II Vitale functies

68
Het Oranje Kruis boekje 26 e druk │De officiële handleiding voor eerste hulp │

Transcript of II Vitale functies

Page 1: II Vitale functies

Titel-slide

Het Oranje Kruis boekje 26e druk │De officiële handleiding voor eerste hulp │

Page 2: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

Menu

III Letsels

I Algemeen

IV Verband- en hulpmiddelen

II Stoornissen

in de vitale functies

Het Oranje Kruis 17 april 2013 ©2

Startmenu

Page 3: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

Menu

I Algemeen

Het Oranje Kruis 2013 ©3

Startmenu

Page 4: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

I Algemeen

Het Oranje Kruis 2013 ©

Gevaar voor de eerstehulpverlener

• 1-1-2 bellen

• afstand houden

• wachten op professionele hulp

Geen gevaar voor de eerstehulpverlener

• vijf belangrijke punten

4

Page 5: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

I Algemeen

Het Oranje Kruis 2013 ©

1. Vijf belangrijke punten

• Let op gevaar

• Ga na wat er is gebeurd en daarna wat het slachtoffer mankeert

• Stel het slachtoffer gerust en zorg voor beschutting

• Zorg voor professionele hulp

• Help het slachtoffer op de plaats waar hij ligt of zit

5

Page 6: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

I Algemeen

Het Oranje Kruis 2013 ©

Let op gevaar

• voorbeelden

• wat doe je

6

Page 7: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

I Algemeen

Het Oranje Kruis 2013 ©7

Ga na wat er is gebeurd

• ongevalsmechanisme

• stille getuigen

Wat mankeert het slachtoffer

• controle bewustzijn

Page 8: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

I Algemeen

Het Oranje Kruis 2013 ©8

Stoornis in het bewustzijn

• bedreiging ABC

• reageer onmiddellijk

Geen stoornis in het bewustzijn

• (nog) geen bedreiging ABC

• controle letsels

Page 9: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

I Algemeen

Het Oranje Kruis 2013 ©9

Geruststellen

• (eerstehulpverleners)gedrag

Voor beschutting zorgen

• onderkoeling

• oververhitting

Page 10: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

I Algemeen

Het Oranje Kruis 2013 ©10

Zorg voor professionele hulp

• 1-1-2 bellen → beantwoord de vragen

• opvang professionele hulpverleners

• overdracht/verwijzing

Page 11: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

I Algemeen

Het Oranje Kruis 2013 ©11

Helpen op de plaats waar hij ligt of zit

Slachtoffer ernstig ongeval

• niet bewegen

• niet verplaatsen

Behalve bij gevaar

Page 12: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

I Algemeen

Het Oranje Kruis 2013 ©12

Verplaatsen slachtoffer

• Rautek vanaf de grond

• Rautek vanaf de (auto)stoel

• ondersteunend verplaatsen

Page 13: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

I Algemeen

Het Oranje Kruis 2013 ©13

2. Emotionele reacties

• bij de hulpverlener

• bij omstanders (soms is helpen onmogelijk)

• groepsinvloed

Page 14: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

I Algemeen

Het Oranje Kruis 2013 ©14

3. Kans op infectie

Kans op wederzijdse besmetting?

Hulpmiddelen aangeraden

• handschoenen

• beademingshulpmiddelen (geen effectieve beademing → hulpmiddel weg)

Handen wassen of desinfecteren met spray

Page 15: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

Menu

III Letsels

I Algemeen

IV Verband- en hulpmiddelen

II Stoornissen

in de vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©15

Startmenu

Page 16: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

Menu

II Stoornissen

in de vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©16

Startmenu

Page 17: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©17

Vitale organen

• hersenen

• longen

• hart

Page 18: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©

1. Stoornissen in het bewustzijn

• (geleidelijk) bewustzijnsverlies

Controle bewustzijn

• schudden schouders en aanspreken

• zo nodig op de rug draaien

18

Page 19: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©19

Reactie

Bij bewustzijn

• controleer ademhaling

Geen reactie

Bewusteloos

• roep om hulp omstander

• controleer ademhaling

Page 20: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©20

Stoornissen in het bewustzijn → Altijd 1-1-2

Dus ook bij

• schedelhersenletsel

• epilepsie/koortsstuipen/suikerziekte

• beroerte (FAST)

Uitzondering → flauwte (bewusteloosheid korter dan 2 minuten)

Page 21: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©

2. Stoornissen in de ademhaling

Controle ademhaling

Slachtoffer is bij bewustzijn

• kijken en luisteren

Bij bewusteloosheid → de kinlift

• kijken, luisteren en voelengedurende 10 seconden

21

Page 22: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©

Luchtwegbelemmering:

Slachtoffer is bij bewustzijn

• opheffen uitwendige luchtwegbelemmering

• opheffen inwendige luchtwegbelemmering

Bij niet effectieve hoest

• slagen tussen de schouderbladen

• buikstoten

Bij bewustzijnsverlies → reanimatie

22

Page 23: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©23

Normale ademhaling

Slachtoffer is bewusteloos

• kinlift bij mogelijk wervelletsel

• stabiele zijligging

Elke minuut controle ademhaling

Page 24: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©24

Borstletsel

• diepe wond: luchtdicht en aan 3 zijden afplakken

• voorwerp vastzetten met zwachtelrolletjes/ kleefpleister

Page 25: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©25

Stoornissen in de ademhaling: geen letsel

• ondersteun het slachtoffer

• in principe geen plastic zak o.i.d. bij hyperventilatie

• bel 1-1-2 bij ernstige benauwdheid of pijn in de borst

Page 26: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©26

3. Stoornissen in bewustzijn én ademhaling

Bewusteloos en geen (normale) ademhaling

Reanimatie

• goede kwaliteit borstcompressies> zo min mogelijk onderbreking> 100 tot 120 keer> 5 tot 6 cm. diep> niet leunen

• 2 beademingen in 5 seconden

• inzet AED, zodra aanwezig

Page 27: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©27

Reanimatie met AED

• bij 2 hulpverleners → tijdens plakken doorgaan met reanimeren

• opdracht tot plakken hoeft niet afgewacht

• afstand houden bij analyse en schok

• onmiddellijk hervatten borstcompressies

• voor/achter plakken (kleine) kinderen

Page 28: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©

Reanimatie: handelingen

• niet effectieve beademing

• mondinspectie/leegmaken mond

• snelle kantelmethode

• borstcompressies zonder beademing

• reanimeren bij kinderen

28

Page 29: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©29

Overname reanimatie bij 2 hulpverleners

• elke 2 minuten wisselen

• reanimeer alleen

Overname is met borstcompressies tijdens de 2e uitademing

Bij gebruik AED → wisselen tijdens de analyse

Page 30: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©30

Reanimatie

• gebruik gelaatsdoekje/beademingsmasker

• Rautek vanaf bed of bank

Page 31: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©

Beëindiging reanimatie

• het slachtoffer beweegt

• opent zijn ogen

• ademt zonder twijfel normaal

Niet reanimeren verklaring

31

Page 32: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©32

4. Actieve bloedingen

• zo mogelijk hooghouden

• 10 minuten druk op de wond

• wonddrukverband

• eventueel traumazwachtel

Page 33: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

II Vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©33

5. Shock

• laten liggen

• beschermen tegen afkoelen

• 1-1-2

Shockspiraal

Page 34: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

Menu

III Letsels

I Algemeen

IV Verband- en hulpmiddelen

II Stoornissen

in de vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©34

Startmenu

Page 35: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

Menu

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©35

Startmenu

Page 36: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©36

1. Wonden

• verwijder sieraden

• wonden spoelen met schoon water

• huidontsmettingsmiddel in of rondom de wond

• afdekken

• rust en steun geven

Naar de arts → wonden alleen afdekken

Page 37: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©37

Verbinden van wonden

Het wondkussen

• moet steriel zijn

• mag niet verschuiven

• is bij voorkeur niet-verklevend

• bedekt de hele wond

Raak het deel dat op de wond komt niet aan

Page 38: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©38

Verbinden van wonden

Op de wond

• wondpleister

• kompres

• (wond)snelverband

Page 39: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©39

Vastleggen dekverband

• kleefpleister

• vingerverband

• elastische zwachtel

• ideaalzwachtel

• zelfklevende (cohesieve) zwachtel

Page 40: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

Wonden

• laten liggen bij ernstige bloedingen

• bloedende snijwonden → gebruik hechtstrips

• uitpuilende organen (darmen) afdekken met kompressen/katoenen driekante doek zo mogelijk nat gemaakt met schoon water

Tetanusvaccinatie elke 10 jaar

40

Page 41: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

Brandwonden:

• minstens 10 minuten koelen of tot de pijn zakt

• geen lauw kraanwater aanwezig → koel met brandwondenkompres of desnoods met slootwater

• wonden steriel afdekken met niet-verklevend verband. Blaren heel laten

Naar de arts bij alle tweede- en derdegraads brandwonden.

41

Page 42: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

2. Elektriciteitsletsels

Stroomdoorgang is in een enkele seconde levensbedreigend → snel handelen

• stroom uitschakelen

• aan de droge kleren wegtrekken

• duw in de knieholte

Letsels → handel volgens desbetreffende richtlijn

42

Page 43: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

3. Kneuzing en verstuiking

ICE = Koelen

• Immobilisatie (rust)

• Compressie (drukverband)

• Elevatie (hoog leggen)

Koel niet langer dan 20 minuten (koelen eventueel een paar keer herhalen)

Slachtoffer tijdens koelen niet alleen laten

43

Page 44: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

4. Botbreuken en ontwrichtingen

• botbreuk/ontwrichting been → 1-1-2eventuele wonden steriel afdekken

• botbreuk/ontwrichting arm → zelf arm laten ondersteunen(eventueel mitella of brede das)

44

Page 45: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

Wervelletsel

• niet bewegen/1-1-2

• eventueel hoofd/nek stabiliserenhoofdstabilisatiehandgreep van Zäch

45

Page 46: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

Rust en steun geven

• dekenrol

• mitella/brede das

• zwachtelen hand/pols

• zwachtelen voet/enkel

46

Page 47: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

5. Letsels van oog, neus, oor

• oogletsels → alleen vuiltje op oogwit verwijderen

• verbrand oog → 10 minuten spoelen

• chemische stoffen in het oog → 30 minuten spoelen

47

Page 48: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

Bloedneus

• zitten in schrijvershouding

• 10 minuten dichtdrukken

Na 10 minuten niet gestopt → naar de huisarts

48

Page 49: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

Voorwerp in de neus

• laten snuiten met andere neusgat dicht

• niet gelukt → naar de huisarts

Voorwerp in het oor

• ga naar de huisarts

• insecten → water in het oor druppelen niet gelukt → naar de huisarts

49

Page 50: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

6. Tandletsel

• ga naar de tandarts bij losse, afgebroken en uitgeslagen tanden

• terugplaatsen uitgeslagen tand wanneer duidelijk is hoe deze terug te plaatsen (behalve melktanden)

• anders bewaren/vervoeren in melk of in de wangzak

Tand door de lip → wondje dichtdrukken met een kompres. Eventueel naar de huisarts gaan

50

Page 51: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

7. Oververhitting

Hittekramp

• minder inspannen

• koele omgeving

• drinken (sportdrank), eten (chips)

• koelen, stretchen, masseren verkrampte spier

Het Oranje Kruis 2013 ©51

Page 52: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

Hitte-uitputting/hittestuwing

• koele omgeving

• overbodige kleding uit

• drinken (sportdrank)

• laten liggen bij duizeligheid

• waarschuw huisarts of 1-1-2 als het slachtoffer door misselijkheid niet kan drinken of niet opknapt

52

Page 53: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

Hitteberoerte

Onmiddellijk actief koelen

• koele omgeving, afsponsen, met water besproeien → ventilator gebruiken, in nat laken wikkelen, handdoeken met ijswater, ijszakken

• onmiddellijk reageren op stoornissen vitale functies

• 1-1-2

53

Page 54: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©54

8. Onderkoeling

Lichte onderkoeling (slachtoffer rilt)

• actief opwarmen → natte kleding uit, dekens, douche, kruiken, warme dranken (geen alcohol)

Page 55: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©55

Ernstige onderkoeling

• slachtoffer rilt niet meer en krijgt toenemende stoornissen in de vitale functies → bel 1-1-2

• verwijder natte kleding zonder te bewegen (eventueel wegknippen)

• inpakken in (fleece)dekens → zo mogelijk armen en benen apart van de romp en eventueel plastic tegen de wind

• gezicht vrijhouden

Page 56: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

9. Bevriezing

• 20-30 min. opwarmen bij voorkeur in warm water van maximaal 40 graden(controle met elleboog/pols)

• eventueel opwarmen met eigen lichaamswarmte of die van het slachtoffer

• wonden steriel afdekken, blaren heel laten

• bij tweede- en derdegraads bevriezing naar het ziekenhuis

56

Page 57: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

10. Vergiftiging

• altijd 1-1-2 bellen

• contact meldkamer → volg de aanwijzingen van de centralist (wel of geen drinken/norit)

Geen mond-op-mond beademing bij cyanide, zwavelwaterstof of fosforzuur

57

Page 58: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

Chemische stoffen in de lucht

• als dat veilig kan → zo snel mogelijk in de frisse lucht, ramen en deuren open, gaskranen uit

• onmiddellijk reageren op stoornissen vitale functies

• niet plat laten liggen

58

Page 59: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©

Chemische stoffen op de huid

• doe zo aanwezig veiligheidsbril en beschermende werkhandschoenen aan

• poeders voor het spoelen eerst afborstelen

• kleding (ook vastzittende), schoenen en sieraden uit/af

• ruim spoelen met zo mogelijk stromend lauw water (minimaal 30 minuten)

59

Page 60: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

III Letsels

Het Oranje Kruis 2013 ©60

11. Steken en beten

• koel pijnlijke insectensteken en -beten

• verwijder teken zo snel mogelijk

• dompel pijnlijke kwallensteken in heet water, zo heet als nog verdragen kan worden

• 1-1-2 bij slangenbeten

• 1-1-2 bij wespensteek in de keel

• 1-1-2 bij heftige overgevoeligheid en bij zwellingen keel/hals

Page 61: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

Menu

III Letsels

I Algemeen

IV Verband- en hulpmiddelen

II Stoornissen

in de vitale functies

Het Oranje Kruis 2013 ©61

Startmenu

Page 62: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

Menu

IV Verband- en hulpmiddelen

Het Oranje Kruis 2013 ©62

Startmenu

Page 63: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

IV Verband- en hulpmiddelen

Het Oranje Kruis 2013 ©63

Verbandmiddelen

• katoenen of viscose driekante doek

• kleefpleister/hechtstrips

• (niet-verklevend) steriel kompres

• synthetische watten (geen gewone witte watten)

• wondpleister

Page 64: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

IV Verband- en hulpmiddelen

Het Oranje Kruis 2013 ©64

Verbandmiddelen

• (wond)snelverband

• snelverband gerold (2 versies in omloop, bij 1 versie kan bij afwikkelen niet in de zwachtel worden gekeken)

• zwachtels (elastisch, cohesief/zelfklevend, ideaal)

• optioneel traumazwachtel

Page 65: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

IV Verband- en hulpmiddelen

Het Oranje Kruis 2013 ©65

Overige materialen

• beademingsmaskers

• coldpack

• dekens: fleecedeken, reddingsdeken, blusdeken

• eerstehulpschaar

• handschoenen (gepoederd en ongepoederd, latex, nitril en vinyl)

Page 66: II Vitale functies

Beeld en tekst gelijk

IV Verband- en hulpmiddelen

Het Oranje Kruis 2013 ©

Overige materialen

• huidontsmettingsmiddelen

• splinterpincet

• tekenverwijderaars

• veiligheidsspelden

• verbandklemmetjes

• verbanddozen

66

Page 67: II Vitale functies

Afsluiting

Zijn er nog vragen?

Page 68: II Vitale functies

Afsluiting

Bedankt voor uw aandacht!