Digitale kloof

Studiedienst van de Vlaamse regering

26/2/2008

Beperking van definitie

• Mensen die ICT bezitten en gebruiken versus mensen die dat niet doen

– Deze studie:• Pc- en internetbezit• Pc- en internetgebruik

• Deze presentatie - Internetgebruik

Enquête SCV

• Tweejaarlijks 2001,2003,2005, 2006, 2007, modeltoetsing op basis van de cijfers van 2005

• Tweetrapssteekproef (eerst gemeenten, dan respondenten)

• Ongeveer 1500 personen van 18 tot 85 jaar

• Face-to-face

Reacties op de studie als leiddraad

• De kloof verschuift …• Gebrekkige e-vaardigheden?• Verklaring van de demografische

verschillen in internetgebruik• Drop-outs• Sensibiliseringsacties

I. De kloof verschuiftvoor persoonskenmerken

van bezit naar gebruik (2007)Leeftijd 18-30 31-45 46-60 60+ verschilInternetbezit 88 82 79 25 63Internetgebruik 95 86 63 17 78Opleiding 14 tot 25 10 tot 13 0 tot 9 verschilInternetbezit 89 71 42 47Internetgebruik 94 68 29 65Geslacht Man Vrouw verschilInternetbezit (?2007) 72 64 8Internetgebruik 72 58 14Sociale contacten Laagst Laag Hoog Hoogst verschilInternetbezit 61 68 69 77 16Internetgebruik 55 64 68 74 19

Kloof nog sterker voor internettoepassingen

• Internetters uit achterstandsgroepen voor ICT gebruikten in 2006 minder de toepassingen om:– de afstand te overbruggen;– de overheid te contacteren;– te participeren aan debatten of om cursussen te

volgen;– financiële transacties te doen;– gebruik te maken van multimedia; en– om op de hoogte te blijven van het nieuws.

Besluit

• De digitale kloof blijft bestaan.• De digitale kloof verschuift van het bezit,

over het algemeen internetgebruik naar het gebruik van internettoepassingen waarmee men de eigen positie in de maatschappij kan verstevigen of verbeteren.

II. Gebrekkige e-vaardigheden

Computervaardigheden• een programma, zoals een internet browser of

een tekstverwerker, openen• kopiëren van een bestand of van een map• kopiëren en plakken binnen één document• basisformules gebruiken in een rekenblad• comprimeren van bestanden• een computerprogramma schrijven met een

gespecialiseerde programmeertaal

Computervaardigheden in 2007Bij gebruik laatste 3 maanden

0 C4% 1 C

9%2 C6%

3 C12%

4 C19%

5 C36%

6 C14%

II. Gebrekkige e-vaardigheden?

Internetvaardigheden• een zoekmachine gebruiken• e-mails met toegevoegde bestanden versturen• berichten versturen naar chatrooms,

nieuwsgroepen of naar online discussiefora• via het internet telefoneren• peer-to-peer file sharing (films, muziek, … )• een webpagina maken

Internetvaardigheden in 2007Bij gebruik laatste 3 maanden

0 I2%

1 I9%

2 I37%

3 I23%

4 I14%

5 I9%

6 I6%

E-vaardigheden?

Zelfs bij de gebruikers is er ruimte voor verbetering van de e-vaardigheden

III. Verklaring demografische verschillen in internetgebruik

Beperking tot internetgebruik:- in het algemeen- breedte van het internetgebruik

Onderzoeksmodel

Persoon HulpbronnenLeeftijd Cognitieve hulpbronnenGeslacht Sociale hulpbronnen Motivationele faseOpleiding Materiële hulpbronnen Relatief voordeelSociale netwerken Materieel Computervrees

TijdHuishoudenKinderen (aantal) BesluitHoogste diploma ComputerbezitGezinsinkomen Computergebruik

InternetbezitInternetgebruikBreedte internetgebruik

Gebruikte methode voor modeltoetsing

• Logistische regressies voor afhankelijke variabelen met 2 mogelijke waarden. Bijvoorbeeld: men gebruikt internet of men gebruikt het niet.

• Multiple lineaire regressie voor afhankelijke variabelen met meerdere, niet-categorische waarden. Bijvoorbeeld: het aantal gebruikte categorieën van internettoepassingen

Maar de logica blijft dezelfde!

Internetgebruik 2005Score p< B-coëff. S.E. B-coëff. S.E. B-coëff. S.E.

Geboortejaar 478,248 0,000 0,071*** 0,007 0,015 0,012 0,012 0,012Geslacht (1) 10,732 0,001 0,210 0,161 -0,238 0,260 -0,396 0,268Opleidingsjaren 386,005 0,000 0,251*** 0,028 0,038 0,044 0,010 0,046Betaald werk (1) 255,853 0,000 0,055 0,192 0,354 0,311 0,522 0,319Formeel sociaal netwerk 42,557 0,000 0,447*** 0,088 0,205 0,123 0,171 0,130Inkomen gezin (1) 270,381 0,000 -0,772*** 0,168 -0,490 0,268 -0,497 0,280Kinderen ten laste 110,862 0,000 0,087 0,088 0,019 0,134 0,060 0,136

Kost internet 0,052 0,072 0,095 0,077Tijd internet -0,306*** 0,071 -0,292*** 0,074Uren vrij per week 0,001 0,008 0,001 0,008ICT-vaardigheid 0,929*** 0,066 0,855*** 0,069Moeilijkheidsgraad -0,266** 0,097 -0,323** 0,106Vrienden internet 0,227*** 0,068 0,223** 0,074

Voordeeltechnoalg -0,017 0,088Voordeelinternetalg 0,131 0,103Voordeeltechnoconcreet -0,123* 0,056Gevaren internet -0,125* 0,063Explorerencomputervrees 0,152*** 0,034Constant -6,157*** 0,470 -2,926* 1,273 -3,281 1,706% correct voorspeld Totaal Gebruikers Niet-gebruikersChi2, df, pNagelkerke pseudo R2

Model 0 Model 1 Model 2 Model 3

Demografische kenmerken

Materiële, cognitieve en sociale hulpbronnen

Motivationele variabelen

61,5% 82,7% 92,0% 93,2%100,0% 88,1% 93,4% 94,5%0,0% 74,0% 89,9% 91,0%

749,51; 7; 0,000 536,48; 6; 0,000 32,63; 5; 0,0000,581 0,837 0,85

Internetgebruik (ja dan nee)

Houdingen/motivatiePersoonLeeftijdGeslachtOpleiding HulpbronnenSociale netwerken Cognitieve hulpbronnen Internetgebruik Betaald werk Sociale hulpbronnen Formele sociale netwerken

HuishoudenKinderen (aantal)Gezinsinkomen

Breedte van het internetgebruik

• 34 internettoepassingen, frequentie van gebruik

• 8 soorten internetactiviteiten:Multimedia Informatie zoekenE-government Sociale babbelDebat/cursus Afstand overbruggenNieuwsgaring Financiële diensten

Breedte internetgebruik

Houdingen/motivatieInternet als tijdbesparend instrumentConcreet relatief voordeel

Persoon Exploreren versus computervreesLeeftijdGeslacht HulpbronnenOpleiding Cognitieve hulpbronnenSociale netwerken Operationele vaardigheden Betaald werk Informatievaardigheden Breedte internetgebruik Formele sociale netwerken Strategische vaardigheden

Breedte van interessesMarginale kost bijkomend internetgebruik

HuishoudenGezinsinkomen

Model• Sociale en cognitieve hulpbronnen voor bijna elke vorm van ICT-adaptatie

cruciaal.• Materiële hulpbronnen belangrijk voor ICT-bezit en –gebruik in

thuisomgeving

GEZAMENLIJK BELANG VAN HULPBRONNEN!!

Nu vooral opleiding en financiële incentivesIn de sociale kring ervaring opdoen en mensen ontmoeten met een positieve

waardering voor ICT – al in onderwijs, senioren, ADA, werk. Dit element verdient meer aandacht om mensen in hun gewone leven

(verenigingsleven, jeugdhuizen, buurthuizen) in contact te brengen met ICT

4. DROP-OUTS

• Vlamingen die ooit internet gebruikten maar niet in de 3 laatste maanden

• SCV-survey 2005 en 2006: ongeveer 7%• SCV-survey 2007: maar 3%, maar wel

grote verschillen over groepen. • Literatuur: 10 tot 20% drop-outs

Mensen uit achterstandsgroepen verlaten meer het internet.

In 2006 is het % drop-outs bij:• 60-plussers: 15%• vrouwen: 8%• 0-9 jaren opleiding: 19%• weinig formele sociale contacten: 14%• Laag inkomen: 12% enz.In 2007 lagere % verder te onderzoeken!

Drop-outs

• Mensen in achterstandsgroepen blijven steken in hun ICT-adaptatie

• Hoog percentage van drop-outs in achterstandsgroepen

Geïntegreerd beleid!!* samenwerking tussen vele aanbieders die de

betrokkenen door de verschillende lagen van de kloof loodsen

* aandacht voor evaluatiefase en voor bevestigingsfase = stevig fundament bij start

5. Sensibilisering

In 2005• vindt 6% internet niet nuttig • weet 10% niet waarvoor het dient

Internet voor iedereen

100%100%

1,79%2,45%0,60%

26233

Ik heb er al gebruik van gemaakt

52,80%59,26%40,86%

765557208Ik heb er al van gehoord maar nog

geen gebruik van gemaakt

45,41%38,30%59,00%

658360298

Ik heb er nog nooit van gehoord

Totaal

Gebruik laatste 3 maand.

Geen gebruik laatste 3 maanden2007

Gratis ICT-gebruik op openbare plaatsen (bibliotheken,OCMW)

100%100%

13,94%20,43%1,96%

20219210

Ik heb er al gebruik van gemaakt

58,25%61,38%52,46%

844577267Ik heb er al van gehoord maar nog

geen gebruik van gemaakt

27,81%18,19%45,58%

403171232

Ik heb er nog nooit van gehoord

Totaal

gebruik laatste 3 maand.

geen gebruik laatste 3 maanden2007

Sensibilisering

• Meesten vinden internet nuttig en weten waarvoor het dient

• Mensen die geen internet gebruiken minder gevoelig voor algemene ICT-sensibiliseringAlgemene sensibilisering nuttig?

* gerichte sensibilisering naar doelgroepen met gepaste kanalen en gepaste boodschap (onderzoek)

Zin in meer?

• http://aps.vlaanderen.be/statistiek/publicaties/2007-09-perstekst-Digitale-kloof.htm

• Verdere modeltoetsing in ‘ICT-gebruik bij zelfstandige ondernemers’

• viWTA (2007) Aan de onderkant van de technologische samenleving