Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

26

Transcript of Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

Page 1: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg
Page 2: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

Inhoudsopgave

1. Aanleiding ICT-visie ......................................................................................................................... 3 2. De strategische ICT-behoefte van de samenleving en gemeentelijke organisatie ............................... 5

2.1 Behoefte vanuit de samenleving.................................................................................................. 5 2.2 Behoefte vanuit de gemeentelijke organisatie ............................................................................. 7

3. ICT-trends en ontwikkelingen .......................................................................................................... 8 3. ICT-trends en ontwikkelingen .......................................................................................................... 9 4. De uitgangspositie vertaald in een gezonde ICT-ambitie ............................................................. 12

4.1 Sterke punten om verder uit te bouwen .................................................................................... 12 4.2 Belemmeringen om weg te nemen ............................................................................................ 14 4.3 Een gezonde ambitie ................................................................................................................ 15

5. ICT-strategie langs twee sporen ................................................................................................. 16 5.1 Spoor 1 - Basis in eigen organisatie op orde brengen ................................................................ 16 5.2 Spoor 2 - Inspelen op de veranderende rol van de overheid ....................................................... 17

6. Aansluiting ICT-strategie op strategisch beleid van de gemeente.................................................... 19 6.1 Pijler maatschappij ................................................................................................................... 19 6.2 Pijler economie & Arbeidsmarktbeleid....................................................................................... 21 6.3 Pijler fysiek .............................................................................................................................. 22 6.4 Pijler modern bestuur & dienstverlening ................................................................................... 23

7. Strategische borging en implementatie .......................................................................................... 24 Bijlage: De Burger Servicecode ........................................................................................................... 25 Bijlage: De Burger Servicecode ........................................................................................................... 26

Fig. 1: De meerjarige ICT-visie is richtinggevend en kaderstellend voor alle ICT-projecten

Werkgroep ICT Visie:

- Michiel Duijsings - Martijn van Harteveld (DCE consultants) - Peter Keijzers - Paul van Opstal - Phira Otten - Silvia Pauly - Aad van de Pol

Page 3: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

1. Aanleiding ICT-visie In onderliggende ICT-visie wordt in kaart gebracht waar de gemeente Tilburg zich de komende jaren op gaat richten daar waar het gaat om ontwikkelingen op het gebied van informatie- en communicatietechnologie (ICT). De ICT-visie bestrijkt een periode van 2008 tot 2012. ICT is een breed begrip. Het omvat het hele spectrum van gebruikersinterface (computer, mobiele telefoon, televisie) tot infrastructuur (internet, publicatiesystemen, servers, databases, netwerkkabels) en van functionaliteit (informatie, interactie, transactie) tot inhoud (gegevens, programma’s). Het actualiseren van de ICT-visie van de gemeente Tilburg kent twee belangrijke drijfveren: • Betere aansluiting ICT-beleid op strategische behoefte uit de organisatie; • Aansluiten op de nieuwe werkelijkheid.

Betere aansluiting ICT-beleid op strategische behoefte uit de organisatie In de zomer van 2007 is extern onderzoek uitgevoerd naar de regie en de kwaliteit van de doorvertaling van het gemeentelijk ICT-beleid in concrete uitvoeringsprogramma’s en projecten. Belangrijkste conclusie: het ontbreekt aan een goede centrale regie op ICT-ontwikkelingen en de informatiehuishouding is niet afgestemd op alle gemeentelijke kerntaken maar verkokert per dienst. Dit belemmert de mogelijkheden van (keten)samenwerking en de sturing op gemeentebrede beleidsdoelen. ICT dient beter strategisch benut te worden. Met deze nieuwe ICT-visie geeft de gemeente Tilburg invulling aan de aanbeveling uit het onderzoeksrapport om de ICT-visie te actualiseren. De ICT-visie vormt hiermee een belangrijke basis voor het verbeteren van de regie op, en de kwaliteit van, de doorvertaling van het gemeentelijk ICT-beleid in concrete uitvoeringsprogramma’s en projecten. De ICT-visie maakt onderdeel uit van de totale bedrijfsstrategie en geeft richting aan het te volgen ICT-beleid. Voor de gemeente Tilburg betekent dit dat de ICT-visie ondersteunend is aan de jaarlijkse programmabegroting en het Algemeen Beleidsplan College Tilburg (ABC). Aansluiten op de nieuwe werkelijkheid ICT-ontwikkelingen, in het bijzonder de groei in communicatiemogelijkheden, veranderen de samenleving sneller dan ooit. In de maatschappij en binnen de gemeente Tilburg ontstaat een nieuwe informatie- en communicatiecultuur waarin anders wordt gehandeld en anders wordt gedacht. Nieuwe generaties groeien op binnen deze cultuur en nemen meer en meer zelf initiatief om hun omgeving en de gemeenschap (mede) vorm te geven. De toekomst van de stad ligt in handen van de huidige generatie jongeren. In deze nieuwe cultuur krijgt de overheid - naast sturing en regulering - ook steeds meer een voorwaardenscheppende rol. Het is voor de gemeente Tilburg van belang aan te haken bij de deze maatschappelijke ontwikkelingen en aansluiting te blijven houden met een samenleving waar zich een stille digitale revolutie voltrekt. Om snel in te kunnen spelen op de veranderende omgeving is het benutten van de mogelijkheden, die ICT biedt, cruciaal. ICT is allang niet meer alleen een middel voor productiviteitsverbetering maar beweegt zich als aanjager door alle gemeentelijke beleidsdomeinen heen. De ICT-visie geeft antwoord op de vraag wat de gemeente Tilburg de komende jaren moet doen om volwaardig aan te sluiten op de nieuwe werkelijkheid.

- 3 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 4: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

De ICT-visie bestaat inclusief deze inleiding uit 7 hoofdstukken: • Hoofdstuk: 1 Aanleiding ICT-visie; • Hoofdstuk: 2 De strategische ICT-behoefte van de samenleving en gemeentelijke organisatie.

Dit hoofdstuk geeft inzicht in de strategische ICT-behoefte vanuit de samenleving (burger, bedrijf en maatschappelijke instelling) en de behoefte vanuit de gemeentelijke organisatie.

• Hoofdstuk: 3 ICT-trends en ontwikkelingen. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de belangrijkste ICT-trends en ontwikkelingen waarmee de gemeente de behoeftestelling vanuit de samenleving en gemeentelijke organisatie kan beïnvloeden.

• Hoofdstuk: 4 De uitgangspositie en de vertaling naar een gezonde ICT-ambitie. In dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven in de sterke ICT-kanten van de gemeente Tilburg en die ICT-zaken die de gemeente belemmeren in haar verdere ontwikkeling. Dit geeft inzicht in de grenzen en mogelijkheden van het voorgenomen ICT-beleid en vormt de uitgangspositie voor een gezonde ICT-ambitie.

• Hoofdstuk: 5 ICT-strategie langs twee sporen. In dit hoofdstuk wordt in een tweesporen beleid uitgewerkt hoe de voorgenomen ambities ten aanzien van het ICT-beleid worden waargemaakt.

• Hoofdstuk: 6 Aansluiting ICT-strategie op strategisch beleid van de gemeente. In dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven op welke wijze de geschetste ICT-strategieën uit het tweesporenbeleid linken aan de strategische bestuurlijke agenda van de gemeente Tilburg.

• Hoofdstuk: 7 Strategische borging en implementatie. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de verantwoordelijkheden ten aanzien van borging en uitvoering van de ICT-visie zijn belegd en de wijze waarop verdere besluitvorming van uitvoering van de ICT-visie zal plaatsvinden.

De ICT-visie geeft de richting aan het te volgen ICT-beleid, maar doet geen uitspraken over de inrichting. De ICT-visie dient daarom aansluitend doorvertaald te worden naar componenten die betrekking hebben op het inrichten van deze visie. Deze inrichtingsstap moet nog concreet worden ingevuld. Daartoe dient de organisatie zorg te dragen voor een concrete vertaling van de ICT-visie in de realisatie van een informatieplan, samenstellen/bijstellen van de projectenportfolio, het alloceren van de benodigde middelen en het voorzien in de benodigde financiën.

Fig. 2 In 2007 konden Tilburgers digitaal stemmen en chatten over het nieuwe Heuvelplein

- 4 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 5: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

2. De strategische ICT-behoefte van de samenleving en gemeentelijke organisatie Om invulling te kunnen geven aan het ICT-beleid is het belangrijk de ICT-behoefte van burger, bedrijf en maatschappelijke instelling in de samenleving te onderkennen en vast te stellen wat de strategische ICT-behoefte van de interne gemeentelijke organisatie is. Dit geeft een beeld van de strategische kansen die de gemeente Tilburg met ondersteuning van ICT-middelen kan pakken en geeft tevens inzicht in de belemmeringen die expliciet aandacht vragen.

2.1 Behoefte vanuit de samenleving

De burger vormt zijn eigen wereld De leefstijl en behoefte van de burger verandert. Mensen werken thuis, mensen leren thuis, mensen doen thuis boodschappen. En het gaat alsmaar verder. Mensen nemen vanuit thuis deel aan inspraak- en discussieforums, boeken thuis toeristische tripjes en raadplegen thuis digitaal wat de gemeente op cultuurgebied te bieden heeft. De burger vormt zijn eigen wereld en eist producten en diensten op maat waarmee ze vorm kunnen geven aan deze wereld. Burgers kiezen hun eigen informatiekanalen en –bronnen en bepalen steeds meer zélf welke informatie zij tot zich nemen. De

gemeente Tilburg dient te anticiperen op deze behoefte van de burger.

Fig. 3 Inspraak en zeggenschap via internet

De rol van de gemeente in de “geëmancipeerde” maatschappij De verwachtingen die burgers, bedrijven en maatschappelijke instellingen hebben van de overheid zijn sterk aan verandering onderhevig. Enerzijds accepteert de maatschappij niet langer een bevoogdende overheid en staat de verzorgingsstaat onder druk. Anderzijds verwacht de maatschappij van de overheid een faciliterende en vaak zelfs initiërende rol binnen de beleidsdomeinen als zorg, wijk en buurt, stedelijke ontwikkeling, veiligheid en economie. In sommige gevallen is een 'terugtredende overheid' gewenst, in andere situaties wordt de gemeente juist weer gezien als samenwerkingspartner voor het bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen. Deze wisselende rolverwachting stelt hoge eisen aan de omgevingsbewustheid en flexibiliteit van de gemeente en de wijze waarop ICT wordt ingezet; enerzijds robuust, anderzijds innovatief en flexibel. De gemeente kan in haar rol faciliteren in het creëren van condities voor ketensamenwerking en participeren in samenwerkingsverbanden, maar bijvoorbeeld ook toezien op verantwoordelijkheden ten aanzien van (een beveiligde) gegevensuitwisseling in de keten.

- 5 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 6: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

Behoefte aan breedbandvoorzieningen Er ontstaat een kennisintensieve samenleving waarin de vraag naar capaciteit voor dataverkeer vanuit burger, bedrijfsleven en maatschappelijke instellingen toeneemt. De samenleving wil profiteren van de mogelijkheden tot het gebruik van videobeelden en online communicatiemiddelen. Denk aan telewerken, video conferencing en bijvoorbeeld teleleren. Dit stelt hoge eisen aan de kwaliteit van breedbandinfrastructuur. Voor ondernemers en bedrijven is een hoogwaardige data infrastructuur een vestigingscriterium geworden, maar ook voor non-profit instellingen is breedband inmiddels onontbeerlijk. Resultaten worden verlangd op het gebied van elektronische dienstverlening Burgers en bedrijven accepteren niet langer dat de elektronische dienstverlening van de (lokale) overheid achterblijft. Dit brengt (imago)risico’s met zich mee die de (lokale) politiek niet kan veroorloven. Een overheid waarbij het verkeer tussen overheid en burger zoveel mogelijk elektronisch plaatsvindt, met als doel betere dienstverlening, betere handhaving en bevordering van inspraak en zeggenschap vormt al langere tijd een ambitie van de gezamenlijke overheden – rijk, provincies, waterschappen en gemeenten. Een groot aantal projecten op het terrein van de elektronische overheid is al in uitvoering of gerealiseerd. Maar de elektronische overheid is nog niet ver genoeg gevorderd. Resultaten worden gevraagd op het gebied van eenmalige gegevensverstrekking, toegang tot overheidsdienstverlening via een persoonlijke internetpagina of bedrijvenloket, waarin klantvragen kunnen worden gevolgd, en gemeenschappelijke ontsluiting van basisregistraties. De gemeente Tilburg neemt als leidraad de kwaliteitsnormen op het gebied van (overheids)dienstverlening zoals die op landelijk niveau zijn geformuleerd in de Burger Service Code die als bijlage bij deze visie is toegevoegd. Behoefte aan structuur in de informatievoorziening De communicatie tussen burger en bestuur zal in de toekomst steeds verder verschuiven van fysiek naar digitaal. Door het alsmaar groeiende aanbod van digitale informatie zullen mensen anders met informatie omgaan. De neiging ontstaat informatiebronnen snel te scannen alvorens verdiepend te gaan bestuderen. Dit stelt hoge eisen aan de vormgeving en structuur van een website om de boodschap over te kunnen brengen. Bovendien moeten de digitale kanalen optimaal ondersteuning bieden aan traditionele contactvormen (telefoon, balie, brievenpost, e.d.). 24 uurseconomie; anywhere, anytime, anyplace Nieuwe communicatiemiddelen maken dat burgers en organisaties over de hele wereld contacten leggen en samenwerkingsverbanden aangaan. De bedrijvigheid gaat dag en nacht door. De behoefte groeit om 24 uur per dag overal online te kunnen zijn. Verantwoording van resultaten De toenemende individualisering stelt hoge eisen aan de (snelheid van) dienstverlening en een veranderende manier van besluitvorming die moet zijn afgestemd op het individu. Informatieavonden en inspraakrondes voldoen niet meer voor de burger. Burgers stellen steeds hogere eisen aan publieke verantwoording van resultaten en een transparante gemeente.

- 6 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 7: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

2.2 Behoefte vanuit de gemeentelijke organisatie

Samenwerken op basis van een concernbrede informatiehuishouding In de afgelopen jaren was de ICT gericht op ondersteuning van een veelheid van afzonderlijke taken en processen resulterend in verkokering en zogenaamde eilandautomatisering. Bovendien was de focus van ICT-vernieuwing volledig gericht op de ondersteuning van de processen rondom elektronische dienstverlening. De gemeente wil nu steeds duidelijker concernbreed samenwerken; ook en vooral met externe ketenpartners. Dat vereist het doorbreken van de verkokering en eilandautomatisering en het creëren van één gemeenschappelijke informatiehuishouding die ondersteunend is aan alle gemeentelijke hoofdprocessen, te weten: • de levenscyclus van de burger (van de wieg tot het graf); • de levenscyclus van openbare ruimte (ontwerpen, inrichten en beheren); • de stuurcyclus van politiek, bestuur en management (sturen op effectiviteit van beleid). Bovendien veranderen - onder invloed van ICT - de samenwerkingsvormen (mobiel werken, telewerken, samenwerken met externe partners in een zogenaamde virtuele kantooromgeving), waardoor ook de digitale werkplek sterk aan vernieuwing toe is. Inzet van ICT om strategische beleidsdoelen te bereiken Bij de uiteenzetting van de trends en ontwikkelingen in de ICT in hoofdstuk 3 wordt zichtbaar dat steeds meer digitale mechanismen ontstaan die kansen bieden voor het ondersteunen van het economische, fysieke en sociale beleid van de overheid. In de afgelopen jaren waren deze mechanismen vooral gericht op burgerparticipatie. Tilburg heeft op dit gebied inmiddels de nodige ervaring opgebouwd om langs informele weg rechtstreeks in contact te treden met de burger om op die manier kennis te nemen van de inzichten en ervaringen, wensen en belangen van de burger. Maar de behoefte aan ondersteuning van strategische beleidsdoelen door ICT gaat verder dan burgerparticipatie. Het Algemeen Beleidsplan College Tilburg (ABC) benoemt ambities, die vervolgens in de jaarlijkse programmabegroting zijn uitgewerkt in de vorm van 16 beleidsprogramma's, gegroepeerd onder de 4 pijlers “maatschappij”, “economie & arbeidsmarktbeleid”, “fysiek” en “modern bestuur & dienstverlening”. Als gemeenschappelijke speerpunten zijn geformuleerd: • Profileren en promoten van de stad Tilburg en het stimuleren van het vestigingsklimaat; • Organiseren en faciliteren van meer samenwerking in de ketens van de diverse

beleidsdomeinen; • Laagdrempelige voorzieningen voor (het stimuleren van) participatie van burgers in de

samenleving; • Inrichten van loketfuncties voor een ondernemersgerichte dienstverlening; • Ondersteunen in planvorming door de samenleving; • Beter informeren en communiceren over onderwerpen uit de diverse beleidsdomeinen; • Ontwikkelen van andere vormen van open communicatie met burgers, bedrijven en

maatschappelijke instellingen.

- 7 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 8: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

ICT kan op al deze vlakken een rol gaan spelen en wordt op sommige terreinen al succesvol ingezet. In januari 2007 werd Virtueel Tilburg met groot succes ingezet als medium om brede inspraak over de herinrichting van de Heuvel te organiseren. Tevens zijn diverse websites opgezet rond grotere stedenbouwkundige projecten (bijvoorbeeld de Spoorzone, Piushaven, T58 en de Cityring) en thema's (bijvoorbeeld kermis, zorg, onderwijs en aanbestedingen). Deze sites zijn nu nog overwegend informatief. Denk bijvoorbeeld aan een nieuwsbrief in digitale vorm. Stap voor stap worden deze sites uitgebouwd tot zogenaamde portalen, dat wil zeggen virtuele omgevingen waar betrokken burgers, bedrijven en instellingen interactief kunnen communiceren en samenwerken. Op deze manier levert ICT een wezenlijke bijdrage aan het creëren van een vitale virtuele stad Tilburg, die op zichzelf een hoogwaardige bijdrage levert aan de kwaliteit van wonen en werken in Tilburg. Aan de hand van de actuele ICT-trends en ontwikkelingen wordt in dit ICT-visiedocument zichtbaar gemaakt op welke wijze ICT een krachtige rol kan spelen om invulling te geven aan de behoefte vanuit de samenleving en de gemeentelijke organisatie.

Fig. 4 Veiligheidshuis, een voorbeeld van ketensamenwerking

- 8 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 9: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

3. ICT-trends en ontwikkelingen Om ICT als middel in te zetten en daarmee in te kunnen springen op de behoefte vanuit de samenleving en de gemeentelijke organisatie is het van belang inzicht te hebben in de belangrijkste ICT-trends en ontwikkelingen die deze behoefte kunnen beïnvloeden.

Fig. 5 Digitale communicatie in allerlei smaken

Van automatisering via informatisering naar virtualisering De groei in communicatiemogelijkheden heeft enorme impact op de samenleving. Alles kan en moet sneller, 24 uur per dag en 7 dagen per week. De groei in communicatiemiddelen maken dat burgers en organisaties over de hele wereld contacten leggen en samenwerkingsverbanden aangaan. Grote maatschappelijke ontwikkelingen als globalisering zijn voor een belangrijk deel een direct gevolg van de fasegewijze ontwikkeling van de informatie- en communicatietechnologie. Van het automatiseren van routinematige processen, via de informatiemaatschappij (informatiseren) naar virtualisering van leefsferen. Denk bijvoorbeeld aan social networking sites als Hyves en LinkedIn, virtuele discussie- en inspraakforums, communiceren via de chatbox en filmpjes uitwisselen op YouTube. Real life wordt second life en vice versa. Er is een duidelijke accentverschuiving waarneembaar van “informatieverstrekking + transactie” naar “transparantie, participatie en ketensamenwerking” in virtuele omgevingen. Hierbij geldt overigens niet dat deze accenten elkaar uitsluiten. Automatiseren van routinematige processen, informatieverstrekking en transactie blijven noodzakelijk.

- 9 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 10: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

De opkomst van de virtuele samenleving en de Digitale Stad Tilburg Internet (en de zogenaamde Web 2.0 technologie) stelt bedrijven, maatschappelijke instellingen, verenigingen, onderwijs, kennisinstituten, maar ook bijvoorbeeld wijkbewoners relatief eenvoudig in staat om samen te werken in digitale netwerkverbanden (zogenaamde portalen). Al die netwerken samen vormen inmiddels een volledig nieuwe virtuele samenleving, parallel aan de fysieke wereld. Deze ontwikkeling stelt de (lokale) overheid voor nieuwe kansen en uitdagingen. Net als de fysieke samenleving vraagt de virtuele samenleving om openbaar bestuur, maar dan wel in een compleet nieuwe vorm. De informatiemaatschappij is immers in veel opzichten niet verenigbaar met conventionele concepten van openbaar bestuur. Een voorbeeld ter illustratie. Google maps maakt ruimtelijke informatie voor iedereen vrij toegankelijk. Deze laagdrempeligheid zal grote invloed hebben op (inspraak)processen rond beheer en (her)inrichting van de openbare ruimte. De virtuele samenleving is ook een factor van invloed op de kwaliteit van de stad. Bijvoorbeeld de beleving van Tilburg als onderwijsstad wordt steeds sterker mede bepaald door de redactionele kwaliteit van de lokale onderwijssites en -portalen. Analoog geldt dit ook voor de beleidsdomeinen zorg, economie, cultuur, etc. De kwaliteit van de digitale stad Tilburg (in de betekenis van het geheel van lokale sites en portalen) is dus een factor die van belang is voor kwaliteit en aantrekkelijkheid van leven, wonen, werken, ondernemen en dus ook het vestigingsklimaat van de stad. Breedband Breedbandvoorzieningen worden meer en meer gemeengoed. De mogelijkheden tot het gebruik van videobeelden en online communicatiemiddelen stellen hoge eisen aan de kwaliteit van breedbandinfrastructuur. Door de brede transportcapaciteit van glasvezel is het mogelijk grote hoeveelheden informatie digitaal te verplaatsen zonder vertraging. Daarnaast stelt het mensen in staat op een andere manier met elkaar te communiceren. Zo liggen er live beeldverbindingen in het verschiet voor bijvoorbeeld telewerken, video conferencing, teleleren, telefonie, koppelen en beheren van netwerken of nieuwe vormen van bewaking. In

vergelijking met de traditionele technieken is breedband efficiënter en effectiever. Fig. 6 De jeugd heeft de (ICT-)toekomst

Open standaarden en het koppelen van netwerken en applicaties Een trend die steeds verder doorzet, is de koppeling van verschillende netwerken en applicaties. Door open standaarden te gebruiken wordt het mogelijk software en netwerken van verschillende aanbieders in samenhang te gebruiken. Dit biedt kansen voor het stimuleren van de samenwerking tussen ketenpartners omdat uitwisseling van gegevens door open standaarden een stuk eenvoudiger wordt. Een bekend voorbeeld is terug te vinden op “Funda”. Hierbij maakt “Funda” gebruik van “google maps” om op dynamisch kaartmateriaal van Google het aanbod van woningen en bedrijfsobjecten te tonen. ICT maakt het overheid, burgers, bedrijven en instellingen op deze manier steeds makkelijker gegevens uit te wisselen en internetsites zelfstandig te verrijken met allerlei informatiebronnen. Door het gebruik van zogenaamde “widgets” is het bijvoorbeeld zeer eenvoudig om op basis van data die van internet afkomstig is informatie te tonen over weer, verkeer, aandelenkoersen en bijvoorbeeld uitgaansinformatie. In het voorjaar 2008 is het actieplan “Nederland in Open Verbinding” (NoiV) gelanceerd van staatssecretaris Frank Heemskerk van Economische zaken. Dit actieplan heeft tot doel het gebruik van open standaarden en open source software te versnellen en zodoende de interoperabiliteit binnen de overheid te vergroten en afhankelijkheid van leveranciers te verminderen. Een belangrijke component van dit actieplan is de

- 10 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 11: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

invoering van een “comply-or-explain and commit” principe dat voorschrijft dat overheden zich moeten verantwoorden wanneer ze niet open standaarden ondersteunen en beloven dat in de toekomst wel te doen. Tevens moeten in januari 2009 implementatiestrategieën zijn gedefinieerd voor de aanbesteding, inkoop en het gebruik van open source software. Regie en sturing op de elektronische overheid Binnen de overheid is grote consensus over wat “e-overheid” betekent maar er is lokaal en landelijk onvoldoende samenhang. Er heerst nog te veel onduidelijkheid over de hiërarchie die moet worden gevolgd bij uitvoering van de projecten. De commissie Postma/Wallage heeft in het adviesrapport “Het uur van de waarheid” (20 december 2007, www.e-overheid.nl) advies uitgebracht over de manier waarop sturing op de invoering van de elektronische overheid kan worden bevorderd. De commissie heeft daartoe een nationaal urgentieprogramma samengesteld waarin projecten worden benoemd die de komende jaren prioriteit moeten krijgen. De inhoud van dit programma is grotendeels bepalend voor datgene wat de gemeente Tilburg de komende jaren gaat uitvoeren. In de volgorde van belangrijkheid worden drie soorten ICT-projecten onderkend: 1. Realiseren van een basis infrastructuur; 2. Uitvoering van aantoonbare aansprekende voorbeeldprojecten die gelden als “toonkamer” van

de voordelen die de e-overheid aan de sceptische burger kan bieden; 3. Andere projecten. Het Nationaal Urgentie Programma stelt de gemeente in staat adequate uitvoering te geven aan wet- en regelgeving die vanuit de centrale overheid op de gemeente afkomt. Denk hierbij aan Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht (WABO) / Coördinatieregeling Wet Ruimtelijke Ordening (WRO), het doorontwikkelen van de Wet Maatschappelijke ondersteuning (WMO), het elektronisch kinddossier en het digitale klantdossier werk en inkomen voortkomend uit de Wet Eenmalige Gegevensuitvraag. Draadloze techniek De opmars van draadloze techniek met veel verwerkingscapaciteit maakt het mogelijk steeds beter in te springen op de behoefte om 24 uur per dag overal online te kunnen zijn. Keerzijde van deze ontwikkeling is dat persoonlijke en vertrouwelijke gegevens dankzij de digitale revolutie steeds makkelijker op straat komen te liggen.

Fig. 7 Ruim 80% van de Nederlanders heeft toegang tot het internet (2007!)

- 11 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 12: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

4. De uitgangspositie vertaald in een gezonde ICT-ambitie

De geschetste ICT-trends en ontwikkelingen bieden de gemeente een schat aan mogelijkheden te anticiperen op de behoefte van de samenleving en de gemeentelijke organisatie. Ambitie staat voorop bij het in kaart brengen van het ICT-beleid, maar continu dient getoetst te worden of het voorgenomen ICT-beleid haalbaar en realistisch is. Het is daarom belangrijk dat de gemeente zich bewust is van haar belangrijkste sterke kanten en de stand van zaken in de huidige situatie; wat doen we als gemeente nu al goed en kunnen we verder versterken en verbreden? Tevens is het belangrijk zicht te hebben op die zaken die de gemeente nu belemmert in haar verdere ontwikkeling en aandacht voor verbetering vragen. De sterkten en zwakten van de ICT-organisatie maken de grenzen en mogelijkheden van de ICT-organisatie duidelijk, en daarmee dus indirect ook de haalbaarheid van de ICT-visie. De uitgangspositie van de gemeente Tilburg brengen we in kaart door de behoefte vanuit maatschappij en interne organisatie te confronteren met de huidige inzet en organisatie van ICT in de gemeente Tilburg.

4.1 Sterke punten om verder uit te bouwen

Belangrijke resultaatgebieden waarin de gemeente Tilburg zich de afgelopen jaren heeft bewezen en ontwikkeld dankzij de inzet van ICT zijn:

Participeren in virtuele gemeenschappen

De ontwikkeling en innovatie van de Tilburgse creatieve industrie in het Veemarktkwartier als dé plaats voor ondernemers en dienstverleners uit de culturele en kunstzinnige sector vindt ook digitaal en dus virtueel zijn weg. De internetverzamelplaats “veemarktkwartier.nl” informeert over bedrijven en organisaties en de initiatieven die vanuit het Veemarktkwartier worden ontwikkeld. Andere recente voorbeelden van digitale verzamelplaatsen in Tilburg zijn: • Villamedia.net als internetverzamelplaats voor creatief mediatalent. • Het Cultuurplein als internetverzamelplaats voor docenten, managers en culturele instellingen

die actief zijn met cultuur op school.

Stimuleren van breedbandvoorzieningen

Gesteund door de gemeente Tilburg heeft de stichting Breedband Tilburg op het gebied van ICT een gezonde, moderne netwerkinfrastructuur (glasvezel) neergezet en stelt daarmee organisaties en bedrijven in staat mee te groeien in technische en economische vernieuwing. Het is een open netwerk, open voor klanten en leveranciers. Het netwerk groeit gestaag, op dit moment kent Breedband Tilburg 25 deelnemers en zijn ruim 200 locaties op het netwerk aangesloten, met een totale lengte van ruim 85 kilometer.

Bevorderen van burgerparticipatie

Op het gebied van ICT-toepassingen ter ondersteuning van modern bestuur is Tilburg (inter)nationaal erkend koploper: • Het burgerpanel is operationeel en kent enkele duizenden vaste panelleden. • Met behulp van virtueel Tilburg communiceert de gemeente over grote ontwikkeltrajecten.

Bijvoorbeeld: de Heuvel, NS Spoorzone, Paleisring, Stadhuisplein en het Pieter Vreedeplein. In de toekomst wordt dit medium steeds vaker ingezet voor daadwerkelijke inspraak.

- 12 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 13: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

Werken aan de gemeentelijke basisvoorzieningen

• Centralisatie van de ICT in een shared service centre ter bevordering van kostenreductie, synergie, prestatieverbetering, klantgericht werken, transparant werken en het bewerkstelligen van schaalvoordelen is volbracht. De voordelen uiten zich in de huidige situatie vooral in synergie en transparant werken.

• De kantoorautomatisering, de inrichting en ondersteuning van de digitale werkplek van de ambtenaar is op niveau. De automatisering van de interne bedrijfsvoering voldoet aan de eigentijdse normen. Verdere vernieuwing moet gericht worden op ondersteuning van mobiel en telewerken en virtuele kantoorfaciliteiten voor samenwerking met ketenpartners.

• De gemeente kenmerkt zich als een flexibele organisatie waarin ruimte is voor experimenten en innovatie. Zowel op operationeel als tactisch niveau is voldoende kwaliteit op de werkvloer.

• Tilburg heeft de rol opgepakt als centrumgemeente voor de regio Midden Brabant in het bevorderen van de regionale samenwerking en de regionale standaardisatie van applicaties. Inmiddels bestaat het ICT-platform Midden Brabant (MIBRI) al 4 jaar.

Ondersteunen elektronische dienstverlening en ketensamenwerking

Tilburg acteert in de voorhoede als het gaat om het realiseren van de digitale dienstverlening tussen overheid en burger (de elektronische overheid) dankzij o.a. de oplevering van de volgende producten/diensten: • Invoering van het Burgerservicenummer en toepassing van de digitale handtekening (DigiD) • Invoering van vraaggerichte dienstverlening en dienstverlening op locatie (bijvoorbeeld in

ziekenhuizen); • Via de huidige digitale gemeentewinkel zijn momenteel 90 diensten/producten beschikbaar.

Dat is aanmerkelijk hoger dan het landelijk gemiddelde. • Realiseren van transparante dienstverlening door o.a. de invoering van het loket voor

uitvoering van de wet kenbaarheid publiekrechtelijke beperkingen van onroerende zaken (Wkpb), digitaal inzichtelijk maken van het bouwarchief, digitale inzage in status van bouwaanvragen en signalering van lopende vergunningaanvragen.

• Innovatieve toepassingen ter bevordering van ketensamenwerking en themaloketten: samenwerking met CWI, realisatie van het zorgloket, realisatie jongerenloket, makelaarsloket, bedrijvenloket en informatievoorziening bij calamiteiten.

• Er is een duidelijke informatiearchitectuur opgesteld ter ondersteuning van de digitale dienstverlening Er is een goede start gemaakt met de bouw van een stelsel basisregistraties (personen, adressen + gebouwen, topografie) dat randvoorwaardelijk is voor het bevorderen van ketensamenwerking. We staan nu voor de uitdaging om de opgebouwde architectuurkennis in te gaan zetten voor alle andere gemeentelijke kerntaken.

Gemeente als samenwerkingspartner voor het bedrijfsleven

De eerste stappen zijn gezet voor het inzetten van internet als middel ter bevordering van publieke private samenwerking (PPS) in stadsvernieuwingstrajecten waarbij overheid en bedrijfsleven met behoud van eigen identiteit en verantwoordelijkheid gezamenlijk een project realiseren op basis van een heldere taak- en risicoverdeling.

- 13 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 14: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

4.2 Belemmeringen om weg te nemen

Naast positieve ontwikkelingen is ook een aantal zaken te benoemen die de gemeente nu belemmert in haar verdere ontwikkeling en aandacht voor verbetering vraagt. De belangrijkste zijn:

Gebrek aan concernbrede samenwerking op ICT-gebied

• In de zomer van 2007 is extern onderzoek uitgevoerd naar de regie en de kwaliteit van de doorvertaling van het gemeentelijk ICT-beleid in concrete uitvoeringsprogramma’s en projecten. Het ontbreekt aan een goede centrale regie op ICT-ontwikkelingen. Er is nog te veel sprake van een verkokering van de ICT-ontwikkelingen per dienst omdat de regie en uitvoering van ICT-lijnactiviteiten en ICT-programma’s/-projecten niet eenduidig in de organisatie is belegd.

• Er is sprake van een verkokerde informatiehuishouding per dienst. Weliswaar is veel ICT gecentraliseerd in een shared service centre, maar dit betreft “enkel” de hardware en softwaretoepassingen. Elke dienst organiseert vooralsnog zijn eigen informatiehuishouding wat nog steeds resulteert in eilandautomatisering. Aangezien het inhoudelijk strategisch beleid, en de processen en gegevens die hiervoor benodigd zijn, meer en meer een dienstoverstijgend karakter hebben, leidt dit tot suboptimalisatie. Beseft moet worden dat in de huidige situatie processen en benodigde gegevens niet meer binnen de grens van één dienst zijn te vangen.

Nog geen concernbrede inzet van ICT om strategische beleidsdoelen te bereiken

In de afgelopen jaren is bewust gekozen de focus van ICT te richten op elektronische dienstverlening en interne bedrijfsvoering. De informatiehuishouding van andere gemeentelijke kerntaken (met name ICT voor Openbare Ruimte, Gebiedsregie en maatschappelijke sectoren) heeft zich veel langzamer ontwikkeld. Dit verschil in groeitempo is universeel waarneembaar en hangt direct samen met de opkomst van de nieuwste generatie ICT (zogenaamde WEB 2.0) die nieuwe maatschappelijke verhoudingen creëert, en daarmee nieuwe kansen biedt die voorheen simpelweg ondenkbaar waren.

Gebrek aan faciliteiten voor werken buiten het stadskantoor

De huidige generatie kantoorautomatisering (agendabeheer, tekstverwerking, etc.) is sterk intern gericht en daarom nog niet geschikt voor mobiel en telewerken en biedt nauwelijks faciliteiten voor samenwerking met betrokken burgers en externe (keten)partners in een zogenaamd virtueel kantoor.

Gebrekkige kwaliteit projectmatig werken

In het externe onderzoek naar de regie en de kwaliteit van de doorvertaling van het gemeentelijk ICT-beleid in concrete uitvoeringsprogramma’s en projecten is vastgesteld dat er nog een gebrekkige kwaliteit van projectmatig werken is. Dit behoeft verbetering.

Gebrekkige stuurinformatie

Politiek, bestuur en management hebben vaak grote moeite om de juiste informatie voor de sturing van de organisatie boven tafel te krijgen. Verkokering van de informatiehuishouding maakt het moeilijk om beleidsinformatie te generen, omdat die meestal dwars door ketens en processen heen verzameld moet worden.

ICT zit niet in de genen van politiek, bestuur en management

ICT staat te weinig strategisch op de agenda van politiek, bestuur en (lijn-, gebieds- en programmamanagers. Zij zien ICT overwegend als een middel voor de (interne) bedrijfsvoering, en ze laten de sturing en uitvoering over aan controllers en ict experts. Het gevolg daarvan is dat het potentieel van ICT als katalysator voor het formuleren en realiseren van strategische ambities van de e-gemeente en de stad onderbelicht blijft.

- 14 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 15: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

4.3 Een gezonde ambitie

Bovenstaande maakt duidelijk dat er veel kansen voor de gemeente liggen, maar er is ook nog een aantal belemmeringen. Dit vraagt om een gezonde ambitie waarbij als uitgangspunt geldt: het versterken en profileren van de sterke kanten van Tilburg en haar ICT-dienstverlening en anderzijds het wegnemen van de grootste belemmeringen om de kwaliteit van de ICT-dienstverlening verder te ontwikkelen. Het is onmogelijk alles tegelijk op te pakken en het is zaak te leren van het verleden. Dit betekent gemeentebreed de basis op orde brengen, een centrale regie op ICT-ontwikkelingen en het verbreden van de sterke punten van Tilburg op ICT-gebied over alle beleidsdomeinen heen. Een gezonde ICT-ambitie wordt gevraagd waarbij we de volgende voornemens hebben: • Vergroten van de klanttevredenheid bij burger, bedrijfsleven, maatschappelijke instelling en

ketenpartners; • Vergroten van de betrokkenheid van de gemeente Tilburg bij burger, bedrijfsleven,

maatschappelijke instelling en ketenpartners; • Ontwikkelen van ICT-initiatieven die worden gekenmerkt door een externe focus gericht op

dienstverlening en samenwerking, burgerparticipatie en transparantie. Dit betekent dat ICT-initiatieven worden gekenmerkt door een focus op de beleidsprogramma's binnen de pijlers maatschappij, economie en arbeidsmarktbeleid,fysiek en modern bestuur & dienstverlening. waarbij de kracht van digitale dienstverlening en modern bestuur wordt gecontinueerd.

• Inrichten van een concernbrede informatiehuishouding gebruikmakend van de resultaten en ervaringen opgedaan binnen Publiekszaken bij de ontwikkeling van de elektronische overheid.

• Het (door)ontwikkelen van de content (inhoud) van Tilburg.nl als digitale stad met een eigen belevingswaarde naast de fysieke stad, waarmee we Tilburg 'op de kaart kunnen zetten' en die tevens een platform biedt voor realisatie van de doelstellingen op het gebied van stad en maatschappij, modern bestuur & dienstverlening en de interne bedrijfsvoering. In de digitale stad zal de gemeente zich veel meer gaan profileren als redacteur, dienstverlener en ketenpartner.

Fig. 8 Balans tussen ambitie en haalbaarheid is

niet altijd gemakkelijk te vinden

- 15 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 16: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

5. ICT-strategie langs twee sporen Hoe gaan we de voorgenomen ambities waarmaken? De ICT-visie gaat uit van een twee sporenbeleid waarbij onderscheid wordt gemaakt naar de volgende twee sporen: 1. Basis in eigen organisatie op orde brengen; 2. Inspelen op de veranderende rol van de overheid bij het realiseren van de strategische doelen

uit de vier pijlers “maatschappij”, “economie en arbeidsmarktbeleid”, “fysiek” en “modern bestuur & dienstverlening”.

5.1 Spoor 1 - Basis in eigen organisatie op orde brengen

Spoor 1 richt zich op het inrichten van een concernbrede informatiehuishouding gebruikmakend van de koers, de resultaten en ervaringen opgedaan binnen Publiekszaken bij de ontwikkeling van de elektronische overheid. Een elektronische overheid die niet alleen de pijler modern bestuur en dienstverlening ondersteunt, maar ook gemeentebreed inzetbaar is voor de pijlers “maatschappij”, “economie en arbeidsmarktbeleid” en de pijler fysiek. Dit betekent gemeentebreed gebruik maken van dezelfde infrastructurele voorzieningen en een einde maken aan de situatie waarin deze per dienst zijn georganiseerd. Inrichten van een concernbrede informatiehuishouding Bij het inrichten van een concernbrede informatiehuishouding zal de gemeente Tilburg de lijn volgen die is uitgewerkt in het rapport “Het uur van de waarheid” van de commissie Postma/Wallage. Deze lijn sluit nauw aan op de visie die is uitgewerkt in de Tilburgse nota “Toonaangevend in dienstverlening”. Dit betekent in de periode tot aan 2012: 1. Gemeentebreed aansluiten op realisatie van centrale infrastructurele voorzieningen ontwikkeld

en beheerd door de centrale overheid. Dit betekent aansluiten op de realisatie van: • Toegang voor alle burgers en bedrijven tot de elektronische overheidsdienstverlening via

een Persoonlijke Internet Pagina (PIP) of Bedrijvenloket; • Identificatie en autorisatie in de toegang via DigiD voor burgers en bedrijven; • Gemeenschappelijke voorziening die ervoor zorgt dat instellingen landelijk zo efficiënt

mogelijk met elkaar kunnen communiceren en gebruik kunnen maken van gemeentelijke kernregistraties. Denk bijvoorbeeld aan uitvoeringsorganisaties die gebruik maken van de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) voor het opvragen van actuele adresgegevens van een bepaald persoon. Of een onderwijsinstelling die verzuim doorgeeft aan de gemeente ten behoeve van de leerplichtambtenaar.

2. Gemeentebreed implementeren van gemeentelijke infrastructurele voorzieningen. De belangrijkste voorzieningen zijn: • Optimaliseren van de gemeentelijke kernregistraties noodzakelijk voor gemeentebrede

samenwerking en ketensamenwerking. Denk aan: personen (GBA), rechtspersonen (nieuws handelsregister), adressen & gebouwen, Objecten Openbare Ruimten en medewerkers.

• Gemeentebreed front office voor het kanaliseren van alle klantvragen en klantcontacten van de hele stad (dus niet alleen producten en diensten van de VIND-catalogus, maar ook vragen met betrekking tot bijvoorbeeld zaken in de wijk).

• Realiseren van een gegevensmagazijn waarin gemeentelijke basisgegevens zijn opgeslagen die niet dienst- of taakspecifiek zijn maar door meerdere processen en diensten gemeentebreed gebruikt kunnen worden.

• Realiseren van een gemeentebreed zakensysteem voor zicht op zaken. Vanuit het zakensysteem kan de tijdige afhandeling van zaken worden bewaakt en in (management)rapportagevorm worden gepresenteerd voor alle in de gemeentelijke organisatie af te handelen zaken.

• Invoering van het BurgerServiceNummer (BSN) en bedrijvennummer in alle gemeentelijke administraties.

• Beschikbaarheid van DigiD voor alle vormen van elektronische dienstverlening waar identificatie voor vereist is.

- 16 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 17: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

• Inzet van ICT-middelen om, analoog aan het gecontroleerd kunnen afhandelen en volgen van een externe klantvraag, ook een interne klantvraag uit de interne bedrijfsvoering gecontroleerd te uitvoeren en volgen. Denk bijvoorbeeld aan alle activiteiten die komen kijken bij het uitvoeren van een interne verhuizing. Dit wordt ook wel event gedreven dienstverlening genoemd.

• Ontwikkelen van innovatieve (mobiele) werkplekconcepten om beter te kunnen anticiperen op samenwerkingsvormen met ketenpartners.

3. Enkel uitvoering van aantoonbare aansprekende voorbeeldprojecten. In de tijdsperiode tot aan 2012 komen de volgende projecten hiervoor in aanmerking: • Invoering Digitaal Klantdossier Werk & Inkomen ter bevordering van het

arbeidsmarktbeleid in de keten van werk & inkomen. • Invoering digitaal kinddossier en signalering risicojongeren / jeugdketen (landelijke

verwijsindex risicojongeren en aansluiting op lokaal signaleringssysteem). • Uitbouwen Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO); • Invoering WABO-omgevingsvergunning (Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht)

waarmee burger of bedrijf in één keer een vergunning kan aanvragen bij één loket. • Invoering Wet Ruimtelijke Ordening waarmee alle nieuwe ruimtelijke plannen digitaal,

uitwisselbaar en vergelijkbaar worden gemaakt; • Invoering één loket voortijdig school verlaten / leerplichtverzuim; • Diensten Richtlijn: invoering van één loket met alle relevante informatie voor buitenlandse

partijen binnen de EG. • Realiseren van een cliëntvolgsysteem ten behoeve van reïntegratietrajecten.

Samenwerken op basis van een gemeenschappelijke architectuur Succesfactor voor een concernbrede informatiehuishouding is het samenwerken op basis van een gemeenschappelijke architectuur. Samenwerking op ICT-gebied biedt alleen schaalvoordelen als de interne organisatie én ketenpartners zich verplichten tot standaardisatie op basis van een gemeenschappelijke architectuur. Daarom volgt Tilburg de Nederlandse Overheids Referentie Architectuur (NORA) en de referentiearchitectuur gemeentelijke dienstverlening van de E-GEM als kader voor álle ICT-projecten. Het is belangrijk te beseffen dat inrichting van een gemeenschappelijke architectuur mede afhankelijk is van landelijke ontwikkelingen. Tilburg zal in de pas moeten blijven lopen met deze ontwikkelingen. Het gemeentebreed op orde brengen van de basisvoorzieningen en informatiehuishouding is in grote mate randvoorwaardelijk om als gemeente concernbreed samen te kunnen werken en in te kunnen spelen op de veranderende rol van de overheid. Dit maakt het mogelijk om strategische doelen te realiseren die verder gaan dan alleen modern bestuur & elektronische dienstverlening. Inspelen op de veranderende rol van de overheid vormt spoor 2 in de ICT-strategie van de gemeente Tilburg. Doorvertalen van informatie in kennis Het op orde brengen van de informatiehuishouding biedt meer mogelijkheden. Indien informatie op de juiste wijze wordt geïnterpreteerd en geïntegreerd, resulteert dit in kennis. Denk bijvoorbeeld aan het koppelen/vergelijken van gegevensbestanden waarop datarecherche wordt toegepast om fraude op te sporen. De inzet en ontwikkeling van kennissystemen maakt een organisatie “slimmer”. In de huidige situatie is al bijvoorbeeld de toepassing “Kahuna” actief in de front office. Hierbij worden klantvragen op een intuïtieve wijze gekoppeld aan het dienstenaanbod van de gemeente zodat de burger geen lange, bureaucratische (digitale) trajecten hoeft te doorlopen. Andere vormen waarvoor kennismanagement kan worden ingezet, zijn bijvoorbeeld preventieve trendanalyses: waar gaat het met de stad naartoe en hoe moet het bestuur hierop anticiperen (bijvoorbeeld aanval op de uitval).

5.2 Spoor 2 - Inspelen op de veranderende rol van de overheid

Het tweede spoor heeft betrekking op het inspelen op de veranderende rol van de overheid bij het realiseren van de strategische doelen uit de vier pijlers: 1. Maatschappij;

- 17 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 18: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

2. Economie en arbeidsmarktbeleid; 3. Fysiek; 4. Modern bestuur & dienstverlening. Daarbij gaat het met name om ondersteuning te bieden aan, of het aanjagen van, de volgende drie pijleroverstijgende onderwerpen: 1. Bevorderen van participatie van Tilburgers en open communicatie met bewoners en bedrijven.

Denk aan het creëren van virtuele gemeenschappen en virtuele dienstverlening; 2. Preventief beleid. Denk bijvoorbeeld aan ketensamenwerking bij het Veiligheidshuis, het

Zorghuis en de Centra voor Jeugd en Gezin; 3. Kwaliteit van het Tilburgse vestigingsklimaat voor burgers en ondernemers door het versterken

van de fysieke infrastructuur en de kennisinfrastructuur. ICT kan hier een aanjaagfunctie vervullen via virtual life waarbij in een vroeg stadium burgers worden betrokken bij ideeën en ontwerpen.

In deze veranderende rol treedt de overheid minder sturend en regelerend op. De focus verschuift naar een rol waarin de overheid zich in de samenleving veel meer voorwaarde scheppend en participatief manifesteert. Bij het vormgeven van deze nieuwe rol speelt ICT een cruciale rol om in te spelen op de trend waarbij de samenleving door de overheid in samenwerking met andere partijen (de participatie) wordt gefaciliteerd. Concreet betekent dit voor Tilburg: • Het uitbouwen van Tilburg.nl als participatieplatform voor de hele stad en maatschappij. Een

platform dat, mede door de mogelijkheden van virtueel Tilburg, fungeert als digitale stadsgids voor stadspromotie en tevens het portaal vormt voor samenwerking mét en tussen burgers, ketenpartners en maatschappelijke instellingen. Deze portalen kunnen als themaportalen worden ingericht en ondersteunend zijn aan tal van beleidsdomeinen als dienstverlening, leefbaarheid, veiligheid, zorg, onderwijs, cultuur, sport, bouwen wonen. Hierbij is het belangrijk structuur aan te brengen in de lappendeken van informatievoorziening zodat de digitale stad toegankelijk blijft. De gemeente Tilburg draagt als zogenaamde “ICT-content leverancier” zorg voor het structureren van de lappendeken aan informatie in toegankelijke themaportalen in de digitale stad Tilburg.

• Participeren in virtuele gemeenschappen en daarbij (regionale) samenwerkingsvormen stimuleren en faciliteren. ICT is hierbij de belangrijke hefboom voor ketenintegratie, dienstverlening op afstand en een krachtig middel om afstandsonafhankelijke samenwerking mogelijk te maken. Denk hierbij aan:

o Stimuleren van de verdere uitbouw van benodigde breedbandvoorzieningen tot en met het niveau van het midden en klein bedrijf (MKB) en de woning van de burger. Aanvullend is het belangrijk dat het netwerk ook aansluiting bij andere (lokale/stedelijke) netwerken vindt om dienstverlening vanuit Tilburg en de regio ook toegankelijk voor instellingen buiten de regio te maken. De gemeente heeft hierin een sturende rol, de uitvoering wordt overgelaten aan andere partijen.

o Inzetten van de gemeentelijke informatiehuishouding voor ketensamenwerking. Het leggen van de hiervoor benodigde basis is beschreven in spoor 1.

Aandacht voor de risico’s van de digitale revolutie Bij de uitwerking van spoor 2 is het belangrijk te voorkomen dat een digitale tweedeling binnen de samenleving ontstaat tussen de jonge generatie die opgroeit in een deels virtuele samenleving en de oudere generatie die hier minder mee bekend is. Het aansluiten van mensen op internet en de ondersteuning met digitale trapveldjes blijft belangrijk, maar belangrijk is ook de zorg dat iedereen in de samenleving in staat is om met passende communicatiemiddelen een eigen informatieomgeving kan creëren. Digitaal werken brengt nog een ander risico met zich mee. Persoonlijke en vertrouwelijke gegevens liggen dankzij de digitale revolutie gemakkelijker op straat. Dit betekent dat informatiebeveiliging duidelijk belegd moet worden in de ICT-planvorming.

- 18 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 19: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

6. Aansluiting ICT-strategie op strategisch beleid van de gemeente In de voorgaande hoofdstukken is een beeld geschetst van de strategische ICT-behoefte van de samenleving en de interne gemeentelijke organisatie. Tevens is een uiteenzetting gegeven van de ICT-trends en ontwikkelingen die mogelijkheden bieden om als overheid in te kunnen springen op de behoefte van de samenleving en de gemeentelijke organisatie. Aan de hand hiervan is op basis van een gezond ambitieniveau een tweesporenbeleid uitgewerkt om voorgenomen ambities waar te maken. In dit hoofdstuk wordt inzicht gegeven op welke wijze de geschetste ICT-strategieën uit het tweesporenbeleid linken aan de strategische bestuurlijke agenda van de gemeente Tilburg. De aansluiting van de ICT-strategie op de bestuurlijke agenda van de gemeente Tilburg is hieronder uitgewerkt voor de pijlers “maatschappij”, “economie & arbeidsmarktbeleid”, “fysiek” en “modern bestuur & dienstverlening”. Projecten en strategieën die hieronder worden benoemd geven een indicatie van de wijze waarop ICT de beleidslijnen uit de bestuurlijke agenda kan ondersteunen. Benoemde projecten zijn niet limitatief bedoeld.

6.1 Pijler maatschappij

Pijler Maatschappij

Beleidslijnen ICT-strategie

Gezamenlijke aanpak veiligheid Vergroten van de leefbaarheid en veiligheidsgevoelens door het ondersteunen van een zo effectief mogelijke samenwerking tussen betrokken organisaties onder regie van de gemeente Tilburg.

Participeren in, en faciliteren van virtuele gemeenschappen Ondersteunen van de ontwikkeling van het veiligheidshuis waarin ICT de hefboom vormt voor innovatieve samenwerking tussen Openbaar Ministerie, politie, reclassering Bureau Jeugdzorg en de leerplichtambtenaar.

Vergroten cultuurbereik onder alle Tilburgers Laagdrempelige cultuurvoorzieningen voor alle Tilburgers ter bevordering van cultuurparticipatie en promotie van het cultuuraanbod van de stad Tilburg. Aandacht voor het cursusaanbod op het terrein van de beeldende kunst.

Profileren van de cultuursector in de Digitale Stad Tilburg. Tilburg.nl als platform voor stadspromotie

Onderwijs en jeugd Werken aan innovatieve en digitale onderwijsvormen. Ontwikkelen van een leer- en werkloket in samenwerking met ROC’s, CWI en werkgeversorganisaties/bedrijfsleven om mismatch tussen werkzoekende jongeren en arbeidsmarkt beter op elkaar af te stemmen Optimaliseren en verbeteren van de kennisinfrastructuur. Profileren van universiteiten en hogescholen. Stimuleren en ontwikkelen van betrokkenheid van jongeren in de samenleving. Aanpakken voortijdig schoolverlaten.

Participeren in, en faciliteren van virtuele gemeenschappen Participeren en faciliteren in het Tilburg onderwijsnet (TOWN) waarin een groot aantal deelnemers verspreid over onderwijssoorten en sectoren de kracht van de samenwerking zoeken voor het onderwijsveld van Tilburg en omstreken. De digitale stad Tilburg als virtuele ontmoetingsplaats voor de jeugd. De basis op orde - uitvoering van aantoonbaar aansprekende voorbeeldprojecten Invoering Digitaal Klantdossier Werk & Inkomen ter bevordering van het arbeidsmarktbeleid in de keten van werk & inkomen.

- 19 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 20: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

Invoering digitaal kinddossier en signalering risicojongeren / jeugdketen (landelijke verwijsindex risicojongeren en aansluiting op lokaal signaleringssysteem). Invoering één loket voortijdig school verlaten / leerplichtverzuim; Digitale stad Tilburg als platform voor stadspromotie Profileren van universiteiten en hogescholen in de Digitale Stad Tilburg.

Sport Profileren van de sterke positie van sportaccommodaties om sportparticipatie te bevorderen.

Digitale stad Tilburg als platform voor stadspromotie Profileren van sport in de Digitale Stad Tilburg.

Zorg en welzijn Organiseren van meer samenwerking in de keten van inwoners, gemeente, bedrijven en instellingen om de maatschappelijke ondersteuning van Tilburgers ruimhartiger te organiseren (WMO). Verbinden veiligheidshuis, zorghuis en centra voor jeugd en gezin. Ontwikkelen woon-zorg-servicezones waarin aandacht voor de multifunctionele aspecten van de wijk zoals langer zelfstandig blijven wonen, zorg op afstand, veiligheid en cultuur. Verbeteren informatievoorziening Loket Z. Zorgaanpak personen en gezinnen met meervoudige problemen.

Participeren in, en faciliteren van virtuele gemeenschappen Participeren en faciliteren in de ontwikkeling van wijkgerichte woon-zorg-service zones waarin ICT de hefboom vormt voor woningbouwcorporaties, zorgaanbieders, onderwijsinstellingen, verzekeraars, en ICT-organisaties die een gemeenschappelijke aanpak nastreven om te komen tot een gezonde wijk waarin vraag en aanbod elkaar optimaal kunnen vinden. Participeren en faciliteren in de ontwikkeling van het zorghuis waarin ICT de hefboom vormt voor samenwerking tussen overheid en zorginstellingen voor de aanpak van de zorg aan kwetsbare burgers. Participeren en faciliteren in de ontwikkeling van het centrum voor Jeugd en Gezin waarin ICT de hefboom vormt voor samenwerking tussen overheid, (zorg)instellingen, onderwijsinstellingen, kinderen/jongeren en ouders/opvoeders.

- 20 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 21: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

6.2 Pijler economie & Arbeidsmarktbeleid

Pijler Economie & Arbeidsmarktbeleid

Beleidslijnen ICT-strategie

Economie Stimuleren van het vestigingsklimaat en vitaliteit van de stad voor ondernemers en kenniswerkers door o.a.: • Stimuleren van de samenwerking tussen

bedrijfsleven, hoger onderwijs, kennisinstituten en de (lokale) overheid (de ideale connectie);

• Ondersteunen van een ondernemersgerichte gemeentelijke dienstverlening; inzet op vermindering administratieve lasten en aanleg glasvezel;

• Versterken, stimuleren en promoten van kansrijke sectoren en clusters met accent op de zakelijke dienstverlening, innovatieve luchtvaartbedrijvigheid (maintenance valley), logistiek, creatieve bedrijvigheid (veemarktkwartier) en de zorgsector (topzorg Tilburg).

Bevorderen “werken aan huis”. Herkenbaarheid van Tilburg als toeristisch verblijfsgebied versterken mede door het promoten van festiviteiten en evenementen.

Participeren in, en faciliteren van virtuele gemeenschappen Participeren en faciliteren in het programma van de ideale connectie waarbij ICT de hefboom vormt voor samenwerking in de regio Midden-Brabant tussen plaatselijke overheden (gemeenten), onderwijs- en kennisinstellingen en bedrijfsleven met als doel het stimuleren van economische kansen en het versterken van de regionaal economische structuur en vestigingsklimaat. Participeren en faciliteren in de creatieve culturele industrie als motor voor de economie met het veemarktkwartier als virtuele marktplaats in de digitale stad voor multimediale exercities, kunstclusters en theaters waarin bedrijven elkaar kunnen vinden, samenwerken en vraag en aanbod samenkomen. Stimuleren van de uitbouw van breedbandvoorzieningen (glasvezel). Digitale Stad Tilburg als platform voor gemeentelijke samenwerking Gebiedsgericht samenwerken aan één gemeenschappelijk doel in de digitale stad Tilburg. In navolging van de publiek private samenwerkingsvorm (PPS) in het stadsvernieuwingstraject “NS Spoorzone” zal internet verder worden uitgebouwd als middel ter bevordering van publieke private gebiedsgerichte samenwerking. Digitale stad Tilburg als platform voor stadspromotie Profileren van toerisme door bijvoorbeeld virtuele stadswandelingen, een virtueel stadsmuseum, stadsnavigatie en een digitaal VVV in de digitale stad Tilburg. Promoten van kansrijke sectoren in de digitale stad Tilburg. De basis op orde - uitvoering van aantoonbaar aansprekende voorbeeldprojecten Invoering van één loket met alle relevante informatie voor buitenlandse partijen binnen de EG.

Arbeidsmarktbeleid Doelgericht reïntegratiebeleid met strakke sturing op de uitvoering.

De basis op orde - uitvoering van aantoonbaar aansprekende voorbeeldprojecten Invoering Digitaal Klantdossier Werk & Inkomen

- 21 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 22: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

Bevorderen match tussen werkzoekende jongeren en de arbeidsmarkt door samen te werken met werkgeversorganisaties, het onderwijs en het CWI en de ondersteuning van een leer-werkloket.

ter bevordering van het arbeidsmarktbeleid in de keten van werk & inkomen. Realiseren van een cliëntvolgsysteem ten behoeve van reïntegratietrajecten.

6.3 Pijler fysiek

Pijler Fysiek

Beleidslijnen ICT-strategie

Stedelijke inrichting / stedenbouw Ondersteunen planvorming stedelijke inrichting in een interactief proces van ontwerpen met burgers (bijvoorbeeld herinrichting Heuvel).

Digitale stad Tilburg als platform voor stadspromotie Uitbouwen van virtueel Tilburg in digitale stad Tilburg als platform voor planvorming. De basis op orde - uitvoering van aantoonbaar aansprekende voorbeeldprojecten Invoering Wet Ruimtelijke Ordening waarmee alle nieuwe ruimtelijke plannen digitaal, uitwisselbaar en vergelijkbaar worden gemaakt.

Wonen Integratie met beleid stedelijke inrichting / stedenbouw, milieu, zorg en welzijn, veiligheid en armoede.

Participeren in, en faciliteren van virtuele gemeenschappen Participeren en faciliteren in de ontwikkeling van wijkgerichte woon-zorg-service zones waarin ICT de hefboom vormt voor woningbouwcorporaties, zorgaanbieders, onderwijsinstellingen, verzekeraars, en ICT-organisaties die een gemeenschappelijke aanpak nastreven om te komen tot een gezonde wijk waarin vraag en aanbod elkaar optimaal kunnen vinden.

Verkeer en vervoer Communiceren over verkeers- en vervoersplannen/-maatregelen.

Digitale stad Tilburg als platform voor stadspromotie Digitaal communiceren en informeren over verkeer en vervoer.

Milieu Stimuleren professionele energievoorlichting. Betrekken van bewoners en betrokken partijen bij de ontwikkeling van grotere projecten voor het maken van een afweging tussen maatschappelijke (people), economische (profit) en ecologische (planet) doelstellingen.

Digitale stad Tilburg als platform voor stadspromotie Digitaal communiceren en informeren over energie. Uitbouwen van virtueel Tilburg in digitale stad Tilburg als platform voor het betrekken van bewoners en partijen bij de ontwikkeling van grotere milieubelastende projecten.

Water, natuur en landschap Stimuleren ketensamenwerking waterbeheer en management.

Participeren in, en faciliteren van virtuele gemeenschappen Participeren en faciliteren in virtuele gemeenschappen ter bevordering van de ketensamenwerking waterbeheer en management.

- 22 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 23: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

6.4 Pijler modern bestuur & dienstverlening

Pijler modern bestuur & dienstverlening

Beleidslijnen ICT-strategie

Andere vormen van communicatie met burgers en instellingen Burgerparticipatie centraal. De behoefte groeit om langs informele weg rechtstreeks in contact te treden met de burger om op die manier kennis te nemen van de inzichten en ervaringen, wensen en belangen van de burger.

Digitale stad Tilburg als platform voor burgerparticipatie en digitale communicatie Door de ontwikkeling van de digitale stad en de uitbouw van virtueel Tilburg zal Tilburg de betrokkenheid en participatie van burgers verder versterken.

Regie en sturing op de elektronische overheid Resultaten worden gevraagd op het gebied van eenmalige gegevensverstrekking, toegang tot overheidsdienstverlening via een persoonlijke internetpagina of bedrijvenloket waarin klantvragen kunnen worden gevolgd en gemeenschappelijke ontsluiting van basisregistraties.

De basis op orde - inrichten van een concernbrede informatiehuishouding Gemeentebreed aansluiten op realisatie van centrale infrastructurele voorzieningen ontwikkeld en beheerd door de centrale overheid. Gemeentebreed implementeren van gemeentelijke infrastructurele voorzieningen.

Fig. 9 Bouwen met visie = bouwen onder architectuur

- 23 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 24: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

7. Strategische borging en implementatie De ICT-visie brengt in kaart waar de gemeente zich op gaat richten. Het automatiseringsbeleid is randvoorwaardelijk om invulling te kunnen geven aan deze ICT-visie. Het is zaak de ICT-visie aansluitend door te vertalen naar de componenten die betrekking hebben op het inrichten van die visie. Dit betekent het alloceren van de benodigde middelen en financiën, de realisatie van een onderliggend informatieplan en het samenstellen van een projectenportfolio. De ICT-visie dient te borgen dat de gekozen projecten een goede doorvertaling zijn van de hoofdlijnen van het voorgenomen beleid. Projecten moeten voortbouwen op de ICT-visie en continu worden getoetst aan ondersteuning van de ICT-visie. Voor het inrichten van de ICT-visie dient een informatieplan opgesteld te worden en dient afstemming plaats te vinden van het informatieplan op de beleidsprogramma’s. Het informatieplan 2009-2012 De eerstvolgende stap bij de implementatie van de ICT Visie betreft het opstellen van een informatieplan, waarin de ambities van de ICT Visie zoals die worden geformuleerd in hoofdstuk 5 en 6 nader worden uitgewerkt in de vorm van een plateauplanning met een tijdshorizon van 4 jaren (2009-2012). Dit informatieplan vormt het kader voor de jaarlijks op en bij te stellen activiteitenplanning, waarvan de projectenportfolio het belangrijkste onderdeel vormt. In hoofdstuk 5 zijn de ambities geformuleerd langs 2 sporen: • Basis in eigen organisatie op orde; • Inspelen op de veranderende rol van de overheid. Deze 2 sporen zijn gekozen om de ICT voorzieningen optimaal te laten aansluiten bij de behoefte van de gemeentelijke bedrijfsvoering, gebiedsregie en beleidsprogramma's. Voor optimale aansturing van de ICT-project is het belangrijk dat de uitvoering van deze projecten in de juiste volgorde en onderlinge samenhang plaatsvindt. Het is bijvoorbeeld onmogelijk om behoorlijke gegevens ter beschikking te stellen aan het Veiligheidshuis of het Zorghuis als niet eerst de basisregistratie Adressen en Gebouwen op orde is gebracht. De onderlinge samenhang van ICT-componenten kan worden teruggevonden in een zogenaamde referentiearchitectuur. De landelijke NORA/EGEM-referentiearchitectuur onderscheidt de volgende clusters: • een front office waar het klantcontact plaatsvindt (langs meerdere kanalen, waaronder

bijvoorbeeld via internet); • de midoffice die met een gegevensmagazijn en zakensysteem de elektronische schakel vormt

naar de back office; • de back office waar afdelingen en medewerkers geen direct contact onderhouden met de klant

maar wel ondersteuning bieden aan het leveren van diensten aan burgers.

In aansluiting hierop kiest Tilburg voor de volgende clusters::

• Internet; • Stelsel gemeentelijke Basisgegevens; • Zicht op Zaken; • Virtueel kantoor/Bedrijfsvoering.

Het cluster Internet omvat alle projecten die betrekking hebben op de directe (digitale) contacten met burgers en bedrijven. Tilburg.nl is hét digitale gezicht van de gemeente naar buiten voor dienstverlening, participatie en (keten)samenwerking. Het Stelsel gemeentelijke Basisgegevens betreft alle projecten die te maken hebben met het realiseren van een gezamenlijke, gemeentebrede gegevenshuishouding conform het EGEM Referentiemodel Gemeentelijke Basisgegevens (RSGB). Zicht op Zaken betreft het overzicht van alle lopende zaken en relaties (burgers en bedrijven) conform het landelijke model GFO (Gemeentelijk Functioneel Ontwerp) Zaken. Dit is ook het bronbestand voor het realiseren van Mijn Loket en voor het opleveren van adequate sturingsinformatie voor directie en bestuur.

- 24 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 25: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

Het cluster Virtueel kantoor/Bedrijfsvoering omvat o.a. alle faciliteiten ter ondersteuning van de (digitale) werkplek, met de nadruk op mobiel werken en samenwerken met externe partners. De informatiemanagers treden op als coördinator van deze clusters. In de Programmabegroting hebben in de afgelopen jaren alleen de programma's Dienstverlening en Modern Bestuur een speciale paragraaf aan ICT gewijd. Om de aansluiting van ICT op de beleidsprogramma's te borgen, moet in de toekomst in elk programma een eigen ICT paragraaf worden opgenomen. Afstemming Informatieplan op Beleidsprogramma's Om de afstemming van het Informatieplan op de Beleidsprogramma's optimaal te garanderen krijgt elke programmamanager een informatieadviseur toegewezen. Niet alleen om de ICT-visie door te vertalen in realistische plannen, maar ook om bewustzijn te creëren hoe ICT als instrument ingezet kan worden om maatschappelijke effecten te bewerkstelligen. Het is daarbij ook van belang dat kennis aanwezig is over die (ICT)-partijen die in (virtuele) netwerkverbanden invullingen kunnen geven aan de geschetste ambities en strategieën of hier een belang bij hebben. Met name bij die (beleids)afdelingen die een belangrijke rol spelen in de strategieën ten aanzien van stad en maatschappij is het belangrijk de rol van ICT als instrument te verduidelijken.

Fig. 10 Gemeentelijke ICT-plannen moeten sporen met landelijke programma's

- 25 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008

Page 26: Ict Visie 2008 2012 Gemeente Tilburg

Bijlage: De Burger Servicecode 1. Keuzevrijheid contactkanaal Als burger kan ik zelf kiezen op welke manier ik met de overheid zaken doe. De overheid zorgt ervoor dat alle contactkanalen beschikbaar zijn (balie, brief, telefoon, e-mail, internet). 2. Vindbare overheidsproducten Als burger weet ik waar ik terecht kan voor overheidsinformatie en -diensten. De overheid stuurt mij niet van het kastje naar de muur en treedt op als één concern. 3. Begrijpelijke voorzieningen

Als burger weet ik onder welke voorwaarden ik recht heb op welke voorzieningen. De overheid maakt mijn rechten en plichten permanent inzichtelijk. 4. Persoonlijke informatieservice

Als burger heb ik recht op juiste, volledige en actuele informatie. De overheid levert die actief, op maat en afgestemd op mijn situatie. 5. Gemakkelijke dienstverlening

Als burger hoef ik gegevens maar één keer aan te leveren en kan ik gebruik maken van pro actieve diensten. De overheid maakt inzichtelijk wat zij van mij weet en gebruikt mijn gegevens niet zonder mijn toestemming. 6. Transparante werkwijzen

Als burger kan ik gemakkelijk te weten komen hoe de overheid werkt. De overheid houdt mij op de hoogte van het verloop van de procedures waarbij ik ben betrokken. 7. Digitale betrouwbaarheid Als burger kan ik ervan op aan dat de overheid haar digitale zaken op orde heeft. De overheid garandeert vertrouwelijkheid van gegevens, betrouwbaar digitaal contact en zorgvuldige elektronische archivering. 8. Ontvankelijk bestuur

Als burger kan ik klachten of meldingen en ideeën voor verbeteringen eenvoudig kwijt. De overheid herstelt fouten, compenseert tekortkomingen en gebruikt klachten om daarvan te leren. 9. Verantwoordelijk beheer Als burger kan ik prestaties van overheden vergelijken, controleren en beoordelen. De overheid stelt de daarvoor benodigde informatie actief beschikbaar. 10. Actieve betrokkenheid

Als burger krijg ik de kans om mee te denken en mijn belangen zelf te behartigen. De overheid bevordert participatie en ondersteunt zelfwerkzaamheid door de benodigde informatie en middelen te bieden. Zie voor meer informatie: www.burger.overheid.nl

- 26 - ICT-visie gemeente Tilburg - juli 2008