVV-agentschapHoogstraat 2Hasselt038-4771209

Babyshop BambiHoogstraat 10Hasselt038-4771384www.babyshopbambi.nl

Juwelier Jeroen LuthHoogstraat 25Hasselt038-4771589www.juwelierjeroenluth.nl

Bakkerij BlomMarkt 7Hasselt038-4773127www.wimblom.nl

Rijwielhandel Van DalfsenKaai 1Hasselt038-4771608www.rijwielhandelvandalfsen.nl

AdressenHasselt

Han

zest

adH

asse

lt



4746

Typisch zijn de boerderijen op eeuwenoude huisterpen, om huis en haard te behoeden voor overstromingen van de soms woeste rivier. Opvallend is het contrast tussen de kleinschalige, grillige landerijen tegen de rivierdijk aan de ene zijde van het dorp en de langgerekte, strakke graslan-den en akkers van de polder. De inwoners en de gemeente doen hun best om het dorp groen te houden en zelfs groener te maken. Er zijn bijvoorbeeld plannen om de hoogspanningsleidingen langs de Zwolseweg ondergronds aan te leggen.

Aan de oostelijke horizon van ‘s-Heerenbroek springt tegen-woordig de stadsrand van de groeiende provinciehoofdstad Zwolle steeds meer in het oog. Wie dat even vergeet, be-leeft een rustiek dorp met ruim 600 inwoners, dat vroeger veel drukker was door de zuivelfabriek. Hier is ook een van de drie veerdiensten van de IJsseldelta te vinden: het Zalkerveer voor voetgangers en fietsers. Wie tussen Zwolle en Kampen per fiets of te voet de noordoever van de IJssel volgt, kan ter hoogte van ‘s-Heerenbroek genieten van kilo-meters lange autovrije dijkpaden, met eveneens kilometers ver reikende uitzichten dwars door de delta.

Museum De Kroon Langs de Zwolseweg stonden vroeger meerdere herbergen. De bezoekers stalden hun paard en wagen bij de herberg in de bijbehorende doorrijdschuur: aan de ene kant erin, bij vertrek aan de andere kant er weer uit. Bij de voormalige

Herberg De Kroon, die in gebruik was tot in de jaren zestig van de vorige eeuw, staat nog altijd zo’n doorrijdschuur. In 2010 werd deze donker gelakte schuur met steun van Nationaal Landschap IJsseldelta en de gemeente Kampen als cultureel erfgoed gerestaureerd. Een gedeelte van de schuur is ingericht als expositieruimte. Hier zijn wisselende tentoonstellingen te zien, naast de vaste expositie over weerman Jan Pelleboer (afkomstig uit ’s Heerenbroek).

Dit museum is gevestigd in de rietgedekte schuur van een voormalige herberg aan de Zwolseweg 79. Kijk voor tele-foonnummers op www.zalkerveer.nl/omgeving.

Zuivelfabriek Een bijzonder stuk historie van het dorp staat aan de Bis-schopswetering: de voormalige Coöperatieve Zuivelfabriek ‘s-Heerenbroek. Hier werd vanaf 1914 zes dagen per week melk verwerkt van boeren uit de wijde omgeving. De archi-tectuur van het fabrieksgebouw en de bijbehorende direc-teurswoning heeft fraaie jugendstil-elementen. De fabriek sloot in 1979. Na een periode van leegstand zijn er in de fabriek nog 25 jaar lang eipoederproducten gefabriceerd.

Met hulp van ‘Re-animatie Industrieel Erfgoed Overijssel’ wordt van de voormalige zuivelfabriek nu een centrum gemaakt waar kunst, hobby en cultuur samenkomen. De provincie Overijssel investeert hiermee in de toekomst van het historisch waardevolle gebouwencomplex. Er zijn al creatieve ondernemers gevestigd en er vinden regelmatig festivals, voorstellingen, tentoonstellingen en workshops plaats.

De Zuivelfabriek is te vinden aan de Bisschopswetering 55, ‘s-Heerenbroek.

‘s - Heerenbroek

Tussen het stromend water en oeverranden van de meanderende rivier en de rechte verkave-ling van de Mastenbroekerpolder ligt ‘s-Heerenbroek. Dit is een lintdorp met vier buurten dat al zeker sinds de 14e eeuw bestaat.

‘ s- He

ere

nb

roe

k

VermaakZalkerveer Veecaterdijk 12a ‘S-Heerenbroek 038-3557394 www.zalkerveer.nl

Adres ‘s - Heerenbroek

Theehuis Aan de Veecaterdijk, bij de aanmeerplaats van het voet-veer dat Zalk en ‘s-Heerenbroek met elkaar verbindt, staat het Theehuis Zalkerveer. Het theehuis met terras aan de Veecaterdijk is een pleisterplaats voor fietsers en wande-laars. Samen vormen zij een uniek werkervaringsproject voor mensen met een verstandelijke beperking.

Het gebouw wordt ook gebruikt voor culturele en sociale activiteiten voor de eigen bevolking van ‘s-Heerenbroek.Het terras van het theehuis zit in de zomer bij mooi weer altijd vol IJsseldelta-genieters: fietsers en wandelaars die

er langs komen of het veer gebruiken. Het uitzicht op Zalk en de zich afbuigende rivier met haar zandige oevers, is er prachtig. Voor wie liever de eigen thermosfles uit de fietstas tovert: langs het pad staan picknicktafels.

De openingstijden van het theehuis en de vaartijden van het veer zijn te vinden op www.zalkerveer.nl.

Het Theehuis is te vinden aan Veecaterdijk 12a, ’s-Heerenbroek. T. 038 355 73 94

‘s -

He

ere

nb

roe

k



48 49

IJsselmuiden is ontstaan uit verschillende kernen. Voorna-melijk als een klein dorp op een zandbank, achtergelaten door de rivier de IJssel, waarover nu de Dorpsweg loopt. De verhoging in het straatbeeld is aan beide kanten van de voormalige dijk goed te zien. Delen van de oude Her-vormde Kerk, die op die verhoging staat, gaan terug tot omstreeks 1200. De andere kern, buiten de duidelijke dorpsgrenzen valt, is Oosterholt. Hier stond vroeger volgens de overlevering, een Kartuizer klooster, deze is verwoest en de locatie is tot nog

toe onbekend. Vooral Kampen heeft altijd een grote invloed gehad op het leven in IJsselmuiden. De stad had aan het eind van de Middeleeuwen een brug over de IJssel ge-bouwd, waaruit inkomsten in de vorm van tolgeld en brug-geld kwamen. Met de brug had het ook een claim weten te leggen op het land aan de overkant van de IJssel. Door de voortvarendheid van de stad Kampen werden meer-dere projecten aan die kant van de IJssel ondernomen. De bevolking van dit in het Nederlandse Bijbelgordel gelegen dorp, behoort nog voor een groot deel tot de behoudende richtingen van het protestantse geloof.

De bijbelgordel is een aanduiding voor de geografische band in Nederland die loopt van het westen van Overijssel naar Zeeland. Hier wonen relatief veel bevindelijk gerefor-meerden. IJsselmuiden biedt veel natuurschoon en vele vogelsoorten in het gevarieerde milieu rond het dorp.

B&B In de KoekoekBed & Breakfast In de Koekoek staat garant voor kwali-teit, rust, gastvrijheid en betaalbaarheid. In de verbouwde boerenschuur is keuze uit twee themakamers, waarbij ‘In de Koekoek’ zich breed oriënteert. Er kan overnacht worden in luxe stijl of in Hollandse sferen. In de Koekoek ligt midden in de IJsseldelta, vlakbij Kampen. Een heerlijke plek om uit te rusten na een dag fietsen of wandelen in dit prachtige gebied.

B&B In de Koekkoek is te vinden aan Tuindersweg 20, IJsselmuiden. T. 038 3446453

IJsselmuiden

IJsselmuiden ligt zoals de naam al suggereert aan de monding van de IJssel. Aan de andere oever van de IJssel, verbonden door de opvallende hefbrug, ligt Kampen. De eerste melding van IJsselmuiden is te vinden in een oorkonde uit 1133, toen het nog direct aan de monding van het Almere lag.

IJsselm

uid

en

Geesten verjagenMelkbusschieten, voor buitenstaanders beter bekend onder de naam carbidschieten is een regionaal fenomeen, dat nooit alleen beperkt is gebleven tot IJsselmuiden. Ook omliggende steden en dorpen zijn er mee bekend. Toch is het al een hele lange traditie in IJsselmuiden om dit rond Oud en Nieuw te doen. Ook naar het Nieuwjaar toe werkend is er echter vaak – en illegaal dus- het geluid van melk-bussen te horen. Dit stamt uit de tijd waarin mensen nog dachten dat men de boze geest van het oude jaar moest verjagen met veel lawaai. Het is in deze streek gebruikelijk om de melkbus met de hand, dus zonder bougie, aan te steken.

Wist je dat...

IJss

elm

uid

en

50 51

Kalter Aardbeien Het tuinbouwbedrijf van Richard en An-net Kalter is begonnen op 1 januari 1996. Toen bestond het uit een kwekerij met 20 ha witloftrek. Eind jaren ’90 begonnen zij naast witlof ook verschillende slasoorten te verbouwen. Het bedrijf was niet renda-bel genoeg dus er moest iets gebeuren. In 2002 kochten ze een glastuinbouwbedrijf met 1 ha kas. Er moest veel werk verzet worden om dit sterk verouderde bedrijf geschikt te maken voor aardbeien.

Nu, negen jaar later, staat er een moderne aardbeienkwekerij onder glas. Van half maart tot half januari worden gezonde en smaakvolle aardbeien van hoge kwaliteit geproduceerd voor binnen- en buiten-land. Kalter aardbeien worden gekweekt met gevitaliseerd water. Sinds maart 2010 bestaat, naast de kwekerij, een nieuw pro-ject: de Moestuin, de plaats waar iedereen kan kijken en beleven hoe verschillende soorten groenten en fruit groeien in de grond. Het is altijd mogelijk aardbeien te kopen in de boerderijwinkel. Daar worden ook groenten, fruit, streekproducten en cadeaupakketten verkocht. Kalter aardbei-en zijn onderdeel van het streekmerk van de IJsseldelta ‘Heerlijk IJsseldelta’.

Je vindt Kalter Aardbeien aan de Koekoeksweg 21 8271 PC IJsselmuiden. T. 038 385 9719

GlastuinbouwHet landschap van IJsselmuiden wordt vooral gekenmerkt door de uiterwaarden van de IJssel en door het in 1364 ingepol-derde, moerasachtige Mastenbroek in het noordoosten, met als onderdeel daarvan de Koekoek, een tuinbouwgebied. In de Koekoekspolder, vlakbij IJsselmuiden, werd aan het eind van de 19e eeuw kleinschalig ingezet op tuinbouw, en sinds de jaren ’90 is er sprake van grootschalige tuinbouw: kassenbouw, vlakbij IJsselmui-den.

De Koekoekspolder is het enige gecon-centreerde glastuinbouwgebied in de provincie. In de afgelopen jaren heeft de glastuinbouw een enorme groei doorge-maakt en deze groei zal naar verwachting ook de komen jaren doorgaan. De glas-tuinbouw is belangrijk voor de regionale economie en de werkgelegenheid. Door-dat het gebied in Nationaal Landschap IJsseldelta ligt zijn er wel restricties aan die groei.

IJsselm

uid

en

AdressenIJsselmuiden

OvernachtenB & B de Syrinx Zwolseweg 1B IJsselmuiden 06-57027565 www.benbsyrinx.nl

Huize Berends Zeegravensingel 50 IJsselmuiden 06-10671135

VermaakStalhouderij Kroon Burg v. Engelenweg 103IJsselmuiden 06-22465287 www.stalhouderijkroon.nl ‘D Olde Zeeroute Frieseweg 9IJsselmuiden 06-11448441 www.oldezeeroute.nl

Sportfondsen Kampen Zwembad Sonnenberch Oosterholtseweg 18bIJsselmuiden 038-3315249 www.sportfondsen.nl

WinkelsHengelsport Totaal Kampen Burg. Van Engelenweg 149IJsselmuiden 038-3333318 www.hengelsporttotaalkampen.nl

Aardbeienkwekerij Richard en Annet Kalter Boerderijwinkel De Moestuin Oudendijk 17, IJsselmuiden (navigatie instellen op Tuinersweg 2, IJsselmuiden) 06-57310010 of 06-51096701 www.kalteraardbeien.nl of www.demoestuin.nl

IJss

elm

uid

en



52 53

Al lopende door de karakteristieke straten en stegen, is het zeker de moeite waard om naar de gevels te kijken waaraan het rijke verleden van Kampen af te lezen is. Let ook eens op de bijzondere muurreclames, daterend van omstreeks 1930. De invloed van Jugendstil en De Stijl zijn hierin

onmiskenbaar aanwezig. De muurreclames zijn recentelijk weer in ere hersteld. Bij het VVV-agentschap is een route verkrijgbaar die je langs deze fresco’s van de middenstand voert. De trotse historie van de stad is bewaard gebleven in ongeveer 500 monumenten, maar ook in de collectie van het Stedelijk Museum. In Kampen zijn zelfs nog 3 originele stadspoorten te bezichtigen.

Beeldbepalend is ook de Nieuwe Toren die met zijn 47 klokken klanken over de stad laat neerdalen. In de zo-mermaanden hangt aan deze toren een koe, één van de ‘hoofdpersonen’ uit een Kamper ui verhaal. Deze verhalen zijn folkloristische vertellingen die de vermeende domheid van de Kamper bevolking zouden aantonen.

Langs de kade liggen traditionele zeilschepen die knipogen naar de tijd toen de Kamper Koggen het zeegat kozen om hun handelswaar uit vooral de Baltische landen te halen om dit vervolgens weer door te verkopen naar haar achterland. De ligging aan de IJssel en de nabijheid van het IJsselmeer en het Zwartewater zorgt voor veel watersportmogelijkhe-den. Kampen heeft dan ook zeven jachthavens, waarvan één speciaal voor passanten is aangelegd bij de stadsbrug in het centrum van Kampen. Lopend, fietsend of varend, een bezoek aan Kampen mag niet ontbreken.

Hanzestad KampenAl bij de eerste aanblik op Kampen met al haar mooie gebouwen en monumenten proef je de oude historie. In de kleine steegjes waan je je weer even in de Middeleeuwen. Kampen is een Hanzestad met een eeuwenlange traditie van handel en scheepvaart.

Han

zestad

Kam

pe

n

Multimediale rondleiding Stedelijk MuseumOude tijden en hypermoderne techniek horen bij het Stedelijk Museum. Met een handcomputer en koptele-foon kunt u in het museum op reis gaan door de tijd. Stemmen en beelden van Kampenaren vertellen het verhaal van de stad.

Wat ook erg leuk is, is de mogelijkheid tot een bui-tentour. Henk van Ulsen leidt je gedurende anderhalf uur langs historische plaatsen en gebeurtenissen in de stad. Je waant je in vroegere tijden.

Op het scherm zie je historische foto’s en filmpjes van de plek waar je je op dat moment bevindt. Er wordt een uitgebreide toelichting gegeven door bekende Kampenaren. De moderne techniek en historie maken het mogelijk om de stad in het museum te tonen en het museum in de stad. Door de multimediatour kan de bezoeker niet alleen binnen, maar ook buiten genieten van de interessante stadsgeschiedenis. Het Stedelijk Museum Kampen is één van de eerste musea die de multimediatour in gebruik heeft..

Wist je dat...

Han

zest

adK

amp

en

5554

Sail KampenSail Kampen is één van de grootste evenementen van Kam-pen. De waterrijke geschiedenis van deze eeuwenoude stad aan de IJssel komt weer helemaal tot leven met de uitge-breide en unieke verzameling historische schepen, waar-mee zelfs een tochtje over de IJssel kan worden gemaakt.

Sail Kampen is in korte tijd uitgegroeid tot één van de groot-ste maritieme evenementen van Nederland en het grootste van het oosten. Het wordt mede mogelijk gemaakt door de

inzet van honderden vrijwilligers. Naast activiteiten op het water bruist het ook op de kade. Er is altijd een Sail-markt, er zijn artiesten, attracties, horecagelegenheden en nog veel meer! Kortom, Sail Kampen is een beleving voor jong en oud.

De volgende Sail Kampen is gepland op 18 t/m 21 april 2014. www.sailkampen.nl

Han

zestad

Kam

pe

n

Koe aan de torenEen Kamper ui is een verhaal waarin een stad of streek worden bespot. De benaming “Kamper ui” is verworden tot een soortnaam voor dit type volksverhalen. Tegen-woordig beschouwen Kampenaren het zelfs als een geuzennaam. Voor de Nieuwe Toren in Kampen staat een beeld van een koe, dat verwijst naar één van de Kamper Uien ( oude verhalen over ver-meende domheden en zuinigheid van Kampenaren). De koe staat naast het oude stadshuis op het Koeplein. Boven op de toren en meer precies op de omloop van de Nieuwe Toren woekerden plukken gras welig.

Door de burgemeester en sche-penen werd besloten een koe van één van de vele Kamper stads-boerderijen op te hijsen naar de omloop van de toren zodat zij daar het gras weg kon grazen. De koe werd met een touw om de nek naar boven gehesen. Toen de koe halverwege was riepen de Kampe-naren: “Kijk toch eens hoeveel trek ie heeft. De tong hangt al uit z’n bek.” Dit verhaal wordt overigens ook toegeschreven aan Hasselt, de hoofdstad van Belgisch Limburg, waar men een koe op de kathe-draal probeerde te takelen.

Wist je dat...

Han

zest

adK

amp

en

5756

Waterkering WaterschapKampen beschikt over een unieke waterkering om inwoners, stad en achterlanden te beschermen tegen hoge waterstanden in de IJssel. Een veilig idee. Want sinds de hoge waterstand in 1995 en 1998 is een goede bescherming zeer belangrijk. De ‘Waterkering Kampen-Midden’ ligt midden in de stad en is in totaal bijna 2 km lang. De oude stadsmuur van Kampen vormt voor een groot deel de waterkering, ruim 1½ km. Op plaatsen waar straten en pleinen de muur onderbreken, bestaat de kering uit losse elementen die bij hoge waterstanden worden afgesloten. De Waterkering Kampen-Midden bestaat voor een deel uit 84 beweegbare keringelemen-ten zoals klepkeringen, hefkeringen en schotbalken.

Bij dreigende extreem hoge waterstanden in de IJssel moeten deze keringelementen gedeeltelijk of helemaal in stelling worden gebracht. Voor dit afsluiten van de kering zorgt een groep vrijwilligers: de Hoogwaterbri-gade.

Wist je dat...

Han

zestad

Kam

pe

nH

anze

stad

Kam

pe

n

Gemaal KampenNet buiten Kampen richting Dronten ligt het langst werkende gemaal van Overijs-sel: Gemaal Broeken en Maten. Gemaal Broeken en Maten in Kampen is anno 2010 een werkend monument, echter al vele jaren niet meer inzetbaar. Gemaal Broeken en Maten startte haar bedrijvig-heid in 1865 als stoomgemaal en werd in het jaar 1928 verbouwd tot een elektrisch gemaal voor de gemeente Kampen.

Eenmaal de poort door, is het uitzicht schitterend. Een uniek stukje weids IJs-seldelta landschap aan de voet van de vroegere Zuiderzee. Op dit moment is het mogelijk hier allerlei activiteiten te beoe-fenen. Zoals eigenaar Gerrit ten Hove zelf zegt: “de ideale plek voor een afwisse-lende dagbesteding in Kampen.”

In en om het gemaal zijn diverse activi-teiten opgezet zoals: een rondleiding, een demonstratie van de werking van het gemaal, kanovaren, roeien, klootschieten etc. Daarnaast is het mogelijk om er te vergaderen of een workshops te organi-seren.

Gemaal Kampen kunt u vinden aan Flevo-weg 74, Kampen. T. 038-3324276 www.gemaalkampen.nl

Bed and Breakfast OlifantspadHeerlijk op het platteland, maar vlakbij Kampen en het Drontermeer ligt ‘Bed and Breakfast Olifantspad’. Deze naam is zorgvuldig gekozen door beide eige-naren van het Kamperveense Bed and Breakfast. Henk en Jannie Piening zijn de afgelopen jaren enorm geïnspireerd door het continent Afrika, waar zij talloze olifanten hebben gezien. Het was voor hen enorm inspirerend om te zien hoe deze beesten zich voortbewegen. Heel rustig en onverstoorbaar. Vooral de zorg om elkaar is heel bijzonder. Deze rust en zorgzaamheid is ook te vinden bij ‘Bed and Breakfast Olifantspad’. Er is nauwelijks verkeer, geen lichtvervuiling, geen stress. Wel adembenemende luchten, zonson-dergangen, vogelgeluiden en heel veel meer op het platteland. Het zijn de kleine dingen die het doen.

B&B Olifantspad kunt u vinden aan Noordwendigedijk 6a T. 0525-621112 www.olifantspad.nl

5958

De KoggewerfBreng ook eens een bezoek aan één van de mooi-ste maritieme plekjes van Kampen: de Koggewerf. Op de Koggewerf is veel te zien en te beleven. Een bezoek aan het koggeschip de Kamper Kogge is zeer de moeite waard. De Kamper Kogge is een reconstructie van een kogge uit de 14e eeuw. Dit schip is gebouwd naar aanleiding van de vondst van een wrak in de Flevopolders.

In de videozaal is een film te zien over de bouw van deze unieke, veertiende-eeuwse reconstruc-tie. De expositieruimte geeft veel informatie over de hanzetijd en middeleeuwse vondsten. Op de werf liggen oude vissersboten en er wordt volop gewerkt aan de restauratie van een pluut (vissers-schuit uit 1890). Heel fraai is ook het middeleeuwse Brunneper huisje. Voor kinderen zijn er diverse speurtochten, waardoor ze via allerlei opdrachten over de werf moeten zwerven. De rondleidingen staan onder leiding van ervaren en deskundige gid-sen. Op de werf is ook de Taveerne, een schippers-kroeg, waar de echte zeemanssfeer nog hangt.

De Koggewerf is te vinden aan de Havenweg 7 in Kampen. www.kamperkogge.nl

Grootste stripwinkel van NederlandIn één van de pittoreske zijstraatjes is De Fantast gevestigd. De Fantast behoort tot de grootste en uitgebreidste stripspeciaalzaken van ons land. Met meer dan 30.000 strips, games en enorm veel merchandise kan De Fantast zich al meer dan 10 jaar tot de Neder-landse strip-top rekenen. De Fantast is het soort winkel waar je, door het bijzondere assor-timent en inrichting, uren kan rondkijken. Eigenaar Jan Heinecke, heeft van zijn hobby zijn werk kunnen maken, en maakt door zijn kennis en enthousiasme De Fantast zo uniek. En…er komen niet alleen mensen uit heel Nederland maar uit de hele wereld door het speciale assortiment van De Fantast. Ook vindt in de binnenstad van Kampen jaarlijks het Kamper Stripspektakel plaats op de derde zater-dag van augustus. Het is een aanrader om deze grootste stripbeurs van Nederland eens te bezoeken.

Je vindt De Fantast aan de Burgwalstraat 7, 8261 HK Kampen www.de-fantast.nl.

Han

zestad

Kam

pe

n

In de IJssel bij Kampen is onlangs een unieke vondst gedaan. Op 150 meter van de Kogge-werf, waar een reconstructie van een Kogge ligt afgemeerd, is op een diepte van 5 meter een echte Kogge gevonden! Volgens de archeologen gaat het om een Kogge uit de 14e of 15e eeuw die werden in de Hanzetijd gebruikt om naar de Oostzee te varen en daar handel te drijven. Het is een bij-zondere vondst omdat er maar weinig schepen intact zijn teruggevonden.

De Kogge werd in de dertiende eeuw ontwikkeld om zowel op zee als op de rivier te varen. De Kogge was zeewaardig en kon veel lading vervoeren. De IJssel was al vanaf de vroege middeleeuwen een bevaarbare rivier. Gedurende de Hanzetijd, die duurde van de dertiende tot en met de vijftiende eeuw, was de rivier daarom een druk bevaren vaarweg. De IJsselkogge, in 2011 gevonden tijdens rivierwerkzaam-heden, is in 2012 uitvoerig onderzocht. Het wrak is met een afmeting van 20 bij 8 meter relatief groot. Het is een unieke vondst waar wereldwijd belangstelling voor is. Zeventig ton massief eikenhout met de handen verwerkt tot een zee-waardig vrachtschip met een perfecte rompvorm en buiten-gewone zeileigenschappen dat is natuurlijk ook niet niets!

Uit archeologisch onderzoek bleek eerder al dat het gevonden schip eeuwen geleden doelbewust is afgezon-ken om de IJssel in bedwang te houden en zodoende de onstuimige en verzandende IJssel in de gewenste richting sturen. In maart 2013 is besloten om het wrak boven water te halen. Komende jaren wordt er alles aan gedaan om deze prachtige Kogge te conserveren en een plekje in een museum. Hopelijk is de IJsselkogge over een paar jaar naast de Kamper Kogge te bezichtigen in de IJsseldelta.

Meer informatie over de Kamper Kogge www.kamper-kog-ge.nl en informatie over de IJsselkogge vind je op www.ijsselkogge.nl.

Unieke vondst in Kampen

Han

zest

adK

amp

en

60 61

De IJsseldelta is bij uitstek geschikt om varend en fietsend te ontdekken. De Veerman van Kampen biedt nu een uniek arrangement om deze beide vervoersmiddelen te combineren.

’s Ochtends kom je met de fiets aan boord en geniet je van een kopje koffie met appelgebak op het bovendek van het zonnetje. Stroomafwaarts vaart de Veerman van Kampen door de prachtige rivierdelta bij de monding van de IJssel richting het Kattegat. Hier leven wel zestig soort vogels en driehonderd verschillende plantensoorten. Via dit overweldigende natuurschoon vaar je via het Ketelmeer naar Schokkerhaven. Aangekomen op het Zwartewater geniet je van een uitgebreide lunch aan boord. Je vaart langs de prachtige stadjes Genemuiden en Zwartsluis om vervol-gens in de historische Hanzestad Hasselt aan te leggen. Hier gaan de fietsen van boord en fietst u via Zwolle, over de dijk langs de IJssel, terug naar Kampen.

Meer informatie: www.deveermanvankampen.nl

Met de Veerman van Kampen varen en fietsen door de IJsseldelta!

Han

zestad

Kam

pe

n

Kampen in de Middeleeuwen: het was een onderwerp dat kinderboekenschrijfster Thea Beckman bijzonder inspi-reerde met als resultaat: vier boeken: Hasse Simonsdochter, wat het leven beschrijft van de vrijgevochten Hasse van Kampereiland in de 15e eeuw. Het wonder van Frieswijck. Dit boek vertelt over de redersdochter Alijt uit Kampen die in de 15e eeuw de deftige Portugese heer Carvalho en zijn negerslaaf ontmoet.

Als derde schreef ze De Stomme van Campen dat de le-vensloop laat zien van de dove schilder Hendrick Avercamp (1587-1603), van wie de winterlandschappen nu in de groot-ste musea ter wereld hangen.

Last but not least kwam in 2003 Gekaapt uit, dat gaat over de jonge koopmanszoon Geerlof Eekhout die in 1399 met het Koggeschip “Sint-Anna” voor het eerst op handelsreis gaat. In 2003 ontving Thea Beckman als eerbetoon de Cultuurprijs van de gemeente Kampen. Dit was de aanlei-ding voor het uitstippelen van een speciale Thea Beckman wandelroute door Kampen.

De Thea Beckman route is een unieke, historische wande-ling door de prachtige binnenstad van Kampen, gebaseerd op de romans van deze bekende kinderboekenschrijfster. Een leuke route voor kinderen! Verkrijgbaar bij het VVV-agentschap in Kampen.

Thea Beckman-wandelroute

Han

zest

adK

amp

en

62 63

AdressenKampen

Horeca

Lunchroom ‘t Trappetje Oudestraat 25Kampen 038-3323645 www.trappetje.nl

Brasserie de Groene Vlinder Oudestraat 75Kampen 038-3329953 Happy Garden Oudestraat 196- 202Kampen 038-3314955 ‘t Kroegje Geerstraat 17Kampen 038-3315878

d’uutschieter Oudestraat 66Kampen 038-3312329 www.uutschieter.nl

Chinese-Japans Specialiteiten Restaurant Wok-Inn Flevoweg 85Kampen 038-3337109 www.wokinn.nl

De Eenhoorn Koffie en Thee Oudestraat 101-103Kampen 038-3337297 www.eenhoorn.eu

De Pub Plantage 18Kampen 038-3315598 www.cafedepubKampen.nl

Proeflokaal De Stomme van Campen Oudestraat 218-220Kampen 038-3371721 www.destommevancampen.nl

De Bastaard eten en uitgaan IJsselkade 61Kampen 038-3314987 www.de-bas.nl

Overnachten

Hotel van Dijk IJsselkade 30-31Kampen 038-3314925 www.hotelvandijk.nl

Han

zestad

Kam

pe

n

Jachthaven Camping Roggebotsluis Reeveweg 1Kampen 038-3312402 www.jachthavenroggebotsluis.nl of www.campingroggebotsluis.nl

Camping Seveningen Frieseweg 7Kampen 038-3314891 www.seveningen.com

B&B de Stadsboerderij Groenestraat 148Kampen 038-3330678 www.stadsboerderij.nl

B&B het Gildenhuisje Groenestraat 148Kampen 038-3330678 www.gildenhuisje.nl

Logies en Ontbijt Boven Haven Bovenhavenstraat 9Kampen 038-3311953 www.pensionbovenhaven.nl

B&B IJsselhuys Ijsselkade 55Kampen 06-46280342 www.ijsselhuys.nl

Minicamping De Kattewaard Kattewaardweg 8Kampen 038-3311866 of 06-38140020 www.kattewaard.nl

B&B De Polderpoort Henk Steenbeekhof 33Kampen 06-23026590 www.polderpoort.net

De Berkpan Berklaan 4 AKampen 038-3330696 www.deberkpan.nl

Ereprijs Ereprijs 18Kampen 038-3312707 Hanzeoord Hanzeweg 14Dronten 0321-336876

Jachthavens

WSV Berend Aalbers Kattewaardweg 2aKampen 038-3388349 of 06-53946793 www.berendaalbers.nl

WSV De Bovenhaven IJsseldijk 12aKampen 038-3316070 www.bovenhaven.nl

WSV De Buitenhaven Havenweg 1Kampen 038-3323533 www.wsvdebuitenhaven.nl

WSV De Riette Steenovensdijk 27Kampen 038-3326654 of 06-30743073 www.wsvderiette.nl

WSV Het Koggeschip Seveningseweg 1AKampen 038-3311910 www.wsvhetkoggeschip.nl Jachthaven Seveningen, Zeilclub 1937 Frieseweg 6Kampen 038-3314816 www.zc37.nl

Jachthaven Camping Roggebotsluis Reeveweg 1Kampen 038-3312402 www.jachthavenroggebotsluis.nl of www.campingroggebotsluis.nl

Vermaak

Stedelijk Museum Kampen Oudestraat 133Kampen 038-3317361 www.stedelijkemuseaKampen.nl

Tip: Overnachten bij Hotel van Dijk, zeer gastvrij en een uitstekende service. De locatie aan de IJssel en midden in de binnenstad is natuurlijk schitterend. Door booking.com beoordeeld met een 8.7!

Hotel van Dijk• 18 kamers met 38 bedden• kamers met douche, toilet en tv• gezellige bar aanwezig• draadloos internet• vergaderruimte aanwezig• gunstige ligging in centrum• aan prachtig IJsselfront

IJsselkade 30-318261 AC KampenThe NetherlandsTel.: +31 (0)38 331 49 25Fax: +31 (0)38 331 65 08E-mail: [email protected]

Han

zest

adK

amp

en

6564

Ikonenmuseum Kampen Buitennieuwstraat 2Kampen 038-3858483 www.ikonenmuseumkampen.nl

Sportfondsen Kampen Zwembad de Steur Broedersingel 1Kampen 038-3316884 www.desteur.nl

De Eenhoorn Koffie en Thee Oudestraat 101-103Kampen 038-3337297 www.eenhoorn.eu

St. Kamper Kogge Havenweg 7Kampen www.kamper-kogge.nl

J.R. Entertraining Marktgang 2Kampen 038-3323458 www.jacruiten.nl

Het Grote Kabouterbos Roggebotweg 21Dronten 0321-382082 www.kabouterbosdronten.nl

Stadsgehoorzaal Kampen Burgwal 84Kampen 038-3317343 www.stadsgehoorzaalKampen.nl

Frans Walkate Archief Burgwal 43Kampen 038-3392266 www.walkatearchief.nl Quintus, centrum voor kunsteducatie Vloeddijk 38Kampen 038-3371200 www.quintuskampen.nl

Museum De Stadsboerderij Groenestraat 94Kampen 038-3320879 www.museumdestadsboerderij.nl Movie Unlimited Kampen Hofstraat 118Kampen 038-3338862 www.movieunlimited.nl

Eventmate 06-28141394 www.eventmate.nl

Nieuwe Toren Oudestraat 146 Kampen 038-3317361 Speelgoedkabinet Boven Nieuwstraat 65Kampen 038-3322895 www.speelgoedkabinet.nl

Pouwel Jonas Kookboot IJsselkadeKampen 038-3318060 of 06-22556966 www.kookboot.nl of www.pouwelsjonas.nl

Salonboten de “Veerman van Kampen”en “ ’t Hendrikje” Ligplaats aan de IJsselkade bij het van Heutszplein in Kampen 06-22468538 www.deveermanvankampen.nl

Tip: Proef de wereld van ambachtelijke koffie, thee, wijn en sigaren! De Eenhoorn organiseert diverse proeverijen en rondleidingen. Bijvoorbeeld door de oude sigarenfabriek de Olifant elke 1e en 3e zaterdag om 11.00 uur.

Tip: Stap aan boord en vaar met de Veerman van Kampen het rondje Kattegat. Een prachtige boottocht tijdens je bezoek aan Kampen.

Han

zestad

Kam

pe

nH

anze

stad

Kam

pe

n

6766

Molen d’Olde Zwarver IJsseldijk 92Kampen 038-3329510 www.d-olde-zwarver.nl

Winkels

Plantage Boekhandel Bos VVV-agentschap Oudestraat 41-43Kampen 038-3322522 www.plantagebos.nl

Apotheek Flevowijk Lelystraat 80Kampen 038-3371400 www.flevowijk.nl

Atelier Galerie Wim Visscher Burgwal 136Kampen 038-3317582 www.wimvisscher.nl

Tweewielerhoek Reinier Graafschap 30-32Kampen 038-3317126 www.tweewielerhoek-Reinier.nl Juwelier Tausch Oudestraat 81Kampen 038-3312468 www.tausch.nl

Muziekhandel Reichenbach Oudestraat 188Kampen 038-3314694 www.muziekhandelreichenbach.nl

Fa. Th. Goosen Oudestraat 130-132Kampen 038-3313670

DA Drogisterij Parfumerie Bolwerk Oudestraat 80Kampen 038-3313020

Boekhandel RozhanitsaOudestraat 137AKampen038-3333294www.boekhandelrozhanitsa.nl

Overig

Rabobank Ijsseldelta Meeuwenweg 12Kampen 038-4287777 www.rabobank.nl/ijsseldelta

Gemeente Archief Kampen Molenstraat 28kampen 038-3370770 www.gemeentearchiefkampen.nl

Han

zestad

Kam

pe

n



Han

zest

adK

amp

en

met de IJsseldelta app voor IPhone en Android

Ontdek

in het klein

Nederland

Binnenkort in deAppstore en Google Play

Zwolle Zwartsluis Kampen Hasselt Genemuiden

6968

Op het eiland wonen ongeveer 500 mensen. Het Kam-pereiland is een circa 5000 hectare groot gebied, waarvan 4000 hectare aan landbouwgronden en rietlanden. De bis-schop van Utrecht, Jan van Arkel, ruilde de Kampereilanden in 1363 met de stad Kampen voor de rechten op de polder Mastenbroek. Hierdoor verkreeg de stad Kampen ook het recht tot aanwas van de eilanden.

Sinds 1500 verpacht de gemeente het agrarisch bezit in de vorm van stadserven. Met het groter worden van het bezit door landaanwas nam het aantal stadserven toe. In de jaren 1955-1966 werden de boeren uit de stad tussengeplaatst op het Kampereiland. Deze tussenplaatsing gebeurde gelijktij-dig met een ruilverkaveling. Sinds de aanleg van de polders is er geen extra land meer bijgekomen door middel van landaanwas.

Praktisch en historisch gezien bestaat Kampereiland uit meerdere (voormalige) eilanden in de IJsseldelta, ze worden gescheiden door de verschillende stromen van de IJsseldelta, waaronder het Noorderdiep, het Ganzendiep en het Keteldiep. Soms wordt er daarom ook gesproken over de Kamper eilanden. Sommige eilanden zijn aan elkaar vergroeid om een groot eiland te vormen.

Dit eiland alleen staat in de volksmond bekend als het Kampereiland. De bewoners van de buurten op het Kam-pereiland vormen een hechte gemeenschap. Ook leeft de traditie van de naoberschap op het Kampereiland nog sterk. Mensen letten op elkaar en als dat nodig is staan ze voor de buren klaar. Wanneer er bijvoorbeeld een kind wordt geboren, wordt er verwacht dat de naaste buur de visite regelt. Ook moet je nooit vergeten in het voorbijrijden naar de buren te zwaaien, anders denkt men dat er iets aan de hand is.

Kampereiland en

MandjeswaardRust, stilte en weidse uitzichten, dat is Kampereiland. De grazende koeien in de wei verraden de grootste activiteit op het eiland: de veehouderij. De kronkelende dijkjes, eeuwenoude terpboer-derijen en statige landgoederen maken Kampereiland een uniek stukje IJsseldelta.

He

t Kam

pe

reilan

d e

nd

e M

and

jesw

aard

Koninklijk hooi Kampereiland heeft een rijke hooitraditie en genoot vroeger zelfs landelijke bekendheid. Het hooi heeft een typische zoete smaak met een hoge voe-dingswaarde, dit in tegenstelling tot lager gelegen landerijen met zuurdere grasbestanden. De oogsten waren zeer groot. Het hooi werd opgeslagen in aparte bergen. Soms tot wel vier bergen per boer-derij. De hooibergen, koeiebergen en paardebergen genoemd vanwege de soorten hooi, stonden ach-ter de boerderijen. Het hooi werd overal afgeleverd. Kampereiland was hofleverancier bij de cavalerie van het Nederlands leger te Millingen en bij de paar-denkoetsen van het oude van Gend en Loos. Ook werd geleverd aan exploitanten van paardentrams en zelfs aan de Koninklijke stallen.

Wist je dat...

He

t K

amp

ere

ilan

d e

nd

e M

and

jesw

aard

Erf29 Erf29 is een museumboerderij op Kampereiland en is gevestigd in een terpboerderij uit de 19e eeuw, van het Saksische Halletype. Het bestaat uit het voorhuis, achterhuis, deel en erf. Dit erf (gebouwen en lande-rijen) werd in 1444 voor het eerst verpacht. Hier kan kennisgemaakt worden met het leven en werken op de boerderij zoals dat ongeveer honderd jaar gele-den gebruikelijk was op het Kampereiland.

Aan de inrichting van de boerderij is de liefde voor de geschiedenis te merken. Alles is zo zorgvuldig mogelijk samengesteld.

Alle spullen die er staan zijn geschonken door de gemeenschap van Kampereiland. Door de diversiteit aan onderwerpen is de museumboerderij geschikt voor jong en oud. Er komen dan ook mensen uit heel Nederland. Op de deel is een aantal zitjes in-gericht waar je kunt genieten van een heerlijk kopje koffie of thee. De zolder wordt gebruikt als exposi-tieruimte, hier worden wisselende tentoonstellingen gehouden.

Erf29 is te vinden aan Heultjesweg 31, Kampen. T. 038 - 33 88 122 www.museumboerderijkampereiland.nl

70 71

Ramspol en de stuwDe balgstuw bij Ramspol is een opblaasbare dam, gelegen tussen het Ketelmeer en het Zwarte Meer. Deze balgstuw is aangelegd om de bewoning langs het Zwarte Meer te beschermen tegen opstuwend water in het Ketelmeer. Het is de grootste balgstuw van Europa. Gemiddeld één keer per jaar, bij een forse noordwesterstorm, biedt het water bij Ramspol tussen het Ketelmeer en het Zwarte Water een spectaculair schouwspel. Langzaam komen drie immense balgen boven water, die de woeste golven uit het IJsselmeter een halt toeroepen. De drie balgen zijn per stuk zo groot als tien rijtjeshuizen en hebben samen een lengte van 240 meter. Zodra de situatie dat vereist, worden ze geheel automatisch gesloten.

De waterkering bij Ramspol is met een doorsnede van 10 meter de grootste balgkering ter wereld. Het systeem op zich is niet uniek. Met name in Japan wordt het veel toegepast om onder normale weersomstandigheden de waterstanden te regelen. Déze kering is juist bedoeld om in abnormale omstandigheden in actie te komen. Ook uniek aan deze balgstuw is dat hij met lucht én water wordt ge-vuld en als stormvloedkering wordt gebruikt. Hij is gebouwd in opdracht van waterschap Groot Salland.

Bij de Balgstuw is een informatiecentrum. Voor openingstijden: www. wgs.nl

Minicamping De PaardeboerBoerderij ‘De Paardeboer’ van de familie Holtland is een monumentale boerderij die is gelegen aan het Ganzen-diep op het Kampereiland. Bij boerderij ‘De Paardeboer’ is een minicamping gevestigd, waar heerlijk gerecreëerd kan worden.

De boerderij met minicamping biedt vrij uitzicht over de weilanden, waar men nog ver van zich af kan kijken. Op een windstille dag zijn er soms alleen vogels te horen en verder niets. Ongekend! De camping staat aan het wa-ter, Het Ganzendiep, waarin in alle rust gevist of heerlijk gezwommen kan worden. Wanneer er gekampeerd wordt, kunnen de kinderen een kijkje nemen in de veehouderij. Ze zien hoe de dieren verzorgd worden en kunnen soms zelf meehelpen. Verder zijn er paarden en pony’s aanwezig op de boerderij.

De Paardeboer is te vinden aan Nesweg 21, Kampereiland. T. 038 - 33 88 308 www.minicampingdepaardeboer.nl

He

t Kam

pe

reilan

d e

nd

e M

and

jesw

aard

Pontje Ganzendiep In het tweede deel van het Ganzendiep ligt sinds 2004 in de zomermaanden een recreatieve fietspont. De pont is een verbinding tussen het Kampereiland en de Mandjeswaard. Deze veerverbin-ding is overigens geen nieuwe verbinding en bestaat al vanaf 1940. In die tijd was de pont de enige verbinding vanaf kampereiland naar kampen maar de brug die in 1955 werd gebouwd maakte de pont overbodig. Het pontje werd in 2004 opnieuw in gebruik genomen als pontje voor fietsroutes en kreeg toen de naam H.C. Kleemans naar de oud-burgemeester van Kampen. Het zelfbedienings-pontje ligt van 15 april tot 10 oktober in het Ganzendiep en is gratis.

Mooiste plekje van de wereld!Zeiler Henk de Velde heeft zo ongeveer de hele wereld gezien. Als je hem vraagt wat het allermooi-ste gebied van de hele wereld is dan noemt hij het Ganzendiep!

Wist je dat...

Uitzicht Kattenwaard De IJsseldelta is erg geschikt om fietsend te ontdekken. Er wordt de laatste jaren hard aan de weg getimmerd door de provincie en de drie gemeenten om fietspaden aan te leggen. Zo ook op Kam-pereiland. Sinds enkele jaren ligt een prachtig fietspad tussen de Ramspol en de Kattewaard. Langs dit fietspad is een uitkijktoren die je een uniek uitzicht biedt op het Ketelmeer. Deze vogelkijktoren van Staatsbosbeheer kijkt ook uit over de mooie natuur van de IJssel-monding en het polderlandschap van Kampereiland.

He

t K

amp

ere

ilan

d e

nd

e M

and

jesw

aard

7372

Miniaturenboerderij Klein Kampen Midden op het Kampereiland staat de miniaturenboerderij van Joop Koers. Miniaturen van De Olde Mesiene, molen d’Oldezwarver, de Nieuwe Toren, de oude IJsselbrug, de melkfabriek en een enorme boerderij van Kampereiland, het staat er allemaal. En dit is slechts een greep uit de vele mini-aturen die gemaakt zijn op de schaal van één op tien. Ook tijdens een rit over het Kampereiland kom je bij een enkele boerderij een miniatuur tegen op het erf. Joop Koers heeft alle miniaturen compleet eigenhandig gefabriceerd.

De Kampereilander heeft inmiddels al 160 projecten afge-rond, waarvan de grote 500 tot 700 uren vergden. Jaarlijks komen duizenden nieuwsgierigen uit heel Nederland, en zelfs uit de hele wereld naar Kampereiland om de Miniatu-renboerderij te aanschouwen. Hoe de hobby zo uit de hand is gelopen, kan Koers niet meer reconstrueren, maar onder-tussen is de Miniaturenboerderij een trekker van jewelste en een aanwinst voor de IJsseldelta. De boerderij is te vinden aan de Nesweg 4 op Kampereiland. Geopend op zaterdag van 10.00 tot 16.00 en doordeweeks geopend op afspraak.

Domweg gelukkig in de IJsseldeltaHenriëtte en Rein KloppenburgOp het Kampereiland ligt op een steenworp afstand van de dijk langs het Ketelmeer een bijzondere boer-derij: zorgboerderij en minicamping De Kattewaard. Het is een initiatief van de oorspronkelijk uit Twente afkomstige Rein Kloppenburg en zijn vrouw Henriëtte. Beiden speelden al langer met het idee een zorgboer-derij op te starten, het was alleen nog maar een kwestie van het vinden van de juiste plek. “Ik heb verschillende provincies doorkruist op zoek naar een boerderij, totdat ik hoorde dat er hier op Kampereiland eentje te koop stond. Recht onder onze neus, ja.”

Kloppenburgs vrouw Henriëtte was al werkzaam in de zorg, Rein zelf had op dat moment geen ervaring op dat gebied, hij was politievoorlichter bij het korps IJsselland. Voor Henriëtte was het liefde op het eerste gezicht: “Prachtig vond ik het, wij kenden dit stukje Kampereiland helemaal niet. We zeiden: we kopen het sowieso, ook als de zorgbestemming niet rondkomt. Hier willen we wonen, wat er ook gebeurt.”

Maar de zorgen toerismebestemming werd wél gege-ven. En nu ligt er een minicamping die plaats biedt aan ongeveer twaalf tenten, caravans of campers. Wat de gasten hier vooral trekt, is de rust en de ruimte. Men-sen uit de drukke Randstad weten vaak niet wat hun overkomt. Ooit kwam er op de bonnefooi een gast die na een eerste inspectie zei: “Dit is echt niks voor mij, het is hier veel te stil!” Na twee weken moest ze toegeven: het was heerlijk geweest!

Naast de camping is er een appartementengebouw dat bewoond wordt door zes bewoners met een licht verstandelijke beperking. Het zijn mensen die baat hebben bij een kalme en overzichtelijke omgeving. Te doen is er genoeg, zoals het verzorgen van de dieren en de moestuin. Daarnaast is er sinds een tijdje ook een theeschenkerij. Op de vraag hoe de buurt op de komst van de zorgboerderij reageerde, zijn Henriëtte en Rein kort: geweldig.

Portret

He

t Kam

pe

reilan

d e

nd

e M

and

jesw

aard

Adressen Kampereiland & Mandjeswaard

Vermaak

Museumboerderij Kampereiland Erf 29 Heultjesweg 31Kampen 038-3388122 www.erf29.nl

Ontmoetingscentrum Ons Erf Heultjesweg 14Kampen 038-3388244 www.onserf.nl

He

t K

amp

ere

ilan

d e

nd

e M

and

jesw

aard



7574

Kamperveen is ontstaan tussen 1214 en 1227, toen zich in dit moerassige en onbewoonbare gebied Friese kolonisten vestigden. Het is een klei-op-veengebied dat vanaf 1200 na Chr. werd ontgonnen.

Rond 1330 werd een kerk op de ‘Dempe’ aan de Leidijk gebouwd. Deze kerk is in 1718 afgebrand en niet meer herbouwd. Nu herinnert slechts een grafheuvel ons aan de plaats waar de kerk ooit heeft gestaan.

Kamperveen heeft drie buurtschappen: De Zande, Zuidein-de en Hogeweg. De buurtschappen hebben alle drie een eigen identiteit. Zuideinde leunt meer op het nabij gelegen Oosterwolde terwijl De Zande van oudsher wordt geken-merkt door zijn ligging aan de Hank, een zijtak van de rivier de IJssel. De Hogeweg heeft, net als het Zuideinde, een kerk en een school en ligt midden in de streek. Verspreid tussen de drie kernen bevinden zich agrarische onderne-mers die hoofdzakelijk veehouderij bedrijven.

KamperveenKamperveen is de benaming voor het gebied tussen de stad Kampen en de provincie Gelderland en valt binnen de gemeente Kampen.

Kam

pe

rvee

n

OvernachtenEdelveenLeidijk 10aKamperveen0525-621564www.edelveen.nl

Adres Kamperveen

Tip: Een bijzondere plek om te overnachten nabij Kampen is Edelveen. Edelveen heeft een prachtig uitzicht op landerij-en en natuurlijk de herten! Je kunt overnachten in de B&B, maar ook op de kleinschalige camping bij de hertenhouderij.

Kam

pe

rve

en



76 77

Het IJsseldeltagebied waarin Kamperzeedijk ligt, was vroeger een belangrijke landverbinding naar het Noorden. Door de IJsselmonding en het Zwarte Water was het tevens een belangrijke doorgangspoort in de Hanzeroute. Heer-schappij over de steden in het gebied was erg gewild. De lokale geschiedenis meldt dan ook veel veldslagen en een ruige en harde geschiedenis. In de Romeinse tijd werden de hooggelegen nederzettingen al genoemd op de kaart.

Nieuw en oud gemaal LutterzijlHet gemaal Nieuw Lutterzijl is vanaf 1978 in bedrijf. Het is opvolger van het oude Lutterzijl uit 1956, dat op zijn beurt de opvolger was van het stoomgemaal uit 1878. Het vervangt ook gemaal De Rambonnet iets verderop richting Grafhorst. Nieuw Lutterzijl bemaalt twee peilgebieden, een gedeelte van polder Mastenbroek via de Bisschopswetering en de Koekoekspolder via de Hoofdtocht en de Tweede Dwarstocht. Het water wordt geloosd op de Goot die uitkomt in het Zwarte Meer. Het gebouw (oud) Lutterzijl kan nog worden bezichtigd, maar de machines hebben

inmiddels plaats gemaakt voor antieke meubelen, schilderijen en andere antiquiteiten.

In 1993 werd door de antiquairs Simon van Dijk en Jeroen Prins het plan opgevat om de oude sfeer van het markante gebouw nieuw leven in te blazen en iets van haar allure terug te geven. Een grondige renovatie volgde. De karakteristieke elementen van het oude pand zijn nu verweven in sfeervolle toonzalen met een bijzondere collectie kwaliteitsantiek. www.lutterzijlantiek.nl

De ZeediekhoeveBeleef de charme van het platteland in al haar facetten! Dat is de belofte van de familie Schaapman van Vakantieboer-derij Zeediekhoeve. De Zeediekhoeve ligt langs de Kam-perzeedijk, midden in de IJsseldelta. Het is een luxueuze vakantieboerderij, geheel omringd door kilometers vaar- en viswater. Door de rustige omgeving is het mogelijk om hier echt te ontsnappen aan de hectiek van alle dag. Ook een bijzondere zonsondergang blijft in dit weidse landschap niet onopgemerkt. Door de gunstige ligging aan het water is het ook mogelijk kano’s en waterfietsen te huren. Kijk voor de vakantiewoning op www.zeediekhoeve.nl.

Voor varen in de IJsseldelta zijn speciale routes uitgestip-peld met leuke bezoekjes aan andere activiteiten in het Nationaal Landschap: www.varenindeijsseldelta.nl

Eetcafe De PompeTijdens één van de mooie fietstochten door het Nationale Landschap gaat een kopje koffie of een lekker broodje er altijd in. Dat kan bij eetgelegenheid De Pompe, gevestigd op de Kamperzeedijk. De Pompe, zoals de naam al zegt, is ontstaan vanuit een benzinestation, maar is nu een geliefde rustplek langs fietsen motorroutes waar je heerlijk kunt eten en drinken tegen een betaalbare prijs. Gelegen aan de Kamperzeedijk, in een waterrijke omgeving aangrenzend aan de polder Mastenbroek, is De Pompe een prima gele-genheid om even uit te rusten of (zoals in vroegere jaren) bij te tanken.

Eetcafe de Pompe kunt u vinden aan Kamperzeedijk 14a, Genemuiden. T. 038-3446500 www.cafekamperzeedijk.nl

Kamperzeedijk

De Kamperzeedijk dateert van voor de veertiende eeuw en is een van de oudste zeeweringen van Nederland. De dijk vormt de grens met het Kampereiland, dat regelmatig werd overspoeld door de Zuiderzee en bood de bewoners van de polder Mastenbroek bescherming. De kolken zijn ontstaan uit eerdere dijkdoorbraken. De Kamperzeedijk heeft in het verleden meerdere overstromingen meegemaakt. Eén van de zwaarste overstromingen was de watersnoodramp van 4 en 5 februari 1825. De Kamperzeedijk bezweek op meerdere plaatsen en de polder is tijdens deze stormvloed helemaal overstroomd.

Kam

pe

rzee

dijk

Het witte schaap Kamperzeedijk heeft door haar belangrijke verbin-ding in het gebied vele herbergen gekend. Daar is nu geen enkele meer van te vinden. Het muur-steentje het Witte Schaap is een laatste herinnering aan een van de herbergen. De legende zegt dat ook Napoleon op Kamperzeedijk is geweest. Het Witte Schaap dankt haar naam namelijk aan

een aantal Franse soldaten die ‘s avonds in de mist in de moerassige polder Mastenbroek de weg kwijt waren. Een blatend wit schaap leidde hen naar Kamperzeedijk in de dikke mist. Immers de scha-pen zoeken altijd het droge op. De steen die herin-nert aan deze legende vind je in een hoekhuis aan de Schaapssteeg (tegenover het cafe ‘de Pompe’)

Wist je dat...

Kam

pe

rze

ed

ijk

OvernachtenVakantieboerderij Zeediekhoeve en B&BKamperzeedijk 153Genemuiden (Kamperzeedijk)038-3446300 b.g.g. 038-3446559www.zeediekhoeve.nl of www.zuiderzeepad.com

Adres Kamperzeedijk

Voor een totaaloverzicht van alle toeristische- recreatieve ondernemers in de IJsseldelta scan deze code of ga naar www.vvvijsseldelta.nl

7978

De inwoners van Mastenbroek zijn trots op hun gebied, genieten van de weidsheid van het landschap en van elkaar. Een nieuwkomer heeft het niet moeilijk in Mastenbroek zo-lang ze zich in de gemeenschap begeven en meedoen aan de diverse activiteiten die Mastenbroek te bieden heeft. Dat is de mentaliteit: “doe maar gewoon, maar doe wel mee”. Nog steeds zijn de kerk en de school markante trefpunten voor Mastenbroekers. De trots voor hun gebied blijkt uit het

enthousiasme en de ontwikkeling van vele verschillende initiatieven die inmiddels in het gebied zijn ontstaan.

Weidevogelhuus en Boerendiekhuus (B&B)Aan de rand van de Polder Mastenbroek, aan de dijk tussen Hasselt en Genemuiden, liggen het Boerendiekhuus en het Weidevogelhuus. In een prachtig natuurgebied langs de uit-gestrekte uiterwaarden van het Zwarte Water waar ganzen foerageren en in het voorjaar de (beschermde) kievitsbloem bloeit. Verder broeden de tureluur, grutto, kievit en wulp hun eieren uit op een steenworp afstand van de boerderij. Dit verklaart de naam van het grootste gastenverblijf: het Weidevogelhuus.

Het Boerendiekhuus is een Bed & Breakfast, genoemd naar de lange dijk tussen Hasselt en Genemuiden. De groepsaccommodatie biedt plaats aan 32 personen en de Bed &Breakfast aan acht personen. Cor Pierik: “We zijn hiermee begonnen omdat er in de landbouw niet veel toekomst meer zat en we toch iets met de ruimte wilden doen. Bovendien is de IJsseldelta zo’n mooi gebied om te beleven. In de lente met al haar weidsheid, flora en fauna, de weidevogels, het meanderen van de rivieren en de geometrische waterwegen in het landschap, dat is genieten. Met al deze facetten is de IJsseldelta een gebied om trots op te zijn.” www.boerendiekhuus.nl

MastenbroekIn het hart van Nationaal Landschap IJsseldelta ligt polder Mastenbroek. Unieke kernmerken zijn de rechte wegen, het polderlandschap en de weidsheid. Op heldere dagen kun je vanaf bepaalde punten aan de ene kant Kampen en IJsselmuiden zien en van de andere kant de toren van Hasselt en Zwolle zien liggen.

Maste

nb

roe

k

Parfum MastenbroekOp 14 mei 2005 werd het parfum L’Essence de Mastenbroek gelanceerd. Om L’Essence de Masten-broek ook in de stad te laten doordringen, is contact gezocht met de Bijenkorf waar het parfum sinds september 2005 wordt aangeboden. L’Essence de Mastenbroek is een parfum dat het leven in de pol-der Mastenbroek in verschillende geurschakeringen uitdrukt. Het is het resultaat van een zoektocht naar het landschap in zijn meest geconcentreerde vorm. Het parfum is inmiddels zo populair dat het wereld-wijd verkocht wordt. Er komen bestellingen binnen uit New York, Los Angeles, Polen enz.

Wist je dat...

Mas

ten

bro

ek

Foto: de heer Reinders

Polder Mastenbroek

8180

Tour de Mastenbroek Een aantal initiatiefnemers heeft de verschillende activiteiten die in de afgelopen jaren zijn ontstaan, gebundeld in de Tour de Mastenbroek. Zien, ruiken en proeven – dat is de Tour de Mastenbroek. Bezoekers maken een excursie langs vier verschil-lende ondernemingen en krijgen een kijkje achter de schermen.

Je kunt de dag beginnen bij de scharrelkippenboerderij, daar proef je eigengemaakte advocaat en vervolgens breng je een eigen ei mee naar het theehuis ‘t Asjesgoed om samen de lunch te bakken. Daarna is er de mogelijkheid tot het bezoeken van de biologische melkvee- en weidevogelboederij Polderzicht. Daar kun je bekijken hoe een melkrobot werkt en vanuit de skybox naar de uitkijkpost gaan. Vanuit hier kun je speuren naar weidevogels en genieten van een prachtige uitkijk over Mastenbroek. www.tourdemastenbroek.nl

Wist je dat...

Maste

nb

roe

k

Streekproductenwinkel AsjesgoedHendry en Esther van Ittersum runnen al jaren samen een melkveebedrijf. Op 14 mei 2011 is de theeschen-kerij en winkel met streekproducten Het Asjesgoed officieel geopend. Hendry: “Sinds mijn geboorte woon ik hier en is het een veebedrijf. Ik zelf ben in 1999 boer geworden en heb het in 2007 helemaal overgenomen. Hoewel de melkveehouderij altijd de hoofdmoot zal blijven, wilden mijn vrouw en ik ook kijken naar aanvullende mogelijkheden. Met als resultaat de theeschenkerij en de streekproducten-winkel.” In de bovenruimte van de theeschenkerij is het mogelijk workshops of vergaderingen te houden en natuurlijk om in de skybox een blik te werpen in de koeienstal.

Het asjesgoed kunt u vinden aan Bisschopswetering 79, Mastenbroek. T. 038-3446288 www.hetasjesgoed.nl

Gemaal d’Olde Mesiene Zelfs vanuit het buitenland komen toeristen een bezoekje brengen aan de Kamperzeedijk vanwege d’ Olde Mesiene zoals de Zeediekers het Oude Stoomgemaal noemen. Het stoomgemaal aan de Oostkant van Kamperzeedijk werd gebouwd in 1885 en is de oudste horizontale draaiende stoommachine in heel Europa. De machine deed lang dienst als watergemaal om de Mastenbroeker-polder vrij van natte voeten te houden. Later in 1961 is er een moderner gemaal ‘De Venerite’ neergezet dat nu de zaak droog houdt. d’Olde Mesiene draait op sommige dagen nog wel eens, dan te herkennen aan de rookpluim en de Nederlands driekleur. Dankzij een actieve groep van vrijwilligers, tezamen in een Stichting Vrienden van d’Olde Mesiene georganiseerd, is het mogelijk om enkele malen per jaar de machine te laten draaien en open te stellen voor het publiek.

D’olde Mesiene is de vinden aan Kamperzeedijk 7, Genemuiden. www.stoomgemaal.nl T. 038-4773151

Op safari in de IJsseldelta Helemaal naar de Serengeti woestijn voor een safari? Onzin, dit kan tegenwoordig in eigen land! Biologische boerderij Polderzicht biedt weidevogelsafari’s voor het hele gezin. De boer neemt je mee in de safaribus door het weiland en brengt je vlakbij de weidevogels die vertoeven rond de speciaal aangelegde plasdras. Ook kun je via de loopbrug door de stal naar de uitkijkpost om vogels te spotten. Wil je iets actievers: ook mogelijk! Je kunt bij Polderzicht ook kanoën of trekschuitvaren. En je bent natuurlijk altijd welkom om een kijkje te nemen in de stal om een glimp op te vangen van het boerenleven. www.polderzichtmastenbroek.nl

8382

Schilderen in de polderMidden in de polder vind je de Geallery, de galerie van Gea Kok op de verbouwde deel van haar woonboerderij. Gea: “Ik schilder van abstract tot portretten maar op dit moment ben ik ook bezig met het Mastenbroekerlandschap. Het is heerlijk om deze omgeving te schilderen en de weidsheid te vangen met de wolkenvelden erboven.” Naast andere workshops is het koeschilderen erg in trek. In een tijdsbe-stek van drie uur leer je je eigen schilderstijl ontdekken.

Ook kan de Geallery worden gebruikt als trouwlocatie. “Wat uniek is aan het wonen in de IJsseldelta en Mastenbroek is dat zoveel boerderijen zich openstellen om te laten zien hoe hier wordt geleefd. We blijven nieuwe dingen beden-ken.” www.geallery.nl

Kaarsrechte verkavelingHet vroegere veengebied Mastenbroek is al in de 14e eeuw ontgonnen. De rechthoekige verkaveling is gebaseerd op

drie evenwijdig gegraven weteringen. De vroegere structuur van de ontginning is goed bewaard gebleven in het patroon van wegen, weteringen en kavels. Wanneer u door de polder loopt, fietst of rijdt zijn de rechte wegen een zeer opvallend kenmerk aan Mastenbroek.

In het landschap zijn heel veel weidevogels te vinden, bij uitstek dus een perfecte plaats voor de vogelliefhebber.

Vogelparadijs“Zodra de buizerd zich laat zien, wordt de aanval op deze roofvogel ingezet door tientallen weidevogels. De kievit neemt het voortouw. Vaak vliegen er wel een stuk op tien kieviten richting de belager van de weidevogelkuikens. Ook de grutto en tureluur volgen. De wulp laat het vaak lopen. Hij is groot genoeg en verjaagd de buizerd door op de grond te imponeren met zijn grote lichaam.” Staatsbosbe-heer heeft de vlonders voor de nestjes van de zwarte sterns in de kolken gelegd. Inmiddels zijn er tientallen sterns te zien en hebben veel paartjes eieren gelegd.

Maste

nb

roe

k

AdressenMastenbroek

Vermaak

Polderzicht MastenbroekOude Wetering 139Mastenbroek038-3446592 of 0621270958www.polderzichtmastenbroek.nl

Theeschenkerij en Streekwinkel ‘Het Asjesgoed’Bisschopswetering 79Mastenbroek038-3446288www.hetasjesgoed.nl

Mas

ten

bro

ek



Fiets door het verleden van MastenbroekKruispunten vertellen verhalen via QR-codesDe polder van Mastenbroek gaat met zijn tijd mee. Door middel van de Polder Mastenbroek App, kun je ter plaatse met behulp van QR-codes door de geschie-denis van de polder grasduinen.

App en QR-codesDe QR-codes - een soort barcode – zijn bij strategi-sche kruispunten in de polder geplaatst en leiden een

smartphone naar verhalen en afbeeldingen over de geschiede-nis van de polder. Die informatie was al beschikbaar via de website www.poldermastenbroek.nl, maar nu de applicatie helemaal klaar is, kunnen deze verhalen ook ter

plekke opgeroepen worden. De app is te openen via mbapp.nl of scan de QR-code

8584

Hier wil je zijn: het uitzicht is fenomenaal! Ten noorden van een scherpe bocht in de IJssel, ligt tussen Zwolle en Kampen het dijkdorp Wilsum. Vlak erboven ligt het buurtschap Nieuwstad. Wie vanaf de dorpsweg in hartje Wilsum zijn blik van oost naar west laat dwalen, ziet de IJssel met een mooie zwier langs het dorp stromen. In het oosten de toren van Zalk, in het zuiden de graslanden van de Koppelerwaard tot aan de rivieroever en aan de overkant de Welle, een waar vogelparadijs. Verder naar het westen is het silhouet van Kampen te bewonderen. Het dorp zelf ademt eenvoud en historie, met in het hart de kerk en de school.

Wilsum

Door het ontbreken van doorgaand verkeer lijkt hier de grote stad Zwolle met haar drukte en hoge gebouwen ver weg: maar wie denkt dat hier de tijd stil staat, vergist zich. Beroepsvissers, jagers en boeren zijn hier tegenwoordig

schaars. Maar met een rijk verenigingsleven waaronder zelfs een eigen voetbalclub is Wilsum een hechte dorpsgemeen-schap met bijna duizend inwoners.

De uiterwaarden bij Wilsum vormen een bijzonder na-tuurgebied. Wandelaars kunnen in de Scherenwelle en Koppelerwaard genieten van rietzomen, hooilanden, oude rivierlopen en een grote vogelpopulatie. Vanaf een parkeer-plaats bij het dorp loopt het publiek toegankelijke Laarzen-pad dwars door de Scherenwelle. En dat pad heeft niet voor niets deze naam.

OverstromingenVanaf de Dorpsweg loopt de Veerweg naar de rivieroever. Hier was tot 1971 een veerdienst actief, die een snelle reis van en naar Kampen mogelijk maakte. Het dorp was kwets-baar bij stormen die het water vanaf de Zuiderzee diep de IJssel opjoegen. Daarom hebben de dorpelingen in de loop der tijd tal van dijken en dijkjes gebouwd, verlegd, versterkt en na doorbraken opnieuw aangelegd. De kolken bij het dorp getuigen van verschillende dijkdoorbraken. De laatste grote watersnood in Wilsum vond plaats in 1825 en kostte toen het leven aan twee dorpelingen en een deel van de veestapel.

Wilsu

m

Wilsum lijkt weliswaar een typisch Nederlands dijkdorp, maar het ligt eigenlijk op een natuur-lijke rivierduin. De rivierduinen in dit gedeelte van de IJsseldelta zijn langzaam gegroeid door de opwaaiing van sediment. Dat zand werd en wordt hier afgezet vanwege de zeer sterke stroming van de IJssel, die langs Zalk en Wilsum haar scherp-ste bochten maakt op weg naar de monding bij Kampen.

Wist je dat...

Wils

um

8786

De stadsrechten van WilsumDe inwoners van Wilsum zijn trots op hun dorp. Wat zegt je, dorp? Wilsum heeft stadsrechten en kreeg deze waarschijnlijk al in de 13e eeuw. Het was nooit een stad en is nooit een stad geworden, maar historici vermoeden dat de bisschop van Utrecht met de stadsrechten van Wilsum tegenwicht wilde bieden tegen het grote Kampen. Helaas zijn er geen archieven bewaard gebleven waarin deze reden en het exacte jaartal zijn vastgelegd. Als nederzetting met stadsrechten had Wilsum eigen rechtspraak. De naam van buurtschap Nieuwstad, even verderop, verwijst nog naar de ‘stadse’ geschiedenis. Wilsum bleef een zelfstandige gemeente tot 1937. Sindsdien zijn het dorp en de omliggende buurtschappen onderdeel van de gemeente IJsselmuiden en tegenwoordig Kampen.

Wist je dat...

Wilsu

m

ToevluchtsoordDe Hervormde Kerk in Wilsum is voor zover bekend het oudste bestaande kerkgebouw in Overijssel. Deze kerk is gebouwd in de Middeleeuwen rond het jaar 1050. Alle mogelijke kerkelijke strijdtonelen en geloofsstromingen, maar ook talrijke overstromingen en vele oorlogen gedurende bijna 1000 jaar heeft deze kerk doorstaan.

In tijden van gevaar diende de toren van de kerk als toe-vluchtsoord voor de bevolking van Wilsum. Onder de toren werden de inwoners via het ‘angstgat’ neergelaten in een

benauwde ruimte om daar te schuilen. Het kerkgebouw heeft Romaanse vensters in het schip en een Gotisch koor uit de 14e eeuw. De bakstenen kruisgewelven dateren uit de 15e eeuw. Begin jaren ’80 van de vorige eeuw onder-ging deze zaalkerk haar zoveelste restauratie. Hier huist nu de Hervormde Gemeente Wilsum, die ruim vierhonderd zielen telt. Wilsum heeft ook een Gereformeerde Kerk. Vóór de leegloop in kerken, eind twintigste eeuw, was vrijwel de gehele bevolking van het dorp lid van één van de twee kerkgenootschappen.

JachthavenWilsum Passantenhaven Dorpsweg, Wilsum038-3556700

Adres Wilsum

Wils

um



88 89

Zalk

Het dorp kent veel historische panden, zoals het voormalige Schultehuis, de Sint Nicolaaskerk en de molen De Valk. Buiten de vorstperiode geeft de heuse dorpspomp schoon water. Het dorp heeft bijna tien verenigingen, een restaurant en een bed & breakfast. De naam Zalk werd in de jaren ‘80 bij iedereen bekend door ‘Klazien uit Zalk’, de karakteristieke dorpsbewoner mevrouw Klazien Rotstein-

van den Brink die dankzij haar kennis van het gebruik van kruiden een landelijke beroemdheid werd. Nog altijd bestaat er een kruidencosmeticalijn die haar naam draagt.

Even pauze bij het theehuisHet voetveer verbindt Zalk met ‘s-Heerenbroek/Veeca-ten van april tot en met september. Aan de noordoever staat het bijbehorende theehuis, een pleisterplaats voor fietsers en wandelaars.

Dit voetveer brengt dagelijks fietsers en voetgangers veilig over de rivier, die hier op zijn absolute smalst is. Zo smal, dat het met een beetje fantasie mogelijk lijkt om voorbijvarende schippers een hand te geven. Het veer is functioneel voor veel IJsseldelta bewoners en biedt in het hoogseizoen honderden toeristen per week de mogelijkheid om de wandel- of fietstocht aan de andere oever voort te zetten. Op de zuidelijke oever biedt het toegankelijke deel van de zandduin een heus strandgevoel. Er wordt wel gezwommen, maar in het algemeen geldt dit als gevaarlijk vanwege de sterke stroming en de langskomende binnenvaart. Het Zalkerveer is een maatschappelijk werkervaringsproject in combinatie met het theehuis. Het terras zit bij mooi weer altijd vol. Meer informatie over dit theehuis is te vinden in het hoofdstuk ‘s-Heerenbroek. www.zalk.info

ZalkOp de zuidelijke oeverwal van de IJssel, tegenover de Vreugderijkerwaard, ligt het dorp Zalk. Als nederzetting bestaat Zalk al sinds het jaar 1213. Vroeger werd het Santlike genoemd, wat verwijst naar de zandgronden langs de IJssel waarop het dorp ontstond. Op de noordelijke landpunt buiten Zalk, is het door de IJssel omsloten Zalkerbosch te vinden. Dit bos ligt te midden van tientallen dijken en dijkjes die in de loop van de eeuwen zijn aangelegd om de vruchtbare grond een groter deel van het jaar bruikbaar te maken voor de boeren.

Zal

k

Wist je dat...

De eerste agrarische school Het agrarisch onderwijs in Nederland, vroeger ‘landhuishoudkunde’ geheten, kent in Zalk haar geboortegrond. Zalk is namelijk de plek waar in 1842 de eerste Nederlandse landhuishoudkundige kostschool opende. Jonge man-nen kregen hier praktijkonderwijs in professionele exploitatie van het land. Gebaseerd op wetenschap in plaats van ‘gewoon boeren’ zoals tot dan toe heel normaal was. De school heeft maar kort bestaan.

Een half jaar later al opende in Gronin-gen een concurrent, die door con-necties in Den Haag een veel grotere subsidie verwierf. Binnen vijf jaar was de Zalker kostschool al min of meer failliet. De oprichter liet het dorp en de school achter en vertrok met achterla-ting van een grote schuld.

90 91

Kasteel Buckhorst Zalk had tot te negentiende eeuw een eigen kasteel of havezate, genaamd Buckhorst. Waar nu alleen nog een slotgracht en waterput te vinden zijn, stond in de vroege middeleeuwen een roofridderslot dat in de 13e eeuw werd vervangen door een kasteel. Het dorp Zalk behoorde vanaf die tijd tot de heerlijkheid Zalk en Veecaten. Dat wil zeggen dat deze nederzet-tingen eigendom waren van een heer, in dit geval de familie Buckhorst.

In de loop van de eeuwen hebben generaties Buck-horst vanuit het kasteel functies gehad in het bestuur van diverse landsdelen. De adellijke familie Buckhorst is daardoor vast verbonden met Zalk. De laatste bewoner was Berend Hendrik baron Bentinck, die de naam Buckhorst aannam en gouverneur van Overijs-sel werd. Na zijn overlijden werd het kasteel verkocht en in 1841 afgebroken. Het terrein is nu particulier bewoond en niet openbaar toegankelijk.

Bezichtigen van de Sint Nicolaaskerk De Middeleeuwse Sint Nicolaaskerk van Zalk heeft een toren uit 1220 en een schip uit ongeveer 1400. Het schip is gebouwd met de stenen van en op de fundering van een kleinere kerk. Dit gebeurde in opdracht van de heren van Buckhorst, die zo’n vijf eeuwen lang bepalend zijn geweest voor het economische leven van Zalk. De familie zorgde ook voor het onderhoud van de kerk.

Deze kloeke kerk bepaalt nog altijd ongestoord de horizon van dit deel van de IJsseldelta. De toren is door de ligging van Zalk in het boch-tige IJsseltraject een blikvanger in de wijde omgeving. In de kerk zijn vele bezittingen van de familie Buckhorst te zien. Ook belangrijke onderdelen van het interieur en een grafkelder zijn verbonden met de naam Buckhorst. In de maanden mei tot en met september is het mo-gelijk om onder begeleiding van een gids de his-torische kerk met haar prachtige gerestaureerde orgel te bezichtigen. www.hervormdzalk.nl

Stellingkorenmolen De ValkDeze achtkantige stellingmolen is gebouwd in 1860 om het graan van boeren uit de wijde omtrek te vermalen tot meel. De molen is oorspronkelijk gebouwd op een voet van baksteen maar heeft tegenwoordig een houten onderstel. In 1988 is de molen voor het laatst gerestaureerd. Het beheer en het onderhoud zijn in handen van de gemeente Kampen. De molen functioneert nog als vanouds en is nu in gebruik als ‘praktijkschool’ voor vrijwillige molenaars die het vak willen leren.

Het adres is Brinkweg 11. Telefoon: 038-3636401.

Zalk

Wist je dat...

Zal

k

Locatie film Oorlogswinter Het beroemde boek Oorlogswinter van Jan Terlouw, een geboren Kamper-vener, was in 1975 de basis voor een televisieserie van de VARA. Het dorp Zalk fungeerde als decor voor deze veelbekeken serie onder regie van Aart Staartjes. In 2008 is het boek verfilmd en ook daarvoor is de IJsseldelta ge-bruikt als opnamelocatie. De IJsselbrug fungeert in het boek en ook in de serie en de film als dramatisch keerpunt van het verhaal.

9392

Gods medicijnkastKlazien uit Zalk (1919-1997) Geloofde onvoorwaardelijk in haar kruiden.

Wie vanuit Zalk het weggetje neemt dat naar het Zalker-veer loopt, komt langs een met bomen begroeid stukje uiterwaard dat bekend staat als het Zalker bos. Eigenlijk lijkt die benaming wat over-dreven, maar in dit vlakke land wekt elke groepering van bomen al gauw de indruk een woud te zijn. Het

maakt het Zalker bos niet minder waardevol. Het gebied herbergt veel bijzondere planten en kruiden. Het is niet moeilijk voor te stellen hoe nog niet zo lang geleden Klaasje Rotstein-van den Brink, beter bekend als Klazien uut Zalk, hier af en toe tevreden heeft rondgewandeld.

Ze werd door sommigen de koningin van het platteland genoemd, maar dan toch wel van het IJsselland. Klazien leefde haar hele leven in het dorpje Zalk, aan de oevers van de IJssel. De titel “koningin” zou ze zelf trouwens van de hand heb-ben gewezen. “Het gaat niet om mij, het gaat om de kruiden”, dat was Klazien ten voeten uit. Ze had een groot respect voor de natuur en alles wat die de mens te bieden heeft. Als het kruidenvrouwtje uit Zalk genoot ze tot haar dood in 1997 landelijke bekendheid. Voor Klazien was de natuur een door God zelf gegeven medicijnkast. Jicht? Sap van rauwe aardappel vermengd met brandnetel doet wonderen! Haar karakter, wars van dikdoenerij, en ook haar onmiskenbare Overijsselse tongval sprak veel mensen aan. Klazien trad op in verschillende programma’s waarbij ze op basis van “dingen uit de natuur” gezondheidstips gaf:

“Wat vroeger goed was, is goed voor alle tijden. Makkelijk zat. ‘k Pluk kruiden in mijn tuintje, ‘k pluk kruiden langs de weg, het groeit zelfs op de daken, ’t is waar wat ik je zeg, want boven op het schuur-tje, daar zie ik huislook staan, waarvan een enkel blaadje, een kwaal soms weg wil gaan. Hebt u een likdoorn, neem een blaadje huislook dan, halveer het in je handen, maak medicijn ervan.”

Klazien uut Zalk

Zalk

Horeca

Café restaurant “De Oase”Kerkplein 3, Zalk038-3636270www.deoase-zalk.nl

Vermaak

Molen de ValkBrinkweg 11, Zalk038-3636401

Adressen

Zalk

Zal

k



Tip: Al meer dan 20 jaar staat Restaurant De Oase garant voor kwaliteit en gastvrijheid. Er worden regelmatig sfeervolle avonden georganiseerd met seizoen thema’s. Natuurlijk kun je ook genieten van de specialiteit Schweine Haxe.

9594

Het rijke verledenZwartsluis is een rustig dorp dat ingeklemd ligt tussen twee bekende natuurgebieden: Nationaal Park ‘Weerribben- Wieden’ en het natuurgebied ‘De Olde Maten’. De skyline van Zwartsluis wordt gevormd door de rivier het Zwarte Water en haar twee kerktorens. Wie de tijd neemt om het dorp te bezoeken komt voor aangename verrassingen te staan. In de wintermaanden overwintert de ‘Bruine Vloot’ in de haven. Naast de Hervormde Kerk is nog het voormalig armenhuis te vinden en naast de oude begraafplaats ligt de Zintuigentuin. Zwartsluis ‘Swarte Sluys’ wordt voor het eerst genoemd als ‘de poort naar het Zwarte Water’.

Zwartsluis was de uitvoerhaven van miljarden turven rich-ting ‘De Hollanden’. De havenplaats diende eveneens als overslaghaven. Het was ook een gewild bolwerk omdat het een belangrijke locatie was aan de route Drenthe-Gronin-gen. Turfwinning en scheepvaart waren hierbij van groot belang. Omdat de haven van Blokzijl steeds meer ver-

zandde begin 18e eeuw, werd de functie van Zwartsluis als Zuiderzeehaven steeds belangrijker. De periode 1805-1813 was voor Zwartsluis helaas een dieptepunt voor de handel en nijverheid. De Sluzigers hadden geen grote schepen meer en dat betekende dat er een eind was gekomen aan een rijke periode. De scheepvaart op zich nam nog wel een dominantie positie in. De Handelskade is vandaag de dag de aanmeerplaats voor de ‘Bruine Vloot’ en de histori-

sche botter ZS13, afkomstig van de voormalige vissersvloot van Zwartsluis eind 1800. Door de groeiende scheepvaart ontstonden er in havenplaats Zwartsluis veel scheepswer-ven, zeilmakerijen en touwslagerijen. Vandaag de dag is Zwartsluis de ideale aanlegplaats naast zeilen, surfen, vissen en zwemmen.

Zwartsluis: de droom van iedere watersporterZwartsluis is een recreatieplaats bij uitstek en staat in het teken van watersport. Geen wonder want de voormalig ‘Fortresse Swartsluys’ ligt aan het Meppelerdiep en het Zwarte Water én heeft een rechtstreekse verbinding naar het Overijsselse en Friese merengebied, evenals het IJssel-meer. Het wordt wel de poort naar het Noorden genoemd en is tegelijkertijd een eldorado voor pleziervaarders, zeilers, surfers, zwemmers, kanoërs en vissers. Zwartsluis de thuishaven voor 1200 jachten. Een uniek stukje natuur, De Weerribben-Wieden, ligt om de hoek van Zwartluis, waar je kunt genieten van de rust en het waterleven. De Stichting Recreatiecentrum Zwartewater te Zwartsluis, bekend van haar jachthaven, camping en clubhuis aan het Zwartewater heeft voorjaar 2008 midden in het dorp de ‘Jaap Buit’ pas-santensteiger in gebruik genomen. Deze passantenplaatsen zijn gelegen op slechts 100 meter afstand van het centrum van Zwartsluis.

Zwartsluis

“Wie de tijd neemt om het dorp te bezoeken komt voor aangename verrassingen te staan.“

Zw

artsluis Z

war

tslu

is

Zintuigentuin Naast de oude begraafplaats ligt de Zintuigentuin. In de tuin is een constante strijd aan de gang tussen groei en verval, tussen opgroeien en vergaan. Uitein-delijk eindigen alle planten in de tuin tot compost en verworden weer tot basis voor nieuwe groei. Iedere zintuig van de mens wordt in deze tuin aan het werk gezet: ruiken, voelen, zien, horen en proeven. Van de pindakaasboom tot bloemetjes die naar chocolade ruiken. Ieder seizoen is er iets anders te ontdekken.

Albert en Anneke Greveling zijn de trotse eigenaren van de zintuigentuin. Sinds 1880 worden er op deze locatie al bloemen en groente geteeld. De vader van Albert, Steven Greveling, was de laatste professionele kweker van bloemen en snijgroen in het dorp Zwart-sluis. Er zijn veel bezoekers, uit binnen- en buitenland, die van de gelegenheid gebruik maken om hier een kort wandeling te maken. Welk seizoen van het jaar het ook is, er is altijd veel te zien, ruiken en te voelen. Meer info: vvv.ijsseldelta.nl

Lekker varen met de historische botter ZS13De ZS13 is een Marker botter en is omstreeks 1865 gebouwd in Monnickendam. In de jaren dertig van de vorige eeuw kwam het vaartuig naar Zwartsluis. De vissers Moorman visten met de botter op de toen al afgesloten Zuiderzee. In de jaren zestig werd de botter afgedankt. De ZS13 kwam terecht in Amsterdam waar ze een aantal jaren op het terras van een café nabij het IJ, dienst deed als blikvanger. Daar werd ze ontdekt door een aantal enthousiaste mensen uit Zwartsluis, die zich het lot van het schip aantrokken.

Na het uitvoeren van noodzakelijke reparaties in Amsterdam, kwam de ZS13 in 1984 terug naar Zwart-luis. In 1989 werd de botter overgenomen door de projectgroep ZS13 uit Zwartsluis. Na tal van restaura-ties werd de botter weer ingezet voor zeiltochten en evenementen.

Nu is een zeiltocht op dit bijzondere visserschip voor iedereen mogelijk geworden. Voor zowel een familie-dag of een bedrijfsuitje een unieke mogelijkheid om kennis te maken met de oudste botter van Nederland, de schitterende natuur en voormalige Zuiderzeestadjes van de IJsseldelta. www.zs13.nl

Zwartsluis onder zeilZwartsluis onder zeil is een tweejaarlijks nautisch evenement. Het evenement is een knipoog naar het verleden, waarin schippers zeilend hun brood verdienden met transport over water en in Zwart-sluis hun goederen verhandelden en opsloegen. De Kolksluis en de Staphorstersluis waren dan ook van uitermate belang voor het vervoer van goede-ren vanuit de binnenwateren naar het open water. In dit dorp waar de watersport zo populair is, zijn tijdens deze dagen allerlei soorten boten te be-zichtigen. Soms mag je zelfs een stukje meevaren!

Wist je dat...

9796

Zw

artsluis

Nationale sleepbootdagenDe Nationale Sleepbootdagen vinden jaarlijks plaats in Zwartsluis en het Utrechtse Vianen. Voor beide plaatsen geldt dat dit evenement steeds opnieuw garant staat voor vele tienduizenden bezoekers. Zowel voor de inwoners als voor de deelnemende sleepbooteigenaren vormen de Nationale Sleepbootddagen hét evenement bij uitstek.

De Nationale Sleepbootdagen zijn ontstaan doordat een aantal sleepbooteigenaren vond dat wat er nog over was van de historische sleepboten aan het publiek getoond zou moeten worden. De liefhebbers wilden voorkomen dat deze schepen in de vergetelheid zouden raken. Tijdens het evenement is het mogelijk de sleepboten aan boord te bezichtigen en een praatje met de kapitein te maken.

Proef het dagelijkse boerenleven Een rondleiding krijgen op een hedendaags melkveebe-drijf? Dit kunt u doen bij melkveebedrijf Eben Haëzer. Voor de kinderen is het ook mogelijk om hier een boerenhulpdi-ploma te halen. Boerderij Eben Haëzer ligt in het natuurgebied de Olde Maten. Postweg 2, Zwartsluis

KunstmarktenTijdens de Zwartsluizer Zaterdagen worden er ook kleinschalige Kunstmarkten gehouden. Vanaf 2014 wordt dit op wat grotere schaal georganiseerd. Tijdens deze kunstdagen treffen kunstenaars en publiek elkaar. Daarnaast is de dag bedoeld om kennis te laten nemen van kunst door exposities.

Naast het kijken naar kunst, kan het publiek ook zelf aan de slag. Voor amateur kunstenaars en liefhebbers worden er workshops georganiseerd. De haven, de mooie dorpsgezichten, gevels en water, genoeg ingrediënten om inspiratie op te doen om kunst te maken. De Kunstmarkten vinden plaats in juli en augustus. www.kunstmarktenzwartsluis.nl

Wist je dat...

Zw

arts

luis

9998

Zw

artsluis

Sluuspoort is hét centrum van Zwartsluis waar het bruist van activiteiten. Een enthousiaste groep vrijwilligers organiseert uiteenlopende activiteiten op het gebied van exposities, historie, kunst, muziek, lezingen en workshops.

In het gebouw aan de Handelskade vind je o.a. een mu-seum met meerdere exposities en een museumwinkel, een VVV-agentschap, de Wereldwinkel, een hypermoderne multi-touch tafel boordevol informatie over Zwartsluis en de unieke plekken in de IJsseldelta en een informatiepunt van Nationaal Park Weerribben Wieden. Naast het gebouw aan de Handelskade 25, beschikt Sluus-poort over het ‘Botterhuus’ en de ‘Tuin van Van Dijk’ met maritieme elementen, de ‘Turfeilanden’ met leuke wandel-paden en het pontje ‘Sluuspoort I’. Kom dus tijdens je bezoek aan Zwartsluis zeker even bij de Sluuspoort aan!

Sluuspoort Handelskade 25 8064 DV Zwartsluis 038-3866555 [email protected]

Welkom in Sluuspoort

Zw

arts

luis

Het verhaal achter museum SchoonewelleRoelof Johannes Schoonewelle (1889-1960), een zeilma-ker met passie

Áanteekeningen van enkele bijzonderheden voorkomende in dit tijdelijke leven te Zwartsluis’, zo begint Roelof Johan-nes Schoonewelle in 1928 het notitieboekje dat hij zijn leven lang zal bijhouden. Het schrift bevat een verzameling van alledaagse, maar soms ook bijzondere gebeurtenissen. Zo maakt Schoonewelle in 1938 melding van de aanleg van de eerste parkeerplaats voor auto’s in zijn woonplaats. In 1935 noteert hij opgetogen de vangst van twee jonge visotters. En in de winter schrijft Schoonewelle met invoel-baar plezier over de lange schaatstochten die hij maakt. Hij vertelt over de Sluiziger mannen die sneuvelen bij de Duitse inval in 1940. Over de weggevoerden tijdens de april/mei stakingen van 1943 en over de twee plaatsgenoten die zich bij het Duitse leger meldden voor de strijd ten het Bolsje-wisme. Voor ieder jaar maakt Schoonwelle een lijst met Zwarsluizigers die zijn gestorven, altijd gevolgd door een lijst van dieren die hij heeft opgezet. Een boekje als een verza-meling van gebeurtenissen. Het is typerend voor de man die met zijn collectie opgezette dieren de basis legde voor het huidige museum Schoonewelle Museum voor Natuur en Ambacht te Zwartsluis.

‘Homo collector’, de verzamelende mens: wanneer Schoonewelle zichzelf voor zijn collectie had moeten rubri-ceren, dan was dat er waarschijnlijk uitgekomen. Schoone-welle verzamelde letterlijk alles uit de natuur. Schoonewelle kwam uit een groot gezin en was van beroep zeilmaker. In zijn vrije tijd zocht hij de weilanden rond Zwartsluis af naar dingen van zijn gading. Op mooie zomeravonden spande hij soms een wit laken en zette er dan lampen op. Zo vond hij menig nachtelijk insect. Hij begon de dieren die hij vond op te zetten. Hoe dat moest, leerde hij zichzelf. Hij had oog voor het kleine en het grote. Toen hij eens een dode zwa-luw vond, kon hij het zijn geluk niet op toen bleek dat het diertje ook nog zes zwaluwluizen had. Die had hij nog niet!

Het prepareren van de dieren gebeurde in een kamertje op de bovenverdieping van zijn woning. Uiteindelijk stonden overal in huis in de Kerstraat 47 dozen met geprepareerde eieren, opgezette dieren en nog veel meer. Daarbij stelde Schoonewelle zijn huis ook nog eens open voor bezoekers. Die kwam soms met busladingen tegelijk, terwijl op een bord voor het raam stond dat een man of acht echt het maximum was dat het huis kon hebben. Eigenlijk was de situatie onhoudbaar.

Inmiddels had Schoonewelle een goede band ontwikkeld met de bekende Zwartsluiziger fabrikant Roelof Buisman, van de koffiebranderij en producent van de beroemde Buis-man gebrande koffiesuiker. Het was Buisman die aanbood een museum voor de collectie te laten bouwen. Gemeente en provincie ondersteunden het plan. In 1958 was de eerste

steenlegging een feit. Het jaar daarop ontving het museum de eerste bezoekers. Die waren onder de indruk van de ver-scheidenheid van de natuur. Maar ook vergaapten ze zich aan abnormaliteiten zoals het kalf met de twee koppen, dat vooral op menig kind diepe indruk maakte. Misschien halen we er nu een beetje onze neus voor op, gewend als we zijn aan tigh-tech exposities en verbluffende natuurfilms. Maar in Schoonewelle’s tijd was zijn collectie voor velen de eerste intieme kennismaking met de dierenwereld.

Vandaag de dag laat het museum vooral de relatie laten zien tussen natuur en mens. Het oorspronkelijke pand is inmiddels te klein geworden. Inmiddels is het museum te vinden in de Sluuspoort te Zwartsluis.

“Het prepareren van de dieren gebeurde in een kamertje op de bovenverdieping van zijn woning“

101100

AdressenZwartsluis

Horeca

Vollenhoofsche Poort Stationsweg 3Zwartsluis 038-3867368 www.devollenhoofschepoort.nl Conferentieoord Deel Vier Baarlo 4Zwartsluis 038-3865977 www.deelvier.nl

Overnachten

Bed and breakfast & groepsaccommodatie Eben Haëzer Postweg 2Staphorst 038-3866535 www.bedandbreakfast-ebenhaezer.nl

Hotel Zwartewater De Vlakte 20Zwartsluis 038-3866444 www.hotel-zwartewater.nl

De Weijsberg Mastenmakersstraat 37Zwartsluis 038-3867431 www.weijsberg.nl

Jachthavens

Jachthaven De Kranerweerd B.V. Het Oude diep 5-7Zwartsluis 038-3867351 www.kranerweerd.nl

St. Recreatiecentrum Zwartewater De Vleugel 2Zwartsluis 038-3866652 www.watersportzwartsluis.nl

Vermaak

Jachtcharter Panorama Wolvenjacht 2Zwartsluis 038-3867108 www.charter-panorama.nl

Van Beers Ballooning Zilverbeek 37Zwartsluis 038-3866501 www.vanbeersballooning.nl

Tip: Hotel Zwartewater beschikt over stijlvolle hotelkamers die van alle gemak-ken zijn voorzien. In het Hotel kun je tennissen of squashen in de overdekte sporthal, bowlen en zwemmen. Met een blik op het water kunt u in het restau-rant genieten van avontuurlijke hapjes; zoals krokodil of springbok.

Zw

artsluis

Stichting Zwartsluizer Botter ZS13 Mastenmakersstraat 37Zwartsluis 038-4441972 www.botterzs13.nl

Sluuspoort / Museum Schoonewelle Natuur en Ambacht VVV-agentschap Handelskade 25Zwartsluis www.schoonewelle.nl en www.sluuspoort.nl, vvvijsseldelta.nl

Fairway Sailing ‘Hestia’ Postbus 102Zwartsluis 06-10388927 of 06-12544173 www.dehestia.nl of www.fairwaysailing.com

Zintuigentuin Zwartsluis Van der MeulenstraatZwartsluis 038-3867758

Galerie Frederik Weijs Kerkstraat 23Zwartsluis 06-28174233 www.galeriefrederikweijs.nl

Eben Haëzer Postweg 2Staphorst 038-3866535www.bedandbreakfast-ebenhaezer.nl

- Winkels

Bakkerij Nieborg Kerkstraat 18Zwartsluis 038-3867322

Fa. Koos Slurink Watersport Stationsweg 2Zwartsluis 038-3867190 www.watersport-shop.com

DA Drogisterij Kiers Schoolstraat 12Zwartsluis 038-3866242

Maandag’s rijwielhandel Kerkstraat 21Zwartsluis 038-3868112 www.maandagsrijwielenendarts.nl

Tip: Naast overnachten bij de Weijsberg kunt u ook het water verkennen. Maak een rondvaart met het historische zeilschip ZS 13, huur zelf een bootje of ga op avontuurlijke trektocht. Bij de Weijsberg kunt u rekenen op een gastvrij onthaal.

Tip: Naast overnachten met iedere ochtend een vers en eigengemaakt boerenontbijt is er ook van alles te doen bij Eben Haezer. Pak de fami-liefiets “Truus” en ontdek de omge-ving. Terug op de boerderij kun je aan de slag om een echt boeren-hulpdiploma te halen. Samen met de boer het melkvee tiptop verzorgen.

Zw

arts

luis

Voor een totaaloverzicht van alle toeristische- recreatieve ondernemers in de IJsseldelta scan deze code of ga naar www.vvvijsseldelta.nl

103102

Mo

len

tje vo

uw

en

Vouw je eigen molen & bootjeEven tijd voor iets anders. Het logo van de IJsseldelta bestaat uit een molentje. Dit symboliseert ‘de wind in je haren’. De IJsseldelta leent zich namelijk bij uitstek om eens even helemaal uit te waaien. En ben je tot rust gekomen? Neem dan eens even de tijd om een molentje of een bootje te vouwen. Lekker even niets doen!

1

4

7 8

10

9

5 6

2 3

Bo

otj

e v

ou

we

n

1

3

5

8

11 12

2

4

6

9

7

10

104 105

De vele straten en steegjes met verrassend leuke winkels zorgen er voor dat je altijd slaagt tijdens een dagje shoppen. De stad Zwolle biedt je verder een veelzijdig en hoogstaand culinair aanbod. Met een verscheidenheid aan internatio-nale keukens en maar liefst 5 Michelinsterren binnen haar

stadsgrenzen is Zwolle met recht een culinaire hotspot te noemen.

Dynamische Hanzestad met sfeervol stadshartDe stad Zwolle is ontstaan rond de 9e eeuw, op de plaats waar een aantal kleine beken en de tot ver in het oosten bevaarbare Vecht, zich verenigden tot het Zwarte Water. Ook landwegen uit alle richtingen kwamen hier bij elkaar. Het werd al snel een belangrijke handelsstad met grote bloeiperiodes. Veel historische gebouwen zoals de Sas-senpoort uit 1410, zijn er nog steeds te vinden. De vesting Zwolle, nu het historische centrum van de provinciehoofd-stad, is aan zijn stervorm nog te herkennen. Tussen de stad en de IJssel ligt een sprookjesachtig park, het Engelse Werk, dat twee eeuwen geleden is aangelegd op een voormalige verdedigingslinie.

Zwolle kreeg in 1819 een open verbinding met de IJssel via de Willemsvaart, die anderhalve eeuw later in onbruik raakte na de aanleg van het veel grotere Zwolle-IJsselka-naal. Zwolle is tegenwoordig ook voor de pleziervaart een geliefde pleisterplaats. In het hart van de levendige stad met haar vele terrassen, is een passantenhaven aangelegd voor jachten die bijvoorbeeld een stop maken van of naar de waterrijke kop van Overijssel. Ten noordwesten van de stad ligt de Vreugderijkerwaard, een schitterende uiterwaard

Ben je op zoek naar een prachtige middeleeuwse binnenstad met een ruim winkelaanbod, uitstekende hotels, restaurants en internationaal aansprekende culturele voorzieningen?Zwolle heeft alles wat je van een eigentijdse stad verwacht, zonder dat de intimiteit van het verleden verloren is gegaan. De historische Hanzestad ademt een en al sfeer uit. De karakteristieke gevels, de verdedigingsmuur, de Sassenpoort, de Peperbus en de stervormige stadsgracht zijn de publiekstrekkers bij uitstek.

Hanzestad Zwolle

Han

zestad

Zw

olle

met nevengeul langs de IJssel. Hier is naast een grote rijkdom aan bijzondere stroomdalplanten ook een vogelkijkhut te vinden. Van hieruit zijn de bruine kiekendief, grutto, tureluur, rotgans en kemphaan te bewonderen.

Havezate Werkeren De opgravingsplek van dit voormalige kasteel is nu onderdeel van het Have-zathepark Zwolle-Stadshagen. De havezate Werkeren lag op een zandhoogte in de Masten-broekerpolder. Tussen 1368 en de afbraak in 1819 leefden hier onder meer de machtige adellijke families Van Voorst, Van Ittersum en Bentinck.

Vanaf 2001 is het terrein minutieus afgegraven door archeologen en werd aan de geschiedenis van Zwolle een nieuw hoofdstuk toegevoegd. De onderzoekers kwamen terecht in een ware tijdmachine. Niet alleen de contouren van grach-ten, maar ook de fundering van de zaalburcht en latere bouwfases van het kasteel kwamen te-voorschijn. Ook kwamen honderden, duizenden voorwerpen en fragmenten naar boven die een goed beeld geven van het leven van vele gene-raties bewoners: schoeisel, munten en metalen gebruiksvoorwerpen, keramiek, aardewerk, glas, zelfs tuinornamenten en botresten van vijftig diersoorten. Te vinden vanaf de wijkboerderij, Oude Wetering 21, Zwolle.

Theetuin Stadsland Midden in de IJsseldelta, aan de Hasselter-dijk in Zwolle staat Theetuin Stadsland met bed&breakfast accommodatie. Met een tuin van driekwart hectare aan weerszijden van de dijk en een terras met uitzicht op de uiterwaarden van het Zwarte Water, is Bed & Breakfast Theetuin Stadsland een bijzondere plek om te genieten van de omgeving. Voor liefhebbers van rust en stilte - maar er is ook gewoon draadloos internet. www.theetuinstadsland.nl

106 107

TorenbrandIn Zwolle stond lange tijd een van de hoogste torens van het land, nog hoger dan de Dom in Utrecht: de toren van de Grote of Sint Michaëlskerk. De torenspits is in 1669 afgebrand na een blikseminslag, waarna de enorme toren langzaam afbrokkelde. Een paar huizen werd bij de uiteindelijke ineenzakking in 1682 door bergen puin verpletterd. De toren is nooit meer herbouwd. In het hoekpand Grote Markt-Voorstraat, tegenover de hoofdingang van de kerk, bevindt zich een gevelsteen ter herinnering aan het enige slachtof-fer van de ramp: een hondje.

Wist je dat...

Han

zestad

Zw

olle

AdressenZwolle

Horeca

Bilderberg Grand Hotel WientjesStationsweg 7Zwolle038-4254254www.bilderberg.nl

Brasserie en Restaurant de HarmonieGrote Markt 13aZwolle038-4216318www.harmoniezwolle.nl

De Agnietenberg Haersterveerweg 23Zwolle038-4532872www.agnietenberg.nl

De Belgische KeizerMelkmarkt 58Zwolle038-4211011www.belgischekeizer.nl

De HandschoenNieuwe Deventerweg 103Zwolle038-4681500www.dehandschoen.nl

De ProosdijBethlehemskerkplein 35Zwolle038-3335333www.deproosdij.nl

DominicanenkloosterAssendorperstraat 29Zwolle038-4254400www.kloosterzwolle.nl

Drank & Spijslokaal de Atlas Ossenmarkt 9Zwolle038-3447435www.deatlas.nl

EQUIPE Event Center / Meeting CenterStadionplein 18Zwolle 038-4559710www.equipezwolle.nl

Grand Café Public Blijmarkt 23Zwolle038-4226600www.grandcafepublic.nl

Het Strandhuis MilligerplasMilligerlaan 2Zwolle038-2300296www.hetstrandhuismilligerplas.nl

Hotel & Restaurant Campanile Schuttevaerkade 40Zwolle038-4550444www.campanile.com

Locatie OostergoPletterstraat 1Zwolle06-53153939www.locatieoostergo.com

Party Schip WillemJanPannekoekendijk 10Zwolle038-4550515www.dewillemjan.nl

SAMEN, De huiskamer van ZwolleNieuwe Markt 1aZwolle038-4216033www.samenzwolle.nl

Han

zest

ad Z

wo

lle

109108

Rederij KeurThorbeckgracht 74Zwolle038-4233033www.rederijkeur.nl

Restaurant Urbana Wipstrikkerallee 213Zwolle038-4538418www.urbana.nl

Sandton Hotel Pillows **** Stationsweg 9Zwolle038-4256789www.hotelpillows.nl

Kletsen en Proeven bar en bistroMelkmarkt 52Zwolle038-4212909www.kletsenenproeven.nl

Vito’s Sandwich & TrattoriaGrote Markt 11Zwolle038-4227959www.vitos.nl

Uitspanning Het Engelse Werk Het Engelse Werk 4Zwolle038- 4217593www.hetengelsewerk.nl

Verteltheater De VerhalenbootPletterstraat 20Zwolle038-4221935 www.deverhalenboot.nl

Vidiveni BistronomieJufferenwal 17Zwolle0523-270088www.vidiveni.nl

Villa Suikerberg lunchcaféPotgietersingel 1aZwolle038-2304930www.villasuikerberg.nl

Restaurant Kota RadjaMelkmarkt 50Zwolle038-4213534www.kotaradjazwolle.nl

Chinees Restaurant Taiwan Luttekestraat 8Zwolle038-4211458 www.restauranttaiwan.nl

Bistro Bonne FemmeSamuel Hirschstraat 5Zwolle 038-4222780www.bistrobonnefemme.nl

Brasserie Het VliegerhuysNieuwstraat 55Zwolle038-4221206www.vliegerhuys.nl

De Buik van Parijs Willemskade 6Zwolle038-4233225www.buikvanparijs.nl

De Keuken van Os en Peper Bethlehemkerkplein 32Zwolle038-3447581www.osenpeper.nl

´t PestengasthuysWeversgildeplein 1Zwolle038-*4233986www.pestengasthuys.nl

Restaurant Pampus Kamperstraat 40Zwolle038-4213097www.restaurant-pampus.nl

Restaurant PoppeLuttekestraat 66Zwolle038-4213050www.poppezwolle.nl

De Mandarijn Mandjesstraat 4Zwolle038-4226685www.demandarijn.nl

Grand Café Het WijnhuisGrote Kerkplein 7Zwolle038-4217495www.hetwijnhuiszwolle.nl

Loetje aan de KadeBurg. Drijbersingel 67Zwolle038-4550540www.loetjeaandekade.nl

‘t PannenkoekschipPletterstraat 6Zwolle038-4217075www.pannenkoekschipzwolle.nl

Restaurant WeekendsWillemskade 8Zwolle038-4225433www.weekends-zwolle.nl

Koperen KeesSpinhuisplein 14Zwolle038-4277388www.koperenkees.com

Binnen Eten en DrinkenKamperstraat 31Zwolle038-4235275www.binnenetenendrinken.nl

Hotel MercureHertsenbergweg 1Zwolle038-4216031www.accorhotels.com

Restaurant Borrels & BitesKamperstraat 5Zwolle038-4215560www.borrelsenbites.nl

Restaurant Over de Tong Willemskade 7Zwolle038-4217290www.overdetong.nl

Han

zest

ad Z

wo

lle

111110

Restaurant Van der Valk Kranenburgweg 10Zwolle038-4531064www.valk.com

Italiaans Restaurant da NiniNieuwe Markt 21-22Zwolle038-7630430www.danini.nl

La Liguria Rode Haanstraat 4-6Zwolle038-4220782www.la-liguria.nl

La Meridiana Grote Markt 11aZwolle038-4212448www.lameridiana.nl

Ristorante MichelangeloSassenstraat 27Zwolle038-4230943www.ristorantemichelangelo.nl

Xanders BazaarRode Torenplein 16Zwolle038-4231310www.xandersbazaar.nl

La CucarachaSassenstraat 54Zwolle038-4218172www.cucaracha.nl

Restaurant MenoyuBelvederelaan 327Zwolle038-4290884www.menoyu.nl

Hotel-Restaurant FidderKon. Wilhelminastraat 6Zwolle038-4218395www.hotelfidder.nl

MizuJufferenwal 32Zwolle038-4239550www.mizuzwolle.nl

De Librije***Broerenkerkplein 13Zwolle038-4212083www.librije.com

Librije´s Zusje*Spinhuisplein 1Zwolle038-8530001www.librijeszusje.nl

Thais restaurant Bai YokDiezerpoortenplas 3Zwolle038-4229882www.baiyok.nl

BaiYok Thais voor thuisDiezerpoortenplas 40Zwolle038-4232705www.baiyokvoorthuis.nl

Café slijterij BoschKorte Kamperstraat 26Zwolle038-4213333

De StadsgenootSassenstraat 9Zwolle038-4227578www.lunchroomdestadsgenoot.nl

Tosti WorldGrote Markt 14Zwolle038-4222755www.tostiworld.nl

McDonald’s restaurant Zwolle-CentrumGrote Markt 12-13Zwolle038-4211388www.mcdonaldszwolle.nl

Han

zestad

Zw

olle

McDonald’s restaurant Zwolle-NoordFloresstraat 60Zwolle038-4530003www.mcdonaldszwolle.nl

McDonald’s restaurant Zwolle-ZuidHuub van Doornestraat 8Zwolle038-4609244www.mcdonaldszwolle.nl

Lunchroom Van OrsouwGrote Markt 6Zwolle038-4216835www.banketbakkerij-vanorsouw.nl

Theehuis Nooterhof / EarthshipGoertjesweg 1Zwolle088-8508342www.doeparknooterhof.nl

Café In de BuurtLuttekestraat 6Zwolle038-4235010www.jebentindebuurt.nl

Café the LivingroomGasthuisplein 23Zwolle038-4222829www.thelivingroomzwolle.nl

De Beurs Grote Kerkplein 2Zwolle038-4222048www.debeurszwolle.nl

Café De GezelligheidGasthuisplein 11Zwolle038-3319140www.cafedegezelligheid.nl

Eetcafé De Casteleyn Kamperstraat 33Zwolle038-4218099 www.casteleyn.nl

Tapasbar Las RosasRodetorenplein 10-11Zwolle038-4224227www.lasrosas.nl

Café StroombergBrink 1Zwolle038-4535708

Food on Tour 038-8530003www.foodontour.com

De StadsbakkerBlijmarkt 4Zwolle038-4210959www.destadsbakker.nl

Overnachten

De Koperen Hoogte****Lichtmisweg 51Zwolle0529-428428www.dekoperenhoogte.nl

Hotel Mercure *** Hertsenbergweg 1Zwolle038-4216031www.accorhotels.com

Librije’s Hotel ***** Spinhuisplein 1Zwolle038-8530000www.librijeshotel.nl

Hotel Lumen****Stadionplein 20Zwolle088-1471471www.hotellumen.nl

Sandton Hotel Pillows **** Stationsweg 9Zwolle038-4256789www.hotelpillows.nl

Hotel & Restaurant Campanile *** Schuttevaerkade 40Zwolle038-4550444www.campanile.com

Hanze Hotel **/***Rode Torenplein 10-11Zwolle038-4218182www.hotelzwolle.com

Han

zest

ad Z

wo

lle

113112

B&B Op de KuyerlattenKuyerhuislaan 19Zwolle038-4543505www.opdekyerlatten.nl

B&B Ada’s SpiekertjeSpiekerbrink 38Zwolle038-4536094 of 06-23000833www.vvvzwolle.nl

B&B Onder de PeperbusDrostenstraat 5Zwolle06-11444445www.onderdepeperbus.nl

B&B AA-landenPunterdiep 90Zwolle038-4542074 of 06-51512856www.vvvzwolle.nl

B&B De BeukBeukenallee 26Zwolle038-4235739 of 06-55840534 www.bbdebeuk.nl

B&B Het EkkelhofBoerendanserdijk 71Zwolle038-4532401 of 06-51882427www.vvvzwolle.nl

B&B Bij Ons ThuisKuyerhuislaan 8Zwolle06-38539541 www.bijonsthuis.eu

B&B Aan de IJsselNilantsweg 53Zwolle038-4228375www.aan-de-ijssel.nl

B&B “In de Kromme Jak” Koestraat 11Zwolle038-4528750 of 06-46179806 www.bed-and-breakfast-zwolle.nl

B&B Kort JakjeKromme Jak 9Zwolle06-15200383www.kortjakjezwolle.nl

‘t Hofje van Hoog-ZuthemHollewandsweg 30AZwolle0529-497906 of 06-28506917www.hoog-zuthem.nl

‘ t EcoloarHeinoseweg 40Zwolle0529-401929www.ecoloar.nl

Han

zestad

Zw

olle

Camping De AgnietenbergHaersterveerweg 27Zwolle038-4531530www.campingagnietenberg.nl

Camping en Jachthaven Terra NauticVechtdijk 1, Zwolle0529-427171www.terranautic.nl

Ridder van ZuthemGoudsteeg 10Zwolle06-38539541www.riddervanzuthem.nl

Vecht & Zo Hessenweg 14Zwolle038-4533999 www.vechtenzo.nl

Monumentale TheekoepelRuiterlaan 1Zwolle038-4229264www.theekoepelzwolle.nl

Jachthavens

Camping en Jachthaven Terra NauticVechtdijk 1Zwolle0529-427171www.terranautic.nl

Passantenhaven BinnenstadRode Torenplein / PannenkoekendijkZwolle038-4226813 of 038-4237421

Passantenhaven KaterveersluizenKaterveerdijk 7-9Zwolle038-4226813 of 038-4237116

Vermaak

SAMEN, De huiskamer van ZwolleNieuwe Markt 1aZwolle038-4216033www.samenzwolle.nl

Bierbrouwerij Hettinga BierEsdoornstraat 3Zwolle06-47829026www.hettingabier.nl

Kunstencentrum Muzerie Goudsteeg 19Zwolle038-4224055www.muzerie.nl

Librije´s AtelierSpinhuisplein 1Zwolle038-8530002www.librijesatelier.nl

Niek van der Sprong Culturele Producties Ceintuurbaan 15Zwolle038-4532660www.niekvandersprong.nl

Wijnkoperij Henri Bloem Thorbeckegracht 47-48Zwolle038-4217299www.henribloem.nl

Bakken met Niels06-10930991www.bakkenmetniels.nl

Massagesalon RuudRutbeek 15Zwolle038-4544859www.massagesalonruud.nl

Rituals City Spa Roggenstraat 4Zwolle038-4217274www.ritualszwolle.nl

Sauna Thermen Swoll Heinoseweg 26Zwolle0529-401638www.saunathermenswoll.nl

Schoonheidsinstituut CaméléonSpinhuisplein 10Zwolle038-4227711www.cameleonzwolle.nl

Verteltheater de Verhalenboot Pletterstraat 20Zwolle038-4239659www.deverhalenboot.nl

Poppodium Hedon Burg. Drijbersingel 7Zwolle038-4527229www.hedon-zwolle.nl

Odeon De Spiegel TheatersTheater Odeon: Blijmarkt 25, Zwolle Theater De Spiegel: Spinhuisplein 14, Zwolle038-4288288www.odeondespiegel.nl.

Fietstaxi Zwolle06-55713523www.fietstaxizwolle.nl

Harry Pierik Tuinontwerp038-4220564www.tuinharrypierik.nl

Rondvaart ZwolleDrostenstraat 5Zwolle06-11444445www.rondvaartzwolle.nl

Han

zest

ad Z

wo

lle

114 115

Informatiecentrum Buurtschap IJsselzone088-2266620www.buurtschapzwolle.nl

Djambo KidsplayOssenkamp 6038-3030800

Doepark NooterhofGoertjesweg 1Zwolle088-8508342www.doeparknooterhof.nl

Golfclub ZwolleZalneweg 75Zwolle038-4534270www.golfclubzwolle.nl

De Koperen HoogteLichtmisweg 51Zwolle0529-428428www.dekoperenhoogte.nl

Hiawatha Actief – ZwollePannekoekendijk 10Zwolle0529-436066www.hiawatha-actief.nl

De Huppe Kleine Veerweg 9Zwolle038-4602798www.dehuppe.nl

IJsseltours BVBurg. Roelenweg 1Zwolle038-4971702www.ijsseltours.nl

Ontdekhoek Zwolle Campus 2-6Zwolle038-4699975www.ontdekhoek.nl

Wijkboerderij De SchellerhoeveSchellerpark 101Zwolle038-4605234www.travers.nl

Galerie Delfi Form Praubstraat 4Zwolle038-4226835www.delfiform.nl

Kunstuitleen ZwolleVoorstraat 31Zwolle038-4216118www.kunstuitleenzwolle.nl

De SassenpoortSassenstraat 53Zwolle06-18113071www.sassenpoortzwolle.nl

Kunst & ZoBloemendalstraat 8Zwolle038-8528701www.kunstenzo.nl

IVN natuur- en milieueducatie0522-242487 (Mw. Geschiere)www.ivnzwolle.nl

De Meisjes van PlezierSchoolmeesterssteeg 3aZwolle06-13513234 www.demeisjesvanplezier.com

Level Z JongerencentrumKlokkengieterlaan 1Zwolle038-4201853www.level-z.nl

Galerie het LanghuisGoudsteeg 8Zwolle038-4215268www.langhuis.nl

IQ KunstuitleenMarsweg 42Zwolle038-4605656www.iq.nl

Recreatiecentrum KarbaHeinoseweg 10Zwolle0529-401203www.karba.nl

Urbana Zwolle Wipstrikkerallee 213Zwolle038-4538418www.urbana.nl

Cultuurschip ThorPletterstraat 24Zwolle038-4604168 of 06-15454381www.cultuurschipthor.nl

SinterklaasmuseumAssendorperstraat 82Zwolle038-4211399www.sinterklaasmuseumzwolle.nl

Party Schip WillemJanPannekoekendijk 10Zwolle038-4550515www.dewillemjan.nl

IJsselhallenRieteweg 4Zwolle038-4211843www.ijsselhallen.nl

Beeldenpark Anningahof Hessenweg 9Zwolle038-4534412www.anningahof.nl

Halve Marathon Zwolle038-4652948www.halvemarathonzwolle.nl

Historisch Centrum Overijssel Van WevelinkhovenstraatZwolle038-4266300www.historischcentrumoverijssel.nl

Museum De Fundatie Blijmarkt 18-20Zwolle0572-388188www.museumdefundatie.nl

Beklim de PeperbustorenOssenmarkt 10Zwollewww.peperbus-zwolle.nl

Museum Het VrouwenhuisVoorstraat 46Zwolle038-4224823www.vrouwenhuiszwolle.nl

Stedelijk Museum Zwolle Melkmarkt 41Zwolle038-4214650www.stedelijkmuseumzwolle.nl

De MandarijnMandjesstraat 4Zwolle038-4226685www.demandarijn.nl

O.L.V. Basiliek / PeperbustorenOssenmarktZwollewww.olvbasiliek-zwolle.org

Winkels

Waanders in de BroerenToeristisch InformatiepuntAchter de Broeren 1 (v.a. juli 2013)Zwolle038-4215392www.waandersindebroeren.nl

Astrid’s wolNieuwstraat 49Zwolle06-24130406www.astridsdutchobsessions.com

Dille & KamilleEiland 42Zwolle038-4222450www.dille-kamille.nl

Het Kleine PakhuisKorte Smeden 19Zwolle038-4225125www.hetkleinepakhuis.com

Oldenhof KookkadoGasthuisplein 1-5Zwolle038-4211222www.oldenhof-kookkado.nl

Puzzel en SpelEiland 44Zwolle038-4210525www.grootspeelplezier.nl

Rituals ZwolleRoggenstraat 4Zwolle038-4217274www.ritualszwolle.nl

Van Heerde Licht Diezerstraat 76Zwolle038-4216495www.vanheerdelicht.nl

De Schellerdriehoek BrouwbenodigdhedenEsdoornstraat 306-47829026www.zelfbrouwen.nl

Villa TovertorenSassenstraat 56Zwolle038-4265033www.villatovertoren.nl

Zusje van LichtMandjesstraat 8Zwolle038-2301331www.zusjevanlicht.nl

Biologische slagerij HaverkortAssendorperstraat 49Zwolle038-4216986www.slagerijhaverkort.nl

Han

zest

ad Z

wo

lle

117116

Casual Friday Luttekestraat 46Zwolle038-4220658www.yourcasualfriday.nl

La RopaDiezerpoortenplas 10Zwolle038-4228553www.laropa.nl

La RopaOude Vismarkt 42Zwolle038-4223516www.laropa.nl

Noa NoaLuttekestraat [email protected]

Piet Zoomers ZwolleLuttekestraat 17Zwolle038-4290995www.pietzoomers.com

De Winkel van Os en PeperMenno van Coehoornsingel 9Zwolle038-4228977www.osenpeper.nl

Het Hanze Huis ZwolleSassenstraat 74-76Zwolle038-4222960www.hethanzehuis.nl

Banketbakkerij Lunchroom van OrsouwGrote Markt 6Zwolle038-4216835www.banketbakkerij-vanorsouw.nl

Librije’s WinkelMeerminneplein 7Zwolle038-8530004www.librijeswinkel.nl

Patisserie Chocolaterie LindeboomKerkstraat 39Zwolle038-4216665www.patisserielindeboom.nl

Eva First WomanLuttekestraat 11Zwolle038-4229333

Het Zwolse Balletjeshuis Grote Kerkplein 13Zwolle038-4218815

Zwols FabrikaatSpoelstraat 32Zwolle038-4290909www.zwolsfabrikaat.nl

Juwelier VeenemansLuttekestraat 32Zwolle038-4215941

Harry, de SmaakspecialistVan der Capellenstraat 51Zwolle038-4658554www.deliweb.nl.

Nico Brillen en LenzenDiezerpoortenplas 30-32Zwolle038-4218861www.nicobrillen.nl

Noordhuis kantoorspecialistenBranderweg 1Zwolle038-4661520www.noordhuis.nl

Profile Gait RigterRembrandtlaan 70Zwolle038-4531527www.gaitrigter.nl

Wijnkoperij Henri Bloem Thorbeckegracht 47-48Zwolle038-4217299www.henribloem.nl

Wijnkoperij BartelsDiezerstraat 124Zwolle038-4215190

Wijnkoperij MondovinoAssendorperstraat 107Zwolle038-4223322www.mondovino.nl

’t Konkeltje Koffie en Thee SpecialiteitenDijkstraat 3Zwolle038-4223401www.konkeltje.nl

De Kruyter Banket B.V.Th. A Kempisstraat 23Zwolle038-4533415www.dekruyterzwolle.nl

De Zuivelhoeve ZwolleDiezerstraat 2Zwolle038-4232570www.zuivelhoeve.nl

Aurora Kantoorshop ZwolleGasthuisplein 18-20Zwolle038-4213717www.gerson.nl

Bloemengalerie ’t KerkbrugjeKerkstraat 15Zwolle038-4227990www.tkerkbrugje.nl

Boekhandel Ana Sofia Steenstraat 5Zwolle038-4229151www.anasofia.nl

H.K.C. Hony Kleding Centrum Voorstraat 25Zwolle038-4218404www.honybruidsmode.nl

MulticopyGasthuisplein 16Zwolle038-3556738www.multicopy.nl/zwolle

Travelbags.nlMelkmarkt 16Zwolle0523-270088www.travelbags.nl

Tweewieler ScholtenLuttekestraat 13Zwolle038-4217378www.tweewielerspecialistscholten.nl

Han

zestad

Zw

olle

Van Beek Lederwaren Grote Markt 4-5Zwolle038-4216764shop.vanbeeklederwaren.nl

Van Rossum IJzerhandel B.V.Thomas a Kempisstraat 29Zwolle038-4535969www.ijzerhandel.nl

Veilinghuis de VoorstraatVoorstraat 23Zwolle038-4211045www.devoorstraat.nl

Woof en miauwshopKlein Grachtje 8Zwolle 038-4549744www.woofenmiauwshop.nl

Vishandel Theo MuysDobbe 7038-4202950

Wade 31038-4601970

Democratenlaan 4Zwolle038-8515612www.vishandeltheomuys.nl

Overig

Regardz Nieuwe Buitensociëteit ZwolleStationsplein 1Zwolle038-4260260www.regardz.nl

Congresstad ZwolleEmmastraat 8Zwolle038-4215720www.congresstadzwolle.nl

Pont HaersterveerHaerst – Agnietenberg (Zwolle

Pontveer ‘t Kleine Veer Zwolle – Hattem

Han

zest

ad Z

wo

lle



119

WaterReijk

… ontspannen fietsen… in stilte varen… (culinair) genieten… échte gastvrijheid ervaren… leuke evenementen bezoeken en meer!

Tot ziens!

www.WaterReijk.nlFacebook: facebook.com/WaterReijkTwitter: twitter.com/hetWaterReijk

Er op uit in WaterReijk is:

Vechtdal Overijssel.

Alle Tijd.

• VVV-agentschap Dalfsen (Globe), Prinsenstraat 5• VVV-agentschap Ommen (Bruna), Kruisstraat 3• VVV-agentschap Dedemsvaart (Primera), Julianastraat 34• VVV-agentschap Hardenberg, Gedempte Haven 6• VVV-agentschap Staphorst (Hotel Waanders),

Rijksweg 12

Vechtdal Overijssel Email: [email protected] Website: www.vechtdaloverijssel.nl Volg ons op Twitter www.twitter.com/vechtdalvvv Wordt vrienden met ons via Facebook www.facebook.com/vechtdal.overijssel.fans

In het Vechtdal heb je alle tijd. Tijd om een stevige wandeling te maken. Tijd om met je kinde-ren te struinen door het bos. Of tijd om met een goed boek aan de oevers van de Vecht zitten. Hoe je je tijd invult is geheel aan jou. Eén ding is zeker, je hoeft je niet te vervelen! Dus haal de

koffers van zolder en kom voor een heerlijke vakantie of een gezellig dagje uit naar Ommen, Dalfsen, Hardenberg, Stap-horst of het Reestdal.

Ve

chtd

al &

Wat

erR

eijk

121120

Salland Natuurlijk Gastvrij!In Overijssel, tussen de rivier de IJssel en het Nationaal Park De Sallandse Heuvelrug ligt een uniek vakantiegebied: Salland!

Salland is een streek met gezellige dorpen én de gastvrije Hanzestad Deventer, met monumentale boerderijen, prach-tige landgoederen en gerestaureerde molens. Een authen-tiek stukje Nederland waar het goede bewaard is gebleven met een geheel eigen charme en karakter. In Salland is veel afwisselende natuur: weidse uiterwaarden, een prachtig coulissenlandschap en een bosrijke heuvelrug, mooie natuurreservaten en bloeiende heidevelden. Een prachtig

decor voor mooie fietsen wandeltochten. En onderweg heerlijk genieten van Sallandse streekproducten. Een dagje uit, een korte/lange vakantie? Er op uit in Salland is een belevenis voor iedereen!

Meer info: www.sallandnatuurlijkgastvrij.nlTwitter: @VVVSallandFacebook: /SallandMarketing

Dagje naar een dynamische Hanzestad? Kom dan een dagje cultuur snuiven, shoppen of een lekker hapje eten in één van de Hanzesteden. De Middeleeuwse Hanzesteden Hasselt, Kampen, Zwolle, Hattem, Deventer, Zutphen en Doesburg liggen als fraaie parels aan een glinsterende rivier. De IJssel is door menigeen bestempeld als de mooiste rivier van Nederland.

Elke Hanzestad heeft z’n eigen sfeer en charme, kijk op de website www.hanzesteden.info voor meer informatie over de Hanzesteden Hasselt, Kampen, Zwolle, Hattem, Deven-

ter, Zutphen en Doesburg. Na één dag nog niet uitgekeken? Blijf dan slapen en kijk op onze website voor inspirerende arrangementen.

Like ons op Facebook, volg ons op Twitter en maak kans op een Hanze-arrangement

www.facebook.com/Hanzesteden

@Hanzesteden

Heerlijk Dagje

Hanzestad

Salland

& H

anze

Ro

nd

om

d

e IJ

sse

lde

lta

Horeca

Restaurant Hollands VenetiëBeulakerweg 167Giethoorn0521-361231www.hollands-venetie.nl

Overnachten

Groepsaccomodatie EmslandEmslandweg 17Ommen0529-453084www.recreatiecentrum-emsland.nl

Kampeercentrum De Beerze BultenKampweg 1Beerze0523-251398www.beerzebulten.nl

SVR minicamping ‘’Schottinck’’ + Koffie- theeschenkerijMolinksweg 1Oud-Bergentheim0523-232482 www.schöttinck.nl

BoerhoesKoepelallee 8, Dalfsen0529-401878www.boerhoes.nl

Camping ‘de Jonge Butink’Lemelerweg 23, Lemele0529-451970www.jongebutink.nl

Vermaak

Hiawatha ActiefPostbus 62Dalfsen0529 - 43 60 66www.hiawatha-actief.nl

Dierenpark Taman IndonesiaKallenkote 53Kallenkote 0521-511189www.taman-indonesia.nl

Rondvaartbedrijf Rederij Jan TimmermanMauritsstraat 21Blokzijl0527-291711www.rederij-timmerman.nl

De OrchideeënhoeveOosterringweg 34Luttelgeest0527-202875www.orchideeenhoeve.nl

AdressenRondom de IJsseldelta



123122

VVV Genemuiden

Wereldwinkel Genemuiden Havenplein 1 8281 EV Genemuiden038-3857044 [email protected]

VVV Hasselt

Vivànt Hoogstraat 2 8060 AA Hasselt [email protected]

Touristisch InformatiepuntMarkt 188061GG Hasselt038-4773209Info@hanzestadhasselt.nlwww.hanzestadhasselt.nl

VVV Kampen Plantage Boekhandel Bos Oudestraat 41 – 43 8261 CD [email protected]

VVV Zwartsluis

Sluuspoort Handelskade 25 8064 DV Zwartsluis038-3866555 [email protected]

TIP Zwolle

Waanders in de Broeren Achter de Broeren 1 (vanaf 1 juli 2013) 8011 VA ZWOLLE 038-4215392 www.vvvzwolle.nl of [email protected]

Voor meer informatie: www.vvvijsseldelta.nl

Als je optimaal wilt genieten van je verblijf in de IJsseldelta dan moet je beslist eens binnenstappen bij één van de VVV-agentschappen in het gebied.

Hier kun je terecht voor alle toeristische informatie en leuke ideeën voor je bezoek aan de IJsseldelta. Bovendien vind je er folders, fietsroutes, wandelroutes, vaarkaarten etc.

VVV-agentschappen IJsseldelta

VV

V-ag

en

tschap

pe

n IJsse

lde

lta

Op verschillende plekken in het Nationaal Landschap vind je informatiepunten. Deze digitale schermen vertellen je over het landschap. Lees bijvoorbeeld de historische verhalen achter de kruispunten in de Mastenbroekerpolder, vind de toeristische trekpleisters, en zoek horecagelegenheden in het landschap.

Je vindt de Nationaal Landschap IJsseldeltainformatiepunten op de volgende plekken:VVV Genemuiden, VVV Hasselt, VVV Kampen, VVV Zwartsluis en TIP ZwolleNaast de VVV’s in de IJsseldelta zijn er ook informatie-punten bij:

Nationaal Landschap IJsseldelta online informatiepunten Wil je thuis of onderweg de interactieve kaart bekijken? Ga dan naar www.ijsseldeltaopdekaart.nl en ontdek onze IJsseldelta waar en wanneer jij wilt. Via www.nlijsseldelta.nl vind je uitgebreide informatie over het nationaal landschap.

Informatiepunten

Nationaal Landschap IJsseldelta

Info

rmat

iep

un

ten

Nat

ion

aal

Lan

dsc

hap

IJss

eld

elt

a

Museumboerderij kampereilandHeultjesweg 31Kampen 038 3388206

Schapenmelkerij de vreugdenhoeveZalkerveerweg 20Zwolle 038 4224193

IJsseldelta Toeristische gids 2013-2014

Documents

Transcript of IJsseldelta Toeristische gids 2013-2014