E-d

em

ocrati

ein

Vla

an

deren

Ste

fS

teyaert

viW

TA

–Sam

enle

vin

g &

Technolo

gie

ICT –

Bru

g n

aar

een b

ete

re

die

nstv

erlenin

g

Vla

am

s P

arlem

ent

–26 f

ebru

ari 2

008

Wie

is e

n w

at

doet

het

viW

TA?

•O

nafh

ankelijk

e e

n a

uto

nom

e inste

llin

g,

verb

onden a

an h

et

Vla

am

s P

arlem

ent

•O

nderz

oek n

aar

maats

chappelijk

e

aspecte

n v

an w

ete

nschappelijk

e e

n

technolo

gis

che o

ntw

ikkelingen

•O

p b

asis

van s

tudie

, analy

se e

n h

et

str

uctu

rere

n e

n s

tim

ule

ren v

an h

et

maats

chappelijk

e d

ebat

•D

oel:

bete

r onderb

ouw

d

beslu

itvorm

ingspro

ces e

n v

erh

ogen

kw

alite

it m

aats

chappelijk

debat

Centr

ale

onderz

oeksvra

ag

Ho

e s

taat

de “

civ

ilso

cie

ty”

in V

laan

deren

–

reële

en

po

ten

tiële

sta

keh

old

ers:

bu

rg

ers,

po

liti

eke a

cto

ren

, m

idd

en

veld

org

an

isati

es e

n p

oli

tieke

jou

rn

ali

ste

n –

teg

en

over h

uid

ige e

n

po

ten

tiële

pro

cessen

, vo

rm

en

en

in

str

um

en

ten

van

e-d

em

ocrati

e(in

het

bij

zo

nd

er v

an

e-c

on

su

ltati

een

e-

parti

cip

ati

e)?

Meer

concre

et

word

t dat…

1.

Is e

r nood a

an p

art

icip

atie?

Wat

is h

et

huid

ige n

iveau v

an p

art

icip

atie a

an h

et

bele

id e

n w

elk

niv

eau h

ebben d

e

vers

chille

nde s

takehold

ers

voor

ogen?

2.

Hoe e

n in w

elk

e m

ate

kan I

CT e

-dem

ocra

tische

pro

cessen v

orm

geven?

Wat

zijn m

ogelijk

heden,

beperk

ingen e

n b

ate

n?

3.

Is e

r in

Vla

andere

n inte

resse v

oor

e-

dem

ocra

tie

en is d

it d

raagvla

k b

ij d

e

sta

kehold

ers

bre

ed g

enoeg?

Aanpak o

nderz

oek

•O

nderz

oek is u

itgevoerd

door

het

Leuvense I

ndig

ov

•Theore

tisch k

ader

•Kw

alita

tief gedeelte (

focusgro

epen e

n

inte

rvie

ws)

•Kw

antita

tief

onderz

oek:

–Post-

enquete

bij 6

55 b

urg

ers

–O

nline e

nquete

bij 3

71 p

olitici, 8

4

vert

egenw

oord

igers

mid

denveld

en 1

5

politieke journ

aliste

n

Alg

em

en

e v

isie

s o

ver d

e r

ep

resen

tati

eve e

n

parti

cip

ati

eve d

em

ocrati

e i

n V

laan

deren

•M

eerd

erh

eid

onders

teunt

kla

ssie

k m

odel van

de r

epre

senta

tieve c

onsensusdem

ocra

tie

•Ste

rke m

inderh

eid

voor

meer

rechts

treekse

inspra

ak (

directe

dem

ocra

tie)

•Pro

ble

em

van v

ert

rouw

en

–N

iet

in h

et

syste

em

–W

el in

inste

llin

gen,

pers

onen

•M

iddenveld

blijft

bela

ngrijk

ste

part

ner

•M

edia

geen g

oede w

eers

pie

geling p

ublieke

opin

ie

Theore

tisch k

ader

part

icip

atie e

n E

-dem

ocra

tie

Beg

rip

pen

kad

er:

niv

eau

s v

an

parti

cip

ati

e•

Info

rmere

n =

Politiek e

n b

estu

ur

houden b

urg

ers

op d

e h

oogte

van

genom

en b

eslissin

gen.

Burg

ers

levere

n g

een input.

•

Consultere

n =

Politiek e

n b

estu

ur

bepale

n b

ele

idsrichting.

Burg

er

is

gespre

kspart

ner.

Resultate

n z

ijn n

iet-

verb

indende b

ouw

ste

nen v

oor

bele

id.

•Actief deeln

em

en =

Politiek e

n b

estu

ur

late

n b

urg

ers

pro

ble

men e

n

oplo

ssin

gen f

orm

ule

ren.

Ideeën h

ebben v

olw

aard

ige r

ol in

bele

idsontw

ikkeling.

•M

eebeslissen

= P

olitiek

en b

estu

ur

late

n d

e b

eslu

itvorm

ing o

ver

aan

de b

urg

ers

. Politiek n

eem

t re

sultate

n o

ver,

na t

oets

ing a

an s

pecifie

ke

randvoorw

aard

en.

Defi

nit

ie E

-dem

ocrati

e:

Het

gebru

ik v

an n

ieuw

e info

rmatie-

en

com

munic

atiete

chnolo

gie

ën (

ICT)

voor

de p

art

icip

atie v

an d

e b

urg

er

aan h

et

bele

idsvorm

ingspro

ces

Instr

um

ente

n v

an

E-d

em

ocra

tie

Meer

in d

eta

il:

volg

ens s

takehold

er

en n

iveau v

an p

art

icip

atie

Citizens

Lo

ca

l In

fo

rm

atio

n

Lo

ca

l C

on

su

lta

tio

n

Lo

ca

l A

ctiv

e P

art

icip

atio

n

Lo

ca

l C

o-

de

cis

ion

-m

ak

ing

Ab

ov

e lo

ca

l In

fo

rm

atio

n

Ab

ov

e lo

ca

l C

on

su

lta

tio

n

Ab

ov

e l

oc

al

Ac

tiv

e

Pa

rt

icip

at

ion

Ab

ov

e lo

ca

l C

o-

de

cis

ion

-

ma

kin

g

de

sir

ed

le

ve

lc

urr

en

t le

ve

l

Meer

in d

eta

il:

volg

ens s

takehold

er

en

niv

eau v

an p

art

icip

atie

Midfield

Lo

ca

l In

fo

rm

atio

n

Lo

ca

l C

on

su

lta

tio

n

Lo

ca

l A

ctiv

e P

artic

ipa

tio

n

Lo

ca

l C

o-d

ec

isio

n-m

ak

ing

Ab

ov

e lo

ca

l In

fo

rm

atio

n

Ab

ov

e lo

ca

l C

on

su

lta

tio

n

Ab

ov

e lo

ca

l A

ctiv

e

Pa

rtic

ipa

tio

n

Ab

ov

e lo

ca

l C

o-d

ec

isio

n-

ma

kin

g

de

sir

ed

le

ve

lc

urre

nt le

ve

l

Politicians

Lo

ca

l In

fo

rm

atio

n

Lo

ca

l C

on

su

lta

tio

n

Lo

ca

l A

ctiv

e P

artic

ipa

tio

n

Lo

ca

l C

o-d

ec

isio

n-m

ak

ing

Ab

ov

e lo

ca

l In

fo

rm

atio

n

Ab

ov

e lo

ca

l C

on

su

lta

tio

n

Ab

ov

e lo

ca

l A

ctiv

e

Pa

rtic

ipa

tio

n

Ab

ov

e lo

ca

l C

o-d

ec

isio

n-

ma

kin

g

de

sir

ed

le

ve

lc

urre

nt le

ve

l

Wat

lere

n o

ns d

ie g

rafieken?

•Zeer

gro

te k

loof

tussen g

ew

en

st

en

ervaren

inte

nsiteit v

an p

art

icip

atie,

en d

it b

ij e

lke

sta

kehold

er,

voor

elk

niv

eau v

an p

art

icip

atie

•Part

icip

atie is b

ela

ngrijk

er

op l

okaalvla

k d

an

op b

oven lokaal vla

k•

Het

verlangen o

m t

e p

art

icip

ere

n d

aalt

naarg

ela

ng m

en s

tijg

top d

e p

art

icip

atiela

dder

(m.u

.v.

burg

ers

en m

ee-b

eslissen)

•H

et

mid

denveld

en d

e p

olitici hebben h

og

ere

verw

ach

tin

gen

dan b

urg

ers

wat

betr

eft

part

icip

atie m

aar

burg

ers

zijn w

el het

min

st

tevre

den v

an d

e h

uid

ige s

ituatie.

Gelo

of

in g

eschik

theid

van I

CT v

oor

part

icip

atieve p

rocessen

0123456789

Burgers

Politici

Middenveld

Informeren

Consulteren

Actief

deelnemen

Meebeslissen

Beslu

it:

wat

betr

eft

de

burg

er

•Vla

am

se b

urg

er

zie

t e-d

em

ocra

tie

nie

t als

toppriorite

it

•Toch d

raagvla

k v

oor

e-d

em

ocra

tie

•Types

–Cyberb

urg

er

(19%

): v

roege

adapto

ren/i

nnovato

ren

–Pra

gm

atische b

urg

er

(42%

): a

fwachte

nd

meerd

erh

eid

–Passie

ve b

urg

er

(39%

): n

iet-

geïn

tere

sseerd

e a

chte

rblijv

er

Beslu

it:

wat

betr

eft

de

politicus

•N

iet

hoog o

p d

e a

genda

•H

elft:

inspra

ak v

erloopt

best

via

m

iddenveld

•Types

–Cyberp

oliticus

(36%

): I

CT-g

ezin

de

aanhangers

van b

urg

erp

art

icip

atie

–Pra

gm

atische p

oliticus (

17%

): I

CT-k

ritische

voorv

echte

rs v

an b

urg

erp

art

icip

atie

–Sceptische p

oliticus (

47%

): t

raditio

nele

aanhangers

van r

epre

senta

tieve d

em

ocra

tie

Beslu

it:

burg

er-

politicus

verg

ele

ken

0%

5%

10

%

15

%

20

%

25

%

30

%

35

%

40

%

45

%

50

%

Cyb

er

Pra

gm

atici

Pa

ss

ief -

sce

ptici

bu

rge

rs

po

litici

Beslu

it:

en w

at

zegt

het

mid

denveld

?

•TEG

EN

rechts

treekse inspra

ak e

n

part

icip

atie v

an d

e b

urg

er:

–H

ELFT g

rote

, tr

aditio

nele

org

anis

aties

–KW

ART n

ieuw

ere

socia

le g

roeperingen

•Aanvoele

n K

LO

OF t

ussen W

EN

S e

n

REALIT

EIT

–IC

T a

ls e

en f

unctionele

aanvullin

g

–IC

T n

og n

iet

om

arm

d in e

igen w

erk

ing

En d

e p

ers

?

•H

eel w

at

SCEPTIC

ISM

E o

ver

bere

idheid

politici voor

part

icip

atie

burg

er

•IC

T a

ls a

anvullend k

anaal m

aar

bela

ng M

IDD

EN

VELD

voor

bele

idsvorm

ing

•Afs

tandelijk

en k

ritisch t

.o.v

. e-

instr

um

ente

n

Sam

envatt

end (

1)

•Ste

un v

oor

Vla

am

s/B

elg

isch m

odel van d

e

getr

apte

, re

pre

senta

tieve

consensusdem

ocra

tie,

maar

vert

rouw

en

tussen s

takehold

ers

is z

oek

•Reëel dra

agvla

k v

oor

de p

art

icip

atieve b

urg

er

aanw

ezig

bij b

urg

ers

, politici en m

iddenveld

: van “

bele

idssubje

ct”

tot

“bele

idspart

ner”

•Behoeft

e a

an info

rmatie é

n c

onsultatie (

zeker

op lokaal vla

k),

maar

min

der

aan a

ctieve

deeln

am

e e

n r

echts

treeks m

eebeslissen

Sam

envatt

end (

2)

•IC

T/e

-dem

ocra

tie

heeft

pote

ntiële

m

eerw

aard

e,

met

nam

e m

.b.t

. in

form

atie e

n

consultatie,

maar

min

der

voor

actieve,

dia

looggerichte

pro

cessen

•D

igitale

klo

of

en p

art

icip

atieklo

of:

er

blijft

een

zeer

moeilijk t

e b

ere

iken g

roep v

an b

urg

ers

die

geen inte

resse h

eeft

voor

ICT n

och

part

icip

atie

•Stim

ule

rende r

ol:

“w

at

de V

laam

se r

egering

doet

voor

e-g

overn

ment,

moet

het

Vla

am

s

Parlem

ent

doen v

oor

e-d

em

ocra

tie”

Vanuit d

e b

uik

van d

e

pra

ktijk

•W

ein

ig –

zo n

iet

geen –

goede v

oorb

eeld

en v

an é

chte

E-

dem

ocra

tie

•H

uid

ig d

iscours

beschouw

t E-d

em

ocra

tie

ofw

el als

consultatie (

welk

e o

pin

ies z

ijn e

r),

ofw

el als

voting

(welk

e m

eerd

er/

min

derh

eden z

ijn e

r).

‘Actieve

part

icip

atie’w

ord

t zeld

en a

ls d

oel vooro

p g

eschoven

•D

ialo

og –

basis

voorw

aard

e v

oor

actief

deeln

em

en -

org

anis

ere

n v

ia E

-kanaalis

een s

erieuze u

itdagin

g!

•W

e h

ebben d

ringend n

ood a

an g

oede c

ases

•Id

eaal w

erk

terr

ein

: op lokaal vla

k,

dossie

rs r

ond

ruim

telijk

e o

rdenin

g,

sta

dsvern

ieuw

ing,

verk

eer

en

mobiliteit,

recre

atie,

milie

u,…

•H

oe d

an o

ok:

enkel via

de E

-weg p

art

icip

ere

n lijkt

me

een m

aat

voor

nie

ts,

het

moet

verg

ezeld

zijn v

an liv

e-

pro

cessen.